leerlingendossier bij een film voor leerlingen van het 5de SO en ouder
voor de film
KP is waterverkoper in de straten van Bombay. Wanneer het tienermeisje Didi, waarmee KP een bijzondere band heeft, spoorloos verdwijnt, start de jongeman een zoektocht. Hij doet dit samen met Nandita, de Engelse presentatrice van de televisietalkshow 'Split wide open'. In deze show worden zaken die het daglicht niet verdragen, blootgelegd. Het wordt dan ook een confronterende queeste.
India 1999 107' regie: Dev Benegal muziek: Nitin Sawhney, Nusrat Fateh Ali Kahn en Massive Attack. hoofdrolspelers: Rahul Boze (KP) – Laila Rouass (Nandita) – Farida Haider Mulla (Didi) – Shivaji Sathan (Shiv) – Ayesha Dharker (Leela)
open doek
“split wide open”
1
na de film
Vond je de film goed/niet goed? Waarom?
Was hij wat je er van verwachtte? Hoezo?
Is er iets bijzonders blijven hangen? Wat?
Als je één woord mocht kiezen om de film te beschrijven, welk woord zou dat dan zijn? Waarom?
Zet een kruisje bij de stelling die volgens jou het meest aansluit bij 'Split wide open'. Waarom vind je dat?
Split wide open: 0 gaat over persoonlijke problemen en bekommernissen 0 is een film over een leven zonder hoop
0 heeft oog voor het tragische van het leven 0 is een scherpe aanklacht van maatschappelijk onrecht
0 gaat in de eerste plaats over mensen, niet over problemen 0 toont het leven zoals het is
0 geeft een onrealistisch beeld van Bombay 0 is pure fictie. Zulke extremen bestaan niet
omdat:
open doek
“split wide open”
2
Als je de eerste vijf minuten van de film aandachtig bekijkt kom je heel wat te weten over het verhaal. De regisseur laat hiermee dus al behoorlijk in zijn kaarten kijken. Wat heb je allemaal gezien en gehoord?
Zijn er verschillende manieren van vertellen in de film. Hiermee bedoelen we: krijg je een verhaal van op afstand te zien, zien we enkel dialogen of krijg je ook andere manieren van informatieoverdracht? In welke scènes is dat? En welke rol speelt de muziek hierbij?
open doek
“split wide open”
3
Met welk tv-personage van bij ons kan je Nandita vergelijken?
Nandita is aanvankelijk koel en onbewogen. Ze wil enkel sensatie door het tonen van schrijnende problemen en ze geniet er nog van ook. Hoe kan je dit merken?
Toch komt er langzaam verandering in haar houding. Ze krijgt meer begrip voor haar gasten en begint zelfs mee te voelen met hen. Wanneer een vrouw probeert zelfmoord te plegen tijdens een uitzending komt Nandita aan het wankelen. De regisseur gebiedt haar gewoon verder te gaan ("Dit is live-tv!"). Hoe versterkt de regisseur visueel de innerlijke strijd van Nandita?
open doek
“split wide open”
4
Father Bono staat duidelijk symbool voor een niet zo positieve periode in de geschiedenis van India. Weet je welke? Waarom denk je dat?
Het wordt niet expliciet gezegd en ook niet getoond, toch wordt het langzaam duidelijk dat ook Father Bono zich bezondigt aan seksueel misbruik. Ook KP lijkt het slachtoffer geweest te zijn van de priester. Hoe heeft de regisseur dit in beeld gebracht?
open doek
“split wide open”
5
KP en Didi hebben een bijzondere band. KP vond het meisje toen ze ongeveer 4 jaar was en sindsdien zorgt hij voor haar. Zelf zegt hij aan het eind van de film: "Haar verhaal, mijn verhaal, het is zowat hetzelfde." Kan je verklaren wat hij hiermee bedoelt?
Ondanks hun ziekelijke neigingen blijven de verschillende personages in de film dubbel. Ze worden niet als monsters afgeschilderd maar behouden hun menselijke kant. Je kan bij wijlen zelfs begrip voor hen opbrengen. Dit is wat de regisseur hierover vertelt: "Iemand van een Amerikaanse studio zei me dat ik de vader (Shiv) aan het eind had moeten laten afmaken... Het leven is niet zwart of wit, het gaat altijd over grijs. Daar onderhandelen we de hele tijd over. Dat heeft te maken met volwassen worden. Als kind leer je dat het ene waar is en het andere vals. Later ontdek je dat het leven niet over absolute grootheden gaat, maar over alles daartussenin." Wat vind je van deze stelling?
open doek
“split wide open”
6
Kan je aan de hand van bovenstaande karakterontledingen de figuur van KP beschrijven? Wat is zijn rol in het geheel ? Hoe komt hij uit het verhaal naar voor? Is hij de grote winnaar of eerder het slachtoffer? Is hij de held of eerder de 'bad guy'?
Kan je je nog terug de scène van de begrafenis van Father Bono voor de geest halen? Twee mannen zijn druk met het leeghozen van het graf. Daarna zie je de begrafenisstoet door de stortregen trekken. Kan je hieraan een symbolische betekenis koppelen en deze linken met de strijd van KP?
open doek
“split wide open”
7
"In een stedelijke leefwereld deel je veel ervaringen. Toen mijn scenarist en ik de verhalen lazen waarop deze film gebaseerd is, hadden we het gevoel dat we met een vrij universeel gegeven aan de slag gingen. Het zou iedereen kunnen overkomen. Het gaat uiteindelijk over macht en machtsmisbruik. Het verhaal had zich evengoed in New York kunnen afspelen." Toen de Indische economie zich openstelde, verschenen er in de nationale kranten rubrieken waarin mensen over hun persoonlijke problemen praatten. Die waren vaak expliciet en shockerend. Ik heb ze, samen met mijn scenarist, Farrukh Dhondy, meteen beschouwd als een symptoom van de maatschappelijke veranderingen. We hebben vier of vijf van die verhalen geselecteerd, een of twee daarvan zijn goed gedocumenteerde politiezaken." Wat vind jij hiervan?
Klopt het volgens jou dat dit verhaal net zo goed in New York of bijvoorbeeld Sao Paulo, Mexico City, Rio de Janeiro, Tokyo, of misschien hier in België, kan gefilmd worden? Hoezo?
Heb je dingen herkend in de film of net niet? Wat wel en wat niet?
Herinner je je deze scène nog? Ze speelde zich af tussen KP en Didi: Didi: Hey KP, Hoe is het? Kom, ga zitten. KP: Wat heeft hij jou aangedaan! Hij heeft u gedwongen om hier te blijven, maar nu kom ik je halen. Didi: Waarom zou ik gaan? Ik vind het hier goed! Hij heeft mij alles gegeven. Heeft Didi een beter leven nu ze bij Shiv is of net niet? Hoezo?
open doek
“split wide open”
8
Heeft Shiv haar alles gegeven?
Wat denk je moet Didi kiezen tussen KP en Shiv en voor wie zou ze volgens jou dan het beste kiezen?
Heb je na de film zin om met iemand te praten en wil je dit graag doen zonder je kenbaar te maken dan kan je terecht bij de jongerentelefoon 078/15.14.13 of surf naar www.jeugdwerknet.be/jeugd.en.seksualiteit
open doek
“split wide open”
9
leerkrachtendossier bij een film voor leerlingen van het 5de SO en ouder
voor de film
over de film Met deze film neemt regisseur Dev Benegal geen blad voor de mond. Hij stelt de Indiase maatschappij danig aan de kaak en schuwt het niet om de negatieve, duistere kantjes te tonen. Zaken die het daglicht schuwen krijg je zomaar op je bord. Niet echt een film voor gevoelige zielen zul je denken. Toch krijg je geen schokkende taferelen te zien, geen gruwelbeelden. Het besef dat deze immorele zaken zich werkelijk afspelen is op zich al confronterend genoeg. Vertel dit aan de leerlingen zodat zij een idee hebben van wat zij kunnen verwachten. ‘Split wide open’ is de tweede film van regisseur Dev Benegal. Het scenario schreef hij samen met Upamanyu, de schrijver van het boek waarop ‘English August’ (Benegal’s eerste film) gebaseerd is. In 1997 gingen ze met z’n tweeën van start om drie jaar later klaar te zijn om te kunnen filmen. Een jaar en bijna 2 miljoen € later was ‘Split wide open’ afgewerkt en kon de film de bioscoop in.
“Eén land, twee werelden. Dit is voor mij India. Je bent een inwoner van een land zonder echt te weten wat dat juist betekent. Dat is pas ironie! Zullen we onze conflicten, tegenstellingen en dilemma’s van jong en Indisch zijn ooit kunnen oplossen? Zullen we ooit vrede kunnen nemen met de dualiteit die bestaat tussen traditie en vooruitgang? Dit zijn mijn drijfveer en mijn bouwstenen voor mijn werk als regisseur. Zo zie ik India, zo beleef ik het.” "Hollywoodfilms krijg je aan het Indische publiek moeilijk verkocht -- tenzij er een reuzenalligator in meespeelt -- maar Bollywoodfilms doen het des te beter. Die Indische fantasy-films zitten vol muziek, dans, melodrama. Je kunt ze het best vergelijken met de westerse opera. Het publiek kent het verhaal en kijkt om te ontsnappen aan de harde levensomstandigheden." "Het soort film dat ik maak, staat tussen Hollywood en Bollywood in en gaat over een jongere generatie, over verandering, over mensen zoals ikzelf, die een brug proberen te bouwen tussen traditie en moderniteit. We willen deel zijn van de wereldwijde cultuur, toegang hebben tot nieuwe muziek, nieuwe ideeën, en tegelijk contact houden met de traditionele cultuur. Ik probeer de Indische verhaaltradities te gebruiken in een moderne manier van filmmaken, die aansluit bij de hedendaagse Europese en Amerikaanse film." "Voor mij is die mix vanzelfsprekend: ik ben een kind van de wereldcultuur. Ik ben opgegroeid in een stad. Ik luister naar muziek uit verschillende tradities: jazz, rock, Indische muziek. Ik heb aan een Amerikaanse universiteit gestudeerd. Ik ben een mengvorm, en dat zie je aan mijn films." Na een valse start (‘Split wide open’ kwam aanvankelijk terecht in het circuit van pornobioscopen) werd de film ‘ontdekt’ door 20th Century Fox en op grote schaal verspreid.
open doek
“split wide open”
10
over de regisseur Dev Benegal is geboren in Delhi (1960) en groeide op in de buurt van de filmtheaters van New Delhi, op een dieet van Amerikaanse en Britse import. Hij begon zijn carrière aan de zijde van zijn oom Shyam Benegal, een van de grootste onafhankelijke filmers van India. Na het maken van een aantal documentaires, waarvoor Dev Benegal enkele prijzen in ontvangst mocht nemen, begon hij aan ‘Englisch August’ (1994), zijn eerste film. Voor deze humoristische studie van de Indische bureaucratie won Dev Benegal de zilveren Grand Prix en de Gilberto Martino Sohares Prijs voor beste film, en een Special Jury Award op het Internationaal Filmfestival van Torino.
over het land en globalisering Bombay is met zijn ruim 14,7 miljoen inwoners de grootste stad van India. Deze hoofdstad van de staat Maharashtra is het commerciële en financiële centrum van India en de belangrijkste haven aan de Westkust (Arabische zee). De internationale luchthaven Santa Cruz is een belangrijke schakel in het verkeer tussen het Verre Oosten en Europa en speelt een grote rol in het binnenlands luchtverkeer. Hoewel het geboortecijfer in Bombay veel lager ligt dan in de rest van India, is de stad onderhevig aan een enorme bevolkingsexplosie (van 1,5 miljoen in 1941 tot 14,7 miljoen in 2000). Migratie is hiervan de oorzaak, gevolgen zijn een schrijnend tekort aan huisvesting, vervuiling en een grote verkeerschaos. De armoede van grote delen van Bombay’s bevolking is zichtbaar in de vele (lees ook grootste) sloppenwijken van India. Maar Bombay is ook het centrum van de Indiase filmindustrie, die jaarlijks 2 maal meer films produceert dan Hollywood en daarom heel toepasselijk de naam ‘Bollywood’ meekreeg. "Film is de meest populaire kunstvorm in India. Vijftien miljoen bezoekers per dag gaan in de bioscoop allemaal op zoek naar dezelfde ontsnappingsdroom: een droom vol muziek en dans, romantiek, actie, avontuur en bovenal met een happy end. Dans en muziek zijn onmisbare elementen in de Bollywood-films. In elke film zitten minstens tien liedjes, met aangepaste choreografieën. Voor de film uitkomt, ligt de cd met filmmuziek al in de winkels. Aan de hand van het succes van de cd, kan het succes van de film vooraf ingeschat worden. De filmscripts lijken zo erg op elkaar dat ze bijna niet te onderscheiden zijn. Toch zijn precies die voorspelbare films grote successen. Het Indiase volk wil vreemd genoeg niets anders zien. De Indiase filmindustrie is vooral gericht op de binnenlandse markt en opereert vanuit Bombay en Madras. De onafhankelijke filmindustrie die in Bombay en Madras niet aan bod komt, heeft zijn heil gezocht in Calcutta. Maar zoals overal zijn ook hier de middelen beperkt. Toch krijgt de Indiase Art House Film door zijn kritische en naar buiten gerichte opstelling internationaal steeds meer aandacht." De standaard, 17/10/2001
Bombay heeft dus alles in huis om een typische wereldstad te zijn, een thema dat Dev Benegal duidelijk niet laat liggen in ‘Split wide open’.
open doek
“split wide open”
11
"Mijn eerste film neigde meer naar introspectie, maar ‘Split wide open’ speelt zich af in een stad waar het ritme krankzinnig is. Iedereen is er altijd op weg. Bombay leeft tegen een waanzinnige snelheid. Het is een stad van extremen, van grote armoede en grote welvaart, van slums en reusachtige wolkenkrabbers. Mensen moeten hier vechten om te overleven. Dat zit in de stijl en in het ritme van de film. Het ritme verwijst ook naar de economische verandering. Een paar jaar geleden veranderde de Indische economie van een vrij gesloten, afgeschermde economie -- socialistische stijl -- naar een meer open economie. Vroeger hadden we een staatsomroep, nu hebben we ongeveer tachtig of negentig televisiezenders, je hebt McDonalds, Nike, alle merken, alle mogelijke auto's. De omgeving is veranderd en dat heeft een groot effect op de mensen, of die de gang van zaken nu goedkeuren of niet. Aan de ene kant verbetert die verandering je levenskwaliteit: je hebt toegang tot alles waar je maar van kunt dromen, aan de andere kant moet je ermee leren omgaan. In mijn film proberen de personages voor zichzelf een nieuw leven te definiëren." "Vreemd genoeg heeft Split wide open het heel goed gedaan in India. Hij werd door 20the Century Fox verdeeld en liep 25 weken in een veertigtal bioscopen. Een deel van de pers weigerde India te herkennen in mijn film. India was anders, het was een prachtig land. Nochtans was het helemaal niet mijn bedoeling om een land of een stad te bekritiseren. Ik wou tonen hoe het leven eraan toegaat. Velen waren ontroerd door het verhaal, omdat het ook een verhaal is over het verlies van onschuld. Dat is voor mij een metafoor voor het land in zijn geheel. India heeft zich met volle geweld in het nieuwe millennium gestort. De globalisering, de wereldhandelsverdragen, de afschaffing van invoerbeperkingen, al die zaken hebben India veranderd en met elke verandering verlies je iets. Ik wil niet moraliserend zijn en verkondigen dat verandering niet goed is. Ik zeg alleen dat je je bewust moet zijn van wat je verliest en van wat je wil bijhouden in je verdere evolutie."
over water Aan de westkust van het Indiase subcontinent worstelt Bombay met een watertekort. Het is er elk jaar spannend of en wanneer de moesson komt. Meestal is dit in de eerste helft van juni, soms later en een enkele keer blijven ze vrijwel uit. Tijdens de moesson raken de meren en waterreservoirs van Bombay – sommige op 150 kilometer afstand van de stad – weer gevuld. In drie maanden tijd valt er in Bombay maar liefst 1800 mm water (bijna 2,5 keer zoveel als in België). Met de aangevulde voorraad moet de stad het weer een klein jaar zien uit te zingen. Het waterleidingbedrijf van Bombay pompt elke dag drie miljard liter water (een hoeveelheid vergelijkbaar met ongeveer vijfduizend 25-meterbaden) het leidingnet in. Dat is niet genoeg. Hiermee voorzien ze slechts in tweederde van de behoefte van de bedrijven en de dertien miljoen inwoners van Bombay, een aantal dat dus blijft stijgen. Uitbreidingen van het net dringen zich, samen met bezuinigingen, op. Daarbij komt nog de toenemende vervuiling van water door de overbevolking van de steden. Dit alles maakt dat water een enorme verkoopswaarde heeft gekregen. De maffia heeft de watervoorziening gedeeltelijk in handen genomen en buit zo alle lagen van de bevolking uit.
open doek
“split wide open”
12
"Toen ik de eerste keer in Bombay kwam, zag ik een ongelooflijk beeld: vrouwen in de rij voor een kraan aan een muurtje. Daarachter was de zee. Dat beeld is intussen zo'n twintig jaar oud, maar het is me bijgebleven. Toen ik later op zoek ging naar een personage dat voor mij de stad Bombay kon vertegenwoordigen, dacht ik meteen aan een waterverkoper. Ik begon met mijn research en ontdekte dat water inderdaad verkocht wordt."
“Split wide open” India middendoor gesneden India heeft een enorme filmproductie, maar in het arthouse-circuit is het geen speler. De weinige cineasten die we hier bij naam kennen, zoals Mira Nair of Shekhar Kapur, zitten vaak met één been in de Angelsaksische productiesfeer. Ook Split wide open geeft op stilistisch vlak blijk van een internationale gevoeligheid: nonchalante cameravoering, ruwe montagestijl, snel ritme. Maar de personages die regisseur Dev Benegal naar voren brengt, zijn inheems. Benegal idealiseert of romantiseert niet, hij toont de realiteit zonder exotische opsmuk. Zijn verhalen zijn geplukt uit de werkelijkheid, uit krantenstukken, uit politieverslagen. Ze tonen een land waar alles te koop is, waar kinderen van de bedelarij in de prostitutie terechtkomen, waar de georganiseerde misdaad geld verdient met het verkopen van leidingwater, en waar op de televisie de ellende wordt geëxploiteerd door reality shows. Deze drie grote lijnen komen samen in het personage KP, een jongeman die ervan overtuigd is dat hij talent heeft voor zaken. Hij verkoopt Evian aan de rijken en als onderaannemer van de watermaffia vraagt hij geld aan de armen voor een bidon leidingwater. KP trekt zich ook het lot aan van het meisje Didi, die hij als zus geadopteerd heeft. Wanneer zij op een dag spoorloos verdwijnt, gaat KP naar haar op zoek. Tijdens die zoektocht komt hij in contact met Nandita, het gezicht van de populaire reality show Split wide open. Benegal bekijkt de Indische maatschappij met kritische blik. De media, de seksbusiness, de corruptie, de kleine en grote criminaliteit, alles wordt geregistreerd, maar zonder te demoniseren. Benegal wil in de eerste plaats tonen, zonder iets af te doen aan de complexiteit van de werkelijkheid. Hij wil niet moraliseren. Op enkele kleine onhandigheden na, lukt hem dat uitstekend. Zijn intelligente kijk levert een boeiend staaltje eigentijdse Indische cinema op. De Standaard, 17/07/2001 Erik Martens
open doek
“split wide open”
13
Bombay ‘Split wide open': De andere zijde van het exotische Indië De Indische film Split wide open won in 2000 de competitie van het 8ste mondiaal filmfestival Focus op
het Zuiden te Turnhout. April jongstleden opende de film de 9de editie. De tweede langspeler van de Indische cineast Dev Benegal (°1960) vertelt het verhaal van KP die werkt voor de watermaffia in Bombay. Tegen betaling opent hij de kranen voor de armen terwijl hij Evian verkoopt aan de rijken. Als
zijn privé-handeltje ontdekt wordt, komt hem dit duur te staan. Wanneer zijn zusje Didi verdwijnt, roept hij de hulp in van Nandita, de presentatrice van de populaire talkshow Split wide open. De film stelt compromisloos de hypocriete seksuele moraal van de Indiërs aan de kaak en focust op
individuen die hun plaats zoeken tussen traditie en globalisering. Een gedurfde eigentijdse film over een delicaat onderwerp, meeslepend tot het laatste beeld en geschraagd door een schitterende soundtrack.
Hoe ben je op het idee gekomen om die taboes te verfilmen en waar heb je je eigenlijk op gebaseerd ? "Enkele jaren geleden kende de Indische economie een geweldige ‘boom’. We gingen plots van één door de staat gecontroleerde televisiezender naar meer dan zestig stations en de MacDonalds rezen als paddestoelen uit de grond. Tezelfdertijd puilden sommige kranten uit van ‘agony-columns’ waarin mensen openhartig over hun problemen praatten. Het waren choquerende en onthullende verhalen. Plots werd duidelijk hoe gesloten en repressief onze maatschappij altijd al geweest was en dat er al veel te lang iets fout liep. Op basis van vijf van die verhalen wilde ik een film maken over het hedendaagse India zoals nog niemand dat had gedurfd, laat staan dat er iemand deze ‘dark side’ onder ogen had durven zien. Ik keerde me bewust af van de exotische voorstelling van het oosten zoals je die ziet in de Merchant-Ivory films. Ik wilde tonen hoe er nu geleefd wordt in de straten van de Indische grootsteden en hoe individuen omgaan met verandering en globalisering."
De hedendaagse Indische maatschappij evolueert snel. Vooruitgang botst met traditie, globalisering met identiteit. Kan India wel zijn eigenheid behouden ? "De voorstelling van het oosten is vaak nogal ééndimensioneel, d.w.z. oriëntalistisch en exotisch. Maar in elk Aziatisch land is het leven anders ! Elk land en elke stad is een andere ervaring. Ik wilde duidelijk maken dat je dus bv. niet kan spreken over een homogene cultuur met één taal. In India spreken we drie talen en zijn er massa’s verschillende culturen, godsdiensten en volkeren. Dat maakt elke ervaring zo uniek. Het is typisch voor Aziaten dat ze een duidelijke identiteit hebben, maar tegelijkertijd ook het vermogen bezitten om te assimileren. Hun eigen cultuur en manier van denken weerhoudt hen er niet van om andere culturen of denkwijzen te absorberen. De vraag die altijd terugkomt in een land met een rijke historische cultuur dat te maken krijgt met globalisering is : Moet je je eigen cultuur verwerpen en een nieuwe aannemen of moet je een dialoog tussen beiden aangaan?"
Kan je leven in of tussen twee culturen ? "Dat is precies waar mijn film over handelt. Ik toon mensen die de kloof tussen twee culturen proberen te overbruggen. Juist die spanning houdt hen in beweging. Ik studeerde zelf in Amerika, groeide op met Hollywood-films en Engels is bijna mijn moedertaal. Maar ik ben geen Amerikaan. Ik probeer wel deel uit te maken van die universele cultuur maar toch is er iets dat bepaalt dat mijn identiteit Indisch is. De vraag naar identiteit is heel belangrijk."
open doek
“split wide open”
14
Je portretteert Bombay als een stad van extremen waar corruptie, kinderarbeid en pedofilie welig tieren. Niet direct een positief beeld. Maar is je film desondanks toch geen liefdesverklaring aan Bombay ? "Het leven in Bombay is representatief voor het leven in elke Aziatische grootstad. Extreme rijkdom en extreme armoede bestaan naast elkaar. De stad is het decor waarin mensen moeten vechten om te overleven. Ondanks soms erbarmelijke levensomstandigheden slagen ze erin zichzelf terug te vinden, misschien dankzij de stad. In die zin kun je wel spreken van een liefdesverklaring . KP blijft overeind, ondanks alle tegenslagen. Hij is het prototype van een nieuwe generatie die erin slaagt te overleven, ondanks de harde en corrupte samenleving."
In je film spreek je over de ‘watermaffia’. Water speelt blijkbaar een belangrijke rol in Bombay ? "Water is, net als seksualiteit, nauw verbonden met het leven. Je kan niet zonder. Controle over water betekent controle over mensen. De film toont hoe controle omslaat in misbruik. In alle verhaaltjes zie je bovendien dat vrouwen op de één of andere manier misbruikt worden. Dat is misschien het centrale thema van de film. En de regering was niet erg happy met dit statement. De jury die de jaarlijkse nationale filmprijzen moest toekennen – aangesteld door de regering –deed de film af als leugens. Maar de film draaide wel 25 weken onafgebroken in meer dan 40 zalen. Het zijn de vrouwen die zich kunnen identificeren. Zij moeten ‘s morgens water gaan halen en zij moeten over seks onderhandelen met hun man, vriend of minnaar."
In de voyeuristische talkshow Split wide open praten de mensen incognito over seksueel misbruik maar ook over hun verborgen fantasieën. Is het echt zo moeilijk in India om over seks te spreken ? "Hoewel er heel veel misbruiken zijn, wordt er traditioneel niet gesproken over seks. TV biedt de mensen wel de gelegenheid om hun verhaal kwijt te kunnen maar is niet echt geïnteresseerd om de ware toedracht van de situatie op te klaren. TV maakt van die ontboezemingen entertainment. ‘The show must go on’ zelfs als er iemand life zelfmoord wil plegen. TV zegt nooit dat de werkelijkheid verre van ideaal is en dat er veel misbruik bestaat. Op die manier wordt een fantasie gecreëerd op dezelfde manier als de Indische mainstream-cinema, die alleen maar ideale families en ideale echtgenoten portretteert."
Televisie zou de werkelijkheid moeten tonen ? "Denk je echt dat het leven van de gasten van de ‘Jerry Springer Show’ verbetert na hun TV-optreden ? Als het leven echt ideaal was dan zouden we niet kijken naar dergelijke televisie. Maar als het leven tragisch en moeilijk is, dan kijken we wel naar feel-good movies of comedies. KP zegt op een bepaald moment: "If TV is sad, life is fun. If life is fun, TV is sad" Hier citeer ik wel Fassbinder die dit zei met betrekking tot film."
De priester is ook een ambigu personage ? "Hij vertegenwoordigt de laatste restanten van het kolonialisme. Hij misbruikt kinderen wel, maar anderzijds leert hij hen ook Engels, waardoor de wereld voor opengaat. Dat is ook een beetje het verhaal van mijn generatie. We mogen dan wel vervreemd zijn van onze traditionele cultuur, maar het Engels verleent ons toegang de hele wereld."
de hen wat tot
Je behoort tot de nieuwe generatie onafhankelijke Indische filmmakers maar je bent beïnvloed door Engelse en Amerikaanse import en je studeerde in Amerika. Beschouw je jezelf meer als een Amerikaanse of Indische regisseur ? "Mijn vader, vroeger een theaterregisseur en nu schrijver, is een wandelende encyclopedie van de Hollywood-films van de jaren 30-40. Ik ben opgegroeid met klassiekers als Ford, Hawks, Capra en Kazan. Een opleiding die maar weinigen gehad hebben. Pas veel later besloot ik films te maken en ben ik Europese films gaan bekijken, maar dat aanbod was beperkt. In India hebben we een lange narratieve traditie van melodrama. In mijn films heb ik geprobeerd die traditie te koppelen aan een Europese stijl en structuur. Split wide open is dan ook geen echt Indische, Amerikaanse of Europese film. Het is een beetje van alle drie te samen." open doek
“split wide open”
15
Je film is ondertussen aangekocht in Europa en Azië. Wat verwacht je ? "De generatie voor mij, met als bekendste figuur misschien Deepa Mehta, geeft een beeld van India precies op maat voor een Amerikaans of Canadees publiek. Het is een wat oppervlakkig beeld van de geschiedenis. Haar films slaan ook niet echt aan in India. Mijn films werken wel in India maar niet zo goed in Amerika of Europa. Split wide open is te weinig exotisch en in Europa weet men niet goed hoe men hem moet plaatsen. Anderzijds toont het succes van mijn film in India ook wel aan dat het publiek daar aan het veranderen is. Er is een generatie jongeren die films willen zien waarin ze zichzelf en hun leefwereld herkennen. Ze willen films over de hedendaagse realiteit in India. In ieder geval ben ik wel benieuwd. België is het eerste land in Europa waar de film buiten de festivals vertoond zal worden."
Erwin Lormans, Film en TV en video mei 2001
Als je de eerste vijf minuten van de film aandachtig bekijkt kom je heel wat te weten over het verhaal. De regisseur laat hiermee dus al behoorlijk in zijn kaarten kijken. Vraag de leerlingen vooral heel goed te kijken naar het begin van de film. Na de film komen we hierop terug. Wil je op beeldtaal doorwerken breng dan de leerlingen onder in twee groepen. Eén groep krijgt voornoemde opdracht. Een andere groep leerlingen probeert te zoeken of er verschillende manieren van vertellen voorkomen in de film. Hiermee bedoelen we: krijg je een verhaal van op afstand te zien, zien we enkel dialogen of krijg je ook andere manieren van informatieoverdracht? Het kan ook boeiend zijn de leerlingen, voordat je hen iets meer vertelt over 'Split wide open', te laten neerschrijven wat zij zich voorstellen bij een film uit India. Na het bekijken van de film kan je er hun ideeën opnieuw bijhalen. Voldeed de film aan hun verwachtingen of helemaal niet? Of was het net omgekeerd, was de film beter dan zij verwacht hadden?
open doek
“split wide open”
16
na de film Je kan de leerlingen individueel de vragen in hun dossier laten invullen. Toch is het aan te raden de leerlingen in groep te laten zoeken naar mogelijke verklaringen. Als leerkracht kan je misschien enkele opvallende antwoorden noteren die later het vertrekpunt van een groepsgesprek kunnen vormen. Kies je ervoor om de leerlingen in kleine groepjes te laten denken, laat hen dan per groepje een voorzitter, tijdsbewaker en verslaggever aanduiden. De voorzitter zorgt ervoor dat iedereen aan bod komt en dat er geluisterd wordt naar mekaar. De tijdsbewaker let op de klok. (Wordt er niet te lang stilgestaan bij een vraag, wordt er niet te veel afgeweken van de vragen?) De verslaggever noteert wat er gezegd wordt en brengt later verslag uit voor de klas. Hou er rekening mee dat het niet de bedoeling is dat de leerlingen de dieper liggende betekenis achter een aantal zaken gaan vinden. De verklaringen bij de vragen zijn enkel ter duiding. Je kan ze aan de leerlingen meegeven indien er behoefte aan is. Je gaat met hen dus niet op zoek naar sluitende antwoorden op vragen, het is eerder het uiten van een eigen standpunt of mening.
- Voor je aan een groepsgesprek begint, is het belangrijk eerst jezelf, bij wijze van voorbereiding, te bevragen. Door zelf eerst na te denken over het onderwerp krijg je er voeling mee en kom je niet zo snel voor verrassingen te staan. Praat er eventueel over met een collega. - Zet jezelf bij het bord en noteer toonaangevende opmerkingen. Op deze manier blijft iedereen een overzicht houden en kan ernaar terug verwezen worden in de loop van het gesprek. - Zorg dat iedereen mekaar kan zien, bv door de stoelen in een kring te zetten. - Bewaak het tempo. Zorg dat er niet te snel heen en weer gesproken wordt want dan gaat de helft van de opmerkingen verloren. Dit kan je doen door het stellen van tussenvraagjes als: - Wat bedoel je precies? - Herhaal dat nog eens? - Vat dat eens kort samen. - Zeg dat eens in 1 of 2 woorden. - Bedoel je dit: …? - Als gespreksleider doe je zelf niet mee aan de discussie. Zorg wel dat je betrokken bent en benoem je rol. - Je hoeft natuurlijk niet alle vragen de revue te laten passeren. Je kan er ook vooraf enkele uitpikken waarover je met de leerlingen wil praten of kies er samen met je klas enkele uit. Probeer in dit geval wel het onderwerp te bewaken, m.a.w , wijk niet af van de vraag. - Hou in elk geval de klok in de gaten. Na 45 minuten babbelen heeft het gesprek waarschijnlijk het beste gehad. Rond de discussie af met een eventuele conclusie. Let wel, je bent met je groep niet op zoek naar een sluitend antwoord!
open doek
“split wide open”
17
- Vond je de film goed/niet goed? Waarom? - Was hij wat je er van verwachtte? (Hier kan je de meningen van de leerlingen die zij vóór de film neerschreven ter sprake brengen.)
- Is er iets bijzonders blijven hangen? Wat? - Als je één woord mocht kiezen om de film te beschrijven, welk woord zou dat dan zijn? Waarom? Zet een kruisje bij de stelling die volgens jou het meest aansluit bij 'Split wide open'. Waarom vind je dat? Split wide open: 0 gaat over persoonlijke problemen en bekommernissen. 0 is een film over een leven zonder hoop. 0 heeft oog voor het tragische van het leven. 0 is een scherpe aanklacht van maatschappelijk onrecht. 0 gaat in de eerste plaats over mensen, niet over problemen. 0 toont het leven zoals het is. 0 geeft een onrealistisch beeld van Bombay. 0 is pure fictie. Zulke extremen bestaan niet.
Kijkopdracht Als je de eerste vijf minuten van de film aandachtig bekijkt kom je heel wat te weten over het verhaal. De regisseur laat hiermee dus al behoorlijk in zijn kaarten kijken. Wat heb je allemaal gezien en gehoord? De eerste vijf minuten zijn heel belangrijk. In deze korte tijd krijg je alle hoofdpersonages te zien en daarmee ook een eerste visie van wat zich allemaal zou kunnen gaan afspelen. - Het allereerste beeld is er een van water, wat een x-aantal keer terugkomt (de rivier, kraantjes, de sproeier van de wagen, grote buizen van de waterleiding…). Water speelt dan ook een cruciale rol in 'Split wide open'. Vooral de close-ups van de waterkranen, vergrendeld met kettingen zodat slechts sporadisch, tergend langzaam, een loodzware druppel naar beneden plenst, spreken boekdelen. Dit beeld wordt extra kracht bijgezet door het geluid op de achtergrond. Een holle, zware bons waar je niet doof voor kan blijven. Ze brengen tegelijkertijd de waterschaarste (zie hoger dit dossier bij 'thema's van de film') en de waanzin en macht van de watermaffia in beeld. Immers, krijg je niet de kranen met rijen wachtenden te zien met de zee (een overvloed aan water) als achtergrond? - Het tweede beeld is dat van een bootje dat naar het vaste land vaart. Op het bootje staat een tv waarop de buizen van de waterleiding te zien zijn. Meteen kruipen we via dit beeld, via deze tv recht in het verhaal. Het jachtige zoeken van KP, die op z'n scooter langs het buizenlandschap raast met achterop Nandita met een handcamera. Een groot deel van de film speelt zich af in een tv-studio, met Nandita als gastvrouw, als degene die heel wat verhalen in beeld brengt.
open doek
“split wide open”
18
- Hierna wordt overgesprongen naar het drukke stadsverkeer van Bombay, waar auto's aanschuiven aan de verkeerslichten en straatventers hun spullen proberen te slijten. Onder hen Didi, die een bloemenkrans verkoopt aan Shiv. Shiv duwt de bloemen onder zijn neus en lijkt bedwelmd door de geur en de aanblik van Didi. - Ook een pas gehuwd paar en de ouders van de bruidegom (hun verhaal komt terug in de show van Nandita) passeren de revue. Daarna krijg je een vrouw die haar man betrapt met de huisknecht. In deze eerste fase van de film blijft alles nog heel netjes, heel onschuldig. Later komen de verhalen terug en krijg je ook de schokkende achtergrond info te horen. Zijn er verschillende manieren van vertellen in de film. Hiermee bedoelen we: krijg je een verhaal van op afstand te zien, zien we enkel dialogen of krijg je ook andere manieren van informatieoverdracht? En welke rol speelt de muziek hierbij? - Op sommige momenten in de film is er een beeld in een beeld geplaatst; dit wil zeggen dat er 2 verschillende scènes, die zich elk op een ander moment en een andere plaats afspelen, als één geheel worden getoond. Zo zie je KP op een bepaald moment vooraan in beeld terwijl hij vertelt over hoe hij en Didi mekaar leerden kennen. Hun levensverhaal wordt op de achtergrond in beeld gebracht. Deze manier van vertellen komt nog een keer terug. - Tijdens deze momenten lijkt KP rechtstreeks tegen de kijker te praten. Het is echter tegen Nandita dat hij zijn verhaal doet. Zij registreert alles met haar camera. We kijken dus met de ogen van de cameraman (in dit geval cameravrouw). - Ook deze manier van registratie komt een paar keer terug in de film. Al bij het begin bv, wanneer Nandita achterop de scooter van KP zit en zij met z'n tweeën tussen de waterleidingpijpen scheuren, krijg je een rechtstreeks camerabeeld. De haastige muziek versterkt de beelden en het gevoel van het jachtig zoeken. Tegelijk ook geeft deze beat de snelle evolutie van de Indiase maatschappij (en economie), van de globalisering, weer. Het is waarschijnlijk niet zomaar dat de regisseur onder meer beroep deed op Massive Attack voor de soundtrack van 'Split wide open'. Onder de leerlingen zullen er ongetwijfeld zijn die een cd van deze groep in hun collectie hebben zitten.
Met het bespreken van de kijkopdrachten kom je automatisch tot een reconstructie van het verhaal. Dat is niet onbelangrijk bij een film als 'Split wide open', aangezien heel wat personages de revue passeren. Je krijgt regelmatig flashbacks te zien en aan het eind kan je stellen dat de hele film één grote flashback was. Nandita vraagt immers of zij het verhaal van KP mag registreren. Hij begint te vertellen en je krijgt, in sneltempo, enkele beelden uit de film terug te zien, maw, beelden uit het levensverhaal van KP.
open doek
“split wide open”
19
Met welk tv-personage van bij ons kan je Nandita vergelijken?
Toen deze film gemaakt werd bestond het tv-programma 'Split wide open' niet in India. Maar er liep wel een soortgelijke rubriek in de krant. Bij ons kan je je verkijken op de miserie van anderen in programma's als 'Jambers', 'Jerry Springer' maar Nandita doorstaat ook met glans de vergelijking met Goedele Liekens. Ook reality-tv is enorm populair, kijk maar naar de successen van reeksen als 'Big Brother', 'Amazing USA',… "Dat soort Jerry-Springer-klonen heb je overal in de wereld. De vraag die ik daarbij stel, is of de mensen die in dit soort shows verschijnen uiteindelijk vinden wat ze zoeken. Ik denk het niet. Ze zijn daar voor hun vijftien minuten roem. Wanneer de zaken echt ruw en reëel worden, raakt de producer van de televisieshow 'Split wide open' in de war. Uiteindelijk moet zo 'n show entertainment brengen. En dus moeten de dingen omgevormd worden tot entertainment. Dat is verontrustend."
Nandita is aanvankelijk koel en onbewogen. Ze wil enkel sensatie door het tonen van schrijnende problemen en ze geniet er nog van ook. Hoe kan je dit merken?
- Je merkt het al wanneer je de vrouw de eerste keer in beeld krijgt. Ze spot met KP en daagt hem uit. - Wanneer ze de intro's bekijkt voor haar show is ze keihard voor de regisseur. De intro moet even hard en mysterieus zijn als 'Split wide open' (en zijn gastvrouw?). - De gasten die hun verhaal komen doen in de tv-show worden watertandend gemonsterd door Nandita. Zij drinkt het leed met volle teugen, met een betekenisvolle lach om haar mond en blik in haar ogen. Alles blijft anoniem en laat haar volstrekt koud. Stijgende sensatie - en daarmee ook stijgende kijkcijfers - primeren - In de scène waar zij met KP vrijt (over 'de liefde bedrijven' kan hier geen sprake zijn) wordt de man respectloos behandeld. Zij trekt de kleren van zijn lijf en staat hem van op afstand te keuren terwijl ze zegt: "Wie had dat gedacht, ik met straatschoelje.". Toch komt er langzaam verandering in haar houding. Ze krijgt meer begrip voor haar gasten en begint zelfs mee te voelen met hen. Wanneer een vrouw probeert zelfmoord te plegen tijdens een uitzending komt Nandita aan het wankelen. De regisseur gebiedt haar gewoon verder te gaan ("Dit is live-tv!"). Hoe versterkt de regisseur visueel de innerlijke strijd van Nandita?
Nandita weigert verder te gaan en schreeuwt om hulp. Bobby (de regisseur) komt de studio binnengestormd en is verontwaardigd. Hierop ontstaat een gewetensconflict dat Nandita aan het wankelen brengt. Visueel wordt dit conflict versterkt door de camera die in een voortdurende cirkelbeweging rond Bobby en Nandita draait. De machtsstrijd wordt uiteindelijk verloren door Nandita, die weer voor de camera plaats neemt. Het scherp wit licht dat over haar valt kan geïnterpreteerd worden als een kentering in haar denken, als het teken dat Nandita van dan af langzaam een andere richting uitgaat.
open doek
“split wide open”
20
Father Bono staat duidelijk symbool voor een niet zo positieve periode in de geschiedenis van India. Weet je welke? Waarom denk je dat?
De priester vertegenwoordigt de laatste restanten van het kolonialisme. En de Indiërs hebben duidelijk geleden onder het Britse bewind. Father Bono werpt zich op als de grote weldoener. Hij vangt straatkinderen op en leert hen Engels praten, een taal die hen in het latere leven goed van pas zal komen. Eén van de nieuwkomers in zijn opvanghuis zegt zelfs: "Leer mij Engels praten. Mijn vader zegt dat wie Engels kan niet hard moet werken." Hieruit blijkt duidelijk de machtspositie die de kolonialisten uitoefenden. Dit machtsmisbruik wordt aan de kaak gesteld door het seksuele misbruik van Father Bono op de kinderen. "Hij misbruikt de kinderen wel, maar anderzijds leert hij hen ook Engels, waardoor de wereld voor hen opengaat. Dat is ook een beetje het verhaal van mijn generatie. We mogen dan wel wat vervreemd zijn van onze traditionele cultuur, maar het Engels verleent ons toegang tot de hele wereld." Het wordt niet expliciet gezegd en ook niet getoond, toch wordt het langzaam duidelijk dat ook Father Bono zich bezondigt aan seksueel misbruik. Ook KP lijkt het slachtoffer geweest te zijn van de priester. Hoe heeft de regisseur dit in beeld gebracht?
- We maken kennis met Father Bono in een klein kamertje in zijn opvanghuis, waar KP herstelt van zijn 'botsing' met enkele maffialeden die hoger in rang zijn dan hij. Het eerste wat we de priester horen zeggen is: "De lust van het vlees, de lust van het oog", terwijl hij met gulzige ogen naar de naakte KP kijkt. De scène waarin KP op handen en knieën zijn kleren van onder het bed haalt - nog steeds naakt, met een kaarsrechte Father Bono achter hem, het geheel gefilmd vanuit vogelperspectief - spreekt boekdelen. - De aflevering van 'Split wide open' waarin een knecht zijn seksuele relatie met zowel zijn baas als zijn bazin uit de doeken komt doen, krijgen we te zien vanuit de huiskamer van de priester. Nandita wil het "na de onderbreking" hebben over het feit of er een homomilieu bestaat in Bombay. Lachend becommentarieert Father Bono: "Straks gaan ze nog beweren dat het regent tijdens de moesson." - Ook de dood van Father Bono lijkt ons symbool te staan voor zijn verderfelijk gedrag (met verderfelijk wijzen we niet naar zijn homoseksualiteit, wel naar zijn drang naar minderjarige jongens). Aan welke ziekte hij sterft wordt in het midden gelaten, wel wordt het onzuivere van zijn ziekte en dood in de verf gezet door het donker rode bloed op het witte laken. - Opvallend is ook dat bij deze sterfscène (het gaat dan in de show over Didi) het licht uitgaat over één van de beelden die het decor uitmaken van 'Split wide open'. En als je goed kijkt herken je in dat beeld, inderdaad, Father Bono. Zijn geheim is ontsluierd, het verhaal verteld en samen met het sterven van het personage vervaagt ook de herinnering aan hem, het beeld. (Je kan oa ook Shiv herkennen in de beelden. Het licht boven hem gaat niet uit want zijn verhaal is niet afgelopen.)
open doek
“split wide open”
21
KP en Didi hebben een bijzondere band. KP vond het meisje toen ze ongeveer 4 jaar was en sindsdien zorgt hij voor haar. Zelf zegt hij aan het eind van de film: "Haar verhaal, mijn verhaal, het is zowat hetzelfde." Kan je verklaren wat hij hiermee bedoelt?
- Zowel KP als Didi werden verlaten door hun ouders. De precieze afkomst van Didi komen we niet te weten. KP vertelt over zichzelf dat zijn vader hem achterliet en dat hij jaren wachtte op zijn terugkomst. Tevergeefs. Beiden staan ze alleen in het leven. Zelfs de band tussen hun twee blijkt uiteindelijk fragiel en enkel een houvast om te overleven. - Maar het is niet hier dat de vergelijking stopt. Het lijkt ons dat ze beiden het slachtoffer werden van seksueel misbruik. We kunnen met grote zekerheid aannemen dat KP op jonge leeftijd misbruikt werd door Father Bono, terwijl Didi gebruikt wordt door Shiv. Beiden lijken met dit feit weinig problemen te hebben. KP behoudt zijn band met Father Bono en keert bij hem terug in slechte tijden en Didi kiest heel bewust om bij Shiv te blijven. Hoewel hij zelf maar tijdelijk de rug naar Father Bono keerde ("De verloren zoon is teruggekeerd", zo zegt deze) kan KP het niet verkroppen dat Didi voor een luxe leven naast Shiv kiest, en dus tegen een leven met hém (als broer weliswaar). KP vindt dat Didi haar lichaam verkoopt voor een tv, een video, mooie kleren,… terwijl hij eigenlijk net hetzelfde deed – waarschijnlijk in ruil voor onderdak en lessen Engels. Ondanks hun ziekelijke neigingen blijven de verschillende personages in de film dubbel. Ze worden niet als monsters afgeschilderd maar behouden hun menselijke kant. Je kan bij wijlen zelfs begrip voor hen opbrengen. Dit is wat de regisseur hierover vertelt: "Iemand van een Amerikaanse studio zei me dat ik de vader (Shiv) aan het eind had moeten laten afmaken... Het leven is niet zwart of wit, het gaat altijd over grijs. Daar onderhandelen we de hele tijd over. Dat heeft te maken met volwassen worden. Als kind leer je dat het ene waar is en het andere vals. Later ontdek je dat het leven niet over absolute grootheden gaat, maar over alles daartussenin." Wat vind je van deze stelling?
open doek
“split wide open”
22
Kan je aan de hand van bovenstaande karakterontledingen de figuur van KP beschrijven? Wat is zijn rol in het geheel ? Hoe komt hij uit het verhaal naar voor? Is hij de grote winnaar of eerder het slachtoffer? Is hij de held of eerder de 'bad guy'?
KP lijkt zowel het slachtoffer als de grote overwinnaar. Zowel de held als de bad guy. De man is het slachtoffer van zijn afkomst, van zijn eigen leven. Hij heeft de pech gehad om achtergelaten en misbruikt te zijn geweest om daarna in het maffiamilieu te sukkelen. Tegelijk is hij ook het slachtoffer van zijn liefde voor Didi. Hierdoor raakt hij zijn houvast kwijt, zijn enige kans op het krijgen van menselijke warmte. Er resten hem enkel nog zijn GSM, scooter en tientallen hemdjes. Ook in handen van Nandita is KP een speelbal, net zoals hij dat is binnen het maffiamilieu. Toch kan je ook zeggen dat hij de grote overwinnaar is. Hij komt sterker uit de geschiedenis, komt los uit een wereld die hem dreigde kapot te maken, lijkt op weg naar een nieuw leven. Vanuit dit standpunt is hij ook de held, de man die de wil van de maffia naast zich neerlegt, die het opneemt voor de onderste laag van de bevolking, de 'bevrijder' van het water. Aanvankelijk was hij een louche figuur, een handelaar in water en daarvoor een dealer. Kan je je nog terug de scène van de begrafenis van Father Bono voor de geest halen? Twee mannen zijn druk met het leeghozen van het graf. Daarna zie je de begrafenisstoet door de stortregen trekken. Kan je hieraan een symbolische betekenis koppelen en deze linken met de strijd van KP?
Je ziet twee mannen de ene emmer water na de andere uit het graf van Father Bono scheppen. Het graf moet blijkbaar zuiver zijn voor de dode er in opgeborgen wordt. Maar wat blijkt. Tijdens de begrafenis regent het pijpenstelen. Het graf zal dus terug vol water staan. Je kan dit interpreteren als volgt: Father Bono sterft en samen met hem verdwijnt een persoon die misbruik maakte van kleine jongens. Maar voor elke 'Father Bono' die je in de grond stopt komt er zonder twijfel weer een andere boven. Je krijgt (seksueel) misbruik nooit de wereld uit, hoe hard je ook probeert. Voor elke emmer water die wordt weggekieperd komt er weer een volle in de plaats. Uiteindelijk zal blijken dat twee mensen, die alleen maar over twee emmers beschikken, het water nooit weg krijgen. Je zou dus kunnen stellen dat KP een soort van Don Quichotte is. Zijn gevecht tegen de maffia, zijn zoektocht naar Didi en zijn strijd om haar waardigheid zijn bij voorbaat verloren. Hij staat machteloos tegenover een verloederde maatschappij, tegenover seksuele lusten die tegen de heersende moraal indruisen, tegenover de macht van geld. De vraag is dan ook of zijn 'biecht' (voor de camera van Nandita) heil zal brengen. Dit alles betekent niet dat je de moed moet opgeven in je strijd tegen onrecht. Het maakt wel duidelijk dat de strijd niet eenvoudig is, zeker niet wanneer je er alleen voor staat en niet over de nodige middelen beschikt. Het is ook niet realistisch de hele wereld te willen verbeteren, wel om over je eigen gedrag te bezinnen en binnen je eigen kleine leefwereld recht te doen gelden.
open doek
“split wide open”
23
Het kan leuk zijn dit onderdeel naar voor te brengen onder de vorm van een talkshow. Je kan bijvoorbeeld enkele gasten (leerlingen) uitnodigen in je talkshow (natuurlijk kan je ook een van de leerlingen in de huid van presentator laten kruipen). De rest van de klas is publiek en mag reageren op de uitspraken van de gasten. Laat hen gerust opmerkingen in het midden gooien (je kan met een micro door de klas lopen en er op die manier voor zorgen dat enkel wie voor de micro staat spreekt). Hieronder vind je twee mogelijke gespreksonderwerpen.
"In een stedelijke leefwereld deel je veel ervaringen. Toen mijn scenarist en ik de verhalen lazen waarop deze film gebaseerd is, hadden we het gevoel dat we met een vrij universeel gegeven aan de slag gingen. Het zou iedereen kunnen overkomen. Het gaat uiteindelijk over macht en machtsmisbruik. Het verhaal had zich evengoed in New York kunnen afspelen." Toen de Indische economie zich openstelde, verschenen er in de nationale kranten rubrieken waarin mensen over hun persoonlijke problemen praatten. Die waren vaak expliciet en shockerend. Ik heb ze, samen met mijn scenarist, Farrukh Dhondy, meteen beschouwd als een symptoom van de maatschappelijke veranderingen. We hebben vier of vijf van die verhalen geselecteerd, een of twee daarvan zijn goed gedocumenteerde politiezaken." - Wat vind jij hiervan? - Klopt het volgens jou dat dit verhaal net zo goed in New York of bijvoorbeeld Sao Paulo Mexico City, Rio de Janeiro, Tokyo, misschien wel hier in België, kan gefilmd worden? Hoezo? - Heb je dingen herkend in de film of net niet? Wat wel en wat niet?
Herinner je je deze scène nog? Ze speelde zich af tussen KP en Didi: Didi: Hey KP, Hoe is het? Kom, ga zitten. KP: Wat heeft hij jou aangedaan. Hij heeft u gedwongen om hier te blijven, maar nu kom ik je halen. Didi: Waarom zou ik gaan? Ik vind het hier goed! Hij heeft mij alles gegeven.
- Heeft Didi een beter leven nu ze bij Shiv is of net niet? - Heeft Shiv haar alles gegeven? - Wat denk je: moet Didi kiezen tussen KP en Shiv en voor wie zou ze dan het beste kiezen?
open doek
“split wide open”
24
- Wil je dieper ingaan op het onderwerp 'globalisering' dan is je licht opsteken bij www.wereldwijd.be een echte aanrader. Je vindt hier tal van boeiende artikels rond dit onderwerp. - In dit dossier hebben wij bewust het kastesysteem niet aangeraakt. Het is niet strikt noodzakelijk om inzicht te hebben in het kastesysteem om met de film aan de slag te kunnen, de film te kunnen plaatsen of bespreken. Daarbij komt dat dit systeem niet zomaar in tien lijntjes samen te vatten is. Om deze twee redenen besloten wij dit onderwerp niet in het dossier te verwerken. Wil je toch meer weten over het kastesysteem of wil je er een les aan besteden dan kan je achteraan dit dossier organisaties en websites vinden die je een eind op weg kunnen helpen.
open doek
“split wide open”
25
- www.destandaard.be: De Indische cineast Dev Benegal over de snelheid van Bombay, 18/7/'01 Erik Martens - www.mrqe.com - www.tropicfilm.com - Film & TV en Video (tijdschrift), mei 2001 interessante adressen over India Alfa/Vlio Koning Albertstraat 15 2300 Turnhout 014/41.94.39
[email protected] www.alfavzw.be www.cmo.nl www.novib.nl www.yoo.nl www.indianet.nl Wereld: 250 miljoen mensen gaan gebukt onder kastensysteem India: kastensysteem gebaseerd op ras of op afkomst? Maleisië: Discussie over ‘verderfelijke invloed’ Bollywoodfilms deze drie reportages kan je terugvinden op www.novib.nl/yoo voor jongeren met vragen rond seksueel misbruik Amok Vrijdagmarkt 11 2000 Antwerpen 03/232.24.52 jongerentelefoon 078/15.14.13 www.jeugdwerknet.be/jeugd.en.seksualiteit www.kindengezin.be www.hulpnet.com
dit dossier is een publicatie van Alfa vzw, ism KHK dep. Lerarenopleiding, iov Open Doek, gefinancierd door DGIS
open doek
“split wide open”
26