Jaarverslag 2013
Limburgs Museum
Voorwoord directie Inhoudsopgave Voorwoord Strategie Presentaties en Tentoonstellingen Publiek Zakelijkere focus Collectie Omgeving en gebouw Medewerkers en vrijwilligers Financiën
2 Jaarverslag 2013
3 4 5 9 12 14 18 18 20
In 2011-2012 vond een uitbreiding van de museumzalen plaats, teneinde het ‘mikwe’ (een Joods ritueel bad uit de dertiende eeuw) voor het publiek te kunnen presenteren en extra ruimte te scheppen voor grote wisseltentoonstellingen. Daarnaast werd het museum duurzaam gemaakt. Terwijl het museum in 2013 in de nieuwe zalen voor wisseltentoonstellingen een zeer succesvolle ‘sandwich-‘ of dubbelprogrammering (Sesamstraat in het Limburgs Museum voor families en Geschilderd van Eijsden tot de Mookerhei met veel belangstelling voor senioren) had lopen, konden de plannen voor de herinrichting van 900m² van de tentoonstellingszalen op begane grond worden afgerond. In deze zalen zou de aandacht uitgaan naar de oudste geschiedenis van Limburg met veel bijzondere archeologische hoogtepunten. Limburg is immers een der rijkste provincies van Nederland op het gebied van archeologie. Dit aandachtsgebied is in diverse bedrijfsplannen als een van de speerpunten benoemd. Veel commotie ontstond toen vanaf augustus 2013 een openbare discussie ontstond over de wetenschappelijk correcte interpretaties van het ‘mikwe’ door de betrokken archeologen en bouwhistorici. Hoewel het Limburgs Museum niet direct betrokken was in dit onderzoek, werd het wel meegetrokken in de discussie. Gaandeweg het debat werd duidelijk dat er veel vragen bij de interpretaties gesteld konden worden. Daarom organiseerde het museum een internationaal congres over dit onderwerp. Een van de consequenties hiervan was, dat de ontwikkeling van de
verhaallijn rond het ‘mikwe’, de hoge middeleeuwen en de godsdienstbeleving moest worden stopgezet totdat de resultaten van dat onderzoek beschikbaar kwamen. Daarom werd besloten het slotstuk van de herinrichting los te koppelen en na de zomer van 2014 te realiseren. De enorme ophef in Venlo over het ‘mikwe mysterie’ bracht het Limburgs Museum vaak in het nieuws. Samen met het grote succes van de wisseltentoonstellingen en een intensievere pr & marketing vanuit de nieuwe afdeling voor zakelijke aangelegenheden, zorgde dit voor een grote publieke belangstelling voor het Limburgs Museum. Het jaar 2013 werd daarom afgesloten met goede cijfers voor bezoek en financiële resultaten. Koppel dit aan de zorg die is besteed aan de verzorging van de collecties en de verwerving van belangrijke aanwinsten, dan is de conclusie gerechtvaardigd dat 2013 een zwaar doch bijzonder jaar was voor het Limburgs Museum. Drs. Jos M.W.C. Schatorjé Algemeen directeur/bestuurder Linda P.L. Janssen Zakelijk directeur
we waren weer r e e W et was hier. H jk. li genoeg en weer m We ko terug. aken Sja a j n A -
Strategie Als basis voor het bedrijfsplan 2013-2016 is in 2012 een nieuwe strategie bepaald en vastgelegd. In goed overleg met alle medewerkers zijn de visie, de missie, de doelgroep en de doelstellingen voor vier jaar bepaald. In 2013 zijn daar de pay off, de identiteit en het onderscheidend vermogen van het LM aan toegevoegd. Deze strategie is leidend voor de concrete doelen in de afzonderlijke jaarplannen. Visie De wereld om ons heen verandert in een steeds rapper tempo. Grenzen vervagen, communicatie verdigitaliseert en waardes en normen veranderen. Er ontstaat steeds meer behoefte aan zinvolle en betaalbare vrijetijdsbesteding. Het museale landschap van Nederland zal daar meer op moeten worden afgestemd. Missie Het Limburgs Museum geeft op een herkenbare en verrassende wijze betekenis en beleving aan de geschiedenis en cultuur van Limburg. Waarden De kernwaarden zijn: herkenning, betekenis geven en beleving. Daarnaast kennen we belangrijke randvoorwaarden: bevlogen, passie, betrokken, toegewijd, authentiek, verrassend, gastvrij, warm, hoge kwaliteit. We denken en werken vanuit het perspectief van de bezoeker, met andere woorden we zijn Gastgericht (met een grote G). Dat is een belangrijke toegevoegde en onderscheidende waarde.
Pay off Limburgs Museum – Wat je ziet ben je zelf. Doelgroep (focus) Primair: families Secundair: senioren (55+) Tertiair: onderwijs (basis/voortgezet/speciaal) Doelstellingen • We willen groeien van 40.000-45.000 bezoekers in de afgelopen jaren (t/m 2012) naar een plek in de top 55 van de Nederlandse Museumvereniging van meest bezochte musea in uiterlijk 2016 (= ongeveer 75.000 bezoekers). • De eigen inkomsten zullen hierbij groeien van 17% in 2011 naar 20-25 % (afhankelijk van te verwerven projectsubsidies) in 2016. • De nieuwe organisatie zal moeten leiden tot een meer klantgericht, zakelijker en commerciëler denken en werken van de hele organisatie met behoud van kwaliteit, visie en missie van het LM. • We verzamelen en bewaren wat er toe doet (voor volgende generaties). Identiteit Het LM is een dynamisch, cultuurhistorisch museum, dat verhalen van Limburgers vertelt en verbeeldt, met families als belangrijkste doelgroep. De collectie van het LM verbeeldt de verhalen en nodigt uit tot interactie. Het museum toont spraakmakende wisseltentoonstellingen over aansprekende en interessante onderwerpen met bekende merken en namen, én organiseert aantrekkelijke evenementen die toegankelijk zijn voor het grote publiek en constant voor vernieuwing en sensatie zorgen.
Onderscheidend vermogen ten opzichte van andere uitjes in de regio Het LM is een museum dat een uitje is voor de hele familie, bij goed én bij slecht weer, zinvol ingevuld, voor iedereen, met veel interactie en er is of gebeurt altijd weer iets. De combinatie van deze factoren maakt het verschil, maar ook het feit dat het verhaal over Limburg gaat is onderscheidend. Bezoekers komen vooral voor het verhaal van de Limburgers en voor spraakmakende, vernieuwende en afwisselende evenementen en wisseltentoonstellingen. Het gebouw van het LM heeft ook een verhaal en creëert door zijn historie, de plek en bijzondere architectuur een toegevoegde waarde.
de begane grond van de museumvleugel). Mede door de vele werkzaamheden vanwege de afronding van de reorganisatie (2011-2013) en onduidelijkheden rond de duiding van de in 2004 gevonden kelderresten aan de Maasboulevard die in 2011-2012 naar het museum waren overgebracht, liep de voorbereiding van de nieuwe vaste presentaties Van neanderthaler tot stedeling vertraging op. Volgens planning zou deze in december 2013 worden geopend, maar de opening moest worden uitgesteld naar 2 mei 2014. Hierdoor was het ook noodzakelijk om de programmering voor de wisseltentoonstellingen aan te passen ten einde voldoende rust en ruimte in de organisatie te houden voor de vernieuwing van deze presentatie. De verhuizing en aanpassing van de vaste presentatie Macht tussen hemel en aarde naar de nieuwe compartimenten op de eerste verdieping werd in 2013 geheel gerealiseerd. Dit was noodzakelijk geworden omdat de chronologie van de presentaties was veranderd vanwege de plaatsing van de dertiendeeeuwse kelderstructuren in de begane grond. In 2013 werden de volgende wisseltentoonstellingen gerealiseerd: Sesamstraat in het Limburgs Museum 1 februari 2013 t/m 12 januari 2014
Presentaties en Tentoonstellingen Het jaar 2013 stond voor een groot deel in het teken van de voorbereiding van de vervanging van de vaste presentaties over de oudste geschiedenis (900 m2 van
Dit cultuurhistorisch overzicht van een wereldwijd succesvol educatief mediaprogramma voor de kleintjes was gedurende 2013 in vier zalen voor wisseltentoonstellingen te zien. De tentoonstelling past in de strategie van het Limburgs Museum om grotere tentoonstellingen te organiseren die geschikt zijn voor families. Daarnaast past het thema ‘Sesamstraat’ in de statutaire doelen van het Limburgs Museum om aandacht te schenken aan uitingen van hedendaagse populaire cultuur.
Bij het Limburgs Museum is altijd iets te doen! 5 Jaarverslag 2013
Geschilderd van Eijsden tot de Mookerhei Topografische schilderkunst uit Limburg 1850-1950. 15 februari 2013 t/m 12 januari 2014 Deze tentoonstelling werd georganiseerd naar aanleiding van het 150-jarige jubileum van Limburgs Geschied- en Oudheidkundig Genootschap. Het Limburgs Museum heeft enkele topografische werken in bruikleen van LGOG. Het overgrote deel van de tentoongestelde werken zijn echter eigendom van het Limburgs Museum als het resultaat van structureel acquisitiebeleid conform
het collectiebeleidsplan. Daarin heeft moderne schilderkunst met betrekking tot Limburgse identiteit een belangrijke rol. Door een intensieve samenwerking met MediaGroep Limburg kon een bijzondere vorm van crowdsourcing worden gedaan. Wekelijks werd in Dagblad De Limburger en Limburgs Dagblad een foto van een van de geëxposeerde werken getoond. Hierop konden lezers reageren, waarna de medewerker marketing & communicatie van het museum een artikel schreef met behulp van de reacties. Dit werd vervolgens in zaterdagedities geplaatst, met een oproep voor nieuwe reacties over een ander werk. De
6 Jaarverslag 2013
serie werd zo populair, dat MGL/LM op het einde van 2013 besloten de artikelen te bundelen in een publicatie. Binnen twee maanden was de oplage van 1000 exemplaren uitverkocht.
je! uitstap e i l i et Fam bben m cht e h e W e rsonen 10 pe ! n genote sene Lins i l i m a -F
Limburgs Museum zet de klok terug 1 maart t/m 8 september 2013 In 2012 werd de museale klokkencollectie onderzocht, geconserveerd en ten dele gerestaureerd. Daarmee was dit onderdeel van het collectiegebied ‘huisraad’ goed op orde gebracht. Een selectie van een tiental uurwerken werd gepresenteerd in het kabinet in de zaal Limburg ontstaat… steeds opnieuw. Aanleiding voor dit project was de beoogde schenking van een zeer zeldzaam Franklinklok van de Venlose klokkenmaker C.J. Van Boom (ca 1800). Schenking zal in het kader van de Geefwet in 2014 plaatsvinden. Deze presentatie sloot tevens mooi aan bij het ontwikkelde educatief project bij de tentoonstelling Sesamstraat in het Limburgs Museum, daar was uitgebreid aandacht voor de klokkenverzameling van Meneer Aart.
leuk r e p u as s Het w ik hier t a d ks ondan en geweest. b al ooit ! kt Bedan a-
iss - Mar
ekdrukw n i l e e r H n bete e e , d ken imover L d l e e b and. burgsl st, van E e i l i m om-Fa op Zo n e g r Be
Ses a erg mstr aat von leuk wa m en den d aar s w s mo child e ridd e erij oi! e en rs ook -N Ma aomi ma en -
Mijn fav oriete m useum van Lim burg Ik vond het leuk echt geweldig dat er zo veel verschille nde mus e ums waren - Eliza, Zoë, Fra nk en Faas-
Publiek Van de schoorsteenmantel 16 maart t/m 2 juni 2013
Religie-Religion 8 september t/m 3 november 2013
25 Limburgse amateurarcheologen toonden in een galerijpresentatie hun belangrijkste vondsten. De tentoonstelling werd mede georganiseerd vanwege het 150-jarige jubileum van Limburgs Geschied- en Oudheidkundig Genootschap, waarvan de sectie archeologie deel uit maakt. Gelijktijdig met de opening
Het Limburgs Museum organiseert in samenwerking met de verenigingen voor amateurfotografie in Nederlands-Limburg, Belgisch-Limburg en Nordrhein-Westfalen tweejaarlijks een Euregionale amateurfotografenwedstrijd. Dit jaar was gekozen voor het thema Religie-Religion. Aan de wedstrijd deden vijftig fotografen mee die 220 inzendingen opstuurden. Een selectie werd gepresenteerd in de galerij van het Limburgs Museum. De tentoonstelling was aansluitend te zien in Museum Schloss Rheydt in Mönchengladbach (D) en in GC Tentakel Zonhoven (B). Fotoweek - Nico Jesse 20 september 2013 t/m 5 januari 2014
van de tentoonstelling werden ook de Limburgse Archeologie Dagen georganiseerd (zie hieronder bij Samenwerking met partners). Politiek in prent 15 juni t/m 25 augustus 2013 Jaarlijks wordt in het perscentrum te Den Haag de Inktpotprijs voor de beste politieke tekening uitgereikt. Daaromheen wordt een (reizende) expositie samengesteld over de politieke prenten van het afgelopen jaar. Het Limburgs Museum toonde de selectie tekeningen in de galerij.
Met het Nederlands Fotomuseum te Rotterdam werd een project opgezet over de Limburgse fotograaf Nico Jesse (1911-1976). Historische familieportretten van Jesse waren het vertrekpunt voor twee jonge fotografen die de huidige families van de toentertijd geportretteerden vastlegden. De resultaten werden geëxposeerd in het kabinet in de zaal Limburg ontstaat… steeds opnieuw. De boekpresentatie bij dit project vormde tevens de opening van de intieme expositie.
Bezoekersaantallen Het jaar 2013 kende forse groei in de bezoekersaantallen. Maar liefst 63.500 bezoekers (in 2012 waren dit er 42.500) brachten een bezoek aan het Limburgs Museum. Met name de familietentoonstelling Sesamstraat in het Limburgs Museum en collectietentoonstelling Geschilderd van Eijsden tot de Mookerhei en het evenement Het pakhuis van Sinterklaas werden goed bezocht. Waardering museumbezoek door bezoekers Iedere bezoeker krijgt aan de balie samen met een plattegrond een bezoekersenquête mee. Hierin wordt gevraagd hoe de bezoekers met het museum in aanraking zijn gekomen, waar ze specifiek voor zijn gekomen en hoe ze het museum beoordelen. In 2013 heeft circa 24% van de bezoekers een enquête ingevuld. Hieruit bleek dat de meeste bezoekers het museum met de familie heeft bezocht. Via een artikel, kennissen/familie en de website van het Limburgs Museum zijn de meeste bezoekers in aanraking gekomen met het museum en ze kwamen voornamelijk voor het museum in het algemeen en voor Sesamstraat in het Limburgs Museum en Geschilderd van Eijsden tot de Mookerhei. Bezoekers blijken zeer tevreden te zijn over het Limburgs Museum en geven het museum als geheel gemiddeld een 8,2 als rapportcijfer. De tentoonstelling Sesamstraat in het Limburgs Museum kreeg zelfs gemiddeld het rapportcijfer 8,4. De tevredenheid over het museum blijkt verder uit het feit dat bijna alle bezoekers het museum aanbevelen aan kennissen/familie en ook het museum nog eens willen bezoeken.
Entreeprijs Uit het door een onafhankelijk bureau uitgevoerde marktonderzoek onder bezoekers en potentiële bezoekers van het Limburgs Museum bleek dat men bereid was meer te betalen voor een entreekaartje dan de entreeprijs die in 2012 gold. Daarom is eind 2012 besloten de entreeprijs in 2013 te verhogen met twee euro. Om de vrij forse verhoging te compenseren werd er gezocht naar een meerwaarde die kon worden toegevoegd aan de entree. Ten einde ook het gebruik van het Museumcafé te stimuleren werd in 2013 besloten bezoekers een gratis kopje koffie, thee of limonade aan te bieden op vertoon van het entreebewijs. Naamsbekendheid In 2012 heeft het Limburgs Museum de naamsbekendheid van het museum laten meten door een onafhankelijk onderzoeksbureau. Er was een groot verschil tussen de naamsbekendheid in Noord-Limburg en Midden-, Zuid-Limburg, Noord-Brabant en Gelderland. Alleen in NoordLimburg was de naamsbekendheid groot. Uit het onderzoek bleek dat van de mensen die het Limburgs Museum kennen, 50% het museum bezoekt. De helft van deze bezoekers geeft daarbij aan nog een keer terug te willen komen. Hoe meer mensen het Limburgs Museum kennen, hoe meer bezoekers het museum kan verwachten. Daarom is in het bedrijfsplan 2013-2016 uitgebreid aandacht besteed aan het vergroten van de naamsbekendheid van het Limburgs Museum. De afdeling marketing & communicatie heeft een marketingstrategie en gericht marketingplan ingezet op het vergroten van de naamsbekendheid in Limburg in 2013.
Vanaf 2014 wordt dit verder uitgebouwd naar aangrenzende provincies en landen. Daarom zal in 2014 opnieuw onafhankelijk de naamsbekendheid gemeten worden om te meten hoe effectief de ingezette marketingstrategie is.
Activiteiten van Limburgs Museum Om meer potentiële bezoekers kennis te laten maken met het Limburgs Museum worden er verschillende activiteiten georganiseerd. Een aantal terugkerende activiteiten is hieronder beschreven. Filmvoorstellingen Ook in 2013 werd materiaal uit de filmcollectie regelmatig vertoond. Ruim veertig keer per jaar werd er een film uit de eigen collectie getoond. De onderwerpen van de films sloten zoveel mogelijk aan bij actuele gebeurtenissen/activiteiten, zoals de carnavalsfilms voor carnaval en een wielerfilm rond de Tour de France.
10 Jaarverslag 2013
MuseumJeugdUniversiteit Kinderen van acht tot twaalf jaar konden ook in 2013 weer deelnemen aan de MuseumJeugdUniversiteit. Dit is een landelijk initiatief waarbij wetenschappers een college aan kinderen geven over een onderwerp dat aansluit bij onderwerpen van het museum. Er werden in het Limburgs Museum twee verschillende collegereeksen georganiseerd. In het voorjaar werd antwoord gegeven op vragen als: “Wie wordt jouw favoriete gladiator?” en “Wanneer zijn Bert en Ernie geboren?”. In het najaar bogen de deelnemers zich onder andere over de vraag: wat zou jij doen in een oorlog? Om antwoord op die vraag te kunnen geven, gingen kinderen in gesprek met mensen die in de Tweede Wereldoorlog kind waren. Wat deden zij in de oorlog? Museumweekend Tijdens het Museumweekend van 2013 met als thema Doe een museum! werden er diverse activiteiten georganiseerd voor bezoekers. Het Limburgs Museum was niet gratis toegankelijk maar vroeg een symbolische bijdrage van een euro per bezoeker en vroeg daarnaast een vrijwillige bijdrage aan alle bezoekers ten behoeve van bijzondere tentoonstellingen in de toekomst. Ruim 1800 bezoekers hebben tijdens het Museumweekend een bezoek gebracht aan het Limburgs Museum. Museumburen De BankGiro Loterij organiseerde in 2013 voor de tweede keer de landelijke activiteit Museumburen. Het Limburgs Museum nam deel aan deze activiteit en organiseerde op vrijdag 5 april voor alle buren van
het museum een avond vol activiteiten. Er werden verhalen verteld en werd er een rondleiding door de tentoonstelling Geschilderd van Eijsden tot de Mookerhei gegeven. Ouverture Het Limburgs Museum participeert in de opening van het culturele seizoen in Venlo. Daartoe werden activiteiten georganiseerd op het plein bij de Keulsepoort. Vanwege de bezuinigingen op culturele instellingen staat het evenement onder druk. De evaluatie maakte duidelijk dat er een andere structuur met minder kosten moet komen voor de toekomst.
Website en social media Uit onderzoek in 2012 bleek dat een klein deel van de mensen het Limburgs Museum kent via internet en de LM nieuwsbrief. In 2013 is een eerste stap gezet in online communicatie, verbetering van de LM nieuwsbrief en zoekmachine optimalisatie. Ook werd in 2013 social media veel actiever ingezet en kreeg het LM er veel nieuwe volgers bij. Daarnaast werd met de website van het LM en de
Maand van de Geschiedenis Tijdens de Maand van de Geschiedenis in oktober werden er diverse activiteiten rond het thema Vorst & Volk georganiseerd waaronder een rondleiding rond dit thema. Deze rondleiding sloeg zo goed aan dat deze inmiddels is opgenomen in het reguliere aanbod voor groepen. Publiciteit Om de naamsbekendheid te vergroten werd in 2013 een belangrijke stap gezet in het uitdragen van de identiteit van het LM door dit te vertalen in een uniforme huisstijl. Dit is een verandering ten opzichte van de keuze in voorgaande jaren om iedere tentoonstelling een eigen uitstraling te geven. Met diverse mediapartners werden in 2013 structurele afspraken gemaakt om de naamsbekendheid van het Limburg Museum te vergroten in Limburg. Hierdoor werd de band met de media nog sterker. w
inzet van social media getracht de naamsbekendheid te vergroten om zo te zorgen voor meer bezoekers. Via de website werd in 2013 veel informatie verspreid over de wisseltentoonstellingen, vaste presentaties en activiteiten die door het jaar heen zijn georganiseerd. Daarnast is op de website praktische bezoekersinformatie te vinden en meer informatie over de collectie. In 2013 hebben ruim 90.000 unieke bezoekers de website van het LM bezocht (in 2012
11 Jaarverslag 2013
waren dit er 65.000).Via Twitter en Facebook werd in 2013 gecommuniceerd over alle activiteiten in het LM en ook gereageerd op reacties van (potentiële) bezoekers. Dit heeft ertoe geleid dat eind 2013 het LM 2.056 volgers had op Twitter (eind 2012 waren dit er 1.374) en dat eind 2013 de Facebook pagina van het LM 523 likes had (eind 2012 waren dit er 197).
Zakelijkere focus Organisatie In 2011-2013 heeft het Limburgs Museum de organisatie aangepast ten einde zakelijker en commerciëler te kunnen werken. Eind 2013 was het duidelijk dat de directie wordt versterkt met een zakelijk directeur en een taakverdeling komt tussen algemeen/inhoudelijke en zakelijke aandachtspunten. Hierdoor kan (een deel van) de tussenlaag van leidinggevenden komen te vervallen. Ook werd een aantal wetenschappelijke onderzoekstaken beëindigd teneinde ruimte in de formatie te verkrijgen voor nieuwe taken. Door meer eigen inkomsten te generen en te groeien in bezoekersaantallen kan een deel van de weggevallen indexering over 2013-2015 worden opgevangen. Toekomstige indexering is noodzakelijk wil het museum niet in een negatieve spiraal komen. Met continu die twee doelen (groei bezoekers en eigen inkomsten) in gedachten is de reorganisatie met hulp van een tijdelijke externe projectdirecteur in 2013 afgerond. Samenwerking met partners In 2013 heeft het Limburgs Museum strategisch samengewerkt met een aantal partners. Een aantal samenwerkingen willen we hier noemen.
Lifva In 1996 werd Stichting Limburgs Film- en Video Archief opgericht met het doel om zorg te dragen voor dragers van historische films en video. Sedert 2000 werden de activiteiten van Lifva geïntegreerd in het Limburgs Museum. In 2012 werd geconstateerd dat de taken goed zijn geborgd en de continuïteit gewaarborgd is, waardoor de stichting Lifva in feite opgeheven kan worden. Vanwege fiscale verplichtingen jegens een van de recente schenkers (Geefwet) kan dit evenwel pas in het fiscale jaar 2014 gaan plaatsvinden. De voorbereidingen voor de liquidatie van Stichting Lifva zijn grotendeels in 2013 geëffectueerd.
SOB Met de seniorenverenigingen in de gemeente Venlo werd een jubileumprogramma ontwikkeld teneinde de naamsbekendheid te vergroten en mogelijkheden voor programma’s in het museum te promoten. De opkomst was groot (1000 leden) en de reacties waren zeer goed. Inmiddels is ook voor 2014 een programma ontwikkeld.
Mediapartners Het museum werkt intensief samen met lokale partijen als Omroep Venlo, Peel en Maas, A&C Media en regionale partners als L1 (bijvoorbeeld uitzending ‘Cultuurcafé’), en MediaGroep Limburg. Een goed voorbeeld van de synergetische effecten van deze samenwerking was het project Geschilderd van Eijsden tot de Mookerhei (zie hierboven bij Presentaties en Tentoonstellingen), waarbij in de communicatie als in de productie, verkoop en distributie van een gebundeld boek de samenwerking optimaal tot uiting werd gebracht. VOC Het Venlose Overleg Culturele (VOC) instellingen overlegt een aantal keren per jaar over uiteenlopende zaken. Tijdens het overleg worden ervaringen uitgewisseld, activiteiten en evenementen op elkaar afgestemd etc. Op initiatief van het Limburgs Museum organiseerden de samenwerkende culturele instellingen in Venlo in 2013 hun eerste gezamenlijke Nieuwjaarsbijeenkomst in het Limburgs Museum. Hiermee is onder meer een nieuwe traditie geboren waardoor medewerkers van diverse instellingen elkaar beter leren kennen teneinde in projecten beter te kunnen samenwerken.
Limburgse Archeologie Dagen Het Limburgs Museum is mede-initiatiefnemer van de Limburgse Archeologie Dagen. In 2013 werd de 5e editie georganiseerd met de opening van de tentoonstelling Van de schoorsteenmantel. Oudprovinciaal archeoloog drs. Henk Stoepker kreeg tijdens deze LAD de Guillonpenning uitgereikt voor zijn verdiensten voor de Limburgse archeologie. LGOG In het kader van het 150-jarig bestaan van de LGOG werden er in samenwerking met het LM een tweetal tentoonstellingen en activiteiten georganiseerd. Samen met de nieuwe sectie Bedrijfsgeschiedenis
van LGOG werd een studiedag georganiseerd over bedrijfsfilms. Deze dag werd mede opgezet vanwege het 150-jarige bestaan van LGOG. Kortingsacties met bedrijven en instellingen In 2013 heeft het LM met diverse partners samengewerkt in verschillende kortingsacties om de naamsbekendheid te vergroten en meer bezoekers naar het LM te krijgen. Samen met Leisure Port (van de website liefdevoorlimburg.nl) is in 2013 een actie geweest in het voordeelbonnenboekje waarmee de tweede persoon gratis entree kreeg. Er zijn in totaal 375 bonnen ingeleverd (750 bezoekers). Ook met de BankGiro Loterij gold er een kortingsactie voor tweede persoon gratis gedurende een maand. Dit leverde 24 bonnen op (48 bezoekers). In het eerste weekend van juni werd een museumweekend georganiseerd voor klanten van supermarktketen Lidl. Klanten konden sparen om gratis naar het museum te gaan en Lidl heeft de entreegelden aan het LM vergoed. Tijdens dit weekend zijn 960 bezoekers naar het museum gekomen. In de zomer was er een actie met Jan Linders. Klanten van Jan Linders konden sparen voor 50% korting op een bezoek aan het LM. Met deze actie zijn 677 bezoekers naar het LM gekomen. Vrienden Sinds 1983 heeft het museum een Vriendenstichting. De laatste jaren zien musea een trend van teruglopende participanten in Vriendenorganisaties. Ook het Limburgs Museum merkt de trend van vermindering en vergrijzing van het aantal Vrienden. Daarom is in 2013 een programma ontwikkeld waarin meer activiteiten worden georganiseerd die ook de (klein) kinderen van Vrienden kunnen interesseren. Daarnaast is gestart met een maandelijkse digitale Vriendenbrief.
13 Jaarverslag 2013
Collectie Evaluatie van deze intensivering van de contacten heeft nog niet plaatsgevonden. Op het einde van het verslagjaar hadden de Vrienden en Vriendinnen 351 contribuanten. Businessclub Door de economische crisis zagen we in 2012 dat de animo voor de Businessclub achteruitging. In 2013 is de tariefstelling en de bijbehorende tegenprestaties door het Limburgs Museum opnieuw bestudeerd en vastgesteld. De stabilisatie die medio 2013 werd geconstateerd boog op het einde van het verslagjaar om in een toename van het interesse van de Businessclub. Op het einde van het verslagjaar waren er tien gouden, twaalf zilveren en acht bronzen leden van de Businessclub. Museumcafé De afgelopen jaren bezoeken steeds meer families (gezinnen met kinderen, opa’s en oma’s met kleinkinderen) het Limburgs Museum en daarmee ook het Museumcafé. Ten einde deze doelgroep ook goed te kunnen ontvangen is het concept van het Museumcafé aangepast. Voorheen werd er aan tafel bediend en werden er luxere gerechten geserveerd die ter plekke bereid werden in de keuken van het museumrestaurant. Eind 2013 is het Museumcafé verbouwd waardoor er een selfserviceplus concept kon worden doorgevoerd. Dat houdt in dat het Museumcafé in beginsel een zelfbedieningsconcept heeft maar dat dit wel kan worden uitgebreid bij bijvoorbeeld groepen of speciale gelegenheden.
Het verzamelen, bewaren, beheren en tentoonstellen van collectie behoort tot de kerntaak van het museum. Daarmee onderscheidt het LM zich dan ook van een kunsthal of attractiepark. De collectie van het museum bestaat uit drie onderdelen: • Museumcollectie • Filmcollectie • Boekencollectie Het collectiebeleidsplan dient als leidraad voor hoe het LM omgaat met de collectie. In 2013 is het LM gestart met het schrijven van het Collectiebeleidsplan voor de komende jaren. In 2014 wordt dit plan definitief gemaakt. Door aankopen, schenkingen of juist door het afstoten van voorwerpen ontstaat een collectie Limburgs cultureel erfgoed die met trots kan worden nagelaten aan toekomstige generaties. Aanwinsten
De collectie van het Limburgs Museum is in 2013 verrijkt met 387 aanwinsten. Met het oog op de nieuwe vaste presentatie over de oudste geschiedenis van Limburg is met name veel geïnvesteerd in het verzamelgebied archeologie. Daartoe werd een aantal vondsten in eigendom verworven, zoals een belangrijke
bronstijdschat uit Echt-Susteren. Belangrijker was dat het Limburgs Museum afspraken kon maken over langdurige bruikleen van eigendommen uit het Rijksmuseum van Oudheden te Leiden, LGOG/ Centre Céramique te Maastricht en het Provinciaal depot voor Bodemvondsten te Maastricht. In de collectie beeldcultuur werden belangrijke aanwinsten verworven zoals de winnende foto’s van de euregionale fotowedstrijd over religiebeleving, Limburgse familieportretten van Nico Jesse en een viertal foto’s van fotografe Lilith. Een veertigtal films werden in 2013 als schenking overgedragen aan de stichting Lifva. De collectie pastels werd uitgebreid met drie portretten uit het eerste kwart van de 19e eeuw. Het betreft de Venlose raadsverwant A.J.E. Mooren († 1806) en het Tegelse echtpaar De Rijk-De Koning (ca 1832) getekend door Theodoor Bohres. De grafische collectie werd uitgebreid door de aankoop van een dertigtal volksprenten (o.a. van Bontamps te Venlo, Brepols te Turnhout), de aankoop van een negental affiches en de schenking van een serie modeprenten. In de collectie historische kunst kon een aantal belangrijke aanwinsten worden verkregen uit schenkingen zoals werken van Charles Eijck-Atelier te Ravensbosch (1943) en Piet Wiegman-Biljartspelers in Thorn (1929). Mevr. A. Nijsten besloot haar collectie Limburgse moderne kunst te schenken aan het Limburgs Museum. Het betreft een aantal schilderijen (van o.a. Aad de Haas, Charles Eijck, Rob Brouwers) en veel werken op papier. Aan de hand van deze collectie “van een gewone huisvrouw” wordt gedocumenteerd hoe kunst in de jaren 60 en 70 werd “gedemocratiseerd”.
Middels aankopen kreeg de collectie sculpturen belangrijke impulsen, o.a. door een Kruisbeeld (Zuid-Nederland ca 1450), een Marianum van de Elsloogroep (ca 1525), een Nederrijns beeld van St. Quirinus als ridder (ca 1500) en een Maaslandse
Christus op de koude steen(ca 1525). De collectie textiel kreeg in 2013 een aantal bijzondere aanwinsten, zoals de floriadehoed van Jan Taminiau die door minister Melanie Schultz van Haegen aan het Limburgs Museum werd geschonken. Eveneens als schenking werd de complete outfit van de Venlose Sinterklaas uit 1945 verkregen. De Partij van de Arbeid te Maastricht droeg haar collectie vaandels (met vroegsocialistische exemplaren uit het begin van de 20e eeuw) als bruikleen over aan het Limburgs Museum. Restauraties Heel veel restauraties in 2013 stonden in het teken van de voorbereiding van de nieuwe presentatie over de oudste geschiedenis van Limburg. Honderden voorwerpen van aardewerk, metaal, glas en organisch
15 Jaarverslag 2013
Omgeving en gebouw materiaal werden in 2013 gerestaureerd door onze vaste relatie Restaura bv te Haelen, een van de beste bedrijven op het gebied van restauratie van roerend cultureel erfgoed. Tot de belangrijkste restauraties behoren onder andere: bronstijdschat van EchtSusteren, rijk graf van Hegelsom, Keltische zwaarden, muurschilderingen van Maasbracht, Romeins grafveld (glas, aardewerk) van Heel en het Haantje van Buchten. Door Koninklijke Woudenberg werden de restanten van het ‘mikwe’ van Venlo geconserveerd en toonbaar gemaakt. Voor de materiële verzorging werd een onderhoudsvoorstel opgesteld en uitgevoerd.
Met het fotograferen van objecten heeft het Limburgs Museum een achterstand. Daarom is aan de Fotovakschool Venlo gevraagd of ze ons kon helpen bij het inhalen van deze achterstanden. Dit heeft geresulteerd in een samenwerkingsproject dat zich richtte op het digitaliseren van driedimensionale objecten (deelcollecties archeologie) en tweedimensionale objecten (deelcollectie schilderijen). De Fotovakschool verstrekte aan haar deelnemende studenten het certificaat ‘Fotograferen van
Zichtbaarheid collectie Uitlenen collectie In 2013 heeft het Limburgs Museum zijn tentoonstellingen aangevuld met 35 binnenkomende bruiklenen. Het zwaartepunt ging uit naar de tentoonstelling van amateurarcheologen Van de schoorsteenmantel, die bestond uit 21 bruiklenen. Objecten uit de eigen collectie zijn in 2013 uitgeleend aan twaalf collega musea. De grootste bijdrage heeft het Limburgs Museum geleverd aan Museum Land van Valkenburg met hun tentoonstelling Terug naar kasteel Oost met tien schilderijen uit de collectie. Ook buiten de provincie Limburg is de collectie uitgeleend, zoals aan het Stedelijk Museum Alkmaar voor hun tentoonstelling Piet en Matthieu Wiegman. Schilders van de Bergense School. Hiervoor heeft het Limburgs Museum zeven schilderijen in bruikleen gegeven. Behalve schilderijen zijn er ook objecten uit de historische collectie, affiches en tekeningen in bruikleen gegeven aan andere veelal Limburgse instellingen. Digitaliseren
Kunstvoorwerpen’. Vervolgens is, met behulp van advies van de Fotovakschool, een start gemaakt met het aanschaffen van professionele apparatuur waarmee medewerkers van het Limburgs Museum in de toekomst zelfstandig kwalitatief goede foto’s kunnen maken. De gedigitaliseerde objecten kunnen daardoor met foto worden ontsloten in het collectieregistratiesysteem Adlib en in de online beeldbank. Hierdoor kunnen internetbezoekers meer en betere inzage krijgen in de collecties van het Limburgs Museum en de foto’s
kunnen worden gebruikt voor fotobestellingen van derden en voor marketingdoeleinden. Onderzoek Onderzoek in het Limburgs Museum is altijd gerelateerd aan de taken van het museum. Dat kan enerzijds betrekking hebben op de collectie en anderzijds op publiekstaken middels de collectie. Het onderzoek in 2013 stond in belangrijke mate in dienst van de nieuwe opstelling over onze oudste geschiedenis. Leo Verhart en Gemma Jansen schreven een manuscript dat dienst deed als uitgangspunt voor de verhaallijn in de tentoonstelling en als achtergrondinformatie voor educatief werk en rondleidingen. Er wordt in 2014 onderzocht of er een markt is voor het manuscript dat dan als rijk geïllustreerd Museumboek kan worden uitgegeven. Jos Schatorjé onderzocht de vervaardiging en de verblijfsgeschiedenis van de pasteltekening van de Venlose raadsverwant A.J. Mooren (†1806). Het onderzoek wordt in 2014 omgezet tot een artikel voor De Maasgouw. De expositie Geschilderd van Eijsden tot de Mookerhei maakte gebruik van de nieuwe methodiek van crowdsourcing. De publicatie die uit de artikelen van Sef Derkx werd samengesteld was een zeer groot succes.
Groot onderhoud gebouw In 2012 werd de verbouwing van het Limburgs Museum afgerond. In 2013 werden er nog een aantal aanpassingen doorgevoerd. Hierbij ging het met name om in verband met de verbouwing uitgesteld groot onderhoud, energiebesparende aanpassingen en een aantal kleinere dringende aanpassingen in nietpublieke ruimtes wegens het ontvangen van meer bezoekers dan begroot.
17 Jaarverslag 2013
Medewerkers en vrijwilligers (per 31-12-2013) Raad van Toezicht dhr. ir. Kees van Rooij | voorzitter dhr. ir. Alfons Bruekers | lid dhr. drs. Jos Kievits | lid mw. mr. Esther te Veldhuis | lid dhr. dr. Jo. Wachelder | lid mw. Odile. Wolfs | lid Medewerkers drs. Jos Schatorjé | directeur (bestuurder) drs. Ad Bogers | medewerker collecties Jacqueline Bonekamp | medewerker reserveringen & sales Sef Derkx | medewerker marketing en communicatie Peter Driessens | medewerker presentaties Nancy van den Eijnde | junior registrator Guido Ernst | medewerker gebouw en techniek Renske Heisen | educatief medewerker Frank Holthuizen | conservator Lisa Houben | oproepkracht dr. Gemma Jansen | projectmedewerker assistent conservator Charlotte Janssen | manager marketing & communicatie, lid MT Linda Janssen | manager museale zaken, lid MT Annelies Joppen | teamleider balie
18 Jaarverslag 2013
Annelies Kuijpers | educatief medewerker Karin Kuijpers | medewerker reserveringen & sales Wil Kuijpers | educatief medewerker Angelique Leeder | secretarieel medewerker Stan Linssen | vormgever Jan Mans | gastheer drs. Marieke van Meer | senior registrator Judith van der Meer | oproepkracht drs. Leentje Mostert | conservator Petra Pepers | projectmedewerker bibliotheek Cleo Schatorjé | oproepkracht Gyonne Schatorjé | oproepkracht Patrice Schmitz | medewerker evenementen Jolande Segers | manager bedrijfsbureau, lid MT Marjolijn Staarink | educatief medewerker Wolfgang Stark | assistent collecties Astrid Stevens | medewerker marketing en communicatie Stephanie Sukel | oproepkracht John Trienes | assistent collecties dr. Leo Verhart | projectmedewerker conservator Annemiek Volman | oproepkracht Marlies Wagemans | assistent secretarieel medewerker Ilona Woltering | financieel medewerker Annemarie Wijnhoven | secretarieel medewerker Vrijwilligers Frits van Aarsen | filmprojectie Jeanne Alsters | mailing Frans Arends | mailing John Bongers | collecties Elly Bovendeerd | gastvrouw Dorien Crins | balie Peter van Crooij | balie
Jes Cuijpers | rondleider Gerard Driessen | educatie Frans Fortuin | vrienden Teuntje van Gasselt | mailing Chris van Gerven | filmprojectie Mia Gipmans | rondleider Nikki de Groot | JONG Paul Haanen | collecties Mies Heijmans | rondleider Ria Hollander | kantine/doehoekjes Anny Leenen | educatie Tom van de Loo | rondleider Ernie van Lijssel | balie Marianne Lücker | mailing Wiel Luys | collecties Bram Markusse | mailing Gerry van der Meij | balie Ted Merkus | filmprojectie Jo Neilen | rondleider Myrna Nelissen | mailing Annedore Pijnenburg | rondleider Thei Pubben | filmprojectie Riet Sax | collecties Birgit Schade | rondleider Kees Smit | filmprojectie Trees Somers | mailing Eveline Stapper | kantine/doehoekjes Jan Trienekens | mailing Fried Urselmann | rondleider Harrie Vaessen | collecties/filmprojectie Harrie Vens | rondleider Nancy Winckers | rondleider
Wetenschappelijke adviesraad Het Limburgs Museum heeft een Wetenschappelijke Adviesraad, die het museum op het gebied van wetenschappelijke onderzoek adviseert. De Wetenschappelijke Adviesraad bestaat uit de volgende leden: dr. Jo Wachelder | Universiteit van Maastricht | voorzitter prof. dr. Raymond Corbey | Faculty of Archaeology, Leiden University School of Humanities, Tilburg University | lid prof. dr. Peter Nissen | Radboud Universiteit Nijmegen | lid dr. Jos Pouls | Open Universiteit Heerlen | lid prof. dr. Eric Venbrux | Radboud Universiteit Nijmegen | lid prof. dr. Willem Willems | Universiteit van Leiden | lid
Functionele exploitatiebegroting BATEN
Financiën De afgelopen jaren veranderde de wereld drastisch door de financiële crisis. Subsidies voor culturele instellingen kwamen onder druk te staan. Voor het Limburgs Museum betekent dit dat de jaarlijkse indexering van de subsidie is stopgezet van 2013 tot en met 2015. Het Limburgs Museum besloot daarop te reageren met een ambitieus bedrijfsplan ‘Verbeteren in een veranderende omgeving’ (2013-2016) waarin volop wordt ingezet op het verhogen van de eigen inkomsten, met andere woorden, het LM zet in op cultureel ondernemerschap. Cultureel ondernemerschap laat het LM op zoek gaan naar kansen binnen de museummuren en daarbuiten en deze realistisch in te schatten, te onderzoeken en indien waardevol met beide handen te grijpen. Om meer inkomsten te genereren diende het Limburgs Museum anders te gaan werken. Om klaar te zijn voor de toekomst was en is het noodzakelijk anders te denken en handelen. Om dat mogelijk te maken, besloot het MT van het Limburgs Museum eind 2011 te gaan reorganiseren, om zo te komen tot een meer klantgerichte en zakelijkere (commerciële) manier van werken. In 2013 kreeg die nieuwe organisatie langzaam vorm. Er werd zakelijker gedacht en gehandeld zonder dat hetgene, waarvoor het Limburgs Museum op aarde is, in het gedrang komt. Baten Deze andere manier van werken is niet alleen terug te zien in een aantal inhoudelijke onderwerpen maar ook in de financiële verantwoording. De aantrekkelijke laagdrempelige programmering en de vele activiteiten en evenementen zorgen er voor dat er in het Limburgs
20 Jaarverslag 2013
Museum altijd iets te doen is. Het klantgerichte aanbod is door de nieuwe afdeling marketing & communicatie in samenwerking met de afdeling onderzoek & presentaties goed in de markt gezet. Deze factoren hebben gezorgd voor een sterke groei in bezoekersaantallen en daarmee groei in de entreegelden en afgeleiden daarvan als de museumwinkel en Businessclub. Dit heeft uiteindelijk geleid tot een percentage eigen inkomsten van 28,9%. Lasten In 2013 werd het laatste gedeelte van het groot onderhoud, dat was uitgesteld wegens de verbouwing, afgerond. Tevens werd er gewerkt aan de voorbereiding van de nieuwe vaste presentatie Van neandertahler tot stedeling en de wisseltentoonstelling Dino Experience die begin 2014 is geopend. De kosten voor marketing & communicatie vielen iets hoger uit dan begroot.
Entreegelden Museumwinkel Businessclub Vrienden Horeca (huur GC) Evenementen/arrangementen Fondsen Overige inkomsten Subsidies structureel Subsidies projecten Onttrekking voorzieningen Totaal baten
realisatie
begroting
realisatie
2012
2013
2013
179.462 54.683 75.500 15.000 12.000 18.440 0 71.166 3.896.745 115.656 101.874
160.800 50.000 75.000 25.000 12.000 25.000 722.187 30.000 3.730.260
350.590 57.677 124.500 15.000 12.000 20.358 463.273 163.860 3.730.262
577.813
520.840
4.424.870
5.408.060
5.574.016
1.602.540
1.541.120
1.521.838
61.162 15.456
71.000 17.000
93.296 15.065
1.874.721 291.485 373.002 16.145
1.693.740 332.500 1.468.200 10.000
1.999.987 246.279 1.216.499 5.447
128.702 43.990 81.825
124.500 40.000 145.000
186.402 60.892 129.837
4.489.028
5.443.060
5.475.542
LASTEN Personeelskosten Bedrijfsbureau secretariaat administratie Museale zaken facilitaire dienst collecties presentaties & onderzoek educatie Marketing en communicatie marketing & communicatie balie en winkel Overige kosten Totaal lasten FINANCIËLE LASTEN EN BATEN Rente
72.706
35.000 46.326
Totaal financiële lasten en baten
72.706
35.000
46.326
0
0
4.803
8.548
0
139.997
Buitengewone lasten resultaat in deelneming GC EXPLOITATIE SALDO
de provincie limburg financiert het limburgs museum
het limburgsmuseum is beneficiënt van de bankgiro loterij
Keulsepoort 5 5911 BX Venlo T- 077 3522112
