Nr.5 | januari 2015
Profileringsdrang of ruimte voor talent?
SCHOLEN MET SMOEL
FOCUS: SAMENWERKING
Sociale dimensies minstens zo belangrijk
GODLY PLAY
Het Bijbelverhaal als spel
MAATDE BESTUURSSCHAPPELIJKE SECRETARIS Smeerolie van de OPDRACHT
Waar stellen scholen de grens?
organisatie
de klas van...
“ DIENSTBAAR EN GASTVRIJ ZIJN, DAT WIL IK ZE BIJBRENGEN” Tekst: Hester van de Kaa | Fotografie: Henk Veenstra
De klas van...
“De jongste leerling in deze niveau 2-klas is
Dienstbaar en gastvrij zijn, dat wil ik ze
16, de oudste 25 jaar. Het leeftijdsverschil in
bijbrengen. Dat het niet alleen om jezelf
een klas is niet vaak zo groot. De een moet
gaat. Ik vraag hen bijvoorbeeld een witte
NAAM:
nog heel erg ontdekken terwijl de ander al
blouse mee te brengen om in te bedienen.
DIEUWKE VAN DER LINDE LEEFTIJD: 28 SCHOOL: ROC MENSO ALTING PLAATS: GRONINGEN VAK: DOCENT / COACH FACILITAIRE DIENSTVERLENING KLAS: FM1N2 VRIJE TIJD: LEZEN, TEKENEN, WINKELEN EN LEUKE DINGEN DOEN MET VRIENDINNEN
veel heeft meegemaakt en zich niet zo druk
Komen ze op school, zijn ze die vergeten.
maakt om bijvoorbeeld kleding en bijbeho-
Dan zeg ik: “Maar je hebt wel je telefoon bij
rende telefoontjes.
je? Lekker; je zorgt niet voor mij maar wel heel goed voor jezelf.” ’t Is een praktisch
Het is leuk om te zien hoe ze na een paar
voorbeeld dat blijft hangen. Tegelijk is de
maanden al zo met elkaar samenwerken.
band hecht en goed.
Sinds deze zomer heeft onze school een gloednieuw restaurant. Bij het afscheid
De identiteit van onze school komt ook
van een collega moesten deze leerlingen
terug in wat ik zeg over dienstbaarheid.
in het restaurant serveren. Het was hun
Ik gebruik wel eens een Bijbeltekst.
eerste klus. Ze moesten verschillende
Bijvoorbeeld over de voetenwassing.
koffievarianten maken met een espresso
Het gaat niet om jezelf, het gaat om de
machine en er stond iemand bij de deur
ander. Heb je naaste lief en stel je
om de gasten te verwelkomen. Ik hoorde
dienstbaar op.
ze overleggen: Doe jij dit? Let jij daar even op? Zo enthousiast. Mijn collega’s zeiden
Ik hou heel veel van de horeca en vind het
het ook: Wat stralen die studenten!
heerlijk om die studenten ervan bewust te
Ze voelden zich echt eigenaar van het
maken hoe leuk het kan zijn dat jij ertoe
restaurant.
kunt doen dat iemand anders een fijne dag heeft.”
2
•
inhoud
10 IN DEZE EDITIE
16
SCHOLEN MET SMOEL 4
18
26
30
sium… Is het de concurrentie of zijn
FOCUS: DE SOCIALE KANT VAN GOVERNANCE 16
het onderwijskundige overwegingen
Inhoud en juridische vormgeving
de organisatie op elkaar ingespeeld
die vo-scholen aanzetten om zich te
krijgen veel aandacht bij samenwer-
zijn. Wat moet de bestuurssecretaris
profileren? En is die profileringsdrang
king. Terecht. Maar bij moeizame
kunnen?
wel zo heilzaam?
samenwerking is gebrek aan
Econasium, technasium, entreprena-
GODLY PLAY. HET BIJBELVERHAAL ALS SPEL 10
vertrouwen vaak de boosdoener. Zoek de balans tussen de ‘harde’ en de ‘zachte’ kant van samenwerking.
DE BESTUURS SECRETARIS 25 Hij is de smeerolie die moet zorgen dat het bestuur, de toezichthouder en
DE RONDVRAAG: ‘VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE LEVERT NIKS OP’ 30
op te gaan in hun spel met de
TOT WAAR GAAT DE MAATSCHAPPELIJKE OPDRACHT VAN DE SCHOOL? 18
verhalen. Dat is het uitgangspunt
Van alle kanten wordt een beroep op
RUBRIEKEN
van de methode Godly Play.
scholen gedaan om maatschappelij-
DE KLAS VAN… 2
ke en opvoedkundige problemen te
NIEUWSPLEIN 8, 26
helpen oplossen. Zodra er weer een
COLUMN WIM KUIPER 12
organisatie aanklopt met het verzoek
DIENSTVERLENING IN
om voorlichting te komen geven
DE PRAKTIJK 13
– over veiligheid in het verkeer,
MIJN VERHAAL 14
vuurwerk, gezond leven, drank en
OPINIE 21
drugs, noem maar op – is de school
GA JIJ JE MAAR EENS
op haar hoede. Maar scholen gaan
MELDEN... 22
ook met andere organisaties in zee.
SCHOLEN MET LEF 24
Kinderen kunnen heel goed zelf de betekenis van Bijbelverhalen verkennen. Als ze maar de ruimte krijgen om zich te verwonderen en
Verus poneert een stelling. Betrokkenen uit het onderwijs reageren.
JURIDISCHE KWESTIE 28 LEDENVOORDEEL 29
COLOFON
Nr.5 | januari 2015 VERUS MAGAZINE VOOR CHRISTELIJK ONDERWIJS VERUS, vereniging voor christelijk onderwijs Wij verenigen schoolleiders van meer dan 2.200 scholen en bestuurders en toezichthouders van ruim 500 scholenorganisaties in PO, VO, MBO en HO. Voor hen zijn wij in de ontwikkeling van eigentijds christelijk onderwijs de vernieuwende sparringpartner en de vertrouwde belangenbehartiger. ISSN: 2352-5320
REDACTIE Hester van de Kaa ((eind-)redacteur) Guido de Bruin (hoofdredacteur) Corine de Reus (bladmanager, eind- en beeldredacteur) REDACTIEADRES Houttuinlaan 5b, Postbus 381, 3440 AJ Woerden
[email protected]. VERUS DIGITAAL Het magazine kan als pdf gedownload worden van www.verus.nl. VORMGEVING Ontwerpwerk, Den Haag DRUK Ten Brink, Meppel COVERFOTO Hollandse Hoogte (Sabine Joosten)
ABONNEMENTEN (excl. 6% btw) Verus Magazine is voor leden gratis en kost voor niet-leden € 50. Verus Magazine verschijnt zes keer per jaar. Zonder schriftelijke opzegging (per e-mail of post) wordt het abonnement na een jaar automatisch verlengd voor onbepaalde tijd. Er geldt een opzegtermijn van drie maanden. Voor informatie en losse nummers: 0348 74 44 44 of
[email protected]. COPYRIGHT Voor overname van artikelen of gedeelten daarvan graag voorafgaand contact met de redactie. DISCLAIMER Aan de informatie in dit magazine kunnen geen rechten worden ontleend.
3
“Profilering draait om echtheid”
4
Tekst: Marijke Nijboer en Guido de Bruin (kader) | Fotografie: Hollandse Hoogte/Sabine Joosten
coverstory
Profileringsdrang of ruimte voor talent?
SCHOLEN MET SMOEL ZONDER EEN AANTREKKELIJK PROFIEL KOM JE ER ALS VO-SCHOOL NIET MEER. IS HET DE CONCURRENTIE OF ZIJN HET ONDERWIJSKUNDIGE OVERWEGINGEN DIE SCHOLEN AANZETTEN OM ZICH TE PROFILEREN MET SPORT, TECHNIEK, ONDERNEMERSCHAP OF DUURZAAMHEID? EN IS DIE PROFILERINGSDRANG WEL ZO HEILZAAM? HET VERHAAL VAN DRIE SCHOLEN. “JE MOET EEN EIGEN SMOEL HEBBEN.”
Het Comenius Lyceum Amsterdam is een
van het Comenius, vindt Buijtelaar:
beoordelingssysteem dat de leerling bewust
econasium aan het opzetten. “Het gaat
“Rentmeesterschap draait om duurzaam-
maakt van zijn eigen ontwikkeling: hij ziet
goed met onze school. Toch moeten wij ons
heid.” Nog een belangrijk pluspunt: volgens
per competentie wat hij goed heeft gedaan
zo goed mogelijk profileren, want er is in
de rector sluit het onderwerp goed aan bij
en wat er beter kan.
deze buurt behoorlijke concurrentie”, zegt
allerlei vervolgopleidingen.
In de bovenbouw is het econasium in feite
rector Kees Buijtelaar.
een excellentieprogramma met extra
De rode draad is ecologie. “We willen de
Duurzame ontwikkeling
modules en projecten. Elk profiel biedt een
kinderen voorbereiden op hun toekomst.
De onderbouw maakt leerlingen vertrouwd
eigen programma, op maat per leerling.
Allerlei ecologische thema’s zullen in hun
met het begrip duurzaamheid en bereidt
Zo heeft Natuur & Techniek als extraatje het
leven een rol spelen: klimaatverandering,
hen voor op de manier van werken in de
vak econometrie. Buijtelaar: “Dat vak biedt
demografische ontwikkelingen, noem maar
bovenbouw. “Veel van onze leerlingen
toegang tot allerlei technische opleidingen
op. Bovendien: als je in Amsterdam een
hebben een achterstand. We willen hun
die voor duurzaamheid heel belangrijk
goede baan wilt vinden, moet je de richting
een duurzame ontwikkeling meegeven.”
kunnen zijn.” Leerlingen kunnen eventueel
op van duurzaamheid. Nu kiezen veel
Ze werken aan acht competenties, waar
aan een project meewerken bij een bedrijf
leerlingen nog automatisch voor rechten,
onder samenwerken, communiceren,
of universiteit en op basis daarvan hun
maar is er straks werk voor al die mensen?”
jezelf presenteren en persoonlijk duurzaam
profielwerkstuk maken.
Het thema past bij de christelijke identiteit
worden. De school werkt aan een
> 5
Schil rond de school In het econasium zal weinig klassikaal worden lesgegeven. “Dit is de elite van de toekomst, die moet je anders uitdagen. We hebben duidelijke leerdoelen geformunaartoe leiden.”
“Mooie uithangborden, maar wat zit erachter?”
De kennisoverdracht zal voornamelijk digitaal
In haar prille onderwijscarrière heeft Milou Kerkhof, docent
gebeuren. Leerlingen worden begeleid door
klassieke talen aan het Hermann Wesselink College in
een docent of iemand van een universiteit.
Amstelveen, al heel wat profileringsdrang van scholen gezien.
Buijtelaar: “We werken aan een flexibele
In een opiniestuk dat ze met een aantal collega’s voor de
schil rond onze school, zodat we veelzijdig
Volkskrant schreef, plaatste ze daar kritische kanttekeningen
kunnen werken en de boel niet instort
bij: http://bit.ly/profileringsdrang.
wanneer een docent zich ziek meldt. Dit is
“Het is goed dat scholen nadenken over het onderwijs dat
Amsterdam: je kunt hier een fantastisch
ze bieden. Het is ook goed dat schoolprofielen zorgen voor
netwerk van bedrijven en universiteiten
meer differentiatie in excellentietrajecten. Je hoeft niet meer
opbouwen.”
per se naar het gymnasium om je hersens en talenten goed
De vakdocenten zijn volgens de rector
te benutten.
enthousiast: “Zij voelden zich teveel aan
Maar al die profielen zijn een mooi uithangbord waarvan ik
strakke regels gebonden en zijn blij dat ze
me soms afvraag wat erachter schuil gaat. Veel docenten
eindelijk weer aandacht kunnen besteden
vragen zich af: waarom doen we dit? Hoort dit bij de identi-
aan de mooiste en moeilijkste onderdelen
teit van de school of doen we het alleen om op te vallen en
van hun vak.” Het econasium wordt zoveel
daardoor meer leerlingen te trekken?
mogelijk op eigen kracht opgebouwd.
Het valt me ook op dat scholen vaak niet kiezen. Ze lijken
De volgende stap is het ontwikkelen van
alles te willen: én tto én een bètaprofiel én de gymnasium
allerlei modules. Buijtelaar: “Als het
afdeling in stand houden. Ik zou zeggen: kies echt ergens
econasium een succes wordt, maken we er
voor en biedt daar kwaliteit in. En maak ook duidelijk waar
mogelijk een eigen afdeling van.” Misschien
je níet voor kiest. Dat vinden scholen moeilijk.”
leerd, waar we langs verschillende wegen
over vijf jaar; hij wil niets overhaasten. “De valkuil is dat je te enthousiast bezig gaat en dingen neerzet die je nog onvoldoende getest hebt. Je mag niet experimenteren met kinderen. Wij bouwen rustig op vanuit
prenasium geven ruimte aan leerlingen met
vakken. En we zien in de praktijk dat de
de onderbouw.”
talenten, zodat zij kunnen excelleren, en ze
docent die werkt in het technasium of
geven richting aan het gesprek over
entreprenasium, de ideeën die hij daar
Ruimte voor talenten
didactiek in de school.” De school vindt
ontwikkelt meeneemt naar zijn eigen vak.
CSG Dingstede in Meppel biedt al vijf jaar
dat de profielen uitstekend passen bij de
Dat laatste vind ik heel belangrijk omdat
een technasium. Leerlingen kunnen
christelijke identiteit. “In die identiteit
het ons helpt om uit de klassieke docentrol
daarnaast kiezen voor Cambridge Engels
vinden we een grote motivatie om talenten
en in beweging te komen.”
en Delf, een vergelijkbaar programma voor
te ontwikkelen.”
Die rol is niet per definitie verkeerd, maar:
Frans. Een entreprenasium is in opbouw.
Neuvel, tevens voorzitter van de landelijke
“Het aanbodgestuurde karakter van deze rol
Dingstede doet dit niet allereerst uit
vereniging van entreprenasia: “Er is sprake
verhindert dat kinderen individueel aange-
concurrentieoverwegingen, zegt rector
van een duidelijk andere docentregie, een
stuurd worden. En daardoor o ntwikkelen
Koos Neuvel. “Het technasium en entre
andere didactiek, dan bij de traditionele
kinderen te weinig eigen leergedrag.”
6
coverstory
Koos Neuvel
Kees Buijtelaar
Leen Verweij
Eigen bedrijfje
de West-Alblasserwaard. “Bij die positie
Eigen smoel
In het kader van het entreprenasium doen
hoort in onze ogen een heel breed aanbod”,
Ouders moeten kunnen kiezen, vindt
alle brugklassers mee aan het project ‘Jij de
vindt rector Leen Verweij.
Verweij. “Je moet een eigen smoel hebben,
baas’. Ze zetten zich in voor een liefdadig-
Toch valt er voor leerlingen wel degelijk iets
en dan denk ik niet allereerst aan
heidsdoel. Kinderen die daarbij opvallen
te kiezen: Cambridge Engels, de Franse
Cambridge Engels of de business school.
door ondernemend gedrag, krijgen in
programma’s Delf en Dalf en de VECON
Wij vinden het belangrijker dat de school
leerjaar 2 en 3 een vervolgprogramma, dat
business school. De belangstelling voor
veilig is, dat er orde en respect is. Wij
hen stimuleert om zichzelf meer aan te
deze programma’s is groot. De school gaat
proberen aandacht en zorg te leveren. Als
sturen bij het leren. Ze vragen hun docent
Cambridge Engels zelfs helemaal integreren.
een kind van de havo naar vmbo-t gaat, is
toestemming om een aantal lessen over te
Verweij: “Iedereen volgt het en mag kiezen
dat afstroom. Dat wordt gezien als minpunt-
slaan. In plaats daarvan gaan ze bijvoor-
of hij er examen in doet. Dat verlaagt de
je. Dat vinden wij een eenzijdige manier van
beeld ondernemen in de school vanuit een
drempel.”
kijken. Het gaat erom dat het kind de plek
eigen bedrijfje.
Onder de noemer van de business school
vindt waar hij past. Als je de havo wilde
“Deze kinderen gaan actiever leren. Ze gaan
besteden leerlingen in de bovenbouw van
proberen en je past daar bij nader inzien
veel vrijer en kritischer door hun schoolle-
havo en vwo bovenop het normale curricu-
toch niet goed, is het prima dat je het hebt
ven, hebben eerder de wil om te excelleren.
lum aandacht aan (technische) bedrijven.
geprobeerd; dat is een verrijking van je
En vinden ook dat veel meer leerlingen dat
“In deze regio zitten veel bedrijven op het
leven.”
zouden moeten willen. Zij laten zien hoe je
gebied van baggeren, scheepsbouw en
De Lage Waard wil haar christelijke identiteit
boven het maaiveld kunt uitkomen en zijn
hightech, zoals Fokker. We willen proberen
meer vertalen naar de dagelijkse praktijk.
daar trots op.”
om ook havo- en vwo-leerlingen meer te
“Als een kind ons teleurstelt, zeggen wij
De opzet van het entreprenasium kost veel
interesseren voor techniek.”
vanuit ons geloof: het verdient een nieuwe
energie. De meeste tijd gaat volgens Neuvel
Dat De Lage Waard geregeld voorkomt op
kans. Dat willen we nog beter tot uitdrukking
naar het voorbereiden van de docenten. De
lijstjes van goed scorende scholen, heeft
brengen. Niet uit concurrentieoverwegingen,
collega’s met passie voor het entreprenasi-
volgens de rector niets met de speciale
maar om te zorgen dat ouders bewust
um fungeren als voortrekkers. “Al met al valt
programma’s te maken. “Voordat wij die
kunnen kiezen voor christelijk onderwijs.
de investering mee, als je kijkt wat je ervoor
boden, scoorden we al hoog. Die scores
Profilering draait om echtheid. Als er
terugkrijgt.”
zorgen ongevraagd via de kranten voor een
‘christelijk’ op de gevel staat, moet je daar
Ook deze rector ziet valkuilen. “Je moet niet
zekere profilering. Wij maken daar verder
ook iets van maken.”
teveel profileringen op willen zetten. En een
geen item van, omdat wij juist aandacht
profilering moet niet worden gedragen door
willen hebben voor alle aspecten van de
een te smalle groep docenten. Nog iets: het
ontwikkeling van een leerling. Als je erg
moet niet zo zijn dat jij als enthousiaste
hamert op goede resultaten, profileer je je
schoolleider onmisbaar bent voor een profiel.”
op intellectuele kwaliteit, terwijl wij vinden
•
dat je moet zorgen dat een kind zich als
Breed aanbod
mens ontwikkelt. Dat intellectuele element is
Specialiseren maar tegelijkertijd een brede
daar maar een onderdeel van.”
schoolgemeenschap zijn: dat is het streven van CSG De Lage Waard in Papendrecht, de enige christelijke scholengemeenschap in
7
NIEUWSPLEIN
43 Zoveel Kamerstukken stortte het Ministerie van OCW uit over de leden van de Tweede Kamer in de week voor Kerst. Het recordaantal brieven verscheen op 18 december: maarliefst 16 brieven spuwde het ambtenarenapparaat die dag uit. Daaronder de Regeldrukagenda Onderwijs
LOWBUDGET SCHOOLREIZEN BIJ CONNEXXION TOURS Klein budget maar toch op schoolreis? Dat kan met Connexxion Tours!
2014 – 2017. Maar ook de 17e (10 brieven) en 15e
Boek voor 27 februari uw schoolreis met vertrek in april, juli of september en
(9 brieven) stroomden de stukken binnen.
profiteer van deze scherpe aanbiedingen. Hierbij geldt vol=vol!
Al met al werden er in vijf dagen tijd
€ 19 p.p. Attractiepark Slagharen (vervoer en entree!)
43 brieven geproduceerd. Zouden de
€ 17,50 p.p. Speelpark Oud Valkeveen (vervoer en entree!)
Kamerleden tijdens het kerstreces voor hun lol nog een boek hebben gelezen?
Overige voorwaarden: • Prijs per persoon is op basis van 50 personen per bus. • Schoolreis duurt maximaal 8 uur (vertrek vanaf school-aankomst retour bij school) Vraag meteen uw offerte aan via https://www.connexxiontravel.nl (bij ‘Aanvraag offerte’) en vermeldt ‘Actie Verus’ bij uw aanvraag.
8
•
nieuwsplein
Verus @VerusNL - Jan 14 Hoogleraar onderwijsrecht Zoontjens over nieuw inspectietoezicht: Overheid moet niet bepalen wat ‘goed’ onderwijs is. http://bit.ly/1DY0tFH
‘Toezicht in transitie leidt tot eenheidsworst in onderwijs’ “Niemand in Nederland weet wat goed
onderwijs op de school goed is; dus boven
onderwijs is, daarom is er vrijheid van
de norm van voldoende uitstijgt.”
onderwijs”, reageert hoogleraar onderwijs-
Niemand in Nederland weet eigenlijk wat
recht Paul Zoontjens op de plannen voor
goed onderwijs is, zegt Zoontjens. “Daarom
het nieuwe onderwijstoezicht (Toezicht in
is er vrijheid van onderwijs. Er moet variëteit
transitie). “Maar wat mij verontrust is dat de
zijn. Alleen dan kunnen we werkende weg
inspectie volgens Toezicht in Transitie niet
uitvinden wat goed is. Wat goed onderwijs
alleen onderzoekt en beoordeelt of een
is, dat is geen vraag die de overheid moet
school voldoet aan de regels. Ze matigt zich
beantwoorden.”
ook aan te moeten beoordelen of het
•
Didactief Online @DidactiefOnline - Jan 14 @VerusNL Lees straks ons januarinummer: we volgden onderwijsinspecteurs, op kantoor en in de scholen. Hoe kijken ze aan tegen hun werk? EvertJanBarten @ejbarten - Jan 14 @WoutervandBerg @VerusNL Mooi artikel! Goed kritisch, kloof tussen wet PO en toezicht inspectie is te groot. #geloveninkrachtleerkracht Pauline Bouvy-Koene @bouvykoene Jan 13 Intensieve cursusdag @VerusNL met de Raad van Toezicht St. UN1EK; toezicht en de relatie met stakeholders
Vlaamse leerkracht moet kleuter in armoede herkennen De Vlaams minister van onderwijs Hilde Crevits wil dat leerkrachten al tijdens hun opleiding leren omgaan met kinderen die in armoede leven. Een aantal hogescholen in Vlaanderen ontwikkelde samen lespakketten voor toekomstige kleuteronderwijzers. Daarin leren ze hoe ze de signalen van kleuters in armoede kunnen herkennen. De initiatiefnemers vinden dat het thema vanaf het begin van de opleiding aan bod moet komen, en raden aan om in te zetten op ouderbetrokkenheid. “Het is niet omdat een kind concentratie problemen heeft dat het gedesinteresseerd is of lui is, daar kan onevenwichtige voeding aan de basis liggen”, zegt minister Crevits. “Dus armoede kan zich op heel verschillende manieren uiten.”
•
Verus @VerusNL - Jan 12 Verhoging van onderwijskwaliteit én studiesucces. Een lastige opgave? Nou, zeg maar gerust dat’t elkaar bijt. http://bit.ly/1BYyXq3 Rick Vermin @rvermin - Jan 12 @VerusNL @HartgerWassink dit zou elkaar niet hoeven bijten, maar als je daarna leest dat het om de prestatieafspraken gaat klopt het ineens.
Laatste tweets? www.verus.nl Laatste nieuws?
Meld u aan voor de digitale nieuwsbrief: www.verus.nl 9
Tekst: Jacolien Lambregtse | Fotografie: Godly Play
Spelen met Bijbelverh kinderen kunnen het KINDEREN KUNNEN HEEL GOED ZELF DE BETEKENIS VAN BIJBELVERHALEN VERKENNEN. ALS ZE MAAR DE RUIMTE KRIJGEN OM ZICH TE VERWONDEREN EN OP TE GAAN IN HUN SPEL MET DE VERHALEN. DAT IS HET UITGANGSPUNT VAN DE METHODE GODLY PLAY. VAN LEERKRACHTEN VRAAGT HET DAT ZE ZICH BESCHEIDEN OPSTELLEN. GODLY-PLAYVERTELLER EN ONDERZOEKER JACOLIEN LAMBREGTSE DEED EEN PILOT OP VIJF BASISSCHOLEN.
Meer weten over Godly Play?
“Zoals het was kan het niet meer, en hoe
samen over doorpraten aan de hand van
het wel moet weten we nog niet. We zijn op
‘verwonderingsvragen’, er zelf mee aan
zoek”, was voor de directeur van een van
het werk gaan en samen afsluiten.
de scholen de motivatie om mee te doen
Godly Play werkt met Bijbelverhalen en
met de pilot. Voor haar is Godly Play een
bijbehorende vertelmaterialen die door
mogelijk antwoord op één van de grote
bedenker Jerome Berryman in een lang
vragen van levensbeschouwelijke en
proces van testen en bijstellen zijn uitge-
religieuze vorming vandaag: hoe kunnen
werkt. De verhalen worden in eenvoudige
Meer informatie over Godly Play is te
we tegelijkertijd open én verdiepend
taal en met veel rust verteld. Om kinderen
vinden op www.godlyplay.nl.
werken en leren?
de ruimte te geven om hun eigen weg
Een uitgebreid verslag van de pilot
naar het verhaal te vinden, kijkt de verteller
van Jacolien Lambregtse (met
Het verhaal binnengaan
hen tijdens het vertellen niet aan.
werkstukken van kinderen) is te lezen
Godly Play is nog maar kort bekend in
De vragen voor het ‘verwonderingsgesprek’
op http://atelier.godlyplay.nl.
Nederland. Sinds begin 2013 worden
zijn erop gericht om de ruimte voor kinderen
verteltrainingen gegeven en beginnen
om de oneindige mogelijkheden van het
mensen die de training hebben gevolgd,
verhaal te verkennen, zo groot mogelijk te
met deze benadering te oefenen in hun
maken.
werk.
10
Het is een methode om kinderen te helpen
Omdenken
een Bijbelverhaal binnen te gaan en het
Van leraren vraagt deze benadering anders
vervolgens op hun eigen manier (creatief) te
kijken en ‘omdenken’. In de pilot beseften
verwerken. Het is een spel met een aantal
leerkrachten hoe snel ze leerlingen in de
rondes: binnenkomen en begroet worden,
weg zitten door te ‘weten’ waar ze uit willen
een kring vormen, een verhaal horen, er
komen en door te sturen. In Godly Play ligt
halen: t zelf het zwaartepunt van het werk van de leerkracht in het maken en bewaken van de leerruimte, zodat leerlingen kunnen exploreren en leren. Dat spel van leerlingen is vrij en vrijwillig. Eén van de dingen die leerkrachten opviel is dat de aandacht en concentratie die ze zagen bij leerlingen, veel langer en dieper is dan ze wisten en mogelijk achtten. Ook ontdekten ze dat de leerlingen zélf de verbindingen legden tussen de verhalen en hun eigen leven. Niet doordat de verteller
op te stellen, om niet boven het verhaal of
had geprobeerd een verhaal zo eigentijds
boven de leerlingen te gaan staan, maar
mogelijk te vertellen, maar door veel rust en
samen te zoeken en te ontdekken. Dat is
eenvoud in het vertellen.
wat Berryman de zegen noemt die je kunt
Steunfonds Christelijk Onderwijs
geven: leren ontvangen wat kinderen geven.
Bescheiden opstellen
De pilot rond Godly Play is
Ook het stellen van echte, open vragen is
Het zoeken gaat door
uitgevoerd met steun van het
een belangrijk onderdeel van deze bena
Na deze pilot gaan enkele scholen een
Steunfonds Christelijk Onderwijs.
dering. Leerkrachten ontdekten al doende
jaar lang in één groep met Godly Play
Meer informatie over doel en
hoezeer ze een opvatting hebben over de
werken. Sommige leerkrachten gaan de
werkwijze van het fonds en het
betekenis of de boodschap van een verhaal.
verteltraining volgen om zich verder te
aanvragen van subsidie vindt u op
Waar leraren ook aan moesten wennen, is
laten inspireren. Andere willen kleine maar
www.steunfondschristelijkonderwijs.nl.
kinderen de vrijheid geven om zelf een vorm
belangrijke aspecten van deze methode
van verwerking van het verhaal te kiezen
toepassen in hun eigen lessen. Weer andere
(spelen met het vertelmateriaal, tekenen,
collega’s gaan proberen om deze manier
schilderen, kleien, of welke vorm dan ook).
van vertellen, bespreken en verwerken toe
Meestal weten kinderen heel goed wat ze
te passen op verhalen uit andere tradities.
willen doen.
Het zoeken gaat door.
Het blijkt te kunnen: tegelijk open én verdiepend werken. Dat vraagt van
Jacolien Lambregtse is Godly-Playverteller,
leerkrachten moed om zich bescheiden
trainer en onderzoeker.
•
11
column rubriek
“KIEZEN OP GEVOEL” In het huis-aan-huisblad heb ik weer volop reclame gezien voor de diverse scholen in onze gemeente. Aan de gevels van scholen hingen aankondigingen van open dagen. Ik word daar altijd blij van. Anders dan in veel landen maakt onze overheid het mogelijk dat iedereen een vrije keuze kan maken voor de school die het beste past. Die keus hoeft gelukkig bij ons niet samen te hangen met de omvang van het gezinsinkomen. Onderwijs vanuit een christelijke inspiratie mag zich verheugen in een onverminderd grote populariteit. Dat is op het eerste gezicht verrassend. Er wordt weleens beweerd dat dat niet kan kloppen, want Nederland is immers één van de meest geseculariseerde landen van de wereld. Het aanbod zou niet goed aansluiten bij een vermeend grotere vraag naar scholen zonder christelijke inspiratie. Dit is een rare misvatting. Immers, vrijwel overal zijn goede en bereikbare ‘neutrale’ scholen als alternatief voorhanden. Veel ouders en kinderen herkennen zich kennelijk in het perspectief dat christelijke en katholieke scholen hun bieden, geïnspireerd door religie, spiritualiteit en ethiek en vertaald in het onderwijs en in de school als gemeenschap. Wel zullen ze dat vaak eerder impliciet verwoorden. Bijvoorbeeld door te zeggen dat de christelijke of katholieke school hun ‘een goed gevoel geeft’. Voor de keuze is dat goede gevoel essentieel. Ik verwacht dat in deze post-seculiere en onzekere tijden de vraag naar meer expliciet christelijk geïnspireerd onderwijs (in al zijn veelkleurigheid) nog sterker zal worden.
Wim Kuiper voorzitter Verus
Reageren? Mail naar
[email protected].
12
•
dienstverlening in de praktijk
Tekst: Noël Houben
DIENSTVERLENING IN DE PRAKTIJK
Een strategisch beleidsplan dat lééft SCHOOLORGANISATIES ZETTEN IN EEN STRA TEGISCH BELEIDSPLAN VOOR VIER JAAR DE KOERS UITEEN. VAAK IS HET EEN VERPLICHT NUMMER, DAT NA HET OPSTELLEN IN EEN LA VERDWIJNT. SCHOOLVERENIGING REHOBOTH WILDE MEER. DE ORGANISATIE VAN ZEVEN BASISSCHOLEN OP URK VOND IN VERUS EEN HULPVAARDIGE ÉN KRITISCHE REISGENOOT.
Wilfred de Vries Algemeen directeur onderwijs van Schoolvereniging Rehoboth
Dimitri van Hekken, Adviseur governance, cultuur en organisatie bij Verus “De tijd is voorbij dat bestuur en
De invoering van het passend onderwijs,
directie alleen het strategisch beleidsplan
een groot nieuwbouwproject: er ligt het
opstellen. Dat vindt zowel Verus als
nodige op ons bordje. We voelden ons
Schoolvereniging Rehoboth. Het plan
als bestuur en directie dan ook ontzorgd
gaat veel meer leven als je het in dialoog
toen Verus aanbood om te helpen met
met betrokkenen binnen en buiten de
het nieuwe strategisch beleidsplan. De
school vormgeeft. In samenspraak met
voorgestelde werkwijze, het plan maken
Rehoboth hebben wij een rondetafel
met de mensen die het straks moeten
bijeenkomst georganiseerd voor bestuur-
uitvoeren, sprak ons erg aan. Verus en
ders, leerkrachten, IB’ers en ouders.
wij zijn de afgelopen periode steeds
Zij spraken in gemengde groepen over
samen opgetrokken. We waren open en
thema’s als missie, visie, strategische
eerlijk tegen elkaar: ook als we ergens
keuzes, imago en identiteit. Maar ook
niet tevreden over waren. Het resultaat
over wat ze willen behouden, ontwik
Een overzicht van onze dienstverlening
is ernaar. Er ligt een mooi, enthousias
kelen en loslaten. Uit de uitkomsten
vindt u op onze website: www.verus.nl
merend verhaal dat vertelt wat we als
hebben mijn collega Guido de Bruin en
organisatie willen doen en wie we willen
ik met de tafelvoorzitters vijf thema’s
zijn. Het onderlinge begrip tussen de
gedestilleerd. Die zijn in samenspraak
verschillende geledingen van de school is
met de directie aangevuld en voorzien
bovendien gegroeid door het proces dat
van concrete doelstellingen. Verbindingen
we gezamenlijk hebben doorlopen. Daar
leggen, spiegel én venster zijn: dat was
plukken we dagelijks de vruchten van.”
onze rol in dit proces.”
Wij staan voor u klaar
Meer weten over de ondersteuning van Verus bij het opstellen van een strategisch beleidsplan? Neem contact op met Dimitri van Hekken via 06 54 25 68 16 of
[email protected].
•
13
Tekst en fotografie: Barbara de Kort
VERKN
AAN DE Mijn verhaal Wat is het verhaal dat Nederlandse
Waarom ben ik zo verknocht aan deze organi-
schoolleiders, bestuurders en toezicht-
satie? Wat is dat eigenlijk, dat gevoel? Heb ik
houders onlangs vertelden of deelden
dat ook met andere zaken of personen?
om anderen te inspireren? Wat willen zij overbrengen op leerlingen, studenten, leraren, ouders en andere
De uitdrukking verknocht zijn wordt niet veel
bij hun school of organisatie betrokken
meer gebruikt. Verknocht is een oude deel-
mensen? ‘Mijn verhaal’ is een rubriek
woordsvorm van verknopen en heeft dus iets
waaruit u als lezer ook naar hartenlust
met vastknopen te maken, met banden die ge-
inspiratie mag putten. Deze keer:
voeld worden en niet knellen, maar vooral innig en inspirerend zijn. Dat is wat ik voel ten opzich-
Barbara de Kort Hoofddocent aan de Marnix Academie in Utrecht, bij haar afscheid als lid van het college van bestuur van deze pabo.
te van de Marnix Academie. Waarom ik dat voel en waar dat gevoel vandaan komt, laat zich het best verklaren via een vergelijking.
Ik ben niet alleen aan de Marnix verknocht,
afval, de Napolitaanse maffia, de straat
maar ook aan Italië, om preciezer te zijn: aan
roverij, de verloedering enzovoort. En toch.
Zuid-Italië, nog preciezer: aan Napels en de
Ik ben verknocht aan de zonnige, levendige
Golf van Napels met haar eilanden. Telkens
kant van Napels. Maar ik weet uit ervaring
weer overvalt mij de chaos, de drukte, het
dat je de stad moet leren waarderen.
theater en daarmee het bruisende leven van
Je moet jezelf als het ware door de chaos
Napels. Telkens weer ben ik onder de indruk
en het vuil heen duwen om de schoonheid
van de schoonheid van de stad, zeker
en de levendigheid te zien.
bezien vanaf het water. De uitdrukking ‘eerst
14
Napels zien en dan sterven’ heeft wat mij
Bij aankomst in de veerhaven (er zijn er
betreft zeker betekenis. Vedi Napoli en poi
drie, zoek eerst maar eens uit welke je moet
muori.
hebben…) duizelt het je meteen: er zijn
Natuurlijk heeft Napels zijn duistere kanten.
minstens zes maatschappijen die allemaal
Denk aan het onoplosbare probleem van het
dezelfde kant uitgaan, daarom ook twaalf
NOCHT SCHOOL
De Marnix blijkt dan te bruisen, te geloven in het nut en de noodzaak van een kleine organisatie, in de lol en het theater van de eigengereidheid, in verschillende wegen die naar doelen leiden. Nog even terug naar Napels, één van de meest onstabiele omgevingen van de wereld. Napels ligt letterlijk onder de rook van een slapende vulkaan, en onder en in de wijde omtrek van Napels borrelt en bruist het. De context waarin de Marnix opereert is weliswaar geen vulkanische, maar het borrelt en rommelt wel rondom ons. Het rommelt rond de toegankelijkheid van de opleiding (denk aan de invoer van toelatings examens), het borrelt rond de inhoud van de opleiding (nadruk op kennisgerichte toetsing). We leiden op voor een beroep in een borrelende, dynamische context. En toch gaat het leven van en in de opleiding gewoon door. Net zoals de 4,5 miljoen mensen bij Napels gewoon doorleven, doorbruisen. Hoe doen die Napolitanen dat? Zij hebben een rotsvast geloof in hun beschermheilige, San Gennaro. Van deze heilige wordt bloed bewaard in twee ampullen. Het is gestold. Maar op 19 september, op 16 december en op 17 augustus worden de ampullen tevoorschijn gehaald. De bisschop toont ze aan het volk, schudt ze, en het wonder voltrekt zich: het bloed wordt vloeibaar. Dat wonder wordt verstaan als een gunstig teken: Napels zal voortbestaan! De Marnix heeft geen beschermheilige – dat past niet bij de religieuze traditie waaraan de Marnix verbonden is. Er vloeit geen
kaartjeskantoren, die open of dicht zijn, een
Napels en de Marnix? Zouden die op elkaar
bloed. Of misschien toch wel… Misschien
aanwijsbord dat het niet doet of gemankeer-
lijken of op elkaar moeten lijken? Eén ding
heeft de Marnix wel vele beschermheili-
de informatie verschaft, en overal opge
is zeker: chaos en duistere kanten zijn er
gen… Dat zijn allen die met hart en ziel de
wonden mensen die voordringen, luidkeels
niet op de Marnix Academie. Maar ik kan
Marnix zijn toegedaan. Allen die een bijdrage
klagen of zakken rollen…. Chaos – thuis
mij wel voorstellen dat buitenstaanders
willen leveren aan mooi, kwalitatief goed
noemen we dat ‘Italiaanse toestanden’….
het gevoel krijgen dat de Marnix zich niet
onderwijs. Medewerkers, bestuurders,
zomaar gewonnen geeft. Ik heb menige
partners en studenten. Allen bij wie het hart
En toch: als je er doorheen kunt kijken en er
nieuwe collega horen verzuchten dat het
klopt en het bloed sneller stroomt voor
iets van leert begrijpen, zie je de bijzondere
wel wat wennen was. Aan allerlei codes en
een organisatie die de moeite waard is,
levendigheid, het bruisende, het van alles
gewoonten. Die Marnix, met zijn eigenheid
die het verschil maakt en wil maken.
theater maken. Met – en dat is het bijzon
en ook wel een tikje eigengereidheid –
Vele beschermheiligen die zich verbinden
dere – een overweldigende fiducie dat het
je moet je er doorheen duwen om de
aan ‘bekwaam, betrokken en bevlogen’.
goed zal komen en dat je goed terecht zult
schoonheid, de levendigheid, het vertrou-
komen.
wen en het verlangen te ontdekken.
• 15
FOCUS: SAMENWERKING
De sociale kant van samenwerking
Tekst: Wob van Beek en Dimitri van Hekken, governance-adviseurs bij Verus Redactie: Peter Louwerse
Wilt u meer weten over dit onderwerp? Download de pdf met het volledige Focusartikel op www.verus.nl/focus5-15.
16
INHOUD EN JURIDISCHE VORMGEVING KRIJGEN TERECHT VEEL AANDACHT BIJ FUSIES EN ANDERE VORMEN VAN SAMENWERKING. MAAR SOCIALE DIMENSIES ZIJN MINSTENS ZO BELANGRIJK VOOR HET SLAGEN DAARVAN. ZOEK DE BALANS TUSSEN DE ‘HARDE’ EN DE ‘ZACHTE’ KANT.
Bij bestuurlijke samenwerking en scholenfu-
cessen moeten ook de ‘zachte kanten’ van
sies gaat veel aandacht uit naar de inhoud
samenwerking aandacht krijgen. In dit artikel
en de procedure: noodzakelijke voorwaar-
gaan we in op vier dimensies daarvan: het
den, maar niet voldoende voor succes. Bij
waartoe, de communicatie, de macht en het
grensoverschrijdende samenwerkingspro-
proces van leren en ontdekken.
focus
Maak vertrouwen bespreekbaar
Waartoe Het is cruciaal om de motieven en beoogde
Bij moeizame samenwerking is gebrek aan vertrouwen vaak de boosdoener.
meerwaarde van samenwerking helder op
Of vertrouwen te herstellen is, zal van veel factoren afhangen. Bespreek aan de
tafel te hebben. Keuzes zijn van invloed op
voorkant van het proces deze vragen:
de onderwijsorganisatie als gemeenschap
• Wat zijn jouw en onze criteria voor vertrouwen?
en raken soms zelfs de kern van de (brede)
• Welk gedrag geeft jou en ons vertrouwen?
identiteit. Omdat het de mensen zelf zijn die
• Welk gedrag breekt jouw en ons vertrouwen af?
de samenwerking uiteindelijk tot een succes
Het antwoord op deze vragen wordt mede bepaald door drijfveren. Mensen die vooral
maken, vinden we het belangrijk om eerder
samenwerken vanuit de overtuiging dat iedereen gelijkwaardig is, antwoorden anders
te spreken over het ‘waartoe’ van de
dan mensen die vooral gedreven zijn door prestaties of juist out of the box en vanuit
samenwerking (datgene wat mensen bindt)
visie willen denken.
dan vroegtijdig te focussen op de (juridische)
Procesbegeleiders van Verus maken vaak gebruik van Management Drives omdat
vormgeving.
hiermee op een heldere wijze de dieperliggende factoren van gedrag zichtbaar worden gemaakt. Zo kan gestuurd worden op het niveau van de (project)organisatie
Communicatie
en het individu. Het zijn immers de mensen die de (tijdelijke of nieuwe) structuur
Investeren in relaties en vertrouwen is een
werkend maken.
absolute voorwaarde. Onduidelijke en tegenstrijdige communicatie leidt tot een verkeerde start van het project. Een belangrijke vraag is ook: wie moet ik bij het proces betrekken en waarom? Als te weinig
Macht
Ontdekken en leren
mensen zijn betrokken, leidt de top down
Tijdens een fusieproces moet ook rekening
Het gaat ook om een creatief proces, waarin
ingezette verandering doorgaans tot veel
worden gehouden met macht. Het heeft als
wordt ontdekt, geleerd maar ook afgebro-
weerstand; wanneer te veel mensen
onderdeel van het spel invloed op het proces
ken. Samenwerking, in de vorm van
meepraten, wordt het snel een Poolse
en het eindresultaat. Maak daarbij onder-
bijvoorbeeld een scholenfusie, leidt tot het
landdag.
scheid tussen formele en informele macht.
afscheid nemen van vertrouwde werkwijzen en kan daarmee (ook) een kapstok worden om te versterken waar mensen goed in zijn
De praktijk: Balans vinden door in gesprek te blijven
en te ontwikkelen wat ontbreekt.
Balans tussen hard en zacht Als veranderdeskundige of coach zoeken
Als lid van de algemene directie van Tabijn, een interconfessionele stichting met
de procesbegeleiders van Verus naar de
23 basisscholen in Noord-Holland, begeleidt Franciska Loth de fusie tussen twee
juiste aanpak voor de situatie en het moment.
scholen in Castricum. De balans tussen de harde en zachte kanten van samen
Omdat we willen bijdragen aan duurzame
werking is de rode draad binnen het fusieproces. “Wij vinden die balans door veel
veranderingen in schoolorganisaties,
te praten,” zegt Loth. “We weten nog niet wat de fusierapportage gaat opleveren.
focussen we op het zichtbaar maken van
Er komen nog moeilijke beslissingen aan over de posities van personeelsleden.
de zaken die goed gaan en dingen die beter
Maar wij blijven altijd in gesprek met mensen.”
kunnen. Dat betekent niet dat we proble-
Op de vraag hoe het fusieproces verloopt, zegt Loth: “Nu gaat het goed, maar het
men negeren. Wie een situatie, relatie of
voortraject was lastiger. Je moet heel duidelijk communiceren naar de teams en de
organisatie wil verbeteren, kan zich naar
ouders toe. Voordat je het weet gaan er andere verhalen rond dan wat jij bedoelt.
onze mening beter richten op de sterke
Lastig is ook dat mensen graag zekerheid willen, maar in een fusieproces gaat
punten dan op zwaktes.
zorgvuldigheid boven snelheid.” Een ongeluk zit in een klein hoekje. De mededeling “We nemen iedereen mee in de fusie” werd opgevat als een toezegging dat voor alle personeelsleden van de beide scholen plaats is in de nieuwe fusieschool. Bedoeld was: “We nemen iedereen mee in het fusieproces.” Loth concludeert: “Wees zorgvuldig. Wat voor jou vanzelfsprekend is, hoeft dat niet voor iedereen te zijn.”
17
Tekst: Bert van der Kruk | Fotografie: Jan van der Meijde
MAATSCHAPPELIJKE OPDRACHT VAN DE SCHOOL
“Strafklantjes laat ik papier rapen bij de buren” VAN ALLE KANTEN DOEN ORGANISATIES EN OVERHEDEN EEN BEROEP OP SCHOLEN OM MAATSCHAPPELIJKE EN OPVOEDKUNDIGE PROBLEMEN TE HELPEN OPLOSSEN. WAAR BEGIN JE ALS SCHOOLLEIDER WEL AAN, WAT LAAT JE LIEVER AAN DE SCHOOL VOORBIJGAAN? EN HOE ORGANISEER JE HET CONTACT MET DE LOKALE SAMEN LEVING? “DE SCHOOL MOET BEREID ZIJN HET KRITISCHE GESPREK MET HAAR OMGEVING AAN TE GAAN.”
“Als school hebben we al een heel
verzoek om voorlichting te komen geven
leren omgaan, dan denk ik: dat doen ze
belangrijke maatschappelijke taak”, zegt
– over veiligheid in het verkeer, vuurwerk,
thuis maar.” En een bijdrage aan de
Ton Liefaard, rector van het Hermann
gezond leven, drank en drugs, noem maar
emancipatie van meisjes? “Daar doen we al
Wesselink College in Amstelveen. “We
op – dan is de school op haar hoede.
genoeg aan op school; daar zijn ook andere
moeten gewoon goed onderwijs geven.
“Voor je het weet moet je leerlingen een hele
kanalen voor.” Meedenken over bepaalde
Dat is onze prioriteit. Daar willen we met
ochtend uitroosteren en komt het hele
goededoelenacties? “Wij voeren op school
alle genoegen veel tijd en energie in steken.
onderwijsproces onder druk te staan. Het
onze eigen acties.”
Daarop willen we ook gecontroleerd
onderwerp moet wel gerelateerd zijn aan het
worden. En daarvoor willen we met andere
lesprogramma en aan ons doel om
Grenzen
organisaties in zee gaan, om zo de kwaliteit
leerlingen te vormen en voor te bereiden op
Er zijn dus wel degelijk grenzen aan de
te versterken en nieuwe mogelijkheden te
een volwassen bestaan in de maatschappij.”
maatschappelijke betrokkenheid, geeft
onderzoeken.”
Liefaard toe. Die grenzen neemt hij ook
Bij de extra maatschappelijke activiteiten
Voor Liefaard is het zeer de vraag of zoiets
goed in acht bij de beoordeling van de
die op de school afkomen, staat dat doel
als budgetvoorlichting daar ook bij hoort.
talrijke onderzoeksvragen die op zijn bureau
altijd voorop: goed onderwijs. Dus zodra er
“Als een club tegen mij zegt dat het zo
belanden, van maatschappelijke organisa-
weer een organisatie aanklopt met het
belangrijk is dat kinderen goed met geld
ties, universiteiten, studentenverenigingen,
18
“We hebben kerken, maatschappelijke partners en gemeenten uitgenodigd en hen gevraagd: wat verwacht je van een christelijke school?”
overheden. “Invullen kost maar tien minuten,
Dat contact kan allerlei vormen aannemen.
gezamenlijk op. Zo hebben ze recent een
wordt er altijd gezegd. In de praktijk is dat
In de directe omgeving van de school,
maatschappelijke adviesraad in het leven
altijd een halfuur. Als je dat niet afhoudt, ben
gelegen te midden van sportvelden en
geroepen. Daarin zitten mensen van
je er dagelijks mee bezig.”
kantoren, gaat het om goed nabuurschap.
de universiteiten, de lerarenopleiding, het
“Als ik een paar strafklantjes heb, laat ik ze
primair onderwijs, de gemeente, zieken
Maar verder is de maatschappelijke
ook altijd even papier rapen bij de buren,
huizen, jeugdzorg. Liefaard: “Zij adviseren
verantwoordelijkheid van de school voor het
zodat de omgeving netjes blijft.” Twee keer
ons over de kwaliteit en de inhoud van het
Hermann Wesselink College een zeer
per jaar overlegt Liefaard met de sportver-
onderwijs. Wij vragen hen: hoe moet dat er
aangelegen punt. “Elke goede school zal
enigingen en bedrijven. Op gemeentelijk
volgens jullie uitzien? Wat voor leerlingen
zeggen dat ze zich maatschappelijk
niveau gaat het om de presentie in tal van
moeten wij opleiden? Waaraan moeten onze
verantwoordelijk voelt. Maar ik zeg altijd: een
overleggen, bijvoorbeeld over veiligheid of
excellentieprogramma’s voldoen? Welke
christelijke school moet er te allen tijde op
jeugdproblematiek.
eisen stelt het bedrijfsleven?”
vanzelfsprekendheid, het hoort bij je
Adviezen
Na een eerste advies over samenwerking op
identiteit om je verantwoordelijk op te stellen
Geregeld trekken de vier scholen voor
cultureel gebied zal de adviesraad meer tijd
en in contact te staan met je omgeving.”
middelbaar onderwijs in Amstelveen ook
kwijt zijn met de vraag hoe de regionale
aangesproken kunnen worden. Het is een
> 19
samenwerking versterkt kan worden. “Met
gezamenlijk voelden we ons verantwoor
welke organisaties werken we als scholen
delijk. Samen hadden we hart voor de lokale
samen? Hoe gaan we om met universiteiten
samenleving. Dat is misschien heel erg
en bedrijven? Waar zijn de hiaten en hoe
Veluws, maar toch… we koesteren het wel.”
vullen we die? Daarvoor moet eerst een goede inventarisatie gemaakt worden.
Vragen
Vervolgens krijgen wij daar advies over.”
Het maatschappelijk beraad ontstond op het moment dat Groevenbeek – anders
Beraden
dan veel andere scholen – besloot een
Het Christelijk College Groevenbeek in
vereniging te blijven. Het was een van de
Ermelo heeft voor zulke adviezen vier jaar
manieren om het contact met de samen
geleden het maatschappelijk beraad
leving te intensiveren. Ook het handhaven
opgericht. De school heeft tot nu toe
van de vereniging had volgens Arendsen
twee keer een brede dialoog met vertegen
nadrukkelijk dat oogmerk. “Dat was een
woordigers van tal van maatschappelijke
heel principiële keus: wij zijn van de
instellingen georganiseerd, vertelt Rex
maatschappij, en zullen dat idee tot en
Arendsen, die tot vorig jaar voorzitter van de
met het eigenaarschap blijven uitdragen.”
raad van toezicht van Groevenbeek was. Net als vele andere (school)verenigingen Arendsen: “Een school moet verbonden
kampt ook Groevenbeek met een lage
zijn met de lokale samenleving. Dat is haar
opkomst bij de algemene ledenvergadering.
voedingsgebied, waaruit de leerlingen
“Maar dan moet je dát probleem proberen
komen. Tegelijk is de lokale samenleving
op te lossen, hoe lastig dat ook is. Dat is
ook eigenaar van de school – en dus niet de
nog altijd beter dan de boel maar af te
ouders, een stichting of een bestuurder. Dat
schaffen – dat is nogal makkelijk. Je gooit
betekent dat de school zich daarvoor moet
het kind met het badwater weg, je organi-
openstellen en bereid moet zijn het kritische
seert elk kritisch gesprek weg. Een stichting
gesprek met haar omgeving aan te gaan.”
is ook maar een ding in zichzelf. Hoewel de vorm misschien niet altijd optimaal functio-
De eerste keer ging het beraad over de
neert, is een vereniging wél een manier om
christelijke identiteit van Groevenbeek.
invloed te geven aan je stakeholders.”
“We hebben kerken, maatschappelijke partners en gemeenten uitgenodigd en
Arendsen herinnert zich nog goed de
hen gevraagd: wat verwacht je van een
krantenkop van een paar jaar geleden:
christelijke school? Waarin kunnen we
‘Wie houdt er toezicht op de raad van
samen in optrekken bij de vorming van
toezicht?’ “Een goede vraag. Hoe zit het
jongeren?” De tweede keer ging over
met ons democratisch gehalte? Wie roept
leerlingenzorg, aangejaagd door de andere
ons ter verantwoording als we iets raars
rol die scholen hebben gekregen op het
doen?” De voormalig toezichthouder is
gebied van passend onderwijs. Daarbij
ervan overtuigd dat scholen die wél een
waren bijvoorbeeld ook sportverenigingen
stichting werden, zich nog weleens achter
aanwezig.
de oren zullen krabben. “Ik denk dat de wal het schip gaat keren. Denk eens aan
Arendsen: “Ik zat in een groepje met iemand
recente schandalen, niet alleen in de
van de volleybalvereniging, de GGZ en de
onderwijswereld, ook in de woningbouw en
gemeente. Dat is toch prachtig: dat ook de
andere sectoren. Een deel van de verklaring
volleybalvereniging zich uitgenodigd weet.
moet je zoeken in het feit dat die organi
We hadden een goed gesprek, waarin alles
saties waren losgezongen van hun maat-
draaide om de leerling. Ieder stelde vanuit
schappelijke opdracht. Ze werden niet
zijn eigen perspectief het kind centraal, en
meer kritisch bevraagd.”
20
•
Tekst: Monica Neomagus, adviseur ouderbetrokkenheid Verus
rubriek opinie
Vind de pijn achter de reactie van de ouder OUDERS MET KORTE LONTJES, DIE ALLEEN VAN ZICH LATEN HOREN ALS ER IN HUN OGEN IETS MIS IS OP SCHOOL. DAT BEELD ZIEN WE TERUG IN DE MEDIA. MAAR DE WERKELIJKHEID IS VAAK ANDERS.
In de afgelopen maanden maakte ik een
blazen, of scholen onder druk zetten.
tocht langs diverse scholen in het land, in
Ik zal de laatste zijn die ontkent dat dit
het kader van mijn inwerkprogramma als
gebeurt. De school is wat dat betreft een
adviseur Ouderbetrokkenheid. Ik sprak
heldere afspiegeling van de samenleving,
met directeuren en bestuurders over dit
die ook door ‘korte lontjes’, verruwing en
onderwerp en ook schoof af en toe een
welbegrepen eigenbelang wordt gekleurd.
gespecialiseerde leerkracht of ouder aan.
Dat scholen daar enorm last van kunnen ondervinden en het tij wat dat betreft zou
Het werden bijzondere gespreken over het
moeten keren, is evident.
grote belang van de betrokkenheid van ouders –als primaire stakeholders– bij de
Ik stel echter eveneens vast dat het
school, over de manieren waarop die
mediabeeld in deze een eenzijdige versie
betrokkenheid vorm kan krijgen en over het
van de werkelijkheid toont. In de scholen
helder houden van rollen en verantwoorde-
die ik bezocht, werd met waardering en
lijkheden. Ook de identiteit van de school
respect over het merendeel van de ouders
kwam uitvoerig ter sprake. En daarbij zeer
gesproken. En over hun inzet voor de
regelmatig de vraag: Hoe anno nu, in een
school. Daar waar problemen ontstaan
pluriforme samenleving waarin óók door een
moet je, zoals één directeur het uitdrukte
groot deel van de ouders levensbeschou-
“proberen de pijn achter de reactie van de
wing heel persoonlijk wordt ingekleurd, de
ouders te zien”. Een andere school, die
C van de christelijke school van (nieuwe)
ontdekte hoe moeilijk sommige ouders het
inhoud te voorzien. Dat laatste bij voorkeur
vinden om met haar te communiceren, is
sámen met ouders, om als school die
overgegaan tot het aanbieden van
waardengedreven gemeenschap te vormen
gesprekstrainingen door en voor ouders.
die kinderen voorbereidt om het Goede, het
“Hiermee voelen ouders zich serieus
Ware en het Schone in het leven op het
genomen. Daardoor gaan ze zich anders
spoor te komen.
gedragen en dat heeft een uitstraling binnen de school”, vertelde de rector.
Tijdens mijn rondreis kwamen mij ook regelmatig berichten uit de media onder
Laten we de positieve verhalen over de
ogen. Bijna altijd met een negatieve lading.
relatie tussen ouders en school verzamelen
Ouders die leraren pesten of verbaal omver
en koesteren!
•
21
Tekst: Emmanuel Naaijkens | Fotografie: Marc Verwiel
Een leerling die dat te horen krijgt, kijkt meestal niet zo blij. In Verus Magazine juist wel. Zoals deze keer Eva de Witte (11) uit groep 8 van IKC De Vincent in Etten-Leur. Verus stuurt haar de klas uit. Eva voelt directeur Jolanda Wedage aan de tand
“In het onderwijs doe je het met zijn allen” Hoe lang werkt u al op onze school? “Dit is mijn negende schooljaar als directeur. Eigenlijk was ik van plan om na vijf jaar iets anders te gaan doen. Toen kwam de verbouwing en de verhuizing eraan en ik dacht: ik blijf toch maar wat langer.”
Wat voor bijzondere dingen hebt u meegemaakt? “Dat we weggingen uit onze oude school was heel bijzonder. Op dat moment keek ik met andere ogen naar ons oude gebouw. Toen viel mij op dat er veel mankementen waren, en het gebouw niet zo mooi meer was. Maar als je erin zit, zie je dat niet en voelt het gebouw vertrouwd aan. En heel bijzonder is dat we de nieuwe school [een gerenoveerd gebouw, red.] helemaal naar onze wensen konden inrichten.”
Wat is een voordeel van uw werk? “Hard werken! (Lacht) Het voordeel is dat je op meer dingen invloed kunt hebben dan als je alleen voor de klas staat. Als directeur probeer ik voor alle tweehonderd kinderen op school iets te betekenen.”
Is er een grotere baas? “We hebben een bestuur en een bovenschools directeur, die gaat met pensioen. Maar eigenlijk doen we het als directeuren samen. Er is niet echt één baas. In het onderwijs moet je het met zijn allen doen, anders loopt het niet lekker.”
Had u iets anders willen worden? “Na mijn eindexamen op de havo wilde ik verpleegster of juf worden. Maar ik vond het moeilijk kiezen. Het studiejaar was al een paar dagen aan de gang en toen heb ik me bij de pabo aangemeld. Een dag later stond ik al voor de klas en ik heb er nooit spijt van gehad.”
Welke lesstof zou u willen geven? “Het mooie van het basisonderwijs is dat je alle vakken geeft. Zelf vind ik geschie denis, tekenen en rekenen leuk. Dat laatste wordt vaak te moeilijk gemaakt. Het is, denk ik, heel simpel uit te leggen.”
22
•
ga jij je maar eens melden…
Ga jij je maar eens melden… 23
scholen met lef
Tekst: Bert van der Kruk
8 Vertel als school je eigen verhaal over identiteit als kwaliteit
“VANUIT ONZE IDENTITEIT HEBBEN WIJ DE PLICHT UIT DE KINDEREN TE HALEN WAT ERIN ZIT”
VERUS MAGAZINE LAAT SCHOOLLEIDERS AAN HET WOORD OVER DE TIEN NOTIES IN HET BOEK SCHOLEN MET LEF VAN DICK DEN BAKKER, DIRECTEUR ONDERWIJS & IDENTITEIT BIJ VERUS. DIT KEER GREETJE HOEVENAREN, DIRECTEUR VAN CBS DE HOEKSTEEN IN WIJK EN AALBURG (430 LEERLINGEN).
“Die twee woorden – identiteit en kwaliteit
kinderen thuis niet vertellen dat ze op school
– horen voor mij automatisch bij elkaar. Als
onzin te horen krijgen. Dat maken we duide-
school horen wij kwaliteit te leveren; dat
lijk in het kennismakingsgesprek dat we met
zal elke neutrale school ongetwijfeld ook
elke ouder voeren.
vinden. Maar wij hebben een extra drive:
Nieuwe methodes selecteren wij in eerste
vanuit onze identiteit, ons christen-zijn,
instantie op identiteit. We kijken daarbij naar
hebben wij de plicht om uit de kinderen te
onderwerpen, teksten, illustraties. Als het in
halen wat erin zit. Wij moeten de kinderen
een leesmethode veel over geesten en spo-
uitdagen om met hun talenten te woekeren.
ken gaat, dan leggen we die aan de kant.
Als christelijke leerkrachten zijn wij daarover
Gelukkig zijn er nog voldoende methodes
verantwoording schuldig aan onze hoogste
die door de beugel kunnen. We besteden
Leermeester.
veel aandacht aan de kerkelijke feesten,
Wij selecteren onze leerkrachten op
openen en sluiten de dag met gebed en
kwaliteit, maar meteen daarna komt de
proberen de identiteit tot uitdrukking te
vraag naar kerkelijke meelevendheid. Ga
brengen in de manier waarop we met elkaar
Dick den Bakker schreef het boek
je zondag trouw naar de kerk, liefst twee
omgaan. Respectvol. Zoals Jezus met ons
Scholen met lef uit liefde voor de huidige
keer? Neem je doordeweeks deel aan
omgaat, zo willen wij met elkaar omgaan –
én toekomstige kinderen en jongeren
activiteiten, bijvoorbeeld catechisatie of een
dat is eigenlijk de gedachte. In alle gebrek
die de scholen zullen bezoeken, in het
gesprekskring? Wij vinden dat belangrijk,
natuurlijk. De christelijke identiteit staat in de
geloof en de hoop dat zij zullen bijdragen
want dat betekent dat je ook als leerkracht
school niet ter discussie; die is er gewoon.
aan een menswaardige samenleving.
de boodschap wilt uitdragen. Als jezelf het
Wij staan bekend als een vrij degelijke chris-
U kunt het boek bestellen via verus.nl.
eeuwig geluk hebt gevonden, dan gun je dat
telijke school, met een goede kwaliteit. Dat
ook een ander.
hoeven we niet echt te vertellen, dat weten
De meerderheid van de ouders en kinderen
de mensen wel. Inspectiebezoek hebben
is kerkelijk meelevend. Ze komen vooral uit
we al jaren niet meer gehad, de citoscores
kerken die de Drie Formulieren en dus het
zijn boven het gemiddelde, de doorstroming
gereformeerde gedachtengoed onderschrij-
naar de middelbare school is goed. Ook
ven. Maar iedereen is welkom, want we
uit enquêtes spreekt een positief beeld.
willen ook andere ouders en kinderen graag
Buitenkerkelijke ouders kiezen onze school
jaloers maken. Van buiten- of randkerke
daarop uit. Van het christelijke karakter van
lijke ouders vragen wij wel respect voor de
het onderwijs worden hun kinderen niet
grondslag van de school. En dat ze hun
slechter, vinden ze.”
hristelijk jd. in dat ke traditie t betekent n christelijk samen
Scholen met lef Scholen met lef
at voor een dat mijn dersteunen. hebben om onderwijs te raken.
Tien noties bij christelijk geïnspireerd onderwijs in een seculiere tijd
dige én scholen p dat ge
Dick den Bakker Dick den Bakker
24
•
Bestuurssecretaris. De smeerolie van de organisatie
Tekst: Peter Louwerse | Fotografie: Thinkstock
DE BESTUURSSECRETARIS IS DE SMEEROLIE DIE MOET ZORGEN DAT HET BESTUUR, DE TOEZICHTHOUDER EN DE ORGANISATIE OP ELKAAR INGESPEELD ZIJN. WAT MOET HIJ KUNNEN? MARCO VAN MARLE (COG) EN HENK NIJMEIJER (ROELOF VAN ECHTEN COLLEGE) GEVEN HUN VISIE.
Beroepencollege Marco van Marle
Henk Nijmeijer
“Het werk van het college van bestuur verschilt van tijd tot tijd,
Zorgen voor samenhang in het beleid is de belangrijkste taak
dus mijn werk ook,” antwoordt Marco van Marle op de vraag
van de bestuurssecretaris, vindt Henk Nijmeijer. Als secretaris
hoe zijn werkweek eruit ziet. Als bestuurssecretaris van de
van de directeur-bestuurder van het Roelof van Echten
Christelijke Onderwijs Groep Vallei & Gelderland-Midden in
College in Hoogeveen bewaakt hij de eenheid binnen de
Ede heeft hij gevarieerd werk. De nadruk ligt op drie hoofd
organisatie. “De stafdiensten werken het beleid uit dat het
taken: het cvb strategisch ondersteunen, de governance
bestuur en de raad van toezicht hebben gekaderd. Mijn taak
bewaken en adviseren. Van Marle (30) heeft een bedrijfskundi-
is om te toetsen of het goed geformuleerd en consistent is, en
ge achtergrond: hij was consultant bij adviesbureau Twynstra
of het juridisch goed in elkaar steekt.” Als adviseur van de
Gudde. Een goede basis, meent hij. “Om het speelveld te
directeur-bestuurder beoordeelt Nijmeijer of de verschillende
overzien moet je abstract kunnen denken, breed geïnteres-
onderdelen van de organisatie nog toewerken naar dezelfde
seerd en nieuwsgierig zijn. En je moet de sector snappen.”
horizon. Zo niet, dan adviseert Nijmeijer om bij te sturen.
Governance is belangrijk. “Uiteraard moeten de statuten in
De bestuurssecretaris is een manusje-van-alles en moet dus
orde zijn,” zegt hij. “Maar het moet vooral werken in de
een duizendpoot zijn.
praktijk. Daar praat je over met het cvb. Hoe zorg je dat
“Je bent generalist, geen specialist,” zegt Nijmeijer die zelf
iedereen optimaal zijn rol pakt? Dat blijft altijd op de agenda
een achtergrond heeft in de bedrijfsadministratie. Sociale
staan.” Vanzelfsprekend komt zijn visie op identiteit terug in
vaardigheden en juridisch inzicht zijn ook onontbeerlijk.
zijn werk. “Ik ondersteun het cvb bij het maken en uitvoeren
“Verder moet je snel kunnen schakelen, strategisch denken
van strategische plannen. Dan praat je over je ideeën voor
en integer en loyaal zijn.” Dat laatste is cruciaal: “Je moet een
goed onderwijs. Wat drijft ons? Wat willen wij doen voor de
vertrouwensrelatie hebben met het bestuur.” Zijn taakopvat-
ontwikkeling van jonge mensen? Dat gaat over de drijfveren
ting is sterk verweven met de rol van de identiteit van de
van de organisatie en dus over identiteit.”
school. “We hebben een identiteitsvisie en een identiteits missie. Onze intrinsieke motivatie is om vanuit de identiteit goed onderwijs te geven. Daaraan toets ik het beleid.”
•
25
NIEUWSPLEIN
Blok in uw agenda: 21 mei VERUS 2015 Op donderdag 21 mei vindt in Spant! in Bussum hét event voor het christelijk onderwijs plaats: VERUS 2015. Een dag vol inspirerende sprekers, praktijkcases en ontmoeting. Een greep uit het programma: Ben Tiggelaar over hoe u vernieuwingen succesvol doorvoert en wat de rol van leiderschap en identiteit hierbij is, Petra Stienen over omgaan met verschillen in de samenleving, De School Draait Door, gepresenteerd door Frank du Mosch, een opening door Paul van Geest, Theoloog van het jaar 2014. Meer informatie? Kijk op de achterpagina van dit magazine en hou onze website in de gaten. Wij hopen u te verwelkomen op VERUS 2015! Fotografie: Elisabeth Ismail (Ben Tiggelaar) / Jeanette Schols (Petra Stienen)
Na het inspectiebezoek. Krijg je sancties of een gesprek? “Voor onze leerlingen is dit heftig nieuws. Onze godsdienst leerkrachten vervullen zeker nu een sleutelrol”
Moet het of mag het? Dat kunnen scholen nu
heidseisen en kwaliteitsaspecten niet of
slecht onderscheiden in het inspectietoezicht,
nauwelijks te onderscheiden. Daardoor
zo schrijft de Onderwijsraad. Hij adviseerde
ervaren scholen de kwaliteitsaspecten en de
over het initiatiefwetsvoorstel van SGP, D66
daarop gebaseerde indicatoren, ook als ze
en CDA dat de taken van de inspectie
niet met deugdelijkheidseisen samenvallen,
duidelijk afbakent. Op niet voldoen aan de
als bindende normen.”
deugdelijkheidseisen kunnen sancties volgen,
De raad vindt het hierom een goed voorstel
over de kwaliteitseisen een gesprek.
de inspectie voortaan expliciet te laten
Stichting islamitische scholen Noor
De overheid heeft een “aanhoudende zorg”
maken op welke wettelijke voorschriften een
reageert bij Verus op de aanslag in
voor het onderwijs, schrijft de Onderwijsraad.
oordeel gebaseerd is. Want “als het gaat om
Parijs. De volledige reactie is terug
Dat betekent controleren op deugdelijk-
kwaliteitsbevordering moet de school het
te vinden op www.verus.nl/nieuws.
heidseisen én bevorderen van kwaliteit.
zonder consequenties met de inspectie
Maar: “In inspectierapporten zijn deugdelijk-
oneens kunnen zijn.”
26
•
nieuwsplein
Leren schrijven nog nodig? Opbrengst schrijfmethode voor Kika Is leren schrijven anno 2015 nog wel nodig
op papier zetten. Schrijven draagt bij aan je
nu kinderen en jongeren voornamelijk
hersenontwikkeling, veel meer dan de
communiceren en vastleggen met de
typebeweging.”
computer en andere elektronische hulp
De nieuwe serie benadrukt dat schrijven
middelen? Aartje Schoemaker-Ytsma stelde
leuk kan zijn. Met deze methode oefenen
deze vraag aan de Plusklas van cbs
kinderen van de groepen 6, 7 en 8 hun
De Wegwijzer in Nieuwleusen tijdens de
motorische vaardigheid, naast elke
presentatie van de schrijflessenserie
bestaande lesmethode. De samenstellers
‘Werken aan de schrijfbeweging’.
doneren de opbrengst van de methode aan
De voormalige leerkracht, tevens grafoloog
KiKa. Ga voor meer informatie en bestellen
en schrijfpedagoog, gaf ook zelf een
naar www.kika.nl/acties-voor-kika/
antwoord: ‘ja’. “Omdat schrijven zoveel
werken-aan-de-schrijfbeweging
meer is dan alleen maar letters en woorden
•
‘Wow, echt kapot vet jonge, zo boem boem door hun kop geknald, mevrouw heeft u die filmpje gezien?’ vraagt een leerling. ’Echt vet’ zou ik het niet noemen. Het is afgrijselijk. Veerle van der Loo is docent Nederlands op een vmbo-school in de Randstad en besprak de aanslagen in Parijs met haar klas. Ze schreef er een blog over: De eerste les na Parijs – Hoe ga je als leraar om met culturele verschillen in de klas? Terug te vinden op www.delerarenagenda.nl.
Agenda Netwerkbijeenkomsten Ga voor informatie over alle data van komende netwerkbijeenkomsten naar www.verus.nl/kalender 26-3-2015
Paascongres
VO
Amersfoort
9.30 – 16.00 uur
Taco Visser
15-4-2015
Algemene ledenvergadering
PO/VO/ MBO/HO
locatie nog onbekend
10.00 – 12.00 uur
Wouter van den Berg
21-5-2015
VERUS 2015
PO/VO/ MBO/HO
Spant! Bussum
ca. 11.00 – 18.00 uur
Corine de Reus
Onderwijsdagen Jouw Inspiratie 25-3-2015
voor directie, teams, lio’s en studenten
PO/HO
Utrecht Marnix Academie
9.30 - 17.00 uur
Minke Wagenaar
[email protected]
1-4-2015
voor directie, teams, lio’s en studenten
PO/HO
Rotterdam Inholland i.s.m. Ipabo, HS Leiden
9.30 – 17.00 uur
Anja Sorber
[email protected]
Heeft u vragen over deze onderwijsdagen, neem dan contact op met Corine de Reus,
[email protected].
27
juridische kwestie rubriek
Tekst: Emmanuel Naaijkens m.m.v. Peter Dijkmans, jurist bij Verus
RODDELEN
OP HET
WERK WAS NIET TE
Wanneer een werknemer op non-actief wordt gesteld, toetst een rechter dat aan de beginselen van goed werk geverschap, zoals verwoord in
BEWIJZEN
artikel 7:611 van het Burgerlijk Wetboek. Kort gezegd komt het erop neer dat een werkgever een werknemer op non-actief mag zetten als
Roddel en achterklap. Wie er zich nooit schuldig aan heeft gemaakt werpe de eerste steen. Onschuldige praatjes bij de koffieautomaat zullen doorgaans weinig gevolgen
Een werkneemster maakt zich volgens haar baas schuldig aan roddel en achterklap. Met haar gedrag heeft ze een negatieve invloed op de werksfeer. Op een bepaald moment is de maat vol en schorst de werkgever de vrouw. Maar die vecht haar schorsing met succes aan bij de kantonrechter.
hebben. Maar ernstige
daarvoor redelijke gronden zijn, die bovendien zwaar dienen te wegen. Het belang van de werknemer om aan het werk te kunnen blijven is groot. Een werkgever zal dus goed beslagen ten ijs moeten komen, wil hij bij de rechter zijn gelijk halen. En in dat opzicht
beschuldigingen die rondge-
faalde het verweer van de
strooid worden kunnen de sfeer op het werk behoorlijk verpesten.
werkgever; de dossiervorming schoot tekort. De kantonrechter
Er ontstaat wantrouwen, mensen komen tegenover elkaar te staan.
oordeelde dat de verwijten over het roddelen aan het adres van de
Uiteindelijk kan dat personen ernstig beschadigen en een organi
werkneemster slechts summier onderbouwd waren. Er waren geen
satie ontwrichten. Een bedrijf in het oosten van het land zag zich
functioneringsgesprekken gevoerd en geen gespreksverslagen
genoodzaakt in te grijpen, toen een grote meerderheid van het
gemaakt. Bovendien had de werkgever erkend dat er ook waar
personeel te kennen gaf niet langer met een bepaalde collega te
dering was voor de inzet van de werkneemster, omdat ze altijd
willen samenwerken vanwege haar ‘roddelen en opruien’. Haar
bereid was op tijdstippen te werken dat andere collega’s dat niet
gedrag leidde tot ernstige onderlinge spanningen op de werkvloer.
wilden. De rechter stelde voorts vast dat het bedrijf, nadat de
De werkgever legde de vrouw een schriftelijke waarschuwing voor,
werkneemster de toegang tot de werkplek was ontzegd, geen
maar die weigerde ze ‘voor gezien’ te ondertekenen. Vervolgens
stappen had ondernomen om de kwestie verder op te lossen.
werd ze geschorst. Daarop besloot het bedrijf dat terugkeer van de
En dat had wel moeten gebeuren als het bedrijf ontevreden was
vrouw naar de werkvloer vanwege veiligheidsoverwegingen
geweest over het functioneren. De kantonrechter oordeelde dat
ongewenst was. De betrokken werkneemster pikte de schorsing
er geen redelijke, voldoende zwaarwegende grond was om de
niet en stapte naar de kantonrechter om de maatregel ongedaan te
schorsing in stand te laten, en wees de eis van de vrouw toe om
maken. Met succes, zou later blijken.
weer aan het werk te mogen.
•
Heeft u vragen over dit onderwerp? Of over andere juridische zaken?
Onze juristen staan u graag te woord. Neem contact op met de juridische helpdesk van Verus, T 0348 74 44 60,
[email protected]. 28
ledenvoordeel
LEDENVOORDEEL: GRATIS DAGDELEN IDENTITEITSADVIES
“Identiteit is het hart” Tekst: Noël Houben
werkvormen uitgedaagd om hun visie op de identiteit van de school te geven. De
WAT BETEKENT HET OM VANDAAG DE DAG EEN CHRISTELIJKE SCHOOL TE ZIJN? DIE VRAAG HOUDT VEEL CHRISTELIJKE SCHOLEN EN SCHOOLBESTUREN BEZIG. VERUS HELPT SCHOLEN DAAROM MET DRIE GRATIS DAGDELEN IDENTITEITSADVIES.
concepttekst die hieruit voortkwam, werd besproken tijdens een tweede bijeenkomst. Het resulteerde uiteindelijk in een belofte van een half A4’tje, die een centrale plek krijgt in de strategische plannen. Veer: “Guido heeft ook een mooie PowerPointpresentatie gemaakt. Die maakt een koppeling tussen
De Comeniusschool in Zeist werkt aan een
Dan moet de identiteit ook het hart van de
de belofte en de ideeën van onze naam
nieuw strategisch beleidsplan en strategisch
strategische plannen worden, vonden wij.
gever, pedagoog en theoloog Comenius.
schoolplan. Verus begeleidde in april een
Met het gratis identiteitsadvies kon Verus
De presentatie kunnen we inzetten om
bijeenkomst om de christelijke basisschool
ons daarbij assisteren.”
intern het gesprek over onze identiteit te
hierbij te helpen. “Toen werd nog eens
voeren, maar ook voor ouderavonden.”
duidelijk dat onze identiteit het hart van
Belofte
de school is”, vertelt directeur Aafke Veer.
Scholen bepalen de invulling van de drie
Levend
“We zijn bestuurlijk en qua normen en
gratis dagdelen in samenspraak met een
Veer beveelt het identiteitsadvies aan andere
waarden nauw verbonden met de Evan
identeitsadviseur van Verus. Eén van hen,
scholen aan. “Om de identiteit levend en
gelische Broedergemeente. Hoe kunnen
Guido de Bruin, begeleidde dit najaar bij de
actueel te houden, moet je erover blijven
we onze christelijke identiteit nog beter over
Comeniusschool eerst een bijeenkomst om
praten. Als de identiteit vervaagt, verlies je
het voetlicht brengen: dat bespreken wij
input te verzamelen. Directie en mede
als christelijke school toch een deel van je
geregeld in de school.
werkers werden met verschillende, originele
betekenis.”
•
Meer weten over de identiteitsdienstverlening van Verus?
Kijk op www.verus.nl/onderwijs&identiteit. Hier vindt u informatie over het gratis identiteitsadvies, maar bijvoorbeeld ook over inspiratiedagen, de identiteitsscan en toegespitste workshops. U kunt ook contact opnemen met Guido de Bruin,
[email protected], T 06 15 90 44 26. 29
DE RONDVRAAG
‘VOOR EN VR EDUCATIE LE Annelieke van Daalen coördinator peuteropvang bij stichting H3O en hboer in VVE-groepen
IN DE RONDVRAAG PONEERT VERUS EEN STELLING. BETROKKENEN UIT HET ONDERWIJS GEVEN HUN MENING.
Annemieke Kester leidinggevende bij De Peuterhoek in Den Haag
“Voor elk individueel kind is het winst”
“Goed opgeleide leidsters geven mooie opbrengsten”
“Mijn eerste reactie op de stelling
“Niet alles is meetbaar bij zulke jonge
is: wat is niks? Met VVE willen we
kinderen. Maar wat ik zie en hoor is
onderwijsachterstanden voorkomen
dat VVE met goed opgeleide leidsters
en de ontwikkeling van kinderen
onder peuters heel mooie opbreng-
stimuleren. Alles wat er binnen de VVE
sten geeft. We zitten midden in de
Tekst: Loek Mulder
peutergroepen gebeurt, is gericht op
Schilderswijk in Den Haag, waar het
Fotografie: Inge Pont (foto Steven Pont)
een brede ontwikkeling van kinderen.
merendeel van de kinderen op de
Sinds de inzet van de hbo’ers op de
opvang een andere moedertaal heeft.
VVE-groepen in 2013, nam ontwik-
Er is daarom veel aandacht voor
kelingsgericht werken een vlucht en
taalontwikkeling. Dat gebeurt in een
is er veel nauwer contact tussen de
breed programma dat ook gericht is
peuter- en kleutergroepen. Er wordt
op het gezin en de moeder, die we
meer samengewerkt en er zijn tal van
taal- en opvoedcursussen bieden.
afspraken over de manier van werken
Al is er veel werk aan de winkel, leren
en de verwachtingen die de school
doen we op een leuke en gezellige
uiteindelijk heeft als een kind instapt
manier. Kinderen moeten zich veilig
in groep 1. Voor elk individueel kind is
voelen en plezier hebben. Alleen
het winst dat hij bij het begin van de
vanuit die basis kan een kind gaan
peutergroep instapt in de ontwikkellijn
leren. Uitgangspunt is ontwikkelings-
en in een vloeiende lijn doorgaat in
gericht onderwijs.”
groep 1.”
30
de rondvraag
ROEGSCHOOLSE EVERT NIKS OP’ Viola Tollenaar directeur kinderdagverblijf Het Fantaziehuis Utrecht
“Ze moeten straks al zo veel”
Steven Pont Ontwikkelings psycholoog
“Al die VVEprogramma’s werken niet” “Al die VVE-programma’s werken niet,
“Wij zien een duidelijk verschil in
omdat de vooruitgang van een jong
kinderopvang en onderwijs. Wij
kind niet in de methode zit, maar in
willen dat kinderen kind mogen zijn,
de persoon die met het kind werkt.
ze moeten straks al zo veel. We kijken
Het geld dat nu naar VVE gaat mag
en werken daarom vanuit het kind.
van mij daarom grotendeels naar de
We willen dat kinderen zichzelf zijn
ontwikkeling van de pedagogische
en dat ze zich in hun eigen tempo
kwaliteiten van de onderwijzer, niet
ontwikkelen. We vinden het wel van
naar de methodisch of didactische
belang dàt kinderen zich ontwikkelen,
vaardigheden. Op teamdagen
maar er zit geen enkele dwang
op scholen waar ik als voormalig
achter. Wil een kind graag rekenen,
onderwijzer wordt gevraagd een
dan stimuleren we dat, juist omdat we
bijdrage te leveren, gaat het dan
uitgaan van de eigen behoeften van
ook nooit meer over de gevolgde
het kind. Uiteraard ondernemen we
methodes. We hebben het primair
actie wanneer we zien dat een kind
over de pedagogische kwaliteit in
achterloopt. Meestal is er niet zoveel
de klas. En die kun je niet uit een
aan de hand. Het tempo waarin
methode halen.”
kinderen zich ontwikkelen verschilt nou eenmaal enorm.”
31
VIEREN VERBINDEN VERBETEREN
21 MEI: EVENT VERUS 2015 U en uw collega’s zijn van harte welkom op hét event voor het christelijk onderwijs op 21 mei: VERUS 2015. Een dag vol ontmoeting en bezieling over waar het in het christelijk onderwijs om draait. Alle uitdagingen voor het christelijk onderwijs passeren de revue. Met inspirerende sprekers, verhalen van authentieke schoolleiders, praktische workshops, ontspanning en ruime gelegenheid voor ontmoeting. Een dag die we als christelijk onderwijs samen meemaken en die u niet mag missen.
Save the date
Nieuwsgierig? Binnenkort meer… Hou de datum alvast vrij en nodig collega’s uit. Het event is gratis en exclusief voor leden van Verus. Medio maart kunt u zich online aanmelden. Vragen? Mail naar
[email protected]. Tot ziens op 21 mei 2015! “WARME ONTVANGST, MOOIE ONTMOETINGEN EN INSPIRERENDE VERHALEN. BEDANKT!” Een spontane reactie op Twitter van een bezoeker van VERUS 2014.
Wat u kunt verwachten tijdens VERUS 2015 : • Laat u inspireren door Ben Tiggelaar over hoe u vernieuwingen succesvol doorvoert en wat de rol van leiderschap en identiteit hierbij is. • Luister naar de visie van Petra Stienen over omgaan met verschillen in de samenleving. Waar zit de kracht in een wijk met meer dan 80 nationaliteiten? Een verhaal over identiteit, migratie en participatie. • Onder leiding van Frank du Mosch vindt tweemaal De School Draait Door plaats waarin schoolleiders, docenten en andere gasten in gesprek gaan over authentiek christelijk onderwijs en de school als gemeenschap. • Paul van Geest, Geest Theoloog van het jaar 2014, opent VERUS 2015. • Hoe gaat u aan de slag met ouderbetrokkenheid? Wat komt er kijken bij een fusie? Hoe kunt u het beste reageren in een crisissituatie? Kunt u al presenteren met humor? Hoe houdt u de identiteit van uw school scherp? Het komt allemaal aan de orde tijdens een van de vele praktische workshops! • Ontmoet collega’s uit het christelijk onderwijs. Er is volop ruimte voor ontmoeting en ontspanning.
