Krijg grip op de werkkostenregeling! Roelof van Marrum
Programma • • • • •
Inleiding • Loon is ‘al hetgeen uit dienstbetrekking genoten, hierbij inbegrepen alle vergoedingen en verstrekkingen’, behalve …….
Inleiding WKR Begrippen Keuzes Ruilen arbeidsvoorwaarden Wijzigingen arbeidsvoorwaarden
- ‘niet tot het loon behorend’ - gerichte vrijstellingen - nihilgewaardeerde verstrekkingen
• daarna keuze om loon - individueel te belasten of - eindheffingsloon collectief te belasten • met de mogelijkheid dat werkgever 80% eindheffing moet betalen
WKR-schema
1
Rekenvoorbeeld • Loonsom • Eindheffingsloon
niet tot het loon behorend
1.000.000 40.000
gerichte vrijstelling 2 nihil gewaardeerde verstrekkingen 3
loon
eindheffingsloon
(individueel)
(collectief)
• Vrije ruimte • Overschrijding
15.000 25.000
(1,5% * 1.000.000)
• Eindheffing
20.000
(80% * 25.000)
4 0%
80%
1,50% fiscale loonsom
1
Niet tot het loon behorend • • • •
Diensttijduitkering (25/40 jaar) Overlijdensuitkering (maximaal 3 maandsalarissen) Pensioen Intermediaire kosten - werkgever betaalt voorgeschoten bedragen terug
Gerichte vrijstelling • • • • •
Reiskosten woon-werk Opleidingskosten Outplacementkosten Tijdelijke verblijfskosten Etc.
(max. € 0,19 per km.)
- kosten ‘auto van de zaak’ (wasstraat, parkeren) - representatieve kosten (lunch, relatiegeschenk)
Nihilgewaardeerde verstrekkingen • • • • • •
Werkplekgerelateerde kosten Consumpties (op het werk) Werkkleding (mits ter beschikking gesteld) Telefoon (mits ter beschikking gesteld) Maaltijden Etc.
Loon of eindheffingsloon • Auto van de zaak is altijd loon • Verkeersboetes worden altijd via loonstrook verrekend • Keuze loon of eindheffingsloon bij - bovenmatige kostenvergoeding - onkostenvergoeding - specifieke vergoedingen en toeslagen
Rekenvoorbeeld • Werknemer rijdt 1.000 km. en ontvangt € 280 • Gerichte vrijstelling: € 190 • Loon € 90 - werknemer - werkgever
• Eindheffingsloon - werknemer - werkgever - werkgever
€ 54 € 118
€ 90 € 90 € 90 € 162 ??
Voorbeelden eindheffingsloon • • • • • • • •
Personeelsfeest Internet bij werknemer thuis Kerstpakketten Telefoonvergoeding Fiets Vakbondscontributie Fitness Etc.
2
Uitruilen arbeidsvoorwaarden • Brutoloon wordt nettoloon • Werknemer levert (bruto) loon of tijd in - en bespaart loonheffing (ca. 42%) • Werkgever vergoedt of verstrekt netto - en bespaart werkgeverslasten (ca. 25%) • Win-win situatie ten kosten van Belastingdienst • Negatieve gevolgen werknemer (per € 100) - pensioen € 1,33 netto per jaar - uitkering € 0,16 netto per dag - vakantiegeld € 4,64 netto eenmalig
Uitruilen arbeidsvoorwaarden en WKR • Gevolgen werknemer ongewijzigd • Gevolgen werkgever kunnen wijzigen - afhankelijk van besteding • Wijzigt wel: - brutoloon voor fiets - fiets ten laste van eindheffingsloon - fiets mogelijk belast tegen 80% eindheffing
• Wijzigt niet: - brutoloon voor optimalisatie reiskostenvergoeding - reiskosten valt onder gerichte vrijstelling en is onbelast
Rekenvoorbeeld optimalisatie reiskostenvergoeding • • • •
Werknemer woont 5 km. van zijn werk Werknemer ontvangt geen vergoeding Fiscaal is € 406,60 mogelijk (5 werkdagen) Brutoloon ruilen voor nettovergoeding - voordeel werknemer: € 170,77 - voordeel werkgever: € 81,32
Wederzijds goedvinden • • • • •
Wilsovereenstemming werknemer(s) Niet lichtzinnig Bedenktijd Schriftelijke vastlegging Ruilen?
Wijziging arbeidsvoorwaarden • • • • • • •
Collectief of individueel Wederzijds goedvinden Eenzijdig wijzigen Wijzigingsbeding Rol OR Overgangsregeling Afbouwregeling
Eenzijdig wijzigen • Bijzondere wijzigingsgronden - wijzigingsbeding - goed werkgever- en werknemerschap
• Algemene wijzigingsgronden - redelijkheid en billijkheid - onvoorziene omstandigheden
3
Wijzigingsbeding • • • •
Rol OR
Art. 7:613 BW Schriftelijk Collectieve bepalingen Voorwaarden:
• Instemmingsrecht OR • Geen instemmingsrecht
- zwaarwichtig bedrijfsbelang - belang werknemer vs redelijkheid en billijkheid
• Sanctie (genomen besluit is nietig) • Geen directe binding individuele werknemers
(art. 27 lid 1 WOR)
- m.b.t. maatregelen t.a.v. individuele werknemers - m.b.t. primaire arbeidsvoorwaarden
• Vakbond in beeld als gevolg van cao-afspraken
Overgangsregeling • Arbeidsvoorwaarden op termijn aanpassen • Arbeidsvoorwaarde blijft bepaalde tijd toegankelijk • Voorbeeld - werknemer mag (ook) komende 3 jaar gebruikmaken van fietsplan (brutoloon in ruil voor nieuwe fiets) - na 3 jaar komt fietsplan te vervallen cq. toegankelijkheid beperkt
Afbouwregeling • Arbeidsvoorwaarde wordt per direct aangepast • Arbeidsvoorwaarde wordt periodiek aangepast tot nul • Voorbeeld - werknemer heeft niet meer volledig recht op fitness - werknemer ontvangt 1e jaar 2/3 van de feitelijke kosten (bijdrage werknemer ook 2/3) - werknemer ontvangt 2e jaar 1/3 van kosten - werknemer ontvangt 3e jaar geen vergoeding meer
Stappenplan • Breng arbeidsvoorwaarden in kaart • Stel vast of arbeidsvoorwaarden aangepast moeten worden (ten nadele van werknemer) • Beoordeel in hoeverre compensatie mogelijk is • Stel vast of voorstel hiertoe redelijk is • Stel communicatieplan op
Bedankt voor uw aandacht !!! R.W. van Marrum, Operius, specialist werkgeverszaken 06-20301028 -
[email protected]
4
Uw rechten bij ontslag Alexander Jansen
OR-lid: in veilige haven
Of toch niet?
‘Leden van de ondernemingsraad (OR) hebben ontslagbescherming. Zij kunnen alleen in bijzondere gevallen worden ontslagen.’
Het oordeel is aan de rechter
• Werknemer circa 41 jaar oud, 20 jaar in dienst en 10 jaar lid van de OR • Werknemer is verschillende keren aangesproken op zijn negatieve houding en gedrag • Hij is officieel gewaarschuwd en hij staat op scherp • Bij werkgever is sprake van een zeer slechte financiële situatie • Werknemer neemt kennis van een e-mail, waarin een leidinggevende zijn zorgen uit over de organisatie • Werknemer deelt deze informatie met andere werknemers waardoor onrust ontstaat • Werkgever vraagt ontbinding van de arbeidsovereenkomst
Het oordeel is aan de rechter
Werkgever verzoekt ontbinding van de arbeidsovereenkomst omdat werknemer de regels overtreedt, hij andere werknemers bedreigt en hij met de rittenstaten knoeit. De werknemer is (oud) OR-lid en hij is lid van de vakbond. Werknemer stelt dat hij actief leden werft binnen de organisatie van werkgever en dat hij in het verleden als OR-lid meerdere malen met werkgever is gebotst, zodat dit volgens hem de daadwerkelijke reden van beëindiging is. Wijst u de ontbinding toe?
Wie wijst u als rechter de deur: de werkgever of de werknemer?
Oordeel Kantonrechter Heerlen Oordeel Kantonrechter Groningen
5
Het oordeel is aan de rechter
Einde van de arbeidsovereenkomst
• • • • •
Proeftijd Ontslag op staande voet Einde met wederzijds goedvinden Opzegging na toestemming van het UWV Ontbinding door de kantonrechter
Ontbinding van de arbeidsovereenkomst wegens bedrijfseconomische redenen. Het betreft een werknemer van 59 jaar oud die tevens OR-lid en chronisch ziek is. Is dit toegestaan of geniet deze werknemer ontslagbescherming? Oordeel Kantonrechter ‘s-Hertogenbosch
Ontslagbescherming
Ontslagbescherming In de wet (7:670 lid 4 BW) is bepaald dat een werkgever de arbeidsovereenkomst niet kan opzeggen met de werknemer die lid is van (o.a.) een OR, een COR, een GOR, een vaste commissie of een onderdeelcommissie van die raden of van een PVT. Zij hebben dus ontslagbescherming.
De achtergrond (artikel 21 WOR): De ondernemer draagt er zorg voor, dat de in de onderneming werkzame personen die staan of gestaan hebben op een kandidatenlijst, alsmede de leden en de gewezen leden van de ondernemingsraad en van de commissies van die raad niet uit hoofde van hun kandidaatstelling of van hun lidmaatschap van de ondernemingsraad of van een commissie van die raad worden benadeeld in hun positie in de onderneming.
Ontslagbescherming Kan de arbeidsovereenkomst van een OR-lid door de kantonrechter worden ontbonden? Alle partijen zijn altijd bevoegd naar de kantonrechter te stappen met het verzoek om de arbeidsovereenkomst wegens gewichtige redenen te ontbinden v1 kantonrechter kan het verzoek slechts inwilligen De indien hij zich ervan heeft vergewist of het verzoek verband houdt met het bestaan van een opzegverbod
Kan de arbeidsovereenkomst met een van hen eindigen: • • • •
door opzegging tijdens de proeftijd? door opzegging vanwege een dringende reden? met wederzijds goedvinden? door opzegging na verkregen toestemming van het UWV?
Ontslagbescherming Zonder voorafgaande toestemming van de kantonrechter kan de werkgever de arbeidsovereenkomst niet opzeggen met een: – werknemer die geplaatst is op een kandidatenlijst; – gewezen OR- lid (korter dan twee jaar geleden); – werknemer die lid is van de voorbereidingscommissie van een OR.
De toestemming wordt gevraagd bij verzoekschrift en v2 wordt verleend als de opzegging geen verband houdt met de medezeggenschapsactiviteiten van de werknemer.
6
Dia 35 v1
Klopt dit? je verwijst naar het verzoek tot ontbinding neem ik aan? Dan lijkt het mij dat de kantonrechter het verzoek juist niet kan inwilligen als het verzoek verband houdt met een opzegverbod. Ik zou het iets informeler stellen: De kantonrechter gaat niet mee in het verzoek als het verzoek verband houdt met het bestaan van een opzegverbod. verb04; 1-5-2013
Dia 36 v2
'wordt gevraagd bij verzoekschrift en' zou ik eruit laten als het niet direct iets inhoudelijks toevoegt. verb04; 1-5-2013
Afronding
Vragen
Voor werknemersvertegenwoordigers geldt dat zij ontslagbescherming hebben. Het betreft hier geen ‘tijdens’ verbod, maar een ‘wegens’ verbod. Het is aan de werknemer om aan te tonen dat het ontslag verband houdt met zijn medezeggenschapsactiviteiten.
Risico’s van social media Alexander Jansen
‘Big brother is watching you’
7
Beeldvorming
Onderwerpen
• Nederland telt circa 7.593.900 Facebook-gebruikers • Op Twitter zijn Nederlanders het op drie na actiefste volk te wereld • De Nederlandse burger was in 2011 gemiddeld 3.06 uur per dag actief op internet. Dit is een stijging van 24 minuten ten opzichte van 2010 • Begin 2012 was circa 45% van de Nederlandse werknemers actief op sociale netwerksites • 42% van deze werknemers bleek social media vooral te gebruiken om te communiceren met collega’s en zakelijke informatie te delen • Ruim 60% van de werkgevers controleert zijn werknemers op social media
In de combinatie van social media en werk zijn er een aantal interessante invalshoeken te onderscheiden:
Social media tijdens de sollicitatiefase
De vloekende werknemer
– social media tijdens de sollicitatiefase – social media tijdens het dienstverband – social media na afloop van het dienstverband
Belangrijk is om stil te staan bij de rol die de OR zou kunnen en moeten hebben
• Screening van sollicitanten via Google • De Wet bescherming persoonsgegevens (wbp) • De NVP sollicitatiecode • Rol van de OR is beperkt
Social media tijdens het dienstverband
De discriminerende werknemer
Werknemer zet het volgende op Facebook: ´blokker wat een hoerebedrijf spijt dak er ben gaan werken en die mensen ook d er werken vooral me teamleider wat een gore achter de ellebogen nijmegseple nep wout je ken aan die kkstreken van hem wel merken dat hij uit nijmegen ko en wout uis geweest de hoerestumperd ooit komt mijn dag en geloof me dan st ze te janken kkhomo,s´ De werkgever vraagt vervolgens ontbinding van de arbeidsovereenkomst. Hoe oordeelt u? Oordeel kantonrechter Arnhem.
8
Social media tijdens het dienstverband Een andere werknemer zet het volgende op Facebook: ´Ja hoor mag morgen weer met die zwarte mee Jezus zeg gvd moet lekker doorgaan zo dan ben ik er gauw klaar mee # JK´ ´Het is getint en werkt niet hard?´ De werkgever vraagt vervolgens ontbinding van de arbeidsovereenkomst. Hoe oordeelt u? Oordeel kantonrechter Wageningen
Adverteren op internet
Social media tijdens het dienstverband • Grondrecht op privacy vs. instructierecht • Goed werkgeverschap en goed werknemerschap • Social media code • Rol van de OR – Instemmingsrecht bij de arbeidsomstandigheden – Instemmingsrecht bij bescherming persoonsgegevens – Instemmingsrecht bij personeelscontrolesystemen
Social media na afloop van het dienstverband Werknemer plaatst het volgende bericht op Facebook: ‘Vandaag start de voorverkoop om lid te worden van The Training Room! Kijk op de website voor de aanbieding. Voorkom een wachtlijst en maak nu vast een afspraak. Thetrainingroom.nl.’ ‘Opening:
The Training Room (….)’
‘Openbaar evenement door Pascal Ro’ ‘The Training Room? For body en soul opent zijn deuren op dinsdagavond 10 april a.s. vanaf 19.00 uur. Er is dan een gezellige borrel en iedereen is welkom! Neem leuke en vrolijke bekende mee! Zet het in je agenda. Tot dan!’
Levert voornoemde mededeling een overtreding van het relatiebeding op?
Social media na afloop van het dienstverband
Vragen?
• Accepteren uitnodiging voor LinkedIn, Facebook, Hyves of Twitter. Een verschil? • Formulering concurrentie- en/of relatiebeding • Rol van OR beperkt (eventueel een opschoonbeding onder de aandacht bij werkgever brengen)
9
De geheimen van een cao Roelof van Marrum
Programma • • • • • •
Geschiedenis cao cao-kengetallen Doorwerking cao OR en cao cao-geheimen Trends en ontwikkelingen cao
De cao-quiz Test uw cao-kennis
Wat is een cao • Een collectieve arbeidsovereenkomst tussen werkgevers en werknemers • Afgesloten door werkgeversorganisaties en vakbonden • Cao-partijen kunnen ministerie SZW vragen om cao algemeen verbindend te verklaren • Cao is dan verplicht voor gehele bedrijfstak
Soorten cao’s • • • • •
Bedrijfstak-cao Ondernemings-cao Standaard-cao Basis-cao Minimum-cao
• Cao a la carte • Geen cao
10
Geschiedenis van de cao • • • • •
1894 1907 1914 1927 1937
diamantwerkers cao wettelijk erkend 1e landelijke cao Wet cao Wet avv
Ontwikkeling cao • cao per beroepsgroep, daarna bedrijfstak-cao • Standaardkarakter met bepalingen werkproces met als uitgangspunt ‘gemiddelde’ werknemer • Jaren 80/90 meer individualisering en flexibiliteit en lagere bezettingsgraad • Terugtrekkende overheid en decentrale regelingen per onderneming
cao-kengetallen • • • • •
Hoeveel cao’s zijn er eigenlijk Hoeveel werknemers vallen onder een cao Welke cao heeft de meeste ‘volgers’ En welke de minste? Etc.
Doorwerking cao • • • •
- regeling geregeld in cao betekent geen rol inhoudelijke rol OR
Taken OR m.b.t. cao • Gebruik maken van de extra bevoegdheden en faciliteiten in de cao • Toezien op naleving cao • Nadere invulling geven aan de cao-bepalingen
Doorwerking op grond van wet cao Doorwerking op basis van arbeidsovereenkomst Doorwerking op basis van AVV Cao is regeling van hogere arbeidsrechtelijke orde
Toezien op naleving cao • • • • •
Art. 28 stelt dat ………….. OR controleert naleving cao in eigen organisatie OR bevordert naleving cao in eigen organisatie Bij niet naleven cao kan OR vakbond inschakelen OR kan ‘onuitvoerbaarheid’ kaderstellende bepaling bij vakbond aangeven
11
Rol OR bij invulling cao-bepalingen • Onderhandeling over primaire arbeidsvoorwaarden ligt bij cao-partijen. • In geval van afspraken vervalt instemmingsrecht OR (art. 27 lid 3) • Sinds maart 1998 formeel vastgelegd in de WOR dat ook OR overeenkomsten mag sluiten met werkgever over arbeidsvoorwaardenbeleid • Ondernemingsovereenkomst (art. 32 lid 2 WOR)
cao-geheimen • • • •
Loondoorbetalingsverplichting bij ziekte Kort verzuim Opzegtermijn Toeslagen en vergoedingen
- doorwerking naar individuele arbeidsovereenkomst - eenzijdig wijzigingsbeding in de arbeidsovereenkomst
cao-weetjes (algemeen) • • • • •
? ? ? ? Etc.
cao-geheimen (OR) • Welzijn: OR bij 35 werknemers (WOR: 50) • Welzijn: Tijdbesteding OR-werk 100 uur (WOR: 60) • Horeca: geen functioneringsgesprekken (vastgelegd), dan 2% loonsverhoging • Kinderopvang stelt eindejaarsuitkering afhankelijk van door werkgever en OR gestelde doelen
Trends en ontwikkelingen • SER onderzoekt draagvlak cao en avv • Cao’s hebben steeds meer basiskarakter, nadere invulling op bedrijfsniveau (decentralisatie) • Cao á la carte wint aan populariteit
Stelling Waarom OR niet aan tafel bij cao-onderhandelingen
12
OR bij bepaling cao? • Tendens is basis-cao en invulling van de OR op bedrijfsniveau • Combinatie van: - betrokkenheid, representativiteit en bekendheid met HR-beleid van OR-leden - in combinatie met onderhandelingsvaardigheden en onafhankelijkheid van werkgever bij vakbond
Conclusie • OR speelt belangrijke rol bij uitwerking cao • Veel cao’s geven OR ruimte om actief mee te doen bij uitvoering arbeidsvoorwaardenbeleid • OR speelt steeds grotere rol aan voorkant van onderhandelingsproces • Gedegen kennis van inhoud cao heeft absoluut meerwaarde voor OR
• Voor- en nadelen • Driekwartdwingend recht
Communicatie met de bestuurder Radboud Hafkenscheid
Inhoud presentatie • • • • • • • •
Inhoud en betrekking Basics van communicatie Be-, uit-, af-, aanspreken De OR onder druk Spreken met één mond Vraag & antwoordspel Niet vragen maar stellen! 13 tips om het beter te doen
Inhoud & betrekking • In elke communicatie is er een inhouds- en een betrekkingsaspect • Inhoud: onderwerp van het overleg • Betrekking: de relatie tussen OR en bestuurder
13
Zenden en ontvangen
Communicatie 7%
38%
55%
Tekst Intonatie Lichaamstaal
Intonatie maakt alles anders
Vanmorgen heb ik mijn vrouw gekust
De OR onder druk
Be-, uit-, af-, aanspreken • • • •
Bespreken Uitspreken Afspreken Aanspreken
FOG • Fear: de OR bang maken • Obligation: de OR zich verplicht laten voelen • Guilt: de OR zich schuldig laten voelen
14
Spreken met één mond
Overleg als vraag- en antwoordspel
• Formeel • Informeel
Vragen • Leggen de bal bij de bestuurder • Voegen niets toe aan de besluitvorming • Geven u geen gezicht naar de achterban • Bevestigen uw afhankelijkheid
WAT JE OOK VRAAGT,
Toetsingspunten Toetsingspunten geven weer: • Wat er moet veranderen (zodanig, dat….) • Wat niet mag veranderen (zonder, dat….)
OM
• Onder welke randvoorwaarden er veranderd moet worden (mits…)
15
1. Spreek duidelijke taal Overleggen met de bestuurder 13 tips om het beter of anders te doen
2. Toon respect • Behandel de ander met respect • Stel geen voorwaarden of eisen aan jouw constructieve en respectvolle houding
4. Geef je fouten toe • Waar je mis zat of iets onhandig aangepakt hebt, kost het niks dat toe te geven en ervan te leren • Evalueer en hecht aan feedback van alle partijen
• Wees direct en zeg wat je te zeggen hebt • Stel zaken die irriteren tijdig aan de kaak maar laat ook weten wat je goed en positief vindt
Daar zijn we blij mee
3. Schep duidelijkheid • Wees duidelijk over wensen, eisen, gevoelens, ambities, procedures en plannen, zodat de ander altijd weet hoe de OR in discussies staat
5. Laat oprechtheid zien • Wees loyaal aan principes en drijfveren van de OR • Maak die ook expliciet, bijvoorbeeld in een missie of visie
16
6. Boek resultaten • Door acties te maken, zaken op te pakken en resultaten te boeken – dus invloed te hebben – ontstaat het beeld van een OR die er toe doet
7. Word beter • Groei, leer, evalueer en ontwikkel. Een OR die zich openstelt voor input, experimenteert en probeert, is betrouwbaarder dan een conservatieve OR die zichzelf als onfeilbaar ziet
8. Blijf in de realiteit
9. Duidelijke verwachtingen
• Keer niet te veel naar binnen maar zoek partijen in en rond de onderneming op om met hen over zaken in overleg te gaan
• Doe aan verwachtingsmanagement. • De start van een OR, de start van een complex traject maar ook de inleiding van een agendapunt kan aangegrepen worden om even uit de doeken te doen hoe de OR ‘erin zit’
10. Geef inzicht en verantwoording • Leg verantwoording af over inzet van middelen, aanpak, totstandkoming van standpunten
11. Eerst luisteren • Stel je oordeel uit, schort emoties op, vraag en luister eerst, maar vertel daarna wat de OR ervan vindt
17
12. Houd je aan beloftes • Wees betrouwbaar en kom beloften na
13. Bouw vertrouwen op • Werk vanuit vertrouwen en zeg, als de vertrouwensbalans schade oploopt, heel duidelijk dat dat een bijzonder ernstige kwestie is
Laat u niet buiten spel zetten op pensioengebied
Drie dingen die u direct moet regelen!
Judith Scherrenberg
Een bedrijfspensioen wordt verplicht bij een uitvoerder ondergebracht
Wat is de positie van de OR als de uitvoerder een pensioenfonds is?
De uitvoerder is sterk bepalend voor de rol van de OR
18
Als het pensioen is ondergebracht bij een pensioenfonds en de regeling wordt verslechterd, dan geldt:
Pensioenwet regelt verhoudingen tussen alle belanghebbenden in pensioen
1. elke werknemer heeft inspraak Werkgever
2. de OR heeft instemmingsrecht 3. de werkgever dicteert Werknemer
4. er wordt onderhandeld
WOR en de positie van de OR als uitvoerder pensioenfonds is
Uitvoerder
Hoe werkt de belangenbehartiging in het fonds?
Maar: Werkgever
Belangenbehartiging beide partijen reeds geborgd door vertegenwoordiging in fondsbestuur
Werknemer OR speelt geen rol
Hoe werkt de belangenbehartiging in het fonds? Nee, niet!
Dan volgt nu de belangenbehartiging in het fonds toch…
Als het pensioen is ondergebracht bij een pensioenfonds en de regeling wordt verslechterd, dan geldt in de praktijk: 1. elke werknemer heeft inspraak 2. de OR heeft instemmingsrecht 3. de werkgever dicteert 4. er wordt onderhandeld
OR staat door WOR buiten spel als uitvoerder pensioenfonds is
Uitzondering: Bij CAO onderhandelen werkgever en vakbond Maar in elk geval niet de OR
19
De positie van de OR als de uitvoerder een verzekeraar of PPI is
Als het pensioen is ondergebracht bij een verzekeraar of PPI en de regeling wordt verslechterd, dan geldt: 1. elke werknemer heeft inspraak 2. de OR heeft instemmingsrecht 3. de werkgever dicteert 4. er wordt onderhandeld
De positie van de OR als de uitvoerder een verzekeraar of PPI is
Let op: het pensioen kan rechtstreeks of via een pensioenfonds bij een verzekeraar terechtkomen
En: Werkgever
Belangenbehartiging beide partijen niet geborgd door vertegenwoordiging bij PPI of verzekeraar
Via pensioenfonds: werknemers al vertegenwoordigd geen inspraak OR
Werknemer OR speelt wel een rol
Als het pensioen rechtstreeks is ondergebracht bij een verzekeraar of PPI en de regeling wordt verslechterd, dan geldt:
Rechtstreeks: Werknemers nog niet vertegenwoordigd wel inspraak OR
Is dan alles okay?
1. elke werknemer heeft inspraak 2. de OR heeft instemmingsrecht 3. de werkgever dicteert 4. er wordt onderhandeld
20
Pensioenwet regelt verhoudingen tussen alle belanghebbenden in pensioen
Pensioenwet regelt verhoudingen tussen alle belanghebbenden in pensioen
Werkgever
Werkgever
Werknemer
Uitvoerder
Als er een wijziging in de uitvoeringsovereenkomst wordt aangebracht, dan geldt:
Uitvoerder
Rol van de OR bij een wijziging in de uitvoeringsovereenkomst
1. de OR heeft adviesrecht Werkgever
2. de OR heeft instemmingsrecht 3. de werkgever dicteert 4. uitvoerder en werkgever onderhandelen
Principe: Wijziging uitvoeringsovereenkomst raakt de werknemers niet Dus niet vertegenwoordigd
Uitvoerder
Maar ook niet nodig, toch?
Als er een wijziging in de uitvoeringsovereenkomst wordt aangebracht, dan geldt: 1: de OR heeft adviesrecht.
Vertegenwoordiging bij wijziging uitvoeringsovereenkomst echt niet nodig?
2: de OR heeft instemmingsrecht.
Praktijkvoorbeeld:
3: de werkgever dicteert. 4: uitvoerder en werkgever onderhandelen.
21
Voorbeeld wijziging regeling bij een OPF • • • •
Voorbeeld wijziging regeling bij een OPF
Bedrijf met 2.000 man, eindloonpensioenregeling Minder dan 10% van de werknemers lid van de bond Vakbond zit in het pensioenfondsbestuur Vakbond betrokken bij CAO-onderhandelingen
Uit kostenoogpunt wil de werkgever naar middelloon op basis van Collective Defined Contribution. Salaris 1e 10 jaar Verhoging na 10 jaar
Verhoging na 10 jaar
Salaris 1e 10 jaar Verhoging na 10 jaar
50.000
50.000
40.000
40.000
30.000
30.000
20.000
20.000
10.000
Verhoging na 10 jaar
10.000
0
0 Jaren in dienst
Jaren in dienst
Voorbeeld wijziging regeling bij een OPF • In uitvoeringsovereenkomst staat (te) lage maximum jaarpremie • Dus toekomstig korten van pensioenen wordt waarschijnlijk
OR is hierin geen partij Dus geen inzicht in effecten voor werknemers
Werkgever
Uitvoerder
Maar Werknemers in fondsbestuur vertegenwoordigd Toch…..
Dus • Als er een ondernemingspensioenfonds is: de OR staat bij wet buiten spel
• Verzekerde regeling of pensioenregeling: de OR is geen partij bij de uitvoeringsovereenkomst, heeft daar dus geen inzicht in en ziet dus de risico’s daarin voor de werknemers niet
Werkgever
Werknemer • Door in de pensioenovereenkomst op andere elementen te compenseren • Lijkt de overstap voor de meeste deelnemers redelijk gelijkwaardig • Vakbond ziet geen echte bezwaren en stemt in op CAOniveau
Voorbeeld wijziging regeling bij een OPF • Bond heeft weinig interesse in goede resultaten voor werknemers (geringe vertegenwoordiging), onderhandelt niet • Of doorziet het niet • Werknemers zijn via arbeidsovereenkomst gebonden aan cao
De buitenspelval klapt dicht: Werknemers staan buiten spel en OR kan er niets aan doen LET OP! Hier geen verschil tussen pensioenfonds of verzekering
Nuance, er loopt een discussie: Standpunt A: Als een element in de uitvoeringsovereenkomst invloed kan hebben op de pensioenhoogte moet OR betrokken worden. Standpunt B: Populair bij adviseurs / werkgevers die geen OR bemoeienis willen: de uitvoeringsovereenkomst is tussen werkgever en uitvoerder en de OR heeft dus geen rol.
22
Tussenconclusie: • Rol van de OR bij pensioenvraagstukken is niet vanzelfsprekend • Adequate vertegenwoordiging van werknemers in vraagstukken is niet altijd in de praktijk aanwezig
Terwijl komende tijd elke pensioenregeling zal worden herzien
Elke pensioenregeling wordt de komende tijd herzien (meestal versoberd), ook die van u – Omzetting naar pensioenleeftijd 67 jaar (2014) – Waarschijnlijk verlaging opbouwpercentage naar 1,75% (bij middelloon) bij een maximale pensioengevend inkomen van € 100.000 (2015) – Mogelijk netto pensioensparen voor inkomens boven deze grens
Hoe voorkomt u als OR dat u buiten spel komt te staan?
Geen instemmingsrecht bij OPF? Het eerste dat u moet doen: Probeer uitbreiding bevoegdheid OR cfm. art. 32 WOR te regelen – Schriftelijk vastleggen bevoegdheden – Daar laat u pensioenbeleid onder vallen – Zo krijgt u toegang tot de uitvoeringsovereenkomst – Kan volstaan met goedgekeurde notulen Doe het nu!
Reden voor de werkgever om “Nee” te zeggen • Vanwege de kosten – overleg met OR – inhuur externe deskundige voor ondersteuning OR
• Vanwege de tijd • Vanwege extra ‘gedoe’ en weerstand • Vanwege minder mogelijkheden om zijn eigen gang te gaan
Werkgever hoeft hier niet mee in te stemmen. Als al gestart is met wijzigingsproces zal de werkgever waarschijnlijk nog minder geneigd zijn hierbij extra werknemersinspraak te verwelkomen.
Waarom toch aandringen: Als instemmingsrecht is verkregen: • Beroep op nietigheid besluit werkgever inzake pensioenen mogelijk • Werkgever kan dan op zijn beurt bij kantonrechter besluit proberen af te dwingen als het gaat om een ‘onredelijk standpunt’ van de OR Maar in ieder geval ben je als OR dan mee aan het spelen
Argumenten om uw werkgever te overtuigen – Door verhoogde pensioenleeftijd is ouderenbeleid nodig. OR is ogen en oren op de werkvloer (gratis advies). – (Gratis) advies over welke elementen waardevol zijn in de ogen van de werknemers. Beter passende regeling. – Acceptatie van de wijziging van de regeling. Zonder inspraak kan bij werknemers de indruk ontstaan dat het puur gaat om een gewiekste arbeidsvoorwaardenverslechtering.
23
Als u eenmaal invloed heeft: Het tweede dat u moet doen:
Het derde dat u moet doen:
Gebruik die invloed! • Bemoei u niet alleen met de inhoud van de regeling • Maar ook met de uitvoering ervan Werkgever
Werknemer
Als u invloed heeft en dat gebruikt:
Laat u bijstaan door een ervaren pensioenadviseur die zaken voor u begrijpelijk maakt want: • Pensioen is uiterst complexe materie • Veel zaken zijn niet aan de oppervlakte zichtbaar • Als OR bent u waarschijnlijk onervaren en staat tegenover de zeer ervaren adviseur van de werkgever. Daardoor kunt u waarschijnlijk onvoldoende tegenspel bieden • De impact van ogenschijnlijk kleine keuzes kunnen enorm zijn
Uitvoerder
Laat u niet buiten spel zetten op pensioengebied
Drie dingen die u direct moet regelen! 1. Bij ondernemingspensioenfonds: breid uw reikwijdte uit 2. Gebruik daadwerkelijk de invloed die u kunt uitoefenen 3. Schakel een pensioenadviseur in, die zaken voor u begrijpelijk maakt
Judith Scherrenberg MPLA Edmond Halley Pensioenmanagement Twitter: @edmondhalley
Doe het NU! Komende tijd wordt elke regeling aangepast
Grijp uw kans met de arbocatalogus! Aukje van den Bent
24
Een arbowattes? • • • •
Digitale oplossingenboeken Zó kun je veilig en gezond werken Aan te bevelen om in te zetten Schatten aan informatie
Stap 1: vind je eigen branche-catalogus • www.arboportaal.nl • www.veiligengezondwerken.nl
Stap 2: Kijk ook eens bij de buren Werkdruk: * uitgeverijen * ziekenhuizen * voortgezet onderwijs Ongewenst gedrag/agressie: * vvt * uitzendbranche * gemeenten Geluid: * metaal * orkesten * papier en karton Fysieke belasting (staan, tillen): * vvt * betonmortelcentrales * fruitteelt Beeldschermwerk: * architecten * provincies * verzekeraars
En het kan ook hééél specifiek • • • • • • • •
Houtstof: tentoonstellingsbedrijven Cytostatica: vvt Veilig werken langs de weg: bos en natuur Vervoer: sport Machineveiligheid: motorvoertuigenbranche Mesveiligheid: vlees en vleeswaren Gladde vloeren: visverwerking Veilig werken met dieren: paardenhouderij
25
Stap 3: Zoek gericht • Welke risico’s zijn er in je organisatie nog onvoldoende onder controle? (RI&E) en • Wat vind jij in je organisatie arbo-minima? Wat raakt je? Wat zie, hoor, ruik, proef en voel je? Stel zo nodig prioriteiten!
26
Stap 4: vind kansen
Aandacht kado www.voortgezetwerkplezier.nl
• Quick wins? Goed, snel en goedkoop? • Passend bij je organisatie • Passend bij je prioriteiten over de risico’s
• Waar ben je als OR trots op dat je hebt bereikt rond veilig en gezond werken? • Vertel twee minuten aan je buurman/vrouw
Handreikingen ongewenst gedrag www.gezondverbond.nl
Wakker blijven! www.sportwerkgever.nl
1. Als je als leidinggevende zelf seksuele intimidatie constateert • spreek de dader aan op zijn gedrag; • maak concrete afspraken over verbetering van het gedrag, leg die vast en laat ze tekenen • voor akkoord; • wijs de dader op de consequenties die de werkgever aan herhaling van zijn gedrag verbindt • ……………………… 2. Als een werknemer met een klacht naar je toekomt • realiseer je dat de klager een grote drempel heeft genomen en neem hem serieus; • vraag wat hij wil met de klacht; • vraag de melder om een (schriftelijk) verslag te geven van voorkomende situaties, met een beschrijving van woordgebruik, tijdstip, plaatsbepaling en concrete handelingen. • ……………………………..
Signalen van vermoeidheid zijn: • Geeuwen en/of knikkebollen en/of knipperen met je ogen • Niet goed kunnen concentreren. Je gedachten dwalen af en je weet niet meer precies wat je de laatste 5 minuten hebt gedaan • Over de middenstreep of de ribbelmarkering van de weg rijden • Steeds langzamer of onregelmatiger rijden • Verkeersborden over het hoofd zien • Afslagen missen Zie verder ook ‘goed chauffeursschap’ en ‘goed zitten’
Stap 5: Neem actie
Netwerk-analyse
- Arbocatalogus bekend? Benut? Beste kansen? - Individuele medewerkers de weg wijzen - Overleg met arbo-coördinator/ preventiemedewerker/ P&O - Gesprek met bestuurder - Bedrijfsarts? Leidinggevenden?
Arbocoord. Preventiemw
Mgt Geeft geld? Goede voorbeeld?
OR/PVT
Faciliteert? Voert uit?
Signaleert? Initieert
Leiding A Stuurt?
Mw team A Last? Anders doen?
- Werknemersorganisatie? InspectieSZW?
27
Tot slot Bedankt voor de aandacht! Vragen? Aukje van den Bent www.degoedepraktijk.nl
[email protected] 06-14913865
Communicatie met de achterban Radboud Hafkenscheid
Inhoud presentatie • Communicatiedoelen stellen • Doelgroep kiezen • Wat kan de OR communiceren
Communicatiedoelen • Informeren: de OR vertelt • Raadplegen: de OR luistert • Mobiliseren: de OR zoekt steun
– het verschil tussen proces en inhoud
• Middelen kiezen – mondeling/schriftelijk – social media
• Zo kan het ook!
28
Doelgroep
Communicatiemiddelen Mondeling • Werkoverleg • Achterbanbijeenkomst • Hoorzitting • Presentatie • Spreekuur • Wandelgangen • Contactpersonen
Communicatiemiddelen Schriftelijk • Notulen en agenda’s • OR-nieuwsbrief • Social media • OR-jaarverslag • OR-enquête
Proces • De Ondernemingsraad zal de adviesaanvraag over de reorganisatievoorstellen van de bestuurder goed bestuderen en alle voors en tegens tegen elkaar afwegen. Er zal nader overleg nodig zijn om het een en het ander te bespreken.
Waarover kan de OR communiceren? • Proces • Inhoud
Inhoud • De Ondernemingsraad wil dat het personeel dat bij de reorganisatie betrokken is van werk naar werk geholpen wordt. Daarom vindt de raad dat er in het sociaal plan voldoende geld moet worden uitgetrokken voor de om- en bijscholing van het betrokken personeel.
29
Niet over het functioneren
Maar over het presteren!
Wat wil de OR voor mij bereiken?
Wat hebben we voor jou bereikt
Social media Twitter
T Facebook
OR‐blog
FB
You Tube
You Tube
B
ln Linked in
30
Blog
Blog
Facebook Truus
• Weblog • Website waarop regelmatig – soms meermalen per dag – nieuwe bijdragen • Dagboek op internet of intranet • Column met ervaringen, meningen, observaties • Combinatie van tekst en foto’s, illustraties
Ingrid
Bert
Facebook Henk
Annelies
Theo
Linked In - netwerken
Twitter Sociaal plan overeengekomen Onderhandelingen sociaal plan gestart Reorganisatie aangekondigd
LinkedIn
1 Mei 2012
Sociaal plan voor het eerst toegepast
23 Augustus 2012
15 Juni 2012
1 November 2012
Wat is het verschil? “Ik ben aan het overleggen”
Twitter
Activiteit
“Ik hou van scherp onderhandelen.”
Facebook
Eigenschappen
“Hier heb ik overlegd.”
Google Maps
Locatie
“Hier overleg ik met “Mijn competenties bevatten de OR over het het overleg over een sociaal sociaal plan” plan”
You Tube
Verslag
LinkedIn
Competenties
31
En de OR?
Pak je OR-nieuwsbrief eens anders aan
• Welke social media kan de OR inzetten? • Met welk doel? • Wat is daar voor nodig?
Het kan ook zo Ptalas enes een aktirtelje op dzee mienar in de OR-Niubesewirf. Rkeen maar dat het glezeen wdort! Mijloeik is het neit. Gowoen hesleusn met de ltertes. Het einge wat blegnaijrk is is dat de eretse en de ltaatse ltteer op de jiutse patals saatn. De rset van de ltteers mgoen wllikueirg gpletaast wdoren en je knut vrelvogens gwoeon lzeen wat er saatt.
Of zo Plaats is een agtikeltje in ut plat Haags. Ut daag de leizâh ùit om wat moeite te doen om je agtikel te leize en vevolges te begrèpe waah ut auvâh gaat.Moejelèk is ut nie. Op Internet is Harrypad.exe te vinde die elke teks in ut ‘Haags’ vetaald. As je de teks hagtop voâhleis blijk je ineins nie allein ut Haags te kunne leize, maah auk te spreike!
Of zo Het kan onk in de stijl van 'Goeiemoggel', al ip dat mogelijk wat verpoudrekd. Het 'verptralen' gaat via een 'Goeiemoggelgenerator' die je gewone traal omzet in miplukte SMS-tekst. Wiel oppassen dat er geen schuttingtraal of andreke onwielgevallige traal komt te stran. http://home.tiscali.nl/~echilim/moggel/
32
Maak een communicatieplan OR-doel: Draagvlak voor instemmingsverzoek zelfroosteren
Onderwerp: Zelfroosteren
Communicatiedoel
Inventarisatie taken
Doelgroep Gewenste inspanning doelgroep
Communicatiemiddel
Wanneer Wie
OR-keuzes Evaluatie
Laat je zien
33
34
