leerlingendossier bij een film voor leerlingen van het 3de middelbaar en ouder voor de film

leerlingendossier bij een film voor leerlingen van het 3de middelbaar en ouder

voor de film

Cheto, een jonge Koerdische militant, leeft als politiek vluchteling in Parijs. Op een dag ziet hij het meisje van zijn dromen op een videoband, waarop Koerdische huwelijkskandidaten zichzelf voorstellen. Hij besluit haar te laten overkomen om met haar te trouwen. Wanneer zijn toekomstige bruid in Parijs aankomt, blijkt niet het meisje van de video gearriveerd maar haar oudere zus Mina. Cheto is plots niet meer gemotiveerd om te trouwen.

Vive la Mariée Frankrijk/Koerdistan 1998 100' regie en scenario: Hiner Saleem hoofdrolspelers: Cheto: Georges Corraface Mina: Marina Kobakhidzé Christine: Stéphanie Lagarde

open doek

“vive la mariée”

1

na de film

Ik vond hem

O mooi O ergerlijk O droevig O grappig O saai O boeiend O vermoeiend O verrassend O …..

Waarom?

Hoe ging het verhaal ook alweer?

zoek de fouten

In totaal zitten er 20 fouten in deze samenvatting. Kan jij deze fouten opsporen en verbeteren? Cheto, een vrijgezel die in Parijs woont, wil trouwen. Uit een video met Koerdische vrouwen kiest hij het meisje van zijn dromen. Wanneer zij arriveert blijkt dat haar oom niet het meisje uit de video stuurde, maar haar jongere zus. Cheto weigert met haar te huwen, wat Mina eigenlijk ook helemaal niet erg vindt. Ze is blij dat ze terug kan naar huis. In afwachting van haar terugkeer wordt ze opgevangen door Zara, een pasgetrouwde Koerdische vrouw. Cheto wordt al snel verliefd op Mina, zodat de twee toch kunnen huwen. Hij gedraagt zich echter als een schoft en houdt ervan Mina te vernederen door onder meer steeds terug te komen op het feit dat ze alleen Franse koffie kan zetten, en geen Koerdische. Al snel beslist Mina een eigen leven te gaan leiden. Ze volgt Engelse lessen en vindt werk in een pizzeria. Wanneer ze op straat toevallig de Parijse Christie ontmoet komt Mina erachter dat Cheto er een minnares op na houdt. Hierdoor neemt haar leven een wending. Hoewel Cheto haar ondertussen overstelpt met parfum, mooie kleren en chocoladebonbons, verbreekt ze de relatie. Aangezien ze nog geen verblijfsvergunning heeft duikt ze onder in Parijs. Cheto start een zoektocht naar Mina en vindt haar terug in een sloppenwijk. Hoewel Mina werkloos is en weinig positieve vooruitzichten heeft, weigert ze terug te keren bij haar man. Uiteindelijk geeft Cheto haar op en gaat, via een videoboodschap, op zoek naar een nieuwe vrouw. open doek


2

de tijdlijn Hieronder zie je aantal uitspraken van Cheto en Mina. De uitspraken zijn allemaal genummerd. Door deze nummers in de juiste vakjes van de tijdlijn te plaatsen stel je niet alleen het verhaal terug samen, maar wordt ook de evolutie zichtbaar die de twee hoofdpersonages doormaken. Cheto: 1. "Probeer me te begrijpen, ik kan niet met haar trouwen. Zij is te lelijk." 2. "De Koerdische vrouw is de mooiste ter wereld." 3. "Je zit met je voeten in Frankrijk en met je hoofd in Koerdistan." 4. "Ga koffie zetten, Franse koffie!" 5. "Ik zoek een cadeau voor mijn vrouw" Mina: 1. Christine:”Begrijpt U Frans?” Mina: “Ik ben niet achterlijk!” 2. "Ik weet alleen hoe ik Koerdische koffie moet maken." 3. "Het hart is als glas. Eenmaal gebroken, is het niet meer te lijmen." 4. Cheto: “We gaan naar huis!” Mina: “Ik blijf!” 5. "Ik kan nooit als jij worden. Voor mij is het huwelijk het belangrijkste dat er is ter wereld."

Cheto Mina Welke evolutie maken Mina en Cheto door? Misschien kunnen de volgende vragen je een eind op weg helpen. Hoe droomt Cheto dat zijn vrouw is? Hoe moet ze zijn volgens hem zijn, en dan bedoelen we niet alleen van uiterlijk?

Voldoet Mina aan de verwachtingen van Cheto en voldoet Cheto aan de verwachtingen van Mina?

Wie is de sterke persoon in de relatie en blijft dit zo?

Op welk moment komt er verandering in de relatie tussen Mina en Cheto?

open doek


3

Hoe ziet de persoonlijke situatie van de twee hoofdpersonages er uit aan het eind van de film?

collage

Hiernaast zie je een collage van voorwerpen/personen uit de film. Weet je nog in welke volgorde ze voorkwamen? Je kan ze nummeren, maar let wel, een aantal zaken komen meermaals voor. Plaats de voorwerpen ook in de twee kolommen die je op deze bladzijde vindt. Kan je vertellen waarom je net die kolom kiest? En waarvoor staat het voorwerp eventueel eventueel symbool? Welke wending krijgt het verhaal op dat moment?

TRADITIE

ZELFSTANDIGHEID

open doek


4

'Vive la Mariée…' is een vrij vlotte film met een toch wel duidelijke beeldtaal. De film zit vol opvallende overgangen tussen verschillende scènes en herhalingen van scènes. Heb je dat gezien? Hieronder staan enkele voorbeelden. Vul ze verder aan. Wat gebeurt er of wat viel je op? Wat zou de regisseur zijn bedoeling zijn?

sprekende beelden Op één van de bijeenkomsten zegt Cheto vastbesloten dat hij nooit met Mina zal trouwen en vertrekt met slaande deuren. Het volgende beeld is

Op een gegeven moment ontdekt Mina een stofzuiger in de slaapkamer. Zij blijkt niet te weten wat een stofzuiger is. Net voor haar ontdekking hing ze een foto recht aan de muur, met aan de voorkant een familielid van Cheto en aan de achterkant zijn minnares Christine. De scène die hierop volgt is die van Cheto in de armen van Christine. Wat is het verband tussen de twee scènes of wat wil de regisseur benadrukken?

Cheto en zijn makkers bedreigen een zakenman en vragen hem zijn financiële bijdrage te doen voor het Koerdische verzet. De man moet buigen en werkt zijn nederlaag uit op zijn secretaresse. Hij beveelt haar: "Zet mij koffie. En sterke. Dat heb ik al 10 keer gevraagd." Daarna gaat het beeld over in de scène…

Wat is de link tussen deze twee scènes?

"Ik ben een cursus Frans begonnen", hoor je Mina zeggen terwijl ze een brief schrijft aan haar ouders. Daarop komt…

open doek


5

Wat zou dit volgens jullie betekenen?

Aan het einde van de film zegt Mina dat een gebroken hart niet gelijmd kan worden, net zoals een gebroken glas. In de volgende scène stapt Cheto een winkel binnen. Wat kan je horen op de achtergrond? Waarvoor zou dit geluid symbool kunnen staan?

wat viel nog op? Het begin en het einde van de film: …

Kan je dit aantonen met een aantal voorbeelden?

Heb je dit nog bij andere situaties in de film gemerkt?

En hoe zit het met het geluid, is je daarbij iets opgevallen? bv tijdens de scène van de huwelijksnacht:…

Kan je hiervan de symbolische betekenis bedenken?

bv tijdens de confrontatie tussen Christine en Mina in Cheto’s appartement?

open doek


6

Vond je het een grappige film of enkel een film die een problematiek aankaart? Welk thema vond jij terug?

Stel je voor, je bent op zoek naar een partner en plaatst een zoekertje in de krant. Wat zou jij allemaal neerschrijven?

zoekertje:

open doek


7

leerkrachtendossier bij een film voor leerlingen van het 3de middelbaar en ouder

voor de film

over de film Wie het over Koerden heeft, vertelt meestal een droevig verhaal. Een verhaal over uitroeiing, chemische wapens en vluchtelingen. In zijn komische film ‘Vive la Mariée… et la libération du Kurdistan’ wil Hiner Saleem een andere kant van het volk in beeld brengen. De personages zijn geen helden of schurken, maar gewone mensen die lachen, beminnen, zingen en raki drinken. Op het klassieke thema van de schok tussen traditie en moderniteit, toewijding en ontvoogding, heeft de regisseur een ontroerende zedenkomedie geborsteld. Deze feministische prent, waarin de Koerdische gemeenschap van Parijs met veel humor en tederheid in beeld wordt gebracht, stelt, met bijtende ironie, een aantal politieke praktijken aan de kaak. Door de druk van de traditie en het verlangen naar emancipatie, vallen de personages voortdurend uit hun rol. Mina evolueert van traditioneel plattelandsmeisje tot geëmancipeerde vrouw. Cheto, een fel begeerde man met machoallures, heeft plots geen vat meer op de vrouwen rondom hem. En oom Ismet, die als hoofd van de gemeenschap altijd zijn waardigheid bewaart, barst ongecontroleerd in lachen uit. ‘Vive la Mariée’ is een komedie over een Koerdische gemeenschap die opgesplitst is in een wereld van militante mannen die langdurige, rokerige bijeenkomsten houden, en een wereld van vrouwen die draait rond het huis en de hammam (openbare Turkse badplaats). Vooral over deze Koerdische vrouwen wil Saleem het hebben. Over Leila, een feministe, die zich over Mina ontfermt en volgens sommigen ‘de Koerdische man meer doet wankelen dan het Turkse imperialisme’. Het is Leila die Mina 'redt'. Zij helpt het boerenmeisje haar weg te vinden doorheen de Europese, grootstedelijke gebruiken. Ze overbrugt de kloof tussen de landelijke, Koerdische cultuur waaruit ze komt en de Parijse, Koerdische cultuur waarin ze terechtkomt. Naarmate Mina zich smaakvoller kleedt, haar Frans verbetert en tenslotte financieel onafhankelijk wordt, verandert de houding van Cheto. Zonder het te beseffen begint hij van haar te houden.

over de regisseur Hiner Saleem werd in 1964 als Koerd geboren. Als kind was hij al gefascineerd door tv en film, maar in zijn land ‘sprak’ de filmprojector enkel Arabisch, een taal die Saleem niet begreep. Zonder goed te weten hoe, zwoor hij dat hij de projector op een dag in het Koerdisch zou doen spreken. Na de oorlog in Koeweit schreef Hiner Saleem een kortverhaal. Op dat moment leefde hij als politiek vluchteling in ballingschap in Italië. Clandestien trok hij, samen met een vriend, de bergen van Koerdistan in om er de film 'Shero' te draaien, een prent die geselecteerd werd voor het Festival van Venetië. Naast zijn werk als regisseur houdt Hiner Saleem zich ook bezig met Koerdische filologie en met schilderen. open doek


8

over Koerdistan

geschiedenis

Bij de vrede tussen het Ottomaanse en het Perzische rijk in 1639 werd het Koerdische gebied voor het eerst verdeeld onder deze twee rijken. Na WO I vallen het Ottomaanse rijk (dat de kant koos van Duitsland) en het Perzische rijk uiteen. In 1920 wordt het Koerdisch gebied verdeeld onder Turkije, Irak, Iran, Syrië en de voormalige Sovjet-Unie (Verdrag van Sèvres). De Koerden in Turkije krijgen zelfbestuur, maar de Turken gaan hier niet mee akkoord en komen in opstand. In het verdrag van Lausanne wordt het zelfbestuur aan de Koerden ontnomen. In 1946 wordt de Koerdische republiek Mahabad, met de steun van de Sovjet-Unie, opgericht. Een jaar later wordt ze weer afgeschaft. In 1970 krijgen de Koerden portefeuilles in de Irakese regering, maar ze krijgen geen eigen staat. Eind jaren ’70 moet de Sjah van Iran vluchten en neemt Khomeini de macht over. De Koerden willen van de ontreddering profiteren en pogen een eigen staat op te richten, wat mislukt. Ook Saddam Hoessein profiteert van de situatie en verklaart de oorlog aan Iran, een oorlog die 8 jaar zal duren. In 1988 worden duizenden Koerden het slachtoffer van de chemische wapens die Irak inzet. Tijdens de Golfoorlog, in 1991, komen de Koerden onder bescherming van de VN-troepen, wat echter niet kan verhinderen dat ze nog steeds aanvallen van Irak te verwerken krijgen. Vanaf 1993 besluit de Turkse regering hard op te treden tegen de Koerdische verzetsbeweging PKK. Vele Koerden hebben erg te lijden onder het conflict tussen de regeringen van Irak en Turkije en de Koerdische politieke organisatie. Ze worden gemarteld, opgepakt en mishandeld, sommigen ‘verdwijnen’ simpelweg. In 1999 wordt de leider van de PKK, Öcalan, opgepakt in Kenia. en in Turkije ter dood veroordeeld. Turkije voert de straf echter niet uit, omdat het land lid wil worden van de Europese Unie, die de doodstraf afkeurt. Momenteel worden de Koerden nog steeds onderdrukt en vluchten naar West-Europa, weg van het geweld. Ze geven de droom, een onafhankelijke staat te worden, echter niet op.

het volk

De Koerden zijn één van de oudste volkeren van het Midden-Oosten. Ze stammen af van de Meden en spreken een Indogermaanse taal. De meerderheid bestaat uit soennitische islamieten, een minderheid uit Sjiieten, Christenen of adepten van het Jezidisme. De Koerdische gemeenschap telt ca. 28 miljoen Koerden, waarmee het de grootste gemeenschap in de wereld is zonder staat. Toch leven de meesten onder hen in Koerdistan, een land dat je niet zal terugvinden op de wereldkaart. Koerdistan ligt verspreid over Turkije, Iran, Irak, Syrië en Armenië.

huwelijk en tradities

Trouwen doen de Koerden in de zomer. Niet alleen omdat de oogst dan net is binnen gehaald, maar ook vanwege het mooie weer. De bruiloft wordt namelijk buiten gevierd, op het dorpsplein. Bij een uithuwelijking komen de ouders van de jongen de hand van het meisje vragen aan haar ouders en wordt onderhandeld over de bruidsschat. Als de ouders het eens zijn, wordt er een trouwdatum afgesproken. Aan het meisje zelf wordt ook gevraagd wat zij wil. Het is belangrijk dat eerst de oudste dochter trouwt, dan pas mogen ook de jongere dochters huwen.

open doek


9

bedoeling

Door de leerlingen te confronteren met verschillende aspecten van filmkijken leren zij meer uit een film halen. In deze film wordt veel gebruik gemaakt van beeldtaal. Weten de leerlingen wat dit is? Deze film wil overduidelijk spreken met beelden en symbolen, en niet alleen met woorden. Door met andere ogen naar een film te kijken vallen zaken als weerkerende scènes, specifieke kleuren, veelzeggende geluiden en betekenisvolle voorwerpen zeker op. Zo kan soms het plots wegvallen van geluid meer zeggen dan woorden, net zoals het plaatsen van één kleurenbeeld in een zwart/witfilm (of omgekeerd). Of misschien is er één voorwerp dat steeds weer terugkeert in een film. Dit voorwerp staat dan symbool voor een gevoel of feit dat de regisseur extra in de verf wil zetten. Is hen zoiets al eens opgevallen? Zij die voorbeelden kunnen of willen geven mogen dit gerust doen. (misschien hebben zij al wel gehoord van 'Drowning by number', van Peter Greenaway, 'A Clockwork Orange', van Stanley Kubrick, 'Rumble Fish', van Francis Ford Coppola, 'The Sixth Sense', van N. Night Shyamalan, 'The Blair Witch Project', van Daniel Myrick en Eduardo Sanchez, …) Vraag de leerlingen om aandachtig te kijken naar de film en te letten op de beeldtaal. Je kan de klas in verschillende groepjes indelen en elk groepje een kijkopdracht meegeven. Op deze manier kan achteraf vlot gewerkt worden met het filmdossier. 1. Let eens op de contradictie tussen opeenvolgende scènes. 2. Worden er scènes herhaald in de film? 3. Kan je heel de tijd door muziek horen op de achtergrond? 4. Welke geluiden hebben een symbolische betekenis?

open doek


10

na de film

b e d o e l i n g

Welke indruk heeft de film bij de leerlingen nagelaten? Om dit te weten te komen is het belangrijk deze bevraging niet te lang uit te stellen. Onmiddellijk na het zien van een film zit alles immers nog fris in het geheugen en komen ook de meeste emoties los over het verhaal. Niet voor iedereen is het even makkelijk zijn mening te geven. Leerlingen die liever niets zeggen hoeven dit ook niet.

mogelijke vragen - Wat vond je van de film? O mooi O grappig O ergerlijk O droevig

O saai O boeiend

O vermoeiend O verrassend

O ... O ...

- Waarom? - Is er nog iets dat je kwijt wil over de film of heb je nog vragen?

didactische suggestie Je kan de leerlingen het vragenblad in hun dossier individueel laten invullen om het daarna eventueel klassikaal te bespreken. Hoe ging het verhaal ook alweer? Hieronder kan je drie manieren vinden om de film te reconstrueren. Je kan er samen met je leerlingen een vorm uitkiezen. Natuurlijk kan je ze ook alle drie gebruiken, zonder echt te overlappen. Immers, ze laten elk apart ruimte voor discussie.

zoek de fouten bedoeling

Wat is er fout aan deze reconstructie? Kunnen de leerlingen zich details herinneren van de film?

werkwijze

In totaal steken er 20 fouten in de samenvatting uit het leerlingendossier. Kunnen zij deze fouten opsporen en verbeteren? De leerlingen kunnen individueel of in groep werken. Natuurlijk kan je de tekst ook klassikaal onder de loep nemen. Een nabespreking in de klas behoort eveneens tot de mogelijkheden.

open doek


11

Oplossing Cheto, een vrijgezel (hij heeft een relatie met een Parisienne) die in Parijs woont, wil trouwen. Uit een video met Koerdische vrouwen kiest hij het meisje van zijn dromen. Wanneer zij arriveert blijkt dat haar oom (vader) niet het meisje uit de video stuurde, maar haar jongere (oudere) zus. Cheto weigert met haar te huwen, wat Mina eigenlijk ook helemaal niet erg vindt (Mina vindt dit vreselijk). Ze is blij dat ze terug kan naar huis (ongehuwd kan ze niet terug naar huis keren). In afwachting van haar terugkeer wordt ze opgevangen door Zara (Leila), een pasgetrouwde (een gescheiden) Koerdische vrouw. Cheto wordt al snel verliefd op Mina, zodat de twee toch kunnen huwen (Cheto huwt tegen zijn zin met Mina). Hij gedraagt zich echter als een schoft en houdt ervan Mina te vernederen door onder meer steeds terug te komen op het feit dat ze alleen Franse koffie kan zetten, en geen Koerdische (omdat ze alleen Koerdische koffie kan zetten en geen Franse) . Mina beslist een eigen leven te gaan leiden. Ze volgt Engelse (Franse) lessen en vindt werk in een pizzeria (Koerdisch restaurant). Wanneer ze op straat (in het appartement van Cheto) toevallig de Parijse Christie (Christine) ontmoet komt Mina erachter dat Cheto er een minnares op na houdt. Hierdoor neemt haar leven een wending. Hoewel Cheto haar ondertussen overstelpt met parfum, mooie kleren en chocoladebonbons, (cadeautjes als een meloen) verbreekt ze de relatie. Aangezien ze nog geen verblijfsvergunning heeft duikt ze onder in Parijs (met de hulp van Christine krijgt ze een verblijfsvergunning). Cheto start een zoektocht naar Mina en vindt haar terug in een sloppenwijk (in een nette buurt). Hoewel Mina werkloos is en weinig positieve vooruitzichten heeft (Mina heeft ondertussen een goed betaalde job en staat stevig in haar schoenen) weigert ze terug te keren bij haar man. Uiteindelijk geeft Cheto haar op en gaat, via een videoboodschap, op zoek naar een nieuwe vrouw (Cheto probeert, bij wijze van ultieme poging, Mina terug te winnen door haar zijn liefde te verklaren in een videoboodschap).

de tijdlijn bedoeling

De leerlingen kunnen de film reconstrueren aan de hand van een aantal uitspraken. Door de uitspraken van Mina en Cheto in chronologische volgorde te zetten stel je niet alleen het verhaal terug samen, hierdoor wordt ook de evolutie duidelijk die de twee hoofdpersonages doormaken.

werkwijze

In het leerlingendossier staat een tijdlijn afgedrukt. Hierop kunnen de jongeren de uitspraken plaatsen door het nummer van de uitspraak in het juiste vakje te plaatsen. Aan de hand van een aantal vragen wordt de evolutie van Mina en Cheto duidelijk.

oplossing tijdlijn

Cheto: 1. "De Koerdische vrouw is de mooiste ter wereld." 2. "Probeer me te begrijpen, ik kan niet met haar trouwen. Zij is te lelijk." 3. "Ga koffie zetten, Franse koffie!" 4. "Ik zoek een cadeau voor mijn vrouw." 5. "Je zit met je voeten in Frankrijk en met je hoofd in Koerdistan." Mina: 1. "Ik kan nooit als jij worden. Voor mij is het huwelijk het belangrijkste dat er is ter wereld." 2. "Ik weet alleen hoe ik Koerdische koffie moet maken." 3. Cheto: “We gaan naar huis!” Mina: “Ik blijf!” 4. Christine:”Begrijpt U Frans?” Mina: “Ik ben niet achterlijk!” open doek


12

5. "Het hart is als glas. Eenmaal gebroken, is het niet meer te lijmen."

mogelijke vragen

In het leerlingendossier staan volgende vragen afgedrukt. Je kan ze klassikaal bespreken of elk individueel laten werken. Misschien kunnen volgende vragen hen een eind op weg helpen. 1. Hoe droomt Cheto dat zijn vrouw is? Beschrijf zijn ideale vrouw en denk daarbij niet alleen aan haar uiterlijk. Beschrijf… 2. Voldoet Mina aan de verwachtingen van Cheto en voldoet Cheto aan de verwachtingen van Mina? Hoezo? … 3. Wie is de sterkste persoon in de relatie? … Blijft dit zo? Geef een aantal sleutelscènes om je antwoord te staven. … 4. Hoe ziet de persoonlijke situatie van de twee hoofdpersonages er uit aan het eind van de film? … De evolutie die Mina en Cheto doormaken:

Cheto is een man die tussen twee culturen leeft. Hoewel hij duidelijk verwesterd is, verlangt hij naar een Koerdische vrouw. Hij domineert en vernedert haar, wil niet dat ze Frans leert praten, dat ze gaat werken, maw, dat ze ook verwestert. Langs de andere kant verwijt hij Mina haar gebrek aan kennis over het leven in Frankrijk (vb het feit dat ze geen Franse koffie kan zetten, dat ze er, door haar traditionele kleding en make-up niet aantrekkelijk genoeg uitziet). Cheto blijft lange tijd de sterke persoon in zijn relatie met de twee vrouwen. Hij maakt van hen een speelbal ter bevrediging van zijn eigen behoeften. Pas wanneer hij uit deze rol geschopt wordt door zowel Christine (die hem laat vallen wanneer zij erachter komt dat hij gehuwd is) als door Mina (die hem aan de kant schuift omdat zij zijn beledigingen beu is en omdat ze, onafhankelijk van hem, haar eigen weg uitstippelde), beseft hij dat hij te ver ging. Hij onderneemt enkele pogingen om Mina terug te winnen, maar dit maal is hij degene die het onderspit moet delven. Zijn zelfvertrouwen krijgt een stevige knauw en nu neemt hij de onderdanige positie aan. Mina op haar beurt, evolueert in de omgekeerde richting. Aanvankelijk is zij volledig overgeleverd aan Cheto. Zijn beslissing om al dan niet met haar te huwen zal de verdere loop van haar leven bepalen. Angstig wacht zij zijn beslissing af. Na het huwelijk slikt zij zijn vernederingen, afwezigheid, zelfs zijn overspel. Hoewel, dit laatste maakt dat zij definitief kiest voor een eigen leven. Nu ze de taal kent, zich weet te kleden naar de heersende cultuur, een behoorlijke baan heeft gevonden, is ze zelfstandig genoeg om Cheto te verlaten. Van dan af zijn de rollen omgekeerd en moet Cheto ondergaan, terwijl Mina dirigeert. Deze evolutie moet duidelijk worden tijdens de opdracht. Laat de jongeren zoveel mogelijk zelf proberen te komen tot het vinden van deze omkering van de rollen..

collage bedoeling

De leerlingen kunnen de film reconstrueren aan de hand van prenten. Nadien kan je, aan de hand van het schema, de film verder analyseren.

open doek


13

werkwijze

In het leerlingendossier staan tekeningen van voorwerpen uit de film. Bedoeling is dat zij chronologisch in een schema worden geplaatst. Een aantal tekeningen staan voor een bepaalde wending of gebeurtenis in de film. Sommige voorwerpen komen meermaals in de film voor, zoals bijvoorbeeld de videoband. De videoband is zowel het eerste als het laatste beeld van de film. Maar wat drukt die video uit? Welke wensen worden via de video duidelijk? En welke wending krijgt het verhaal op dat moment? Deze vragen kunnen bij heel wat van de voorwerpen gesteld worden. Vinden ze niet de achterliggende betekenis, dan kan je de leerlingen op weg helpen of één en ander verduidelijken. Het gaat wel om een persoonlijke interpretatie van beelden. Je bent met je groep dus niet op zoek naar een sluitend antwoord. Kunnen de leerlingen de voorwerpen ook onderbrengen onder de volgende noemer: traditie en zelfstandigheid?

voorwerpen

traditie 1 en 13: videoband: zowel in het begin als aan het eind van de film stellen Koerdische

huwelijkskandidaten (eerst vrouwen, dan mannen) zich voor op een videoband. De band verwijst naar de hang naar een nieuw leven. De personages op de band zijn de ondergeschikten, overgeleverd aan de goodwill van diegenen die hen al dan niet kiezen, maw, zij onderwerpen zich aan de wensen van de andere. De videoband brengt de minderwaardige positie van de vrouw in beeld. Zij willen naar Parijs komen om daar voor een man te zorgen en zijn hierover heel ernstig. De binnenkomst van Christine, tijdens het bekijken van de video, sluit hierbij perfect aan. Ook zij is als een speelbal in de handen van Cheto. Aan het eind van de film, wanneer de mannen aan het woord zijn, wordt er overheersend kordaat gesproken in de video of krijgen de vrouwen, vanuit Koerdistan, het verwijt dat zij naar het buitenland trekken, op zoek naar een beter leven. Enkel Cheto stelt zich bescheiden en nederig op. Het maken van de videoband is voor Cheto de ultieme poging om zijn vrouw tot andere gedachten te brengen. Hij is zelfs bereid om het voorwerp van spot te worden (cfr. het lachen en grappen met de mensen op de video, door de toeschouwers).

2: lampenhart:

Cheto hangt een hart aan zijn bed om zijn vrouw te verwelkomen, in de hoop haar zo te veroveren. Hij wil een Koerdische vrouw, wat betekent dat hij kiest voor zijn eigen cultuur. Toch valt hij in eerste instantie voor uiterlijke schoonheid, want hij wil geen rekening houden met de traditie van de Koerdische cultuur, die zegt dat eerst de oudste dochter uit een gezin gehuwd moet zijn vooraleer de jongere zussen mogen trouwen.

3: fotokader:

Cheto draait de foto van Christine om en daar verschijnt een foto van zijn vader. Hij is dus niet van plan zijn leven met Christine onmiddellijk op te geven, wat ook blijkt uit het feit dat hij een smoes vertelde tegen haar voor zijn geplande afwezigheid tijdens zijn wittebroodsweken. De fotokader staat symbool voor zijn zoektocht naar een eigen identiteit. Hij heeft nog niet voor zichzelf uitgemaakt of hij de klemtoon wil leggen op zijn Koerdische achtergrond of zijn Franse toekomst. Mina en Christine ontmoeten elkaar in het appartement van Cheto en ontdekken dat Cheto hen bedriegt. Christine scheurt haar foto uit de fotokader. Hierdoor scheurt zij, althans gedeeltelijk, zijn Franse leven aan flarden. Van dat moment af begint Cheto steeds dichter bij Mina te komen, terwijl zij steeds verder van hem weg gaat.

open doek


14

5: ring:

Hier geldt eigenlijk hetzelfde als bij het lampenhart. Hij legt zich neer bij de beslissing om met Mina te trouwen maar accepteert haar niet als zijn volwaardige partner. Hij maakt duidelijk dat hij niet van plan is water bij de wijn te doen, om er het beste van te maken. Het was nochtans hij die een Koeridische wou huwen, wat betekent dat je ook rekening moet houden met de Koerdische cultuur.

6: gesluierde vrouw: Mina is zowel op het trouwfeest als tijdens de eerste huwelijksnacht gesluierd.

Hiermee voldoet zij volledig aan de verwachtingen van de Koerdische cultuur. Op dat moment is dat ook haar streefdoel, haar wens. Zij heeft enkel de behoefte om te functioneren zoals dat binnen de Koerdische gemeenschap gewoon is. Aangezien Cheto minder Koerdisch is dan hij zelf beseft, vormt deze sluier al meteen een zichtbaar scherm tussen de twee personages.

zelfstandigheid 8: gouden tand:

Mina heeft haar gouden tand laten vervangen. Zij voelt zich op dat moment heel wat zelfzekerde en heeft voor zichzelf uitgemaakt welke richting haar leven op dat moment moet uitgaan. Ze doet hierbij afstand van haar oorspronkelijke wens om enkel te huwen en kinderen te krijgen. (De gouden tand kan dus ook ondergebracht worden bij 'traditie'.)

9: verblijfsvergunning: staat symbool voor de nederlaag van Cheto. De scène waarin Mina naar

Christine stapt voor haar verblijfsvergunning, maakt duidelijk dat zij de beslissing genomen heeft om Cheto te verlaten. Zij wil een zelfstandige, werkende vrouw zijn. Christine, die eerst aarzelt, breekt op dat moment eveneens definitief met haar minnaar. Dat kan je merken als zij Mina, tegen alle regels en voorschriften in, aan een verblijfsvergunning helpt. Twee bedrogen en vernederde vrouwen kiezen samen dezelfde kant, die van eigenwaarde, zelfstandigheid en respect. Zij doen dit niet zozeer vanuit haatdragende gevoelens, maar eerder vanuit zelfrespect en zelfbehoud.

10: glas:

Mina vergelijkt haar gebroken hart met een glas, dat eens het gebroken is niet meer gelijmd kan worden. Ze voelt zich op dat moment sterk genoeg om haar leven alleen verder te zetten. Ze klampt zich niet vast aan de geborgenheid die het huwelijk haar zou kunnen geven.

11: meloen:

Cheto gaat op zoek naar een cadeau voor Mina waarmee hij zijn respect voor haar wil uiten. Hij zoekt iets typisch voor haar geboortestreek, Diyarbakir, en koopt een meloen. Als hij thuiskomt blijkt dat Mina verdwenen is. Cheto gooit de meloen op de grond. De meloen spat uit elkaar, net als de relatie van Cheto en Mina. Je kan de vergelijking maken met het glas waarover Mina sprak. De scènes zijn zowieso verbonden met elkaar door de winkelbel die rinkelt en die al aangeeft dat het te laat is voor cadeautjes. De breuk is definitief omdat Mina dit zo wil.

12: de Westerse vrouw: Om zichzelf boven water te houden, om haar eer te bewaren, heeft Mina

uiteindelijk haar cultuur voor een groot deel achter zich gelaten. Dit is voor haar de enig mogelijke manier om haar leven verder te zetten. Terugkeren is onmogelijk, omdat zij daarmee zichzelf en haar familie te schande zou maken. En als zij in Frankrijk aanvaard wil worden, is dit de beste weg.

open doek


15

b e d o e l i n g

'Vive la Mariée…' is een vrij vlotte film, waarbij de beeldtaal op een al even vlotte manier gebruikt wordt. Opvallende overgangen en herhalingen van scènes zijn hier voorbeelden van. Dit alles heeft ook een diepere betekenis. Hebben de leerlingen deze zaken opgemerkt? Weten zij wat de regisseur hiermee bedoelt? Tussen de liefdesperikelen van Cheto en de persoonlijke evolutie van de twee hoofdpersonages zit ook nog de politieke strijd van de Koerden verweven. Kunnen de leerlingen dit opmaken uit de hieronder genoemde scènes?

w e r k w i j z e

Je kan de jongeren in groep aan de slag laten gaan met het werkblad in het leerlingendossier. Nadien kunnen de resultaten besproken worden in de klas. Zorg wel dat de verschillende groepjes die je maakte voor de kijkopdracht (vóór de film) in elke nieuwe groep vertegenwoordigd zijn. Natuurlijk is het ook mogelijk de beeldtaal rechtstreeks aan te bieden tijdens een kringgesprek. Op deze manier ontstaat ongetwijfeld een boeiende discussie. Hou wel in je achterhoofd dat het aanvoelen van filmtaal heel persoonlijk is. Je bent met je leerlingen dus niet op zoek naar het enige juiste antwoord. De hieronder gegeven verklaring is enkel een leidraad, een persoonlijke interpretatie.

sprekende beelden - Op één van de bijeenkomsten zegt Cheto vastbesloten dat hij nooit met Mina zal trouwen en vertrekt met slaande deuren. Wat is het volgende beeld?

Het beeld dat volgt is dat van Cheto en Mina in het gemeentehuis bij de officiële huwelijksplechtigheid. Wat wil de regisseur hier mee in de verf zetten?

De kracht van de Koerdische gemeenschap is hier sterk aanwezig. Ondanks het feit dat de Koerden uit verschillende windstreken komen, zijn zij enorm hecht en is het samenhorigheidsgevoel groot. Er wordt niet geduld dat één van de leden van de gemeenschap tegen de regels in gaat. Cheto kan daarom kiezen: zich schikken naar de wensen van de groep of uit de groep stappen. - Op een gegeven moment ontdekt Mina een stofzuiger in de slaapkamer. Net daarvoor hing ze nog een foto recht aan de muur. De scène die hierop volgt is die van Cheto in de armen van Christine. - Wat wil de regisseur benadrukken?

De foto die Mina recht hangt verschuilt aan de achterkant een foto van Christine. Op de voorkant staan (vermoedelijk) de ouders van Cheto. Mina 'ontdekt' de stofzuiger letterlijk. Zij heeft er blijkbaar geen idee van waar het ding voor dient. Zij komt zo over als naïef, onwetend en onderdanig, terwijl haar Koerdisch-zijn wordt benadrukt door de foto. In de volgende scène zien we haar man met de vrijgevochten, Europese vrouw. Als je de twee vrouwen tot één geheel zou kunnen voegen, krijg je de perfecte vrouw voor Cheto, een vrouw zoals Mina er aan het eind één is geworden, maar die Cheto kwijt heeft gespeeld. Hoewel je aanvankelijk de indruk krijgt dat enkel Mina de arme, bedrogen vrouw is, geldt ditzelfde ook voor Christine. Ook zij is het slachtoffer van de identiteitscrisis van Cheto.

open doek


16

- Cheto en zijn makkers bedreigen een zakenman en vragen hem zijn financiële bijdrage te doen voor het Koerdische verzet. De man moet buigen en werkt zijn nederlaag uit op zijn secretaresse. Hij beveelt haar: "Zet mij koffie. En sterke! Dat heb ik al 10 keer gevraagd." - Welke scène volgt hierop?

In de volgende scène is Mina koffie aan het zetten

- Wat is de link tussen deze twee scènes?

Door heel de tijd zijn ongenoegen uit te spreken over de manier van koffiezetten van Mina, vernedert Cheto zijn vrouw. De zakenman probeert zijn eigen vernedering (hij werd immers net aan zijn jas aan een kapstok gehangen door Cheto en zijn makkers) door te schuiven naar zijn secretaresse.

- Wat zegt dit over de Koerdische gemeenschap?

De Koerden zetten hun strijd, vanuit het buitenland, verder. Het eerder vernoemde samenhorigheidsgevoel is ook hier weer duidelijk merkbaar. De strijd wordt samen gestreden en iedereen dient zijn steentje bij te dragen. Wie dit niet doet krijgt af te rekenen met de 'harde kern' van de gemeenschap, om zo tot andere gedachten te komen. Uit angst voor de uitvoering van de dreigementen en uit angst om uit de gemeenschap gestoten te worden betaalt iedereen uiteindelijk toch zijn bijdrage.

- "Ik ben een cursus Frans begonnen", hoor je Mina zeggen terwijl ze een brief schrijft aan haar ouders. Daarop komt christine het appartement binnengestapt. - Wat zou dit volgens jullie betekenen?

Mina is op weg om te evolueren van een traditionele Koerdische vrouw in een Frans/Koerdische vrouw. De binnenkomst van Christine, een echte Française, accentueert dit nog. De twee vrouwen staan in deze scène op gelijke voet, op een grens, een breuklijn. Christine moet na deze scène langzaam plaats ruimen voor Mina. Beiden laten van dan af langzaam het verleden achter zich.

- Aan het einde van de film zegt Mina dat een gebroken hart niet gelijmd kan worden, net zoals een gebroken glas. Haar gebroken hart wordt in de volgende scène gesymboliseerd. Hoe gebeurt dit?

Cheto stapt een winkel binnen en tegelijk horen we de winkelbel rinkelen, als symbool van het hart van Mina dat breekt. Het is ook op dat moment dat duidelijk wordt dat Mina breekt met Cheto en gekozen heeft om alleen verder te gaan.

wat viel nog op? - Wat valt op als je het begin en het einde van de film vergelijkt?

De begin- en eindscène zijn hetzelfde.

- Kan je dit aantonen met een aantal voorbeelden? - in het begin kijkt Cheto met zijn vrienden naar de video, aan het eind kijkt Mina met haar

vriendinnen.

- de mannen lachen bij het zien van de vrouwen op de videoband, aan het eind lachen de

vrouwen met de mannen.

- als Cheto zijn uitverkorene ziet op de videoband verstart zijn gezicht, als Mina Cheto ziet op de

band verstart haar gezicht eveneens

- Kan je op een zelfde manier nog twee scènes met elkaar vergelijken? Welke? - de scène waarin Cheto weigert te trouwen met Mina en de scène waarin Mina weigert terug te

komen

Kan je dit ook aantonen met een aantal voorbeelden? - Bij aanvang is Mina bezorgd om haar eer en vraagt zij Cheto om haar eer te redden door met

haar te trouwen. Aan het eind vraagt Cheto aan Mina om zijn eer te redden door bij hem terug te komen. open doek


17

- Tijdens dezelfde scène krijg je een close-up van Mina, die getroost wordt door een vriendin.

Mina's gezicht is er één vol onzekerheid en twijfel. Tijdens de scène waarin Cheto Mina vraagt om zijn eer te redden krijgen we een close-up van zijn gezicht, dat dezelfde emoties toont als die van zijn vrouw in het eerstgenoemde beeld.

En hoe zit het met het geluid, is je daarbij iets opgevallen? - tijdens de scène van de huwelijksnacht?

Er wordt uitbundig feest gevierd, zelfs door Cheto. Hij danst, op de tonen van traditionele muziek, door de kamer. Daarna trekt hij zich terug in de slaapkamer, waar zijn vrouw op hem zit te wachten. Het geluid valt haast volledig weg. De luide muziek en het 'alleen' dansen, kan je interpreteren als een vlucht voor de realiteit, een realiteit die voor Cheto weinig moois en vrolijk heeft en wordt geaccentueerd door de stilte in de slaapkamer.

- tijdens de confrontatie tussen Christine en Mina in Cheto’s appartement?

Ook hier wordt geen gebruik gemaakt van geluiden die de scène versterken. Woorden zijn niet nodig om uit te drukken wat de vrouwen voelen, denken en ervaren. Achtergrondmuziek ontbreekt eveneens. We zijn getuigen van een ontnuchterende vaststelling van een nuchter feit. De vrouwen zijn met stomheid geslagen, wat letterlijk wordt overgebracht door het ontbreken van geluid.

Een belangrijk aspect van de filmtaal is het geluid of het ontbreken ervan. In de overwegend drukke film die 'Vive la Mariée,…' toch wel is, vallen de momenten van stilte extra op.

b e d o e l i n g

De leerlingen leren op een creatieve manier met een thema uit een film werken

w e r k w i j z e

De leerlingen maken een videoboodschap of een radiospot waarin ze zichzelf voorstellen als de ideale huwelijkskandidaat. Je kan de klas eventueel in 2 groepen verdelen. In de ene groep werkt men volgens Koerdische waarden en in de andere groep volgens westerse waarden. Een gemengde klas kan zelfs in vier groepen opgesplitst worden: Koerdische meisjes, Koerdische mannen, westerse meisjes, westerse mannen. Beschik je niet over een videocamera of cassettespeler, dan kan je de jongeren aan het werk laten gaan met pen en papier, om zo een 'zoekertje' te maken. In het leerlingendossier is voldoende schrijfruimte voorzien.

materiaal

- videocamera of cassettespeler of het leerlingendossier

open doek


18

- Het open einde van de film biedt heel wat mogelijkheden. Wat zouden de leerlingen doen als ze Mina/Cheto waren? - Wat ergert/boeit hen aan Cheto/Mina? - In de film staan rijen wachtenden aan de balie van Christine. Uit de gesprekken blijkt dat ze daar al vaker in de rij stonden. - Wat denken jullie, zou het in de realiteit ook zo gaan? - Hoe zo dat komen? - Wat vinden jullie daarvan? - Zitten er migranten in de klas? - Hoe ervaren zij het leven tussen twee culturen? - Hadden zij moeite om te wennen aan de nieuwe regels en patronen? - Op welke vlakken zijn zij veranderd/niet veranderd? - Misschien kan je een Koerd uitnodigen in de klas? Achteraan dit dossier vind je enkele interessante adressen. - De vluchtelingenproblematiek is heel actueel. Aan de hand van enkele krantenartikels kan je de Belgische situatie onder de loep nemen. - Heb je al eens stilgestaan bij de vluchtelingenproblematiek? - Wat weet je allemaal over vluchtelingen? - Wat is het standpunt van de Belgische regering inzake vluchtelingen? - Kan je je hier bij aansluiten?

t i p s

v o o r

e e n

g r o e p s g e s p r e k

- Voor je aan een groepsgesprek begint, is het belangrijk eerst jezelf, bij wijze van voorbereiding, te bevragen. Je kan hiervoor dezelfde vragen gebruiken. Door stil te staan bij het onderwerp krijg je meer binding met de opdracht, raak je ermee vertrouwd. Praat erover met een collega die de film ook zag en bedenk welke reacties je kan verwachten én herkennen. Je krijgt zo voldoende basis om de leerlingen in het denkproces te begeleiden. - Zorg dat iedereen mekaar kan zien, bv door de stoelen in een kring te zetten. - Als gespreksleider doe je zelf niet mee aan de discussie. Zorg wel dat je betrokken bent en benoem je rol. - Zet jezelf bij het bord en noteer toonaangevende opmerkingen. Op deze manier blijft iedereen een overzicht houden en kan ernaar verwezen worden in de loop van het gesprek. - Bewaak het tempo. Zorg dat niet te snel heen en weer gesproken wordt, want dan gaat de helft van de opmerkingen verloren. Dit kan je doen door het stellen van tussenvraagjes als: - Wat bedoel je precies? - Herhaal dat nog eens? - Vat dat eens kort samen. - Zeg dat eens in 1 of 2 woorden. - Bedoel je dit: …? - Probeer het onderwerp te bewaken. Vaak wordt, door het geven van voorbeelden en het daarop verder brouwen, afgeweken van het eigenlijke onderwerp. - Hou in elk geval de klok in de gaten. Na 45 minuten babbelen heeft het gesprek waarschijnlijk het beste gehad. Rond de discussie af met een eventuele conclusie. Let wel, het is niet de bedoeling dat je aan het eind van het gesprek een oplossing hebt gevonden voor het probleem. Het proces van het samen denken, het uiten van een mening en het luisteren naar elkaar primeert. open doek


19

wil je meer weten: Alfa vzw Koning Albertstraat 15 2300 Turnhout 014/41.94.39 e-mail: [email protected] Belgisch-Koerdische vriendschapsvereniging Vogelsberg 10 3600 Genk 089/35.32.01 [email protected] Koerdisch Instituut van Brussel Bonneelstraat 16 1210 Brussel 02/230.89.30 [email protected] www.wereldwijd.be www.democratisch-links.be/vrede/nl/koerden/gap.html www.ozgurluk.org/nl/ www.puk.org/ www.ib.be/med/ www.elandnet.org/index.shtml

bibliografie - De Morgen, "Van traditioneel eendje tot moderne zwaan", 18 juni 1999 - Wereldwijd, "Liefde op het tweede gezicht (Parijse Koerden verfilmd)" , door Ellen de Wolf, p. 52, nummer 291, februari 1999 - Kurdistan, tijdschrift van het Kurdistan Informatie Centrum en het Kurdistan Komitee België (achtergrondinformatie), jaargang 5, nummer 5, september/ oktober 1997 - Amnesty International, Vrouwenrechten zijn mensenrechten, Amsterdam 1995, Uitgeverij Jan Smets Amsterdam - Centrum voor Mondiaal Onderwijs, Koerden, een volk zonder land (Een informatiepakket voor een werkstuk of spreekbeurt), Nijmegen, 1999 - www.cinemaniacs.be - www.mrqe.com dit dossier is een publicatie van Alfa vzw, ism KHK Lerarenopleiding, iov Open Doek, gefinancierd door DGIS

open doek


20

leerlingendossier bij een film voor leerlingen van het 3de middelbaar en ouder voor de film

Recommend Documents