Maastricht raakt de liftersplaats kwijt !?
Maastricht raakt de liftersplaats kwijt !? Ing. Frank Verhart St Antoniusbank 42F 6268 NP Bemelen 043 407 2770
[email protected]
Voorgenomen ontwikkeling De gemeente Maastricht en Rijkswaterstaat directie Limburg werken gezamenlijk aan het voornemen om de N2 in Maastricht in de nabije toekomst te gaan ondertunnelen. Vanuit het streven om de doorstroming van het verkeer en verdere hinder van het doorgaande verkeer te voorkomen is reconstructie van de weg in voorbereiding. Dat betekent dat de weg, waar nu een maximumsnelheid van 50 kmh op van toepassing is, zal worden opgewaardeerd tot een autosnelweg (maximum van 100 of 120 kmh) met ongelijkvloerse kruisingen. Daartoe zal de gehele N2 en korte stukjes van de kop en staart van de A2 worden ondertunnelt. Het regelen van verkeer met behulp van verkeerslichten, zoals dat in de huidige situatie gebeurt, is dan niet meer nodig op deze toekomstige autosnelweg. Liftersplaats Maastricht In Maastricht is een officiële liftersplaats functioneel. Maastricht is daarmee één van de zeven Nederlandse steden, veelal universiteitssteden, waar de vervoerswijze liften tot op zeker hoogte is gereguleerd en van basisfaciliteiten is voorzien. De liftersplaats is gesitueerd langs de N2 en wel aan de oostzijde van de weg, direct ten
Frank Verhart
1
Maastricht raakt de liftersplaats kwijt !? noorden van de kruising N2 x Viaductweg, het bekende kruispunt nabij het voetbalstadion De Geusselt. Direct ten noorden van de liftersplaats start de autosnelweg. In vergelijking met de officiële liftersplaatsen in Amsterdam, Enschede, Groningen, ’s-Gravenhage, Nijmegen en Utrecht is de locatie voor lifters uitermate gunstig gelegen, namelijk direct langs een op (inter-) nationaal niveau belangrijke weg. Ondergetekende ervoer in 2003 en 2004 dat na gemiddeld 12 minuten actief liften een lift werd verkregen met een gemiddelde lengte van 100,4 km (minimaal 35, maximaal 215 km). De wachttijd bij de 10 pogingen liep uiteen van 1 tot 45 minuten. De liftersplaats is uitermate gunstig gesitueerd voor bestemmingen langs de A2 tot en met Amsterdam.
Gebruik van de liftersplaats De liftersplaats is sinds de jaren ’80 in gebruik. In die tijd heeft gemeente Maastricht het liften gereguleerd. Zonder twijfel wilde de gemeente een handreiking doen aan met name de in haar stad wonende studenten. Liften was namelijk tot de komst van de OV-studentenjaarkaart onder deze groep een relatief veel voorkomende vorm van reizen; op vrijdagmiddagen liftten tientallen studenten terug naar het ouderlijk huis (althans gold dat in Nijmegen en Wageningen; in Maastricht zal dit niet anders zijn geweest). De voornaamste reden om te liften was om zo reiskosten te besparen. Bovendien biedt liften juist studenten en andere jonge mensen mogelijkheiden om op een eenvoudige en nuttige wijze contacten te hebben en gesprekken te voeren die belangrijk kunnen zijn voor de geestelijke ontwikkeling. In Nederland nam het animo om te liften onder studenten zeer sterk af na de komst van de OV-studentenjaarkaart. Tegelijkertijd bleken automobilisten steeds minder bereid om lifters mee te nemen, aangezien studenten zonder kosten konden gaan
Frank Verhart
2
Maastricht raakt de liftersplaats kwijt !? reizen met het Openbaar Vervoer (gedurende een gedeelte van de week). Deze twee redenen worden over het algemeen gebruikt als verklaring voor de sterk afgenomen gewoonte om zich liftend te verplaatsen. Ook anderen dan studenten verplaatsen zich wel liftend. Deze groepen zijn echter minder herkenbaar; wellicht met uitzondering van een kleine groep milieubewuste burgers. Gedurende de zomertijd, en met name tijdens de zomervakantie, zijn het bovendien vakantiegangers, vaak nog studenten, die liftend op reis gaan. Ook in Maastricht is het aantal lifters gedurende de zomermaanden groter, hetgeen zonder twijfel gedeeltelijk verklaard kan worden door de bijzonder aangename sfeer in de stad zelf en door de gunstige ligging in het internationale wegennetwerk. In 2004 nam ondergetekende bij zijn dagelijkse passage van de liftersplaats ongeveer eens per 10 dagen een of meerdere lifters waar. Behalve “ad-hoc” gebruik door lifters, wordt de plaats ook gebruikt door personen die een concrete afspraak hebben om vanuit Maastricht samen te reizen. Ook wordt de plaats gebruikt door (internationale) busdiensten die er passagiers in en uit laten stappen. Hoewel de liftersplaats in recente jaren aanmerkelijk minder wordt gebruikt dan in de jaren ’80 kan niet worden gesproken van een volledig overbodig geworden verkeersvoorziening. Het carpoolen is het laatste decennium door de rijksoverheid op diverse manieren bevorderd; liften kan beschouwd worden als een vorm van ad-hoccarpoolen. De redenen om te gaan carpoolen kunnen grotendeels ook aangedragen worden als redenen om zich liftend te verplaatsen. Er kan niet van worden uitgegaan dat studenten blijvend in de gelegenheid zullen zijn om kosteloos van het openbaar vervoer gebruik te maken; mocht de OV-studentenjaarkaart eens komen te vervallen of sterk versoberen dan is een grootschalige terugkeer van het liften daarvan een logisch gevolg.
Officiële liftersplaats in Nijmegen
Officiële liftersplaats in ’s-Gravenhage
Consequentie van ondertunneling A2 voor de liftersplaats van Maastricht Als gevolg van de aanleg van de ondertunnelde A2 zal de snelheidsbeperking tot 50 kmh worden opgeheven en zal een maximum van 100 of 120 kmh gaan gelden voor het doorgaande verkeer. In ieder geval worden een volledige aansluiting (op- en afritten) op de nieuwe A2 gerealiseerd op de huidige kruising N2 x Viaductweg, nabij het Geusseltstadion. Het Knooppunt Europaplein aan de zuidzijde van de stad blijft als zodanig gehandhaafd.
Frank Verhart
3
Maastricht raakt de liftersplaats kwijt !? De liftersplaats zal door deze ontwikkeling op haar huidige plaats moeten verdwijnen. Dit is een logisch gevolg van de verkeersregel dat verplaatsing te voet over (het talud van) auto (snel-) wegen niet is toegestaan. Ook het feit dat aanwezigheid van lifters op een vluchtstrook langs een autosnelweg over het algemeen een verkeersonveilige situatie oplevert noodzaakt het opheffen van de liftersplaats op haar huidige plaats. Daarmee verdwijnt één van de meest optimaal gesitueerde officiële liftersplaatsen (totaal negen stuks in zeven steden) uit Nederland, althans langs de doorgaande (inter-) nationaal belangrijke N2 / A2. In de huidige situatie zijn er twee alternatieve locaties aanwezig waar met enige efficiëntie in noordelijke richting kan worden gelift; 1. de oprit naar de A2 van knooppunt Europaplein en 2. de vluchtstrook rechts van het eerste verkeerslicht dat automobilisten tegenkomen vanuit zuidelijke richting, wanneer zij Maastricht inrijden over de A2. Op deze laatste plaats is liften formeel verboden, op de eerstgenoemde plaats kan hierover gediscussieerd worden. Liften op een oprit is bijvoorbeeld niet meer of minder acceptabel dan bijvoorbeeld het doen van sanitaire behoeften in een wegberm door automobilisten die zich in een stilstaande file bevinden. De opritten van het knooppunt Europaplein zijn lifttechnisch gezien echter niet erg gunstig, omdat er relatief weinig (doorgaand) verkeer gebruik van maakt. Tegemoetkoming De ondertekenaars van deze notitie verzoeken zowel de gemeente Maastricht als Rijkswaterstaat directie Limburg en andere betrokken partijen, zowel publieke als private, om te voorzien in de inpassing van een voor lifters bruikbare locatie. Het gaat daarbij om het bieden van een voor liftende reizigers gunstig alternatief voor bestemmingen die gelegen zijn ten noorden van Maastricht. Vanuit de stad bezien vormt een dergelijke liftersplaats een “poort” naar overig Nederland (met uitzondering van delen van Zuid-Limburg). Concreet gelden de volgende verzoeken:
1. Reserveer bij de toekomstige oprit van de in de toekomst ongelijkvloerse kruising Viaductweg x A2 aan de rechterzijde een ruime (vlucht-)strook. 2. Maak deze (vlucht-)strook bereikbaar voor voetgangers. 3. Wijs deze plaats zo mogelijk formeel aan als liftersplaats; het hiervoor benodigde bord is er al! Door ervaren lifters wordt een vluchtstrook langs een oprit, met name in stedelijk gebied, over het algemeen beschouwd als een acceptabele en tevens gunstige plaats om te liften. Een dergelijke oprit is niet alleen acceptabel omdat hier het overige verkeer niet in gevaar wordt gebracht, maar ook omdat in de praktijk blijkt dat het KLPD op dergelijke plaatsen voor liftende reizigers in de meeste gevallen een oogje dichtknijpt.
Frank Verhart
4
Maastricht raakt de liftersplaats kwijt !?
MAASTRICHT
Kaart 1
Situatie: de N2 zal worden opgewaardeerd tot A2. De officiële liftersplaats is gesitueerd ter plaatse van cirkel 1 (N2 x Viaductweg). De nummers 2 en 3 duiden andere mogelijke plaatsen om te liften aan in noordelijke richting (legaal of niet), 4-6 in zuidelijke richting en 7 in oostelijke richting.
Frank Verhart
5
