Faunabeleid in Nederland is de weg kwijt

n u m m e r

203 m a a r t 2015

Ledenblad Nederlandse Melkveehouders Vakbond Onderstaand artikel is geschreven door Frank Wijnans, NMV-bestuurslid regio Friesland, portefeuille Flora en Fauna, en eerder gepubliceerd in de Boerderij

Faunabeleid in Nederland is de weg kwijt De natuurregelgeving in Nederland hinkt op twee gedachten. De eerste is dat menselijk ingrijpen in de natuur altijd slecht is. Volgens deze visie moet de wildernis zo groot mogelijk worden en het aantal mensen teruggebracht. Aan de andere kant is er het idee dat de natuur moet worden geholpen. Al of niet uit schuldgevoel omdat de mens toch invloed heeft in de natuur. Weinig politici zullen het idee van een zo groot mogelijke wildernis onderschrijven. Toch komt juist deze visie tot uiting in mooi klinkende beleidsdoelen als de Kaderrichtlijn Water, de nitraat- en fosfaatplafonds, maar ook in de wens om ganzen en wolven in ons land vrij spel te geven. De boer is in deze visie altijd de gebeten hond omdat landbouw altijd ingrijpt in de natuur. Zodra er een natuurgebied in de buurt ligt, moet de boer bewijzen dat hij het niet verstoort. Vanuit de tweede gedachte worden plannen bedacht en met veel subsidie uitgevoerd, om de natuur te helpen. Overal in Nederland worden boeren betaald om later te gaan maaien ten behoeve van de weidevogels. Inmiddels is Stichting Natuurmonumenten er achter gekomen dat jonge weidevogels juist niet kunnen overleven in lang gras. En als het een beetje tegenzit ontdekt Alterra binnenkort dat dit de oorzaak van de muizenplaag is. Het grootste probleem van deze ontwikkelingshulp voor de natuur is het gebrek aan samenhang. Het ene jaar is er hulp voor de roofvogel, het volgende jaar voor de kievit. De otter wordt gesteund, zonder te kijken welke gevolgen dit heeft voor andere dieren. Deze vorm van natuurbeheer

is wel erg populair. Het is gemakkelijk geld los krijgen voor een in het oog springend en ‘aaibaar’ project. Natuurbeheer wordt projectmatig gestuurd, maar de organisaties liggen wel vast. Dat zie je weer terug in de projecten. In het verleden waren er in Friesland ganzenkringen die de fourageergebieden regelden. In de nieuwe schaderegeling, waarin de provincie rechtstreeks met de boeren handelt, zie je dit terug in de vorm van een geplande vergoeding voor deze kringen (al heb ik van minstens één groep gehoord dat ze dit “adviesgeld” niet gaan innen). Deze tweeslachtigheid, ingrijpen mag niet, maar ondertussen toch proberen te helpen, zorgt voor een verstikkende starheid. Zoals Anja Haga (CU) opmerkte tijdens de door de Nederlandse Melkveehouders Vakbond (NMV) georganiseerde avond over de muizenplaag: “Door alle verschillende regelingen kun je plotseling opkomende problemen niet meer oplossen”. Om structuur te brengen in het natuurbeleid moeten we onze plaats in het ecosysteem accepteren. We zijn onderdeel van een kringloop, die al jaren redelijk in evenwicht is. Een dringend verzoek aan de politiek: ga de stabiliteit van dit evenwicht niet

In dit nummer: - Waterschapsverkiezingen - 2015: Bevrijdingsjaar? - NMV-lid in de spotlight - Wetenschappelijk onderzoek ammoniakbeleid

uittesten door de ene na de andere plaag te laten escaleren! Streef naar een evenwicht. Waar dat evenwicht precies moet liggen is een politieke afweging van gewenste populaties en de inspanning die hier voor nodig is. Tot nu toe is die keuze nooit eenduidig gemaakt. Er is steeds gedacht in termen van wel of niet ingrijpen en helpen. Hierbij wordt de ecologische werkelijkheid soms uit het oog verloren. Er zijn beleidsstukken waarin staat dat ganzen eindeloos gras kunnen eten zonder schade aan te richten als de boeren maar kruidenrijk grasland planten. Is de keuze voor een handhaafbaar evenwicht eenmaal gemaakt, dan moeten populaties worden bewaakt en ecosystemen in hun geheel worden bekeken.

Anja Haga @anjahaga Een zaal vol boeren in gesprek over @muizenplaag @NMVnieuws pic.twitter. com/hQMVfzSGeh Annie Schreijer @ AnnieSchreijer #Ramp! Vanmiddag in sprookjesachtig mooi #Fryslân: #nachtmerrie van schade #muizenplaag #melkveehouders aanschouwd! pic.twitter.com/ sTW73ewvWY Lees verder op pagina 6

Zienswijze op Ontwerp PAS De NMV heeft namens haar leden gebruik gemaakt van de mogelijkheid een zienswijze in te dienen op het ontwerp Programmatische Aanpak Stikstof (PAS). De NMV is positief over het vooruitzicht dat met de inwerkingtreding van de PAS de natuurbeschermingswetvergunningen weer kunnen worden verleend. In de PAS worden zowel het belang van de ecologie als ook van de economie gewogen. Wel plaatst de NMV kritische kanttekeningen. Ontwikkelingsruimte Het agrarische bedrijfsleven heeft met staatssecretaris Dijksma afgesproken om 10 kiloton ammoniakemissie extra te reduceren, waarvan 56% van de depositieruimte beschikbaar zal komen voor de veehouderijsector. De NMV wil dat deze ontwikkelingsruimte wordt gewaarborgd in de PAS, zodat het de veehouderijsector meer rechtszekerheid geeft. Provincies De provincies hebben veel ruimte voor het zelf invullen van belangrijke onderdelen van de PAS, waardoor een grote mate van rechtsonzekerheid zal ontstaan. AERIUS De berekende ammoniakemissies in AERIUS komen niet overeen met de gemeten ammoniakemissies. De NMV is verbaasd dat Natura-2000 gebieden die niet stikstofgevoelig zijn, ten onrechte in het rekensysteem van ARIUS worden berekend. De NMV heeft verzocht de rekenmethode AERIUS aan te passen naar de gebieden en activiteiten die relevant zijn binnen de PAS. Grenswaarden Bij activiteiten/projecten die onder de in de PAS beschreven grenswaarde blijven, kan voldaan worden met een “melding”. Deze “meldingen” worden wel geregistreerd maar hebben geen juridische status. De NMV vraagt zich af hoe “meldingen” voor de veehou-

derijsector juridisch worden veilig gesteld? Piekbelasters Piekbelasters zouden geen gebruik kunnen maken van ontwikkelingsruimte uit de PAS. De NMV heeft gevraagd naar een voor piekbelasters economisch en sociaal aanvaardbare oplossing. Dit geldt ook voor bedrijven die door andere natuur gerelateerde regelgeving (bufferzone) worden getroffen. Provincies en gemeentes nemen in deze onvoldoende verantwoordelijkheid. De NMV vindt dit wanbeleid en onbehoorlijk bestuur. Kritische Depositiewaarde (KDW) De NMV is en blijft van mening dat de KDW van de habitatsoorten door middel van nieuw praktijkonderzoek onderzocht moeten worden. Buitenland Ondanks dat Nederland netto exporteur is van stikstof, zoals door het ministerie wordt aangegeven, komt 35% van de totale depositie vanuit het buitenland. Het ministerie voert hierover vrijblijvende gesprekken met de buurlanden. De NMV vindt dat er bindende afspraken moeten worden gemaakt met Duitsland en België. Generieke maatregelen De NMV betreurt het dat in het Ontwerpbesluit emissiearme huisvesting landbouwhuisdieren geen rekening meer is gehouden met weidegang.

Agrarische activiteiten buiten deinrichting De NMV wil dat beweiding en het aanwenden van mest gewaarborgd is en blijft binnen de PAS. Interimmers De NMV vindt dat voor Interimmers in de PAS beleidsregels dienen te worden opgenomen die beperkingen stellen ten aanzien van het toekennen van ontwikkelingsruimte aan Interimmers. Op deze manier kan voorrang worden gegeven aan de uitbreidingswensen van ondernemers die wel conform de Nb-wet hebben gehandeld. Rechten per agrarische onderneming. De NMV heeft bezwaar tegen het feit dat de indruk is gewekt dat een deel van de milieu- respectievelijk omgevingsvergunning binnen de PAS komt te vervallen voor de tijdelijk niet gehouden dieren. De NMV wil duidelijkheid dat het toegestane functionele gebruik van agrarische bedrijfsgebouwen gewaarborgd blijft. Verantwoordelijkheden De NMV concludeert dat dit ontwerp PAS niet voldoet aan de Algemene Beginselen van Behoorlijk Bestuur. Het ontwerp PAS mist het rechtszekerheidsbeginsel. Hierdoor is het niet duidelijk welke gevolgen de PAS heeft. Ook aan het zorgvuldigheidsbeginsel wordt onvoldoende voldaan.

POST PER EMAIL WILT U SNEL OP DE HOOGTE GEHOUDEN WORDEN VAN DE PERSBERICHTEN DIE DE NMV UITBRENGT? OF SNEL INFORMATIE TOEGEZONDEN KRIJGEN ZOALS BIJVOORBEELD RECENTE INFORMATIE OVER DE INVULLING VAN DE MELKVEEWET HEEFT U AFGELOPEN MAANDEN NIETS ONTVANGEN VAN DE NMV PER E-MAIL? MAIL DAN UW JUISTE E-MAILADRES NAAR [email protected] ZODAT WIJ UW E-MAILADRES KUNNEN REGISTREREN. DAN BLIJFT U OP DE HOOGTE VAN HET ALLERLAATSTE NMV-NIEUWS!

2

Boeren Burgers Waterbelang

Hoogheemraadschap Noorderkwartier Wij staan voor: • Boeren en burgers, deskundig, maar vooral praktisch. • Een onafhankelijke organisatie, zonder dictaat van of belangenverstrengeling met een politieke partij. • Mensen met een passie voor waterbeheer, waterrecreatie en natuur. Wij vertegenwoordigen een grote groep agrariërs uit diverse sectoren en weten wat van belang is voor onze achterban. Die belangen houden wij nauwlettend in de gaten. Kerntaken moeten prioriteit hebben en niet worden overschaduwd door neventaken zoals natuur en recreatie. Nauwlettend houden wij de belangen op het financiële vlak in de gaten. Andere belangrijke onderwerpen in ons waterschap zijn de peilvlakken en waterstanden, de aan- en afvoer van het water, de mogelijkheid om te kunnen beregenen en ook het handhaven van het principe ‘peil volgt functie’. Zes jaar geleden hebben wij voor het eerst meegedaan aan de verkiezingen in Hoogheemraadschap Noorderkwartier (HHNK). Met drie zetels kwamen wij in het Algemeen Bestuur. De afgelopen jaren hebben wij ons met succes sterk gemaakt voor een minder forse stijging van de waterschapslasten. Om de generaties na ons niet op te zadelen met enorme lasten en om te voorkomen dat ons waterschap onbestuurbaar en onbetaalbaar wordt hebben wij ons ingezet voor een maximaal schuldenplafond. Door samen te werken en te lobbyen is dit gelukt. Nu staan we voor een nieuwe uitdaging: het resultaat van de vorige verkiezing verbeteren! De boeren en burgers die nu met elkaar de verkiezing ingaan hebben hier bewust voor gekozen. Het feit dat wij politiek onafhankelijk zijn

speelt een grote rol. Wij zijn betrokken bij ons gebied, van Texel tot het Noordzeekanaal. Wat willen wij? • Het waterschap HHNK transformeren van het duurste waterschap van Nederland naar het goedkoopste met een rechtvaardige lastenverdeling. • Kosten van natuur en recreatie neerleggen bij ingezetenen en overheid. • Geschillen met ingezetenen oplossen aan de keukentafel en de gang naar de rechtbank vermijden. • Het waterschap medeverantwoordelijk stellen voor faunaschade aan mens, dier en gewassen. • Gezond van grond tot mond op het gebied van waterkwaliteit. Hoe gaan wij dat doen? • Fors snijden in de kosten van HHNK. • Minder regels en controles. • Zorgen dat het hemelwater niet

in het riool komt. • Slim samenwerken met strategische partners. • Gebruik maken van gebiedseigen kennis! Wie ben ik? Mijn naam is Elly Koning - Bruijn, 57 jaar, getrouwd en moeder van drie volwassen kinderen. Ik vertegenwoordig als lijsttrekker beide doelgroepen. Als burger ben ik docent lichamelijke opvoeding op een middelbare school. Thuis op het veehouderijbedrijf zorg ik voor de kalveren en jongvee opfok en houd ik de administratie en boekhouding op orde. Naast Elly staan nog meer NMV-leden op de lijst van BBW o Annamarie Visser o Theo Dekker o Lou Kramer o Sjaak Ruijter o Marius Kesteloo o Jacko Wiering

3

Ledenavond Noord Holland

2015 – Bevrijdingsjaar? De voorzitter van de NMV regio Noord-Holland heet iedereen welkom op deze avond, die als titel 2015: Bevrijdingsjaar? heeft meegekregen. Landbouwwoordvoerders van de Tweede Kamerfracties CDA, PvdA en VVD krijgen deze avond de kans hun licht te laten schijnen op de melkveewet melkprijs-crisis en de regeldruk. Onderwerpen die voor iedereen in zijn dagelijkse bedrijfsvoering van belang zijn. Helma Lodders (VVD) heeft voor de melkveewet gestemd om in ieder geval de derogatie te behouden. Toch is de VVD tegen verdere begrenzing van de groei via een door de overheid afgedwongen grondgebondenheid. Lodders stelt dat de sector de overheid hiervoor niet nodig heeft en dit ook zelf kan regelen. Immers, 90% van de melkveehouders is lid van een coöperatie (en NZO-lid). Lodders vreest dat op deze manier weer knoppen worden gecreëerd waaraan in de toekomst kan worden gedraaid. Verder is zij tegen een AMvB. Met de melkveewet is grondgebondenheid een feit. In het debat zal het alleen nog gaan over de invulling. Sjoera Dikkers (PvdA) benadrukt dat haar partij weldegelijk een landbouwpartij is. Het GLB komt immers van de PvdA! En de huidige staatssecretaris, ook van PvdA-huize, doet in haar ogen erg haar best om de Nederlandse landbouwsector goed te vertegenwoordigen en naar buiten te brengen. Dikkers vindt dat de melkveehouderij duurzaam en verantwoord moet groeien. Over de AMvB kan zij nog niets zeggen. We moeten het debat afwachten. Ook Jaco Geurts (CDA) ziet een relatie tussen de melkveewet en de derogatie-onderhandelingen. Het CDA is tegen de afspraken die zijn gemaakt en wil nieuwe onderhandelingen in Brussel. Hij vindt het jammer dat de coalitiepartners VVD en PvdA niets willen zeggen over de AMvB. Geurts vindt het moeilijk om invloed op de markt uit te oefenen om de melkprijs in de hand te houden. In zijn ogen moeten de coöperaties daartoe in staat zijn. Over de regeldruk verschillen de politici minder van mening. In de Tweede kamer wordt er ook vaak over ge-

4

praat. Men begrijpt dat boeren regelgeving vaak als vervelend en zeker niet eenvoudig ervaren. Toch is regelgeving onvermijdelijk om onze koppositie in de landbouw te behouden. Regels om de regels is natuurlijk onzin. Dit soort zaken moeten door belangenbehartigers naar buiten worden gebracht. Na een korte pauze krijgt de zaal het woord. Veel vragen gaan over de fouten in de voorlopige fosfaatreferentie. Helma Lodders geeft aan dat hierover in de Tweede Kamer al vragen zijn gesteld. Als de website van de RVO tijdelijk niet bereikbaar is, zal de termijn voor het controleren van de voorlopige fosfaatreferentie moeten worden verlengd. De aanwezige politici vinden het een goed idee een ‘zwartboek’ aan te leggen met alles wat fout gaat. Zij hebben voorbeelden nodig om gerichte vragen aan de staatssecretaris te kunnen stellen. Iemand oppert dat wellicht ambtenaren het meer voor het zeggen hebben dan politici. Uiteraard zijn de politici het hier niet mee eens. Als zij goed worden geïnformeerd over de gang van zaken, kunnen zij echt wel iets bereiken Jaco Geurts noemt het voorbeeld van stromest waarover een motie is aangenomen én uitgevoerd!

De volgende vraag gaat over het ammoniakbeleid; wordt de staatssecretaris wel open, transparant en goed geïnformeerd? De voorzitter van de NMV, Dirk-Jan Schoonman, haakt hier op in door te melden dat de Groene Rekenkamer een onderzoek gaat uitvoeren naar de verschillen tussen berekeningen en metingen. Wetgeving mag niet op aannames worden gebaseerd. De Groene Rekenkamer wil dit onderzoek financieren via crowdfunding. Zo wordt een breed draagvlak gecreëerd en kan het onderzoek echt onafhankelijk en transparant worden uitgevoerd. De NMV steunt dit onderzoek met een donatie van 5000 euro. Jaco Geurts waarschuwt dat wetgeving pas kan worden aangepast na gedegen onderzoek. Tot die tijd heb je te maken met de huidige wet- en regelgeving. Helma Lodders meldt dat de politiek weldegelijk oog heeft voor deze problematiek. Mede door de inzet van Jaco Geurts en Eibert Dijkgraaf (SGP) wordt nu meer naar wetenschappelijke onderbouwing gevraagd. Als de resultaten van het onderzoek door de Groene Rekenkamer bekend zijn, moeten die aan de staatssecretaris en de Vaste Kamercommissie voor Landbouw worden aangeboden. Dan kunnen er ook vragen over worden gesteld. De staatssecretaris moet hierop antwoorden en het balletje gaat rollen!. Een mooi advies om de avond mee af te sluiten.

NMV-lid in de spotlight Iedere maand zetten we een NMV-lid en zijn/haar bedrijf spreekwoordelijk in de schijnwerpers. Aan de hand van zes vragen leren we elkaar iets beter kennen. Het geïnterviewde NMV-lid geeft het stokje door aan een volgende NMV-er en stelt meteen de eerste vraag. Deze keer is Klaas Wolters aan de beurt. Hij heeft het stokje gekregen van Dirk-Jan Schoonman, voorzitter NMV landelijk.

De vraag van Dirk-Jan Schoonman aan Klaas Wolters: Wanneer denk je dat we in Nederland weer bovengronds mest mogen uitrijden en onder welke voorwaarden? Inmiddels zijn de voorwaarden bekend gemaakt met een publicatie in de Staatscourant van 13 februari-2015. Op de website van RVO. nl staat aan welke voorwaarden je als melkveehouder moet voldoen om de komende twee jaar te mogen deelnemen aan de vrijstelling voor bovengronds mest uitrijden, Voor ureum, liters melk per ha, kunstmestgebruik, stikstofoverschot, weidegang, zijn eisen gesteld binnen een bepaald maximum dat leidend is. Op 1 januari 2017 zal opnieuw worden geëvalueerd wat de vrijstellingseisen voor de volgende (en laatste) twee jaren zullen zijn. Kun je iets over jullie melkveebedrijf vertellen? We hebben een melkveebedrijf op kleigrond in Winsum, 10 km boven de stad Groningen. Het is een vrij simpele bedrijfsvoering met voor-

namelijk gras in het rantsoen. De basis van het bedrijf: Een gezonde bodem geeft een gezonde veestapel, geeft een gezond boekhoudrapport. De kracht zit in eenvoud en logisch nadenken. En soms een keer languit gaan waar je van leert. De grens opzoeken en een risico nemen hoort bij ondernemerschap, en niet vergeten de dingen te doen die je gelukkig maken. Technische gegevens: Aantal koeien 85 stuks Melkquotum 640.000 Aantal ha 51 grasland Ltr/koe 7450 Melkput Carrousel 22 stands

Wat zijn volgens jou op dit moment de grootste problemen in de melkveehouderij? Boeren worden te afhankelijk van bedrijven die van hun erf af eten. Ze lopen als een kip zonder kop achter elkaar aan. Nederland wordt voor de agrarische sector een veel te duur land om internationaal te kunnen concurreren. De praktische inslag bij het ministerie mist waardoor boekhouden een tweede bedrijfstak is geworden, die geld kost. Waarom ben je lid van de NMV geworden? Ik ben lid geworden van de NMV omdat ik met een aantal bestuurs-

leden al een paar jaar goed contact heb, en de praktische inslag van deze personen kan waarderen. En vooral omdat ik veel bewondering voor hun inzet heb. Waar moet de NMV zich vooral op richten / mee bezig houden? Ik denk dat het verstandig is als de NMV actief met ledenwerving aan de gang gaat. Dat geeft immers draagvlak. Het bestuur moet zich bij de feiten houden, de emoties zijn voor thuis. En houd het gezamenlijk doel voor ogen, aan persoonlijke doelen hebben maar weinig mensen iets.

Aan wie wil je dit estafette stokje doorgeven en welke vraag wil je hem/haar stellen? Ik zou graag het stokje door willen geven aan Dick en Hetty Laan uit Eenrum. Mijn vraag is: welke groep melkveehouders hebben in Nederland nog een goede toekomst?

5

Muizenplaag; wat moet je er mee? Op 6 februari tastten melkveehouders in Friesland nog volledig in het duister over het verdere verloop en de afhandeling van de muizenplaag. Ook bij het ter perse gaan van deze Koebont weten melkveehouders nog steeds niet wat zij wel en vooral niet moeten doen. Over een ding waren de sprekers op de NMV-bijeenkomst in Heerenveen het wel eens; we kunnen de getroffen melkveehouders niet laten zitten met dit probleem. Er moet en kan een schadevergoeding komen. Lobby in Brussel Annie Schreijer-Pierik, lid van het Europees Parlement voor het CDA, vindt de lobby van Nederlandse boeren erbarmelijk slecht. De EVP (Europese fractie waar het CDA deel van uit) staat voor het gezinsbedrijf. Bovendien riep ze boeren op een groter aandeel van de winst in de keten op te eisen. Verder wees ze op de mogelijkheid om het muizenprobleem in Brussel aan te melden als plaag. Een mogelijkheid waar de Nederlandse overheid zeker gebruik van moet maken, omdat dan alle staatssteunbeperkingen vervallen. Als in een gebied meer dan 30% van het areaal is beschadigd wordt het bestempeld als natuurramp. Bij een natuurramp wil de EU ook financieel steunen (her-

stelschade). In geval van een natuurramp of plaag vervallen ook de standaardbeperkingen voor derogatie en uitspoeling. Tot slot riep Annie Schreijer-Pierik op om verder te kijken dan de muizen en de Nederlandse Natura 2000-regels plaagbestendig te maken. Wij zitten nu met muizen, maar in Frankrijk hebben ze al last van een wolvenoverschot. Daar worden schapen en kalfjes in de wei opgegeten. Gebiedsgerichte aanpak Gerbert Roerink, onderzoeker bij Alterra, ging in op de ecologische aspecten. Van oudsher hebben muizenplagen een cyclus van 3 tot 5 jaar en komen ze vooral voor in het veenweidegebied bij warm en droog weer. Door intensivering van

de landbouw (hogere veebezetting en eerder maaien) zijn sinds de jaren ’60 lang geen muizenplagen voorgekomen. De enige oplossing is een gebiedsgerichte aanpak. Anders worden de percelen waar de muizen zijn bestreden binnen de kortste keren weer gekoloniseerd vanuit buurpercelen. Met satellietonderzoek kan goed de omvang van de schade aan het gras worden bepaald. De oorzaak is echter alleen in het veld te achterhalen. De heer Wesselink, Faunafonds, verwacht dat binnen enkele jaren meer satellietmetingen worden toegepast voor schadebepaling. Deze metingen zijn nu nog niet objectief, aldus het Faunafonds. Verder onderzoek loopt nog.

Werkbezoek in Friesland met o.a. Annie Schreijer-Pierik en Statenleden voorafgaand aan de bijeenkomst: “Muizenschade”

6

Taxatierondes Klaas Talma, provincie Friesland, riep boeren op zo snel mogelijk de schade door te geven, zodat er een goed beeld van de omvang kan ontstaan. Er komen twee taxatierondes. De eerste taxatieronde vindt plaats van half februari tot half maart. De tweede ronde vanaf half april en is bedoeld om te bepalen welke maatregelen (na de eerste taxatieronde) hebben geholpen. Na de eerste taxatie kan men aan de slag met het land. Hij denkt dat het te vroeg is om bij de taxaties gebruik te maken van moderne technieken zoals door Alterra zijn gepresenteerd. De heer Roerink bevestigt dat bij gebruik van satellietbeelden de taxateur toch nog het veld in moet voor verificatie. Constructief De vraag die iedereen bezig houdt is natuurlijk ‘Hoe stellen de banken

zich op?’. Gaan ze verdienen aan de ellende van veel boeren of gebruiken ze het ‘gratis geld van de ECB’ om er o.a. met overbruggingskredieten voor te zorgen dat deze plaag daadwerkelijk geen melkveebedrijven kost? Het antwoord van de Rabobank was duidelijk. Volgens de heer Eising, sectormanager Melkveehouderij bij de Rabobank, zal zijn bank constructief meewerken als er liquiditeitsproblemen ontstaan door muizen en geen extra hoge rentes vragen. Reactie politici Franke Doting (VVD, Friesland) haakte hierop in en riep nog eens alle banken op om geen misbruik te maken van boeren in nood. Anja Haga (lijsttrekker CU, Friesland) stelde dat de provincie verantwoordelijk is voor het probleem, maar wel de steun van het rijk nodig heeft. Het is van de zotte dat de

provincie zo slecht communiceert over de taxatierondes. Er was geen aankondiging in de kranten. De provincie houdt gewoon geen rekening met boeren die geen lid zijn van LTO. Verder pleitte zij ervoor om bij agrarisch natuurbeheer meer rekening te gaan houden met dit soort plagen. De verschillende regelingen en pakketten maken het erg lastig om te reageren. Sander de Rouwe (lijsttrekker CDA, Friesland) stelde deze muizenplaag gelijk aan een natuurramp. De schade aan gezonde bedrijven is groot en de staatssecretaris heeft veel te laat gereageerd. Hij wil dat er een schadevergoeding komt. Dit is ook heel goed mogelijk en in lijn met Europese regels.

Volg ons op Twitter @NMVnieuws

Doneer ook! Wetenschappelijk onderzoek ammoniakbeleid in 2015 In 2015 zal de onderbouwing van het Nederlandse ammoniakbeleid wetenschappelijk worden getoetst door een onafhankelijk team van wetenschappers. De toetsing vindt plaats op basis van internationale wetenschappelijke gegevens. Ammoniakbeleid Onderzoeksjournalist Geesje Rotgers van vakblad V-focus publiceerde in 2014 een reeks artikelen over ammoniak. De Groene Rekenkamer besteedde er ruim aandacht aan in het artikel Mestbeleid op losse schroeven. Strekking van de verhalen van Geesje was dat het in 1992 ingezette ammoniakbeleid voor de landbouw nagenoeg geen effect heeft gehad op de concentratie ammoniak in de lucht. De overheid daarentegen beweert dat het beleid juist zeer succesvol is geweest. De reeks leidde tot veel Kamervragen, haalde de landelijke media en zorgde voor opschudding in landbouwen milieukringen.

Debat Een cruciaal onderwerp in het onderzoek zal de discrepantie tussen het gebruikte rekenmodel van RIVM/ WUR en de directe ammoniakmetingen zijn. Het gaat echter niet alleen om het vinden van antwoorden op prangende vragen, maar ook om het ammoniakdebat in Nederland helder en ordelijk uiteen te zetten zodat iedereen kan begrijpen hoe het debat feitelijk in elkaar steekt. Onafhankelijk Het onderzoek zal worden uitgevoerd door wetenschaps- en onderzoeksjournalist Marcel Crok (onderzoeksleider) en wetenschappelijk onderzoeker Jaap Hanekamp. Aan het team zullen t.z.t. wetenschappelijke reviewers worden toe-

gevoegd vanuit natuur/milieu- en landbouwhoek. Voor het totale onderzoek (5 onderzoeksvragen) is 40.000 euro nodig. Het heeft de voorkeur dat dit bedrag via crowdfunding ingezameld wordt omdat het onderzoek daarmee zoveel mogelijk onafhankelijk is van bestaande belangen. De Nederlandse Melkveehouders Vakbond ondersteunt dit onderzoek van harte en roept haar leden op om ook ruimhartig te doneren. Dat kan via deze link: http://www.v-focus. nl/doneren/ Meer informatie over het onderzoek: http://www.groenerekenkamer.nl/4021/wetenschappelijk-onderzoek-ammoniakbeleid-2015/

7

Stichting Meldpunt wijst op opening renteswaploket van Kifid Op 26 januari 2015 heeft het tijdelijk renteswaploket van Klachteninstituut Financiële Dienstverlening (“Kifid”) haar deuren geopend voor mkb’ers die klachten hebben over renteswaps.

Stichting Meldpunt Klachten Banken (voorheen Stichting Meldpunt Klachten Deutsche Bank) (www.stichtingmeldpuntdb.nl) welke als meldpunt openstaat voor geswapten van diverse banken is hoopvol over dit loket. Vorig jaar heeft de Stichting Meldpunt bij de politiek en AFM gepleit voor een instantie zoals Kifid, als laagdrempelig en goedkoop alternatief voor de gang naar de rechter waarbij de bank ook veroordeeld kan worden tot schadevergoeding. Banken hebben sinds vorig jaar de verplichting om renteswaps te herbeoordelen, zoals opgelegd door Mi-

nister Dijsselbloem. Dit als gevolg van de vele fouten die bij het verkopen van deze producten in het verleden zijn gemaakt. Inmiddels hebben vele klanten over de herbeoordeling van hun bank bericht ontvangen. Van een passende oplossing of compensatie is in veel gevallen echter nog geen sprake. Zodra er met de bank een discussie ontstaat over de gebrekkige informatieverstrekking en/of de niet passende advisering, lijkt de bank er alles aan te doen om de gang van zaken in haar voordeel uit te leggen. Het swaploket van Kifid kan in deze gevallen uitkomst bieden. Bij het swaploket van Kifid wordt door een Geschillencommissie een bindend advies gegeven in een geschil over een renteswap. De banken die bij het swaploket zijn aangesloten zijn: ING, ABN AMRO, Rabobank, SNS REAAL en Deutsche Bank. In de procedure is er ook de mogelijkheid dat een bemiddelaar wordt aangesteld waarbij wordt bekeken of partijen via bemiddeling tot een oplossing kunnen komen. De Stichting waarschuwt de swapgedupeerden wel dat zij niet kunnen afwachten. Om van het swaplo-

ket gebruik te kunnen maken, zal de klant zijn klachten over de renteswap eerst (schriftelijk) aan de bank kenbaar moeten maken. Nadat de bank de klachten afwijst of geen passende regeling wil bieden en aldus de klachtenprocedure van de bank is doorlopen, kan de klant naar het swaploket van Kifid. Let op dat Kifid strikte termijnen hanteert. De klant moet na afwijzing van zijn klachten door de bank het geschil in beginsel binnen 3 maanden aan Kifid voorleggen. In bepaalde omstandigheden kan dit termijn langer zijn (bijvoorbeeld als de klacht werd afgewezen terwijl het loket nog niet openstond). Het swaploket biedt daarbij ook een opening voor klanten welke de renteswap inmiddels al hebben afgekocht. Vooralsnog is de Stichting hoopvol gestemd over de opening van het loket. Uiteindelijk zal de tijd leren of het swaploket gaat voldoen aan de hoge verwachtingen welke gedupeerden daarvan hebben. Voor meer informatie zie www.stichtingmeldpuntdb.nl of voor vragen over uw swap mail naar mr. M.H. Adema, adviseur van de Stichting: [email protected]

Bodem Anders! Ontmoeting voor Boer en Burger De bodem, die ruwweg één meter dikke bovenste laag van de aarde, is van cruciaal belang voor het overleven van de mens op aarde. Daar is onze wereld voedsel voorziening van afhankelijk. Iedere boer weet dat! Maar een meerderheid van onze verstedelijkte bevolking is zich hier steeds minder (of zelfs geheel niet) van bewust. De Verenigde Naties riep daarom 2015 uit tot het “Jaar van de Bodem”. Bodem Anders! bouwt voort op de brede dialoog die bij de Voedsel Anders Conferentie is gestart en gaat dieper in op het thema bodem. Het doel van Bodem Anders! is om een

8

ontmoetingsplaats te creëren voor (jonge) boeren, burgers, academici, beleidsmakers/instituties, studenten en activisten, waar concrete ervaringen kunnen worden uitge-

wisseld over bestaande initiatieven en activiteiten, en de verschillende inzichten hoe in de toekomst om te gaan met duurzaam bodembeheer. Omdat Bodem Anders! zich wil rich-

ten op concrete praktijk ervaringen is het de bedoeling dat de inbreng van boeren een centraal onderdeel van het programma vormt. Bodem Anders! vindt op donderdag 19 maart buiten in het veld en op 20 maart (met sprekers en workshops) in de Brabanthallen in Den Bosch en wordt georganiseerd door de Brabantse Milieu Federatie en Stichting Down2Earth. Mede organisatoren zijn de akkerbouwvakbond NAV en Duinboeren. Meer informatie en registratie: [email protected] of www.voedselanders.nl.

Waterschapsverkiezingen; Waterschap De Dommel Op 18 maart worden weer waterschapsverkiezingen gehouden. Dit keer zijn de waterschapsverkiezingen tegelijk met de verkiezingen voor Provinciale Staten. Op het stembureau worden daarom 2 stembiljetten uitgereikt. Deze manier van stemmen kan zeer nadelig uitpakken voor de specifieke waterschapspartijen, waardoor de landbouw het stiefkindje wordt. “Werken aan Water” wil alle zeilen bijzetten om de invloed van agrariërs in het waterschapsbestuur te versterken. genen slechts 3mm kwelvermindering mag veroorzaken op nabijgelegen natuurgebieden. “Werken aan Water” vindt dit heel ver gezocht en wil het beregeningsbeleid opnieuw op de agenda krijgen. Het huidige beleid wordt als tussenstap gezien. Verder vindt “Werken aan Water” dat bij het vaststellen van de tarieven ongebouwd de zogenaamde weeffout wordt hersteld. Nu wordt bij ongebouwd de waarde van de infrastructuur meegenomen, terwijl die er niets mee van doen heeft.

In de Provincie Noord- Brabant is een nieuw beleid met meer vrijheden voor beregening van grasland van kracht geworden. De uitwerking van dit beleid voor het gebied van Waterschap De Dommel pakt echter zeer ongunstig uit. Aangezien er veel natuurgebieden zijn kan de versoepeling slechts worden toegepast op ongeveer de helft van het areaal. Milieuorganisaties vinden dat bere-

Ook vindt “Werken aan Water” het belangrijk dat helder in beeld komt wat de belasting van het oppervlaktewater met nutriënten veroorzaakt. Naar onze mening krijgt de landbouw te vaak de schuld van deze belasting. Zo’n 6 jaar geleden werd in het Dommelgebied ongeveer 50% van de belasting veroorzaakt door het effluent van de rioolwaterzuiveringsinstallaties, 25% door de landbouw en 25% kwam vanuit het buitenland. Dit kan nu iets zijn veranderd zijn omdat de rioolwaterzuiveringsinstallaties grotendeels zijn

vernieuwd. Het onvermijdbare verlies uit natuurgebieden wordt echter stilzwijgend als landbouwverliezen meegeteld. Opvallend detail is ook nog dat de KRW normen voor nutriënten in de nu ter inzage liggende Stroomgebiedbeheerplannen zomaar ineens zijn verscherpt.

Kortom, volop werk aan de winkel! Stem daarom bij Waterschap De Dommel op: Jan van Gerven Lijst 4.

“Werken aan Water” nog steeds een heldere keuze! www.werkenaanwater.com

9

Vrijstellingsregeling bovengronds aanwenden runderdrijfmest voor 2015 en 2016 Staatssecretaris Dijksma van Economische Zaken heeft de vrijstellingsregeling voor bovengronds aanwenden van runderdrijfmest in 2015 en 2016 in de Staatscourant gepubliceerd. Dit is een verlenging van de vrijstelling voor bedrijven die ook in 2014 al bovengronds mest mochten uitrijden; leden van de Vereniging tot Behoud van Boer en Milieu (VBBM) en de vereniging Noordelijke Friese Wouden (NFW). De relevante kenmerken van het certificaat van de twee verenigingen zijn als voorwaarde opgenomen in de eisen voor vrijstelling. Aan de vrijstellingsregeling wordt voor 2015 en 2016 een aantal nieuwe voorwaarden gesteld. Het basisprincipe blijft de kringloopgedachte. In 2016 zal opnieuw een evaluatie worden uitgevoerd. Nieuwe voorwaarden In de vrijstellingsregeling voor 2015 en 2016 wordt nu expliciet gemaakt welke categorieën runderen onder de vrijstelling vallen. Als mest wordt aangevoerd mag dat alleen rundermest zijn. De vrijstelling voor bovengronds uitrijden geldt alleen voor de runderdrijfmest die geproduceerd is op het eigen bedrijf. De runderen moeten in de periode van 1 april tot en met 30 november minimaal 150 dagen per jaar gedurende minimaal 6 uur per dag worden geweid. Deelnemen aan de vrijstellingsregeling kan als aan de volgende voorwaarden (met referentie jaar 2014) wordt voldaan:

In het jaar 2014 1. bestond minimaal 85 procent van de tot het bedrijf behorende oppervlakte landbouwgrond uit grasland; 2. bedroeg de kunstmestgift op het bedrijf minder dan 100 kilogram stikstof per hectare grasland; 3. was het stikstofoverschot op het bedrijf maximaal 125 kilogram stikstof per hectare; 4. werd het (melk)vee op het bedrijf minimaal 150 dagen per kalenderjaar minimaal 6 uur per dag geweid 5. was het gemiddelde gewogen ureumgetal van de op het bedrijf tussen 1 januari en 31 maart en tussen 1 december en 31 december geproduceerde melk lager dan 21 milligram per 100 gram melk;

6. was de melkproductie van het bedrijf niet hoger dan 14.000 kilogram per hectare, indien de op het bedrijf geproduceerde mest niet volledig kon worden geplaatst op het eigen bedrijf. Aan de voorwaarde over het stikstofoverschot per hectare is toegevoegd dat deze op basis van een stikstofbalans op bedrijfsniveau moet worden berekend. Deze berekening van de stikstofbalans dient vergelijkbaar te zijn met de wijze waarop het bedrijfsoverschot in de KringloopWijzer wordt berekend. De volledige vrijstellingsregeling en de toelichting kunt u nalezen op https://zoek.officielebekendmakingen.nl/stcrt-2015-4198.html

NMV op pad 2-2 Vergadering stuurgroep ABRES 2015 2-2 Overleg melkveewet 5-2 2nd Annual EU-US Trade Conference 5-2 Seminar IJsselvechtdelta 5-2 Natuurtop 2015 5-2 GNV 6-2 NMV-bijeenkomst muizenschade regio Friesland 9-2 ZuivelNL Themagroep Onderzoek en Innovatie 9-2 Boerenforum: In discussie over agrarisch natuurbeheer 11-2 Minisymposium ‘De Kracht van de Witte Motor’ 12-2 Seminar vereenvoudiging Europees Landbouwbeleid 12-2 Natuur en Landschap 16-2 Bijeenkomst werkgroep Zuivel met DDB 24-2 Vervolgbijeenkomst Verkenning kansen voor het stimuleren van agro-ecologische landbouw in N-Brabant 25-2 Bestuursvergadering ZuivelNL

10

NMV houdt vast aan grondgebonden melkveehouderij De NMV maakt zich grote zorgen over de huidige gang van zaken met betrekking tot de invulling van de Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB). Sinds de behandeling van de melkveewet in de Tweede Kamer begin december, is het oorverdovend stil gebleven op het ministerie. Al bijna 3 maanden wordt er nu aan de AMvB gewerkt zonder enige transparantie. De NMV vindt dit onacceptabel en heeft in een brief de leden van de Vaste Kamercommissie voor Economische Zaken (Land-

bouw) opgeroepen meer openheid van zaken te vragen van staatssecretaris Dijksma. In deze AMvB wordt bepaald hoe de melkveehouderij in Nederland er in de toekomst gaat uitzien. Dit is hét moment om te kiezen voor een grondgebonden melkveehouderijsector. Het mag niet zo zijn dat door een kunstmatig gecreëerde tijdsdruk de Tweede Kamer zich gedwongen voelt een ongewenste invulling van de AMvB te accepteren. In het najaar heeft de sector zelf

voorgesteld om groei middels 100% mestverwerking te beperken via de systematiek van een maximaal fosfaat overschot per hectare. Dit is nog steeds het standpunt van de sector. Bovendien heeft dit voorstel brede steun in zowel de Tweede Kamer als daarbuiten. De NMV gaat er dan ook van uit dat de invulling van de AMvB in lijn met deze systematiek komt te liggen. De NMV is verheugd dat deze oproep door enkele partijen in de tweede kamer inmiddels is opgepakt en er vragen gaan worden gesteld aan staatssecretaris Dijksma.

VAN DE VOORZITTER Mythes rondom volatiliteit en ondernemerschap Je kunt de laatste tijd geen landbouwvakblad openslaan of er staat wel een artikel in over de consequenties van het beëindigen van de quotering. De bespiegelingen vliegen je om de oren, en zie daar maar eens een vertaling voor jouw specifieke bedrijfssituatie uit te halen. In de meeste stukken wordt ons melkveehouders vooral gewezen op het belang van goed ondernemerschap en het moeten kunnen omgaan met grote prijsvolatiliteit. Ook wordt vaak gewezen op de goede vooruitzichten voor de zuivel op de wereldmarkt. Goede vooruitzichten: Voor wie? De meeste artikelen zijn van marktvorsers en analisten die elke maand hun goede, vaste salaris op hun bankrekening zien binnenkomen, veelal door ons melkveehouders indirect betaald. Zij vertellen hoe wij met wisselende prijzen moeten omgaan. Het meest gegeven advies is, dat de melkveehouder nog meer ondernemer moet worden en de markt moet ‘lezen’. Melkveehouders moeten de grasgroei-index en het weerbericht van Nieuw-Zeeland, maar ook de notering van zuivelprijzen op de GDT-veiling van Fonterra goed in de gaten houden. Ook incidenten als het neerhalen van MH17 moeten betrokken wor-

den in onze bedrijfsvoering. Hoe wij dat allemaal moeten doen schrijft men er nooit bij. Op het symposium ‘De kracht van De Witte Motor’ van NZO deed Ruud Huirne van de Rabobank ook een duit in het zakje; volgens hem zijn melkveehouders nauwelijks gewend aan prijsschommelingen aan zowel de kostenals aan opbrengstkant. En moeten zij weten hoe “het spel” mondiaal in elkaar steekt. Droogte en handelsconflicten hebben allemaal invloed op de melkprijs. Daarom raadt Huirne melkveehouders aan hun liquiditeitspositie voortdurend in de gaten te houden. Als je dat volgens hem goed doet, zie je een mindere periode van te voren aankomen en kun je er op anticiperen. U voelt het al; er rammelt nogal wat aan al deze bespiegelingen. Er wordt volstrekt voorbij gegaan aan het feit dat het verschil tussen kostprijs en opbrengstprijs van melk al vele jaren structureel negatief is. De tijdelijke opleving van 2013/2014 heeft de gaten die in voorgaande jaren werden veroorzaakt nog niet kunnen opvullen. Dus hoe leg je een liquiditeitsbuffer aan, als er geen fatsoenlijk inkomen verdiend wordt? Bovendien; er zitten twee jaar en negen maanden tussen

een inseminatie en een nieuwmelkte vaars. Knappe jongen die de markt zo ver vooruit kan voorspellen. We hebben in Nederland vakmanschap, productiviteit, efficiency, kwaliteit en verduurzaming zo goed voor elkaar, dat Nederland op het gebied van melkproductie wereldwijd een voorbeeldland is. Melkveehouders zijn daarbij constant bezig hun kostprijs te verlagen. De boeren die dat niet voor elkaar hadden zijn al lang geen boer meer. Maar de rek is er een keer uit. Tussen de regels door hoor ik in deze adviezen één ding: je liquiditeit “in de gaten houden” houdt ook in; kalm aan met investeren. Akkoord. Maar een echte oplossing zit ‘m niet in vage gemeenplaatsen over “ondernemerschap”, want dat hoef je melkveehouders echt niet meer te leren. Beste adviseurs, denk liever eens na over het echte probleem: Hoe krijgen we de markt zo “fair”, dat een boer tenminste een kans heeft op een kostendekkende prijs?

Dirk-Jan Schoonman, voorzitter NMV

11

Agenda 16 februari NMV-bestuursvergadering om 20.00 uur in De Schakel, Nijkerk 20 april NMV-bestuursvergadering om 20.00 uur in De Schakel, Nijkerk Binnenkort Algemene Ledenvergadering Nederlandse Melkveehouders Vakbond

Volg ons op Twitter @NMVnieuws

Franca Damen @FrancaDamen @NMVnieuws eist terecht duidelijkheid en openheid over invulling grondgebondenheid boerderij.nl/Rundveehouderi… #veehouderij

Op de NMV-site www.nmv.nu vindt u actueel nieuws.

Adressen NMV

Helma Lodders @HelmaLodders Bedankt voor goede avond! @NMVnieuws: Vragen kunnen gesteld ! pic.twitter.com/bYKLCa8JL5

Secretariaat NMV Krachtighuizerweg 28, 3881 PD Putten tel. 06 213 22 313 email [email protected] www.nmv.nu Contactpersonen NMV

Klaas Wolters @thegreenduo · 28 jan. @Grasbaal @NMVnieuws “Is het ammoniakbeleid open en eerlijk?” http://melkveehouders.nieuwsgrazer.nl/topic/75612/ reacties van: @SjoeraDikkers @HelmaLodders @JacoGeurts

Groningen: Steef Pronk, De Wilp, 0594-642922 Drenthe: Johan Inberg, Koekange, 0522-451125 Friesland: Harm Wiegersma, Rinsumageest, 0511-421083 Flevoland: Laurens van Bavel, Zeewolde, 036-5228630 Noord-Overijssel: Lammert van Dijk, Kampen, 06-10634335 Oost-Nederland: Marion Logtenberg, Baak, 0575-441504 Rivierengebied: Peter van Beest, Lienden, 0344-662334 Gelderse Vallei/Utrecht-Oost: Vacant

MAINEnergie heeft inmiddels veel NMV-ers als vaste klant. De kracht van MAINEnergie zit in het persoonlijke contact en het vertrouwen van de klant. Als u klant wordt bij MAINEnergie profiteert u van onze scherpe tarieven en onze overstapservice. Wij nemen alle administratieve rompslomp uit handen en verzorgen de totale, naadloze overstap.

Hierdoor blijft u te allen tijde verzekerd van levering van stroom en gas. Wilt u net als vele andere collegabedrijven profiteren van scherpe energietarieven? Neem dan contact op met het Sales team van MAINEnergie. U kunt ons telefonisch bereiken op 088 - 08 09 000 of per e-mail via [email protected].

Noord-Holland Noord: Gooi- en Vechtstreek: Jan Galesloot, Weesp, 0294-253447 De Ronde Venen: Rene Wahle, Zevenhoven, 06-10648997 Krimpenerwaard en Lopikerwaard: Chiel Markus, Papekop, tel. 0348-565588 Zuid-West: Marius Bouwmeester, Bosschenhoofd, 0165-317667 Maaskant, Limburg en Zuidoost-Brabant: Hans Geurts, Veulen, 0478-541592 U kunt zich aanmelden als lid of informatie aanvragen via de contact­personen of bij het NMV-secretariaat.

Wilt u een goed inkomen behouden? Wilt u een belangenbehartiger die wet- en regelgeving voor u in de gaten houdt? Wilt u dat uw mening gehoord wordt? Grijp dan nu de kans! Word lid van de NMV! Zodat u met een gerust gevoel uw bedrijf kunt runnen. Voor jonge melkveehouders onder de 35 jaar is er een speciale actie: Schrijf je nu in en word een jaar lang gratis lid van de actieve belangenvereniging NMV. Je ontvangt dan maandelijks ons ledenblad Koebont en de NMV-bodywarmer! Wanneer u uw collega lid maakt, ontvangt u ook een bodywarmer. Geef u op bij het NMV-secretariaat, tel. 0344-655336 of via onze site www.nmv.nu. De NMV-bodywarmers zijn ook te bestellen. Ze kosten € 35,- per stuk, de verzendkosten bedragen € 7,50. Verkrijgbaar in de maten M t/m XXXL

Foto ‘Koebont’: Roeland Koning

12 8

De NMV voor en door melkveehouders. Uw inkomen en belang is onze prioriteit!

LEDENACTIE

Sjaak Ruyter, Schagen, 0224-297156