Wist je dat...
n ons
st va , ook nadat de re n ie oe gr en jv li b idonze oren e groei zou gem
D t met groeien? lichaam is gestop . Dit komt neer r jaar bedragen pe er et im ill m deld 0,2 . op
tig jaa r f ij v t in er t e im en c n ee
Wist je dat... je in elk oor ongeve er elk een
3. 50 0 haarce n hebt die je andere too n laten horen? Velle rgelijk het m
et een piano met 3.50 0 toetsen. Elke keer als je een cel verliest, verlies je eig enlijk een toets van je piano.
Wist je dat... niet meer her-
oor onze haarcellen in ons binnen het gehoor van als ze beschadigd zijn? Maar dat herstelt als het beschadigd is?
stellen vogels en vissen wel
Opdracht Opgedragen aan alle kinderen met een gehoorstoornis en aan hun ouders, broers, zussen, andere familieleden en aan alle zorgverleners.
Dank aan Prof. Dr. E. De Leenheer, NKO-arts* Prof. Dr. I. Dhooge, NKO-arts Dr. H. Van Hoecke, NKO-arts Lic. B. Philips, audioloog Prof. B. Vinck, audioloog * In Nederland een KNO-arts genoemd
Dienst Neus-, Keel-, Oorheelkunde UZGent, UGent De Pintelaan 185 9000 Gent www.een-en-al-oor.be A. Van Gansberghe, audiologe C. Tollenaere, logopediste I. Quatacker, logopediste M. De Maeyer, logopediste de unit CI/gehoor Revalidatiecentrum Sint-Lievenspoort Sint-Lievenspoortstraat 129 9000 Gent
De gehoorstoornis survivalgids
VOORWOORD Hallo! Mijn naam is Lukas! Ik ben 11 jaar en slechthorend. Toen ik zeven à acht jaar oud was, ben ik van school veranderd. Ik ging van de school voor slechthorenden naar de gewone school. Toen werd het een stuk moeilijker: het storende geluid van de schuivende stoelen, liedjes zingen, enzovoort. Ook het begrijpen van de andere kinderen was niet gemakkelijk. Slechthorende kinderen zijn voor mij toch net iets gemakkelijker om te begrijpen. Ikzelf heb dove vrienden en ik vind het moeilijk om gebarentaal te doen. Een tip: schrijf iets op een briefje als je gebarentaal lastig vindt! Ik vind dit boek heel leuk omdat er mopjes en een quiz in staan! Het is ook een heel leerrijk boekje. Ik hoop dat jij het ook leuk zult vinden!
Hartelijke leesgroetjes, Lukas
De gehoorstoornis survivalgids
INHOUD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9
Voorwoord Inleiding
Hoofdstuk 1 : Wat is een gehoorstoornis?
. . . . . . . . . .
15
15 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 . . . . . . . . . . . . . . 19 . . . . 20 . . . . 22 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 . . . . . . . . . . . . . 28 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33
De werking van ons gehoor Wat is gehoorverlies? Bij wie komt een gehoorstoornis voor? Hoe komt het dat je een gehoorstoornis hebt? Hoe kun je merken dat je een gehoorstoornis hebt? Welke gehoorstoornissen zijn er? De mate van gehoorverlies Wat gehoorstoornissen niet betekenen Quiz Mopje
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Hoofdstuk 2 : Hulp zoeken
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
34
34 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 . . . . . . 38 . . . . . . . . . . . 40 Hoortoestellen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 Hoe werkt je hoortoestel en hoe ga je ermee om?. . . . . . 41 Soorten hoortoestellen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 Enkele tips om aan je hoorapparaat te wennen. . . . . 46
De diagnose De gehoortesten Nadat een gehoorstoornis bij jou is vastgesteld Wat moet je weten over de hulpmiddelen?
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
De gehoorstoornis survivalgids
Communicatiehulpmiddelen
50 Andere hulpmiddelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52 Medische aanpassingen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55 Hoe werkt een I? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56 Wanneer kiezen voor een I? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58 Revalidatie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61 Quiz. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63 Mopje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64
C
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
C
Hoofdstuk 3 : Gevoelens
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
65
Achterdochtig Alleen Steeds dezelfde vragen beantwoorden Schamen Quiz Mopje
67 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68 . . . . . . . . . . . . 69 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Hoofdstuk 4 : Gebarentaal en liplezen
. . . . . . . . . . . . .
75
Gebarentaal Het vingeralfabet Liplezen en spraakafzien Quiz Mopje
76 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Hoofdstuk 5 : School
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
86
86 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
Erbij horen De GON-leerkracht De leerkracht De klasgenootjes
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Tolk Mopje
90 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Hoofdstuk 6 : Bekende mensen met een gehoorstoornis
91
Hoofdstuk 7 : Kenmerken
97
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Hoofdstuk 8 : Gehoortrauma
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
102
102 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106
Inleiding Wat? Hoe kun je gehoorschade oplopen? Hoe gehoorschade voorkomen?
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Hoofdstuk 9 : Websites
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
111
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
112
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
113
Slotwoord Mopje
BOODSCHAP VOOR OUDERS, LEERKRACHTEN EN HULPVERLENERS
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
114
Index
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
118
De gehoorstoornis survivalgids
INLEIDING ■ Zit jij ook altijd vooraan in de klas omdat je anders de leerkracht niet goed hoort? ■ Moet jij soms ook meerdere keren aan een vriendje of vriendinnetje vragen wat hij of zij zegt? ■ Heb je er moeite mee om iemand te verstaan als je in een lawaaierige omgeving bent? ■ Draag je een hoorapparaatje of gebruik je een ander technisch toestelletje om beter te kunnen horen? ■ Heb jij een cochleair implantaat (CI)?
Indien je op één of meer van deze vragen antwoordt, lees dan vooral verder. Dit boekje is voor jou en alle andere kinderen met een gehoorprobleem.
ja
10
De gehoorstoornis survivalgids
Heb je geen gehoorprobleem, maar heb je een klasgenootje, vriendje of familielid dat een gehoorprobleem heeft, dan kun je in dit boekje veel te weten komen over zijn of haar probleem. Dan zul je beter kunnen begrijpen hoe het is om minder goed te kunnen horen. Ook moet je dan zeker naar hoofdstuk 8 in dit boekje bladeren. Daar staan tips om gehoorschade te voorkomen. Wist je bijvoorbeeld dat het héél schadelijk is om je MP3-speler snoeihard te zetten als je naar je favoriete muziek luistert?
Dit boekje kan je helpen! Dit boekje kan je helpen als je bent geboren met een gehoorstoornis of als onlangs bij jou een gehoorprobleem is vastgesteld. Tijdens het lezen vind je onder andere nuttige tips over hoorapparaatjes, FM-toestelletjes en andere technische hulpmiddelen die je kunnen helpen om beter te horen. Als je een gehoorstoornis hebt, sta je voor uitdagingen die andere kinderen niet hebben. Je moet extra moeite doen om alles te begrijpen wat er om je heen gezegd wordt. Soms zul je moeten vragen om iets te herhalen. Of iemand erop wijzen dat ze je beter aan kunnen kijken als ze tegen je praten. Je hebt meer moeite met taal dan andere kinderen. Op straat moet je ook beter opletten omdat je misschien niet alle geluiden hoort of niet meteen weet waar het gevaar vandaan komt.
De gehoorstoornis survivalgids
Het kan ook zijn dat je naar een school gaat voor kinderen met een gehoorprobleem. Of misschien zit je in een klas met kinderen die geen gehoorstoornis hebben en heb je een GON-leerkracht (een leerkracht voor kinderen die het soms moeilijk hebben om te volgen in de les). Ook dan heeft dit boek heel wat tips voor je. In dit boekje vind je dus informatie over je gehoorstoornis. Maar daarnaast kun je ook lezen hoe andere kinderen omgaan met hun gehoorprobleem en welke bekende mensen een probleem met hun gehoor hebben. Heb je na het lezen van dit boekje toch nog vragen? Geen nood! Achterin vind je nuttige adressen van websites.
11
12
De gehoorstoornis survivalgids
Dit zeggen kinderen met een gehoorstoornis
“Ik voel me zo alleen.”
“Ik ben het beu om altijd te moeten antwoorden op de vraag waarom ik een apparaat achter mijn oor draag.”
Hoe gebruik je dit boekje? Dit boekje bevat heel wat raadgevingen en tips die je voor jezelf kunt gebruiken. Je kunt dit boekje alleen lezen of samen met je vader, moeder, oma of opa. Begrijp je een woord of een zin niet? Vraag het dan even aan iemand. Je kunt dit boek lezen van het begin tot het einde, of hier en daar een stukje.
De gehoorstoornis survivalgids
Voorin vind je een overzicht van alles wat in dit boekje staat. Bekijk het eens en kies dan wat je graag eerst wilt lezen. Aan het einde van de meeste hoofdstukjes vind je een quiz waarin je leuke vragen kunt oplossen. En, o ja…
veel plezier met de mopjes in het boekje!
13
14
De gehoorstoornis survivalgids
De gehoorstoornis survivalgids
Hoofdstuk 1
Wat is een gehoorstoornis? De werking van ons gehoor Voor we uitleg geven over gehoorverlies en gehoorstoornissen, is het handig dat je eerst weet hoe het gehoor werkt. Geluiden worden veroorzaakt door beweging. Als je bijvoorbeeld met een drumstok op een trommel slaat, doet dit de trommel trillen. Die trilling wordt overgezet op de luchtdeeltjes. Het trillen van de luchtdeeltjes noemt men geluidsgolven. Ons oor vangt deze trillingen op.
15
