Waar biologie de grens met ethiek raakt deel A
An Quaghebeur Leraar biologie VLTI - Torhout Vakbegeleider biologie-natuurwetenschappen Bisdom Brugge 1
Waar biologie de grens met ethiek raakt … Situering leerplannen { voorstelling curriculum biologie { overzicht leerinhouden { wetenschappelijke methode Concrete leerinhouden { voortplanting { SOA 14 feb 2007
Dag van Godsdienst
2
Curriculum biologie eerste graad {
a-stroom = BIOLOGIE z z
{
b-stroom = NATUURWETENSCHAPPEN z z z z
14 feb 2007
2u eerste jaar 1 (soms 2)u 2e jaar { soms laatste contact met BIO!
2u eerste jaar 2u tweede jaar levende en niet levende materie meestal laatste contact met bio
Dag van Godsdienst
3
Curriculum biologie tweede graad aso = BIO {
wetenschappen = 2u/jaar z z
{
niet wetenschappen = 1u/jaar z
14 feb 2007
meer verdieping LABO
zelfde vakeindtermen
Dag van Godsdienst
4
Curriculum biologie tweede graad tso – wetenschappelijk {
cfr. aso z
{ {
14 feb 2007
toepassingen gericht op studierichting
ondersteunend voor andere vakken voorbereidend op vervolgonderwijs met wetenschappen Dag van Godsdienst
5
Curriculum biologie tweede graad tso niet wetenschappelijk {
NATUURWETENSCHAPPEN integratie van biologie, chemie en fysica { als basisvorming Î minimum aan wetenschappelijke geletterdheid {
{
14 feb 2007
geen bio/NW Dag van Godsdienst
6
Curriculum biologie tweede graad bso { {
meestal geen bio soms ondersteuning z
14 feb 2007
Lb/Tb/Dz
Dag van Godsdienst
7
Curriculum biologie derde graad aso Î wetenschappelijke richtingen { {
{ {
14 feb 2007
min 3 u per graad Wetenschappen voor de wetenschapper van morgen meest uitgebreid programma soms: + seminarie/ vrije ruimte wetenschappen Dag van Godsdienst
8
Curriculum biologie derde graad aso Î wiskundige richtingen { {
14 feb 2007
1 u/ jaar afgeslankt programma
Dag van Godsdienst
9
Curriculum biologie derde graad aso Î niet wetenschappen/ niet wiskunde { { {
wetenschappen voor de burger van morgen = NATUURWETENSCHAPPEN vanuit contexten z
z
{
invalshoeken uit { biologie { chemie { fysica integratie
zelfde eindtermen bio/ che/ fy
14 feb 2007
Dag van Godsdienst
10
Curriculum biologie derde graad tso Î 'wetenschappelijke' richtingen { { { {
14 feb 2007
ondersteuning richtingsprofiel gericht op toepassingen veel labo uitz: nijverheidstechnische richtingen
Dag van Godsdienst
11
Curriculum biologie derde graad tso Î niet wetenschappelijke richtingen { {
Natuurwetenschappen geen bio: nijverheidstechnische richtingen
bso {
14 feb 2007
nooit pure biologie/ natuurwetenschappen
Dag van Godsdienst
12
Overzicht leerinhouden Eerste graad
Tweede graad
Derde graad
1 Morfologie – fysiologie
1.1 Ademhaling
x
1.2 Fotosynthese
x
1.3 Vertering
x
1.4 Excretie
x
1.5 Transport
1.5.1 Transport bij planten
x
1.5.2 Transport bij dieren
x
1.6 Perceptie en prikkelbaarheid, reacties op prikkels
x
1.7 Coördinatie en regulatie van levensprocessen via hormonen en zenuwstelsel
x
14 feb 2007 1.8 Gedrag
Dag van Godsdienst
x
13
Eerste graad
Tweede graad
Derde graad
2 Voortplanting en ontwikkeling
2.1 Voortplanting bij planten
x
2.2 Voortplanting bij dieren
x
x
3 Ecologie
3.1 Interacties tussen organismen en hun omgeving en tussen organismen onderling
x
x
3.2 Ecosystemen
x
3.3 Energie
x
3.4 Mens en milieu
x
14 feb 2007
Dag van Godsdienst
14
Eerste graad
Tweede graad
Derde graad
4 De cel
4.1 Bouwstenen van de cel
4.1.1 Sachariden, lipiden, proteïnen, mineralen
x
4.1.2 Nucleïnezuren
x
x
4.2 Celorganisatie
4.2.1 Microscopische structuur
x
4.2.2 Submicroscopische structuur
x
x
4.2.3 Structuur van een plantaardige cel
x
4.2.4 Structuur van een dierlijke cel
x
4.3 Levensprocessen
4.3.1 Celmetabolisme
x
4.3.2 Genetische informatie in de cel: vermenigvuldiging
x
4.3.3 Celdeling: mitose, meiose
x
14 feb 2007
Dag van Godsdienst
15
Eerste graad
Tweede graad
Derde graad
5 Genetica
5.1 Algemene genetica
x
5.2 Moleculaire genetica
x
5.3 Genetische manipulatie
x
5.4 Populatiegenetica
6 Evolutie
6.1 Historische ontwikkeling
x
6.2 Aanwijzingen voor evolutie
x
6.3 Evolutietheorieën
x
6.4 Ontwikkeling van de levensvormen
14 feb 2007
Dag van Godsdienst
16
Wetenschappelijke methode { { { { { { { {
14 feb 2007
formuleren van een probleem verzamelen van reeds beschikbare gegevens opstellen van een hypothese ontwerpen van het concrete onderzoek uitvoeren van het onderzoek vastleggen van de resultaten van het onderzoek interpreteren van de waarnemingen formuleren van een besluit Dag van Godsdienst
17
Thema VOORTPLANTING 1e graad versus 3e graad
18
Bouw en functie van de voortplantingsorganen Derde graad
Eerste graad {
{
{
14 feb 2007
Benoemen, herkennen op figuren Veranderingen puberteit ♂ en ♀ Primaire & secundaire geslachtskenmerken
{
Herhaling bouw
{
Invloed hormonen (♂ en ♀)
Dag van Godsdienst
z z
z
Zaadcelrijping Eicelrijping en ovulatie Baarmoedercyclus
19
Bevruchting en innesteling Derde graad
Eerste graad {
{
{
14 feb 2007
Geslachtsgemeenschap Inwendige bevruchting Innesteling
{ { { {
Dag van Godsdienst
Coïtus Ontstaan zygote Klievingsdelingen Innesteling Î zwangerschap
20
Embryonale en foetale ontwikkeling Derde graad
Eerste graad {
Belangrijkste fasen
{
{ {
14 feb 2007
Dag van Godsdienst
Uitgebreider overzicht Rol placenta Invloed van verschillende factoren op de ontwikkeling
21
Geboorte en lactatie Eerste graad {
Beperkt
Derde graad { {
14 feb 2007
Dag van Godsdienst
Verloop De hormonale regulatie
22
Doorgeven erfelijke informatie Eerste graad {
{
14 feb 2007
Derde graad
doorgeven van erfelijke kenmerken via voortplanting
{ {
Apart hoofdstuk Vrij uitgebreid
individuele verscheidenheid en groepsdiversiteit
Dag van Godsdienst
23
Zwangerschap en soa voorkomen Eerste graad {
Middelen opnoemen
Derde graad {
Gericht op regelen van vruchtbaarheid z z
{
14 feb 2007
Dag van Godsdienst
Bevorderen & afremmen Wetenschappelijk verklaren
Apart deel over soa 24
Beïnvloeden van vruchtbaarheid {
Stimuleren z z
vruchtbare periode ingrepen hormonaal { KI (KID) { IVF - ICSI { embryotransplantatie {
14 feb 2007
Dag van Godsdienst
25
Beïnvloeden van vruchtbaarheid {
Afremmen z
Methodes Natuurlijke methodes ↔ vruchtbare periode { Mechanische middelen { Hormonale methodes { Intra-uteriene methodes {
z
{
14 feb 2007
Veiligheid/ betrouwbaarheid
Afbreken van zwangerschap Dag van Godsdienst
26
SOA Bacteriële oorzaak { { { {
Verschil hogere cel Levenscyclus Antibiotica Voorbeelden z z z
14 feb 2007
Virale oorzaak { { { {
Syfilis Gonorroe Chlamydia
Virus ↔ cel Levenscyclus Bestrijding Voorbeelden z z z
Dag van Godsdienst
Genitale Herpes Hepatitis B hiv
27
Hiv - aids { { { {
14 feb 2007
Verwekker Levenscyclus Genezing - behandeling Preventie
Dag van Godsdienst
28
Bronnen {
{
{
14 feb 2007
Leerplannen te downloaden vanaf http://www.vsko.be/vvkso/ Eindtermen (natuur-)wetenschappen http://www.ond.vlaanderen.be/dvo/ Courante handboeken biologie: verschillende uitgeverijen Dag van Godsdienst
29
{ { {
Vragen? Meer informatie? Uitgebreider overzicht van de leerinhouden?
[email protected]
14 feb 2007
Dag van Godsdienst
30
