Nieuwsbrief Commissie Milieuhygiëne Luchtvaartterrein Rotterdam (CMLR)
In dit nummer: - studiedag luchtvaart in Zuid-Holland - de voordelen van de luchthaven
- het belang van de regionale luchthaven
SUCCESVOLLE STUDIEDAG LUCHTVAART IN ZUID-HOLLAND De CMLR organiseerde afgelopen mei in het provinciehuis van Zuid-Holland een studiedag. Leden van soortgelijke commissies van andere luchthavens in Nederland waren uitgenodigd. Iedere luchthaven in Nederland heeft een commissie die de minister van Verkeer en Waterstaat heeft ingesteld om te adviseren over het milieu. De drie interessantste betogen hebben wij voor u hier samengevat.
DE VOORDELEN VAN DE LUCHTHAVEN
De heer J. Cocheret, vice-voorzitter Platform Nederlandse Luchtvaart, begint bij de flexibiliteit van de luchtvaart. “We kunnen gemakkelijk krimpen en groeien met de - Ranomos : economie,” zegt Cocheret. "Meer vluchten als het nodig is, minder als er geen behoefte meten is weten aan is. Groot voordeel hierbij is dat we in mindere tijden geen duur onderhoud hoeven te plegen aan gigantische infrastructurele voorzieningen. Het spoor vereist onderhoud, ook - rijk gaat akkoord als er bijna geen trein rijdt; het luchtruim niet". met verruiming Het Platform Nederlandse Luchtvaart is in 1998 opgericht met als doelstelling een gezond openingstijden klimaat voor de Luchtvaart in Nederland tot stand te brengen en in stand te houden. Rotterdam Airport Jaarlijks vallen er in de wereldwijde luchtvaart zo’n 1000 dodelijke slachtoffers. Alleen in Nederland ligt het aantal dodelijke verkeersslachtoffers al hoger. - decentralisatie Ook met de schadelijkheid voor het milieu valt het volgens Cocheret best mee. "De bevoegdheden vervuiling van de atmosfeer door stoffen als stikstofoxide en zwaveloxide die bij regionale vliegvelden verbranding van brandstoffen vrijkomen is bij de luchtvaart een stuk lager dan bij het wegverkeer". Als voorbeeld noemt Coheret het vervoer naar een zonbestemming 1500 km - rotterdam airport hiervandaan. Zowel een auto met caravan als de trein zijn vervuilender dan het vliegtuig. geeft starts en “In vergelijking met de binnenvaart en zeevaart zijn de verschillen nog groter", landingen uit handen aldus, Cocheret. - joop brinckman neemt afcheid - nieuwe secretaris - geluidsoverlast door vliegtuigen
De psyche achter geluidhinder Uiteraard kan Cocheret niet voorbijgaan aan het aspect geluid. "Het echte probleem is dat de huidige maatregelen niet werken. Volgens ons is geluidhinder individueel bepaald. Psychologische factoren spelen een belangrijke rol". "De laatste 10 jaar is het aantal gehinderde woningen rond Schiphol drastisch afgenomen. Neem daarbij het gegeven dat de vliegtuigen zes keer stiller zijn geworden. Het aantal klachten is echter gestegen. De hoeveelheid geluid heeft dus weinig te maken met de hinderbeleving van de mensen. Het zou beter zijn om erachter te komen waarom mensen wakker liggen van geluid. We moeten veel meer toe naar het oplossen van individuele problemen. Ik ken mensen die in de 40 Ke zone zitten, maar geen behoefte hebben aan extra isolatie. Zij verwijzen naar mensen buiten deze zone die wel veel geluidsoverlast ervaren. Maar die komen niet in aanmerking voor isolatie". Overigens heeft Cocheret weinig goede woorden over voor de decentralisatie van bevoegdheden van het Rijk naar de provincies voor de regionale en kleine luchtvaartterreinen."Hebben we straks eindelijk wereldwijd één maat voor het meten van geluid, gaan we vervolgens in Nederland aan 12 individuele provincies de bevoegdheden geven extra normen te stellen!”
HET BELANG VAN DE REGIONALE LUCHTHAVEN Vliegen op regionale en grote luchthavens is ondenkbaar zonder de luchtverkeersleiding. Het zijn vaak anonieme mensen die in een verkeerstoren op een radarscherm kijken en de landende en opstijgende vliegtuigen in en naar veilige banen leiden. Cees Oudenaarde, voormalig hoofd Luchtverkeersleiding Rotterdam Airport vertelt over zijn ervaringen en het belang van regionale luchthavens. 1
“Over wat de luchtverkeerleiding is en doet, is veel verwarring,” vertelt Oudenaarde. “Laat is eerst zeggen wat we niet zijn. We werken niet voor de KLM, we zijn niet de mensen die met bordjes of verlichte paaltjes op het veld staan, we vormen geen onderdeel van de politie en we horen ook niet bij een specifieke luchthaven. Wat wij doen is het zo veilig, efficiënt en binnen de milieunormen scheiden van vliegtuigen. We doen dat met luchtverkeersleiders en hun assistenten en technici". Regionaal voordeel Oudenaarde belicht het belang van de regionale luchthavens. "Ze zijn zeer geschikt voor rechtstreekse lijndiensten, vrachtvervoer, vakantie vluchten, klein verkeer en voor vluchten met bijvoorbeeld donororganen. Gemak en tijdswinst zijn voor zowel vliegtuigmaatschappijen, bedrijven als passagiers belangrijke redenen te kiezen voor een vertrek vanaf een regionaal veld. Neem de Basiqairvlucht van Rotterdam naar Kopenhagen. Inchecken kan tot 40 minuten voor vertrek. Zet dat eens af tegen het vliegen vanaf Schiphol. Twee uur van tevoren inchecken. Dat scheelt enorm. Neem daarbij de geringe reistijd voor passagiers uit de regio en het op loopafstand parkeren en de grote verschillen zijn gemaakt". Uiteraard zorgt een regionale luchthaven ook voor werkgelegenheid. “De komst van Transavia naar Rotterdam heeft bijvoorbeeld aardig wat mensen aan een baan geholpen. "En ook de luchtverkeersleiding vaart er wel bij. De afgelopen jaren heeft onze organisatie een behoorlijke kostenefficiëntie operatie moeten ondergaan. Het snel en veilig afhandelen van zoveel mogelijk vluchten is in ieders belang.”
RANOMOS: METEN IS WETEN De heer Algra (DCMR Milieudienst Rijnmond): "Bij vliegtuiggeluid en de daarbij behorende geluidscontouren wordt gebruik gemaakt van berekeningen. Sinds kort kunnen we ook het vliegtuiggeluid voor RA daadwerkelijk meten. Door de gezamenlijke inspanning van de gemeente Rotterdam, de ministeries van Verkeer en Waterstaat, Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer, de luchthaven, de provincie Zuid-Holland en de DCMR is daar een geavanceerd geluidmeetsysteem RANOMOS (Rotterdam Airport Noise Monitoring) geïnstalleerd. Het systeem is in staat heel nauwkeurig vast te stellen hoeveel geluid er wordt geproduceerd door de startende en landende vliegtuigen. Dat is bij het behandelen van de klachten over vliegtuiggeluid een belangrijk hulpmiddel". De DCMR gebruikt dit systeem nu. RANOMOS is nu al uniek in de wereld. Er zijn ook al vergevorderde plannen voor uitbreiding van het systeem. "Het is een bijzondere situatie dat onze Milieudienst de klachten afhandelt voor de CMLR", zegt de heer Algra van de DCMR. "De samenwerking is in het verleden vooral voortgekomen uit praktische overwegingen. De DCMR had namelijk al een meldkamer voor klachten uit het Rijnmondgebied. Deze is 24 uur bemensd. Naast de andere, vooral stankklachten, behandelen de operators van de meldkamers dus ook de geluidsklachten veroorzaakt door het vliegverkeer". In het midden van de jaren negentig kregen de operators een gestaag groeiend aantal geluidklachten over vliegverkeer te verwerken. Het maximum van ruim 10.000 meldingen werd in 1997 bereikt. De DCMR had toen een grote behoefte aan het objectiveren van de geluidhinder. Daarnaast bleken steeds meer klagers behoefte te hebben aan extra informatie over de klachtveroorzaker. We wilden real time informatie over vliegtuigbewegingen en bijbehorende radarbeelden zodat we de klacht direct aan de veroorzaker konden koppelen. "Het idee achter RANOMOS was geboren”, aldus Algra. Uniek systeem Het systeem RANOMOS heeft inmiddels zes meetposten in het Rijnmondgebied. Deze zijn permanent opgesteld in de aanvlieg- en uitvliegzones van Rotterdam Airport. De operators in de meldkamer hebben ieder moment de beschikking over deze meetgegevens. Gecombineerd met de eveneens aanwezige radargegevens en de vliegplannen kunnen de medewerkers van de DCMR de klachten in veel gevallen efficiënt afhandelen.
2
In de toekomst zal RANOMOS uitgebreid worden met geluidberekeningen voor de vliegtuigen. Als een klager zich dan meldt, kan de operator direct doorgeven hoeveel geluidbelasting er op dat moment boven de woning van de klager is. Dan zal het ook mogelijk zijn berekende en daadwerkelijk gemeten waarden te vergelijken. Het volledige verslag van deze studiedag kunt u opvragen bij het secretariaat van het CMLR.
RIJK GAAT AKKOORD MET VERRUIMING OPENINGSTIJDEN ROTTERDAM AIRPORT Sinds de aanwijzing van 2001 is de luchthaven geopend van zeven uur ' s ochtends tot elf uur ' s avonds. Buiten deze periode is de luchthaven beperkt open voor ondermeer zaken-, ambulance- politie- en overheidsvluchten en vertraagde lijndiensten. Na een jarenlange discussie mag Rotterdam Airport een uur langer openblijven. Dat is van 23.00 tot 24.00 uur. De staatssecretarissen van Verkeer en Waterstaat en VROM hebben onlangs de wens ingewilligd van de gemeente Rotterdam en Rotterdam Airport (RA) om de openingstijden van het vliegveld in de nachtperiode met een uur te verlengen. De verruiming geldt alleen voor stille landende vliegtuigen. Deze stille vliegtuigen zijn vliegtuigen die nu al voldoen aan de geluidseisen die straks op 1 januari 2006 gaan gelden voor nieuwe vliegtuigtypes. Het doel van de directie van RA is om te komen tot een beter gebruik van het vliegveld als infrastructurele faciliteit voor de stad Rotterdam en de regio. De voor Rotterdam Airport geldende geluidszone blijft overigens ongewijzigd. Dit betekent dat extra vluchten moeten passen binnen de bestaande geluidszone. Het besluit van de staatssecretarissen is op 6 augustus 2004 in de Staatscourant geplubliceerd.Vanaf dat moment is het besluit van kracht.Tegen dit besluit heeft een aantal partijen bezwaar gemaakt. Op 26 oktober heeft hierover een hoorzitting plaatsgevonden. Onder andere gemeenten Schiedam, Berkel en Rodenrijs, Bergschenhoek en ZuidHollandse Milieufederatie hebben bezwaarschriften ingediend. Naar verwachting zullen de staatssecretarissen medio december reageren op de bezwaarschriften. De provincie heeft geen bezwaar ingediend alhoewel Provinciale Staten zich tegen de verruiming had uitgesproken. De provincie heeft aan de staatssecretaris van Verkeer en Waterstaat gevraagd om in een bestuurlijk overleg aan te geven hoe het standpunt van Provinciale Staten heeft mee(gewogen) in haar besluit.
DECENTRALISATIE BEVOEGDHEDEN REGIONALE VLIEGVELDEN De voorbereiding van het wetsvoorstel RRKL (Regeling Regionale en Kleine Luchtvaartterreinen), dat decentralisatie naar de provincies mogelijk maakt, is in volle gang. Het Rijk overlegd regelmatig met de provincies over de nieuwe regelgeving. In de nieuwe Wet wordt het beleid voor de regionale en kleine luchthavens vooral op hoofdlijnen geregeld. De concrete uitwerking van deze wet is nog niet helemaal duidelijk. Vaststaat dat een groot deel van de verantwoordelijkheid voor regionale en kleine luchthavens straks bij de provincies komt te liggen. Het Rijk verkent op dit moment het draagvlak voor de decentralisatie bij de provincies. Uit de gevoerde gesprekken blijkt dat er nog behoorlijk veel vragen zijn over de nadere invulling van de wet en de voorwaarden waaronder de overdracht van taken en bevoegdheden zal plaatsvinden. Als alles volgens de planning verloopt, is de provincie begin 2007 bevoegd gezag voor Rotterdam Airport.
3
ROTTERDAM AIRPORT GEEFT STARTS EN LANDINGEN UIT HANDEN Rotterdam Airport heeft een geluidszone, zeg maar een soort quotum aan geluid dat jaarlijks is toegestaan. Dit mag niet overschreden worden. Het kan voorkomen dat het aanbod van vluchten groter is dan in de geluidzone past. Dan ontstaat het probleem dat ondanks het vrije luchtverkeer vluchten geweigerd moeten worden. In Nederland is de bevoegdheid tot weigeren van vluchten neergelegd bij een door de overheid ingesteld onafhankelijk orgaan, de Stichting Airport Coördination Netherlands (SACN). De SACN geeft de door een luchthaven beschikbaar gestelde "slots" uit op basis van Europese regels. Een slot is een start of een landing van een vliegtuig op een bepaalde datum en tijdstip. Dit jaar bleek op RA de vraag naar start en landingen groter dan op grond van de geluidszone uitgegeven kon worden. Op verzoek van de luchthaven is zij sinds maart 2004 door de overheid aangewezen als slotgecoördineerde luchthaven. De werkwijze voor slotgecoördineerde luchthavens is als volgt. Twee keer per jaar (voor het zomer- en winterseizoen) geven de luchtvaartmaatschappijen bij de diverse slotcoördinatoren aan hoeveel slots ze willen hebben. Daarna vindt een internationale slotconferentie plaats waarbij na onderhandelingen of bijgestelde schema' s de slots worden uitgegeven. Dit gebeurt aan de hand van de EU-regels. Naast de lijndiensten en vakantievluchten is er ook behoefte aan slots voor vliegverkeer dat pas op een later tijdstip gepland kan worden (bv. voetbalvluchten, ad hoc chartervluchten, positievluchten). In die gevallen moet RA voor iedere vlucht een slot aanvragen bij SACN. De SACN treedt al vele jaren op als slotcoördinator voor Schiphol en Eindhoven Airport. Op de internetsite van SACN zijn voor deze drie luchthavens alle gevraagde en uitgegeven slots en de regels voor het toekennen daarvan te vinden op www.slotcoordination.nl.
JOOP BRINCKMAN NEEMT AFSCHEID "Ongeveer 10 jaar ben ik betrokken geweest bij de CMLR. Het eerste jaar had ik alleen te maken met de klachten en communiceerde ik met de klagers en trachtte hen een beetje begrip bij te brengen voor de vliegtuigen boven hun hoofd. In 1995 werd er een nieuw college geinstalleeerd en gedeputeerde George Brouwer nam de voorzittershamer over van gedeputeerde Hans van der Vlist. Tegelijkertijd werd de toenmalig secretaris Jaques Wennekers ziek en werd mij gevraagd hem tijdelijk te vervangen. Ik had veel evaring met andere commissies, dus dat was niet zo’n probleem". "De CMLR was in die tijd redelijk verdeeld en chaotisch. Onder leiding van voorzitter veranderde dat een beetje. Jaques Wennekers kwam niet terug bij de CMLR, maar hoewel nog jaren het woordje waarnemer voor mijn naam bleef staan heb ik met erg veel plezier voor de CMLR gewerkt. Vooral die vier jaar met Brouwer waren best hectisch, met veel zware vliegtuigen en een paar jaar 10 tot 12.000 klachten. Vergeleken bij toen is het nu een stuk stiller op de luchthaven. Daarbij was ik ook betrokken bij het opstellen van de nieuwe aanwijzing. Gedeputeerde George Brouwer ging een paar maanden voor de verkiezingen weg en werd opgevolgd door gedeputeerde Arie de Jong, die zich heel sterk heeft gemaakt voor het RANOMOS project". (zie elders in deze nieuwsbrief) "De Ceteco-affaire kostte ons die voorzitter en zijn opvolger gedeputeerde Jaap Wolf. Toen de gedeputeerde Dirk Dekker aantrad hadden wij in dat ene jaar dus vier verschillende voorzitters, wat niet echt bevorderlijk was voor de continuïteit". "Eigenlijk had ik paar jaar geleden al afscheid genomen en was ook minder gaan werken, omdat mijn taak werd overgenomen door Ralf Meijs. Die was weer snel weg, omdat hij zichzelf niet geschikt vond voor deze baan en ik mocht het weer opnemen. Ik vond dat best, maar dan alleen als Nirmala Ramadhin ook mee mocht doen. Dat bleek een goed idee. Ik werd dus weer secretaris. Zij deed het meeste werk, terwijl ik over haar schouder meekeek, voor acht uur in de week. In feite waren die jaren met Ramadhin de leukste van de hele tien jaar. Ik vond het bijna jammer dat het was afgelopen, want we hadden een uitstekende samenwerking". "Ik doe nu niks, en heb het daar erg druk mee en dat bevalt me erg goed. Ik ben ook niet in een gat gevallen, want er is nog erg veel achterstallig onderhoud te doen aan huis en haard". 4
NIEUWE SECRETARIS NIRMALA RAMADHIN Vanaf 1 juni 2004 is Nirmala Ramadhin de nieuwe secretaris van de CMLR. Zij verricht al twee jaar werkzaamheden van de CMLR, mn. jaarafrekening en de begroting. Sinds vertrek van Joop Brinkman doet ze al het secretariaatswerkzaamheden. Ze doet het met veel plezier.
GELUIDSOVERLAST DOOR VLIEGTUIGEN Bij de CMLR is een aantal vragen binnengekomen van de lezers van de nieuwsbrieven. Hieronder staan enkele van de meest gestelde vragen en antwoorden: Hoe handelt DCMR een klacht af ? Antwoord: Telefonische klachten worden door de klachtenbehandelaar afgehandeld. De klachten worden in 3 typen onderscheiden: Registratieklacht: indien de indiener slechts wenst kenbaar te maken overlast te hebben ondervonden als gevolg van vliegtuiglawaai. Het wordt formeel geregistreerd. Registratie/informatie-klacht: indien de klager, naast registratie van de ondervonden hinder, tevens beperkte informatie wenst inzake het betreffende voorval. Onderzoeksklacht: indien de klager, naast registratie zodanige informatie wenst dat aanvullend onderzoek noodzakelijk is. In dit geval wordt de klager altijd gebeld met het onderzoeksresultaat. U kunt uw klacht ook schriftelijk doorgeven aan het secretariaat van de CMLR. U krijgt van het secretariaat een schriftelijk antwoord. Alle klachten worden ieder kwartaal aan de CMLR gerapporteerd. De CMLR bekijkt de klachten en adviseert gevraagd en ongevraagd de minister van Verkeer en Waterstaat. Klachten Als u hinder ondervindt van vliegverkeer kunt u dit 24 uur per dag doorgeven aan de meldkamer van de DCMR. Het is van belang dat u daarbij de datum en het tijdstip van uw waarneming vermeldt. Daarnaast kunt u uw klacht schriftelijk kenbaar maken aan het secretariaat van de CMLR (zie voor het adres en telefoonnummers elders in deze nieuwsbrief). Als u vragen heeft over vliegtuigklachten of anderszins over de luchthaven, dan kunt u deze aan de redactie doorgeven. In een volgende nieuwsbrief vindt u dan de antwoorden.
Belangrijke adressen en telefoonnummers op een rijtje: Secretariaat Commissie Milieuhygiëne Luchtvaartterrein Rotterdam (CMLR) Contactpersoon Nirmala Ramadhin Postbus 90602 2509 AA Den Haag telefoonnummers: 070-4416454 of 06-1830.9703 E-mail:
[email protected] Voor al uw klachten belt of mailt u met de meldkamer van de DCMR Telefoonnummer: 010- 473 33 33 ( 24 uur per dag bereikbaar) Internet: www.dcmr.nl
Publicaties De volgende uitgaven zijn te bestellen bij het secretariaat van de CMLR: * * * * *
jaarverslag vliegtuigklachten 2003 en 2004 (april DCMR) nieuwsbrief nr. 1 (2002) (CMLR) nieuwsbrieven nrs. 2 en 3 (2003) (CMLR) nieuwsbrief nr. 4 (2004) (CMLR) kwartaal klachtenrapportages (DCMR) 5
*
verslag studiedag 27 mei 2004 (CMLR)
Colofon Deze nieuwsbrief wordt toegezonden aan belangstellenden en iedereen die in de afgelopen periode contact hebben opgenomen met het informatie- en klachtenbureau (DCMR) en CMLR. Uitgave: Commissie Milieuhygiëne Luchtvaartterrein Rotterdam, Postbus 90602 2509 LP Den Haag Zuid-Hollandplein 1 2509 LP Den Haag Teksten: Nirmala Ramadhin/Chris van der Kroon Druk: Drukkerij, Provincie Zuid-Holland Foto' s: Provincie Zuid-Holland Deze nieuwsbrief verschijnt minimaal 2 keer per jaar. Suggesties kunt u aanleveren bij de redactie. De redactie bedankt alle lezers voor hun reacties.
6
