JAARSTUKKEN 2008 April 2009

JAARSTUKKEN 2008 April 2009

JAARSTUKKEN 2008 April 2009

Jaarstukken 2008 Inhoudsopgave

Inhoudsopgave Hoofdstuk 1

Hoofdstuk 2

Hoofdstuk 3

Jaarstukken

2008

Jaarstukken 2008 1.1 Inleiding 1.1.1 Jaarverslag 1.1.2 Jaarrekening 1.2 Beleidsmatige en financiële samenvatting en conclusie op de hoofdlijnen 1.3 Resultaatbestemming 1.4 Leeswijzer

9 9 11 13 19 25

Beleidsverantwoording 2.1 Programmaverantwoording 2.1.1 Stadsvisie “Leeuwarden fier verder! Op weg naar een duurzame stad” 2.1.2 Meerjareninvesteringsprogramma 2008 2.1.3 Programma’s Programma Cultuur (1) Programma Jeugd en onderwijs(2) Programma Economie en toerisme (3) Programma Zorg en opvang (4) Programma Werk en inkomen (5) Programma Wonen (6) Programma Infrastructuur/bereikbaarheid (7) Programma Dienstverlening (8) Programma Politiek bestuur (9) Programma Veiligheid, openbare orde en handhaving (10) Programma Sport (11) Programma Ruimtelijke ordening, wijken en dorpen (12) Programma Milieu, energie, water (13) Programma Woon- en leefomgeving (14) Programma Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien (15)

27 27 33 33 37 55 69 87 103 115 133 151 163 175 189 199 211 235 251

2.2 Paragrafen 2.2.1 Lokale Heffingen 2.2.2 Weerstandsvermogen 2.2.3 Onderhoud Kapitaalgoederen 2.2.4 Financiering 2.2.5 Bedrijfsvoering 2.2.6 Verbonden Partijen 2.2.7 Grondbeleid 2.2.8 Strategisch investerings- en ontwikkelingsfonds

259 259 261 264 269 271 283 285 288

Financiële rekening en balans 3.1 Financieel resultaat 3.1.1 Financieel resultaat 2008 op hoofdlijnen 3.1.2 Financiële overzichten 3.2 Balans 3.2.1 Balans 3.2.2 Toelichting op de balans 3.3 Verantwoording Specifieke Uitkeringen

295 295 306 310 310 312 332

Accountantsverklaring Kerngegevens

333 335

5

Jaarstukken 2008 Inhoudsopgave

Overzicht bijlagen

Bijlageboek I A Expeditie Leeuwarden activiteitenoverzicht B Rapportage majeure projecten C Informatieraster Bijlageboek II D Verbonden partijen E Overzicht reserves en voorzieningen F Overzicht van gewaarborgde geldleningen G Monitor ombuigingen H Samenvatting uitkomsten auditrapportages 2007 I Overzicht van de personele sterkte, personeelslasten en personeel van derden J Aanwending onvoorzien/taxatiefouten K Overzicht incidentele baten en lasten L Verantwoordingsinformatie Specifieke Uitkeringen (SISA-bijlage)

6

Jaarstukken 2008 Samenstelling van het bestuur

Samenstelling

van

het

bestuur

Burgemeester dhr. drs. F. J.M. Crone

Wethouder dhr. M. Florijn MA

Portefeuilles:

Portefeuilles:

Programma Openbare orde & veiligheid

Programma Werk en inkomen

Programma Politiek bestuur

Programma Dienstverlening

Kabinetszaken

Programma Sport

Bedrijfsvoering

Wethouder dhr. G. Krol (loco burgemeester)

Wethouder mw. Y. Diks

Portefeuilles:

Portefeuilles:

Programma Jeugd en onderwijs

Programma Cultuur

Programma Infrastructuur/ bereikbaarheid

Programma Milieu, energie en water

Programma Algemene dekkingsmiddelen en

Programma Woon- en leefomgeving

onvoorzien

Financiën

Wethouder dhr. Drs. H. S. Deinum

Wethouder dhr. drs. W.R. Sluiter

Portefeuilles:

Portefeuilles:

Programma Ruimtelijke ordening

Programma Zorg en opvang

Programma Economie en toerisme

Programma Wonen

Grondbeleid

Grote Stedenbeleid

Gemeentesecretaris drs. C.H.J. Brugman

V.l.n.r. wethouder Deinum, wethouder Sluiter, wethouder Krol, burgemeester Crone, wethouder Diks, wethouder Florijn en gemeentesecretaris Brugman

7

1. Jaarstukken 2008

8

1.1 Inleiding

1. Jaarstukken 2008

1.1 Inleiding

1. J a a r s t u k k e n

2008

1.1 Inleiding

In de jaarstukken 2008 wordt verantwoording afgelegd over de programmabegroting 2008. De jaarrekening en het jaarverslag zijn in één document gebundeld. De opbouw van de jaarstukken kan grafisch als volgt worden weergegeven.

Jaarstukken

Jaarverslag

Programma verantwoor ding

Paragrafen

Jaarrekening

Programma rekening

Balans

1.1.1 Jaarverslag Volgens het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) bestaat het jaarverslag ten minste uit de programmaverantwoording en de paragrafen. Programmaverantwoording In de programmaverantwoording is per programma inzicht gegeven in de mate waarin de strategische hoofddoelen zijn gerealiseerd. In de tabel met de subdoelstellingen is in de kolom ‘Realisatie 2008’ de meting van de indicatoren in 2008 weergegeven. In de kolom ‘Saldo’ wordt het verschil van deze realisatie ten opzichte van de prognose in de programmabegroting 2008 weergegeven. Na de tabellen met de prestaties wordt, onder “Analyse en toelichting”, een eventuele afwijking in de doelstellingen, uitgedrukt in indicatoren, zonodig toegelicht onder de vraag: ‘Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt?’. In de tabellen van de prestaties (incidenteel, structureel en onder speerpunten begrotingsjaar) is aangegeven of een prestatie wel, niet, gedeeltelijk of anders is uitgevoerd. De verklaring van afwijkingen van de prestaties of een nadere toelichting zijn ook opgenomen onder “Analyse en toelichting”. Onder de vraag: “Wat wilden we ervoor doen en wat hebben we gedaan?” Onder het kopje per programma Analyse en toelichting worden in ieder geval de relevante afwijkingen toegelicht. De volgende vuistregels zijn hiervoor gehanteerd:

9

1. Jaarstukken 2008

1.1 Inleiding

Subdoelstellingen – indicatoren. Subdoelstellingen worden beschreven als een gewenste toestand en vertaald in meetbare indicatoren. De realisatie van deze doelen wordt uitgedrukt in de indicatoren en wordt nader geanalyseerd als tussen de gerealiseerde en geprognosticeerde indicatoren: • een afwijking geconstateerd wordt tussen de programmabegroting 2008 t.o.v. de realisatie 2008, deze afwijking moet blijken uit (meet)gegevens in het realisatiejaar van de indicatoren; • een afwijking wordt verwacht voor de toekomst ten opzichte van het beoogde effect (bijvoorbeeld doordat de uitvoering van bepaalde prestaties stagneert in het verslagjaar); • er bijzonderheden over de effecten en indicatoren zijn te melden die hiertoe aanleiding geven. Een subdoel is niet geanalyseerd als het betreffende subdoel in de nieuwe programmabegroting is geschrapt. Welke afwijkingen analyseren? Hiervoor wordt de volgende vuistregel gehanteerd. • Als het verschil tussen de indicator bij een bepaald effect in de begroting van 2008 en 2009 groter is dan 10 % en de afwijkingen tussen begroting en realisatie groter is dan 5 %. • Als het verschil tussen de indicator bij een bepaald effect begroting van 2008 en 2009 kleiner is dan 10 % en de afwijking groter is dan 60 % van dit verschil. Per programma zal nagegaan moeten worden welke effecten aanvullend op deze vuistregel geanalyseerd moeten worden. Prestaties Als een prestatie niet, gedeeltelijk of anders is uitgevoerd dan is vastgelegd in de begroting, wordt deze afwijking verklaard. Omgekeerd geldt ook dat een prestatie die wel is verricht, maar niet in de begroting is opgenomen, wordt toegelicht en verklaard. Kosten De gerealiseerde baten en lasten worden zonodig toegelicht onder de vraag; ‘Wat mocht het kosten en wat heeft het gekost?’. Deze analyse vindt op programmaniveau plaats en niet per te onderscheiden hoofddoel. Baten en lasten Deze toelichting is opgebouwd uit een drietal componenten te weten: 1. kapitaallasten; 2. apparaatskosten; 3. overige lasten; 4. de totale baten. Kapitaallasten Afwijkingen op de kapitaallasten zijn per onderwerp binnen een programma toegelicht als de afwijking groter is dan € 100.000. In de toelichting is vermeld welke investeringskredieten de afwijking hebben veroorzaakt en wat de reden is (bijvoorbeeld vertraging in de uitvoering als gevolg van een bezwaarprocedure, een onjuiste planning etc.). Apparaatskosten De apparaatskosten worden per programma toegelicht indien sprake is van een afwijking groter dan 25% ten opzichte van het bedrag gemeld in de gewijzigde begroting en voor zover de afwijking groter dan € 250.000 is en er een causaal verband bestaat met het aantal geleverde prestaties. De toelichting op de apparaatskosten is gericht op een verklaring van het verschil tussen de gerealiseerde en geraamde productieve uren.

10

1. Jaarstukken 2008

1.1 Inleiding

Overige lasten en totale baten Het resultaat op een programma moeten worden toegelicht indien t.o.v. de begroting: • op het saldo van de overige lasten en de baten sprake is van een afwijking groter dan € 100.000; • er sprake is van afwijkingen op de totale begrote lasten en/of baten groter dan € 250.000. Bij de toelichting van de overige lasten en de totale baten gaat het vooral om de vraag: “waarom heeft iets meer of minder gekost?” bijvoorbeeld een fiscale claim, lagere rijksbijdragen dan verwacht, minder gebruik gemaakt van een bepaalde voorziening, hogere of lagere (subsidie)afrekeningen over voorgaande jaren etc. Conclusie programma Tot slot wordt er per programma een conclusie getrokken. Conclusies kunnen worden getrokken op grond van de analyse van de afwijkingen op effecten, prestaties en financiën. Deze conclusies zijn van belang voor de kaderbrief en de begroting voor het volgende jaar (bijvoorbeeld een bepaalde prestatie kan beter niet meer uitgevoerd worden omdat deze geen enkele bijdrage levert aan het beoogde effect). Paragrafen Voor de paragrafen geldt dat over de beleidsvoornemens, die in de paragrafen van de programmabegroting 2008 zijn opgenomen, verantwoording wordt afgelegd. Als een beleidsvoornemen niet (volledig) is gerealiseerd, dan wordt aangegeven - naast de oorzaken van het niet realiseren - welke conclusie daaruit wordt getrokken. 1.1.2 Jaarrekening Volgens het BBV dient de jaarrekening ten minste te bestaan uit de programmarekening en balans met toelichting. Programmarekening De programmarekening bevat conform art.27 BBV: • de gerealiseerde lasten en baten per programma (programma 1 t/m 14); • het overzicht van de gerealiseerde algemene dekkingsmiddelen (programma 15); • het gerealiseerde resultaat voor bestemming (excl. toevoegingen en onttrekkingen aan reserves); • de werkelijke toevoegingen en onttrekkingen aan reserves; • het gerealiseerde resultaat na bestemming. Op de programmarekening wordt een toelichting op hoofdlijnen gegeven. In art. 28 van het BBV wordt bepaald dat de programmarekening tevens bevat: • een overzicht van de aanwending van het bedrag aan onvoorzien; • een overzicht van de incidentele lasten en baten. De Balans met toelichting De balansindeling is in overeenstemming met de bepalingen van het BBV en wijkt in principe niet af van de indeling zoals die het afgelopen jaar ook al in de gemeenterekening is gepresenteerd. Single Information/Single Audit (SISA) Sinds 2006 vindt de verantwoording van een groot aantal specifieke uitkeringen plaats via de SISA methodiek. De achtergrond hiervan is het terugdringen van de administratieve lasten bij de gemeenten. De invoering van SISA heeft tot gevolg dat over 2008 bij 84 specifieke uitkeringen er geen afzonderlijke verantwoording en accountantsverklaring meer nodig is naar het Rijk of andere medeoverheden. Deze verantwoording vindt nu plaats in de jaarstukken 2008 van de gemeente via een afzonderlijke bijlage met verantwoordingsinformatie over specifieke uitkeringen 2008. Wat

11

1. Jaarstukken 2008

1.1 Inleiding

betreft de gemeente Leeuwarden gaat het in 2008 in totaal om 30 specifieke uitkeringen, waaronder de WWB en de brede doeluitkeringen in het kader van het Grote Steden Beleid. Van het totale aantal via SISA verantwoorde specifieke uitkeringen hebben 26 betrekking op verantwoording aan het Rijk en 4 op verantwoording aan medeoverheden. Op grond van artikel 24 lid 3 van het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV) maakt de bijlage met verantwoordingsinformatie specifieke uitkeringen onderdeel uit van de jaarrekening van de gemeente. Dit betekent dat deze bijlage moet worden opgenomen in hoofdstuk 3 van de jaarstukken naast paragraaf 3.1 “Financieel resultaat” en paragraaf 3.2 “Balans”. In de inhoudsopgave van de jaarstukken wordt dit ook als zodanig aangegeven onder 3.3 “Verantwoording specifieke uitkeringen”. De feitelijke bijlage is opgenomen in het bijlagenboek II (bijlage L), omdat de bijlage verantwoording specifieke uitkeringen primair moet worden beschouwd als een verantwoordingsdocument naar het rijk (CBS).

12

1. Jaarstukken 2008

1.2

1.3 Resultaatbestemming

Beleidsmatige en financiële samenvatting en conclusies op hoofdlijnen.

Programmaverantwoording Hierna worden op hoofdlijnen de belangrijkste beleidsmatige en financiële afwijkingen en conclusies van de programma’s aangegeven. Algemeen De realisatie van de voorgenomen doelstellingen en ambities (wat wilden we bereiken?), zoals die in de begroting 2008 zijn opgenomen, is over het algemeen goed verlopen. Belangrijke gerealiseerde doelen en prestaties die genoemd kunnen worden zijn: 1. Het aantal brede scholen is uitgebreid tot zeven: Vrijheidswijk, Heechterp-Schieringen, Bilgaard, Achter de Hoven/Schepenbuurt/ Wielenpôlle, Oud Oost, Camminghaburen en AldlânOost. De scholen werken onder meer aan de sociale competenties van kinderen en stimuleren activiteiten op het gebied van sport, kunst en cultuur. 2. Er is meer kennisintensieve bedrijvigheid. De bouw van de Kenniscampus is gestart. Waterinstituut Wetsus is uitgebreid, geprofessionaliseerd en geïnternationaliseerd. 3. Dankzij de betrokkenheid van burgers en goede communicatie gaat het goed met het vinden van locaties voor maatschappelijke opvang. Voor twee voorzieningen is het al gelukt, voor twee voorzieningen moeten nog locaties worden gevonden. 4. Jongeren vallen minder vaak tussen wal en schip, mede dankzij de start van een Jongerenloket in combinatie met het leerwerkloket. 5. Door de intensieve samenwerking in het Veiligheidshuis krijgt elke overlastpleger een aanpak op maat hetgeen de overlast in wijken sterk heeft verbeterd. 6. Leeuwarden is goed op stoom met zijn woningbouw. In 2008 zijn 587 woningen gerealiseerd. De woningvoorraad is in 2008 toegenomen tot 46.049 woningen. 7. Een aantal sportvoorzieningen is in gebruik genomen, zoals het Cruijff Court en Krajicek Playground. 8. Zowel de nieuwe cultuurnota, ‘Cultuurvuur’, als de nieuwe stadsvisie, ‘Leeuwarden, fier verder!’, zijn in 2008 vastgesteld. 9. Energiebesparing en het gebruik van alternatieve brandstoffen wordt gestimuleerd door de bouw van energiezuinige appartementen in het Tramkwartier, taxivervoer op aardgas, de LEDverlichtingcampagne en initiatieven in het gebied Nieuw Stroomland. 10. Minder papierwerk en snellere procedures door nieuwe werkwijze rond diverse vergunningen. Leeuwarden loopt vooruit op de Omgevingsvergunning die per 1 januari 2010 ingaat. Financieel resultaat 2008 Het positieve resultaat over 2008 bedraagt € 8,25 mln. In onderstaande tabel worden de belangrijkste mee- en tegenvallers vermeld die tot het resultaat hebben geleid. In paragraaf 3.1.1 worden de posten toegelicht en daarbij wordt ook aangegeven in hoeverre deze posten in Turap-II al gemeld zijn. x € 1.000

RESULTAAT OP HOOFDLIJNEN

Rekening 2008

Kapitaallasten

1.730

V

Apparaatskosten

1.032

V

Overige verschillen: Nr.

Programma

2.

Jeugd en onderwijs Lagere kosten kinderopvang en peuterspeelzaalwerk

115

V

Exploitatie gymlokalen

206

N

Onderwijsachterstandenbestrijding

92

V

Niet bestede RAAK middelen

83

V

13

1. Jaarstukken 2008



Rekening 2008

3.

Economie en toerisme Filters en tegelwerk zwembad “De Blauwe Golf”

4.

264

N

Huurderving niet in exploitatie genomen panden

474

N

Diverse lasten niet in gebruik genomen panden

241

V

300

V

Zorg en opvang Vouchers bewonersinitiatieven Accommodatiebeheer buurthuizen

5.

87

V

Multifunctionele centra (MFC’s)

243

V

Inburgering

125

V

Woonzorgzone Zuidlanden

325

V

Subsidie Wonen met zorg

130

N

Programmakosten WMO

212

N

Jaaroverschrijdende contracten werkdeel Wet WWB

130

V

WWB (inkomensdeel)

875

V

Afrekening vergoeding voor zelfstandigen

405

V

Armoedebestrijding

284

V

112

V

86

V

Milieuvergunningen en controles

61

V

Onvoorzien Fryslân Miljeu

72

V

Niet verdeelde taakmutaties

138

V

Dividend

404

V

Werk en inkomen

Sociale werkvoorziening 7.

Infrastructuur/bereikbaarheid

10.

Veiligheid, Openbare orde en Handhaving

Verhardingen Rampenbestrijding 13.

15.

Milieu, energie en water

Algemene dekkingsmiddelen

Algemene uitkering uit gemeentefonds

1.528

V

356

N

Werken van derden

134

V

Niet bestede middelen stelpost onvoorzien

129

V

Opschorting toetreding Dimpact

120

V

Vrijval voorziening BTW compensatiefonds

319

V

Diverse kleinere mee- en tegenvallers

724

V

8.252

V

Lagere opbrengst OZB

Totaal

Hierna volgend wordt per programma een compacte samenvatting inclusief het financiële resultaat van het programma gegeven. De mee- en tegenvallers uit de hieraan voorafgaande tabel maken onderdeel uit van het totale resultaat per programma zoals dat hiernavolgend wordt vermeld.

Samenvattingen programma’s Programma Cultuur (1) Het programma Cultuur is op een goede manier uitgevoerd. De ambitie en de ontwikkelingen van het brede cultuurveld geven aan, dat cultuur springlevend is in Leeuwarden. Een voorbeeld dat

14

1. Jaarstukken 2008


cultuur goed leeft onder de bevolking blijkt uit de opkomst van 18.000 bezoekers aan de Blokhuispoort tijdens de Open Monumentendag, zesmaal meer dan het beoogde aantal. In 2008 is de nieuwe cultuurnota Cultuurvuur voor de periode 2009 en verder geschreven en vastgesteld. Daarnaast is in mei 2008 een nieuwe, integrale Erfgoedverordening gemeente Leeuwarden in werking getreden voor de gemeentelijke Monumentenzorg en Archeologie. Mede hierdoor is een grote bijdrage geleverd aan het beschermen en het beheer van cultureel erfgoed in Leeuwarden. Gezien de grootte van de afwijkingen is er geen nadere financiële toelichting noodzakelijk. Programma Jeugd en onderwijs (2) Alle zaken van het programma lopen volgens plan. Het aantal brede scholen is in 2008 uitgebreid tot zeven en zal verder doorgroeien in het huidige jaar. De ontwikkeling van Centra voor Jeugd en Gezin sluit nauw aan bij de brede schoolontwikkeling. In de zomer van 2009 levert de pilot CJG resultaten op, waarbij de centra t/m 2011 over de stad worden uitgerold. Ook de gemeentebrede implementatie van “Veilig en gezond opgroeien” is bij deze ontwikkelingen ingebed. De Lokale Educatieve Jeugd Agenda 2008-2011 is samen met onderwijsbesturen en jeugdinstellingen ontwikkeld. De oplevering van de Kenniscampus zal naar verwachting plaatsvinden in de zomer 2009. Er is een voordelig resultaat op de kosten kinderopvang en peuterspeelzaalwerk van € 115.000 gerealiseerd en een nadeel op de exploitatie van gymlokalen van € 206.000 op dit programma. Bij de kinderopvang hebben enkele doelgroepen nog niet voor een volledig jaar een beroep gedaan op de beschikbare middelen en heeft de ontwikkeling van het peuterspeelzaalwerk in Techum vertraging opgelopen. Programma Economie en toerisme (3) Het programma loopt in grote lijnen in de pas met de gestelde targets. De speerpunten zijn in hoofdzaak gehaald. Hierbij heeft het wegwerken van het achterstallig onderhoud aan de verschillende gemeentelijke panden enige vertraging opgelopen, maar zal binnen de planperiode (2007-2010) zijn afgerond. Voor het evenementenbeleid is het straatfestival geselecteerd om verder uit te bouwen. De zaterdagmarkt is al verplaatst en de maandag- en vrijdagmarkt worden eind maart 2009 verplaatst naar de Nieuwestad/Wirdumerdijk. Een nadelig resultaat is ontstaan door extra kosten in het zwembad “De Blauwe Golf” (€ 290.000) en huurderving niet in exploitatie genomen panden (€ 474.000). Een voordeel was ontstaan door lagere lasten bij niet in gebruik genomen panden (€ 241.000). Programma Zorg en opvang (4) In 2008 stond kwaliteitsverbetering van het programma bovenaan. Goede communicatie met burgers en het vinden van locaties leiden tot een positief verloop van de locatiekeuze maatschappelijke opvang. Op basis van het besluit van het rijk over de herverdeling van de MO-middelen en de over te hevelen AWBZ-middelen functie OB zullen de consequenties voor het gemeentelijke beleid en vervolgens voor de instellingen inzichtelijk worden. Activiteiten op gebied van sociale integratie van achterstandsgroepen worden volgens plan uitgevoerd. Een drietal grote posten veroorzaken, in combinatie met kleinere posten, een voordeel van € 803.000. Ten eerste heeft de oplevering van de MFC’s nog geen doorgang gevonden waardoor het begrote bedrag nog niet besteed is. Daarnaast heeft het kabinet voor de periode 2008 tot en met 2010 geld beschikbaar gesteld voor bewonersinitiatieven in de wijken in de vorm van vouchers. In 2008 heeft echter nog geen daadwerkelijke uitgifte van deze waardebonnen plaatsgevonden. Ten slotte is in 2008 incidenteel een gemeentelijke bijdrage beschikbaar gemaakt voor de ontwikkeling van een woonzorgzone in het uitbreidingsgebied Zuidlanden die wegens vertraging (vanwege juridische procedures) nog niet is besteed

15

1. Jaarstukken 2008


Programma Werk en inkomen (5) De eerste effecten van de kredietcrisis hebben zich getoond bij het niet halen van de begrote daling bijstandsgerechtigden, ondanks extra inzet om de al eerder in het jaar stagnerende daling te vergroten. Het budget W-deel is optimaal benut en de beperking van het tekort op het I-deel heeft zodanig resultaat opgeleverd dat einde 2008 geen tekort meer bestond, maar zelfs een gering overschot. Het jongerenloket is in combinatie met het Leerwerkloket opgezet en ingericht, zodat alle bijstandsgerechtigde jongeren tot 27 jaar in beeld zijn. Deze jongeren zijn aan het werk, volgen een scholing of volgen een traject daartoe. Op het terrein van armoedebestrijding en schuldhulpverlening heeft in 2008 een herijking plaatsgevonden. Het voordeel van € 2.258.000 in het programma werk en inkomen komt voor de helft voor rekening de WWB (werken inkomensdeel). Hierbij is het prijsverschil van de verschillende WWBuitkeringen de grootste veroorzaker. Het voordelig prijsverschil is mede veroorzaakt doordat de bijstandsgerechtigden zelf meer inkomsten hebben, uitstroom van duurdere bijstandsgerechtigden of instroom van goedkopere bijstandsgerechtigden. Een ander groot deel is overgebleven uit Afrekening vergoeding voor zelfstandigen (€405.000) en armoedebestrijding (€ 284.000) waarbij een groter deel door rijksmiddelen kon worden gedekt en een aantal gezinnen met een laag inkomen niet van bepaalde mogelijkheden gebruik heeft gemaakt. Programma Wonen (6) De beoogde doelstellingen zijn op hoofdlijnen gerealiseerd, maar ook in Leeuwarden zijn de gevolgen van de recessie merkbaar geworden. In het laatste kwartaal van 2008 zijn namelijk minder woningen verkocht en ook minder in aanbouw genomen. Op het gebied van vergunningverlening en handhaving zijn de effecten van de economische recessie nog niet merkbaar in de aantallen bouwvergunningen. De organisatieverandering in het kader van de Wabo en dienstverlening is succesvol geïmplementeerd, terwijl de invoering van de Wabo zelf verder is uitgesteld naar 1 januari 2010. Dit programma komt uit op een nadeel van € 193.000. Dit is tot stand gekomen door de post bouwvergunningen waar bij uitvoering van werkzaamheden relatief duurdere ingehuurde krachten zijn ingezet en waar de baten van het project Nieuw Zaailand zijn gereserveerd voor de kosten van toezicht van de komende jaren. Programma Infrastructuur en bereikbaarheid (7) In 2008 is een aantal onderzoeken afgerond, die in 2009 tot uitvoering worden gebracht. Hieronder valt de Stadsring fase 1, de optimalisatie verkeersluwe gebieden en de ongelijkvloerse oversteek voor het (brom)fietsverkeer van het Oostergoplein. Andere zaken, zoals het onderzoek overdracht stedelijk water naar Wetterskip Fryslân en de studie naar de ongelijkvloerse kruising voor fietsverkeer ter hoogte van Stephenson Viaduct tussen Binnenstad en Zuidlanden zullen in 2009 afgerond worden. De eerste fase van het baggerplan 2008-2011 is inmiddels in uitvoering, waarmee een positieve impuls aan de watersport kan worden gegeven. Het totale voordeel in het programma Infrastructuur en bereikbaarheid bedraagt € 200.000 en wordt vooral veroorzaakt door een meevaller op de post verhardingen. Programma Dienstverlening (8) Er is sprake van gestage voortgang binnen het programma dienstverlening. De geleidelijke opbouw van een KCC vergt van de organisatie een nieuw soort denken. De komende jaren zal het klantgericht denken en het ombouwen van de organisatie nog de nodige inspanningen vergen. Het eerste voorkeurskanaal (digitaal loket) en de afhandeling aan de balie zijn enorm verbeterd. Ook de telefonische afhandeling van klantvragen maakt een aanzienlijke verbeterslag door de bundeling van vragen in het callcenter. Ook buiten de sector Publiekszaken raakt men steeds meer betrokken en doordrongen van de omslag naar meer klantgerichtheid. Dit zal de ontwikkelingen binnen het programma ten goede komen. Dit programma kent geen relevante financiële afwijkingen.

16

1. Jaarstukken 2008


Programma Politiek bestuur (9) In het programma Politiek bestuur zijn de speerpunten gehaald. Raadsvoorstellen zullen aangepast worden de fase van het besluitvormingsproces waarin het concrete voorstel zich bevindt helder is en de bedoeling van de bespreking en besluitvorming beter ondersteund wordt. In 2008 zijn de eerste voorbereidingen met de samenwerking in de stadsregio met de bestuurders die zitting hebben in het BOSL gestart. Leeuwarden scoort over het algemeen bovengemiddeld bij woonaantrekkelijkheid en het begrip van stukken. Het proces van begrotingsvoorbereiding is aangepast en de nieuwe Stadsvisie is afgerond en vastgesteld in 2008. Dit programma kent geen relevante financiële afwijkingen. Programma Veiligheid, openbare orde en handhaving (10) Vanaf 2004 wordt de wijkveiligheid gemeten. Na een aanvankelijke vrij sterke stijgende lijn t/m 2007, toont 2008 een kentering. In de beleving van de burgers wordt de stad zeker schoner, leefbaarder en veiliger. De Veelplegeraanpak is, mede door de samenwerking in het veiligheidshuis, veelbelovend. De aanpak van burengerucht, ruzie en twist wordt in 2009 nader uitgewerkt en aangepakt en de jeugdcriminaliteit wordt in het veiligheidshuis beter in samenhang opgepakt. Voor de brandweer heeft het onderzoek naar de meest doelmatige en efficiënte organisatie het nieuwe 24 uurrooster opgeleverd. Daarnaast is de basis gelegd voor de organisatiewijziging welke naar verwachting per 1 juli 2009 zal zijn afgerond. Samen met het beleidsplan 2009 – 2012 is de basis gelegd voor een kwaliteitsimpuls voor de Brandweer Leeuwarden. Op apparaatskosten is een voordeel gehaald van € 626.000 dat voornamelijk ontstaan is door niet ingevulde vacatures en inzet van gesubsidieerde krachten van Reax voor stadstoezicht en veiligheid. Programma Sport (11) In 2008 zijn stappen gezet om de kwaliteit van de sport te verbeteren. Er is een traject in gang gezet om de kwaliteit van onderhoud op de sportparken en daaraan verbonden het groen in de openbare ruimte te verbeteren. Dit traject wordt doorlopen met bv SPORT. In 2008 is geregeld overleg geweest tussen gemeente en diverse sportverenigingen. De oplevering van de Cruijff Court en de Richard Krajicek Playground draagt bij aan de diversiteit in het sportaanbod en een goede sportinfrastructuur. Het eerste Leeuwarder Sportfeest op 29 augustus 2008 met meer dan 100 sporters, trainers, familieleden en belangstellenden is succesvol geweest. In 2009 wordt opnieuw een sportfeest georganiseerd. Voor de door de gemeente in rekening gebrachte huur ontvangt de BV Sport een subsidie. Door huurverhoging is ook de subsidie met eenzelfde bedrag verhoogd waardoor het programma met een nadeel van € 152.000 is geëindigd. Programma Ruimtelijke ordening (12) De gemeente Leeuwarden wordt landelijk steeds meer een voorbeeld voor gebiedsgericht werken. De Leeuwarder manier van omgaan met de wijken en dorpen bij grote en kleine projecten, maar ook bij het beheerswerk, geeft veel positie aan actieve bewoners en mogelijkheden voor contact en bespreking met de gemeente. De in 2008 ontwikkelde Invloedwijzer is daarbij een nieuw en veelbelovend instrument. De commissie Stadsontwikkeling heeft op 30-09-2008 ingestemd met een aantal voorstellen van het college om de bestuurlijke afhandeling van bestemmingsplannen te verkorten. De hoofdlijnennotitie Nieuw Stroomland, die is vastgesteld door provincie en gemeente, heeft geleid tot verschillende initiatieven van particulieren die passen binnen de visie. Het voordeel van het programma Ruimtelijke ordening van € 248.000 wordt voor een belangrijk deel veroorzaakt door een voordeel op de post wijkaanpak.

17

1. Jaarstukken 2008


Programma Milieu, energie en water (13) De beoogde subdoelstellingen voor wettelijke taken zijn gerealiseerd. Daarnaast wordt pro-actief gehandeld op basis van nieuwe ontwikkelingen. Er is een organisatieaanpassing doorgevoerd i.v.m. verwachte invoering van de Wabo per 1-1-2010. Deze aanpassing zal het komende jaar verder worden geëffectueerd en lopen op schema. Tevens is volop gewerkt aan de uitbreiding van het digitaal loket. Met het Gemeentelijk Rioleringsplan 2009-2013 is een basis gelegd voor duurzame verwerking van hemel- en afvalwater in de komende jaren. Daarmee wordt voldaan aan wettelijke richtlijnen van waterkwaliteit en -kwantiteit. Het lukt steeds beter om het abstracte begrip Duurzaamheid te vertalen naar concrete projecten. Voorbeelden hiervan zijn de FSC-Convenanten de toepassing van LED in openbare verlichting. Het totale voordeel in programma Milieu, energie en water bedraagt € 271.000. Het voordeel op inzameling wordt grotendeels verrekend met de voorziening “egalisatie reinigingsheffingen”. Bij riolering kwam een nadeel naar voren, dat is verrekend met de voorziening riolering. Het is uiteindelijk de post milieuvergunningen en controles die grotendeels tot het uiteindelijke voordeel heeft geleid. Het voordeel uit deze post wordt in hoofdzaak veroorzaakt door een voordeel op apparaatskosten. Programma Woon- en leefomgeving (14) Van het verzorgende deel van het beheer van de openbare ruimte komt de monitoring steeds beter uit de verf. De resultaten zijn over het algemeen positief en werken door in de bedrijfsvoering. Het basisniveau is in 2008 overal gehaald. Het niveau hoog wordt soms net wel en soms net niet gehaald. Op basis van de evaluatie van Bor in Beeld wordt onderzocht op welke wijze hierin verbetering is aan te brengen. De hoeveelheid, locatie en kwaliteit van speeltoestellen is nu goed in beeld. Alle bij de technische inspectie 2008 afgekeurde speeltoestellen zijn verwijderd, zodat de veiligheid wat dit betreft niet meer in het geding is. Het project snippergroen in Aldlân is in 2008 nagenoeg afgerond. De lasten voor het schoon en berijdbaar houden van wegen en pleinen door Fryslân Miljeu zijn hoger dan geraamd. Dit heeft mede geleid tot een nadeel voor het programma Woon- en leefomgeving van totaal € 146.000. Programma Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien (15) Het voordeel in dit programma is vooral te danken aan een voordeel op de posten dividend (€ 404.000), algemene uitkering uit gemeentefonds (€ 1.528.000) en vrijval van voorziening BTW compensatiefonds (€ 319.000). Paragraaf Weerstandsvermogen Uit de paragraaf Grondbeleid blijkt dat er eind 2008 sprake was van surplus: de reserve Grondexploitaties is groter dan risico’s. Ten opzichte van de begroting is de kans wel vrij groot dat er tekorten zullen gaan ontstaan op het gebied van rijksbeleid gesubsidieerde arbeid en WWB. Voor het opvangen daarvan zal de voorziening Werk en Inkomen worden aangesproken. Paragraaf Onderhoud kapitaalgoederen Voor de binnenstad, de parken en de kantorenhaak geldt het kwaliteitsniveau hoog. Voor de overige structuurelementen geldt het niveau basis. Gemiddeld gezien is binnen de gehele gemeente het niveau "basis" gerealiseerd voor de verhardingen. Het technisch onderhoud van groen wordt niet gemonitord, de bedoeling is om dit in 2009 te onderzoeken. Voor de periode 2006-2010 zijn gelden beschikbaar gesteld voor het achterstallig onderhoud voor in bezit zijnde gebouwen (€ 2,2 mln) en upgrading van de sportaccommodaties (€ 7,9 mln).

18

1. Jaarstukken 2008

1.3


Resultaatbestemming

Inleiding Uitgangspunt is dat de voorstellen resultaatbestemming tot een minimum beperkt blijven en dat het rekeningresultaat zoveel mogelijk aan de algemene reserve wordt toegevoegd. Bij de reguliere besluitvorming rond de begrotingsvoorbereiding kan dan een integrale afweging gemaakt worden over de aanwending van deze incidentele middelen. Om als voorstel resultaatbestemming te kunnen worden opgenomen in de jaarstukken moet aan de volgende voorwaarden worden voldaan: • De voorstellen moeten betrekking hebben op een niet besteed budget of beschikbaar gesteld bedrag in 2008 dat betrekking had op een specifiek doel. • Er moet een nadrukkelijke politieke wens zijn om het bedrag voor dat specifieke doel in te zetten of de uitgave moet anderszins onontkoombaar zijn; • De kosten kunnen niet gedekt worden uit het reguliere budget van het nieuwe jaar. Het overzicht voorstellen voor resultaatbestemming ziet er als volgt uit: x € 1.000

Resultaatbestemming

Bedrag

Rekeningresultaat 2008

8.252

Voorstellen tot resultaatbestemming: Programma Jeugd en onderwijs • Aanpak kindermishandeling Programma Zorg en opvang: • Inburgeringsagenda • Inzetten taalcoaches in inburgering • Innovatietrajecten wijkgerichte inburgering • Vouchers bewonersinitiatieven • Emancipatie allochtone vrouwen • Elektronisch kinddossier • Woonzorgzone Zuidlanden

83

50 75 200 300 29 26 325 1.005

Programma Werk en inkomen: • Ondersteuning minima Programma Wonen; • Omgevingsvergunning (WABO)

20

195

Programma Politiek bestuur • Communicatiemiddelen

25

Totaal resultaatbestemming

1.328

Resterend saldo t.b.v. Algemene reserve

6.924

19

1. Jaarstukken 2008


Toelichting op de voorstellen voor resultaatbestemming Aanpak kindermishandeling De zogenoemde RAAK-middelen (aanpak huiselijk geweld) zijn door het rijk via een integratieuitkering in het gemeentefonds aan centrumgemeenten toegekend. Leeuwarden is kerngemeente voor Fryslân. De middelen zijn bestemd voor het aanstellen van een provinciale coördinator en het organiseren van deskundigheidsbevordering. Het najaar 2008 is besteed aan de provinciale verkenningsfase. De coördinator gaat, na genoemde verkenningsfase, van start met ingang van april 2009, waarna de aanpak programmatisch wordt ingevuld in goed overleg met de 31 Friese gemeenten en de betrokken instellingen. De middelen (in totaal € 250.000) zullen daarmee in de komende 2,5 jaar volledig worden ingezet. Het eerste deel van de middelen ad € 83.333 is in 2008 door het rijk beschikbaar gesteld. Dit is niet besteed, maar is wel nodig om het programma van 2,5 jaar te kunnen realiseren. Inburgeringsagenda In het kader van de uitvoering van het Deltaplan Inburgering stelt de minister voor Wonen, Wijken en Integratie (WWI) eenmalig een bedrag van € 50.000 beschikbaar voor gemeenten uit de G50 om de inburgeringsagenda en de uitvoering daarvan in 2008 en verder te faciliteren. In de in juni 2008 door de raad vastgestelde integratienota “Buiten de lijntjes kleuren” is de inburgeringsagenda opgenomen en vervolgens is deze op 22 september 2008 getekend door de gemeente Leeuwarden en het ministerie VROM/WWI. Het Deltaplan Inburgering zal een uitwerking hebben op de kwaliteit van de inburgeringstrajecten en vanaf 2009 ook op de capaciteit van de inburgeringstrajecten. Naast de inburgeringsplichtigen, willen we uitdrukkelijk ook de inburgeringsbehoeftigen bereiken die nu nog niet voldoende ingeburgerd zijn. Vanaf 2009 komen extra middelen vanuit het rijk om meer inburgeringstrajecten aan te kunnen bieden. In 2008 is een start gemaakt met een communicatieplan om uitvoering te geven aan de Inburgeringsagenda. Dit heeft nog niet geleid tot kosten. Omdat de uitvoering van de integratienota “Buiten de lijntjes kleuren” en de inburgeringsagenda doorgaat tot en met 2012 wordt voorgesteld, om het in 2008 beschikbaar gestelde bedrag van € 50.000 te reserveren voor de uitvoering in 2009 en verder. Inzetten taalcoaches in inburgering Onderdeel van de inburgeringsagenda zijn afspraken over de inzet van inburgeringscoaches oftewel de taalcoaches. In de vergadering van 15 december 2008 heeft de gemeenteraad besloten de begroting te wijzigen voor de inzet van taalcoaches in de jaren 2008 tot en met 2012 Taalcoaches /inburgeringscoaches zijn vrijwilligers die de inburgeraar helpen bij het leren van de Nederlandse taal, bijvoorbeeld door het samen oefenen met de taal of het gezamenlijk ondernemen van activiteiten. De gemeente Leeuwarden heeft bij het rijk ingeschreven voor 200 taalkoppels in de periode tot en met 2011. Het ministerie heeft hiervoor een bedrag van € 150.000 beschikbaar gesteld. Deze middelen worden toegevoegd aan het gemeentefonds. Hiervan is 50% in 2008 ontvangen, in 2009 volgt 30% en in 2010 en 2011 volgen beide 10%. Inmiddels is in samenspraak met de taalaanbieders inburgering afgesproken dat Leeuwarden deze coaches gaat werven, trainen en begeleiden. Deze werving is nog gaande en heeft in 2008 nog niet geleid tot uitgaven voor de taalcoaches. Omdat de ambitie loopt tot en met 2011, wordt voorgesteld om het bedrag van € 75.000 beschikbaar te houden voor het realiseren van de 200 taalkoppels.

20

1. Jaarstukken 2008


Innovatietrajecten wijkgerichte inburgering De minister van Wonen, Wijken en Integratie (WWI) heeft in 2008 een bedrag beschikbaar gesteld voor de uitvoering van een aantal innovatietrajecten. Dit als onderdeel van het Deltaplan Inburgering. Leeuwarden is een van de acht gemeenten die zijn ingeloot om deel te nemen aan het innovatietraject Wijkgerichte Inburgering. Het traject heeft een looptijd tot 2011. De deelnemende gemeenten moeten voor de uitvoering een plan van aanpak indienen. Na beoordeling van de plannen van aanpak zal een definitieve beschikking worden opgesteld waarin de uitbetalingen van de komende jaren worden gespecificeerd. Vooruitlopend op de definitieve beslissing over de verdeling van de middelen is aan de deelnemende gemeenten in december 2008 een voorschot van € 200.000 uitgekeerd via het gemeentefonds. Het plan van aanpak is in februari 2009 ingediend. Om het plan van aanpak in uitvoering te kunnen nemen is het noodzakelijk dat het in 2008 uitgekeerde voorschot hiervoor beschikbaar blijft. Vouchers bewonersinitiatieven Voor de periode 2008 tot en met 2010 heeft het kabinet geld beschikbaar gesteld voor bewonersinitiatieven in de wijken. Deze initiatieven worden gefinancierd door de uitgifte van vouchers (waardebonnen), die bij de gemeente kunnen worden ingediend om de producten en diensten ter uitvoering van de initiatieven te bekostigen. Om invoering van het vouchersysteem mogelijk te maken heeft de gemeenteraad op 24 november 2008 de Subsidieverordening bewonersinitiatieven vastgesteld. Leeuwarden heeft in 2008 een bedrag ontvangen van € 300.000 om bewonersinitiatieven te ondersteunen. In 2008 heeft nog geen daadwerkelijke uitgifte van vouchers plaatsgevonden. Hierdoor ontstaat in 2008 een voordelig resultaat van € 300.000. Voorgesteld wordt dit resultaat

beschikbaar te stellen voor uitvoering van de voucherregeling in 2009. Emancipatie allochtone vrouwen Om de maatschappelijke participatie van vrouwen uit etnische minderheden te bevorderen heeft het kabinet in zijn Emancipatienota “Meer kansen voor vrouwen” als concrete doelstelling opgenomen om 50.000 vrouwen uit deze doelgroep te laten participeren in vrijwilligerswerk. Met 18 gemeenten, waaronder de gemeente Leeuwarden, zijn afspraken via de koploperovereenkomsten gemaakt. De gemeente Leeuwarden zal hiervoor in totaal een bedrag van € 150.000 ontvangen, verdeeld over 4 jaarlijkse termijnen met het ritme van: € 29.167 in 2008, € 50.000 in 2009 en 2010 en € 20.833 in 2011. Het geld zal ingezet worden voor het project Duizend en één Kracht uit de integratienota “Buiten de lijntjes kleuren”. Daarnaast zullen W-middelen ingezet worden voor individuele trajecten van vrouwen. In 2008 is Partoer in opdracht van de gemeente begonnen met de Toolkit Participatie. Deze Toolkit geeft een beeld van de huidige activiteiten die voor allochtone vrouwen en meisjes in de stad plaatsvinden. Daarnaast is met verschillende groepen allochtone vrouwen gesproken over wat zij nodig hebben om te kunnen participeren. Beide acties zullen duidelijkheid geven waar nog de witte vlekken zitten in de keten in Leeuwarden en waar nog extra inzet op gepleegd moet worden vanuit het budget 1001 Kracht. In maart 2009 zal het advies van Partoer afgerond worden en zullen meerdere projecten starten. Omdat de koploperovereenkomst doorloopt tot en met 2011 en de eerste projecten starten in 2009 wordt voorgesteld om de in 2008 ontvangen maar nog niet bestede middelen te reserveren voor de activiteiten voor allochtone vrouwen.

21

1. Jaarstukken 2008


Elektronisch kinddossier Het rijk heeft via het gemeentefonds incidenteel een bedrag van € 26.000 beschikbaar gesteld voor de invoering van het elektronisch kinddossier (EKD) via de decembercirculaire 2008. Deze middelen zijn bedoeld voor een extra impuls op ICT gebied. Het EKD vervangt op geleidelijke basis de papieren dossiers en de bestaande lokale EKD-systemen. Alle instellingen in de jeugdgezondheidszorg moeten eind 2009 met de digitale dossiers kunnen werken. In Leeuwarden wordt hier uitvoering aan gegeven door de Hulpverleningsdienst Fryslân en die heeft hiervoor ook al een projectvoorstel gedaan. Het project gaat in 2009 van start. Het in 2008 beschikbare bedrag is noodzakelijk voor de uitvoering in 2009. Woonzorgzone Zuidlanden Voor de ontwikkeling van een woonzorgzone in het uitbreidingsgebied Zuidlanden is in 2008 incidenteel een gemeentelijke bijdrage van € 325.000 beschikbaar gesteld. Door onder andere vertraging in de woningbouw in het plangebied Jabikswoude vanwege juridische procedures, is de woonzorgzone niet gerealiseerd. De uitspraak van de Raad van State in juli 2008 betekent groen licht voor de verdere planontwikkeling. De huidige verwachting is dat de woonzorgzone voor de eerstelijns gezondheidszorg in 2010 gerealiseerd zal zijn. Ondersteuning Minima Voorjaar 2008 heeft de Tweede Kamer een amendement aangenomen om eind 2008 éénmalig € 50 extra financiële ondersteuning aan de minima te verstrekken. Leeuwarden heeft hiervoor € 405.000 ontvangen. Om zoveel mogelijk huishoudens te kunnen bereiken is de verstrekking ambtshalve toegekend aan alle bij de gemeente bekende minimahuishoudens. Overige huishoudens hebben een aanvraag moeten indienen. Op deze wijze zijn in december ongeveer 5.600 huishoudens bereikt. Omdat nog niet alle aanvragen zijn afgehandeld is het noodzakelijk om nog een budget beschikbaar te houden om aan deze verplichtingen te kunnen voldoen. De verwachting is dat daarvoor een bedrag van € 20.000 nodig is. Omgevingsvergunning In eerste instantie was de invoering van de omgevingsvergunning gepland op 1 januari 2008, welke al snel werd doorgeschoven naar 1 januari 2009. In 2008 is het proces in gang gezet voor een grote reorganisatie, maar halverwege 2008 kwam de mededeling dat de invoering was doorgeschoven naar 1 januari 2010. De reorganisatie is in 2008 afgerond en 2009 zal in het teken staan van het verder uitwerken van de reorganisatie, scholing, ICT, procesbeschrijvingen en het aanpassen van de dienstverlening. Als gevolg van ontwikkelingen van de rijksfinanciën heeft de gemeente Leeuwarden via de decembercirculaire 2008 € 195.000 ontvangen voor de invoeringskosten van de omgevingsvergunning (WABO). Voor 2009 ligt er een grote opgave om de organisatie verder klaar te stomen voor de invoering hiervan. Voorgesteld wordt om dit bedrag in te zetten voor de nog te verrichten werkzaamheden, zoals verwoord bij omschrijving van het voorstel, in het komende jaar zodat de organisatie klaar is voor het van kracht worden van de WABO op 1 januari 2010. Communicatiemiddelen In 2007 zijn voor 2008 incidentele middelen beschikbaar gesteld voor raadscommunicatiedoeleinden. Uitzendingen van raads- en commissievergaderingen zowel via de lokale tv als via internet. Daarnaast zou ook ingezet worden op publicaties in Huis-aan-huis. De leesbaarheid en toegankelijkheid van de kennisgevingenpagina moet verbeterd worden. In 2008 is deze actie onvoldoende uitgevoerd, waardoor middelen niet volledig zijn besteed. Dit is veroorzaakt door

22

1. Jaarstukken 2008


personele wisselingen binnen de Griffie, waardoor andere prioriteiten zijn gelegd. De gemeenteraad blijft dit onverminderd van groot belang vinden hierop in te zetten en zodoende de burger meer te informeren en te betrekken bij de lokale politiek. Dit laatste blijkt uitdrukkelijk uit het genomen raadsbesluit bij de begroting 2009, waarbij opnieuw middelen beschikbaar zijn gesteld voor dit doel. Strategisch investerings- en ontwikkelingsfonds In het investeringsdeel van het SIOF is eind 2008 € 25 mln beschikbaar. Na aftrek van de reserveringen is eind 2013 € 0,7 mln beschikbaar. In het ontwikkelingsdeel van het SIOF is eind 2008 nog € 1,2 mln beschikbaar. Na aftrek van de reserveringen en rekening houdend met terugstortingen is er eind 2013 € 1,3 mln beschikbaar. Bij de behandeling van de programmabegroting 2009 in november 2008 heeft de raad de volgende motie aangenomen: - Dat bij de bestemming van het exploitatieresultaat jaarrekening 2008 rekening gehouden dient te worden met de volgende prioriteiten van de raad: SIOF en ISI, en vraagt het college met voorstellen te komen rondom deze onderwerpen bij de behandeling van de jaarrekening. - Dat de effectuering ervan plaatsvindt op het moment dat de raad de jaarrekening 2008 vaststelt (definitieve resultaatbestemming). Het college heeft de intentie deze motie uit te voeren maar wordt met een aantal zaken geconfronteerd die invloed hebben op de bestemming van het rekeningresultaat: - Onduidelijkheid over de financiële consequenties voor de gemeente van de maatregelen die het kabinet voorstelt c.q. gaat voorstellen. E.e.a. zal naar verwachting in de meicirculaire verwerkt worden. - Wel of geen filmhuis (AR weer boven de door de raad vastgestelde ondergrens van € 10 mln laten uitkomen). - Bestemmingen ten laste van het resultaat die opgenomen zijn in deze jaarstukken. - Wegvallen van dekking voor bestaand beleid in 2010 (beleid met een structureel karakter dat incidenteel gefinancierd is uit o.a. de AR, het ISI of het GSB). E.e.a. zal opgenomen worden in de aanbiedingsbrief van het college ten behoeve van het richtinggevend raadsdebat over de hoofdlijnen van beleid voor de programmabegroting 2010. - Onzekerheid over de financiële ontwikkelingen de komende jaren in verband met de kredietcrisis. - De financiële consequenties van de maatregelen die de gemeente eventueel gaat nemen in het kader van de kredietcrisis. Voorstel: Gelet op het voorgaande stelt het college € 2,5 mln te storten in het SIOF ten laste van de algemene reserve. Als meer duidelijkheid bestaat over de financiële positie kan overwogen worden, indien hiervoor de ruimte aanwezig is, bij de voorbereiding van de programmabegroting 2010 nog een extra storting in het SIOF te doen vanuit de algemene reserve. Impuls Sociale Investeringen ISI Eind maart biedt het college de raad de aanbiedingsbrief aan voor het richtinggevend raadsdebat over de hoofdlijnen van beleid in het kader van de programmabegroting 2010. In deze aanbiedingsbrief is een hoofdstuk opgenomen over bestaand beleid met een structureel karakter dat tot nu toe incidenteel gefinancierd is. Een deel van dit beleid werd tot en met 2009 gedekt ten laste van het ISI. Aangegeven wordt wat de consequenties zijn als in 2010 de dekking van dit bestaande beleid niet geregeld wordt. Om te voorkomen dat dit beleid in 2010 abrupt tot stilstand komt, wordt voorgesteld dit beleid in 2010 incidenteel voor 1 jaar te financieren. Indien nu

23

1. Jaarstukken 2008


voorgesteld zou worden om een deel van het rekeningresultaat aan te wenden als voeding van het ISI worden er zaken dubbel gedaan worden.

Het actuele budgetoverzicht ISI voor 2009 en 2010 is: Voor verplichtingen 2009 € 745.000 2010 € 300.000 2011 € 0 Met aftrek van alle verplichtingen: 2009 € 50.000 restant 2010 € 100.000 restant Totaal aan verplichtingen € 695.000 in 2009 en € 200.000 in 2010.

24

1. Jaarstukken 2008

1.4 Leeswijzer

1.4 Leeswijzer De opbouw van de Jaarstukken 2008 wordt in belangrijke mate voorgeschreven in het Besluit begroting en verantwoording (BBV) en bestaat uit het Jaarverslag en de Jaarrekening. Het Jaarverslag kent een tweedeling a) Programmaverantwoording; b) Paragrafen. De c) d) e)

Jaarrekening kent eveneens een tweedeling Programmarekening en de toelichting; Balans en de toelichting; Bijlage met verantwoordingsinformatie Specifieke uitkeringen.

Ad a) De Programmaverantwoording is opgenomen in hoofdstuk 2. Dit betreft de beleidsverantwoording voor 14 programma’s. Hierin staat in elk programma de vraag centraal of de gestelde doelen uit de Programmabegroting 2008 zijn gerealiseerd. Deze vraag wordt vormgegeven door de drie –bekende- vragen. • Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? • Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? • Wat mocht het kosten en wat heeft het gekost? Na de 14 beleidsprogramma’s volgt het programma 15. Hierin is een overzicht van de algemene dekkingsmiddelen en inzicht in het gebruik van het geraamde bedrag voor onvoorzien opgenomen. Ad b) De paragrafen bestaan uit verplichte paragrafen op grond van het BBV en uit een aantal die specifiek voor de gemeente Leeuwarden zijn. De verplichte paragrafen zijn opgenomen in hoofdstuk 2, vanaf paragraaf 2. De paragrafen die specifiek aan Leeuwarden zijn verbonden, staan eveneens in hoofdstuk 2. Verslaglegging over de Stadsvisie, het Grote Steden Beleid, het Meerjareninvesteringsprogramma (MIP) en over het Strategisch Investerings- en Ontwikkelingsfonds. Ad c) De programmarekening en toelichting zijn opgenomen in hoofdstuk 3. Het financiële resultaat op hoofdlijnen en de belangrijkste financiële verschillen per programma zijn opgenomen in paragraf 3.1.1. Ad d) De balans en de toelichting zijn opgenomen in hoofdstuk 3, paragraaf 3.2. Ad e) De bijlage met verantwoordingsinformatie Specifieke uitkeringen is opgenomen in het Bijlagenboek II. De Jaarstukken worden afgesloten met de kerngegevens en de accountantsverklaring.

25

Jaarstukken 2008 2. Beleidsverantwoording

26

2.1 Programmaverantwoording: Stadsvisie: ‘Leeuwarden, fier verder!’



2.

Beleidsverantwoording

2.1

Programmaverantwoording

2.1.1

Stadsvisie “Leeuwarden, fier verder! Op weg naar een duurzame stad”

Stadsvisie en actualisatie In het collegeprogramma ‘Leeuwarden werkt!’ wordt opgemerkt dat de Stadsvisie “Varen onder eigen vlag” (2002) koersbepalend is geweest voor het beleid. De Stadsvisie is bedoeld als een toetsingskader, met behulp waarvan tot een gerichte en scherpe selectie gekomen kan worden van zaken waarvoor de gemeente zich tot 2012 zal inzetten. Om dat zo te houden wil het college de Stadsvisie op een aantal punten actualiseren. Als richtinggevende punten voor deze actualisatie zijn genoemd: duurzaamheid, innovatie, externe gerichtheid, bereikbaarheid en veiligheid. Verder is aangegeven, dat bij de actualisatie ook aangesloten zal worden bij het sociale beleid dat het college wil voeren. In het najaar van 2006 is het proces gestart voor een actualisering van de stadsvisie met een perspectief tot 2020. Centrale vraag daarbij was of Leeuwarden klaar is voor die toekomst, wat er ontbreekt en waar Leeuwarden speciaal op moet inzetten. Begin 2008 heeft de gemeenteraad op een Werkconferentie gediscussieerd over een concept van een geactualiseerde stadsvisie. Op basis van deze discussie is de Stadsvisie ‘Leeuwarden fier verder! Op weg naar een duurzame stad’ opgesteld. De gemeenteraad heeft de Stadsvisie met algemene stemmen vastgesteld. Inmiddels is een publieksversie van ‘Leeuwarden fier verder! Op weg naar een duurzame stad’ gemaakt en is een start gemaakt met de communicatie over de koers van Leeuwarden. Naast de bekende thema’s Tijd voor schoonheid, Kennisstad, Werken en ondernemen (in de vorige stadsvisie Kantorenstad genoemd), en cure&care, is als nieuw thema ‘Water’ gekozen. Daarbij gaat het niet alleen om vaarrecreatie, transport, en waterbeheer, maar met name ook de economische kansen van een wetenschappelijk instituut voor watertechnologie in Leeuwarden. De ontwikkeling van een ‘watercampus’ is daar een uitdrukking van. Voor alle beleid geldt dat Leeuwarden dat duurzaam wil doen. Het gebruik van fossiele brandstoffen moet tot een minimum worden gereduceerd: Leeuwarden fossielarm! De ontwikkeling in Nieuw Stroomland van een ketenpark van kennis, experimenteren, produceren en consumeren wordt voor een deel al ingevuld door de universiteit Wageningen (kennis) en de experimenten die op de locatie Nij Bosma Zathe worden uitgevoerd op het gebied van veehouderij, landbouw en energie. Leeuwarden wil een nadrukkelijker profilering van stad en provincie, ook in relatie tot elkaar. Daarbij horen ideeën als kandidaatstelling van Fryslân als culturele hoofdstad 2018, voorstellen rondom water en watertechnologie, excellente zorg en innovatie, energie en duurzaamheid. Ook bij deze visie gelden bereikbaarheid van de stad via weg en spoor en een voldoende, kwalitatief goed en gevarieerd aanbod aan woningen als belangrijke randvoorwaarden. De koers van de ontwikkeling is vastgelegd, het geld bepaalt het tempo. Stadsregio De in het BOSL (Bestuurlijke Overleg Stadsregio Leeuwarden) deelnemende gemeenten hebben zich in juni 2007 uitgesproken voor het voortzetten van de samenwerking. In 2008 is binnen het BOSL de discussie gevoerd over de inhoudelijke thema’s van de samenwerking en over de verhouding tussen Leeuwarden en de andere gemeenten. In mei is de Regiodag geweest, waar bestuurders en raadsleden uit de deelnemende gemeenten van de Stadsregio een aantal projecten hebben bezocht en discussie hebben gevoerd over het belang van een sterke stad. Hoewel bereikbaarheid en woningbouw zeer belangrijke thema’s blijven voor de stadsregio Leeuwarden, wordt naar verbreding gezocht om de economische kracht van Leeuwarden en de regio verder te versterken. Hierbij wordt vooral gedacht aan thema’s zoals: • toerisme en recreatie; • culturele voorzieningen en cultuurhistorie;

27

Jaarstukken 2008 2. Beleidsverantwoording • • •


werkgelegenheid; ruimtelijke ordening; water, natuur en milieu.

Samenwerking tussen en bestuurskracht van Friese gemeenten In het najaar van 2006 heeft ons college een duidelijke reactie gegeven aan het college van GS over de notitie ’Friese gemeenten samen sterk’. Ons college was van mening dat er een verbinding moest zijn tussen de in het Streekplan neergelegde visie op de ruimtelijk-economische ontwikkeling voor Leeuwarden en omgeving (Bundelingsgebied Leeuwarden) en de bestuurskracht in dat gebied om die visie daadwerkelijk gestalte te geven. Deze visie is ook verwoord in de Stadsvisie ‘Leeuwarden fier verder! Op weg naar een duurzame stad’. Daarin wordt nadrukkelijk bepleit dat er voor het bundelingsgebied Leeuwarden - met mogelijke aanpassingen tot aan bestuurlijke of natuurlijke grenzen - een krachtig en slagvaardig bestuur is. Inmiddels is in de zuidwesthoek van de provincie door Sneek en 4 andere gemeenten een besluit genomen om met elkaar te fuseren. Dit besluit heeft de discussie over samenwerking en herindeling in een stroomversnelling gebracht. De uitkomst van de discussies over gemeentelijke samenwerking en herindeling in Fryslân mag niet een toevallig resultaat zijn, maar moet een relatie hebben met de in het Streekplan neergelegde visie op de ruimtelijke en sociaaleconomische ontwikkeling van Fryslân en op het stedelijke karakter van de hoofdstad Ons college kiest vooralsnog voor de lijn van intensivering van de samenwerking met andere gemeenten om Leeuwarden te versterken in het belang van de gehele regio. Vanuit dit gemeenschappelijk belang is Leeuwarden betrokken bij de bestuurlijke toekomst van, met name de omliggende gemeenten. Deze betrokkenheid kenmerkt zich door één en ander als een open proces te benaderen. Met de gemeente Boarnsterhim is een overeenkomst gesloten om op een aantal onderdelen van de bedrijfsvoering te gaan samenwerken. Deze samenwerking is op diverse onderwerpen inmiddels van start gegaan. Stadsconvenant met de provincie In juli is door ons college en het college van GS de “Tussenevaluatie 2006-2007” van het geactualiseerde Stadsconvenant “Stedelijkheid in uitvoering” vastgesteld. In deze Tussenevaluatie werd geconcludeerd dat het geactualiseerde stadsconvenant naar tevredenheid heeft gefungeerd. Veel geld is – volgens afspraak – gegaan naar infrastructurele projecten. In de Tussenevaluatie is ook aangegeven dat er een vervolg op het Stadsconvenant zal komen. De voorbereidingen daarvoor zijn inmiddels ter hand genomen. Van de voor 2008 door de Provinciale Staten beschikbaar gestelde € 5,0 mln. is het volledige bedrag beschikbaar gesteld voor de convenantprojecten in het werkplan 2008. De Staten stellen voor het stadsconvenant in 2009 en 2010 jaarlijks € 5.0 mln. beschikbaar. Een groot deel van de jaarlijkse bijdrage vanuit het stadsconvenant aan grote infrastructurele projecten op het gebied van bereikbaarheid wordt gestort in het regionaal mobiliteitsfonds. Dit fonds zal gebruikt worden voor financiering van majeure infrastructurele projecten zoals: de westelijke invalsweg, de rondweg en het Drachtstercomplex. In de bijlage A aan het eind van deze paragraaf is in een tabel aangegeven voor welke projecten uit het werkplan 2008 de stuurgroep stadsconvenant middelen beschikbaar heeft gesteld. Grote Stedenbeleid Leeuwarden is één van de 31 steden die participeert in het grote stedenbeleid. De derde convenantperiode loopt in 2009 ten einde. Met de brief “Stedenbeleid vanaf 2010” heeft het kabinet in oktober 2008 de contouren van het nieuwe stedenbeleid op hoofdlijnen geschetst. In de brief ‘Stedenbeleid vanaf 2010’ zijn de volgende kaders gesteld: Decentraal om maatwerk beter mogelijk te maken, waaronder innovatieve aanpakken, en de interbestuurlijke lasten te verminderen.

28



Selectief: Focus op hardnekkige knelpunten, zowel voor wat gebieden (wijkaanpak) als thema’s (ontkokering in relatie tot cumulatieprobleemgezinnen, krimp en newton); het kunnen zowel fysieke, als sociaal-economische thema’s betreffen. Actief; Rijk is betrokken bij experimenten (met name gericht op innovatieve aanpakken) en vent deze ook uit. Vanuit partnerschap kan Rijk steden aanspreken: actieve agendering van kansen en problemen. Partnerschap: De relatie tussen Rijk en steden kenmerkt zich door partnerschap. Samen richten ze zich op complexe vraagstukken. Beide leveren oplossing. Het nieuwe stedenbeleid vanaf 2010 kent 4 onderdelen: Wijkaanpak, inclusief aandacht voor de wijken buiten de zogenaamde Vogelaarwijken. Op het niveau van de stad decentralisatie van het huidige GSB met behoud van de verworvenheden (integrale aanpak, meerjarige zekerheid en prestatieafspraken op hoofdlijnen). Decentralisatie leidt tot aantal decentralisatie-uitkeringen die voortkomen uit de BDU SIV en een decentralisatie-uitkering ISV. Verstedelijkingsafspraken: op het niveau van de stedelijke netwerken Uitvoeren van een themagerichte aanpak van complexe opgaven via de Stedentafel: Steden en Rijk verkennen vraagstukken en proberen tot oplossingen te komen In 2009 werken rijk en steden deze onderdelen verder uit en worden de afspraken vastgelegd voor de periode vanaf 2010. In november is de conferentie van de G 27 in Leeuwarden gehouden. De resultaten van deze conferentie worden betrokken bij de voorbereidingen voor de periode 2010-2014 De financiële middelen voor de periode 2010-2014 in het kader van het grote stedenbeleid worden minder. De specifieke middelen voor economie verdwijnen en de middelen voor veiligheid en stedelijke vernieuwing nemen af. Bij de mei-circulare komt hier meer duidelijkheid over. Voor wat betreft de regionale verstedelijkingsopgave is er nog geen enkel zicht op de beschikbare middelen. Inmiddels is de uitvoering van de krachtwijk Heechterp/Schieringen in volle gang. De aanpak in deze wijk wordt gevolgd en de positieve bevindingen worden meegenomen in de andere wijken in onze stad. In bijlage B aan het eind van deze paragraaf is de gerealiseerde stand tot en met 2008 weergegeven. Per Brede Doeluitkering (BDU) is aangegeven bij welk programma de genoemde onderwerpen thuishoren en wat het kasritme is van de beschikbaar gestelde middelen.

Leeuwarden in Europa Het college wil gerichte contacten aangaan met Europese steden om daarmee het Europese denken in de organisatie vanzelfsprekender te maken. De samenwerking binnen Europa richt zich vooral op de thema’s energie en duurzaamheid. Leeuwarden participeert in twee samenwerkingsverbanden, namelijk Eurocities en Eurotowns. Eurocities is een verband van grote steden (>250.000 inwoners). Leeuwarden is betrokken bij het onderwerp ICT; innovatie staat centraal. Breedbandontwikkeling is hiervan een voorbeeld. Eurotowns is een verband van steden van vergelijkbare grootte en richt zich voornamelijk op het stimuleren van de kenniseconomie. In dit verband wordt momenteel onderzocht welke projecten zich goed lenen voor een gemeenschappelijke aanpak. Van dit netwerk maakt de stad Klaipeda ook deel van uit. Daarnaast is er contact met de stad Klaipeda in Litouwen eveneens met het doel mogelijkheden voor samenwerkingsprojecten te verkennen. Conclusie Uit het voorgaande blijkt dat de koers van de geactualiseerde Stadsvisie breed gedeeld wordt. De beleidsaandacht blijft geconcentreerd op de vier ‘oude’ strategische concepten en op het thema water; duurzaamheid is iets dat voor ons college vanzelfsprekend is: “Dat doe je gewoon”.

29



Daarnaast wordt op basis van het Grotestedenbeleid motto “schoon, heel en veilig” veel aandacht besteed aan beheer van de stad, leefbaarheid en veiligheid. Investeren in samenwerking en goede relaties met omliggende gemeenten, andere stedelijke centra, de provincie, andere grote steden is meer dan ooit noodzakelijk: ten dele omdat er rechtstreekse raakvlakken zijn tussen het beleid van gemeenten, maar ook omdat we van andere gemeenten kunnen leren (GSB, 100.000 +). Daarnaast heeft deelname aan het GSB wederom de mogelijkheid gebracht om extra inspanningen te verrichten ter versterking van de stad. In 2008 is de samenhang tussen de activiteiten van de gemeente op strategisch gebied goed gemonitord: Actualisatie Stadsvisie, MOP2, Collegeprogramma 2006-2010, Stadsconvenant en Regioconvenant sluiten goed op elkaar aan; daardoor is het beleid koersvast, wat bijdraagt aan de vergroting van de daadkracht van de gemeente. Het ‘verhaal van de stad’ moet daarvoor helder en duidelijk zijn, en steeds opnieuw verteld worden. Grote inspanningen van de provincie, rijk en derden zijn nodig voor het verkrijgen van de noodzakelijk aanvullende cofinanciering voor de majeure infrastructurele projecten die gepland staan voor de komende jaren. De middelen ter compensatie van het niet doorgaan van de Zuiderzeelijn zijn zeer welkom.

30



Bijlage A Overzicht vastgestelde projecten Werkplan 2007 Stadsconvenant Leeuwarden Thema

nr

project

Bijdrage Bijdrage provincie gemeente 2008

A. Leeuwarden Werkstad

1

2 3

Expeditie Leeuwarden Verdere invulling en uitvoering aan de profilering en ontwikkeling van de eigen economische kwaliteiten van de stad en de verbetering van het ondernemers- en vestigingsklimaat. Benutting van toeristische marktpotenties en integrale stadsmarketing Ontwikkeling FEC-WTC (project is doorgeschoven van 2007 naar 2008) Ontwikkeling Nieuw Stroomland

200.000

100.000

500.000 1.200.000 100.000 30.000

B. Leeuwarden Woonstad

4 5

Financieringsstromen genereren voor het realiseren van extra omgevingskwaliteit t.b.v. de uitbreidingsplannen voor woningbouw. 2008 Stedelijke vernieuwingsgebieden

40.000 0

40.000 320.000

C. Leeuwarden bereikbaar ontsloten

6

7 8 9

Bijdrage aan Regionaal Mobiliteitsfonds Leeuwarden voor de projecten uit de periode 2007 tot en met 2011 zoals Westelijke Invalsweg, stadsring, fietsvoorzieningen, mobiliteitsmanagement, DVM/GGB en Drachtstercomplex 1.800.000 4.666.000 Verwerven additionele financieringmogelijkheden; lobbyactiviteiten en vormgeven van een mobiliteitsfonds 12.500 12.500 Bijdrage noordwest tangent (bedragen prijspeil 2006) 1.200.000 0 Spoorbrug Ouddeel 304.000 0

D. Leeuwarden Waterstad

12

Samen met het bedrijfsleven werken aan een visie op de vaarrecreatie en op basis hiervan een uitvoeringsprogramma opstellen continueren van bestaande activiteiten tot verbetering van de waterkwaliteit en nieuwe activiteiten op dit gebied initiëren. Museumhaven

13

Gamevalley

10 11

5.000

5.000

2.500

2.500

37.750

37.750

250.000

0

229.067

229.067

75.000

75.000

40.000

30.000

156.000 58.731

156.000 0

E. Leeuwarden Kennisstad F. Leeuwarden Verzorgende en Culturele hoofdstad Versterking sociale infrastructuur voor de kwetsbare groepen in Fryslân 15.a Aanvraag ZIENN bijdrage 2008 (versterk.Soc.Infr.struct.Kwetsb.groep.Fryslan) 15.b Aanvraag Limor voor bijdrage 2008 deconcentratie crisisopvang

14

16

17 18 19

Realisatie van een samenhangend stelsel van opvangfaciliteiten op het terrein van de maatschappelijke opvang die een vraaggericht en activerend aanbod hebben. Sluitende aanpak ernstige risicojongeren en ex-gedetineerden Realisatie van het project Leeuwarden Festivalstad door een aanbod van festivals met kwaliteit en aandacht voor de jongeren. Projectbudget Artistiek klimaat Landelijke Promotie tentoonstelling Quilt (t.l.v. het budget Artistiek Klimaat) TOTAAL

41.269 5.051.817 6.903.817

31



Financiën MOP Bijlage In onderstaande tabel is de gerealiseerde stand tot en met 2008 weergegeven. Per Brede Doeluitkering (BDU) is aangegeven bij welk programma de genoemde onderwerpen thuishoren en wat het kasritme is van de beschikbaar gestelde middelen. Brede Doeluitkering MOP 2008 BDU Fysiek Onderwerp Geluidssanering Bodemsanering Energieprojecten Herstructurering VHW en AdH Particuliere woningverbetering Ontwikkelingssubsidie Communicatie Groen in en om de stad Monumenten Totaal BDU Ecoomie Onderwerp Revitalisering en bereikbaarheid Innovatie ICT en Breedband Promotie en Leisure Startersklimaat Totaal BDU Sociale integratie en veiligheid Onderwerp

Veiligheid Maatschappelijke opvang/ vrouwen-opvang en verslavingszorg/OGGZ* Inburgering en integratie Gezond en wel in de stad Inburgering gepardonneerden**** Participatiebonus inburgering **** Jeugd en onderwijs: VSV Volwasseneneducatie ** Onderwijsachterstand *** Aanval op de uitval Sociale herovering Totaal

Programma Milieu Milieu Milieu Wonen Wonen Wonen Wonen Woon- en leefomgeving

t/m 2006 5.118 54.411 0 5.442.716 2.968 0 13.804 0

2007 142.882 610.000 40.000 2.402.844 100.000 0 3.196 30.000

2008

2009

552.500 110.000 3.553.000 400.000 409.720 4.000 370.000

483.089 0 1059000 197032 409.720 4.000

Totaal 148.000 1.700.000 150.000 12.457.560 700.000 819.440 25.000

0

700.000 6.219.017

3.328.922

5.399.220

2.152.841

400.000 700.000 17.100.000

2005 0 0 0 25.000 0 25.000

2006 0 0 0 56.000 0 56.000

2007 0 12.500 108.000 41.000 89.000 250.500

2008 0 40.088 30.000 282.526 125.000 477.613

2009 500.000 203.013 162.000 95.474 86.000 1.046.487

Totaal 500.000 255.600 300.000 500.000 300.000 1.855.600

2005

2006

2007

2008

2009

Totaal

1.077.500

1.077.500

1.278.626

1.180.959

1.117.843

8.333.446 1.376.200 35.800 315.595 1.276.000 506.730 12.921.271

8.483.741 1.327.488 35.800 315.595 1.277.852 868.680 100.000 908.333 14.394.989

8.545.175 1.392.047 35.800 315.595 972.043 915.366 1.191.667 14.646.319

12.231.826 1.208.225 35.804 138.880 59.522 315.595 1.042.225 1.201.470 150.000 50.000 17.614.506

12.231.826 1.208.225 35.804 85.120 59.522 315.595 1.042.225 1.201.470 17.297.630

Cultuur

Programma Economie en Toerisme Economie en Toerisme Economie en Toerisme Economie en Toerisme Economie en Toerisme

Programma Veiligheid openbare orde en handhaving

Zorg en Opvang Zorg en Opvang Zorg en Opvang Zorg en Opvang Zorg en Opvang Jeugd en Onderwijs Jeugd en Onderwijs Jeugd en Onderwijs Politiek en Bestuur Zorg en Opvang

* De OOGZ-middelen zijn met ingang van 1-1-2007 aan de BDU-SIV toegevoegd ** De WEB-middelen zijn met ingang van 1-1-2007 aan de BDU-SIV toegevoegd *** De onderwijsachterstandmiddelen zijn met ingang van 1-8-2006 aan de BDU-SIV toegevoegd en worden per schooljaar toegekend in plaats van per kalenderjaar. **** Deze middelen zijn met ingang van 1-1-2008 aan de BDU-SIV toegevoegd

32

B

5.732.428 49.826.014 6.512.185 179.008 224.000 119.044 1.577.975 5.610.345 4.693.716 250.000 2.150.000 76.874.715


2.1 Programmaverantwoording: Meerjaren Investering Programma 2007

2.1.2 Meerjaren Investering Programma 2008 In onderstaand overzicht wordt ingegaan op de afwijkingen van de projecten die in het Meerjareninvesteringsprogramma (MIP) 2008 zijn opgenomen. Stand van zaken MIP-projecten 2008. (alleen

Majeure wijzigingen en overige opmerkingen

projecten met een bijdrage GSB (ISV/SIOF)) Vrijheidswijk

Inzake de inrichting van ‘Oer de Bonke’ heeft bezwaar en vervolgens overleg met de omliggende dorpen ongeveer een jaar vertraging opgeleverd. Dit heeft geen problemen opgeleverd met betrekking tot de subsidie van LNV Programmatisch zijn de belangrijkste afwijkingen dat er ongeveer 40 minder woningen gesloopt worden dan aanvankelijk bedoeld, dat er ongeveer 50 – 80 woningen meer nieuw gebouwd worden dan gepland en dat er meer nieuwbouw woningen dan gepland in het huursegment worden gebouwd, zowel beneden als boven de huurprijsgrens.

Haak om Leeuwarden

Kasritme wijziging als gevolg van het niet realiseren van de planning van 2008. Planning is doorgeschoven naar 2009. De reden voor de vertraging is dat de ruimtelijke procedure langer loopt dan vooraf ingeschat (in verband met besluit luchtkwaliteit).

Nieuw Zaailand

Als gevolg van het hoger uitvallen van de kostenraming obv het DO ten opzichte van het VO heeft de gemeenteraad in april 2008 een aanvullend krediet beschikbaar gesteld. In oktober 2008 is de ROK getekend door alle deelnemende partijen. Tevens is het strategische communicatieplan vastgesteld. De plannen zijn in november 2008 gecommuniceerd met belanghebbenden. De aanbestedingsprocedure is doorlopen. Het werk wordt gegund aan een combinatie van Friso-BAM-Koopmans. Alle onderdelen van het project zijn binnen de budgetten aanbesteed. De sloop en bouw van de parkeergarage is voor € 2mio lager aanbesteed dan geraamd. Start sloopwerkzaamheden is gepland in april 2009.

Westelijke invalsweg

Kasritme wijziging als gevolg van vertraging in het project “Haak om Leeuwarden”. Qua functioneren zijn de projecten sterk afhankelijk van elkaar. Hierdoor wordt de planning van beide projecten op elkaar afgestemd. In het kader van bereikbaarheid Leeuwarden zijn afspraken gemaakt met de provincie over dekking van het project de Westelijke invalsweg 1e fase. Een deel van het budget is nu beschikbaar voor Westelijke invalsweg fase 2.

33


2.1 Programmaverantwoording: Meerjaren Investering Programma 2007

Stand van zaken MIP-projecten 2008. (alleen

Majeure wijzigingen en overige opmerkingen

projecten met een bijdrage GSB (ISV/SIOF)) Het project maakt onderdeel uit van het pakket bereikbaarheid Leeuwarden. De bereikbaarheid Leeuwarden wordt door het Rijk als prioritair aangemerkt in het kader van de compensatiemiddelen ZZL. Potmarge

Kasritme wijziging als gevolg van nieuwe ontwikkelingen in het gebied. In 2009 wordt de mogelijkheid voor de realisatie van een Watercampus op het voormalig Atoglas terrein onderzocht en is er een mogelijke nieuwe bestemming voor de buitenschool.

Wielengebied

In 2008 is een aanvraag ingediend voor de ontwikkeling van het wielengebied. In 2008 is een structuurvisie ter vaststelling aan het college van B&W voorgelegd.

34


2.1 Programmaverantwoording: Programma’s

2.1.3 Programma’s Leeswijzer voor de programma’s De Programmaverantwoording per programma betreft de beleidsverantwoording voor de 14 programma’s . Hierin staat in elk programma de vraag centraal of de gestelde doelen uit de Programmabegroting 2008 zijn gerealiseerd. Deze vraag wordt vormgegeven door de drie –bekende- vragen. a) Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? b) Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? c) Wat mocht het kosten en wat heeft het gekost? Ad a) Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? De strategische doelen per programma worden weergegeven in een strategisch algemeen doel, de missie, en worden vertaald in strategische hoofddoelen. Deze strategische hoofddoelen zijn vervolgens vertaald in effecten, verwoord in een situatie die gerealiseerd moet worden. De ten doel gestelde effecten worden met behulp van indicatoren meetbaar gemaakt en worden in een tabel weergegeven. In deze effectentabel staan in de eerste kolom een letter per effect. In de tweede kolom staat het effect verwoord met de daarbij behorende indicatoren. In de derde kolom staat de nulmeting, indien beschikbaar, van de indicator. In de vierde gearceerde kolom staat de realisatie in 2008, uitgedrukt in een meting van de indicator. In de vijfde kolom staat de prognose zoals deze is vastgesteld in de Programmabegroting 2008, in de daaropvolgende kolom staat het saldo, het verschil tussen realisatie en begroting. Dit saldo wordt verklaard indien de afwijking substantieel is in het tweede gedeelte van de programmaverantwoording, onder het kopje: Analyse en toelichting. De beoordeling of een afwijking op de effecten nader geanalyseerd moet worden is gebaseerd op de ‘Richtlijnen jaarrekening 2008 Gemeente Leeuwarden’, en deze sluiten aan op het BBV. Ad b) Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Onder deze vraag worden alle prestaties weergegeven die zijn voorgenomen in de programmabegroting 2007 om de gestelde doelen en effecten te realiseren. Deze prestaties worden in de volgende prestatietabellen weergegeven: • incidentele prestaties • structurele prestaties • accent in het verantwoordingjaar • realisatie van nieuw beleid of ombuigingen in het verantwoordingsjaar; • gerealiseerde prestaties die niet voorgenomen waren in de programmabegroting 2008. In de tabel wordt middels een plusje, minnetje of plusminus (‘+’, ‘-’, of een ‘+/-’) aangegeven of de prestatie wel dan niet is uitgevoerd. Met de plusminus wordt bedoeld dat wel gestart is met de prestatie, maar dat deze nog niet is afgerond zoals was voorgenomen. In de laatste kolom wordt het effect vermeld met behulp van de effectletter waar de prestatie op van invloed is. Indien een voorgenomen prestatie niet of gedeeltelijk is uitgevoerd, wordt dit verklaard in het tweede gedeelte van de programmaverantwoording, onder het kopje: Analyse en toelichting. Ad c) Wat mocht het kosten en wat heeft het gekost? Onder deze vraag worden 4 financiële tabellen weergegeven, in elk programma: • begroting 2008 • rekening 2008 • resultaat 2008 op beleidsproductieniveau • lasten en baten van het totale programma.

35


2.1 Programmaverantwoording: Programma’s

De toelichting op de afwijkingen wordt op programmaniveau gegeven, en bestaat uit een aantal componenten: • kapitaallasten; • apparaatskosten; • overige verschillen o baten o lasten De toelichting op de afwijkingen staat in het laatste gedeelte van de programmaverantwoording, ‘Conclusie programma’. Tot slot wordt onder het kopje ‘Conclusie programma‘ de beleidsmatige eindconclusie voor het totale programma gegeven.

36


2.1 Programmaverantwoording: Programma Cultuur (1)

Programma Cultuur (1) Raadscommissie: Welzijn • • • • • • • • • • •

Portefeuillehouder: Wethouder I. Diks

Programmamanager: De heer J. de Waard

Speerpunten voor het begrotingsjaar Nieuwe cultuurnota 2009-2012 Nieuw cultuurconvenant Rijk-Noordelijk Landsdeel 2009-2012 Nieuwe programmatische afspraken met het rijk (in de plaats van het Actieplan Cultuurbereik en de Geldstroom Beeldende Kunst en Vorming) 2009-2012 Afspraken met de Provincie over het cultuurbeleid na 2008 en de inzet van de cultuurmiddelen Stadsconvenant na 2008 Profilering van het Erfgoedkwartier Gemeentelijk archeologiebeleid (algemeen) Nieuwe gemeentelijke Monumenten- en Archeologieverordening Gemeentelijk beschermingsbeleid (doorlopend in 2009) Restauratiefonds Leeuwarden (RfL) Voorlichting zorgtaken Monumentenzorg en Archeologie (ook gemeentelijke website)

Realisatie en voortgang speerpunten Cultuurnota De vastgestelde kadernota levert raad en college de uitgangspunten op voor het Cultuurvuur voeren van een vooruitstrevend kunsten cultuurbeleid en het realiseren van initiatieven met behulp van toegekende aanvullende financiële middelen (‘cultuurimpuls’). Historisch Centrum

In het Cultureel Erfgoedkwartier aan de Groeneweg toont het HCL met een zeer toegankelijke opstelling het ‘verhaal van Leeuwarden’ aan het publiek en trekt daarmee veel bezoekers – ook in het weekend.

Gemeentelijk archeologiebeleid

Beleidsnota Archeologische Monumentenzorg Leeuwarden 2008-2013 is vastgesteld door de gemeenteraad (januari 2008). Aanstelling archeologische beleidsadviseur (juli 2008).

Erfgoedverordening

De Erfgoedverordening gemeente Leeuwarden voor monumentenzorg en archeologie is vastgesteld door de gemeenteraad en sinds mei 2008 inwerking getreden.

Gemeentelijk beschermingsbeleid

Het aanwijzingsproject gemeentelijke monumenten is op stoom gekomen; onderzoek naar objecten & complexen en voorlopige beoordeling verlopen voorspoedig. Voordracht en aanwijzing enigszins vertraagd, wat in 2009 kan worden ingelopen.

Restauratiefonds Leeuwarden (RfL)

Fonds wordt weinig benut, voorlichting moet worden verbeterd.

Voorlichting zorgtaken

Verbeteren voorlichting is in uitvoering, op papier en digitaal (database SIMON en website).

Successen 1. Nieuw cultuurbeleid kan – nu Cultuurvuur is vastgesteld – worden geïmplementeerd met extra structurele en incidentele middelen 2. In geen andere gemeente met meer dan 50.000 inwoners in Nederland vinden meer evenementen plaats dan in Leeuwarden (bron: Atlas voor Gemeenten 2008).

37



3. Leeuwarden scoort hoog op uitvoering podiumkunsten (zestiende plaats) en de waardering voor cultureel erfgoed vanwege de vele monumenten is hoog (elfde plaats). 4. Rijk stelt middelen beschikbaar via het Cultuurparticipatiefonds 5. De Blokhuispoort ontwikkelt zich tot een creatief bedrijvencentrum 6. Opening Huis voor de Amateurkunst in de Infirmerie 7. Fries Straatfestival kan in 2009 worden opgeschaald tot meerdaags evenement door toewijzing van een EFRO-subsidieaanvraag 8. Poppodium Romein genomineerd voor Poppodium van het Jaar 9. B&W-besluit over verkorte vergunningprocedure gebouwde rijksmonumenten. 10. Totstandkoming gemeentelijk archeologiebeleid. 11. Erfgoedverordening gemeente Leeuwarden, zowel gericht op bovengronds als ondergronds. Verbeterpunten 1. Er is in Noordelijk verband geen cultuurconvenant gesloten omdat het rijk niet bereid bleek dit inhoudelijk te vullen; de 14 grote gemeenten gaan meer pro-actief optreden richting Rijk. 2. Huisvesting culturele instellingen: huisvestingsscenario’s zijn in ontwikkeling; knelpunt locatie poppodium nog niet op korte termijn opgelost. 3. Voorlichting en communicatie extern over archeologische monumentenzorg. 4. Voorlichting Restauratiefonds Leeuwarden

38

Jaarstukken 2008 2 Beleidsbegroting


Wat willen we bereiken? Strategisch Algemeen doel

Strategische hoofddoelen

Subdoelstellingen

Cultuur leeft en wordt beleefd, actief én passief

A. B.

Meer sociale cohesie in buurten en wijken door inzet van kunst en cultuur Het cultureel bewustzijn van burgers is sterk ontwikkeld, het publieksbereik en de actieve participatie in kunst en cultuur, vooral bij jongeren, zijn merkbaar gegroeid

Een culturele infrastructuur die past bij de centrumfunctie

C. D.

Een sterke en volledige culturele basisinfrastructuur Een professionele infrastructuur bij de kernvoorzieningen

Een bruisende binnenstad met een hoge (ruimtelijk) culturele kwaliteit

E.

De binnenstad is een podium en het (monumentaal) decor voor een breed geschakeerd aanbod van culturele activiteiten w.o. een artistiek hoogstaand en spraakmakende, inspirerende festivalagenda De (monumentale) binnenstad heeft een grote aantrekkingskracht op bezoekers met nieuwe ruimtelijke impulsen aan de bijzondere stedenbouwkundige en architectuurhistorische kwaliteiten van de binnenstad Groeiende omzet in cultuurtoerisme

F.

Leeuwarden is hét culturele centrum van Fryslân

G. Cultureel erfgoed dat gekoesterd wordt en vitaliteit behoudt

H.

I. J.

Een inspirerend klimaat voor cultureel/creatief ondernemerschap

K.

L. M.

Bescherming en duurzaam beheer van cultureel erfgoed: monumenten en beschermde stadsgezichten, archieven, archeologische waarden, gemeentelijke kunstcollectie en archeologische vindplaatsen Burgers hebben een positieve grondhouding ten aanzien van het Fries in relatie met de identiteit van de stad Het cultuurhistorisch bewustzijn van burgers is sterk ontwikkeld met dito draagvlak voor de instandhouding van roerend en onroerend cultureel erfgoed Een breed geschakeerde, in de stad gevestigde creative community (beeldend kunstenaars, podiumkunstenaars, architecten, webdesigners, grafische ontwerpers, reclamemakers etc.) Toename aantal talentvolle kunstvakstudenten als startend ondernemer in hun cultureel/creatieve praktijk Een levendig productie- en expositieklimaat (podium/beeldend) met stimulansen voor disciplines die tot dusver weinig ontwikkeld zijn

39



Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt?

Subdoelstellingen

Nul-

Real

Begr

meting

2008

2008

Saldo

Begr

Begr

2009

2010

19%

22%

Cultuur leeft en wordt beleefd, actief én passief A Meer sociale cohesie in buurten en wijken door inzet van kunst en cultuur Indicator: •

Percentage inwoners Leeuwarden dat vaak/regelmatig

(2005)

(2007)

11%

13%

15%

-2%

142

100

42

90

95

155

97

47

145

150

12.250

-

13.000

-

13.500

14.000

753

743

700

54

710

720

28.750

23.348

23.000

3.394

24.000

25.000

6.650

15.000

9.000

6.000

10.000

12.000

37

37

deelneemt aan activiteiten in de buurten of dorpen Bron: Wijksignalering, nulmeting 2005

B Het cultureel bewustzijn van burgers is sterk ontwikkeld, het publieksbereik en de actieve participatie in kunst en cultuur, met name bij jongeren, zijn merkbaar gegroeid. (2007)

Indicatoren: •

Aantal museumbezoekers (x 1.000)

•

Aantal bezoekers Harmonie (verkochte kaarten)

142

(x 1.000) •

Aantal bezoekers Erfgoedkwartier (x 1.000)

Nog niet bekend

•

Aantal cursisten (in de breedste zin) Parnas

•

Aantal bezoekers Bibliotheek (x 1.000)

•

Aantal leden Bibliotheek

•

Aantal bezoekers Poppodium (nulmeting 2006: sept. t/m dec.)

Bron: cultuurparticipatieonderzoek •

Percentage ingeleverde bonnen voor culturele en

71%

70%

kunstzinnige vorming van het totaal aantal uitgereikte bonnen aan middelbare scholieren Bron: CJP

Een culturele infrastructuur die past bij de centrumfunctie C

Een sterke en volledige culturele basisinfrastructuur Versterken Erfgoedkwartier. Versterken Cultureel Kwartier. Indicatoren: •

Het aantal culturele infrastructuurfuncties volgens het

37

39

-

VNG model (max. 41) •

Aantal erfgoedinstellingen in Erfgoedkwartier

•

Uitbreiding culturele instellingen in het Cultureel

5

5

-

5

6

31

32

-

32

33

In ruime mate voldoen aan de van toepassing zijnde

Nog niet

Big Six

richtlijnen en kwaliteitseisen van de (landelijke)

bekend

onder-

Kwartier

D Een professionele infrastructuur bij de kernvoorzieningen Indicator: •

branche/sector

40

zoek



Nul-

Real

Begr

Saldo

Subdoelstellingen meting 2008 2008 Een bruisende binnenstad met een hoge (ruimtelijk) culturele kwaliteit E

Begr

Begr

2009

2010

34%

35%

De binnenstad is een podium en het (monumentaal) decor voor een breed geschakeerd aanbod van culturele activiteiten waaronder een artistiek hoogstaand en spraakmakende, inspirerende festivalagenda (onderdeel Stadsconvenant) Indicatoren: •

Percentage Leeuwarders dat vindt dat Leeuwarden

Nieuw (2006)

onder-

32%

zoek in

leuke festivals heeft

33%

2009

Bron: Cultuurparticipatie onderzoek, nulmeting 2006 •

Percentage Leeuwarders dat vindt dat Leeuwarden een

(2001)

(2008)

68%

50%

70%

-20%

70%

72%

64%

46%

66%

-20%

67%

67%

7,23

7,12

7,5

-0,38

7,5

7,75

-

27%

28%

46%

-

53%

55%

Nieuw

-

€ 20

€ 27,50

-

€ 20

€ 22,50

gevarieerd aanbod aan cultuur/evenementen heeft •

Percentage Friezen dat vindt dat Leeuwarden een gevarieerd aanbod aan cultuur/evenementen heeft

•

Rapportcijfer cultuuraanbod binnenstad (theaters,

(2007)

festivals) Bron: Woon-imago onderzoek 2001, herhaling 2007 en Wijksignalerings enquête 2005 (nulmeting)

F

De (monumentale) binnenstad heeft een grote aantrekkingskracht op bezoekers met nieuwe ruimtelijke impulsen aan de bijzondere stedenbouwkundige en architectuurhistorische kwaliteiten van de binnenstad Indicatoren: •

Het percentage Friezen dat denkt aan een historische

(2001)

(2008)

24%

binnenstad als Leeuwarden wordt genoemd •

Percentage Friezen dat vindt dat Leeuwarden een mooie

52%

stad is. Bron: Woonimago onderzoek 2001, herhaling 2007

G Groeiende omzet in cultuurtoerisme Indicatoren: •

Gemiddeld bedrag dat een toerist per bezoek uitgeeft in

(2006) € 20

de stad een cultuur (museum, theater, bioscoop,

onder-

aanschaf kunst etc.) •

Gemiddeld bedrag dat een inwoner van de gemeente

zoek in € 20

2009

uitgeeft per jaar aan cultuur (museum, theater, bioscoop, aanschaf kunst etc.) Bron: Cultuurparticipatie onderzoek, nulmeting eind 2006

41



Nul-

Subdoelstellingen meting Cultureel erfgoed dat gekoesterd wordt en vitaliteit behoudt

Real

Begr

2008

2008

Saldo

Begr

Begr

2009

2010

H Bescherming en duurzaam beheer van cultureel erfgoed: monumenten en beschermde stadsgezichten, archieven, archeologische waarden, gemeentelijke kunstcollectie en archeologische vindplaatsen Indicatoren: •

Aantal rijksmonumenten (bovengronds) – nulm. 2006

555

555

555

0

555

555

•

Aantal rijksmonumenten (archeologisch) - nulm. 2006

7

7

7

0

7

7

•

Aantal gem. monumenten (bovengronds) - nulm. 2007

0

0

100

-100

375

375

•

Aantal gem. monumenten (archeologisch) - nulm. 2007

0

0

2

-2

4

6

•

Aantal rijksbeschermde stadsgezichten – nulm. 2006

2

4

4

0

4

4

•

Aantal gemeentelijke beschermde stadsgezichten –

0

0

0

0

0

2

10

11

-1

10

10

2

6

-4

8

10

105

105

105

0

105

105

100%

100%

98%

2%

97%

96%

0%

0%

2%

-2%

3%

4%

20%

-

20%

20%

20%

1.356

1.500

1.500

1.450

1.500

nulmeting 2007 •

Aantal gesubsidieerde restauraties van rijksmonumenten (Brim)

•

Aantal gesubsidieerde restauraties van gemeentelijke monumenten en beeldbepalende panden (RfL)

•

Aantal archeologische AMK-terreinen zonder rijksmonumentstatus - nulmeting 2007

•

Het percentage van hetgeen op de vondstplaats behouden is – nulmeting 2007

•

Het percentage van hetgeen dat op een andere plaats dan waar gevonden, behouden wordt (nulmeting 2005)

I

•

Aantal fysieke bezoekers Erfgoedkwartier

•

Aantal digitale bezoekers Erfgoedkwartier

Nog niet

•

Aantal publieksactiviteiten in het Erfgoedkwartier

bekend

Burgers hebben een positieve grondhouding ten aanzien van het Fries in relatie met de identiteit van de stad Indicator: •

Het percentage inwoners dat Fries als thuistaal heeft

Bron: Onderzoek Bery Frysk, nulmeting 2005

J

Het cultuurhistorisch bewustzijn van burgers is sterk ontwikkeld met dito draagvlak voor de instandhouding van roerend en onroerend cultureel erfgoed Indicatoren: •

Aantal leden van de historische vereniging Aed levwerd

•

Aantal verschenen publicaties over historisch

-

Leeuwarden:

•

42

-

Leoverdia

3x/jr.

3x/jr

3x/jr.

-

3x/jr.

3x/jr.

-

Artikel via website

12x/jr.

15x/jr

12x/jr.

3x

12x/jr.

12x/jr.

-

Leeuwarden Historische Reeks (LHR)

1x/2jr.

1x/jr

1x/jr.

-

1x/2jr.

1x/2jr.

2.500

18.000

3.000

15.000

3.000

3.000

Aantal bezoekers Open Monumentendag



Real

Begr

Subdoelstellingen meting 2008 Een inspirerend klimaat voor cultureel/creatief ondernemerschap

Nul-

2008

Saldo

Begr

Begr

2009

2010

K Een breed geschakeerde, in de stad gevestigde creatieve industrie (beeldend kunstenaars, podiumkunstenaars, architecten, webdesigners, grafische ontwerpers, reclamemakers etc.) (2008)

Indicatoren: •

Aantal vestigingen creatieve industrie

•

Werkgelegenheid creatieve industrie

660

837

660

177

660

660

3096

2992

3096

-104

3100

3100

14

-

20

16

18

6

9

6

7

7

Bron: Werkgelegenheidsregister

L

Toename aantal talentvolle kunstvakstudenten als startend ondernemer in hun cultureel/creatieve praktijk Indicator: •

aantal startende ondernemers op gebied van podiumkunsten/beeldende kunsten (nulmeting gemiddelde 2003-2005)

Bron KvK

M Een levendig en stimulerend productie- en expositieklimaat (podium/beeldend) Indicator: •

aantal gerealiseerde producties (podium en beeldend)

3

die artistiek van betekenis zijn en lokaal draagvlak genieten (nulmeting 2007)

43



Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? De belangrijkste prestaties om het programma te realiseren.

Prestaties Incidenteel

Begr.

Real.

Begr.

Begr.

Begr.

Sub

2008

2008

2009

2010

2011

doel

Leeuwarden is hét culturele centrum van Fryslân •

Opstellen cultuurnota

x

+

A t/m H

Cultureel erfgoed dat gekoesterd wordt en vitaliteit behoudt

•

Het profileren van het Erfgoedkwartier door de

x

+

H

Integrale Monumenten- en Archeologieverordening

x

+

H

Aanwijzen gemeentelijke monumenten

x

+/-

x

+/-

Voorlichtingsfolders (ook uitbouw website)

x

+/-

Begeleiden aanvragen rijkssubsidieregeling Brim,

x

+

Implementeren archeologiebeleid

x

+/-

x

Aanwijzen gemeentelijke monumenten

x

+/-

x

x

x

H

+

x

x

x

F, H, J

+

x

x

x

F, H, I, J

programmatische afstemming van de betreffende instellingen.

• •

x

H, I

(bovengronds)

•

Opstellen Leidraad algemene uitgangspunten voor

H

duurzaam onderhouden en verbouwen monumenten

• •

x

x

x

H H

art. 43 (inhalen restauratieachterstand)

• •

H, I

(archeologisch)

•

Opzetten van cultuurhistorische/archeologische routes

•

Realiseren van archeologische visualisaties

Prestaties Structureel Leeuwarden is hét culturele centrum van Fryslân Algemeen (bundeling van Krachten): •

Real.

Sub

2008

doel

+

A t/m

+

A t/m

Participatie in samenwerkingsverbanden, zoals het Noordelijk Convenant

Stadsconvenant (Cultuur) •

Participatie in culturele netwerken (DOL, GBK)

•

Inzet van citymarketing door deelname in kernteam Expeditie Leeuwarden

o

Tijd voor Schoonheid

M M

Cultuur leeft en wordt beleefd, actief én passief •

Het behandelen (advisering, verlening) van incidentele subsidies op de deelgebieden

+

Incidentele Activiteiten, Amateurkunst, Producties, Friese Taal en Kultuer/Leeuwarder

A, B, E G, M

Geschiedenis •

Het doen uitvoeren van het gemeentelijk beleid van Actieplan Cultuurbereik (uitvoering

+

A, B

Het doen uitvoeren van het gemeentelijk beleid van Cultuureducatie (uitvoering van

1500

A, B, J

cultuureducatieve projecten die in samenspraak met scholen en culturele instellingen

scholie

van projecten en subsidieverlening van activiteiten die bijdragen aan een vergroting van de cultuurparticipatie van met name jongeren en amateur-kunstenaars) •

worden ontwikkeld) •

Het doen uitvoeren van het gemeentelijk beleid van de Geldstroom Beeldende Kunst en

ren +

Vormgeving •

Het doen uitvoeren van het gemeentelijk beleid van Festivals en Evenementen

A, B, C K, L, M

+

A, B, E G, M

44



Prestaties Structureel Een culturele infrastructuur die past bij de centrumfunctie •

Het doen uitvoeren van het gemeentelijk beleid van Bibliotheken en

Real.

Sub

2008

doel

+

documentatiecentrum (het in stand houden van de Stichting Bibliotheken Midden

A, B, C, E, H

Fryslân) o

Het doen uitvoeren van het gemeentelijk beleid van bibliotheek/documentatiefunctie

•

Het doen uitvoeren van het gemeentelijk beleid van theater, muziek- en filmpodia (het

omtrent homo-lesbische leefwerelden (Anna Blaman Huis) +

doen uitvoeren van het gemeentelijk beleid op het gebied van theaterpodia, het in stand

B, C, D, E

houden van stadsschouwburg De Harmonie, het ontwikkelen van specifiek aanbod voor amateurkunst, het financieel ondersteunen van de organisatie van het jaarlijks filmfestival, in stand houden van Centrum voor Film in Friesland, in het in stand houden van een poppodium in Leeuwarden en het in stand houden van debatcentrum De Bres) •

Het doen uitvoeren van het gemeentelijk beleid van Culturele Vorming en

+

muziekonderwijs (het in stand houden van centrum voor de kunsten Parnas) •

Het doen uitvoeren van het gemeentelijk beleid van Cultureel Erfgoed (het in stand houden van Keramiekmuseum Het Princessehof, het doen beheren en exploiteren van het Pier Pander Museum en de -Tempel)

•

Het doen uitvoeren van het gemeentelijk Lokale Omroepbeleid (het in stand houden van

A, B, C D, E

450

B, C, D

bezoekers

E, G,

PPM

H, J

+

A, C, E

+

B, E, C

+

A, B, C

lokale omroep Mercurius en het ondersteunen van de programmaraad UPC) •

Het doen uitvoeren van het gemeentelijk beleid van Aanvullende Voorzieningen (het verlenen van meerjarensubsidies aan diverse programmerende organisaties die een aanvullende waarde hebben op het structurele kernaanbod)

•

Het doen uitvoeren van het gemeentelijk beleid van Beeldende Kunst en Vormgeving in de Openbare Ruimte (projectleiding projecten uit nieuwe verordening Percentagefonds)

K, L, M

Een bruisende binnenstad met een hoge (ruimtelijk) culturele kwaliteit •

Het doen uitvoeren van het gemeentelijk Festivalbeleid

+

E

•

Het doen uitvoeren van het gemeentelijk en provinciaal beleid (stadsconvenant) van

+

A, B,

Artistiek Klimaat

C, E

Cultureel erfgoed dat gekoesterd wordt en vitaliteit behoudt •

Het uitvoeren van de toekenning van een culturele prijs: Jan Jansz. Starterprijs voor

+/-

H

+

H, I H

podiumkunsten •

Het doen uitvoeren van het gemeentelijk Fryske Tael en Kultuer beleid (het subsidiëren van een aantal instellingen op basis van de nota Fris Fries)

•

Beheren en actualiseren van monumentenlijsten

+

•

Beheren digitale monumentendatabase LEMON/SIMON

+

H

•

Beleidsadviezen en cultuurhistorische adviezen ten behoeve van duurzaam gebruik en/of

+

F, H, I

herbestemming van monumentale panden en grote gemeentelijke projecten •

Stedenbouwkundig-historische adviezen voor ruimtelijke planprocessen

+

F, H, I

•

Initiëren en stimuleren van (gesubsidieerde en ongesubsidieerde) restauraties

+

H, I

•

Verstrekken van beschikkingen voor het mogelijk maken van restauratiehypotheken uit

+/-

H, I

het Restauratiefonds Leeuwarden voor beeldbepalende panden en gemeentelijke monumenten •

Verwerven van rijkssubsidies

+

H

•

Behandelen van monumentenvergunningaanvragen voor rijksmonumenten – ca. 50 per

+

H

+

H

+/-

F, H

+

H

jaar •

Stimuleren en begeleiden bouwhistorisch onderzoek in het kader van vergunningverlening – ca. 2-3 per jaar

•

Verstrekken van kleuradviezen – ca. 25 per jaar

•

Technische advisering voor (gesubsidieerde en ongesubsidieerde) restauraties

45



Prestaties Structureel •

Handhaving Monumentenwet en Monumentenverordening (aanschrijvingen en

Real.

Sub

2008

doel

+

H

+

F, H, J H

bestuursdwang) •

Verstrekken subsidies Reserve Zadelfonds

•

Opstellen programma’s van eisen voor archeologisch onderzoek – ca. 18 per jaar

+/-

•

Laten uitvoeren archeologisch vooronderzoek (IVO) – ca. 14 per jaar

+/-

H

•

Laten uitvoeren archeologische opgravingen – ca. 4 per jaar

-

H

•

Laten uitvoeren archeologische waarnemingen door amateurs op gedeselecteerde

+/-

H, J

2

J

terreinen – ca. 6 per jaar •

Organiseren publiekspresentaties archeologie – ca. 2 per jaar

Een inspirerend klimaat voor cultuur/creatief ondernemerschap •

Het (doen) uitvoeren van het atelierbeleid en broedplaatsontwikkeling

+

K, M

•

Het uitvoeren van de WIK-regeling; zorg dragen voor faciliteiten ten behoeve van de in

+

K, L

Leeuwarden beroepsmatig werkzame kunstenaars

Realisatie speerpunten rekeningjaar

Begr.

Real.

Sub

2008

2008

doel

+

H H

•

Gemeentelijk archeologiebeleid

x

•

Erfgoedverordening

x

+

•


x

+/-

H

•

Leeuwarder Restauratiefonds

x

-

H

•

Voorlichting zorgtaken Monumentenzorg en Archeologie (ook gemeentelijke

x

+

H

Begr.

Real.

Sub

2008

2008

doel

- Structureel (uitbreiding fte ivm gevolgen gemeentelijke monumentenlijst)

x

+

H

- Incidenteel € 30.000 (extra inzet op verbetering Voorlichting)

x

+

H

x

+

H

website)

Realisatie nieuw beleid/ombuiging •

•

Monumentenzorg

Archeologie - Structureel (nieuwe fte voor invoering gemeentelijk archeologiebeleid)

Analyse en Toelichting Leeuwarden is hét culturele centrum van Fryslân Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking Vaststellen Cultuurnota In 2008 is de nieuwe Cultuurnota Cultuurvuur, voor de periode 2009 en Cultuurvuur verder, na uitgebreid overleg met het culturele veld, geschreven en vastgesteld. De nota kent veel nieuwe ambities die grotendeels kunnen worden gerealiseerd door inzet van de cultuurimpuls: een verhoging van de structurele en incidentele middelen. Overige toelichting

Er is gekozen om Cultuurvuur geen ‘houdbaarheidsdatum’ mee te geven. Deze nota is geldig tot en met het moment dat besloten wordt dat er behoefte is aan een nieuwe. Dit kan over vier jaar zijn, maar ook eerder of later.

Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Overige toelichting We wilden veel informatie van cultuurmakers en gebruikers in de stad. Hiertoe hebben we vele gesprekken en vijf debatavonden gehouden.

46


Kunst en Cultuur Wat wilden we bereiken Afwijking Een professionele infrastructuur bij de kernvoorzieningen


en wat hebben we bereikt? Toetsing is nodig aan richtlijnen en kwaliteitseisen van de landelijke branche/sector, deze heeft bedoelde normen nog niet gerealiseerd. Wel is in de gemeente in 2008 begonnen met een onderzoek naar de efficiency van de bedrijfsvoering van de zes grootste culturele instellingen (Big Six). Deze onderzoeksresultaten aan de hand van eigen benchmarkgegevens zullen in 2009 leiden tot richtlijnen en kwaliteitseisen.

Een sterke en volledige culturele infrastructuur

Door de ingebruikname van het Huis voor de Amateurkunst (Infirmerie) en openstelling van de voormalige strafgevangenis Blokhuispoort zijn er twee waardevolle nieuwe culturele functies bij gekomen die ruimte geven voor experiment, oefening en podiumproducties. Het Centrum voor Architectuur in Friesland ARK biedt een drijvend podium voor informatie en debat over ruimtelijke vormgeving en architectuur.

Uitvoeren en toekennen culturele prijs

Het benoemen van een jury en vervolgens toekennen van de Jan Jansz. Starterprijs voor podiumkunsten heeft vanwege beperkte ambtelijke capaciteit nog niet plaatsgevonden; dit zal medio 2009 gebeuren.

Productie- en expositieklimaat

De groei in het aantal gerealiseerde producties (podium en beeldend) heeft in 2008 een stimulans gekregen door het Frysk Festival. Dit zorgde voor extra mogelijkheden voor het realiseren van betekenisvolle producties.

Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Afwijking Poppodium Romein Het voornemen is om de Westerkerk te verbouwen tot een duurzaam poppodium. Omdat er geen garanties waren dat geluidisolatie afdoende gerealiseerd zou kunnen worden, is de verbouwing zo uitgevoerd dat het poppodium kan functioneren in de Westerkerk zolang de naastgelegen appartementen niet bewoond worden. Overige Toelichting

Mede naar aanleiding van bovenstaande problematiek is een inventarisatie gemaakt van de knelpunten op accommodatiegebied van culturele instellingen. De raad heeft richtinggevende uitspraken gedaan over de te ontwikkelen oplossingsrichtingen.

HCL Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking Open Monumentendag Open Monumentendag trok 18.000 bezoekers. Een verzesvoudiging van het begrote aantal van 3000. Overige Toelichting

De reden voor dit verhoogde aantal vond zijn oorzaak in het opengestelde monument: de voormalige gevangenis Blokhuispoort. (Incidenteel van aard)

Monumenten, archeologie en architectuur Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking Aantal gemeentelijke Gemeentelijk beschermingsbeleid: monumenten: In 2008 zijn ca. 170 objecten & complexen onderzocht en door de bovengronds en Begeleidingscommissie besproken en beoordeeld. Voor de archeologisch (H) aanwijzingsprocedures zijn wel voorbereidingen getroffen en eind 2008 zijn ook de eerste aanwijzingsdocumenten in concept gereed gekomen. Het

47



voordragen is nog niet op gang gekomen. Dit hangt samen met het laat beschikbaar komen van voorlichtingsmateriaal en de technische problemen met de applicatie SIMON. Tevens is de gekozen werkwijze noodgedwongen arbeidsintensief. Het project zal in 2010 (conform planning) worden afgerond. Aantal gesubsidieerde restauraties gemeentelijke monumenten en beeldbepalende panden (Rfl)

Leeuwarder Restauratiefonds: De interesse in het fonds blijft vooralsnog beperkt. In november 2008 is bij de vaststelling van de programmabegroting 2009 besloten eenmalig € 500.000 aan de reserve te onttrekken voor herstel van de Begraafplaats Spanjaardslaan. De oorspronkelijke doelstellingen van het fonds kunnen ondanks de afname nog steeds gerealiseerd worden. De reserve wordt de komende jaren via de bespaarde rente weer aangevuld tot € 2.950.000. Verwacht wordt dat het gebruik van het fonds aantrekt, zodra er gemeentelijke monumenten worden aangewezen. De voorgenomen intensivering van de voorlichting voor beeldbepalende panden in een specifiek deel van de binnenstad (kernwinkelgebied) heeft als gevolg dat de veelheid aan activiteiten binnen het cluster monumenten geen hoge prioriteit kan krijgen, waardoor dit onvoldoende op gang is gekomen. Overigens is het door de lage hypotheekrente niet aantrekkelijk om een beroep op het restauratiefonds te doen.

Percentage van hetgeen dat op een andere plaats dan waar gevonden behouden wordt Wat wilden we daarvoor Afwijking Aanwijzen gemeentelijke monumenten

Het percentage van hetgeen op een andere plaats dan waar gevonden behouden wordt, en dus volledig opgegraven is, is ook ongewijzigd en nog gelijk aan de nulmeting (0%). Dit komt doordat in 2008 alleen vooronderzoek en waarnemingen uitgevoerd zijn en geen definitieve opgravingen. doen en wat hebben we gedaan? Zie toelichting op afwijkingen bij doelstellingen.

Opstellen Leidraad

Volgens de planning, zoals opgenomen in de monumentennota, zou de Leidraad algemene uitgangspunten voor duurzaam onderhouden en verbouwen van monumenten in 2008 gereed zijn. Dit is vanwege werkdruk en gecompliceerdheid van de materie niet gelukt. De leidraad zal in het voorjaar 2009 afgerond zijn.

Voorlichtingsfolders

De database SIMON (Samenwerking Informatisering Monumentenzorg – in samenwerking met andere gemeenten) zal een belangrijke rol spelen in de informatievoorziening aan interne en externe klanten. Daarvoor dienen de gemeentelijke adresgegevens eerst te worden gekoppeld aan SIMON. Eind 2008 is na langdurige voorbereidingen en een behoorlijke vertraging (traagheid deelnemende gemeenten), een nieuwe SIMON-versie beschikbaar gekomen. Door technische problemen met het gebruik van de nieuwe versie zijn de in een eerdere versie al gekoppelde adresgegevens deels onbetrouwbaar. SIMON is hierdoor nog niet volledig bruikbaar. De problemen zijn van invloed op de voortgang van het project gemeentelijke monumentenlijst (zie toelichting bij afwijkend aantal gemeentelijke monumenten).

Archeologische visualisaties

In het kader van het project Oldehoofsterkerkhof is reeds een start gemaakt met het realiseren van een 3D-visualisatie van de terp en bewoning in de Romeinse tijd. Voor het overige staat dit gepland voor 2010.

48



Restauratiefonds Leeuwarden (Rfl)

Zie toelichting op afwijkingen aantal gesubsidieerde restauraties van gemeentelijke monumenten en beeldbepalende panden onder doelstelling H.

Kleuradviezen

Het aantal kleuradviezen varieert met het aantal verzoeken daartoe van eigenaren en schilders.

Implementeren archeologiebeleid

Het implementeren van het archeologiebeleid is nog niet voltooid, omdat dit tijdrovender bleek dan vooraf ingeschat. De interne implementatie is inmiddels afgerond. Externe voorlichting wordt in 2009 verder opgezet en uitgevoerd.

PvE archeologisch onderzoek

Het aantal op te stellen Programma’s van Eisen (PvE’s) voor archeologisch onderzoek, het laten uitvoeren van archeologisch (voor)onderzoek en het uitvoeren van waarnemingen is minder vaak dan ‘begroot’. De archeologische beleidskaart werpt vruchten af. Hierdoor is minder onderzoek noodzakelijk, evenals minder bodem- c.q. archeologieverstorende werkzaamheden.

Publiekspresentaties

Het organiseren van publiekspresentaties is voor 50% gerealiseerd; voorbereiding voor publieksboek en tentoonstelling is in gang gezet. Dit prestatiedoel wordt daarmee in 2009 doorgezet naar minimaal 100%.

Archeologisch vooronderzoek, opgravingen en waarnemingen

Opstellen PvE’s, laten uitvoeren (voor)onderzoek en waarnemingen minder vaak dan ‘begroot’. Oorzaak: toepassing archeologische beleidskaart werpt vruchten af (minder onderzoek noodzakelijk) en minder bodem- c.q. archeologieverstorende werkzaamheden.

Overige toelichting Integrale monumenten en archeologie verordening

Ter vervanging van de oude gemeentelijke Monumentenverordening is in mei 2008 een nieuwe, integrale Erfgoedverordening gemeente Leeuwarden in werking getreden voor de gemeentelijke Monumentenzorg en Archeologie. Daarin zijn regels en procedures geactualiseerd, zijn een goede procedure en heldere criteria opgenomen voor het aanwijzen van gemeentelijke monumenten, en is een nieuw hoofdstuk archeologie verwerkt in verband met het nieuwe gemeentelijke archeologiebeleid dat begin 2008 is vastgesteld.

Projectontwikkeling en impasse cultuurhistorie

Er is relatief veel tijd gestoken in advisering bij projectontwikkeling. De advisering betreft zowel de cultuurhistorische kant, als de (nieuwe) bestemming en financiële aspecten. Voorbeelden zijn de projecten: Hartelust, Blokhuispoort, speelautomatenhal Naauw & Grote Hoogstraat, Kleine Hoogstraat hoek Speelmanstraat, Bij de Put 1-7 en het Provinciehuis.

Open monumentendag

Het jaar 2008 kende een paar bijzondere momenten. De Open Monumentendag in september in de Blokhuispoort trok tussen de 15.000 en 20.000 bezoekers, een record voor Leeuwarden. Het was zelfs de drukst bezochte OMD van Nederland in 2008.

Integrale Erfgoedverordening

De nieuwe integrale Erfgoedverordening van de gemeente trok elders in het land de nodige aandacht. Dit was aanleiding voor het tijdschrift Vitruvius om een uitgebreid artikel aan het Leeuwarder archeologie- en monumentenbeleid te wijden in het julinummer, waarin onder andere interviews met de verantwoordelijke wethouder en de senior beleidsadviseurs waren opgenomen.

49



Cultuurhistorische wandelroutes

De Historische Vereniging Aed Levwerd presenteerde twee cultuurtoeristische wandelroutes in de vorm van informatieborden in de binnenstad, die in nauwe samenwerking met Monumentenzorg tot stand zijn gekomen.

Monumentenvergunningen

In plaats van de verwachte 50 zijn er 73 aanvragen behandeld. Een verklaring is meer toezicht & handhaving en vermoedelijk heeft ook het gunstige economische tij een rol gespeeld.

Vergunningprocedures voor rijksmonument

In 2008 is een begin gemaakt met het vereenvoudigen en versnellen van de vergunningprocedures voor rijksmonument, hetgeen ook is toegepast bij de Erfgoedverordening gemeente Leeuwarden. In mei 2008 hebben B&W een besluit genomen over een eerste versimpeling van de vergunningprocedure voor rijksmonumenten. Vooruitlopend op nieuwe wetgeving is besloten om in bepaalde gevallen geen wettelijk verplicht advies van de Rijksdienst RACM meer in te winnen. Inmiddels is dit ook wettelijk vastgelegd rijksbeleid geworden. Bovendien is besloten om voor rijksmonumenten niet langer de Uniforme Openbare Voorbereidingsprocedure te volgen bij het afgeven van de noodzakelijke vergunningen. De bouwvergunning wordt nu tegelijk met de definitieve monumentenvergunning verleend, wat een procedureverkorting van 6 weken inhoudt. In 2009 wordt een voorstel ter besluitvorming aangeboden, om sommige werkzaamheden aan rijksmonumenten vergunningvrij te maken en alleen meldingsplichtig.

Speerpunten (toelichting) Gemeentelijk archeologiebeleid

De kerngedachte van de nota is dat enerzijds voorkomen moet worden dat de meest waardevolle delen van het bodemarchief voor het nageslacht verloren gaan, aan de andere kant moet voorkomen worden dat archeologie een onnodig struikelblok wordt voor elke ruimtelijke ontwikkeling en ingreep binnen de gemeentegrenzen. De volgende elementen uit de nota zijn van belang: • Archeologie wordt meegenomen in nieuwe bestemmingsplannen en in bepaalde gevallen in bouw-, sloop- en aanlegvergunningen; • De gemeentelijke beleidskeuzen worden weergegeven op een archeologische waardekaart, waardoor voor iedereen duidelijk wordt waar en op welke manier rekening moet worden gehouden met archeologie; • In een nieuwe Erfgoedverordening wordt een hoofdstuk archeologie opgenomen met daarin de mogelijkheid om ook gemeentelijke archeologische monumenten aan te wijzen. • Voorlichting en informatie over archeologie aan betrokkenen worden breed ingezet.

Erfgoedverordening

Hiermee wordt het gat in regelgeving tussen oude bestemmingsplannen zonder aandacht voor archeologie en nieuwe archeologievriendelijke bestemmingsplannen gerepareerd en kunnen gemeentelijke archeologische monumenten aangewezen worden.


Zie toelichting op afwijkingen van de indicatoren aantal gemeentelijke monumenten bovengronds en ondergronds behorende bij doelstelling H.

Leeuwarder Restauratiefonds

Zie toelichting op afwijkingen van de indicatoren aantal gesubsidieerde restauraties van gemeentelijke monumenten en beeldbepalende panden, behorende bij doelstelling H.

50


Voorlichting zorgtaken Nieuw beleid (toelichting) Monumentenzorg


Zie toelichting op monumentenzorg bij het onderdeel nieuw beleid.

Structureel € 29.000 (uitbreiding fte i.v.m. gevolgen gemeentelijke monumentenlijst). De beschikbare extra fte is deels toegevoegd aan het team Vergunningen en deels aan het team A&O. Daarbij heeft omwille van efficiëntere werkprocessen meteen een uitwisseling van taken tussen beide teams plaatsgehad. Incidenteel € 30.000 (extra inzet op verbetering Voorlichting) Het beschikbare bedrag is bedoeld voor het sterk verbeteren van de Voorlichting over zorgtaken op het terrein van de gemeentelijke monumentenzorg (dienstverlening in de eerste lijn), zowel op papier als digitaal (website). In de loop van 2008 is de informatie op het Digitaal Loket verbeterd en eind 2008 zijn de eerste twee voorlichtingsbrochures (aanwijzingstraject gemeentelijke monumenten en Leeuwarder Restauratiefonds) voor productie opgeleverd.

Archeologie

Structureel (nieuwe fte voor invoering gemeentelijk archeologiebeleid) Medio 2008 is binnen het team A&O een vaste beleidsadviseur archeologie voor 32 u aangesteld. De resterende formatie dient nog te worden ‘uitgezet’ binnen het team Vergunningen.

Subconclusie

Met de implementatie van het gemeentelijk archeologiebeleid, de realisatie van de erfgoedverordening, het verbeteren van de voorlichting over kerntaken en de vorderingen op grond van het gemeentelijk beschermingsbeleid, is een grote bijdrage geleverd aan het beschermen en het beheer van cultureel erfgoed in Leeuwarden. In 2009 zal wederom een flinke inspanning worden geleverd in de aanwijzingsprocedure van gemeentelijke monumenten, en zal een hogere prioriteit liggen bij voorlichting (archeologiebeleid, en Rfl).

51



Wat mocht het kosten en wat heeft het gekost?

001 002 003 058

A B C

Resultaat 2008 Beleidsproducten Kunst en cultuur Historisch Centrum Leeuwarden Cultuurhistorisch beheer Kwaliteit gebouwde omgeving

Lasten en baten 2008 totale programma Begroting 2008 primitief Begroting 2008 na wijziging:

Apparaatskosten -153

Kapitaallasten 0

Overige lasten -18

Totale lasten -171

Totale Baten 3

-11 2 2 -160

8

-9 35 26 -119

29 -3

8

-6 34 24 34

30

Apparaatskosten 2.148 2.179

Kapitaallasten 30 38

Overige lasten 8.041 8.399

Totale lasten 10.219 10.616

Totale Baten 480 810

2.339 -160

30 8

8.365 34

10.735 -119

840 30

Rekening 2008: Resultaat B-C

x € 1.000 Saldo -167 20 33 26 -89

x € 1.000 Saldo -9.740 -9.806 -9.895 -89

x € 1.000 Analyse van het resultaat:

Kapitaal- Apparaats lasten

kosten

Overige

Totale

Totale

kosten

lasten

baten

-29

-29

Saldo

- verrekeningen met reserves: 1.

Kunst in de openbare ruimte

-29

- niet relevante posten: Overig

8

-55

63

16

-75

-59

Totaal

8

-55

34

-13

-75

-88

Analyse en Toelichting Programma Cultuur Wat mocht het kosten en wat heeft het gekost? Toelichting

Gezien de grootte van de afwijkingen is er geen nadere toelichting noodzakelijk.

Eindconclusie programma Cultuur Successen • • • • • • • •

52

Nieuw cultuurbeleid is vastgesteld in de Cultuurnota Cultuurvuur 2009 en verder Verhoging van structurele en incidentele middelen voor cultuur Aanvraag bij het rijk van het Cultuurparticipatiefonds is goedgekeurd De Blokhuispoort is een creatief bedrijvencentrum geworden Opening Huis voor de Amateurkunst Topnotering Leeuwarden in aanbod van evenementen in de Atlas van Gemeenten Opschaling Fries Straatfestival 2009 (kwaliteit en kwantiteit) door binnenhalen van EFRO-subsidie Poppodium Romein genomineerd voor poppodium van het jaar



Verbeterpunten •

•

• • • •

Er is in Noordelijk verband geen cultuurconvenant gesloten omdat het rijk niet bereid bleek dit inhoudelijk te vullen; de 14 grote gemeenten gaan meer pro-actief optreden richting Rijk. Huisvesting culturele instellingen: huisvestingsscenario’s zijn in ontwikkeling; knelpunt locatie poppodium nog niet op korte termijn opgelost. Voorlichting en communicatie extern over archeologische monumentenzorg. Voorlichting Restauratiefonds Leeuwarden Voorlichting en communicatie extern over archeologische monumentenzorg. Voorlichting Restauratiefonds Leeuwarden.

Eindconclusie Het programma Cultuur is op een goede manier uitgevoerd. De ambitie en de ontwikkelingen van het brede cultuurveld geven aan, dat cultuur springlevend is in Leeuwarden.

53


54



2.1 Programmaverantwoording: Programma Jeugd en onderwijs (2)

Programma Jeugd en onderwijs (2) Raadscommissie: Welzijn

Portefeuillehouder: Wethouder G. Krol

Programmamanager: De heer J. Michorius

Speerpunten voor het begrotingsjaar • Verdere versterking sluitende aanpak Leeuwarden • Verdere uitbreiding aantal brede scholen • Realiseren van minstens één Centrum voor Jeugd en Gezin • Met onderwijsbesturen en jeugdinstellingen opstellen van de Leeuwarder Educatieve Agenda • Opstellen Jeugdagenda 2008-2011 • Implementeren maatregelen Beroepskolom • Verder verspreiden “Veilig en Gezond Opgroeien” inclusief preventie alcohol onder jeugd Realisatie en voortgang van de speerpunten Versterking sluitende aanpak Wordt blijvend doorontwikkeld Uitbreiding brede scholen

Is voortvarend aangepakt

Realiseren minstens één CJG

Pilot is in uitvoering

Leeuwarder Educatieve Agenda

Convenant LEJA is getekend

Jeugdagenda

Convenant LEJA is getekend

Beroepskolom

Uitgevoerd c.q. in uitwerking

Gezond en veilig opgroeien

Is in uitvoering binnen de pilot CJG’s in Heechterp-Schieringen, Oud-Oost en Zuiderburen mede in relatie tot Aktie Leeuw (voor Aktie Leeuw: zie programma Zorg en Opvang)

Successen 1. Ontwikkeling Brede Scholen en CJG 2. Verzelfstandiging Bestuurscommissie Proloog tot Stichting Proloog voor openbaar primair onderwijs 3. Realiseren van aantal aansprekende schoolgebouwen Verbeterpunten In het algemeen kan worden geconstateerd, dat op het terrein van Jeugd en Onderwijs processen lopen of nog zullen starten, waarin partijen (waaronder de gemeente) samenwerken. Er staat daarmee veel op de rol en dit trekt uiteraard een zware wissel op de capaciteit bij alle partijen. Dat betekent dat processen veel tijd vergen en in een aantal gevallen resultaten later geboekt kunnen worden dan was voorzien.

55



Wat wilden we bereiken?

Strategisch Algemeen doel


Subdoelstellingen

Een toegankelijk (sociaal, economisch, cultureel),

A. 1

gevarieerd en innovatief aanbod van onderwijs voorzieningen (basis-, voortgezet, beroeps-,

2 B.

Een optimale deelname van

Jongerenparticipatie, ontmoeting- en algemene jongerenvoorzieningen voor 0-23 jarigen

maatschappelijke verkeer en

Op niveau brengen van de kwaliteit van alle schoolgebouwen Het starten en afronden van trajecten voor deelnemers

wetenschappelijk en tweede kansonderwijs)

jongeren aan het

Over de stad gespreid aanbod van basis- en brede scholen

volwasseneneducatie

C. 1

Het vergroten van de jongerenparticipatie op wijken gemeentelijk niveau

2

Vergroten van het aantal jongerenvoorzieningen

een toegankelijke onderwijsinfrastructuur die behoort bij de centrumfunctie van Leeuwarden

Geen jongere valt tussen wal en schip: elke jongere is bezig met opleiding of betaald werk of is actief in een

D. 1 2

werk-leertraject of neemt deel aan een activering- of zorgtraject

Voorkomen en verminderen van taalachterstanden Jongeren die niet op school zitten of werk hebben volgen een specifiek traject

E. 1

Vergroten van het aantal voortijdige schoolverlaters (VSV) dat herplaatst wordt

2

Het door preventieve maatregelen verminderen van het aantal VSVers

Een sterke positie van Leeuwarden als kennis- en studiestad

F. 1 2

Een sterk MBO en HBO (en WO) Afgestemd evenwicht tussen de vraag naar specifieke kennis en te starten nieuwe opleidingen

56



Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Subdoelstellingen

Nul-

Real

Begr

meting

2008

2008

Saldo

Begr

Begr.

2009

2010

Onderwijsvoorzieningen A Over de stad gespreid aanbod van basis- en brede scholen Indicatoren:

•

In elk verwijsgebied minimaal één voorziening

100%

100%

100%

0%

100%

100%

3

7

7

0

5

7

100%

100%

100%

0%

100%

100%

voor basisonderwijs

•

Aantal brede scholen in Leeuwarden met een specifiek op het gebied toegesneden voorzieningenpakket

Op niveau brengen van de kwaliteit van alle schoolgebouwen Indicator:

•

Percentage scholen dat voldoet aan de brandveiligheid- en inbraakeisen

B Het starten en afronden van trajecten voor deelnemers volwasseneneducatie (MOP) Indicatoren (cumulatief):

• •

Aantal deelnemers Sociale redzaamheid

147

-

120

Aantal deelnemers Breed Maatschappelijk

351

-

265

Aantal deelnemers VAVO

66

-

150

Aantal deelnemers NT2 voor niet-

30

-

60

Functioneren

• •

inburgeringplichtigen en – behoeftigen

•

Aantal deelnemers NT2 gericht op alfabetisering

99

-

150

683

-

745

7

0

10

10

10

10

90%

100 %

100%

0%

100%

100%

Percentage van de ruimte en de gemeentelijke

Nulme-

3%

-

3%

3%

investeringssom dat in nieuwe uitleg- en

ting in

stedelijke vernieuwingsgebieden aan

2009

Totaal

Jeugd algemeen C Het vergroten van de jongerenparticipatie op wijken gemeentelijk niveau Indicator:

•

Aantal jongerenplatforms c.q. jongereninitiatieven

Vergroten van het aantal jongerenvoorzieningen Indicatoren:

•

Percentage wijken waar minimaal één centrale speelplek en enkele kleine speelplekken aanwezig zijn

•

speelruimte wordt besteed

57



Subdoelstellingen

Nul-

Real

Begr

meting

2008

2008

Saldo

Begr

Begr.

2009

2010

Jeugd specifiek D

Voorkomen en verminderen van taalachterstanden (MOP) Indicatoren: •

Aantal doelgroepkinderen (peuters en kleuters)

99

284

-

-

400

40

126

120

6

160

100

78

80

2

70

dat deelneemt aan voorschoolse educatie (nulmeting 2006) •

Aantal leerlingen (cumulatief) dat aan schakelklassen deelneemt (nulmeting 2006)

Jongeren die niet op school zitten of werk hebben volgen een specifiek traject Indicatoren: •

Aantal jongeren dat instroomt in RIB-trajecten (Fourstar)(RIB=Re-integratiebedrijf)

•

Aantal jongeren dat terug gaat naar school

60

114

80

34

90

•

Aantal jongeren dat instroomt in een

50

37

60

-23

65

177

285

230

55

245

676

567

109

510

activerings- of zorgtraject E

Vergroten van het aantal voortijdige schoolverlaters (VSV) dat herplaatst wordt Indicatoren:

•

Regionaal aantal (ten opzichte van de doelgroep voortijdige schoolverlaters) allochtone en autochtone scholieren dat herplaatst is (nulmeting 2004) (MOP)

•

Percentage jaarlijks ingestroomde cursisten VAVO-jongeren dat het beoogde diploma behaalt

•

Percentage jaarlijks ingestroomde cursisten VAVO-jongeren dat het traject niet afrondt en doorstroomt naar een opleiding op

Geen nulmeting Geen nulmeting

startkwalificatieniveau Het door preventieve maatregelen verminderen van het aantal VSV-ers Indicator:

•

Aantal VSV-ers in RMC regio Friesland Noord dat instroomt (RMC=Regionaal Meld- en Coördinatiepunt Jongeren)

58

700

459



Subdoelstellingen

Nul-

Real

Begr

meting

2008

2008

Saldo

Begr

Begr.

2009

2010

Kennisstad F

Een sterk MBO en HBO (en WO) Indicator:

•

Gerealiseerde Kenniscampus HBO naast de

nvt

X

0

6

bestaande campussen van MBO (Friesland College en Friese Poort) Afgestemd evenwicht tussen de vraag naar specifieke kennis en te starten nieuwe opleidingen Indicator:

•

0

Aantal gezamenlijke kenniscirculatie/-

6

uitwisselings-trajecten van gemeente Leeuwarden met MBO en HBO



Begr.

Real.

Begr.

Begr.

Begr.

Sub

2008

2008

2009

2010

2011

doel

Onderwijsvoorzieningen •

•

Onderwijshuisvesting: o

Programma 2007-2008

o

Zuidlanden

o

Primair onderwijs Leeuwarden-Oost

x

-

A

o

Comenius (incl. aanvulling Zuidlanden)

x

+/-

A

o

Spoedeisende voorzieningen

x

+

x

x

x

A

o

Algehele aanpassingen

x

+

x

x

x

A

x

+

x

x

x

A

x

+

Realisering brede scholen in Oud-Oost en

x

A

+ +/-

x

A

Camminghaburen

Jeugd Algemeen •

Opstellen Jeugdagenda 2008-2011

•

Opstellen Leeuwarder Educatieve Agenda

x

+

•

Realisatie Centra voor Jeugd en Gezin

x

+

x

+

C C x

C

Jeugd specifiek •

Sluitende Aanpak Leeuwarden

C

Kennisstad •

Realisatie Kenniscampus

•

Implementeren maatregelen Beroepskolom

+/x

x

F F

+

Prestaties Structureel

Real.

Sub

2008

doel

Onderwijsvoorzieningen •

Het doen uitvoeren van de (verlengde) schoolbestuurlijke taak door de Bestuurscommissie Proloog (openbaar primair onderwijs) en de stichting OSG Piter Jelles

A +

(openbaar voortgezet onderwijs) •

Het in stand houden en (doen) optimaliseren van onderwijshuisvesting

+

•

Verdere verspreiding van brede scholen

+

A

•

Het stimuleren van de ontwikkeling van het MBO (ROC’s) en HBO

+

A, B

•

Het doen uitvoeren van tweede kansenonderwijs (VAVO)

+

B

A

59



Jeugd algemeen •

Het in stand houden en optimaliseren van voorzieningen voor de jeugd

+

C

•

Het in stand houden en uitbreiden van jongerenplatforms in de wijken

+

C

•

Het in stand houden van een gemeentelijke jongerenadviesraad

+

C

•

Het doen uitvoeren van jeugd- en jongerenwerk

+

C

•

Het doen uitvoeren van de vijf functies van het lokaal preventief jeugdbeleid:

+

C

Pedagogische hulpverlening, Zorgcoördinatie, Informatie en Advies, Signalering, Toeleiding. •

Verder verspreiden van de aanpak Gezond en Veilig Opgroeien

+

C

•

Het in stand houden van het peuterspeelzaalwerk

+

C

•

Het in stand houden van speelruimtevoorzieningen

+

C

Jeugd specifiek •

Het bevorderen van een gezonde ontwikkeling van 0-25 jarigen

+

D, E

•

Het versterken van de Sluitende Aanpak Leeuwarden

+

D, E

•

Het uitvoeren van de Verordening Leerlingenvervoer

+

D, E

•

Het uitvoeren van de Leerplichtwet

+

D, E

•

(Collectieve en individuele) ondersteuning van scholen en leerlingen

+

D, E

•

Het voorkomen van voortijdig schoolverlaten

+

D, E

•

Het voorkomen van schooluitval en schoolverzuim

+

D, E

•

Het doen uitvoeren van opvoeding- en gezinsondersteuning

+

D, E

•

Het regisseren van de onderwijsachterstandbestrijding in overleg met schoolbesturen/

+

D, E

scholen/welzijnsinstellingen •

Het verder ontwikkelen van de zorgmonitor voor zorgen risicoleerlingen

+

D, E

•

Het uitvoeren van de RMC-wet

+

D, E

•

Het verder uitbouwen van het concept “Brede school”

+

D, E

•

Het inkopen en doen uitvoeren van re-integratietrajecten voor jongeren (zie programma

+

D, E

Werk en Inkomen)

Kennisstad •

Het stimuleren van de ontwikkeling van het Hoger en Wetenschappelijk onderwijs

+

F

•

Stimulering en facilitering van studentenvoorzieningen

+

F

•

Stimuleren nieuwe vormen van samenwerking tussen VMBO, MBO en HBO.

+

F


Begr.

Real.

Sub

2008

2008

doel

•

Versterking sluitende aanpak

+

+

D,E

•

Uitbreiding brede scholen

+

+

A

•

Realiseren minstens één CJG

+

+

C

•

Leeuwarder Educatieve Agenda

+

+

C

•

Jeugdagenda

+

+

C

•

Beroepskolom

+

+

F

•

Veilig en gezond opgroeien

+

+

D,E

Realisatie nieuw beleid/ombuiging

Begr.

Real.

Sub

2008

2008

doel

•

Jongerenwerk (incidenteel)

+

+

C

•

Aanpak voortijdig schoolverlaten (incidenteel)

+

+

D,E

•

Preventie jeugd en alcohol (Veilig en gezond opgroeien/structureel)

+

+

C

60



Analyse en Toelichting Onderwijsvoorzieningen Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking Volwasseneneducatie De afwijking in de aantallen is het gevolg van de gewijzigde definiëring van het opleidingsaanbod. De gestelde streefcijfers worden daarentegen wel gerealiseerd zoals blijkt uit het totaal aantal deelnemers in 2008 ten opzichte van het te realiseren totaal in 2009. Overige toelichting Openbaar primair onderwijs

Onderwijshuisvesting

De bestuurscomissie openbaar primair onderwijs Proloog is eind 2008 (zoals door hen verzocht) door de gemeenteraad verzelfstandigd tot de Stichting openbaar primair onderwijs Proloog. Naast het openbaar voortgezet onderwijs (Stichting o.s.g. Piter Jelles) is nu dus ook het openbaar primair onderwijs verder op afstand gezet. In 2008 is een aantal onderwijshuisvestingsprojecten afgerond c.q. in de fase van voltooiing aanbeland: de ver- en nieuwbouw van de REC 3voorziening It Twalûk (openbaar ZML onderwijs), de uitbreiding van Piter Jelles Montessori, de nieuwbouw van de Maximaschool, de nieuwbouw van Piter Jelles Nijlân, het gebouw van c.s.g. Comenius aan Achter de Hoven (Mariënburg), de ReNN 4-voorziening Caleidoscoop (s.o. afdeling inclusief de samenwerking met Tjallinghahiem en Jeugdhulp) en de verbouwing van de p.c. dr. Algraschool en r.k. basisschool De Sprong (inclusief peuterspeelzaal).

Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Afwijking Onderwijshuisvesting In Oud-Oost is de realisatie van het openbaar primair onderwijs afhankelijk van de verdere ontwikkelingen in het gebied van het Cambuurstadion. Het schoolbestuur heeft aangegeven dit te willen afwachten. Voor Comenius geldt dat de locatie Achter de Hoven in 2008 gereed is gekomen. De locatie Zamenhof zal binnenkort in gebruik worden genomen. De school in de Zuidlanden is in ontwikkeling in samenhang met de realisatie van een sportconcentratiegebied. Speerpunten (toelichting) Brede scholen

Subconclusie

Het aantal brede scholen is in 2008 uitgebreid tot zeven: Vrijheidswijk, Heechterp-Schieringen, Bilgaard, Achter de Hoven/Schepenbuurt/ Wielenpôlle, Oud Oost, Camminghaburen en Aldlân-Oost. In januari 2009 zal Zuiderburen starten en worden in Wytgaard en de Zuidlanden nog brede scholen ontwikkeld. De ontwikkeling van de CJG ‘s sluit nauw aan bij de brede schoolontwikkeling. De uitvoering loopt volgens plan.

61



Jeugd algemeen Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking Jongerenparticipatie De gelden voor de jongerenplatforms zijn in 2008 opgegaan in het reguliere jongerenwerk in de wijken. In 2009 wordt op grond van het rapport van de visitatiecommissie de participatie van jongeren, de jongerenplatforms en jongerenadviesraad geëvalueerd. Percentage ruimte voor speelruimte

In 2009 wordt het nieuwe beleidskader voor een periode van 2009-2015 vastgesteld. Op basis van deze nota en het collegeprogramma 20062010 wordt invulling gegeven aan de nulmeting ten behoeve van de zogenaamde 3% norm.

Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Speerpunt (toelichting) Centrum voor Jeugd en De pilot Centrum Jeugd en Gezin (Heechterp-Schieringen, Oud-Oost en Gezin Zuiderburen) levert in de zomer van 2009 resultaten op. Hier wordt de ondersteuning van gezinnen, ouders en kinderen door de verschillende aangesloten instellingen uitgevoerd. De CJG’s worden uitgerold over de stad (t/m 2011). Leeuwarder Educatieve agenda en Jeugdagenda 2008-2011 Overige toelichting Jongerenwerk

Nieuw Beleid Jongerenwerk

Subconclusie

Met onderwijsbesturen en jeugdinstellingen is een Convenant getekend om te komen tot een gezamenlijke programmering op het beleidsterrein van de sector Jeugd en Onderwijs: de LEJA (Lokale Educatieve Jeugd Agenda). Hierin wordt de jeugdagenda integraal opgenomen. De uitvoering van de Beleidsnotitie ”Jongerenwerk 2008-2010” is in volle gang en verloopt voorspoedig. De externe visitatiecommissie jongerenwerk heeft haar rapport uitgebracht. Gezamenlijk met de ervaringen van de experimenten en op basis van dit rapport zal het beleid ter zake verder vorm worden gegeven. De voor het jongerenwerk beschikbaar gestelde gelden zijn besteed aan de goed verlopen experimenten flexibel jongerenwerk, jongerenwerk op school, tienerwerk en jongerencoaches. De uitvoering loopt volgens plan.

Jeugd specifiek Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking Jongeren: terug naar Voortijdig schoolverlaters (vsv-ers) worden eerder gemeld. Hoe eerder school de vsv-er “bij de kraag wordt gevat”, hoe beter zij weer terug te leiden zijn naar school. De afstand naar school is dan nog niet te groot geworden. In de toekomst zal moeten blijken of deze werkwijze blijvend vruchten afwerpt. Jongeren: instroom in een activerings- of zorgtraject

62

In het consultatieteam werden tot in 2008 ook jongeren besproken die via sociale zaken werden aangemeld. Met het ontstaan van de Werkacademie worden jongeren met een meervoudige problematiek niet allemaal meer bij het RMC gemeld, maar komen zij rechtstreeks bij de Werkacademie terecht.



VAVO-jongeren

De beschikbare gegevens zijn geen goede weergave van de in- en uitstroom van de VAVO-jongeren. Het komende jaar zal de gemeente hier afspraken over gaan maken met de onderwijsinstellingen.

VSV-ers

De verhoogde aandacht voor voortijdig schoolverlaten heeft er toe geleid dat scholen vsv-ers beter dan voorheen melden. Dit heeft geleid tot een hoger aantal gemelde voortijdig schoolverlaters dan was verwacht.

Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Overige toelichting Regionalisering leerplicht

De verdere regionalisering van de leerplicht krijgt steeds meer gestalte. Steeds meer regiogemeenten laten de Leerplichtwet door Leeuwarden uitvoeren. Daarmee wordt ook het zicht op leerlingen uit buitengemeenten die in Leeuwarden onderwijs volgen beter. De inzet met betrekking tot de leerplicht op MBO-niveau krijgt mede door afspraken met het rijk steeds meer vorm. Er wordt een leerplichtambtenaar speciaal voor het MBO regionaal ingezet ter bestrijding van het schoolverzuim en voortijdig schoolverlaten binnen het MBO.

Jongerenloket

Het Jongerenloket heeft verder gestalte gekregen en zal in 2009 geheel gekoppeld zijn met Leerplicht/RMC en wellicht met CWI/UWV.

Preventie jeugd en alcohol

Via ondermeer het Programma Aktie Leeuw (zie ook programma Zorg en Opvang) en de Aanpak “preventie alcohol onder jeugd” is sterke impuls gegeven aan verbetering van de jeugdgezondheid.

Speerpunt (toelichting) Sluitende Aanpak

Veilig en gezond opgroeien Nieuw Beleid Aanpak voortijdig schoolverlaten Veilig en gezond opgroeien Subconclusie

De Sluitende Aanpak is volop in uitvoering. Vanwege de afstemming tussen het grote aantal in- en externe partijen dat hierbij betrokken is, verloopt het proces minder snel dan gehoopt. In 2008 is verder gewerkt aan de gemeentebrede implementatie van “Veilig en Gezond opgroeien”. Dit is ingebed in de ontwikkeling van Brede scholen en CJG’s. De extra middelen voor nieuw beleid zijn ingezet voor de formatie van de RMC-trajectcördinatie. Hierdoor is de achterstand verder ingelopen. Met de gelden voor nieuw beleid is een forse impuls gegeven aan de bestrijding van de alcoholproblematiek onder jongeren. Het aktiviteitenplan op scholen is uitgevoerd. Loopt volgens plan

Kennisstad Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking Kenniscampus De voortgang in 2008 is volgens plan verlopen. De oplevering zal naar verwachting plaatsvinden in de zomer van 2009. Hotspots

In 2008 zijn de voorbereidende activiteiten ten behoeve van de ontwikkeling van de Hotspots gestart. Deze worden in 2009 gefinancierd (SIOF) en uitgevoerd.

63



Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Speerpunten (toelichting) Beroepskolom

Subconclusie

64

In 2008 is de Commissie Welzijn uitvoerig geïnformeerd door de schoolbesturen VO, MBO en HBO over de wijze waarop op verschillende terreinen nadrukkelijk samenwerking plaatsvindt en verder wordt onderzocht. Trajecten waarin MBO en HBO-voorzieningen geïntegreerd worden aangeboden zijn in uitwerking. De zaken lopen volgens plan.



Wat mocht het kosten en wat heeft het gekost? x € 1.000 Resultaat 2008 Beleidsproducten 004

Hoger onderwijs

032

Kinderopvang

038

Openbaar primair onderwijs

040

Leerlingenzorg

041

Onderwijsachterstandbestrijding

042

Volwasseneneducatie

084

Jeugdbeleid

Apparaats-

Kapitaal-

Overige

Totale

Totale

kosten

lasten

lasten

lasten

Baten

Saldo

2

-10

-8

-2

100

98

15

113

7

911

918

-911

7

-96

54

-243

-190

152

88

99

187

46

103

-64 -0

-8

-38

-38

38

-0

-53

1

165

113

-12

100

-64

104

1.184

1.224

-1.014

210 x € 1.000

Lasten en baten 2008 totale programma

Apparaats-

Kapitaal-

Overige

Totale

Totale

kosten

lasten

lasten

lasten

Baten

Saldo

A

Begroting 2008 primitief

2.016

10.345

29.023

41.384

25.005

-16.379

B

Begroting 2008 na wijziging:

2.119

10.084

33.774

45.977

28.151

-17.826

Rekening 2008:

2.183

9.980

32.590

44.753

27.137

-17.616

-64

104

1.184

1.224

-1.014

210

Kapitaal- Apparaats

Overige

Totale

Totale

kosten

lasten

baten

100

100

15

115

-484

-484

2.243

1.759

-290

-209

C

Resultaat B-C


lasten

kosten

1. Kinderopvang 2. Openbaar primair onderwijs 3. Onderwijshuisvesting

103

Saldo

-22

81

4. Onderwijsachterstandbestrijding

92

92

92

5. Jeugdbeleid

83

83

83

-1.808

-1.808

49

-1.759

- verrekeningen met reserves: 6. Consolidatie Proloog - niet relevante posten: 7. Overig

1

-64

19

-44

173

129

Totaal

104

-64

-2.020

-1.980

2.190

210

Analyse en Toelichting Programma Jeugd en Onderwijs Wat mocht het kosten en wat heeft het gekost? 1. Kinderopvang Op de kinderopvang is een voordeel van € 60.000 ontstaan. Kinderopvang Gedurende 2007 en 2008 zijn nieuwe groepen toegevoegd aan het ‘doelgroepenbeleid kinderopvang’, namelijk mantelzorgers, vrijwilligers, ouders die vallen onder de regeling vrijwillige inburgering en werknemers met een chronische zieke of gehandicapte partner. Het budget is met de toename van het aantal doelgroepen ook toegenomen. Omdat enkele

65



doelgroepen nog niet voor een volledig jaar een beroep hebben gedaan op de kinderopvang ontstaat een voordeel van € 45.000. Daarnaast is de daling van het aantal uitkeringsgerechtigden van invloed op de aanvragen voor kinderopvang. Ten onrechte verstrekte of te hoge vergoeding voor kinderopvang worden achteraf verrekend en teruggevorderd. Dit levert een voordeel op van € 15.000. In de Turap was dit voordeel van € 60.000 ook gemeld. Peuterspeelzaalwerk

Het budget is structureel met € 55.000 verhoogd in verband met de uitbreiding van het peuterspeelzaalwerk in Techum. Deze voorziening is voor de nieuw te realiseren brede school. De uitbreiding van de wijk en de realisering van de brede school hebben vertraging opgelopen als gevolg van afhandeling van allerlei juridische procedures. In de Turap was dit voordeel van € 55.000 ook gemeld.

2. Openbaar primair onderwijs

De exploitatie van het openbaar primair onderwijs wordt uitgevoerd door Proloog, bestuurscommissie ex. Art. 83 Gemeentewet. Proloog heeft een conceptjaarrekening 2008 aangeboden die in de jaarrekening van de gemeente wordt geconsolideerd. Zowel de baten als de lasten van Proloog zijn ongeveer € 2.292.000 hoger dan begroot. Voor de gemeente verloopt de consolidatie van Proloog budgettair neutraal.

3. Onderwijshuisvesting Kapitaallasten

Het voordelig resultaat op de kapitaallasten Onderwijshuisvesting van € 102.600 is ontstaan doordat de realisering van schoolvoorzieningen door verschuivingen in de planning later in de tijd wordt gedaan en als gevolg daarvan de kapitaallasten ook later in de tijd zullen volgen. In de Turap I van 2008 is al een bedrag van € 250.000 aan onderuitputting gemeld. De begroting is overeenkomstig gewijzigd. De belangrijkste afwijkingen doen zich voor bij de volgende kredieten: (x € 1.000)

Datum

Korte omschrijving van het krediet Trilker-speellok.+ aanpassingen

Progr 2004 Progr 2005

Olp tijdelijke huisvesting Gomarus Beatrix uitbreiding Buitenschool olp en meubilair 2 groepen

Progr 2006 Totaal

geraamde kapitaal-

krediet(en) lasten

Raadsbesluit Progr 2004

Progr 2006

totaal bedrag

Sporthal Nylan

Overige bestedingen

werkelijke verschil kapitaalkapitaalLasten

lasten

600

43

27

16

36 85

36 17

7

36 10

21

22

-

22

1.800 1.942

18 136

34

18 102

De overige bestedingen laten de volgende afwijkingen zien: (x € 1.000)

Omschrijving Taakstelling Exploitatielasten gymlokalen Verzekeringen Overige kosten Totaal

66

Lasten 290 206 50 56 22

voordeel nadeel nadeel nadeel nadeel

Baten 290

nadeel

290

nadeel



In de begroting 2003 is voor het Programma Onderwijs in de jaarschijf 2006 een taakstelling vastgesteld van € 290.000. De achtergrond van de taakstelling is, dat door investeringen in huisvesting voortgezet onderwijs te zijner tijd ook gebouwen aan de onderwijsbestemming worden onttrokken en verkocht kunnen worden. De opbrengst is toen geschat op € 4 mln. Structureel gemaakt houdt dit in (4,75% rente en 2,5% afschrijving) € 290.000 per jaar vanaf 2006. De taakstelling is in de begroting opgenomen onder de baten. Omdat de gebouwen nog niet verkocht zijn, leidt dit tot een nadeel op de baten van € 290.000. Van het totale onderwijshuisvestingsbudget is in de begroting € 290.000 afgezonderd als reservering van het mogelijk niet tijdig realiseren van de taakstelling (verkoop gebouwen) en opgenomen onder de lasten. Dit budget is niet besteed, zodat dit aan de lastenkant een voordeel oplevert van € 290.000. Het nadeel op onderwijshuisvesting wordt grotendeels veroorzaakt door een overschrijding van € 206.000 op de exploitatielasten van de gymnastieklokalen. Dit komt met name doordat de afgelopen jaren een aantal gymlokalen is overgenomen van het bijzonder onderwijs. Hiermee zijn alle gymlokalen van het primair basis onderwijs in handen van de gemeente. Dit heeft voordelen met betrekking tot het beheer, de planning van het gymnastiekonderwijs en het medegebruik door verenigingen. Maar dat betekent ook dat de volledige exploitatielasten van deze lokalen op de begroting drukken. Daarnaast is er sprake van een stijging van de energielasten. De uitgaven voor verzekeringen zijn overschreden met een bedrag van € 50.000. Dit heeft te maken met de marsh-eisen die de verzekering aan de gebouwen stelt. Met name de schoolgebouwen voor het voortgezet onderwijs zijn nog niet voorzien van certificaten waardoor voor die gebouwen de lager verzekeringspremie (nog) niet geldt. Verder is er in totaal een nadeel van € 56.000 ondermeer door schade aan schoolgebouwen, huur van sportvelden, huur van ruimte in dorpshuizen, kosten voor software. 4. Onderwijsachterstandbestrijding

Op het onderdeel onderwijsachterstandbestrijding is een voordeel van € 92.000 ontstaan. De ontwikkeling (fase 2 en 3) van de zorgmonitor is grotendeels afgerond. De lasten bestaan nu nog uit kleine aanpassingen en onderhoud van de monitor. In de Turap was op dit onderdeel een voordeel van € 80.000 gemeld.

5. Jeugdbeleid

De zogenoemde RAAK-middelen (aanpak huiselijk geweld) zijn door het rijk via een integratie uitkering in het gemeentefonds aan centrumgemeenten toegekend. Leeuwarden is kerngemeente voor Fryslân. De middelen zijn bestemd voor het aanstellen van een provinciale coördinator en het organiseren van deskundigheidsbevordering. Het najaar 2008 is besteed aan de provinciale verkenningsfase. De coördinator gaat, na genoemde verkenningsfase, van start met ingang van april 2009, waarna de aanpak programmatisch wordt ingevuld in goed overleg met de 31 Friese gemeenten en de betrokken instellingen. De middelen (in totaal

67



€ 250.000) zullen daarmee in de komende 2,5 jaar volledig worden ingezet. Het eerste deel van de middelen ad € 83.333 is in 2008 door het rijk beschikbaar gesteld. Dit is niet besteed, maar is wel nodig om het programma van 2,5 jaar te kunnen realiseren.

Eindconclusie totale programma Jeugd en Onderwijs Successen • • •

Ontwikkeling Brede Scholen en CJG Verzelfstandiging Bestuurscommissie Proloog tot Stichting Proloog voor openbaar primair onderwijs Realiseren van aantal aansprekende schoolgebouwen

Verbeterpunten In het algemeen kan worden geconstateerd, dat op het terrein van Jeugd en Onderwijs processen lopen of nog zullen starten, waarin partijen (waaronder de gemeente) samenwerken. Er staat daarmee veel op de rol en dit trekt uiteraard een zware wissel op de capaciteit bij alle partijen. Dat betekent dat processen veel tijd vergen en in een aantal gevallen resultaten later geboekt kunnen worden dan was voorzien. Eindconclusie In 2008 is gestaag verder gewerkt aan de verdere ontwikkeling en instandhouding van de zeer goede en heldere onderwijsinfrastructuur zoals die voorhanden is in Leeuwarden. Daarbij vallen successen te constateren (de ontwikkeling van Brede scholen en het CJG) en moet soms worden geaccepteerd dat processen meer tijd vergen dan oorspronkelijk was voorzien en resultaten daardoor wat later beschikbaar komen.

68


2.1 Programmaverantwoording: Programma Economie en toerisme (3)

Programma Economie en toerisme (3) Raadscommissie: Bestuur en Middelen

Portefeuillehouder: Wethouder H. Deinum

Programmamanager: H. Brink

Speerpunten voor het begrotingsjaar Economie • Uitvoering programma Stedelijke economie • Opzet aanpak parkmanagement Leeuwarden-West Vastgoed en grondzaken • Professionalisering vastgoed • Vernieuwing/verbetering sportaccommodaties (vastgoed) • Wegwerken achterstallig onderhoud gemeentelijk vastgoed • Locatieontwikkelingen (Tesselschadestraat e.o., WTC Expo, vm. Philipslocatie, Atoglas, Harmoniekwartier) • Realisatie aanleg Newtonpark fase IV Toerisme • Uitvoering Toeristisch actieprogramma • Opwaardering Wielengebied waaronder uitbouw AquaZoo Friesland Evenementenbeleid • Meer en grotere evenementen (bruisende stad) Recreatievaart • Uitbreiding/verbetering voorzieningen recreatievaart Markten • Verplaatsing markt en kermis i.v.m. Nieuw Zaailand Realisatie en voortgang speerpunten Stedelijke economie De uitvoering van het programma stedelijke economie verloopt als gepland. In 2008 is € 3,4 mln besteed aan de ontwikkeling van de speerpunten water, energie, toerisme en data/diensten. Parkmanagement LeeuwardenWest

In 2008 zijn voorbereidingen getroffen voor het inschakelen van één aannemer voor zowel het verzorgend onderhoud van het openbare deel als van een minimum aantal bedrijfspercelen.

Professionalisering vastgoed

Vastgoed is de professionaliseringsslag aan het maken en krijgt nu meer met uitvoerings- en organisatorische aspecten te maken. De inventarisatie en de nulmeting inzake de kwaliteit zijn gereed.

Sportaccommodaties

De renovatie van de sportaccommodaties verloopt volgens schema. In 2009 worden de werkzaamheden op sportpark Nylân afgerond en wordt een begin gemaakt met de werkzaamheden op sportpark Kalverdijkje-Zuid.

Achterstallig onderhoud

Het wegwerken van het achterstallig onderhoud aan de verschillende gemeentelijke panden heeft enige vertraging opgelopen, maar zal binnen de planperiode (2007-2010) zijn afgerond.

Locatieontwikkelingen

Tesselschadestraat: uitbreiding van CJIB, ontwikkeling NHLlocatie en LPF-terrein worden op elkaar afgestemd, alsook op de wijziging in infrastructuur als gevolg van de Westelijke

69



Invalsweg en aanpassing Heliconweg. Het WTC-hotel is in aanbouw. Het voormalige Philipscomplex is aangekocht en zal worden herontwikkeld in samenhang met de WTC-ontwikkeling. Dit terrein kan voorzien in de lange termijn parkeerbehoefte. Verdere planvorming wordt voorzien in het najaar van 2009. Newtonpark fase IV

De realisatie aanleg van Newtonpark IV 1e fase is gereed.

Toeristisch actieprogramma

Het toeristisch actieprogramma is conform de beschreven actiepunten uitgevoerd. Hierover wordt afzonderlijk aan de Gemeenteraad gerapporteerd.

Opwaardering Wielengebied

De planvorming is afgerond en gaat binnenkort naar B&W en de raad. Het project gaat naar de uitvoeringsfase.

Evenementenbeleid

De gemeentelijke evenementencoördinator is werkzaam. Er is een evenement geselecteerd om uit te bouwen: het straatfestival.

Uitbreiding recreatievaart

Op basis van de eerdere visie is de haalbaarheid van alternatieven onderzocht voor de Staande mastroute in c.q. om Leeuwarden. In het 2e kwartaal van 2009 gaat dit naar B&W en raad.

Verplaatsing markt en kermis

De zaterdagmarkt is reeds verplaatst en de maandag- en vrijdagmarkt worden eind maart 2009 verplaatst naar de Nieuwestad/Wirdumerdijk. De kermis moet eveneens worden verplaatst vanaf 2009.

Successen 1. Opschaling stadsmarketingcampagne Expeditie financieel rond en uitbouw AquaZoo. 2. Uitbouw Wetsus/Watertechnologiecluster (10 bedrijven en ca. 50 fte) professionalisering en internationalisering. 3. Herpositionering breedband en faciliteren markt. 4. Inventarisatie en nulmeting kwaliteit vastgoedobjecten gerealiseerd. 5. Vier kunstgrassportvelden opgeleverd op sportparken Nylân en Kalverdijkje. 6. Verhuur en ingebruikname horecakelder Bierkade; renovatie van De Waag; nieuwbouw aula Noorderbegraafplaats. Verbeterpunten 1. 2. 3.

70

Aanpak en prioritering locatieen gebiedsontwikkeling. Profilering en vermarkting stedelijke economie. Intensivering acquisitie en relatiebeheer.



Wat wilden we bereiken? Strategisch Algemeen doel


Subdoelstellingen

Economie

A. Groei van de werkgelegenheid. B. Niveau gemeentelijk ondernemingsklimaat op landelijk

•

Leeuwarden wordt door het eigen bedrijfsleven beschouwd als stad

•

Leeuwarden beschikt over een hecht en goed functionerend

met een goed ondernemersklimaat en een goed starterklimaat en kennisnetwerk met een sterk innoverend bedrijfsleven en maakt optimaal gebruik van ICT en breedbanddiensten en –kennis. Bedrijfslocaties

•

niveau.

C. Toename waardering startersklimaat in Leeuwarden. D. Innovatie. E. Optimaal gebruik ICT-mogelijkheden. F.

Toename gerevitaliseerde, nieuwe bedrijventerreinen.

G.

Het strategisch vastgoed verkeert in een goede

Leeuwarden beschikt over goed bereikbare, gerevitaliseerde bedrijventerreinen – MOP.

Een centrumstad met

Vastgoed en grondzaken

kwaliteit, aantrekkingskracht

•

Leeuwarden heeft voldoende, kwalitatief goede ruimte voor

•

Er zijn voldoende locaties, zowel binnenstedelijk als in de

vestiging van nieuwe en uitbreiding van bestaande bedrijven.

en onderscheidende economische potentie.

onderhoudsstaat. Het niet-strategische vastgoed wordt vermarkt. H.

IJzeren voorraad uitgeefbare bedrijfsterreinen.

I. J.

Bekendheid Leeuwarden t.a.v. leisuremogelijkheden.

uitleggebieden, om de woningbouwdoelstellingen te kunnen realiseren.

•

Het vastgoedbestand verkeert in een meer dan voldoende staat van onderhoud; er is geen achterstallig onderhoud; het planmatige, structurele onderhoud is financieel en organisatorisch op de rit.

Toerisme, recreatiegebieden en recreatievaart

•

Leeuwarden staat landelijk bekend als een stad met goede leisuremogelijkheden.

•

Een aantrekkelijk en gevarieerd aanbod van recreatiemogelijkheden voor ontspanning en natuurbeleving op fietsafstand van de woonomgeving.

•

Een aantrekkelijk aanbod van (aanleg)voorzieningen voor

Positieve waardering van bezoekers over promotie van Leeuwarden.

K. L. M. N.

Groei van aantal overnachtingen pleziervaart. Groei van aantal overnachtingen in hotels en op campings. Toename Leeuwarder bezoekers van recreatiegebieden. Hogere waardering van bezochte recreatiegebieden.

watersporttoeristen.

71



Markten, standplaatsen en kermissen

•

72

O.

Een aantrekkelijk en divers aanbod van markten, standplaatsen en

Het aantal kramen van bestaande weekmarkten en bloemenmarkt is stabiel.

verhuur van grond aan ambulante handel als aanvulling op de

P.

Plaats bij de eerste 10 van de beste landelijke markten.

bestaande detailhandel.

Q.

De afname van het aantal standplaatsen is beperkt.

R.

Stabilisering attracties en selectie op kwaliteit.




Nul-

Real.

Begr.

meting 2008

2008

Saldo

Begr.

Begr.

2009

2010

Economie A

Groei van de werkgelegenheid structureel op landelijk niveau (LN) Indicator:

(2002)

•

-1,2%

2,4%¹

(2005)

(2007)

6,5

0

Ontwikkeling werkgelegenheid

LN

-0,1%

LN

LN

6,5

LG

-

LG

LG

0

0

0

750 m2

*

8

*

(¹ betreft periode april 2007 tot april 2008) B

Niveau gemeentelijk ondernemingsklimaat op landelijk gemiddelde (LG) Indicator: •

Rapportcijfer voor het gemeentelijk ondernemersklimaat (nulmeting: 6,4)

C

Toename waardering startersklimaat in Leeuwarden. Indicator: •

Aantal gerealiseerde m2 startersruimte kennisinstellingen (MOP);

• D

Begeleiding jonge bedrijven (MOP).

Innovatie. Indicator: •

Spin-off vernieuwende activiteiten binnen

(2004) 1

5

-1

5

*

8

10

-2

10

*

4

4

-

3

*

4,5 ha

0 ha

4,5 ha

4-6 ha

*

5

10

-5

5

4

25,5 ha

20 ha

5,5 ha

20 ha

20 ha

4

kennisinstellingen leiden tot gemiddeld 5 nieuwe bedrijfsactiviteiten per jaar (MOP). E

Optimaal gebruik ICT-mogelijkheden. Indicator: •

Aantal bedrijven dat werkt volgens

0

netwerkeconomische concepten, gebruik makend van breedbanddiensten (MOP). •

Aantal breedbanddiensten die zijn ontwikkeld en vermarkt voor de desbetreffende doelgroepen (MOP).

Bedrijfslocaties F

Toename gerevitaliseerde, nieuwe bedrijventerreinen. Indicator: •

Aantal gerevitaliseerde, nieuw uit te geven ha.

(2003) 0 ha

bedrijventerrein (MOP).

Vastgoedbeheer en grondzaken G

Het strategisch vastgoed verkeert in een goede onderhoudsstaat. Het niet-strategisch vastgoed wordt vermarkt. Indicator: •

Aantal panden dat bij actualisering onderhoudsplannen niet voldoet aan de norm.

H

IJzeren voorraad uitgeefbare bedrijfsterreinen. Indicator: •

IJzeren voorraad bedraagt het aantal ha uitgegeven bouwterreinen over laatste 2-3 jaar.

73



Subdoelstellingen

Nul-

Real.

Begr.

meting 2008

2008

Saldo

Begr.

Begr.

2009

2010

+2%

+2%

50%

50%

11.000

11.000

Toerisme, recreatiegebieden en recreatievaart I

J

Bekendheid Leeuwarden t.a.v. leisuremogelijkheden Indicator:

(2005)

(2007)

•

885000

859000

Groei dagtoerisme 2% per jaar (MOP).

-26000 +2%

(-2,9%)

Positieve waardering van bezoekers over promotie van Leeuwarden. Indicator: •

(2008)

Aandeel bezoekers met positief oordeel over

27%

34%

9.500

11.222

99.000

130.000

promotie Leeuwarden bedraagt 50% in 2009 (MOP). K

Groei van aantal overnachtingen pleziervaart. Indicator: •

Aantal overnachtingen pleziervaart neemt toe

10.700

522

tot 11.000 in 2009. L

Groei van aantal overnachtingen in hotels en op campings. Indicator: •

(2007)

Aantal overnachtingen in hotels en op campings

104.000 104.000

neemt toe tot 104.000 in 2009. M

Toename Leeuwarder bezoekers van recreatiegebieden. Indicator: •

Percentage Leeuwarder bezoekers van de volgende recreatiegebieden:

N

o

Het Leeuwarder Bos

33%

-

50%

o

Groene Ster

61%

-

65%

o

Froskepôlle

21%

-

25%

Hogere waardering van bezochte recreatiegebieden. Indicator: •

Percentage bezoekers dat de waardering “hoog” geeft aan de volgende recreatiegebieden: o

Het Leeuwarder Bos

50%

-

65%

o

Groene Ster

78%

-

80%

o

Froskepôlle

60%

-

60%

Markten, standplaatsen en kermissen O

Het aantal kramen van bestaande weekmarkten en bloemenmarkt is stabiel. min

min

•

aantal kramen op weekmarkt en

109

95

100

-5

75

75

•

deelnemers bloemenmarkt.

180

180

180

-

180

180

-

Top 10

-

54.800

22.000

32.800

22.000

22.000

Indicator:

P

(2005)

min

Plaats bij de eerste 10 van de beste landelijke markten. Indicator: •

Score jaarlijkse lijst CVAH (Centrale Vereniging

(2004) 2

voor Ambulante Handel). Q

De afname van het aantal standplaatsen is beperkt. Indicator:

(2005)

•

22.000

Inkomsten (in €) uit verhuur standplaatsen blijven stabiel.

74



Subdoelstellingen R

Nul-

Real.

Begr.

meting 2008

2008

Saldo

Begr.

Begr.

2009

2010

Stabilisering attracties en selectie op kwaliteit. Indicator: •

Aantal attracties.

32

30

30

0



Begr.

Real.

Begr.

Begr.

Begr.

Sub

2008

2008

2009

2010

2011

Doel

x

-

Economie •

Bijdrage aan professionalisering startersproject

A, B, C

Stable •

Bijdrage aan realisering startershuisvesting

x

+

x

•

Bijdrage aan uitvoering Life Science programma

x

+

x

D

x

D

x

A, B, C

•

Opstellen acquisitiebrochure Life Science

x

-

•

Vaststellen organisatiestructuur ICT Leeuwarden

x

+

E

•

Vaststellen beleidsnotitie Dienstverlening (zakelijk

x

+

A t/m

en financieel)

E

Bedrijfslocaties • •

Projecten SBL/Ontwikkelingsbedrijf

x

Realisering steunpunt en overlegstructuur

x

+ +

x

x

x

F F

parkmanagement Leeuwarder bedrijventerreinen •

Verkoop grond Businesspark IV

x

+

•

Ontwikkeling Newtonpark IV

x

+

x

x

•

Stimulering ontwikkeling grotere kantoorruimten

x

+

x

x

•

Vaststellen plan vm. Philipslocatie

x

F

•

Watercampus integreren in herontwikkeling Atoglas-

x

-

x

+/-

F

F F F F

terrein •

Uitbreiding van de GDV/PDV-locatie “De Centrale”

Vastgoedbeheer en grondzaken •

Aantal vernieuwde sportconcentratiegebieden

1

1

1

1

G

•

Aantal nog te renoveren gebouwen/opstallen

10

5

5

0

G

•

Nieuwe strategische verwervingen

x

+

x

x

x

G

x

+

x

x

x

I, M

x

Toerisme, recreatiegebieden en recreatievaart •

Bijdrage aan investeringsplan AquaZoo Friesland

•

Uitvoeren ontwikkelingsplan Wielengebied

x

-

•

Uitbreiden aanlegvoorzieningen Westerkade en

x

-

K

M

nabij Ee-brug •

Aanpassen verharding/havengebouw Prinsentuin

x

-

K

•

Stroom en watervoorziening Noordersingel

x

-

K

x

+

P

Markten, standplaatsen en kermissen •

Voorzieningen t.b.v. tijdelijke locatie markt en kermis


Real.

Sub

2008

doel

+/-

B, C

Economie •

Doorontwikkelen servicepunt bedrijven

75



•

Kwartaaloverleg Verenigd Bedrijfsleven Leeuwarden

+

B

•

Overleg Groningen-Emmen-Leeuwarden-Assen

+

B

•

Deelname Stedenlink

+

A, B, E

•

Bijeenkomsten startersplatform 2x per jaar

+

A, B,

•

Jaarlijkse bijeenkomsten startende bedrijven 4x per jaar

+

•

80 bedrijfsbezoeken per jaar, waaronder 4 hoofddirecties grote werkgevers Leeuwarden

•

Deelname aan acquisitieclusters Watertechnologie, Multimedia, Life Science en

•

Duurzame Energie

•

Deelname aan drie beurzen

C, D A t/m D

+/-

B

+

A, B, C, D

+

A, B

Toerisme, recreatiegebieden en recreatievaart •

Uitvoering marketingplan Expeditie Leeuwarden

+

A, I, J

•

Een hoog niveau van het beheer van de openbare ruimte in de recreatiegebieden

-

M, N

•

Een hoog niveau van het beheer van de openbare ruimte in de jachthaven Prinsentuin

+

M, N

+/-

O, P

Markten, standplaatsen en kermissen •

I.v.m. de herinrichting van het Wilhelminaplein moeten diverse markten en de kermis worden verplaatst naar een alternatieve locatie. Deze locaties worden in een aparte nota voor december 2007 aangeleverd en aan het college voorgelegd.


Begr.

Real.

Sub

2008

2008

doel A t/m E

•

Uitvoering programma Stedelijke economie

x

+

•

Opzet aanpak parkmanagement Leeuwarden-West

x

+

•

Professionalisering vastgoed

x

+

F

•

Vernieuwing/verbetering sportaccommodaties (vastgoed)

x

+

G

•

Wegwerken achterstallig onderhoud gemeentelijk vastgoed

x

+

G

•

Locatieontwikkelingen (Tesselschadestraat e.o., WTC Expo, vm. Philipslocatie, Atoglas, Harmoniekwartier)

x

-

G

•

Realisatie aanleg Newtonpark fase IV

x

+

F

•

Uitvoering Toeristisch actieprogramma

x

+

H

•

Opwaardering Wielengebied waaronder uitbouw AquaZoo Friesland

x

-

I

•

Meer en grotere evenementen (bruisende stad)

x

+

M

•

Uitbreiding/verbetering voorzieningen recreatievaart

x

-

I

•

Verplaatsing markt en kermis i.v.m. Nieuw Zaailand

x

+

K, P

Begr.

Real.

Sub


2008

2008

doel

•

Uitbreiding formatie Stedelijke Economie

x

+

D, E

•

Servicepunt bedrijven

x

+

B, C

•

Parkmanagement De Hemrik

x

+

F

•

Evenementen en evenementencoördinator

x

+

I, J

•

Onderhoud vastgoed

x

+

G

•

Onderhoud Oude Stadsbegraafplaats

x

+

G

Analyse en Toelichting Economie Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking De groei van de Leeuwarder werkgelegenheid is in 2008 onder het landelijk gemiddelde gebleven, ondermeer door afname en stagnatie groei dienstensector in Leeuwarden. Het landelijk gemiddelde over de periode april 2007 tot april 2008 bedroeg 2,5%. De Leeuwarder werkgelegenheid is met 2,4% gegroeid.

76



Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Afwijking Startersproject De realisering van startershuisvesting heeft vertraging opgelopen (Stable, Doperkerk). Oplevering van de Doperkerk heeft begin 2009 plaatsgevonden. Acquisitiebrochure

Overige toelichting Stable 2

Speerpunten (toelichting) Stedelijke economie

Parkmanagement Leeuwarden-West Nieuw beleid (toelichting) Uitbreiding formatie stedelijke economie

Het opstellen van een acquisitiebrochure Life Science is nog niet gerealiseerd. Van Hall Larenstein werkt aan een plan voor de hotspot Life Science. Als Van Hall dit heeft afgerond, zal in overleg met Van Hall en ondernemers een brochure worden opgesteld. Voor Stable 2 wordt een businessplan gemaakt door Business Development Friesland in opdracht van de gemeente. Het plan is gericht op een professioneel geleid centrum met exploitatie op structurele basis. Op basis van dit plan zal de gemeente beslissen over de beschikbaar te stellen middelen.

Er heeft ondermeer een herijking van het ICT-beleid plaatsgevonden en er zijn scans uitgevoerd naar ontwikkelingen in de financieel zakelijke dienstverlening en bij de rijksdiensten. Over de stand van de uitvoering van de speerpunten water, energie en diensten zijn themabijeenkomsten georganiseerd met de raadsadviescommissie Bestuur en Middelen. Een uitgebreide toelichting staat in de rapportage majeure projecten. In 2008 zijn voorbereidingen getroffen voor het inschakelen van één aannemer voor zowel het verzorgend onderhoud van het openbare deel als van een minimum aantal bedrijfspercelen.

De coördinator stedelijke economie is aangetrokken en daarmee heeft de formatie-uitbreiding (€ 80.000) plaatsgevonden.

Servicepunt bedrijven

In 2008 heeft inpassing plaatsgevonden in het programma dienstverlening; januari 2009 is de capaciteit uitgebreid. Hiervoor is € 100.000 beschikbaar gesteld.

Parkmanagement De Hemrik

Met de bedrijvenvereniging De Hemrik is een convenant gesloten voor een gezamenlijke aanpak van parkmanagement voor een periode van 3 jaar. De beschikbare middelen bedragen € 30.000.

Subconclusie

De toename van gerevitaliseerd nieuw bedrijventerrein LeeuwardenWest bedraagt ca. 4 ha.

Bedrijfslocaties Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking Nieuwe bedrijvenHet aantal hectare heruitgeefbaar bedrijfsterrein op het terreinen (F) gerevitaliseerde bedrijventerrein Leeuwarden-West blijkt moeilijk vast te stellen. De meeste grond is vrijgekomen door het verwijderen van de stamsporen en herindeling van de openbare ruimte. In veel gevallen is deze grond verkocht c.q. overgedragen aan aangrenzende bedrijven voor ondermeer parkeerdoeleinden.

77


Overige Toelichting


De revitalisering van het bedrijventerrein wordt in 2009 afgerond.

Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Afwijking Vm. Philipslocatie De voormalige Philipslocatie is aangekocht en zal worden herontwikkeld in samenhang met de WTC-ontwikkeling. Verdere planvorming wordt voorzien in het najaar van 2009. Watercampus

Het integreren van de Watercampus in de herontwikkeling van het Atoglas-terrein heeft vertraging opgelopen, omdat de ontwikkeling van de verschillende deelgebieden in principe niet door de gemeente zelf ter hand genomen wordt, aangezien het grondbezit in handen is bij derden. Voor de ontwikkeling van de watercampus wordt planvorming voorzien in 2009, waarbij eveneens vanuit gemeentezijde investeringen worden verwacht.

“De Centrale”

De uitbreiding van de GDV/PDV-locatie “De Centrale” is in fysieke zin nog niet afgerond. Herstructurering van het bestaande deel heeft plaatsgevonden. De planontwikkeling voor de laatste fase is in een vergevorderd stadium. De ontwikkeling ligt niet in handen van de gemeente.

Subconclusie

Leeuwarden beschikt over goed bereikbare (gerevitaliseerde) bedrijventerreinen. Vastgoedbeheer en grondzaken Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking Bedrijfsterreinen (H) Door de realisatie van de aanleg van Newtonpark IV 1e fase is de ijzeren voorraad groter dan begroot. Een deel van deze voorraad is belegd met opties. Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Afwijking Nog te renoveren In de begroting 2008 waren 10 objecten ingepland om te renoveren in gebouwen en opstallen het kader van het programma dat in de periode 2007–2010 wordt uitgevoerd. In 2008 zijn 5 objecten aangepakt, vanwege een aangepaste prioritering. De nog te renoveren objecten worden binnen de planperiode aangepakt (afronding uiterlijk 2010). Speerpunten (toelichting) Professionalisering vastgoed

Vastgoed is de professionaliseringsslag aan het maken en krijgt nu meer met uitvoerings- en organisatorische aspecten te maken. De inventarisatie en de nulmeting inzake de kwaliteit zijn gereed.

Sportaccommodaties

De renovatie van de sportaccommodaties verloopt volgens de planning (uitvoering in de periode 2007–2010).

Achterstallig onderhoud

De uitvoering van de werkzaamheden voor het wegwerken van het achterstallig onderhoud heeft enige vertraging opgelopen, maar zal volgens plan in de periode 2007–2010 zijn afgerond.

Locatieontwikkelingen

Locatieontwikkelingen: • Tesselschadestraat: vestiging van CJIB, ontwikkeling NHL-locatie en LPF-terrein worden op elkaar afgestemd en op wijziging in infrastructuur als gevolg van Westelijke Invalsweg en aanpassing Heliconweg.

78



• •

•

•

•

Newtonpark fase IV Nieuw Beleid (toelichting) Onderhoud vastgoed

WTC: het WTC hotel is in aanbouw. Het voormalige Philipscomplex is aangekocht en zal worden herontwikkeld in samenhang met de WTC-ontwikkeling. Dit terrein kan voorzien in de lange termijn parkeerbehoefte. Verdere planvorming wordt voorzien in het najaar van 2009. In de Potmargezone wordt ontwikkeling van de verschillende deelgebieden in principe niet door de gemeente zelf ter hand genomen, aangezien het grondbezit in handen is bij derden. Voor de ontwikkeling van de watercampus wordt planvorming voorzien in 2009, waarbij eveneens vanuit gemeentezijde investeringen worden verwacht. In 2006 is de locatie LPF door verpakkingsbedrijf European Packaging Holding verlaten. Herontwikkelingsplannen door eigenaar en betrokken ontwikkelaar hebben nog niet geleid tot een overeenkomst. Bij de planvorming wordt het gemeentelijk grondbezit in dit gebied betrokken. Harmoniekwartier: ontwikkeling nog niet gestart als gevolg van discussie cultuurhuisvesting en volgordelijkheid projecten in Binnenstad (Zaailand/Tweebaksmarkt).

De realisatie aanleg van Newtonpark IV 1e fase is gereed.

Voor de periode 2007-2010 is in totaliteit € 10,1 mln aan extra middelen beschikbaar. Dit bedrag kan gesplitst worden in € 2,2 mln achterstallig onderhoud voor panden en € 7,9 mln voor de sportconcentratiegebieden. Met betrekking tot de panden kan gemeld worden dat de aanpak van de Harmonie enige vertraging in de uitvoering oploopt. De uitvoering van de werkzaamheden aan de sportconcentratiegebieden verloopt volgens schema.

Onderhoud oude Stadsbegraafplaats

Voor het onderhoud van de oude Stadsbegraafplaats (betreft alleen het lijkenhuisje en drainage) is € 180.000 beschikbaar. De werkzaamheden (opknappen padenstelsel, aanbrengen drainage) zijn in voorbereiding.

Subconclusie

Locatieontwikkelingen verlopen trager dan voorzien.

Toerisme, recreatiegebieden en recreatievaart Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking Overnachtingen De gewenste groei van het aantal overnachtingen naar 11.000 in 2009 pleziervaart (K) is reeds in 2008 ruimschoots gehaald. Alhoewel niet meetbaar, is de verwachting dat de voorzieningen hierop een positieve invloed hebben. Daarnaast speelt hierbij ook het weer een belangrijke rol. Overige Toelichting Bezoekers van De metingen uit het wijksignaleringssysteem vinden 1 keer per 2 jaar recreatiegebieden en plaats (2009 is de volgende meting). Hierdoor zijn er voor 2008 geen waardering (M en N) resultaten beschikbaar en kunnen bij deze indicatoren geen conclusies worden getrokken. Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Afwijking Wielengebied Het uitvoeren van het ontwikkelingsplan Wielengebied is vertraagd. De planvorming is afgerond en in inspraak. De dekking is rond en

79



binnenkort zal het uitvoeringsplan aan B&W en de raad worden voorgelegd. Westerkade

De uitbreiding van de aanlegvoorzieningen Westerkade worden in verband met de levertijd in 2009 uitgevoerd.

Prinsentuin

De verharding rond het havengebouw Prinsentuin is begin 2009 uitgevoerd.

Noordersingel

Om rekening te houden met ontwikkelingen zoals betalen met “plastic”, digitaal boeken, wireless internet en het vergroten van de veiligheid zullen de plannen voor de Noordersingel eerst verder worden uitgewerkt.

Speerpunten (toelichting) Toeristisch actieprogramma

Terugblik op de uitkomsten van het toeristisch actieprogramma 2008 worden meegenomen in het toeristisch werkplan 2009 e.v.

Wielengebied

Zie de toelichting bij het onderdeel Afwijking.

Evenementenbeleid

Het optreden van de evenementencoördinator heeft geleid tot een soepel verloop van voorbereiding en uitvoering van evenementen. Het straatfestival is geselecteerd om uit te groeien tot het grote jaarlijkse festival in Leeuwarden. Hiervoor wordt ook EU-subsidie verstrekt.

Uitbreiding recreatievaart

Uitbreiding van de recreatievaart verkeert in planvorming. In het 2e kwartaal van 2009 gaat dit richting college en raad.

Nieuw Beleid (toelichting) Evenementen en evenementencoördinator

De evenementencoördinator (€ 80.000) is in 2008 succesvol operationeel geweest. De gevoteerde middelen (€ 100.000) voor evenementen zijn besteed aan het Fries Festival. Uit landelijk onderzoek (Atlas voor Gemeenten 2008) komt naar voren dat er in geen andere gemeente met meer dan 50.000 inwoners in Nederland meer evenementen plaatsvinden dan in Leeuwarden.

Subconclusie

De ontwikkeling van bezoekersaantallen is positief.

Markten, standplaatsen en kermissen Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking Aantal kramen op Vanwege het project Nieuw Zaailand moeten de diverse markten op weekmarkt (O) het Wilhelminaplein worden verplaatst. Van de 95 kramen op de vrijdagmarkt moest worden ingekrompen naar ongeveer 65 kramen om deze op de nieuwe locatie te kunnen plaatsen. Na uitgebreid onderzoek is de keuze gevallen op de Nieuwestad/Wirdumerdijk, waar gedurende de herinrichting de maandag-, vrijdag- en zaterdagmarkt naartoe worden verplaatst. De vlooienmarkt gaat tijdelijk naar het Oldehoofsterkerkhof. Voor de kermis moest eveneens vanaf 2009 een nieuwe locatie worden aangewezen. Na onderzoek zijn de locaties Oldehoofsterkerkhof en Fryslânplein (achter WTC) aangewezen als kermislocatie. De dakbelasting van de eerste locatie is 1/3 minder dan

80



het Wilhelminaplein, zodat daar geen grote attracties kunnen worden geplaatst. Score jaarlijkse lijst CVAH (P)

De indicator “plaats bij de eerste 10 van beste landelijke markten” kan tijdelijk vervallen. Gelet op de tijdelijke verhuizing i.v.m. de plannen rond het Nieuw Zaailand zal er sprake zijn van een gewijzigde situatie.

Inkomsten verhuur standplaatsen (Q)

De gerealiseerde inkomsten standplaatsen zijn hoger, omdat er conform het standplaatsenbeleid een gunning voor standplaatsen plaatsvindt als er meerdere inschrijvers zijn voor die plaats.

Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Afwijking Door de winkeliersvereniging “De Nieuwestad” is een juridische Verplaatsen markten procedure ingesteld i.v.m. bezwaren tegen de locatiekeuze i.v.m. Nieuw Zaailand Nieuwestad/Wirdumerdijk. Deze procedure loopt nog. De markten moeten vanaf eind maart 2009 worden verplaatst i.v.m. de aanvang van de werkzaamheden Nieuw Zaailand.

Overige Toelichting

Speerpunten (toelichting) Verplaatsing markt en kermis

Subconclusie

Er zijn op de aangewezen marktlocaties nieuwe voorzieningen aangebracht. In overleg met de ambulante handel is het inkrimpen van het aantal marktplaatsen gerealiseerd. Dit betekent wel minder marktopbrengsten gedurende de herinrichting.

De zaterdagmarkt is reeds verplaatst en de maandag- en vrijdagmarkt worden eind maart 2009 verplaatst naar de Nieuwestad/Wirdumerdijk. Om de vrijdagmarkt naar de nieuwe locatie te verplaatsen is in overleg met ambulante handel besloten het aantal standplaatsen in te krimpen. Nieuwe voorzieningen zijn aangelegd op de Nieuwestad/Wirdumerdijk. Tegen de marktverplaatsing is door de winkeliersverenging "De Nieuwestad” bezwaar aangetekend. De juridische procedure loopt nog. De kermis moet eveneens worden verplaatst vanaf 2009. Na onderzoek is het Oldehoofsterkerkhof aangewezen voor zomerkermis van 14 t/m 26 mei 2009. De markten kermisverplaatsing heeft de nodige inspanning gekost. Ook de komende tijd zal er nog de nodige aandacht aan moeten worden gegeven.

81



Wat mocht het kosten en wat heeft het gekost? x € 1.000 Resultaat 2008 Beleidsproducten

Apparaats-

Kapitaal-

Overige

Totale

Totale

kosten

lasten

lasten

lasten

Baten

Saldo

005

Economisch beleid

059

Markten

6

36

42

-52

-10

-14

-28

-42

-23

-65

060

Standplaatsen

-4

-17

-20

13

-8

061

Vastgoedbeheer

-6

594

-23

566

-378

188

062

Grondzaken

102

1.848

-11.361

-9.411

9.414

3

063

Recreatiegebieden

-9

1

-4

-11

13

2

064

Recreatievaart

-55

13

6

-36

12

-24

065

Kermissen

-1

17

-24

-8

066

Toerisme

17 -17 22

2.456

4

-13

0

-13

-11.387

-8.910

8.975

65 x € 1.000


Apparaats-

Kapitaal-

Overige

Totale

Totale

kosten

lasten

lasten

lasten

Baten

Saldo

A


3.749

9.282

25.583

38.614

36.668

-1.947

B


4.072

13.872

31.615

49.559

47.640

-1.919

C

Rekening 2008:

4.050

11.416

43.003

58.469

56.615

-1.853

22

2.456

-11.387

-8.910

8.975

65

Resultaat B-C

x € 1.000 Analyse van het resultaat: 1.

Vastgoedbeheer

2.

Bouwgrondexploitatie

Kapitaal- Apparaats

Overige

Totale

Totale

Saldo

lasten

kosten

kosten

lasten

baten

594

-6

-23

566

-378

188

1.848

150

-10.098

-8.100

8.100

0

1.148

0


Bouwgrondexploitatie

-1.148


14

-122

-118

-226

105

-123

Totaal

2.456

22

-11.387

-8.910

8.975

65

Analyse en Toelichting Programma Economie en Toerisme Wat mocht het kosten en wat heeft het gekost? 1. Vastgoedbeheer Het voordeel op Vastgoedbeheer bedraagt € 188.000. Dit voordeel is als volgt te specificeren: • In exploitatie genomen vastgoed voordeel € 68.000 • Nog niet in exploitatie genomen vastgoed voordeel € 120.000 Bij de in exploitatie genomen objecten is het voordeel van € 68.000 als volgt ontstaan:

82



• Kapitaallasten voordeel € 159.000 Dit voordeel wordt deels veroorzaakt door investeringen die in de loop van het jaar worden opgestart waardoor de kapitaallasten lager zijn dan begroot en deels door investeringen die om diverse redenen zijn vertraagd of zijn doorgeschoven. Enkele voorbeelden hiervan zijn de Westerkerk waarvan het werk is uitgesteld tot 2009 (€ 20.000), sportcomplex Wiarda in verband met vertraging verplaatsing FVC (€ 25.000) en werkzaamheden Blauwe Golf waarvan de verrekening nog niet heeft plaatsgevonden met de BV Sport (€ 25.000). • Apparaatskosten nadeel € 6.000 Voor dit product zijn iets meer uren ingezet dan geraamd. • Overige lasten nadeel € 264.000 Dit nadeel wordt veroorzaakt door een tweetal calamiteiten (filters en tegelwerk) in het zwembad de Blauwe Golf waardoor nu een extra dotatie aan de voorziening groot onderhoud noodzakelijk was van € 290.000. In het onderhoudsprogramma Planon waarin het groot onderhoud Vastgoed t/m 2018 is opgenomen was dit onderhoud pas over enkele jaren voorzien. De (financiële) consequenties van bovenstaande zijn inmiddels verwerkt in Planon. Op overige onderdelen per saldo nog een voordeel van € 26.000. • Baten voordeel € 178.000 De ontvangen huur van BV Sport was € 119.000 hoger dan begroot. Dit bedrag heeft de BV Sport in de vorm van een extra exploitatiebijdrage ontvangen. Deze extra bijdrage komt bij het programma Sport als nadeel naar voren. Het overige voordeel van € 59.000 bestaat in hoofdzaak uit een voordeel op het project Posthuizen van € 42.000 en daarnaast nog diverse baten van € 17.000. Door de buitendienst zijn de oude Posthuizen enige jaren geleden verlaten voor centralisatie in de Kelvin- en Ouddeelstraat. Deze posthuizen zijn door Vastgoed verkocht dan wel hebben een andere bestemming gekregen. Door hogere opbrengsten dan oorspronkelijk geraamd is bij de definitieve afwikkeling van het project een voordelig resultaat ontstaan van € 42.000. Bij de niet in exploitatie genomen objecten is het voordeel van € 120.000 als volgt ontstaan: • Kapitaallasten voordeel € 435.000 Doordat de Multifunctionele Centra in Camminghaburen (€ 51.000) en Westeinde (€ 33.000) en de sporthal bij de Kenniscampus (€ 351.000) nog niet in gebruik zijn genomen ontstaat een voordeel op de kapitaallasten van € 435.000. • Overige lasten voordeel € 241.000 • Baten nadeel € 556.000 Als vanzelfsprekend wordt nog geen huur ontvangen voor deze drie objecten. Bij het beschikbaar stellen van de kredieten van de MFC’s Camminghaburen en Westeinde en de sporthal Kenniscampus zijn overeenkomstig de gemeentelijke systematiek de volledige lasten en baten geraamd.

83


2. Bouwgrondexploitatie


De raming 2008 van de lasten en baten met betrekking tot de bouwgrondexploitatie is gebaseerd op de hercalculaties per 1-1-2008 zoals vastgesteld in de raadsvergadering van 23 juni 2008. Hierbij wordt een inschatting gemaakt van de verwachte aan- en verkopen alsmede de overige lasten en baten in 2008. De lasten waren begroot op € 28 mln. en de baten op € 17,2 mln. Het verschil van € 10,8 mln. betreft de zgn. voorraadmutatie en gaat via de baten naar de balans als toename van de grondvoorraad. Voor de exploitatie zijn hiermee de lasten en baten in evenwicht. De werkelijke lasten over 2008 bedragen € 36,1 mln. en de werkelijke baten € 25,1 mln. Het verschil van € 11 mln. betreft de zgn. voorraadmutatie en is via de baten naar de balans gegaan als toename van de grondvoorraad. Dit geeft de volgende overzichten: Lasten/baten Omschrijving

Begroot

Werkelijk

Verschil

V/N

-28,0

-36,1

-8,1

Nadeel

Baten

17,2

25,1

7,9

Voordeel

Bijdrage balans

10,8

11,0

0,2

Voordeel

0,0

0,0

0,0

Lasten

(toename grondvoorraad)

Totaal lasten Balans (Grondvoorraad) Omschrijving

Begroot

Werkelijk

Verschil

Boekwaarde 01-01-2008

53,5

53,5

0

Toename 2008

10,8

11,0

0,2


64,3

64,5

0,2

De boekwaarde van de grondcomplexen is in 2008 met € 11 mln. toegenomen van € 53,5 mln. naar € 64,5 mln. Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar paragraaf “Grondbeleid” en de bijlage “Toelichting grondcomplexen”.

Eindconclusie totale programma Economie en toerisme Successen 1. Stadsmarketingcampagne

2. Wetsus/watertechnologie

84

De financiering voor de jaren 2009 t/m 2011 voor de stadsmarketingcampagne Expeditie is financieel rond. Dat betekent verdubbeling van het beschikbare budget. De uitbouw Wetsus/Watertechnologiecluster kan plaatsvinden nu substantiële bijdragen zijn toegekend in het kader van “pieken in de delta” voor professionalisering en internationalisering.



3. Breedband en faciliteren markt

De herpositionering breedband-aanpak is vastgesteld door het College en besproken in de commissie Bestuur en Middelen van 19 januari 2009.

4. Kwaliteit vastgoedobjecten

De inventarisatie en nulmeting kwaliteit vastgoedobjecten is gerealiseerd.

5. Kunstgrassportvelden

Vier kunstgrassportvelden zijn opgeleverd op de sportparken Nylân en Kalverdijkje.

6. Horecakelder, De Waag, nieuwbouw aula

Verhuur en ingebruikname horecakelder Bierkade; renovatie van De Waag; nieuwbouw aula Noorderbegraafplaats.

Verbeterpunten 1. Aanpak en prioritering locatieen gebiedsontwikkeling

Het economisch beleid moet alert zijn op benodigde flexibiliteit in verband met de kredietcrisis. Voor het parkmanagement is het zaak door te pakken in de uitvoering. Hoogste prioriteit is strategie, aanpak en prioriteitsstelling rond gebieds- en locatieontwikkeling.

2. Profilering en vermarkting stedelijke economie

Voor toerisme en evenementen is het zaak een lange termijn aanpak uit te zetten. De planvorming en aanpak van voorzieningen op het gebied van de recreatievaart zal pragmatisch opgepakt moeten worden, gelijktijdig met de uitvoering van projecten op het gebied van infrastructuur.

3. Intensivering acquisitie en relatiebeheer

Door de raad zijn extra middelen beschikbaar gesteld om acquisitie van bedrijven en businessdevelopment rondom de speerpunten van de stedelijke economie te intensiveren. De aanpak wordt vastgelegd in een werkplan.

Eindconclusie

Het programma loopt in grote lijnen in de pas met de gestelde targets. Evenals in de tussenevaluatie van het Collegeprogramma is geconcludeerd en er kan geconstateerd worden dat realisatie en voortgang van de speerpunten in hoofdlijnen op koers ligt.

85


86



2.1 Programmaverantwoording: Programma Zorg en opvang (4)

Programma Zorg en opvang (4) Raadscommissie: Welzijn

Portefeuillehouder: Wethouder R. Sluiter

Programmamanager: Mw. F. Ytsma

Speerpunten voor het begrotingsjaar • Proces locatiekeuze maatschappelijke opvang • Deconcentratie MO Heerenveen • Invoering daklozenmonitor • Implementatie Wmo beleidskader • Realisering Wmo-loket • Uitvoering Generaal Pardon Realisatie en voortgang speerpunten • Proces locatiekeuze maatschappelijke opvang: proces is nog gaande en loopt goed • Deconcentratie MO Heerenveen: niet gerealiseerd • Invoering daklozenmonitor: monitor met gegevens over 2006 opgeleverd • Implementatie beleidskader Wmo loopt goed • Realisering Wmo-loket verloopt niet geheel naar wens • De afhandeling van het generaal pardon is in Leeuwarden succesvol verlopen Successen 1. De eerste daklozenmonitor Fryslân met gegevens over 2006 is gereed. 2. Het proces rondom de locatiekeuze maatschappelijke opvang verloopt goed. 3. Het project Wonen Werken Welzijn - onderdeel van Skrep - heeft de Zilveren Woonladder gewonnen. 4. Er wordt met twee projectleiders uitvoering gegeven aan de nieuwe wet op het “huisverbod”. 5. Uit een enquête onder 1000 Leeuwarders is gebleken dat de klanten van hulp bij het huishouden en gehandicaptenvoorzieningen tevreden zijn over de voorzieningen die de gemeente Leeuwarden biedt. 6. Op 5 juni 2008 is het convenant Koploperovereenkomst Duizend en één kracht (1001K) door wethouder Sluiter getekend in aanwezigheid van minister Plasterk. 1001K omvat een ketenaanpak gericht op bevordering participatie van allochtone vrouwen en meisjes. 7. Nieuwe Integratievisie “Buiten de lijntjes kleuren” Verbeterpunten 1. Werving en bereik inburgeraars 2. Herziening Programma Zorg en Opvang voor begrotingsjaar 2010

87



Wat wilden we bereiken? Strategisch


Subdoelstellingen

Opvang en zorgverlening:

A. 1

Algemeen doel Een sociale infrastructuur met voorzieningen voor preventie, opvang, zorgverlening en nazorg voor

2 B. 1

kwetsbare groepen

2

Snellere doorstroom maatschappelijke opvang Deconcentratie van MO voorzieningen Stabiele capaciteit vrouwenopvang Meer preventieactiviteiten vrouwenopvang

C.

Verbeterd bereik ambulante verslavingszorg

D.

Minder huiselijk geweld

E. 1

In de wijk Heechterp/Schieringen zijn kinderen zich bewust van gezonde en ongezonde leefstijlen

2

Aanpak overgewicht 0-19 jarigen

3

Aanpak van overgewicht en inactiviteit onder 19-55 jarigen met een lage sociaal economische positie

Een gezonde en

Ouderen en gehandicaptenzorg:

leefbare

Een integraal voorzieningenpakket, waardoor ouderen

samenleving

en gehandicapten zo lang mogelijk in de eigen

F.

Alle Leeuwarder burgers met een beperking of chronische ziekte kunnen een beroep doen op voorzieningen op het terrein van wonen, vervoer, hulpmiddelen en hulp bij het huishouden

thuissituatie kunnen blijven wonen

G.

De intramurale huisvesting van 65+ is verminderd

Sociale integratie achterstandsgroepen:

H.

Het minimaal behouden van (waardering van burgers voor) de

Een sociale infrastructuur, zo mogelijk op wijkniveau, die de participatie van burgers bevordert en

kwaliteit van de sociale relaties in buurten en dorpen I.

ondersteunt, de sociale cohesie versterkt en het ontstaan van achterstanden voorkomt

Het minimaal behouden van de hoeveelheid multiculturele, sociale relaties in buurten en dorpen

J.

Verbetering beheersing Nederlandse taal en kennis van de Nederlandse samenleving onder etnische minderheden

88




Nul-

Real

Begr

meting

2008

2008

Saldo

Begr

Begr.

2009

2010

Opvang en zorgverlening A

Snellere doorstroom Maatschappelijke opvang Indicator: •

5%

Percentage waarmee de gemiddelde verblijfsduur in de MO afneemt t.o.v. de nulmeting

Nulmeting 2006 van de gemiddelde verblijfsduur: Crisisopvang Limor:

59 dagen

106

-

Crisisopvang Blijenhof:

55 dagen

48

-

15,2

-

45 maanden

31

-

7 maanden

7,2

-

0

1

1

-

1

30 VO

32 VO

30 VO

2 VO

30 VO

+ 10

+ 10

+ 10

+ 10

Asja

Asja

Asja

Asja

0

1

1

-

1

211

296

220

76

230

689

-

740

-

750

24-uurs woonvoorziening: 26 maanden Sociaal pension: Huis voor jongeren:

Deconcentratie van MO voorzieningen (MOP) Indicator: •

Realisatie van 1 voorziening in Drachten, of Sneek of Heerenveen

B

Stabiele capaciteit Vrouwenopvang (MOP) Indicator: •

Het aantal plaatsen in de Vrouwenopvang (VO)

Meer preventieactiviteiten Indicator: •

Advies- en Steunpunt Huiselijk geweld Fryslân (gerealiseerd in november 2005)

C

Verbeterd bereik ambulante Verslavingszorg (MOP) Indicator: •

Aantal behandelingen dat per jaar regulier wordt afgesloten

D

Minder huiselijk geweld (MOP) Indicatoren: •

Aantal (eerste) meldingen huiselijk geweld

•

Aantal herhalingsmeldingen

(volgens de politiecijfers) 65%

89



Subdoelstellingen E

Nul-

Real

Begr

meting

2008

2008

Saldo

Begr

Begr.

2009

2010

In de wijk Heechterp/Schieringen zijn kinderen zich bewust van gezonde en ongezonde leefstijlen (het project Gezonde Start is afgerond in 2006) Aanpak overgewicht 0-19 jarigen (MOP) Indicatoren: •

Percentage jongeren met overgewicht dat via

0%

99%

100%

0%

78,4%

70%

0%

ca. 4%

5%

de JGZ is opgespoord •

Percentage van deze jongeren waarvoor gezondheidsinterventies worden ingezet

Aanpak van overgewicht en inactiviteit onder 19-55 jarigen met een lage sociaal econ. positie (MOP) Indicator: •

Percentage gezondheidsinterventies gericht op volwassenen met een lage sociaal economische positie

Ouderen en gehandicaptenzorg F

Alle Leeuwarder burgers met een beperking of chronische ziekte kunnen een beroep doen op Wmo voorzieningen Indicatoren:

G

•

Aanvragen hulp bij het huishouden

3600

3388

3600

222

3600

•

Aanvragen “oud Wvg”-voorzieningen

2600

2811

2600

211

2600

8%

7,5%

7,5%

-

7%

47%

47%

47%

-

47%

voor de gehele gemeente Leeuwarden

6.8

6.9

6.8

0,1

6.8

voor Achter de Hoven (nulmeting 2003)

6.3

6.3

6.3

-

6.4

voor de Vrijheidswijk (nulmeting 2003)

6.0

6.0

6.1

-0,1

6.2

76%

76%

76%

-

64%

64%

64%

-

64%

6.2

6.2

6.2

-

6.2

De intramurale huisvesting van 65+ is verminderd Indicator: •

Percentage van de doelgroep 65+ dat intramuraal is gehuisvest

Sociale integratie achterstandsgroepen H

Het minimaal behouden van (waardering van burgers voor) de kwaliteit van de sociale relaties in buurten en dorpen (MOP) Indicatoren: •

Het percentage van de buurten dorpsbewoners dat tevreden is over de hoeveelheid activiteiten die in hun eigen buurt of dorp worden georganiseerd

•

De waardering (rapportcijfer) van buurten dorpsbewoners voor de wijze waarop mensen in eigen woonomgeving met elkaar omgaan (MOP):

• • • •

Het percentage bewoners uit een buurt dat contacten met hun directe buren onderhoudt

•

Het percentage van de buurten dorpsbewoners dat met andere buurt- of dorpsbewoners contacten onderhoudt;

•

De waardering (rapportcijfer) van de buurten dorpsbewoners voor de kwaliteit van de sociale relaties (MOP)

90

6%



Subdoelstellingen I

Nul-

Real

Begr

meting

2008

2008

Saldo

Begr

Begr.

2009

2010

Het minimaal behouden van de hoeveelheid multiculturele, sociale relaties in buurten en dorpen Indicator: •

Het percentage buurten dorpsbewoners dat

36%

36%

36%

-

308

-

375

107

-

375

70

-

64

contacten onderhoudt met buurten dorpsbewoners uit verschillende culturen J

Verbetering beheersing Nederlandse taal en kennis van de Nederlandse samenleving onder etnische minderheden (MOP) Indicatoren (cumulatief): •

aantal inburgeringsplichtigen en vrijwillige inburgeraars aan wie een voorziening is aangeboden, tegen een voorschotvergoeding van € 4.235 t.b.v. wie een beschikking is genomen (inb.plichtigen) of met wie een overeenkomst is gesloten (vrijwillige inburgeraars) (cumulatief)

•

aantal inburgeringsplichtigen en vrijwillige inburgeraars aan wie een voorziening is aangeboden, tegen een voorschotvergoeding van € 6.180 t.b.v. wie een beschikking is genomen (inb.plichtigen) of met wie een overeenkomst is gesloten (vrijwillige inburgeraars) (cumulatief)

•

aantal genomen handhavingbeschikkingen voor inburgeraars die geen voorziening krijgen aangeboden (cumulatief)

91





Begr.

Real.

Begr.

Begr.

Begr.

Sub

2008

2008

2009

2010

2011

doel

x

+/-

A

x

+/-

A

Opvang en zorgverlening •

Concretisering uitvoeringsplan huisvesting kwetsbare groepen in Leeuwarden

•

Het doen uitvoeren van (her)huisvesting van kwetsbare groepen in kleinschalige woonvoorzieningen

•

Plan van aanpak “Stedelijk Kompas”

x

+

A

•

Invoeren daklozenmonitor

x

+

A

x

+/-

F

x

+

J

Ouderen en gehandicaptenzorg •

Realisering van het Wmo-loket

Sociale integratie achterstandsgroepen •

Het uitvoeren van het Generaal Pardon

Prestaties Structureel Opvang en zorgverlening

Real.

Sub

2008

doel

•

Het verkrijgen van beleidsinformatie MO/VO (incl. verslavingszorg)

+

A, B, C

•

Het doen uitvoeren van maatschappelijke opvang. Minimaal behouden van het aantal

+

A

+

A

plaatsen in de daken thuislozenopvang (inclusief dagopvang) (292 pl) en crisisopvang (55 pl) •

Het doen verbeteren van doorstroom door inzet op preventie, opvang met persoonlijk begeleidingsplan. (keten van opvang naar zelfstandig wonen)

•

Het doen uitvoeren van vrouwenopvang.

+

B

•

Verbetering preventie en nazorg in de vrouwenopvang

+

B

•

Het doen uitvoeren van ambulante verslavingszorg

+

C

•

Het doen uitvoeren van de medische behandeling met heroïne

+

C

•

Het doen uitvoeren van sociale teams

+

A t/m D

•

Door samenwerking tussen de instellingen in de sociale teams hebben cliënten met een

+

A t/m D

meervoudige problematiek één verantwoordelijk casemanager (registratie vanuit de sociale teams) •

Het doen uitvoeren van maatschappelijke dienstverlening

+

A t/m D

•

Het doen uitvoeren van het beleid op het terrein van huiselijk geweld

+

D

•

Het doen uitvoeren van gemeentelijk gezondheidsbeleid

+

E

•

Aanpak van overgewicht 0-19 jarigen (MOP) Aanpak van overgewicht 19-55 jarigen (MOP)

+ +

E

• •

Het doen uitvoeren van de Openbare Geestelijke Gezondheidszorg

+

A

+

F

E

Ouderen en gehandicaptenzorg o

Het doen uitvoeren van WMO beleid prestatieveld 6, te weten intake, indicatiestelling, advisering en realisatie van voorzieningen in de vorm van woonvoorzieningen, hulpmiddelen, vervoersvoorzieningen en hulp bij het huishouden.

o

Het in stand houden van specifiek ouderenwerk

+

F, G

o

Het regisseren van de totstandkoming van Woonservicezones

+

F, G

Sociale integratie van achterstandsgroepen •

Het in stand houden van buurtopbouwwerk met een duidelijke opdracht

+

H, I

•

Het in stand houden van allochtonenopbouwwerk met een duidelijke opdracht

+

H, I

92



•

Het in stand houden van buurten wijkaccommodaties

+

H, I

•

Het doen realiseren van voldoende niet-commerciële voorzieningen in het te ontwikkelen

+

H, I

stadsdeel De Zuidlanden •

Het faciliteren van burgerinitiatieven op het terrein van de multiculturele samenleving

+

H, I

•

Het doen realisering van multifunctionele centra

+

H, I

•

Het doen bevorderen van acceptatie van seksevraagstukken

+

H, I

•

Het doen terugdringen van discriminatie op grond van ras, geloof, culturele achtergrond

+

H, I

+

J

+

J

en seksuele voorkeur •

Het aanbieden van inburgeringtrajecten aan inburgeringsplichtigen en inburgeringsbehoeftigen

•

Het handhaven van de inburgeringplicht van inburgeringspichtige nieuwkomers en oudkomers

Overig •

Het doen uitvoeren van de gemeentelijke taak op grond van de Wet op de

+

dierenbescherming (450 zwerfdieren)


Begr.

Real.

Sub

2008

2008

doel

+/-

A

•

Proces locatiekeuze maatschappelijke opvang

Ja

•

Deconcentratie Heerenveen

Ja

-

A

•

Invoering daklozenmonitor

Ja

+

C

•

Implementatie beleidskader Wmo

Ja

+

F

•

Realisering Wmo-loket

Ja

+/-

F

•

Uitvoering Generaal pardon

Ja

+

J


Begr.

Real.

Sub

2008

2008

doel

•

Digitale trapvelden

Ja

+

H

•

Beheer buurt-, wijken dorpscentra

Ja

+/-

H, I

Analyse en Toelichting Opvang en zorgverlening Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking Maatschappelijke De gemiddelde verblijfsduur crisisopvang Limor was in 2008 hoger dan in Opvang 2007. De oorzaak hiervan is de lange verblijfsduur van een aantal cliënten. Dit heeft te maken met het feit dat er in de crisisopvang veel gezinnen worden opgenomen. Het duurt bij deze gezinnen over het algemeen aanzienlijk langer dan bij individuele cliënten om tot stabiliteit te komen die nodig is voor verantwoorde uitstroom. Vrouwenopvang

In 2008 is het aantal plaatsen in de Vrouwenopvang uitgebreid met twee plaatsen tot in totaal 32. De uitbreiding betreft twee noodbedden die beschikbaar zijn voor opvang in acute noodsituaties

Verslavingszorg

Er is op dit moment geen directe oorzaak aan te wijzen waarom in 2008 een groter aantal behandelingen is afgesloten. Dit zal verder worden onderzocht.

Huiselijk geweld

Voor de indicator huiselijk geweld wordt vanaf 2007 gebruik gemaakt van de politiecijfers. De cijfers over 2008 blijkt de politie echter niet te kunnen leveren. Reden is dat de politie in oktober 2008 is overgegaan op een

93



landelijk registratiesysteem, waaruit op dit moment nog geen regionale cijfers kunnen worden gehaald. Overige toelichting Overgewicht

In de jaren 2005-2008 zijn de cijfers voor (ernstig) overgewicht in de Nederlandse grote steden gestegen. In Leeuwarden zijn de cijfers stabiel voor de jonge kinderen t/m groep 2 in het basisonderwijs (gemiddeld tussen de 6,8% en 10% in Leeuwarden). Groep 7 springt eruit met gemiddeld 17%, terwijl de cijfers voor de kinderen in het voortgezet onderwijs een redelijk stabiele ontwikkeling laten zien (12,5% in Leeuwarden ten opzichte van 19,3% in de Nederlandse grote steden).

Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Afwijking Huisvesting Zie de toelichting op de speerpunten. kwetsbare groepen en (Her)huisvesting van kwetsbare groepen in kleinschalige woonvoorzieningen Overige toelichting Advies- en SteunVorig jaar heeft de gemeente een evaluatie met betrekking tot het Adviespunt Huiselijk en Steunpunt Huiselijk Geweld (ASHG) laten uitvoeren. Verbeterpunten Geweld hieruit liggen in de registratie, het monitoren van hulpverlening en de resultaten van doorverwijzingen. Om te onderzoeken in hoeverre de verbeterpunten zijn opgepakt is eind 2008 een vervolgonderzoek gestart. De uitkomsten van dit tweede onderzoek komen begin 2009 beschikbaar. Huisverbod

Per 1 januari 2009 is de nieuwe Wet tijdelijk huisverbod van kracht, waarbij de burgemeester de bevoegdheid heeft om plegers van huiselijk geweld tien dagen (met een optie tot verlenging) een huisverbod op te leggen. Om de implementatie van de wet in Fryslân goed te regelen, heeft Leeuwarden als centrumgemeente twee tijdelijke projectleiders hiervoor aangesteld. Op dit moment wordt de aanpak en de uitvoering uitgewerkt.

Herverdeling rijksmiddelen MO en AWBZ-functie Ondersteunende Begeleiding (OB)

Op 8 januari 2009 heeft het onderzoeksbureau Cebeon het voorstel voor het nieuwe verdeelmodel voor de rijksbijdrage maatschappelijke opvang gepresenteerd met ingang van 2010. Voor Leeuwarden als centrumgemeente voor maatschappelijke opvang in Fryslân leidt het huidige voorstel voor een verwachte verlaging van de rijksbijdrage van rond 7 ton euro in 2010 naar 2,2 mln euro per jaar vanaf 2013. Op basis van het besluit van het rijk over de herverdeling van de MOmiddelen en de over te hevelen AWBZ-middelen functie OB zullen de consequenties voor het gemeentelijke beleid en vervolgens voor de instellingen inzichtelijk worden. De raad wordt daarover geïnformeerd.

Skrep

Het project Skrep, waarin dagbestedingactiviteiten worden aangeboden aan daken thuislozen, is als illustratie van een succesvol project voor de doelgroep opgenomen in het Nationaal actieplan Armoedebestrijding en participatiebevordering (NAP) ten behoeve van de Europese Unie. Het project Wonen Werken Welzijn - onderdeel van Skrep - heeft de Zilveren Woonladder gewonnen.

94


Speerpunten Proces locatiekeuze maatschappelijke opvang Deconcentratie Heerenveen

Daklozenmonitor Fryslân

Nieuw beleid Beheer buurt-, wijken dorpscentra

Subconclusie


De locatiekeuze verloopt positief met betrekking tot de communicatie met burgers. Het is gelukt om voor twee voorzieningen een nieuwe locatie te vinden. Daarnaast moet voor twee voorzieningen nog locaties worden gevonden. De zoektocht naar een pand voor een sociaal pension is vertraagd, mede naar aanleiding van de mogelijke huisvesting van de jeugdgevangenis het Poortje in Heerenveen en de onrust onder burgers hierover. Op dit moment is er een locatie in beeld voor een kleinschalig sociaal pension/kleinschalig begeleid wonen. De eerste daklozenmonitor Fryslân met gegevens over 2006 is gereed. De monitor is op 18 november 2008 gepresenteerd in een goed bezochte persconferentie, waarbij raadsleden en vertegenwoordigers van instellingen en Friese gemeenten aanwezig waren. In het MFC Vrijheidswijk is in 2008 geen accommodatiebeheerder actief geweest. Zie verder de tekst onder Wat mocht het kosten van wat heeft het gekost, punt 2. De locatiekeuze verloopt positief met betrekking tot de communicatie met burgers en het vinden van locaties.

Ouderen en gehandicaptenzorg Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Overige Toelichting Eind 2008 is met het CIZ een nieuw contract afgesloten voor het complete Centraal Indicatie pakket aan af te nemen diensten. Orgaan (CIZ) Klanttevredenheidonderzoek

De klanten van hulp bij het huishouden en gehandicaptenvoorzieningen zijn tevreden over de voorzieningen die de gemeente Leeuwarden biedt. Afgelopen zomer is er een enquête gehouden onder 950 gebruikers en aanvragers van huishoudelijke hulp en hulpmiddelen (rolstoelen, scootermobielen en woonvoorzieningen). Klanten van hulp bij het huishouden geven een 8,1 als rapportcijfer en klanten van hulpmiddelen geven een 7,4. Ook over de toegang tot de ondersteuning is men tevreden. De respondenten zijn verder tevreden over de mate waarin de Wmo-raad opkomt voor het belang van de cliënten van huishoudelijke hulp en hulpmiddelen. De door de gemeente Leeuwarden geboden ondersteuning voldoet aan de verwachtingen en de klanten zijn positief over de mate waarin de ondersteuning helpt bij het zelfstandig wonen en meedoen aan de maatschappij.

Mantelzorg

De incidentele impuls is gebruikt voor nieuwe mantelzorgarrangementen door Welzijn Leeuwarden. Er is een project gestart over het betrekken van mantelzorgers in de zorg voor cliënten in kleinschalige woonvormen, dat wordt uitgevoerd door Palet en Stichting Noorderbreedte.

Vrijwilligers

Er is een convenant gesloten met het Platform Vrijwillige Thuishulp en Welzijn Leeuwarden over de samenwerking en de facilitering van het platform. De makelaarsfunctie van maatschappelijke stages is vorm gegeven binnen het Vrijwilligers Servicepunt.

95


Cliëntenparticipatie


Het samenwerkingsreglement van de Werkgroep Cliëntenparticipatie Wmo is vastgesteld.

Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Speerpunten Wmo-beleid De uitvoering van het Wmo-beleidplan verloopt goed. Wmo-loket

De realisatie van het Wmo-loket verloopt deels naar wens. Er zijn fysieke Wmo-loketten bij MEE, WL, HWL, Bureau Wmo-voorzieningen en het Stadskantoor. Het digitale loket en het project outreachende cliëntondersteuning laten echter op zich wachten en starten begin 2009.

Subconclusie

De uitvoering van het Wmo-beleidplan verloopt goed.

Sociale integratie van achterstandsgroepen Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Overige Toelichting KoploperovereenOp 5 juni 2008 is het convenant 1001K door wethouder Sluiter getekend in komst Duizend en aanwezigheid van minister Plasterk op een landelijke bijeenkomst in één kracht (1001K) Utrecht. 1001K omvat een ketenaanpak gericht op bevordering participatie van allochtone vrouwen en meisjes. Integratievisie Buiten de lijntjes kleuren

Op 23 juni 2008 heeft de gemeenteraad de nota “Buiten de lijntjes kleuren” vastgesteld. Centraal in deze nota staat de herijking van de Leeuwarder visie op integratie en het verbinden van integratie met verschillende beleidsterreinen binnen de gemeente.

Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Overige Toelichting Werving en bereik In een samenwerking tussen cluster Inburgering SoZa, Dienst Voorlichting inburgeraars en Communicatie en sector Werk en Inkomen is/wordt hard gewerkt aan een inburgeringcampagne. Naast het werven van inburgeraars proberen we ook inburgeringcoaches te werven die inburgeraars tijdens hun traject ondersteunen. De centrale boodschap in de inburgering en integratie vanuit onze gemeente is dat we met elkaar leven en niet naast elkaar. Speerpunten Generaal pardon

Subconclusie

96

De afhandeling van het generaal pardon is in Leeuwarden succesvol verlopen. De activiteiten op het gebied van sociale integratie van achterstandgroepen wordt volgens plan uitgevoerd. De afhandeling van het generaal pardon is in Leeuwarden succesvol verlopen.



Wat mocht het kosten en wat heeft het gekost? x € 1.000 Resultaat 2008 Beleidsproducten 023 028

Opvang en zorgverlening Sociale integratie achterst.groepen

033

Ouderen- en gehandicaptenzorg

Apparaats-

Kapitaal-

Overige

Totale

Totale

kosten

lasten

lasten

lasten

Baten

769

643

221

-125

Saldo 864

-159

538

379

-177

202

-47

-193

-240

-22

-262

1.114

782

21

804

-332

0

x € 1.000 Lasten en baten 2008 totale programma

Apparaats-

Kapitaal-

Overige

Totale

Totale

kosten

lasten

lasten

lasten

Baten

Saldo

A


1.865

34.922

36.787

14.804

-21.983

B


1.810

39.909

41.719

18.145

-23.575

Rekening 2008:

2.142

38.795

40.937

18.166

-22.771

Resultaat B-C

-332

1.114

782

21

804

C


Kapitaal-

Apparaats

Overige

Totale

Totale

lasten

kosten

kosten

lasten

baten

243

243

1. MFC’s 2. Accommodatiebeheer buurthuizen

Saldo 243

87

87

87

3. Vouchers bewonersinitiatieven

300

300

300

4. Inburgering

125

125

125

29

29

29

325

325

325

-130

-130

-130

-145

-67

-212

-212

9. Overig

-187

202

15

21

36

Totaal

-332

1.114

782

21

803

5. Sociale integratie 6. Woonzorgzone Zuidlanden 7. Ouderen Wet maatschappelijke 8. ondersteuning - verrekeningen met reserves: - niet relevante posten:

Analyse en Toelichting Programma Zorg en opvang Wat mocht het kosten en wat heeft het gekost? 1. MFC’s In de begroting is voor subsidiëring van drie MFC's in totaal € 251.600 structureel beschikbaar, namelijk voor Camminghaburen € 71.200, voor Westeinde € 28.400 en voor Zuiderburen € 152.000. Vanwege de latere oplevering van de MFC’s is € 243.000 van het budget nog niet besteed. In de Turap is een incidentele vrijval van € 220.000 gemeld. 2. Accommodatiebeheer buurthuizen

Bij de behandeling van de programmabegroting 2008 is bij amendement € 200.000 beschikbaar gesteld uit de Impuls Sociale Investeringen (ISI) voor betaalde accommodatiebeheerders voor 6 buurtaccommodaties in achterstandswijken. In het MFC Vrijheidswijk is in 2008 geen

97



accommodatiebeheerder actief geweest. Daarnaast zijn de kosten van de overige vijf betaalde buurtbeheerders lager uitgevallen, omdat maximaal 80% van de salariskosten van de buurtaccommodatiebeheerders subsidiabel is en niet alle beheerders het gehele jaar 2008 in dienst zijn geweest. In totaal is op het budget accommodatiebeheer een bedrag van € 87.000 overgebleven. In de Turap is uitgegaan van een voordelig resultaat van € 50.000. 3. Vouchers bewonersinitiatieven

Voor de periode 2008 tot en met 2010 heeft het kabinet geld beschikbaar gesteld voor bewonersinitiatieven in de wijken. Deze initiatieven worden gefinancierd door de uitgifte van vouchers (waardebonnen) die bij de gemeente kunnen worden ingediend om de producten en diensten ter uitvoering van de initiatieven te bekostigen. Om invoering van het vouchersysteem mogelijk te maken heeft de gemeenteraad op 24 november 2008 de Subsidieverordening bewonersinitiatieven vastgesteld. Leeuwarden heeft in 2008 een bedrag ontvangen van € 300.000 om bewonersinitiatieven te ondersteunen. In 2008 heeft echter nog geen daadwerkelijke uitgifte van vouchers plaatsgevonden. Hierdoor ontstaat in 2008 een voordelig resultaat van € 300.000.

4. Inburgering Inburgeringsagenda

In het kader van de uitvoering van het Deltaplan Inburgering stelt de minister voor Wonen, Wijken en Integratie (WWI) eenmalig een bedrag van € 50.000 beschikbaar voor gemeenten uit de G50 om de inburgeringsagenda en de uitvoering daarvan in 2008 en verder te faciliteren. De integratienota “Buiten de lijntjes kleuren” is in juni 2008 door de raad vastgesteld. In deze nota is de inburgeringsagenda opgenomen. Op 22 september 2008 is door de gemeente Leeuwarden samen met het ministerie VROM/WWI de lokale inburgeringsagenda getekend. In 2008 is een start gemaakt met een communicatieplan om uitvoering te geven aan de Inburgeringsagenda. Dit heeft nog niet geleid tot kosten.

Taalcoaches

De gemeente Leeuwarden heeft bij het rijk ingeschreven voor 200 taalkoppels in de periode tot en met 2011. Het ministerie heeft hiervoor een bedrag van € 75.000 beschikbaar gesteld in 2008. Inmiddels is in samenspraak met de taalaanbieders inburgering afgesproken dat Welzijn Leeuwarden deze coaches gaat werven, trainen en begeleiden. Deze werving is nog gaande en heeft in 2008 nog niet geleid tot uitgaven voor de taalcoaches.

5. Sociale integratie

Om de maatschappelijke participatie van vrouwen uit etnische minderheden te bevorderen heeft het kabinet in zijn Emancipatienota “Meer kansen voor vrouwen” als concrete doelstelling opgenomen om 50.000 vrouwen uit deze doelgroep te laten participeren in vrijwilligerswerk. Met 18 gemeenten, waaronder de gemeente Leeuwarden, zijn afspraken via de koploperovereenkomsten gemaakt. Het budget van € 29.000 zal ingezet worden voor het project Duizend en één Kracht uit de integratienota “Buiten de lijntjes kleuren”. Daarnaast zullen W-middelen ingezet worden voor individuele trajecten van vrouwen. Het opstarten van de werkzaamheden door Partoer hebben in 2008 niet geleid tot uitgaven. In maart 2009 zal het advies van Partoer afgerond worden en zullen meerdere projecten starten.

98



6. Woonzorgzone Zuidlanden

Voor de ontwikkeling van een woonzorgzone in het uitbreidingsgebied Zuidlanden is in 2008 incidenteel een gemeentelijke bijdrage van € 325.000 beschikbaar. Door onder andere vertraging in de woningbouw in het plangebied Japickswoude vanwege juridische procedures is de woonzorgzone niet gerealiseerd. De uitspraak van de Raad van State in juli 2008 betekent groen licht voor de verdere planontwikkeling. De huidige verwachting is dat de woonzorgzone voor de eerstelijns gezondheidszorg in 2010 gerealiseerd zal zijn. In de Turap was dit voordeel ook gemeld.

7. Ouderen

In 2006 heeft de gemeente van het Zorgkantoor uit de subsidieregeling 'Diensten bij wonen met zorg' een bedrag ontvangen van € 350.000. Op basis van deze beschikking en in overleg met het Zorgkantoor is de gemeente verplichtingen aangegaan. In totaal is € 180.000 uitgegeven. Bij de vaststelling van de subsidie is door het Zorgkantoor geoordeeld, dat voor een deel van deze uitgaven niet aan de subsidievoorwaarden is voldaan. Het Zorgkantoor heeft de subsidie vastgesteld op een bedrag van € 50.000. Terugbetaling van dit bedrag heeft geleid tot een tekort van € 130.000.

8. Wmo Apparaatskosten

De hogere apparaatskosten Wmo van € 145.000 worden verklaard doordat het beschikbare budget (o.a. voor inrichting van het Wmo-loket) onder overige kosten is begroot, terwijl de kosten in werkelijkheid zijn verantwoord onder de apparaatskosten.

Eigen bijdrage

Cliënten betalen een eigen bijdrage voor de hulp bij het huishouden. Die eigen bijdrage wordt berekend aan de hand van het aantal zorguren en het inkomen van de cliënt. De berekening wordt gedaan door het Centraal Administratie Kantoor (CAK). Het CAK zorgt ook voor de invordering van de eigen bijdrage. De door het CAK werkelijk ontvangen bedragen worden afgedragen aan de gemeente. Het CAK functioneert nog niet naar behoren. Het rijk heeft een plan van aanpak opgesteld om het functioneren van het CAK te verbeteren. Hiervan mag pas op termijn resultaat worden verwacht. Het blijft daarom onduidelijk op welke inkomsten uit eigen bijdragen de gemeente kan rekenen. In 2008 is een totaalbedrag van € 1.200.000 ontvangen. Op basis van de historische gegevens die het rijk bekend heeft gemaakt, werd uitgegaan van de ontvangst van € 1.195.000.

Overige kosten

De Programmakosten Wmo bestaan uit de uitgaven die betrekking hebben op Wonen, Rollen en Vervoer (WRV = de voormalige Wvg ) en de uitgaven voor Hulp bij het Huishouden (HHH). De kosten voor Hulp bij het Huishouden bestaan uit kosten voor zorg in natura (laag tarief HH1 en hoog tarief HH2) en de kosten van de persoonsgebonden budgetten (PGB's). Het budget voor de programmakosten WMO bestaat uit de bestaande budgetten voor de WRV en het HHH-deel van de integratieuitkering Wmo. Het tekort op de programmakosten bedraagt € 67.000. Dit a. b. c.

bestaat uit: een overschrijding van het WRV-budget ad een overschot op het budget voor HHH ad voor uitvoeringskosten een voordelig resultaat van

- € 700.000 € 522.000 € 111.000

99



Dit laatste betreft het budget voor de dekking van de apparaatskosten. ad a. Hoewel er ieder jaar verschuivingen plaatsvinden tussen de verschillende onderdelen WRV (het ene jaar wat meer woonvoorzieningen, het andere jaar wat meer hulpmiddelen) is het totale uitgavenvolume de laatste jaren redelijk stabiel gebleven. Met ingang van april 2008 is wel sprake van een daling van de kosten van het collectief vraagafhankelijk vervoer als gevolg van een nieuw vervoerscontract. ad b. De integratie-uitkering Wmo - en dus het budget voor HH - is met € 567.000 gestegen ten opzichte van 2007, hoofdzakelijk als gevolg van de overstap van het historische verdeelmodel naar het objectieve verdeelmodel. De totale kosten zijn ten opzichte van 2007 gestegen met € 117.000, dat wordt veroorzaakt door een toename van het aantal zorguren. Dat de kostenstijging beperkt is gebleven heeft te maken met lagere tarieven dan in 2007, de verschuiving van HH2 naar HH1 en de verschuiving van zorg in natura naar PGB's. Bij de invoering van de Wmo in 2007 was de verwachting dat de uitgaven HH binnen de nieuwe middelen zouden blijven. In 2007 was dat een overschot van net iets meer dan € 70.000, in 2008 is dat gestegen naar € 522.000. In de Turap werd nog uitgegaan van een nadeel van totaal € 866.000. Ten opzichte van de Turap zijn de apparaatskosten € 42.000 lager, is de overschrijding van de uitgaven voor de WVR geen € 840.000, maar € 700.000 en is het overschot op het budget van de HHH geen € 51.000, maar € 522.000.

Eindconclusie totale programma Zorg en opvang Successen 1. 2. 3. 4. 5.

De eerste daklozenmonitor Fryslân gereed. Locatiekeuze maatschappelijke opvang verloopt goed Prijs voor het project Skrep Start uitvoering nieuwe wet op het “huisverbod”. Tevredenheidonderzoek klanten van hulp bij het huishouden en gehandicaptenvoorzieningen. 6. Koploperovereenkomst Duizend en één kracht 7. Integratievisie Buiten de lijntjes kleuren Verbeterpunten 1. 2.

Werving en bereik inburgeraars Herziening Programma Zorg en Opvang voor begrotingsjaar 2010

Eindconclusie In 2008 zijn veel acties ondernomen om de kwaliteit van het programma zorg en opvang te verbeteren. De locatiekeuze maatschappelijke opvang verloopt positief met betrekking tot de communicatie met burgers en het vinden van locaties. Op basis van het besluit van het rijk over de herverdeling van de MO-middelen en de

100



over te hevelen AWBZ-middelen functie OB zullen de consequenties voor het gemeentelijke beleid en vervolgens voor de instellingen inzichtelijk worden. De uitvoering van het Wmo-beleidplan verloopt goed. Activiteiten op gebied van sociale integratie van achterstandsgroepen worden volgens plan uitgevoerd.

101


102



2.1 Programmaverantwoording: Programma Werk en inkomen (5)

Programma Werk en inkomen (5) Raadscommissie: Welzijn

Portefeuillehouder: Wethouder M. Florijn

Programmamanager: Mw. A. Muller

Speerpunten voor het begrotingsjaar • Daling aantal bijstandsgerechtigden door middel van voortzetting en doorontwikkelen van het concept van De Werkacademie • Het tijdig oppakken van (landelijke) ontwikkelingen op het terrein van digitalisering van gegevens- en informatiestromen in het kader van de Wet eenmalige gegevensuitvraag Werk en Inkomen • Herijking beleid armoedebestrijding Realisatie en voortgang speerpunten Daling aantal bijstandsgerechtigden

Het aantal bijstandsgerechtigden is minder gedaald dan begroot ondanks de extra inzet om de al eerder in het jaar stagnerende daling te vergroten.

Digitalisering gegevens

Het digitaliseren van de gegevens- en de informatiestromen ligt op schema.

Herijking armoedebeleid

De herijking van het armoedebeleid en de schuldhulpverlening is gerealiseerd.

Successen 1. Opzetten en inrichten jongerenloket in combinatie met leerwerkloket 2. Werkgeversbenadering: prominente positie vacatureteam en het regionaal arbeidsmarktbeleid 3. Herijking beleid armoedebestrijding en schuldhulpverlening 4. Verruiming van de inkomensgrens van minimaregelingen van 105% naar 120% 5. Invoeren formulierenbrigade 6. Internetsite “Bereken je recht” 7. “Leeuwarden geeft verlichting”: verstrekken van energiebox en energieadvies Verbeterpunten 1. 2. 3. 4. 5.

Kwaliteitsverbetering Werkacademie bewerkstelligen vanuit project Kansen & Vernieuwingen Ontwikkeling van maatschappelijk participatieprogramma als sluitstuk van de Werkacademie Effectievere schuldhulpverlening Deregulering, waaronder invoering 1-aanvraagformulier Meer aandacht voor preventie bij armoedebestrijding

103




Strategisch


Subdoelstellingen

Werk:

A.

Daling van het bijstandsbestand door het bevorderen van de uitstroom naar werk

Mensen die tot de gemeentelijke

B.

Het aandeel jongeren < 23 jaar in het totale bijstandsbestand is gering

C.

Bijstand is een vangnet voorziening die beschikbaar is voor mensen waarvan is

D.

Verbetering van de individuele inkomenssituatie van mensen met een inkomen op het

E.

Alle burgers van de gemeente Leeuwarden met een inkomen op het sociaal minimum

Algemeen doel

doelgroep behoren waar mogelijk te helpen regulier werk te vinden en waar dat nog niet kan alles in het werk te stellen om belemmeringen weg te nemen, problemen op te lossen, uitstroomkansen te vergroten en sociaal isolement te voorkomen Niemand

Inkomen:

aan de kant

•

Mensen die niet in staat zijn om in hun eigen levensonderhoud te

vastgesteld dat zij niet in hun eigen levensonderhoud kunnen voorzien

voorzien, geraken niet onder het bestaansminimum

•

Zo weinig mogelijk misbruik en oneigenlijk gebruik van regelgeving

104

sociaal minimum, door handhaving huidig niveau minimabeleid kunnen in aanmerking komen voor kwijtschelding van de hondenbelasting




Nul-

Real

Begr

Saldo

meting

2008

2008

4.373

326

197

129

8%

5,75%

6%

0,25%

4.373

36

40

-4

22.000

23728

22.000

1.728

350

450

350

100

6.000

-

6.000

Begr

Begr.

2009

2010

Arbeidsmarkt en sociale re-integratie (werk) A

Daling van het bijstandsbestand door het bevorderen van de uitstroom naar werk Indicator: •

Aantal uitstromers uit de bijstand naar regulier of gesubsidieerd werk door de inzet van een WWB-voorziening

B

Het aandeel jongeren < 23 jaar in het totale bijstandsbestand is gering Indicator: •

Het relatief aandeel jongeren in het totale bijstandsbestand

Inkomensvoorzieningen (inkomen) C

Bijstand is een vangnet voorziening die beschikbaar is voor mensen waarvan is vastgesteld dat zij niet in hun eigen levensonderhoud kunnen voorzien. Indicator: •

Het aantal beëindigde uitkeringen WWB in verband met uitvoering handhaving

Armoedebestrijding D

Verbetering van de individuele inkomenssituatie van mensen met een inkomen op het sociaal minimum, door handhaving huidig niveau minimabeleid: Indicatoren: •

Gelijk blijven van aantallen verstrekkingen bijzondere bijstand, declaratieregeling, zwemvangnetregeling, langdurigheidtoeslag, collectieve ziektekostenverzekering ten opzichte van 2006

•

Gelijk blijven van aantal schuldhulpverleningstrajecten ten opzichte van 2006

E

Alle burgers van de gemeente Leeuwarden met een inkomen op het sociaal minimum kunnen in aanmerking komen voor kwijtschelding van gemeentelijke belastingen en heffingen Indicator: •

Aantal toekenningen kwijtscheldingen

(zie paragraaf Lokale heffingen)

105





Begr.

Real.

Begr.

Begr.

Begr.

Sub

2008

2008

2009

2010

2011

Doel

Armoedebestrijding •

Herijking beleid armoedebestrijding

X

+

D

•

Invoeren Formulierenbrigade

X

+

D

•

Categoriale bijzondere bijstand voor chronisch

X

+

D

zieken, gehandicapten en ouderen

X

+

D

•

Internetsite “Bereken je recht”

X

+

D

•

Kerstgratificatie: verstrekken éénmalige

+

D

+

D

inkomensondersteuning •

Leeuwarden geeft verlichting: verstrekken van

X

energiebox en energieadvies


Real.

Sub

2008

doel

Werk •

Het zorgdragen voor een aanbod van het Startprogramma als WWB voorziening voor personen uit de nieuwe aanvragen voor bijstand

•

+

Het zorgdragen voor een aanbod van het Startprogramma als WWB voorziening voor personen uit het zittende bijstandsbestand

•

A, B A, B

+

Het zorgdragen voor een aanbod van WWB-voorzieningen voor het reintegratieprogramma van de Werkacademie (als vervolg op het Startprogramma en voor

A, B

+

het zittende bestand dat niet via het Startprogramma loopt) •

Het zorgdragen voor een aanbod van WWB-voorzieningen voor het participatieprogramma van de Werkacademie (als vervolg op het Startprogramma en

A, B

+

voor het zittende bestand dat niet via het Startprogramma loopt) •

Het voeren van een premiebeleid voor aanvaarding van regulier betaalde arbeid

•

Het inzetten van instrumenten voor het re-integratie- en participatieprogramma

+

A, B A, B

waaronder: o

loonkostensubsidies

o

detacheringsbanen

o

No risk polissen voor jongeren

o

No risk polissen voor personen ouder dan 23 jaar

o

Stipejild

+

•

Het inzetten van scholing tijdens de Werkacademie

+

A, B

•

Het inzetten van WWB-voorzieningen voor personen die onder de Wet Inburgering vallen

A, B

•

Het aanbieden van schuldhulpverlening als een WWB voorziening

+ +

•

Het aanbieden van medische advisering Het doen aanbieden van kinderopvang voor bepaalde doelgroepen

•

Kwaliteitsbewaking kinderopvang

+ + +

A, B

• •

Het aanbieden van een re-integratievoorziening voor jongeren

+

A, B

•

Het monitoren van bijstandsgerechtigden aan wie een voorziening WWB-re-integratie is aangeboden van in 2007 of eerder gestarte trajecten (van voor de start van de

A, B A, B A, B A, B

+

Werkacademie per oktober 2007) •

Het beheer van ESF-projecten

• •

106

A, B

Het doen beheren van WWB-voorzieningen gesubsidieerde arbeid (blijversbanen)

+ +

Het doen beheren van sociale werkvoorzieningsplaatsen

+

A, B

A, B



•

Het afronden van projecten Innovatieprogramma WWB (IPW-projecten)

+

A, B

•

Afrekenen subsidies met uitvoeringsorganisaties en het rijk

A, B

•

Uitvoeren van een Single Audit WWB

+ +

A, B

Inkomen •

Afhandeling van nieuwe uitkeringsaanvragen door middel van intake, onderzoek,

C

rapportage, toetsing en beschikking, administratieve verwerking en dossiervorming •

+

uitkeringen WWB •

+ C

Zorgdragen voor een correcte, tijdige en rechtmatige betaling en onderhoud van de lopende uitkeringen IOAW, IOAZ, Bbz en WWIK

•

C

Zorgdragen voor een correcte, tijdige en rechtmatige onderhoud en betaling van lopende

+ C

Afhandeling van beëindigingen WWB door middel van onderzoek, rapportage, toetsing en beschikking en administratieve verwerking

+

•

Beheer van WWB vorderingen op (ex)uitkeringsgerechtigden

•

Het uitvoeren van maatregelonderzoeken

+ +

•

Verwerken van fraudesignalen en het opstellen van processen-verbaal door de Sociale

C C C

Recherche Fryslân

+

•


+

C

•

Tijdige afhandeling van bezwaarschriften

-

C

•

Vernieuwen en onderhouden van voorlichtingsmateriaal

C

•

Uitvoeren van een klanttevredenheidsonderzoek

+ +

•

Bevorderen van cliëntenparticipatie door te overleggen met de cliëntenraad

+

C

C

Armoedebestrijding •

Het zorgdragen voor verstrekkingen bijzondere bijstand Het zorgdragen voor toekenningen langdurigheidstoeslag

+ +

D

• •

Het zorgdragen voor toekenningen in het kader van de declaratieregeling

+

D

•

Het zorgdragen voor collectieve ziektekostenverzekeringen van uitkeringsgerechtigden

D D

en niet uitkeringsgerechtigden

+

•

Laten afhandelen van schuldregelingsverzoeken

D

•

Verwerken van borgstellingsverzoeken voor saneringskredieten

+ +

•


D

•

Het afhandelen van aanvragen voor kwijtscheldingen

+ +

Begr.

Real.

Sub


D E

2008

2008

doel

•

Daling aantal bijstandsgerechtigden

x

+/-

A

•

Digitaliseren gegevens- en informatiestromen

x

+

C

•

Herijking beleid armoedebestrijding

x

+

D

Analyse en Toelichting Arbeidsmarkt en sociale re-integratie (werk) Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Overige toelichting Vervolgtrajecten De benutting van het aantal vervolgtrajecten (re-integratieprogramma en participatieprogramma van de Werkacademie) bleef achter bij de verwachtingen door eerdere uitstroom via het Startprogramma en door startproblemen met de inrichting van de nieuwe werkwijze van het casemanagement. Budgetten W- en Ideel

Het budget W-deel is optimaal benut, zodat geen terugbetaling wegens onderbenutting hoefde plaats te vinden.

107



De beperking van het tekort op het I-deel heeft zodanig resultaat opgeleverd dat einde 2008 geen tekort meer bestond, maar zelfs een gering overschot. Jongerenloket

Speerpunten (afwijking) Daling bijstandsbestand

Het jongerenloket is in combinatie met het Leerwerkloket opgezet en ingericht, zodat alle bijstandsgerechtigde jongeren tot 27 jaar in beeld zijn. Deze jongeren zijn of aan het werk of volgen een scholing of volgen een traject daartoe. Voor een deel van de doelgroep worden detacheringsbanen ingezet voor werkend leren en lerend werken. Een startkwalificatie behalen, voor diegenen die dat ontberen, is in alle gevallen het doel.

Het aantal bijstandsgerechtigden is minder gedaald dan begroot. Begroot was een daling tot 3.150 per 31 december 2008, gerealiseerd is een daling tot 3.201 per 31 december 2008. Dit ondanks de extra inzet om de al eerder in het jaar stagnerende daling te vergroten. Dit zijn ongetwijfeld de eerste effecten van de kredietcrisis, die de uitstroom uit de bijstand deed stagneren en de instroom deed vergroten. De geringere daling van de bijstandsgerechtigden wordt deels gecompenseerd door extra inzet van gesubsidieerde arbeid en door detacheringbanen voor doelgroepen (éénoudergezinnen, jongeren en deeltijds werkenden) in combinatie met scholing.

Subconclusie

Ondanks de geringere daling van het aantal bijstandsgerechtigden is een maximale inzet gepleegd en heeft het niet tot toename van het tekort op het I-deel geleid.

Inkomensvoorzieningen (inkomen) Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Overige Toelichting Instroom Doel was zo veel mogelijk instroom in de bijstand te voorkomen. Als gevolg van het Generaal Pardon is de instroom begin 2008 groter geweest dan verwacht. Eind 2008 liep de instroom op als gevolg van de verslechterende economische situatie. Via het vacatureteam konden veel bijstandsgerechtigden uitstromen. Echter op niet alle geworven vacatures kunnen direct bijstandsgerechtigden worden geplaatst. Ook de tweemaal gehouden baanbrekersbeurs heeft voor extra uitstroom gezorgd. Nieuwe instrumenten en acties uit het project kansen en vernieuwingen zijn tijdig ingezet. Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Speerpunten (toelichting) Digitalisering gegevens- en informatiestromen Subconclusie

108

Het digitaliseren van de gegevens- en de informatiestromen (het Digitale KlantDossier) ligt op schema. De landelijke ontwikkelingen worden op voet gevolgd. Ondanks een iets lagere daling van het aantal bijstandsgerechtigden dan geraamd zijn we er in geslaagd om eerder dan verwacht quitte te spelen met het WWB-Inkomensdeel.



Armoedebestrijding Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking Aantal verstrekkingen Doel is het verbeteren van de inkomenspositie van de minima door 22.000 (D) verstrekkingen en 350 schuldhulpverleningstrajecten aan te bieden. Die doelstelling is gerealiseerd. Er zijn meer verstrekkingen (+8%) geweest dan begroot. Een mogelijke verklaring voor de toename van het aantal verstrekkingen is dat de bekendheid van de diverse regelingen is toegenomen door onder andere de inzet van de Formulierenbrigade en de website Bereken je recht. In mindere mate bestaat de indruk dat deze toename verklaard kan worden door de kredietcrisis. Overige Toelichting Schuldhulpverlening

Van de 450 trajecten die in het kader van schuldhulpverlening zijn aangeboden hebben 100 betrekking op een duaal traject (voor reintegratiedeelnemers). Naast de schuldhulpverlening wordt men in dat geval ook toegeleid naar werk vanuit het Startprogramma van de Werkacademie. Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Afwijking Er zijn geen afwijkingen te melden. Overige Toelichting Formulierenbrigade

In 2008 is de Formulierenbrigade als tweejarig project gestart en dit blijkt zeer succesvol te zijn. Afgelopen jaar is voor 357 klanten de inkomenssituatie bekeken. Er bleek voor hen recht te zijn op bijna € 100.000.

Energieboxen

Ook Leeuwarden geeft verlichting is met een bereik van 40% succesvol te noemen.

Website Bereken je recht

De internetsite Bereken je recht is een waardevol instrument om het nietgebruik tegen te gaan.

Kerstgratificatie

Met het ambtelijke toekennen van de éénmalige inkomensondersteuning “kerstgratificatie” heeft de gemeente 70% van de doelgroep weten te bereiken en daardoor éénmalig een extra bijdrage geleverd aan hun inkomenspositie.

Categoriale bijzondere bijstand

De invoering van de categoriale bijzondere bijstand chronisch zieken, gehandicapten en ouderen met terugwerkende kracht tot 2006 geleid tot bijna 4.900 verstrekkingen.

Speerpunten (toelichting) Herijking armoedebeleid

Subconclusie

De herijking van het armoedebeleid en de schuldhulpverlening is gerealiseerd. Een nieuwe koers is uitgezet en acht impulsen zijn geformuleerd. Verruiming van de inkomensgrens van minimaregelingen heeft plaatsgevonden van 105% naar 120%. Maximale inzet heeft geleid tot het boven verwachting realiseren van de doelstelling.

109



Wat mocht het kosten en wat heeft het gekost? x € 1.000 Resultaat 2008

027

Beleidsproducten Arbeidsmarkt en sociale integratie

030

Inkomensvoorziening

031

Armoedebestrijding

Apparaats-

Kapitaal-

Overige

Totale

Totale

kosten

lasten

lasten

lasten

Baten

-760

-3.261

-4.021

4.518

497

-728

-193

-920

2.448

1.528

-39

373

335

-101

233

6.864

2.258

-1.526

0

-3.080

-4.606

Apparaats-

Kapitaal-

Overige

Totale

Saldo

x € 1.000 Lasten en baten 2008

Totale

Saldo

totale programma

kosten

lasten

lasten

lasten

Baten

A


14.720

257

72.289

87.266

67.479

-19.787

B


14.599

257

88.713

103.569

83.277

-20.292

C

Rekening 2008:

16.126

257

91.793

108.175

90.141

-18.034

Resultaat B-C

-1.526

-3.080

-4.606

6.864

2.258

Overige

Totale

Totale

kosten

lasten

baten

1.425

1.425

-1.295

130



kosten

Saldo

1. Jaaroverschrijdende onrechtmatigheden 2. Wet Werk en Bijstand 3. Overige regelingen 4. Armoedebestrijding

546

546

329

875

-1.669

-1.669

2.118

449

284

284

284

- verrekeningen met reserves: - niet relevante posten: 5. Overig

-1.526

-3.666

-5.192

5.712

520

Totaal

-1.526

-3.080

-4.606

6.864

2.258

Analyse en Toelichting Programma Werk en inkomen Wat mocht het kosten en wat heeft het gekost? Apparaatskosten De apparaatskosten zijn € 1.526.000 hoger dan begroot. Dit betreft ondermeer werkzaamheden die verricht zijn voor de re-integratie en participatieprogramma’s (€ 662.000), werkzaamheden ten behoeve van de inkomensvoorzieningen ABW, de Werkacademie en het Vacatureteam (totaal € 444.000) en werkzaamheden met betrekking tot de uitvoering van het Besluit bijstand zelfstandigen (€ 334.000). Tegenover deze hogere kosten staat een hogere bijdrage van € 1.887.000 uit het WWBwerkdeel. 1. Jaaroverschrijdende onrechtmatigheden

110

Sinds het verantwoordingsjaar 2004 van de WWB vordert het ministerie van SZW rijksmiddelen WWB Werkdeel terug, die betrekking hebben op betalingen waarvan SZW vindt dat de rechtmatigheid nog niet is aangetoond. Het ministerie van SZW heeft in 2008 een bedrag van



€ 1.295.000 ingevorderd, waarvan de rechtmatigheid volgens de jaarverantwoording WWB 2005 niet was aangetoond. Als de gemeente op een later tijdstip geld terugontvangt van reintegratiebedrijven of uit ESF subsidies (omdat deze gelden niet door deze bedrijven zijn besteed), mogen deze ontvangsten niet als inkomst in de WWB opgenomen worden en vallen daarom vrij ten gunste van het rekeningresultaat. Deze ontvangsten hebben namelijk betrekking op bedragen die door het ministerie niet erkend zijn als rechtmatig. Voor de jaren 2004 tot en met 2007 bedraagt dit een correctie van € 1.425.000. Per saldo is er dus een voordeel van € 130.000. In de Turap werd een voordeel gemeld van € 305.000. Het verschil wordt verklaard omdat in de Turap onrechtmatigheden tot en met 2005 zijn verwerkt, terwijl in de jaarrekeningcijfers ook de terugvordering van het rijk over de jaren 2006 en 2007 zijn verwerkt. Op de WWB is in totaal een voordeel gerealiseerd van € 875.000. Dit voordeel is als volgt opgebouwd:

2. WWB

x € 1.000 Omschrijving WWB Terugvorderingen Langdurigheidtoeslag Totaal

Lasten 638

voordeel

92 546

nadeel voordeel

Baten 146 475

nadeel voordeel

329

voordeel

De verwachting in de tussenrapportage was dat we uit zouden komen op gemiddeld 3.327 bijstandsgerechtigden, wat gemiddeld 37 hoger zou zijn dan het aantal dat was begroot (3.290). In werkelijkheid is het aantal uitgekomen op gemiddeld 3.344 bij een eindstand van 3.201 bijstandsgerechtigden. Het gemiddelde aantal is dus 54 hoger dan was begroot. Dit is een verschil van 1,64% en kan worden verklaard door de hogere instroom van het aantal Generaal Pardonners aan het begin van 2008. Door een toename van het aantal nieuwe aanvragen eind 2008 werden de eerste tekenen zichtbaar van de verslechterende economie. Deze toename is in onderstaande grafiek niet zichtbaar omdat er vooral door de inzet van het project kansen en vernieuwingen nog sprake was van een grotere uitstroom.

Aantallen WWB (inclusief 65 plussers) raming en realisatie t/m 31 december 2008 3.500 3.400

Aantal

3.300 3.200 3.100 3.000 2.900 31 Dec (2007)

Jan

Febr

Mrt

Apr

Mei

Jun

Jul

Aug

Sept

Okt

Nov

31 Dec (2008)

Jaar / maand Raming

Werkelijk t/m 31 december 2008

111



De besparing op de WWB-uitkeringen is ten opzichte van de begroting uitgekomen op een bedrag van € 638.000. Dit bedrag is te splitsen in: Hoeveelheidverschil € 716.000 Nadelig Prijsverschil € 1.354.000 Voordelig Totaal verschil € 638.000 Voordelig Het voordelig prijsverschil is mede veroorzaakt doordat de klanten zelf meer inkomsten hebben, uitstroom van duurdere bijstandsgerechtigden of instroom van goedkopere bijstandsgerechtigden. Door het rijk is het WWB-budget vastgesteld op € 42.154.000. In de begroting is rekening gehouden met een bedrag van € 42.3 mln. Door de lagere rijksbijdrage ontstaat er een nadeel van € 146.000 ten opzichte van de begroting. De uitgevoerde scan Voorliggende voorzieningen en het grote aantal beëindigde uitkeringen in 2007 en 2008 hebben geleid tot een groter bedrag aan ontvangen terugvorderingen. Hierdoor is een voordeel ontstaan van € 475.000 Als gevolg van de verruiming van de doelgroep die in aanmerking komt voor een langdurigheidtoeslag is er € 92.000 meer uitgegeven dan begroot. Dit bedrag is lager dan in 2007. In 2007 was er door de instroom van aanvragen met terugwerkende kracht nog sprake van een inhaalslag over voorgaande jaren. In 2008 is dit minder voorgekomen. Ontwikkeling WWB Inkomensdeel van tekort naar overschot: Omschrijving Uitkeringen WWB Langdurigheidstoeslag Totaal kosten Terugvorderingen Rijksbijdrage Tekort(+)/Overschot (-/-)

Werkelijk 2008 42.978.921 671.215 43.650.136 -1.864.902 -42.153.604 -368.370

Werkelijk 2007 45.455.047 741.258 46.196.305 -1.865.119 -43.654.465 676.721

Werkelijk 2006 51.240.143 600.793 51.840.936 -1.342.796 -43.631.493 6.866.647

Geconcludeerd mag worden dat er een grote prestatie is geleverd door het tekort over 2006 van ruim € 6,8 mln terug te brengen tot een overschot van € 368.000 over 2008. Voor 2008 was nog een tekort geraamd van € 507.000. Per saldo is er dus een voordeel ten opzichte van de begroting ontstaan van € 875.000. Zoals uit bovenstaand overzicht blijkt zijn de uitkeringen WWB van ruim € 51,2 mln in 2006 teruggebracht tot € 43,0 mln over 2008. Dit is een daling van € 8,2 mln (16%). 3. Overige regelingen

De overige regelingen laten de volgende afwijkingen zien: x € 1.000 Omschrijving Bbz Vergoeding zelfstandigen Wwik IOAW IOAZ Totaal

112

Lasten 1.246

nadeel

203 179 41 1.669

nadeel nadeel nadeel nadeel

Baten 1.274 405 227 171 41 2.118

voordeel voordeel voordeel voordeel voordeel voordeel


Besluit bijstand zelfstandigen (Bbz)


Om cliënten uit de WWB te laten uitstromen of om reeds lopende ondernemingen te ondersteunen kan een beroep worden gedaan op de Bbz-regeling. x € 1.000 Omschrijving Lasten Baten Uitkeringen 1.076 nadeel 983 voordeel Rente en aflossing 19 nadeel Onderzoekskosten 170 nadeel 153 voordeel Onttrekking Fonds Werk en 157 voordeel Inkomen Totaal 1.246 nadeel 1.274 voordeel In 2008 is voor een bedrag van € 1.076.000 meer Bbz-uitkeringen en leningen verstrekt dan begroot. Het rijk neemt het grootste gedeelte hiervan voor zijn rekening. De hogere onderzoekskosten (externe adviezen) worden voor 90% door het rijk vergoed. Voor het gedeelte van de Bbz dat niet door het rijk vergoed wordt, is € 157.000 onttrokken aan het Fonds Werk en Inkomen.

Vergoeding zelfstandigen andere gemeenten

De hogere vergoeding voor zelfstandigen van € 405.000 bestaat voornamelijk uit nagekomen baten uit afrekeningen over 2006 en 2007. Doordat er meer trajecten voor zelfstandigen zijn uitgevoerd in eerdere jaren, vielen de bijdragen daarvoor nu ook hoger uit.

Wet Werk en Inkomen Kunstenaars

Over 2008 is voor de Wwik (Wet Werk en Inkomen Kunstenaars) gemiddeld iets meer betaald dan begroot. Het aantal kunstenaars in de Wwik bedroeg eind 2008 55. Eind 2007 was het aantal nog 41. De hogere kosten bedragen € 203.000. Hier staat echter een ook een hogere rijksbijdrage van € 227.000 (inclusief een afrekening over 2007 van € 34.000) tegenover.

IOAW en IOAZ

Het aantal IOAW’ers en IOAZ’ers was de laatste jaren aan het afnemen. Het aantal IOAW’ers is in 2008 met 9 toegenomen tot 73 eind 2008. Totaal is € 179.000 meer uitgegeven dan begroot. Tegenover de hogere uitgaven voor de IOAW staat ook een hogere rijksbijdrage van € 171.000. Het aantal IOAZ’ers is in 2008 toegenomen met twee personen tot 14 eind 2008. Totaal is € 41.000 meer uitgegeven dan begroot. Tegenover deze hogere uitgaven voor de IOAZ staat ook een hogere rijksbijdrage van € 41.000.

4. Armoedebestrijding

Op 30 oktober 2007 heeft het college besloten om alle huishoudens met een laag inkomen de energieservice aan huis aan te bieden. Dit is een energiebox met een aantal spaarlampen, maar het zijn ook tips en advies van een adviseur. Ongeveer 2.400 huishoudens hebben gebruik gemaakt van de actie “Leeuwarden geeft verlichting”. Van het beschikbare budget ad. € 390.000 is een bedrag van € 113.000 overgebleven. In de Turap is nog uitgegaan van een overschot van € 200.000. Om extra financiële ondersteuning te geven aan de minima is er eind 2008 éénmalig € 50 verstrekt aan Leeuwarder minima. Leeuwarden heeft hiervoor € 405.000 van het rijk ontvangen. Om zoveel mogelijk huishoudens te kunnen bereiken is de verstrekking ambtelijk toegekend

113



aan alle bij de gemeente bekende minimahuishoudens. Overige huishoudens hebben een aanvraag moeten indienen. Op deze wijze zijn in december ongeveer 5.600 huishoudens bereikt. Het resterende gedeelte van het budget ad € 121.000 valt vrij. In de subsidieverlening aan de GKB 2008 is rekening gehouden met dekking uit het Werkdeel van de WWB. Tijdens de uitvoering is gebleken dat een groter deel van de kosten uit de rijksmiddelen gedekt kan worden, omdat een groter aandeel van de cliënten van de GKB behoort tot de doelgroep van de WWB. Dit levert voor 2008 een voordeel van € 50.000 op bij de gemeentelijke middelen voor de schuldhulpverlening. Dit voordeel is ook gemeld in de Turap.

Eindconclusie totale programma Werk en inkomen Successen 1. daling aantal bijstandsgerechtigden 2. opzetten en inrichten jongerenloket in combinatie met leerwerkloket 3. werkgeversbenadering: prominente positie vacatureteam en het regionaal arbeidsmarktbeleid 4. herijking beleid armoedebestrijding en schuldhulpverlening 5. verruiming van de inkomensgrens van minimaregelingen van 105% naar 120% 6. invoeren formulierenbrigade 7. internetsite “Bereken je recht” 8. “Leeuwarden geeft verlichting”: verstrekken van energiebox en energieadvies Verbeterpunten 1. kwaliteitsverbetering Werkacademie bewerkstelligen vanuit project Kansen & Vernieuwingen 2. ontwikkeling van maatschappelijk participatieprogramma als sluitstuk van de Werkacademie 3. efectievere schuldhulpverlening 4. deregulering, waaronder invoering 1-aanvraagformulier 5. meer aandacht voor preventie bij armoedebestrijding Eindconclusie Het aantal bijstandsgerechtigden is minder gedaald dan begroot. Begroot was een daling tot 3.150 per 31 december 2008, gerealiseerd is een daling tot 3.201 per 31 december 2008. Dit ondanks extra inzet om de al eerder in het jaar stagnerende daling te vergroten. Dit zijn de eerste effecten van de kredietcrisis, die de uitstroom uit de bijstand doet stagneren en de instroom doet vergroten. Op het I-deel was niet langer sprake van tekort maar zelfs van een gering overschot. Het W-deel is maximaal benut. Het jongerenloket voor jongeren tot 27 jaar loopt erg goed. Op het terrein van armoedebestrijding en schuldhulpverlening heeft in 2008 een herijking plaatsgevonden.

114


2.1 Programmaverantwoording: Programma Wonen (6)

Programma Wonen (6) Raadscommissie: Stadsontwikkeling

Portefeuillehouder: Wethouder W.R. Sluiter

Programmamanager: Mw. H.E. Bannink

Speerpunten voor het begrotingsjaar 2008 • Actualisatie Woonplan • Uitwerken prestatieafspraken woningcorporaties • Stimuleren woningproductie, van kwantiteit naar kwaliteit • Bijdrage uitwerking aanvalsplan ‘Probleemwijk’ Heechterp/Schieringen • Implementatie omgevingsvergunning • Implementatie gewijzigde woningwet • Verbeteren brandveiligheid op terrein kermisexploitanten Realisatie en voortgang speerpunten Actualisatie Woonplan In juni 2008 is het geactualiseerde Woonplan ‘Eltsenien syn hûs’ door de gemeenteraad vastgesteld en zijn een drietal amendementen aangenomen. Uitwerken prestatieafspraken woningcorporaties

Het vaststellen van het nieuwe woonplan leidt tot aanpassing dan wel vernieuwing van de bestaande prestatieafspraken, waarvoor in 2008 de eerste gesprekken zijn gevoerd.

Stimuleren woningproductie

In 2008 zijn 587 woningen gerealiseerd. Dit aantal zit aan de bovenkant van de bandbreedte van 400-640 woningen.

Bijdrage aanvalsplan Heechterp/Schieringen

De bijdrage is geleverd. In 2009 zal vanuit de sociale analyse samen met de bewoners een fysiek programma worden ontwikkeld.

Implementatie omgevingsvergunning

Organisatieaanpassing doorgevoerd, invoering Wabo verder uitgesteld naar 1 januari 2010.

Implementatie gewijzigde woningwet

Wijzigingen voor dagelijkse werkzaamheden voltooid, ontwikkeling van het verplichte handhavingsbeleid is in uitvoering.

Verbeteren brandveiligheid

De brandveiligheid op het terrein van de kermisexploitanten voldoet aan de norm. Er moet nog één leegstaande wagen verwijderd worden.

Successen 1. Vaststellen van het Woonplan ‘Eltsenien syn hûs’ door de raad. 2. Woningproductie 2008 is geëindigd op 587 woningen; daarmee voldoet deze productie ruimschoots aan de beleidsmatig gewenste bandbreedte van 400-640. 3. Organisatieaanpassing t.b.v. verwachte komst van de Wabo (nu per 1 januari 2010). Verbeterpunten 1. Vertaalslag nieuw woonplan in prestatieafspraken (en strategisch voorraadbeleid van de corporaties) blijft een continu aandachtspunt. 2. Ontwikkeling handhavingsbeleid. 3. Verdere integratie van de disciplines Bouwen, Wonen en Milieu.

115





Subdoelstellingen

Woningbouw

A.

Realisatie nieuwbouwwoningen.

•

Voldoende woningaanbod voor de

B.

Differentiatie nieuwbouw koop:huur.

vraag van de midden- en hogere

C.

Differentiatie in aanbod diverse prijsklassen.

inkomensgroepen.

D.

Verdichting woningvoorraad stedelijk gebied.

Zorgvuldig ruimtegebruik in bestaand

E.

Differentiatie nieuwbouw in aanbod grondgebonden woningen en

F.

Differentiatie nieuwbouw over uitleglocaties (Zuiderburen, Blitsaerd en De

•

stedelijk gebied – MOP.

appartementen. Zuidlanden) bestaande stad/dorpen. G.

Koopwoningen gebouwd in particulier opdrachtgeverschap.

H.

In de nieuwbouwwijken is ca. 30% van de nieuwe huishoudens afkomstig van buiten Leeuwarden.

Een evenwichtige, concurrerende

Woningvoorraad

I.

Verbetering van particuliere woningen.

woningmarkt met een voldoende

•

J.

Afname van het aantal woningen door sloop, waarvan 300 in de sociale

Nieuwbouw leidt tot doorstroming in de

kwantitatief, maar vooral kwalitatief en

bestaande woningvoorraad.

huursector.

gedifferentieerd aanbod van woningen en

Goedkopere woningen (huur en koop)

K.

Verhogen woonkwaliteit in bestaande wijken.

woonmilieus – MOP.

komen beschikbaar voor de lage

L.

Het beschikbaar zijn van ligplaatsen met voorzieningen voor bewoners van

M.

Standplaatsen voor woonwagens kermisexploitanten zijn beschikbaar.

N.

De bouwregelgeving en ruimtelijke regelgeving wordt nageleefd.

inkomensgroepen. Bouwwerken voldoen aan eisen t.a.v.

•

Een goed woonmilieu voor specifieke

veiligheid, duurzaamheid en gezondheid,

doelgroepen van beleid, in het

waarbij tevens het aanzien van de

bijzonder lage inkomensgroepen,

schepen.

studenten en ouderen – MOP.

bebouwde omgeving is gewaarborgd.

•

Uigebreide keuzemogelijkheden voor de woonconsument.

Vergunningverlening en handhaving Naleving van de bouwen regelgeving

116




Nul-

Real.

Begr.

meting

2008

2008

Saldo

Begr.

Begr.

2009

2010

Woningbouw A

Realisatie nieuwbouwwoningen. Indicator: •

Aantal nieuwbouwwoningen van 400-640 per

587

jaar (MOP), in de periode 2006-2008. B

400-

+187-

400-

400-

640

-53

640

640

Differentiatie nieuwbouw koop:huur

(per ‘09

Indicator: •

80:20)

297

440

-143

512

512

290

80

210

128

128

Huur goedkoop < € 530: (10% van nieuwbouw)

134(23%)

52

82

52

52

Huur duur

156(27%)

26

130

26

26

Koop goedkoop< € 120.000: (5% van nieuwbouw)

1 (0%)

26

-25

26

26

Koop midden

0 (0%)

78

-78

78

78

Koop middelduur<€ 230.000: (35% van nieuwbouw)

150 (25%

182

-32

182

182

Koop duur

< € 340.000: (25% van nieuwbouw)

80 (14%)

130

-50

130

130

Koop exclusief > € 340.000: ( 5% van nieuwbouw)

66 (11%)

26

40

26

26

58%

25%

23%

25%

379(65%)

416

-37

208(35%)

104

104

248(42%)

390

-142

390

390

339(58%)

130

209

130

130

9%

30%

-21%

117

-

Aantal koopwoningen (beoogt 85% te zijn van de nieuwbouw)

•

Aantal huurwoningen (beoogt 15% te zijn van de nieuwbouw)

C

Differentiatie in aanbod diverse prijsklassen: Indicator: •

D

Aantal woningen: > € 530: (5% van nieuwbouw) < € 160.000: (15% van nieuwbouw)

Verdichting woningvoorraad stedelijk gebied. Indicator: •

25% van de jaarlijkse brutotoevoeging aan de woningvoorraad (MOP)

E

Differentiatie nieuwbouw in aanbod grondgebonden woningen en appartementen. Indicator: •

F

80%:20% (MOP en Woonplan)

Differentiatie van nieuwbouw over uitleglocaties (Zuiderburen, Blitsaerd en de Zuidlanden) bestaande stad/dorpen. Indicator: •

G

75%:25% (MOP en Woonplan)

Koopwoningen gebouwd in particulier. opdrachtgeverschap. Indicator: •

Percentage koopwoningen gebouwd in particulier opdrachtgeverschap.

H

(56 stuks)

In de nieuwbouwwijken is ca. 30% van de nieuwe huishoudens afkomstig van buiten Leeuwarden. Indicator: •

Aantal huishoudens dat afkomstig is van buiten Leeuwarden.

nb

(30%)

117



Subdoelstellingen

Nul-

Real.

Begr.

meting

2008

2008

Saldo

Begr.

Begr.

2009

2010

40

20

Woningvoorraad I

Verbetering van particuliere woningen. Indicator: •

J

Aantal verbeterde woningen (MOP) -

project Achter de Hoven

-

project Vlietzone

-

project Groningerstraatweg

43

100

-57

32

60

-28

180

180

180

180

37

37

35

35

15 28

Afname van het aantal woningen door sloop Indicator: •

K

Aantal gesloopte woningen (MOP)

Verhogen woonkwaliteit in bestaande wijken: een integrale aanpak (Heechterp/Schieringen). Indicator: Nog geen indicator beschikbaar.

Overige huisvesting L

Het beschikbaar zijn van ligplaatsen met

2005

voorzieningen voor bewoners van schepen. Indicator: • M

Aantal ligplaatsen

Standplaatsen voor woonwagens kermisexploitanten

180 2005

zijn beschikbaar. Indicator: •

Aantal standplaatsen

Vergunningverlening en handhaving N

De bouwregelgeving en ruimtelijke regelgeving wordt nageleefd. o

Burgers, bedrijven en instellingen zijn zich in toenemende mate ervan bewust dat voor het verrichten van bouwactiviteiten met het oog op eisen t.a.v. veiligheid en ruimtelijke kwaliteit een bouwvergunning is vereist, welke moet worden aangevraagd bij de gemeente.

o

Burgers, bedrijven en instellingen zijn zich bewust van de mogelijke sancties bij het niet naleven van de bouwregelgeving.

o

De gemeente heeft een goed inzicht in de naleving van de bouwregelgeving.

o

De gemeente handhaaft de bouwregelgeving op basis van door de raad vastgesteld handhavingsbeleid.

Als gevolg van de hiervoor genoemde subdoelstellingen treedt een verschuiving op van handhaving naar spontane naleving van de bouwregelgeving. Indicator: Nog geen indicator beschikbaar.

118

38



Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? De belangrijkste prestaties om het programma te realiseren. Prestaties Incidenteel

Begr.

Real.

Begr.

Begr.

Begr.

Sub

2008

2008

2009

2010

2011

doel

Woningbouw •

Project Zuiderburen

x

+

x

•

Project De Zuidlanden

x

+

x

x

x

Idem

•

Project Blitseard

x

+

x

x

x

Idem

x

+

x

A, B, C, E t/m H

Woningvoorraad •

Particuliere Woningverbetering Achter de Hoven/

B, C, D,

Vegelin

I, J, K

•

Stedelijke Vernieuwingsproject Vrijheidswijk

x

+

x

x

•

Kleinschalig Stedelijk Vernieuwingsproject Vlietzone

x

+

x

x

Idem

•

1000 x collectief – projecten particuliere

x

+

x

x

I

x

x

x

Idem

woningverbetering •

PPS 3Plus

x

+

•

Voorzieningen brandveiligheid terrein

x

+

N

x

+

N

x

kermisexploitanten •

Eventueel handhaving

Vergunningverlening en handhaving •

Voorbereiding invoering omgevingsvergunning

x

+/-

L

•

Implementatie woningwet

x

+/-

L


Real.

Sub

2008

Doel

Woningbouw Woningmarktonderzoek, -analyse en –rapportages: •

Ontwikkelen, implementeren en beheren van een geautomatiseerd systeem t.b.v. de

A t/m H

+/-

verwerking van gegevens op het gebied van de woningmarkt •

Ontwikkelen en opstellen van woningmarktrapportages, o.a. verhuisbewegingen

+/-

(halfjaarrapportage en jaarrapportage) •

Uitvoeren enquêtes voor specifieke onderdelen van de woningmarkt, bijvoorbeeld

-

appartementen Woningmarktbeleid en woningbouwcoördinatie:

A t/m H

•

Ontwikkelen van meerjarenprogramma woningbouw

+

•

Overleg i.h.k.v. Ontwikkelingskader Leeuwarden (OKL); afspraken over

+

woningbouwcontingenten richting omliggende gemeenten; inzet verlenging OKL-afspraken na 2009 •

Coördinatie en advisering m.b.t. ontwikkeling en (bij-) sturing woningbouwprogramma’s

+

ten behoeve van woningbouwprojecten en –plannen •

Voorlichting en informatieverstrekking over woningbouwprojecten en –plannen

•

Verstrekken woningbouwsubsidies

•

Relatiebeheer partijen op de woningmarkt

+/-

•

Relatiebeheer partijen die betrokken zijn bij doelgroepenbeleid, zoals studenten- en

+/-

+/+

wonen en zorg (woonservicezones)

Woningvoorraad •

Onderzoek en advisering over bestaande woningvoorraad

+/-

I t/m K

•

Ontwikkelen van integrale wijkprogramma’s (wonen en leefomgeving)

+/-

I t/m K

•

Ontwikkelen en uitvoeren van programma’s voor woningonderhoud en –verbetering

+

I t/m K

•

Verstrekken subsidies (Stadsvernieuwing, ISV, BWS, BLS

+

I t/m K

119



•

Uitwerken subsidiebeleid ISV

+

I t/m K

•

Relatiebeheer woningcorporaties

+/-

I t/m K

•

Relatiebeheer woonconsumentenorganisaties

+/-

I t/m K

•

Prestatieafspraken met de corporaties, o.a. over de verhuur woningen aan de

+/-

I t/m K

doelgroepen van beleid, verkoop huurwoningen, studentenhuisvesting •

Uitvoeren samenwerkingsverband Wonen in de binnenstad met NWF en NV Stadsherstel

+

I t/m K

•

Het leveren van een goed woongebied voor de woonbootbewoners

+

M

•

Het leveren van een goed woongebied voor de Leeuwarder kermisexploitanten

+

N

Markten, standplaatsen en kermissen Vergunningen: Algemeen:

L

Geven van informatie en voorlichting en afhandelen van: •

Bouwvergunningen: (400 aanvragen regulier en 400 aanvragen licht)

+

•

Sloopvergunningen: (50 aanvragen sloop/asbest)

+

L

•

Asbestmeldingen: 250

-

L

•

Monumentenvergunningen (50 aanvragen)

+

L

•

Kamerverhuur (30 gebruiksvergunningen, 30 omzettingsvergunningen, 15

+/ -

L

L

splitsingsvergunningen, 125 hercontroles) •

Ligplaatsvergunningen

+

L

•

Geschiktheidsverklaring seksinrichtingen (5 aanvragen)

-

L

•

Makelaarsfaxen (800 aanvragen)

-

L

•

Aanlegvergunningen (35 aanvragen)

-

L

•

340 handhavingsdossiers. Het betreft voornamelijk handhavingsdossiers die voortvloeien

+

L

Begr.

Real.

Sub

uit bouwen zonder en in afwijking van de vergunning, controles tijdens de bouw en eindopleveringen en kamerverhuur. Daarnaast aanpak brandveiligheid, (ernstig) verwaarloosde panden, hygiënische woonoverlast en handhaving ruimtelijke regelgeving.


2008

2008

Doel

•

Actualisatie Woonplan

x

+

A t/m K

•

Uitwerken prestatieafspraken woningcorporaties

x

+/-

I t/m K

•


x

+

A t/m H

•

Bijdrage aan uitwerking aanvalsplan Heechterp/Schieringen

x

+

K

•

Implementatie omgevingsvergunning

x

+/-

L

•


x

+/-

L

•

Verbeteren brandveiligheid op terrein kermisexploitanten

x

+

N

Analyse en Toelichting Woningbouw Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking Realisatie nieuwbouw In 2008 zijn in totaal 587 woningen gerealiseerd. Dit is wederom aan de woningen (A) bovenkant van de bandbreedte van 400-640 woningen. Dit jaar zijn er 32 woningen aan de voorraad onttrokken, waaronder 23 sociale huurwoningen. De nettoproductie komt hierdoor uit op 555 (587-32). De woningvoorraad is per 1-1-2009 toegenomen tot 46.049 woningen. Differentiatie nieuwbouw koop: huur (B)

120

De totale woningproductie van 587 woningen is te splitsen in 297 (48%) koopwoningen en 290 (52%) huurwoningen. In vergelijking met de geformuleerde doelstellingen van 85% koop en 15% huur uit het vorige woonplan is dit een aanmerkelijk verschil. In het langjarige perspectief is



de afwijking minder groot. Deze motivatie is ook van toepassing op overige afwijkingen van de subdoelen voor woningbouw. De jaarlijkse productie wijkt meestal af van het gewenste bouwprogramma. Dit komt mede doordat de nieuwbouw verdeeld is over een groot aantal nieuwbouwprojecten met elk een eigen focus. De jaarlijkse productie is daarmee afhankelijk van welk project wanneer in productie komt. Doel is dat op langjarig perspectief gerealiseerde en gewenste productie zoveel mogelijk overeenkomen. Differentiatie aanbod diverse prijsklassen (C)

De gehanteerde prijsklassen dateren nog uit het vorige woonplan (2003). Autonome prijsstijgingen zijn hierin niet opgenomen. In de sociale huur (< €530) zijn 134 woningen toegevoegd aan de voorraad en in de prijsklasse daarboven zijn 156 toegevoegd. Het percentage gebouwde huurwoningen is met 50% van de totale woningproductie hoog. Woningen die als goedkope verkoop (< € 120.000) in de markt gezet zouden worden, zijn door de woningmarktontwikkelingen in de verhuur gegaan. Het aandeel koop tot € 160.000 is minimaal. De verhoudingen tussen middelduur (€ 160.000 - € 230.000), duur (€ 230.000 – € 340.000) en het exclusieve koopaanbod is in vergelijking met de doelstellingen goed, maar de aantallen blijven hier ook achter door het grote aantal huurwoningen. Daarnaast geldt voor het aandeel koop tot € 160.000 dat een aantal particulieren (m.n. in de binnenstad) heeft besloten de betreffende woningen niet te verkopen, maar te verhuren.

Verdichting stedelijk gebied (D) en Differentiatie grondgebonden vs appartementen (E)

Een belangrijk deel van de nieuwbouwproductie in 2008 is gerealiseerd op locaties in de bestaande stad. Hiermee is op duurzame wijze gebruik gemaakt van schaarse gronden en zijn tegelijkertijd stedelijke woonmilieus toegevoegd. De nieuwbouw in de bestaande stad bestond voor een groot deel uit gestapelde bouw (appartementen).

Differentiatie van nieuwbouw over uitleglocaties (F)

Het achterblijven van nieuwbouw over uitleglocaties kan deels worden toegeschreven aan de juridische procedures in de Zuidlanden.

Koopwoningen gebouwd in particulier opdrachtgeverschap (G)

De belangrijkste reden voor het achterblijven van het aantal woningen gebouwd in particulier opdrachtgeverschap is dat het merendeel van de bouwgrond in handen is van derden (ontwikkelaars, woningbouwcorporaties). Een situatie die onder stabiele omstandigheden niet snel zal wijzigen. Het zou kunnen dat de economische crisis tot verschuivingen leidt, waarbij meer gebouwd gaat worden in particulier opdrachtgeverschap.

Afkomstig van buiten Leeuwarden (H)

Het percentage huishoudens in nieuwbouwwijken dat afkomstig is van buiten Leeuwarden is niet bekend. Wel bekend is dat de totale bevolking is toegenomen van 92.864 inwoners in 2007 naar 93.511 inwoners in 2008. Dit betekent een groei van 647 inwoners (op basis van voorlopige cijfers). Dit aantal overstijgt de landelijke prognose, waarbij uitgegaan werd van een zeer beperkte bevolkingsgroei. De toename van de Leeuwarder bevolking volgt de toename van de woningbouwproductie. Vanaf 2009 zal steekproefsgewijs per opgeleverd bouwproject nagegaan worden waar nieuwe inwoners vandaan komen.

121



Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Afwijking De resultaten van het woningmarktonderzoek 2008 zullen tegelijk met Woningmarktonderzoek, het uitvoeringsprogramma van het woonplan in het voorjaar van 2009 -analyse en -rapportages gereed zijn. In het najaar 2008 is al een ‘foto’ van de woningmarkt gemaakt en verder uitgewerkt in de notitie ‘Woningmarkt Leeuwarden’, waarbij uitgebreid wordt ingegaan op de ontwikkelingen die zich op dat moment aftekenden. In 2008 zijn diverse analyses van de woningmarkt gemaakt, die als onderlegger hebben gediend voor o.a. het actualiseren van het nieuwe woonplan. Hiervan zijn de WoBoF analyse, huur- & koopmarkt, bevolkingsprognoses en de foto van de woningmarkt enkele voorbeelden. De aandacht heeft zich in 2008 met name geconcentreerd op de actuele ontwikkelingen (kredietcrisis, stagnerende woningmarkt). Dit is gebeurd door uitgebreider en preciezer te kijken naar de woningmarktcijfers en ook zijn stakeholders in de markt (o.a. corporaties, ontwikkelaars, makelaars) bevraagd naar hun ervaringen. De komende periode zal met dit laatste worden doorgegaan. Hierdoor zijn belangrijke bouwstenen geleverd om (alle spelers in) de veranderende woningmarkt te bedienen met analyses, oplossingsrichtingen en suggesties. Daarnaast is een monitor ontwikkeld die is gekoppeld aan het nieuwe woonplan. Een reguliere halfjaarrapportage is er hierdoor in 2008 niet van gekomen. Wel is ondermeer het woningbehoeftenonderzoek uitgevoerd en gepresenteerd aan de raad. Voorlichting en info woningbouwprojecten

Los van reguliere informatie omtrent woningbouwprojecten zijn in 2008 twee woonbeurzen georganiseerd.

Relatiebeheer

De gemeente participeert in Platform Wonen Leeuwarden. Daarnaast heeft de gemeente een voorzittersrol in de regiegroep studentenhuisvesting.

Overige toelichting Ontwikkelingen woningmarkt

Speerpunten (toelichting) Actualisatie Woonplan

122

De kredietcrisis en de stagnatie van economische ontwikkelingen zorgen voor grote veranderingen op de woningmarkt. Er is echter nog altijd sprake van krapte op de woningmarkt en de gevolgen van de krimp zullen ook op de lange termijn Leeuwarden niet rechtstreeks treffen. Op dit moment is echter sprake van een stagnerende markt. Dit geldt voor zowel de verkoop in de bestaande bouw als voor de beoogde nieuwbouwplannen. Korte en middellange termijn zijn onzeker en scenariodenken is een must. De ontwikkelingen op de woningmarkt worden nauwlettend gevolgd.

In juni 2008 is het geactualiseerde Woonplan ‘Eltsenien syn hûs’ door de gemeenteraad vastgesteld. Daarmee zetten we het gevoerde beleid voort met enkele accentverschuivingen, omdat zich sinds 2004 op de woningmarkt nieuwe ontwikkelingen voordoen. Bij de behandeling van het Woonplan is een drietal amendementen aangenomen. Deze hebben betrekking op de omvang van de sociale huurvoorraad, de nieuwbouw van goedkope koopwoningen en bijzondere doelgroepen. In 2009 zal het Woonplan vertaald worden in een uitvoeringsprogramma.



Ondanks de bovengenoemde veranderingen op de woningmarkt, die zich in de 2e helft van 2008 aandienden, blijven de ambities uit het woonplan overeind en lijkt het haalbaar om de ondergrens van de voorgenomen bandbreedtes (400 woningen bruto productie) te hanteren, wat naar verwachting ook tot uitvoering zal komen. Uitwerken prestatieafspraken woningcorporaties

Het vaststellen van het nieuwe woonplan leidt tot zowel aanpassing als vernieuwing van de bestaande prestatieafspraken. In 2008 zijn in dat kader al de eerste gesprekken gevoerd. Eén van de wijzigingen betreft de bouw van 400 sociale huurwoningen in de periode t/m 2012.


Ook in 2008 is sterk gestuurd op een hoog en kwalitatief goede woningproductie. Meer dan in het verleden is aandacht gevraagd voor kwaliteit, zoals een zo breed mogelijk aanbod, variërend van gezinswoningen in de nieuwe uitleg tot appartementen in binnenstedelijke gebieden. De ambities qua duurzaamheid zijn vertaald door ondermeer uitvoering te geven aan het convenant EPAL. In de komende jaren blijft de woonopgave in Leeuwarden groot. Voor de woningproductie is dit een combinatie van vervangende nieuwbouw bij stedelijke vernieuwing en nieuwbouwproductie in De Zuidlanden en Blitsaerd. Met de partners op de woningmarkt ontwikkelt de gemeente Leeuwarden strategieën om de woningmarkt in beweging te houden.

Bijdrage uitwerking aanvalsplan Heechterp/Schieringen

Er is een bijdrage geleverd aan het Wijk Aanvalsplan (WAP) van Heechterp-Schieringen. Keuze is de aandacht in eerste instantie te richten op de bewoners. Met name het verbeteren van de sociaaleconomische omstandigheden. In 2009 zal vanuit de sociale analyse samen met de bewoners een fysiek programma worden ontwikkeld. Daarin zal vanuit wonen opnieuw een bijdrage worden geleverd.

Subconclusie

De woningbouwproductie is op koers gebleven en bevindt zich met 587 gerealiseerde woningen aan de bovenkant van de beoogde bandbreedte. De gerealiseerde differentiatie wijkt af van hetgeen op jaarschijf werd beoogd, maar vertaald in langjarig perspectief is de afwijking minder significant. Het realiseren van de gewenste differentiatie blijft een continu aandachtspunt.

Woningvoorraad Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking Verbeteren particuliere Het totaal aantal opgeleverde verbeterde woningen in 2008 is woningen (I) uitgekomen op 43. Het begrote aantal was 100. Dit komt enerzijds doordat aan de Groningerstraatweg in 2007 meer woningen zijn opgeleverd dan begroot en anderzijds doordat het project Achter de Hoven i.v.m. herprioritering van capaciteit een geringe aandacht heeft gehad. Aantal sloopwoningen (J)

In 2008 was rekening gehouden met een gedeeltelijke sloop van de Annie Westland-flat (Vrijheidswijk) ca. 100 woningen. Deze sloop vindt nu voor de zomer van 2009 plaats.

123



Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Overige Toelichting

Binnen het bestaande beleid en de financiële middelen (ISV) lopen de volgende projecten voor particuliere woningverbetering.

Groningerstraatweg

Het ISV project ‘Groningerstraatweg’ is in 2008 bouwkundig afgerond. In totaal zijn 73 woningen van de 99 verbeterd. “Slapende” en/of niet goed functionerende verenigingen van eigenaren zijn hier mede debet aan.

Achter de Hoven

In 2008 zijn vooral de bewoners die een subsidieaanvraag hebben lopen in het kader van particuliere woningverbetering bezig geweest met het onderhoud aan de woning t.b.v. de oplevering. Naar alle verwachting zullen deze woningen in de eerste helft van 2009 worden gereed gemeld. Er zullen dan in totaal 159 woningen zijn verbeterd.

Vlietzone

Dit particuliere woningverbeteringtraject is in november 2008 gestart. In totaal zijn 93 woningen geselecteerd, waarvan 48 in handen van eigenaar-bewoners en 45 van eigenaar-verhuurders. Intussen zijn met 25 eigenaar-bewoners gesprekken gevoerd t.a.v. de verbetering van hun woning. De bouwkundige opnames die hierop volgen zijn in volle gang. Bij de eerste tien woningen is ook een energieadvies gemaakt om zodoende inzicht te krijgen in het energieverbruik van dit type woningen. Ook wordt dit project waar mogelijk gekoppeld aan lopende sociale programma's, zodat er sprake is van een meer integrale aanpak van sociale en fysieke problemen.

Achterstallig onderhoud binnenstad

Subconclusie

In november 2008 is gestart met het project ‘Binnenstad als aandachtsgebied achterstallig onderhoud’. Dit is een projectmatige aanpak van panden in de binnenstad die detoneren in het straatbeeld. Eigenaren van deze ca. 35 panden worden uitgenodigd voor een gesprek om te komen tot afspraken om de situatie van het pand te verbeteren. Bij eigenaren die niet willen meewerken, zal de gemeente zonodig gebruik maken van haar aanschrijvingsbevoegdheid. De looptijd van dit project is ca. 2 jaar. De doelstelling voor het aantal te verbeteren particuliere woningen is niet gerealiseerd. Twee projecten bevinden zich in de afrondende fase en twee projecten zijn in de opstartfase. De opgaaf voor particuliere woningbouw is groot. Met de vaststelling van het nieuwe woonplan komt er extra aandacht voor dit thema. Vanuit wijkaanpak wordt ook naar de kwaliteit van de woningvoorraad gekeken en zal een kwaliteitsonderzoek worden verricht (2002-2010).

Vergunningverlening en handhaving Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Overige Toelichting Bouwregelgeving en De genoemde ambities komen overeen met de naleefstrategie, die het ruimtelijke regelgeving uitgangspunt is bij het nieuw te ontwikkelen handhavingsbeleid. Het worden nageleefd (N) voorstel voor dit handhavingsbeleid zal rondom de zomervakantie van 2009 gereed zijn. Na besluitvorming en afhankelijk van het moment waarop dat plaatsvindt, kunnen vervolgens indicatoren worden ontwikkeld.

124



Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Afwijking Asbestmeldingen Zie verklarende tekst bij Sloopvergunning onder overige toelichting. Kamerverhuur

In de regelgeving rondom de gebruiksvergunning zijn een aantal wijzigingen doorgevoerd. Sinds 1 november 2008 is het gebruiksbesluit in werking getreden. De belangrijkste wijzigingen zijn dat een aantal panden die voorheen onder de gebruiksvergunningplicht vielen, dat sinds 1 november jl. niet meer zijn. Daarnaast is de vergunningstermijn ‘onbeperkt’ geworden in plaats van drie jaar. Dit heeft ertoe geleid dat mensen in met name de 2e helft van 2008 geen aanvragen voor verlenging hebben ingediend en mensen die voornemens zijn een pand beschikbaar te stellen voor kamerverhuur gewacht hebben op de komst van het gebruiksbesluit.

Geschiktheidsverklaring seksinrichtingen

De afwijking hangt samen met de geldende procedure. Eens per drie jaar vindt herbeoordeling van de geschiktheid plaats.

Makelaarsfaxen

Dit aantal is lager als gevolg van de website met bodeminformatie. Na de zomer zijn er geen bodemtoetsen (makelaarsfaxen) meer uitgevoerd. Alle informatie is door de aanvrager direct te vinden op internet.

Aanlegvergunningen

Er zijn in 2008 4 aanlegvergunningen ingekomen. Een forse afwijking t.o.v. het beoogde aantal van 35. In 2007 en 2008 heeft implementatie van het stelsel plaatsgevonden (met informatiemateriaal, gerichte informatieacties, aanvraagformulieren, toetsingskaders, werkprocessen zijn ingericht en in BWT4all ondersteund). Het stelsel van aanlegvergunningen blijkt in de praktijk onvoldoende bekend te zijn. In 2009 wordt het bestaan en de werking van het aanlegvergunningenstelsel opnieuw onder de aandacht gebracht van potentiële aanvragers, maar ook van toezicht en handhavers. Daarnaast wordt onderzocht of het beoogde aantal op 35 moet blijven staan.

Overige Toelichting Sloopvergunningen

Speerpunten (toelichting) Implementatie omgevingsvergunning

Het aantal sloopvergunningen is fors hoger dan het beoogde aantal van 50. Dit hangt samen met de wijzigingen in het asbestverwijderingsbesluit. Hierdoor vallen minder zaken onder de mogelijkheid van een asbestmelding. Tevens is een doorlopende sloopvergunning voor gecertificeerde verwijderingsbedrijven niet meer mogelijk, waardoor tal van gescheiden vergunningen worden aangevraagd. Het beoogde aantal is nog afgestemd op de situatie van vóór de invoering van het asbestverwijderingsbesluit en zal in de nieuwe programmabegroting (2010) hierop aangepast worden.

De organisatieverandering in het kader van de Wabo en dienstverlening is doorgevoerd. Daarbij is een versterkt front-office ontstaan, welke per 1-1-2009 is overgegaan naar de sector Publiekszaken van de Dienst AZ, waarbij het back-office team Bouwen, Milieu en Monumenten is gevormd, alsook het team Toezicht en Handhaving. Hierbij zijn de brandveiligheidstaken van de Brandweer overgeheveld en ondergebracht in deze 3 teams. De organisatieverandering is per 1-9-2008 formeel doorgevoerd en wordt daarna geëffectueerd. De verdere uitwerking van de veranderingen vindt plaats binnen de teams.

125



De ICT ontwikkelingen voor de digitale indiening hebben enige vertraging ondervonden, mede door de landelijke vertragingen aan de landelijke module van de Landelijke Voorziening Omgevingsloket (LVO). In het najaar van 2008 is een start gemaakt met de ontwikkeling van een Wabo-breed handhavingsbeleid/naleefstrategie. De politieke behandeling van de Wabo was turbulent, maar lijkt nu grotendeels afgewikkeld en aanvaard. De Eerste en Tweede Kamer moeten zich overigens nog uitspreken over de invoeringswet. Omgevingsdiensten

Grote aandacht gaat ondertussen uit naar de vorming van “omgevingsdiensten” De minister heeft in vervolg op de Commissie Mans gemeend dat de uitvoerende taken van provincies, gemeentes en waterschappen ondergebracht zouden moeten worden in 25 omgevingsdiensten, overeenkomend met de grenzen van de veiligheidsregio’s. De beide kamers hebben zich uitgesproken tegen de verplichte vorming van dergelijke diensten.


De implementatie van de woningwet is deels afgewikkeld. De wijzigingen voor de dagelijkse werkzaamheden zijn al lange tijd voltooid, maar het verplichte handhavingsbeleid is er nog niet. Na een eerste start van de ontwikkeling van dat handhavingsbeleid zijn de voorbereidingen stil gezet, ondanks de wettelijke verplichting om dit gereed te hebben voor 1 april 2008. In het najaar van 2008 is gestart met de ontwikkeling van een handhavingsbeleid/naleefstrategie over de volle breedte van de omgevingsvergunning. Als dit beleid is vastgesteld, wordt zowel voldaan aan de verplichtingen die de gemeente krijgt op basis van de omgevingsvergunning, als wel aan de verplichtingen die de gemeente heeft op basis van de gewijzigde woningwet.

Subconclusie

De organisatieverandering in het kader van de Wabo en dienstverlening is succesvol geïmplementeerd. De ontwikkeling van ondersteunende ICT-voorzieningen is vertraagd. De invoering van de Wabo is verder uitgesteld naar 1 januari 2010. Er wordt nog niet voldaan aan de verplichtingen op grond van de gewijzigde woningwet die sinds 1 april 2008 van kracht is, doordat we nog niet beschikken over het verplichte handhavingsbeleid. Aan deze verplichting wordt uitvoering gegeven door de ontwikkeling van dit verplichte handhavingsbeleid te integreren in het te ontwikkelen Wabobrede handhavingsbeleid.

Overige huisvesting Wat wilden we bereiken Afwijking Standplaatsen woonwagens kermisexploitanten (M)

126

en wat hebben we bereikt? Het aantal standplaatsen voor kermisexploitanten is verminderd omdat i.v.m. de brandveiligheid de afstand tussen de wagens aan een wettelijke norm moet voldoen. Daartoe zijn een aantal vakken opgesplitst en deels aan de naastliggende toegevoegd. De brandonveilige situaties zijn opgelost. Er is nog één wagen die verplaatst moet worden. Deze wagen wordt op dit moment niet bewoond. De eigenaar van de wagen is een andere standplaats aangeboden. In totaal zijn er nu 37 standplaatsen.



Er zijn middelen beschikbaar gesteld om brandwerende muren te plaatsen, zowel losse muren als wanden van de wagens, op plaatsen waar de wagens niet konden worden verplaatst. Daarnaast is er een bijdrage verstrekt aan één bewoner voor vervanging van zijn wagen. Deze bewoner stond op een vak waar de brandonveiligheid het grootst was en moest daarom verhuizen naar een nieuw vak; zijn wagen was in een zodanige staat dat deze niet verplaatst kon worden. Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Overige Toelichting Over het algemeen komt er 1 vak in de vijf jaar vrij. Hierop zijn de bedragen in de begroting gebaseerd. Dit jaar kwamen er meer vakken vrij dan voorzien was. Er was daarom gelegenheid de vakken op te knappen, waardoor de kosten dit jaar hoger zijn. Er zijn vijf vakken opgeknapt. Speerpunten (toelichting) Verbeteren bandveiligheid Zie toelichting bij het onderdeel Afwijking. Overige Toelichting

Subconclusie

De woonvoorziening voor de kermisexploitanten is qua brandveiligheid weer op orde.

127




Apparaats-

Kapitaal-

Overige

Totale

Totale

Beleidsproducten

kosten

lasten

lasten

lasten

Baten

Saldo

008

Woningmarktbeleid

123

0

24

147

-2

145

009

Overige huisvesting

-9

-6

-64

-80

12

-68

010

Beleid ISV

569

12

011

Volkshuisvestingsregelingen

025

Bouw- en woningtoezicht

082

Stadsvernieuwing

5

-562

-557

-1

12

11

-466

272

-194

-97

-291

61

176

237

-238

-1 -193

11

-287

-6

-143

-436

243

Apparaats-

Kapitaal-

Overige

Totale

Totale


Saldo

kosten

lasten

lasten

lasten

Baten

A


3.555

1.710

3.950

9.216

7.512

-1.704

B


3.874

1.710

5.600

11.184

9.308

-1.877

C

Rekening 2008:

4.161

1.716

5.744

11.621

9.551

-2.070

Resultaat B-C

-287

-6

-143

-436

243

-193



1.

Beleid ISV

2.

Bouwvergunningen

3.

Stadsvernieuwing

Overige

Totale

Totale

kosten

lasten

baten

-567

-567

567

0

-150

18

-132

-105

-237

61

176

237

kosten

Saldo

237


Stadsvernieuwing

-237

-237


-6

-198

230

26

18

44

Totaal

-6

-287

-143

-436

243

-193

Analyse en Toelichting Programma Wonen Wat mocht het kosten en wat heeft het gekost? 1. Beleid ISV De gemeente ontvangt in het kader van BDU-fysiek over de periode 2005 t/m 2009 een bedrag € 17,1 mln. Dit bedrag wordt op basis van een betalingsritme uitgekeerd, waarna dit bedrag wordt toegevoegd aan de voorziening. De begroting is gebaseerd op het betalingsritme van het Rijk. In 2008 is het betalingsritme 2008 aan het einde van het jaar aangepast en is de uitkering 2008 verhoogd met € 567.000. Hierdoor is een voordeel ontstaan op de baten en een nadeel op overige kosten vanwege een hogere storting in de voorziening.

128



2. Bouwvergunningen

Het resultaat op bouwvergunningen bedraagt € 237.000 nadelig en kan als volgt worden verklaard: • Apparaatskosten nadeel € 150.000. Bij de afgifte van bouwvergunningen is sprake van een aantal moeilijk in te vullen vacatures waardoor voor de uitvoering van de werkzaamheden relatief gezien duurdere inhuurkrachten zijn ingezet. In de tweede helft van 2008 is dit ook deels een bewuste keuze geweest om op deze wijze een flexibele schil in te bouwen gezien de economische ontwikkelingen. • Overige lasten voordeel € 18.000. • Baten nadeel € 105.000. De baten waren in 2008 begroot op € 2,8 mln. Dit is niet helemaal gehaald, omdat een deel van de leges (€ 153.000) van het project Nieuw Zaailand in overleg met de accountant is gereserveerd voor de kosten van toezicht in de komende jaren.

3. Stadsvernieuwing

Ter afronding van de oude stadsvernieuwingsplannen wordt jaarlijks een bedrag in de begroting opgenomen. Dit bedrag wordt gedekt door een onttrekking aan de reserve Stadsvernieuwing. Van de geraamde € 295.000 is in 2008 € 58.000 besteed. Hierdoor is op de lasten een voordeel ontstaan van € 237.000. Door de lagere lasten kon ook de onttrekking aan de reserve Stadsvernieuwing beperkt blijven € 58.000 waardoor op de baten een nadeel naar voren komt van € 237.000. De stand van de reserve Stadsvernieuwing bedraagt per 31 december 2008 € 1.015.000. In het kader van de begroting 2008 is onderzocht welke reserves afgeroomd kunnen worden. Op basis van dat onderzoek is bij de vaststelling van de Programmabegroting 2008 tevens besloten om deze reserve in 2011 met een bedrag van € 270.000 af te romen. Het restant wordt aangewend voor diverse projecten.

Eindconclusie totale programma Wonen Successen 1. Vaststellen woonplan

2. Woningbouwproductie

In 2008 is het nieuwe woonplan door de gemeenteraad vastgesteld. Tezamen met drie aangenomen amendementen vormt dit de basis voor het woonbeleid in de periode tot en met 2012. De raad wil dat de komende jaren de voorraad sociale huur met 400 woningen toeneemt. In 2008 is het aantal huurwoningen onder de grens voor de huurtoeslag met 111 toegenomen, waarmee voor de resterende planperiode minimaal 289 huurwoningen netto moeten worden toegevoegd. Gelet op de marktomstandigheden en al lopende projecten (bv. sloop Annie Westlandflat met ca. 100 woningen) zal dit een grote inzet vergen. In 2008 zijn, ondanks juridische procedures in De Zuidlanden, 587 nieuwbouwwoningen opgeleverd. De uitdaging is om ook de komende jaren genoeg nieuwbouw te leveren. De nieuwbouw uit 2008 bestond opnieuw voor een belangrijk deel (35%) uit gestapelde bouw (appartementen), vooral op binnenstedelijke locaties. Hoewel nog geen sprake is van verzadiging van de markt, is zorgvuldigheid bij nieuwe planontwikkeling in dit segment vereist.

129


3. Organisatieaanpassing t.b.v. komst Wabo

Verbeterpunten 1.Vertaalslag woonplan prestatieafspraken


De organisatieverandering in het kader van de Wabo en verbetering van de dienstverlening is doorgevoerd. Daarbij is een versterkt front-office ontstaan, die per 1-1-2009 is overgegaan naar de sector Publiekszaken van de Dienst AZ. Tegelijkertijd zijn het back-office team Bouwen, Milieu en Monumenten en het team Toezicht en Handhaving gevormd. Hierbij zijn de brandveiligheidstaken van de Brandweer overgeheveld en ondergebracht in deze 3 teams. De organisatieverandering is per 1-9-2008 formeel doorgevoerd en wordt sindsdien verder geëffectueerd.

Het nieuwe woonplan moet ondermeer vertaald worden in nieuwe prestatieafspraken met de beide woningcorporaties (vigerende woningbouwafspraken lopen tot 2010). Hiermee is in 2008 al een begin gemaakt, maar voor 2008 was een verder gevorderd resultaat beoogd. Begin 2009 is de formatie wonen completer, zodat een versnelling van dit proces waarschijnlijk is.

2. Ontwikkeling Handhavingsbeleid

Op grond van de woningwet had de gemeente per 1 april 2008 over een handhavingsbeleid moeten beschikken. Vooruitlopend op de (verwachte) komst van de Wabo per 1 januari 2010, is in het najaar 2008 gestart met de ontwikkeling van een Wabo-breed handhavingsbeleid. Daarnaast zijn er een aantal externe (vooral als gevolg van veranderende weten regelgeving) en interne ontwikkelingen (zoals het onderzoek van de rekenkamer) te noemen die de ontwikkeling van het handhavingsbeleid in urgentie doen stijgen1. In dit handhavingsbeleid wordt niet een klassiek handhavingsbeleid voorgestaan, maar een naleefstrategie. Hierbij wordt gestreefd naar een groter bewustzijn en een hoger kennisniveau t.a.v. de werking van de bouwregelgeving zowel bij burgers, bedrijven als instellingen, zodat ‘spontane’ naleving ontstaat.

3. Verdere integratie disciplines Bouwen, Wonen en milieu

De disciplines groeien, als gevolg van maatschappelijke ontwikkelingen waarbij de focus steeds meer gericht is op duurzaamheid, steeds dichter naar elkaar toe. Duurzaamheid is al aan het verinnerlijken, maar gezien de ambities voor een duurzame stad en reeds gemaakte afspraken op grond van duurzaam bouwen is verdere integratie van deze disciplines noodzakelijk.

Eindconclusie De beoogde doelstellingen zijn op hoofdlijnen gerealiseerd. Hoewel in 2008 587 woningen zijn gebouwd, zijn ook in Leeuwarden de gevolgen van de recessie merkbaar geworden. In het laatste kwartaal van 2008 zijn namelijk minder woningen verkocht en ook minder in aanbouw genomen. Hoeveel in 2009 gebouwd zullen worden is op dit moment onbekend. Voorlopig wordt een aantal van 450 woningen aangehouden, passend binnen de bandbreedte van

1

Externe ontwikkelingen in dit kader zijn verder: 1-activiteitenbesluit, gebruiksbesluit, omgevingsvergunning. De interne ontwikkelingen zijn: handhaving en het huidige, enigszins gedateerde, sectorale handhavingsbeleid en uitkomsten van de scan op brandveiligheid gebouwen.

130



het Woonplan (400-640). De hoofdkoers van het in 2008 door de raad vastgestelde Woonplan zal worden vastgehouden, zij het dat als gevolg van de (tijdelijk) gewijzigde woningmarkt een programma-aanpassing tot de mogelijkheden behoort (bijvoorbeeld in volgtijdelijkheid). Op het gebied van vergunningverlening en handhaving zijn de effecten van de economische recessie nog niet merkbaar in de aantallen bouwvergunningen. De organisatie is aangepast op de verwachte op komst van de Wabo in 2010. Mede in het kader hiervan zal medio 2009 het voorstel voor het Wabo-brede handhavingsbeleid gereed zijn.

131


132



2.1 Programmaverantwoording: Programma Infrastructuur/bereikbaarheid (7)

Programma Infrastructuur/bereikbaarheid (7) Raadscommissie: Stadsontwikkeling

Portefeuillehouder: Wethouder G. Krol

Programmamanager: L. Kappert

Speerpunten voor het begrotingsjaar Autoverkeer • Planologische procedure en start aanbesteding Westelijke Invalsweg. • Voorbereiding van maatregelen bij de aansluitingen Tesselschadestraat en Snekertrekweg i.h.k.v. project Stadsring fase 1, uitvoering in 2009. • Uitvoering project Gebied Gericht Benutten (GGB). Openbaar Vervoer • Vanaf 1 januari 2008 uitvoering stadsdienst door Connexxion. Uitvoering toegankelijk maken bushaltes en verder voorbereiding invoering OV-chipkaart. Parkeren • Grootschalige renovatie en uitbreiding van de parkeerkelder onder het Wilhelminaplein i.h.k.v. project Nieuw Zaailand. Onderzoek mogelijkheden voor aanleg transferium langs de zuidelijke invalswegen. Fietsverkeer • Start uitvoering aanleg ongelijkvloerse oversteek voor het (brom)fietsverkeer van het Oostergoplein. • Studie ongelijkvloerse kruising fietsverkeer ter hoogte van Stephenson Viaduct tussen Binnenstad en Zuidlanden. • Start aanpassing fietsbewegwijzering en onderzoek locatie bewaakte en onbewaakte fietsenstallingen binnenstad. Verkeersmaatregelen/verkeersveiligheid • Optimalisatie verkeersluwe gebieden (de zgn. 30 km gebieden). Verbetering verkeersveiligheid fietsers bij de rotonde Wite Mar Zuiderburen. Verharding • Verbeteren paden in parken Waterlopen • Onderzoek overdracht stedelijk water naar Wetterskip Fryslân • Opstellen baggerprogramma 2008-2011 Realisatie en voortgang speerpunten De rotonde in de Zwettestraat – als eerste onderdeel van de Westelijke Westelijke Invalsweg Invalsweg – is in 2008 afgerond. De planologische procedure m.b.t. de 1e fase van de Westelijke Invalsweg is samen met de Haak van start gegaan. De uitvoering staat voor 2010 gepland. Stadsring fase 1

De voorbereidingen aan de Heliconweg als onderdeel van de Stadsring fase 1 zijn begonnen. De uitvoering zal in 2009 van start gaan.

Gebiedsgericht Benutten

Diverse kleinschalige maatregelen in het kader van Gebiedsgericht benutten zijn in 2008 uitgevoerd.

Openbaar Vervoer

Vanaf 1 januari 2008 wordt de uitvoering van de stadsdienst verzorgd door Connexxion. In 2008 is een start gemaakt met het toegankelijk maken van de bushaltes. De OV-chipkaart als betaalmiddel is door het rijk uitgesteld op basis van implementatieproblemen bij pilot-projecten.

Parkeren

De renovatie en uitbreiding van de parkeerkelder onder het Wilhelminaplein is gekoppeld aan het project Nieuw Zaailand en zal vanaf maart 2009

133



plaatsvinden. Het onderzoek naar de mogelijkheden voor de aanleg van transferia langs de zuidelijke invalswegen zal in 2009 worden opgepakt. Ongelijkvloerse fietsoversteek Oostergoplein

De start van de uitvoering aanleg ongelijkvloerse oversteek voor het (brom)fietsverkeer van het Oostergoplein is verschoven naar 2009.

Binnenstad Zuidlanden 1e fase

De studie naar de ongelijkvloerse kruising voor fietsverkeer ter hoogte van Stephenson Viaduct tussen Binnenstad en Zuidlanden is in 2008 gestart en loopt door in 2009.

Fietsbewegwijzering

Er is een start gemaakt met de voorbereidingen aangaande het aanpassen van de fietsbewegwijzering en het onderzoek naar de locatie bewaakte en onbewaakte fietsenstallingen binnenstad.

Verkeersmaatregelen/ verkeersveiligheid

De voorbereidingen met betrekking tot de optimalisatie verkeersluwe gebieden (de zgn. 30 km gebieden) is in 2008 afgerond, zodat in 2009 tot uitvoering kan worden overgegaan. De verbetering verkeersveiligheid voor fietsers bij de rotonde Wite Mar Zuiderburen is uitgevoerd.

Verbeteren paden

In het Zamenhofpark zijn alle paden verbeterd.

Overdracht stedelijk water

Het onderzoek overdracht stedelijk water naar Wetterskip Fryslân is doorgeschoven naar 2009.

Bagger-programma

De raad heeft in september 2008 het baggerprogramma 2008-2011 inclusief de financiering vastgesteld.

Successen 1. De invoering van de stadsdienst per 1 januari 2008 door Connexxion is soepel verlopen. Er is sprake van een groei van 30% (meer reizigers) in 2008 t.o.v. 2007. 2. In zijn algemeenheid zijn de genoemde maatregelen voor het autoverkeer (m.u.v. de Westelijke Invalsweg en twee onderdelen van de GGB), het openbaar vervoer en de voorbereidingen voor het treffen van verkeersveiligheidsmaatregelen volgens planning verlopen. 3. De eerste fase van het baggerplan 2008-2011 is inmiddels in uitvoering, waarmee een positieve impuls aan de watersport kan worden gegeven. 4. Vervangen houten bruggen. Verbeterpunten 1. Meer aandacht voor projectplanningen, zodat eerder bijgestuurd kan worden. 2. Structureel budget houten bruggen.

134



Wat wilden we bereiken? Strategisch Algemeen


Subdoelstellingen

Autoverkeer

A.

Afname van de groei (in zowel de ochtendspits als de avondspits) op andere

B.

Een acceptabele gemiddelde rijsnelheid voor autoverkeer op de Stadsring.

C.

Afname van de vertraging van het autoverkeer in de ochtendspits op de

D.

Goede verkeersafwikkeling op het hoofdwegennet.

E.

Toename van bedrijven die over een vervoerplan beschikken voor:

doel Een goede doorstroming van het autoverkeer op het hoofdwegennet.

wegen dan het hoofdwegennet van Leeuwarden.

invalswegen (tot aan de Stadsring).

Bedrijven met meer dan 50 werknemers in binnenstad of kantorenhaak; Elders gevestigde bedrijven met meer dan 100 werknemers. Openbaar vervoer

F.

Stabilisatie van het gebruik van het Openbaar Vervoer.

Behoud van de positie van het openbaar vervoer met

G.

Stabilisatie van de exploitatiesnelheid van het Openbaar Vervoer.

een betere kostendekkingsgraad.

H.

Verhoging veiligheid in en rond het openbaar vervoer.

I.

Verlaging onveiligheidsgevoel in en rond het openbaar vervoer.

J.

Toename effectieve parkeercapaciteit van parkeerplaatsen (betaald parkeren

Een bereikbare stad met

Parkeren

een doelmatig, veilig en

Toename van de parkeercapaciteit in gebouwde

duurzaam verkeer- en

voorzieningen op strategische locaties aan de rand van

K.

Voldoende parkeergelegenheid in de binnenstad.

vervoersysteem.

de binnenstad.

L.

Evenwicht tussen vraag en aanbod van parkeerplaatsen in de binnenstad op

conform definitieve parkeerbeleidsplan; kaart 5.1) in en rond de binnenstad.

piekmomenten. Fietsverkeer

M.

Handhaven van de gemiddelde fietssnelheid op het hoofdfietsnet.

Goede doorstroming en voldoende stallingmogelijkheden

N.

Handhaving aandeel fietsgebruik tussen de stad en omliggende gemeenten

voor fietsverkeer.

Verkeersmaatregelen/verkeersveiligheid

(externe verplaatsingen). O.

Voldoende stallingmogelijkheden voor fietsen in en rond de binnenstad.

P.

Evenwicht tussen vraag en aanbod fietsstallingen.

Q.

Afname verkeersslachtoffers.

Afname van de objectieve en subjectieve verkeersonveiligheid.

135



Waterlopen en aanverwante zaken

R.

Goede en stabiele doorvaart van de Leeuwarder bruggen.

Een voldoende onderhoudsniveau van de waterlopen en

S.

Beter onderhoud van vijvers en waterpartijen.

de walbeschoeiing en een brugbediening die bijdraagt

T.

Minder afval in vijvers/grachten.

aan de veiligheid en bereikbaarheid voor de gebruikers.

U.

In redelijke staat houden van walkeringen en walbeschoeiingen.

V.

In standhouden natuurlijke waarden van de watergangen, vaarwegen en vijverpartijen.

Verharding en aanverwante zaken

W. Staat van onderhoud aan verhardingen bevindt zich voor de gehele stad op

Een onderhoudsniveau van de wegen, fietspaden en trottoirs dat voldoende bijdraagt aan de veiligheid en bereikbaarheid voor de gebruikers.

136

kwaliteitsniveau “basis” conform kwaliteitskeuzes “BOR in beeld”. X.

Toename tevredenheid bewoners ten aanzien van de openbare weg.



Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt?

Subdoelstellingen Autoverkeer A

Nul-

Real.

Begr.

meting

2008

2008

Saldo

Begr.

Begr.

2009

2010

Max

Max

6%

7%

Afname van de groei (in zowel de ochtendspits als de avondspits) op andere wegen dan het hoofdwegennet van Leeuwarden. Indicator: •

Groei autoverkeer op geselecteerde wegen op het

geen

-

onderliggende wegennet. Tot max. 20% tussen 2005 en 2020. Dit betekent in 2010 een groei van maximaal 7%. B

Een acceptabele gemiddelde rijsnelheid voor autoverkeer op de Stadsring. Indicator: •

Een gemiddelde snelheid van 25 km per uur in de spitsperioden op de Stadsring in 2010.

26,4

-

(2007)

25

25

km/uur

km/uur

(Nulmeting 2005: 25.8 km/h) C

Afname van de vertraging van het autoverkeer in de ochtendspits op de invalswegen (tot aan de Stadsring). Indicator: •

Afname van de vertraging tot maximaal 10 minuten in 2010.

8.7

-

(2007)

<10

<10

min.

min.

(de nulmeting betreft de gemiddelde rijtijd van de drukste invalsweg in de ochtendspits, 2005: 9.8 min) D

Goede verkeersafwikkeling op het hoofdwegennet. Indicator: •

Hogere waardering van weggebruikers over de verkeersafwikkeling op het hoofdwegennet.

5.7

6.0

-

6.0

(2007)

(uitgedrukt in gem. rapportcijfer) (nulmeting 2005: 5.9) E

Toename van bedrijven die over een vervoerplan beschikken voor: •

Bedrijven met meer dan 50 werknemers in binnenstad of kantorenhaak;

•

Elders gevestigde bedrijven met meer dan 100 werknemers.

Indicator: •

Percentage bedrijven met vervoerplan. (nulmeting 2005: 17%)

5%

40%

-

40%

(2007)

Openbaar vervoer F

Stabilisatie van het gebruik van het Openbaar Vervoer. Indicator: •

Aandeel reizigers in het openbaar vervoer in het

7%

totaal aantal verplaatsingen in het lokale vervoer

(2007)

-

4%

7%

7%

(nulmeting 2005: 4%). G

Stabilisatie van de exploitatiesnelheid van het Openbaar Vervoer. Indicator: •

Handhaving exploitatiesnelheid op de OV-assen

-

(nulmeting 2005: 18 km/h).

137



Subdoelstellingen H

Nul-

Real.

Begr.

meting

2008

2008

Saldo

Begr.

Begr.

2009

2010

-

9

8

-

8.0

8.0

-

4.100

4.270

-

7.0

7.0

90%

-

<90%

<90%

(2005)

-

14

14

14

km/uur

km/uur

km/uur

12%

12%

Verhoging veiligheid in en rond het openbaar vervoer. Indicator: •

I

Aantal incidenten in en rond het openbaar vervoer.

Geen

(Jaarlijkse registratie objectieve sociale veiligheid in

gegevens

en rond openbaar vervoer)

over

(nulmeting 2002: 17; 2003: 13)

2007

Verlaging onveiligheidsgevoel in en rond het openbaar vervoer.

6.9 (2002)

Indicator: •

Mate van subjectieve sociaal veiligheidsgevoel rond het openbaar vervoer (uitgedrukt in rapportcijfer)

7.4 (2003)

door reiziger en personeel. (Jaarlijkse registratie subjectieve sociale veiligheid in en rond het openbaar vervoer; uitgedrukt in

7.2 (2007)

rapportcijfer) (2002: 6,9)

Parkeren J

Toename effectieve parkeercapaciteit van parkeerplaatsen (betaald parkeren conform definitie parkeerbeleidsplan; kaart 5.1) in en rond de binnenstad. Indicator: •

Aantal parkeerplekken in en rond de binnenstad. (nulmeting 2004: 3.200)

Geen gegevens over 2007

K

Voldoende parkeergelegenheid in de binnenstad. Indicator: •

Hogere waardering van weggebruikers over de beschikbaarheid van parkeerplaatsen in de binnenstad (uitgedrukt in gem. rapportcijfer).

6.3 (2007)

(nulmeting 2005: 6.0) L

Evenwicht tussen vraag en aanbod van parkeerplaatsen in de binnenstad op piekmomenten. Indicator: •

Bezettingsgraad parkeerplaatsen binnenstad.

Fietsverkeer M

Handhaven van de gemiddelde fietssnelheid op het hoofdfietsnet. Indicator: •

De gemiddelde snelheid op een aantal geselecteerde hoofdfietsroutes.

N

Handhaving aandeel fietsgebruik tussen de stad en omliggende gemeenten (externe verplaatsingen) Indicator: •

Stabilisatie van het aandeel fiets in het totale aantal verplaatsingen van het externe vervoer. (nulmeting 2005: 10%)

138

12% (2007)

-



Subdoelstellingen O

Nul-

Real.

Begr.

meting

2008

2008

Saldo

Begr.

Begr.

2009

2010

7.0

7.0

Voldoende stallingmogelijkheden voor fietsen in en rond de binnenstad. Indicator: •

Hogere waardering van fietsers over de beschikbaarheid van stallingen in en rond de

6.5

-

(2007)

binnenstad. (uitgedrukt in rapportcijfer). (nulmeting 2005: 6.6) P

Evenwicht tussen vraag en aanbod fietsstallingen. Indicator: •

2007

Bezettingsgraad fietsenstallingen

bekend

(nulmeting 2005: 1.300 plaatsen tekort)

najaar

geen

-

tekort

2007

Verkeersmaatregelen/verkeersveiligheid Q

Afname verkeersslachtoffers Indicator: •

184

124*

138

25% in 2008 (gemeten over de periode 2004–2007) op

Afname van het gemiddeld aantal slachtoffers met

(1997-

(2005-

(2004-

alle wegen in de gemeente t.o.v. de periode 1997-1999.

1999)

2007)

2007)

111.100

114.000

111.000

-14

132

126

3.000

111.000

111.000

-

42%

42%

-

27%

27%

Idem

Idem

[172 (2000-2003)] * gemiddeld aantal slachtoffers per jaar (2005 t/m 2007)

Water en aanverwante zaken R

Goede en stabiele doorvaart van de Leeuwarder bruggen. Indicator: •

Het aantal schepen dat de bruggen passeert (tellingen door brugwachters).

S

(2005)

Beter onderhoud van vijvers en waterpartijen. Indicator: •

T

Het aandeel bewoners dat tevreden is over

39%

onderhoud openbaar water (wss).

2003

Minder afval in vijvers/grachten. Indicator: •

Het percentage bewoners dat zich vaak ergert aan

27%

het afval in vijvers/grachten.

2007

(wijksignaleringssysteem) U

In redelijke staat houden van walkeringen en walbeschoeiingen. Indicator: •

Rede-

Rede-

= functioneel in redelijke staat, om bescherming te

Hanteren kwaliteitsniveau 3

lijke

lijke

bieden tegen het water alsmede tegen de effecten van

staat

staat

Idem

-

het waterverkeer en het verkeer te land door middel van walkeringen en walbeschoeiing. (Controles staat van onderhoud walkeringen en walbeschoeiingen).

139



Subdoelstellingen V

Nul-

Real.

Begr.

meting

2008

2008

Idem

Basis

Saldo

Begr.

Begr.

2009

2010

-

Idem

Idem

-

Basis

Basis

In standhouden natuurlijke waarden van de watergangen, vaarwegen en vijverpartijen. Indicator: •

Jaarlijkse schouw.

In

In

stand

stand

houden

houden

Verharding en aanverwante zaken W Staat van onderhoud aan verhardingen bevindt zich voor de gehele stad op kwaliteitsniveau “basis” conform kwaliteitskeuzes “BOR in beeld”. Indicator: • X

Resultaten schouwrapporten.

Basis

Basis

Toename tevredenheid bewoners ten aanzien van de openbare weg. Indicator: •

Het aandeel bewoners dat tevreden oordeelt over het onderhoud van: o

Trottoirs

48%

-

52%

52%

o

Wegdek

54%

-

61%

61%

o

Fietspaden

51%

-

60%

60%

o

Wandelpaden door het gras/park

46%

-

52%

55%

(nulmeting 2005)

140



Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? De belangrijkste prestaties om het programma te realiseren. Prestaties Incidenteel

Begr.

Real.

Begr.

Begr.

Begr.

Sub

2008

2008

2009

2010

2011

doel

x

+/-

x

x

x

A, B, C, D,

Autoverkeer •

Westelijke Invalsweg 1e fase

G, M, N, Q •

Stadsring fase 1a

•

Stadsring fase 1b

x

+

x

A, B, C, D, G, M, N, Q x

pm

x

A, B, C, D, G, M, N, Q

•

Drachtstercomplex 1 fase

•

Gebied Gericht Benutten (GGB)

e

pm

x

x

+

x

x

A, B, C, D, G, M, N, Q

x

x

A, B, C, D, G, M, N, Q

Openbaar vervoer •

Kenniscampus openbaar vervoer

pm

x

x

F, G

pm

-

x

x

J, K, L

x

-

x

x

A, B, D, F

x

+/-

M, N

Parkeren •

Parkeergarage Zaailand

•

Transferium nabij Zuidelijke invalswegen

Fietsverkeer •

Oostergoplein (ongelijkvloers)

•

Binnenstad-Zuidlanden 1e fase

x

-

M, N

•

Fietsbewegwijzering

x

+

M, N

•

Fietsenstallingen binnenstad

x

+

M, N

•

Fietsverbinding via aquaduct Langdeel Zuiderburen

x

-

M, N

x

+

Q

+

Q

naar Boarnsterhim

Verkeersmaatregelen/verkeersveiligheid •

Optimaliseren verkeersluwe gebieden

•

Aansluiting Vlietsterbrug-Tuinen

Waterlopen en aanverwante zaken •

Baggeren waterpartijen

x

+

S, V

•

Onderzoek overdracht stedelijk waterbeheer

x

-

R t/m V


Real.

Sub

2008

Doel

+

A t/m E

+

F, G, H, I

Autoverkeer •

Beleidsontwikkeling, beheer verkeersregelinstallaties, verlenen van vergunningen en nemen van verkeersbesluiten.

Openbaar vervoer •

Subsidiëring van Connexxion voor exploitatie Stadsdienst o.b.v. concessie per 1-1-2008.

Parkeren •

Beleidsontwikkeling, uitvoering en beheer van parkeerplaatsen op maaiveld.

+

J, K, L

•

Handhaving betaald parkeren en opleggen naheffingsaanslagen.

+

J, K, L

•

Deelname in CV exploitatie vier parkeergarages incl. fietsenstallingen.

+

J, K, L

•

Verstrekken van vergunningen, ontheffingen en abonnementen op het gebied van

+

J, K, L

+

M, N, O, P

parkeren.

Fietsverkeer •

Beleidsontwikkeling en beheer fietsvoorzieningen.

141



Verkeersmaatregelen/verkeersveiligheid •

Beheer en onderhoud van bebording, bebakening en wegmarkering.

+

Q

•

Monitoren en analyse verkeersongevallen.

+

Q

•

In samenwerking met verkeersveiligheidsorganisaties initiëren en coördineren van diverse

+

Q

+

R t/m V

activiteiten op gebied verkeersveiligheid gericht op diverse leeftijdscategorieën.


In stand houden van een goed havengebied voor de beroepsvaart, inclusief voorzieningen.

•

Beheer en onderhoud van walkeringen en walbeschoeiingen.

+

R t/m V

•

Beheer en onderhoud van watergangen, vaarwegen en vijverpartijen.

+

R t/m V

•

Het bedienen van bruggen.

+

R t/m V

•

In stand houden van een goed havengebied voor de beroepsvaart, inclusief

+

R t/m V

+

W t/m Y

+

W t/m Y

voorzieningen.

Verharding en aanverwante zaken •

Beheer en onderhoud van verhardingen conform “BOR in Beeld” op kwaliteitsniveau “basis”.

•

Beheer en onderhoud van beweegbare en vaste bruggen, viaducten en tunnels.


Begr.

Real.

Sub

2008

2008

doel

•

Planologische procedure en start aanbesteding Westelijke Invalsweg

x

+/-

A,B,C,D,

•

Voorbereiding maatregelen i.h.k.v. project Stadsring fase 1

x

+

A,B,C,D,

•

Uitvoering project Gebied Gericht Benutten (GGB)

x

+

•

Uitvoering stadsdienst door Connexxion vanaf 1-1-2008

x

+

•

Toegankelijk maken bushaltes

x

+

F, G

•

Voorbereiding invoering OV-chipkaart

x

-

F, G

G,M,N,Q

G,M,N,Q A,B,C,D, G,M,N,Q

F, G

•

Renovatie/uitbreiding parkeerkelder Wilhelminaplein - project Nieuw Zaailand

x

-

J, K, L

•

Onderzoek mogelijkheden voor aanleg transferia langs zuidelijke invalswegen

x

-

A,B,D,F

•

Ongelijkvloerse oversteek voor (brom)fietsverkeer Oostergoplein

x

+/-

M, N

•

Studie ongelijkvloerse kruising fietsverkeer Binnenstad-Zuidlanden

x

-

M, N

•

Aanpassing fietsbewegwijzering

x

+

M, N

•

Onderzoek locatie bewaakte en onbewaakte fietsenstallingen binnenstad

x

+

M, N

•

Optimalisatie verkeersluwe gebieden (zgn. 30 km gebieden)

x

+

Q

•

Verbetering verkeersveiligheid fietsers bij rotonde Wite Mar Zuiderburen

x

+

Q

•

Verbeteren paden in parken

x

+

W, X

•

Onderzoek overdracht stedelijk water naar Wetterskip Fryslân

x

-

R t/m V

•

Opstellen baggerprogramma 2009-2011

x

+

S, V


Baggerprogramma

Begr.

Real.

Sub

2008

2008

doel

x

+

S, V

Analyse en Toelichting Autoverkeer Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Overige toelichting De metingen uit het wijksignaleringssysteem vinden 1 keer per 2 jaar plaats (2009 is de volgende meting). Hierdoor zijn er voor 2008 geen

142



resultaten beschikbaar en kunnen bij deze indicatoren geen conclusies worden getrokken. Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Afwijking Westelijke Invalsweg De rotonde in de Zwettestraat – als eerste onderdeel van de Westelijke Invalsweg – is in 2008 afgerond. De planologische procedure m.b.t. de 1e fase van de Westelijke Invalsweg (tussen de Haak en de hierboven genoemde rotonde) betreft een zogenaamd OTB (Ontwerp Tracé Besluit) samen met de Haak en is inmiddels van start gegaan. Vanwege veranderende omstandigheden (een door het Rijk toegepaste andere rekenmethodiek) in het luchtdossier heeft deze procedure vertraging opgelopen. Hierdoor zal de aanbesteding naar verwachting in 2009/2010 van start gaan. De uitvoering staat voor 2010 gepland. Speerpunten (toelichting) Westelijke Invalsweg Zie toelichting bij onderdeel Afwijking. Stadsring fase 1

De voorbereidingen aan de Heliconweg als onderdeel van de stadsring fase 1 (waaronder de aansluiting met de Tesselschadestraat en de Snekertrekweg) is van start gegaan. De uitvoering zal in 2009 van start gaan.

Gebiedsgericht Benutten

De volgende (kleinschalige) maatregelen in het kader van Gebiedsgericht benutten zijn in 2008 uitgevoerd. 1. Vergroten van de capaciteit VRI Zuiderburen bij de aansluiting op de Drachtsterweg (realisatie extra rechtsaffer vanuit Zuiderburen). 2. Wijzigen van de voorsorteermarkering op de Planetenlaan en de Aldlânsdyk (gedeelte tussen Rietgras en Drachtsterplein). 3. Aanpassen van de markering op de Drachtsterweg richting brug (doortrekken doorgetrokken streep) om het ritsen te bevorderen. 4. Wijziging van de VRI-regeling Drachtsterplein i.v.m. fileafhandeling richting brug. Het creëren van een rechtsafstrook stad-in op de Mr. P.J. Troelstraweg (bij het Valeriusplein), ten koste van het laatste deel van de busbaan zal in 2009 worden voorbereid.

Subconclusie

Omdat er voor 2008 geen gegevens beschikbaar zijn van de indicatoren kunnen geen conclusies getrokken worden m.b.t. de subdoelstellingen voor het autoverkeer. Voorts liggen de voorbereidingen van de projecten redelijk op schema (m.u.v. de Westelijke Invalsweg). De uitvoering van een aantal grote projecten volgen nog.

Openbaar Vervoer Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Speerpunten Vanaf 1 januari 2008 wordt de uitvoering van de stadsdienst verzorgd (toelichting) door Connexxion. In 2008 is een start gemaakt met het toegankelijk maken van de bushaltes; 25 van de 175 haltes zijn inmiddels aangepast. De komende jaren zal dit project worden voortgezet met ongeveer 25 haltes per jaar. De OV-chipkaart als betaalmiddel is door het rijk uitgesteld op basis van implementatieproblemen bij pilot-projecten. Subconclusie Omdat er voor 2008 geen gegevens beschikbaar zijn van de indicatoren kunnen geen conclusies getrokken worden m.b.t. de subdoelstellingen

143



voor het Openbaar Vervoer. Een aandachtspunt bij de volgende programmabegroting is het ontwikkelen van andere en/of nieuwe indicatoren zodat er een betere monitoring kan plaatsvinden. Fietsverkeer Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Afwijking De start van de uitvoering aanleg ongelijkvloerse oversteek voor het Ongelijkvloerse (brom)fietsverkeer van het Oostergoplein is verschoven naar 2009 onder fietsoversteek andere vanwege nadere bestudering naar de inpassing van de Oostergoplein tunnelvariant in plaats van de brug. Binnenstad Zuidlanden 1e fase

De studie naar de ongelijkvloerse kruising voor fietsverkeer ter hoogte van Stephenson Viaduct tussen Binnenstad en Zuidlanden is in 2008 gestart en loopt door in 2009.

Fietsverbinding naar Boarnsterhim

De voorbereidingstijd t.a.v. de fietsverbinding via aquaduct Langdeel Zuiderburen naar Boarnsterhim is langer dan verwacht, vanwege onder andere het zoeken naar aanvullende financiële dekking evenals een intensievere afstemming aangaande het noodzakelijke medegebruik door fietsers van onderhoudspaden van het aquaduct – als onderdeel van de route - van Rijkswaterstaat.

Speerpunten (toelichting)

Zie toelichting ongelijkvloerse oversteek Oostergoplein en Binnenstad Zuidlanden 1e fase bij onderdeel Afwijking.

Fietsbewegwijzering en fietsenstallingen

Er is een start gemaakt met de voorbereidingen aangaande het aanpassen van de fietsbewegwijzering en het onderzoek naar de locatie bewaakte en onbewaakte fietsenstallingen binnenstad.

Subconclusie

Omdat er voor 2008 geen gegevens beschikbaar zijn van de indicatoren kunnen geen conclusies getrokken worden m.b.t. de subdoelstellingen voor het Openbaar fietsverkeer. Met een aantal belangrijke fietsprojecten is in 2008 gestart met een doorloop in 2009. Het betreft de fietsenstallingen binnenstad, de fietsbewegwijzering en de fietsverbinding via het aquaduct Langdeel (tussen Zuiderburen en Boarnsterhim) en de studie naar de ongelijkvloerse kruising voor fietsverkeer ter hoogte van Stephenson Viaduct tussen Binnenstad en Zuidlanden.

Parkeren Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Afwijking Parkeergarage De renovatie en uitbreiding van de parkeerkelder onder het Zaailand Wilhelminaplein is gekoppeld aan het project Nieuw Zaailand en zal vanaf april 2009 plaatsvinden. Transferium

Het onderzoek naar de mogelijkheden voor de aanleg van transferia langs de zuidelijke invalswegen zal in 2009 worden opgepakt.


Zie toelichting bij onderdeel Afwijking.

Subconclusie

Omdat er voor 2008 geen gegevens beschikbaar zijn van de indicatoren kunnen geen conclusies getrokken worden m.b.t. de subdoelstellingen

144



voor het Parkeren. Qua uitvoering is het project aanpak garage Zaailand vertraagd, vanwege de koppeling met het project nieuw Zaailand. De aanpak van transferia is een belangrijk aandachtspunt en wordt zo snel mogelijk in 2009 opgepakt. Verkeersmaatregelen/verkeersveiligheid Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking Er is sprake van een substantiële afname van het aantal verkeersslachtoffers (een afwijking in positieve zin). De oorzaak is waarschijnlijk de structurele aanpak van verkeersonveiligheid in de afgelopen jaren (met name infrastructureel) op zowel het hoofdwegennet als in de verkeersluwe gebieden. Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Speerpunten (toelichting) Verkeersluwe gebieden De voorbereidingen met betrekking tot de optimalisatie verkeersluwe gebieden (de zgn. 30 km gebieden) zijn in 2008 afgerond, zodat in 2009 tot uitvoering kan worden overgegaan. Rotonde Zuiderburen De verbetering verkeersveiligheid voor fietsers bij de rotonde Wite Mar Zuiderburen is uitgevoerd. Subconclusie

De aanpak van verkeersveiligheidsknelpunten is goed op orde. Dit blijkt o.a. uit een substantiële afname van het aantal verkeersslachtoffers.

Water en aanverwante zaken Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking Het aantal brugpassages is in 2008 toegenomen. De voorzieningen voor de recreatievaart hebben hier naar verwachting positief aan bijgedragen, daarnaast is ook het weer hierop van grote invloed. Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Afwijking Het overleg met het Wetterskip Fryslân over overdracht stedelijk water is doorgeschoven naar 2009 in verband met andere prioriteiten bij beide partijen. Speerpunten (toelichting) Overdracht stedelijk Het overleg met het Wetterskip Fryslân over overdracht stedelijk water zal water in 2009 worden opgepakt. Baggerprogramma

Nieuw beleid (toelichting) Houten bruggen

Bij het baggerprogramma 2009-2011 zijn aanvullende middelen in het kader van nieuw beleid beschikbaar gesteld. Daarmee zijn er voor de komende jaren middelen beschikbaar gekomen. De uitvoering is inmiddels opgestart.

In verband met het bereiken van het einde van de levensduur van houten bruggen zijn in 2008 middelen beschikbaar gesteld voor vervanging/groot onderhoud van houten bruggen. Hiervoor is groot onderhoud gepleegd aan houten bruggen in de gebieden Camminghaburen (Oostzijde), Bilgaard (Bilgaarderpad), Nylân, Wynser Binnepaed, Abbingapark en de Groene Ster.

145


Baggerprogramma


Zie de toelichting bij het onderdeel Speerpunten.

Subconclusie

Met de aanvullende middelen voor houten bruggen en baggeren kan het onderhoud van deze kapitaalgoederen weer een impuls worden gegeven. Een structurele financiering voor de vervanging van de houten bruggen zal nog worden voorgelegd. Verharding en aanverwante zaken Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Overige Toelichting De technische staat van verhardingen wordt via een wettelijk vastgestelde methodiek vastgesteld. Om een goed inzicht te houden in de staat van de verhardingen, na aanpassing van de normering door de CROW, wordt er nu jaarlijks geïnspecteerd. Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Speerpunten (toelichting) Verbeteren paden

Subconclusie

146

Het Zamenhofpark is in het kader van het project DOEN! in 2008 deels opgeknapt. Daarbij zijn de paden ook verbeterd. De paden in het resterende deel van het park zijn ten laste van de reguliere onderhoudsbegroting ook verbeterd, zodat daarmee alle paden in het park weer goed toegankelijk zijn. Het streefdoel is om de staat van de verhardingen voor de gehele gemeente op kwaliteitsniveau "basis" te onderhouden conform kwaliteitskeuzes "BOR in beeld". Gemiddeld gezien is binnen de gehele gemeente het niveau "basis" gerealiseerd. Dit betekent ook dat bepaalde verhardingen qua niveau onder het basisniveau scoren. Andere verhardingen, waar bijvoorbeeld recentelijk onderhoud is verricht, scoren weer boven het basisniveau.




Apparaats-

Kapitaal-

Overige

Totale

Totale

kosten

lasten

lasten

lasten

Baten

-17

175

158

-146

-2

4

2

Saldo

012

Openbaar vervoer

013

Spoorlijnen

014

Waterwerken

-3

3

-1

-1

-7

-8

015

Verhardingen

-13

69

-5

51

112

162

016

Kunstwerken

10

-2

-2

6

-2

4

017

Verkeersmaatregelen

3

25

-4

24

0

25

018

Verkeer en vervoer

-80

34

51

5

-2

3

019

Parkeren

141

-140

-399

-398

398

39

-12

-179

-152

352

Apparaats-

Kapitaal-

Overige

Totale

Totale

12 2

200 x € 1.000


Saldo

kosten

lasten

lasten

lasten

Baten

A


3.676

10.332

9.928

23.936

15.588

-8.347

B


3.784

8.942

10.166

22.892

13.340

-9.552

Rekening 2008:

3.744

8.954

10.346

23.044

13.692

-9.352

39

-12

-179

-152

352

200

Overige

Totale

Totale

C

Resultaat B-C


Parkeren

2.

Verhardingen

3.

Openbaar vervoer

Kapitaal- Apparaats-

Saldo

lasten

kosten

kosten

lasten

baten

-140

141

1.103

1.104

398

1.502

69

-13

-6

50

112

162

189

189

-189

0

-1.502

-1.502


Parkeren

-1.502

- niet relevante posten: 3.

Openbaar vervoer

-17

-14

-31

43

12

Overig

59

-72

51

38

-12

26

Totaal

-12

39

-179

-152

352

200

Analyse en Toelichting Programma Infrastructuur / bereikbaarheid Wat mocht het kosten en wat heeft het gekost? 1. Parkeren Omdat het resultaat van het product Parkeren wordt verrekend met de reserve parkeren, heeft dit onderdeel geen invloed op het resultaat. Bij het opstellen van de begroting is rekening gehouden met een tekort op parkeren van € 1.216.000 (in de begroting is dit bedrag als onttrekking aan de reserve parkeren geraamd). In 2008 bedraagt het voordelig resultaat, na onttrekking van het geraamde tekort, € 1.502.000 voordelig. (Het netto resultaat 2008 bedraagt daarom € 286.000 voordelig.)

147



In zijn algemeenheid kan worden gesteld dat de ontwikkelingen rondom het Zaailand van grote invloed zijn geweest op het voordelig resultaat van € 1.502.000. Om de u welbekende redenen is de parkeergarage Zaailand niet in 2008, maar pas op 1 april 2009 gesloten voor een periode van 17 maanden. Het voordeel kan dan ook grotendeels worden gezien als een financiële verschuiving in de tijd. Resultaat cv Parkeren (voordeel € 1.635.000) Bij het opstellen van de begroting is uitgegaan van een verwacht tekort bij de cv parkeren in 2008 van € 1.425.000 omdat werd verondersteld dat de parkeergarage Zaailand in 2008 in verband met het project Zaailand dicht zou zijn. Op basis van de tussentijdse rapportages wordt over 2008 een tekort verwacht van € 225.000. Een voordeel derhalve van € 1,2 mln. (voordeel op overige kosten) Daarnaast bleek dat het resultaat van de cv parkeren over 2007 te negatief was ingeschat. Het tekort over 2007 bedroeg € 225.000 terwijl was uitgegaan van een tekort van € 660.000. Met betrekking tot de afrekening 2007 derhalve een voordeel van € 435.000 (voordeel bij totale baten). Parkeeropbrengsten (nadeel € 189.000) Het nadeel is als volgt veroorzaakt: • Inkomsten uit meters en automaten (maaiveld parkeren) De opbrengsten zijn € 347.000 lager dan begroot. In de raming voor 2008 was in verband met de sluiting van de parkeergarage Zaailand rekening gehouden met een intensiever gebruik van het maaiveld parkeren. • Inkomsten uit parkeerbelasting (overschrijding parkeertijd) Het nadeel op deze inkomsten bedraagt € 88.000 en is het gevolg van een lagere inzet bij de handhaving vanwege moeilijk te vervullen vacatures. • Parkeervergunningen en –ontheffingen Op dit onderdeel een voordeel van € 246.000. Dit bestaat voor € 150.000 uit de afkoop van erfdienstbaarheid voor de parkeerplaatsen onder de appartementen St Jacobstraat/ Gouverneursplein. Voor het overige hebben het hogere tarief vanaf 3e vergunning en meer blauwe zones geleid tot een hogere opbrengst dan geraamd. Kapitaallasten (nadeel € 140.000) De overschrijding op kapitaallasten bedraagt € 140.000. Dit wordt in hoofdzaak veroorzaakt door de niet geraamde kapitaallasten betaald parkeren WTC-Expo van € 167.000. In de raadsvergadering van 17 december 2007 is door uw raad besloten om een bedrag van € 2.674.000 van het reeds beschikbaar gestelde krediet voor de grondexploitatie WTC/EXPO, annuïtair af te schrijven in 30 jaar. Deze wijziging is echter niet meer verwerkt in de begroting 2008. Op de kapitaallasten van overige investeringswerken een voordeel van € 27.000 vanwege het feit dat een aantal investeringen administratief nog niet volledig zijn afgerond zoals onder andere digitale parkeerbewijzen (voordeel € 12.000), vervangen parkeerautomaten 2008 (voordeel € 3.100) en de parkeergarage OHK (voordeel € 6.600).

148



Apparaatskosten (voordeel € 141.000) Het voordeel op apparaatskosten bedraagt € 141.000. Dit wordt veroorzaakt door: • Een lagere ureninzet voor parkeercontrole € 195.000 vanwege moeilijk in te vullen vacatures en ziekte (zie ook parkeeropbrengsten). • Een hogere inzet voor de afgifte van parkeervergunningen en ontheffingen van € 43.000 vanwege een hogere uitgifte (zie ook parkeeropbrengsten). • Op diverse onderdelen een hogere ureninzet van in totaal € 11.000. Diverse lasten en baten Per saldo een voordeel van € 55.000. De stand van de reserve parkeren bedraagt per 31 december 2008 € 6,65 mln. 2. Verhardingen

Het voordeel op verhardingen bedraagt € 162.000. Dit bestaat uit een voordeel op de kapitaallasten van € 69.000 en een voordeel op de baten van € 112.000. Op de onderdelen apparaatskosten en overige lasten een nadeel van in totaal € 19.000. Afschrijvingssystematiek nieuwe investeringen Op begrotingsbasis worden de kapitaallasten van nieuwe investeringen berekend vanaf de toekenning van het krediet, in casu 1 januari van het betreffende begrotingsjaar. Er wordt dus met andere woorden vanuit gegaan dat op 1 januari van het betreffende jaar de investering al is gepleegd. In de begroting wordt dan een volledig jaar afschrijving en rente geraamd. Op rekeningsbasis wordt echter pas begonnen met afschrijven als de investering gereed is, maar wordt al wel begonnen met het berekenen van rente vanaf het moment dat de eerste uitgaven zijn geboekt. Het voordeel op de kapitaallasten van € 69.000 wordt met name veroorzaakt doordat de uitvoering van het Programma Infra 2008 al wel is opgestart, maar dat de hierin opgenomen investeringen nog niet gereed zijn waardoor de afschrijving nog niet is gestart. Het gaat hierbij onder andere om de Westelijke Invalsweg 1e fase, de Stadsring 1e fase en het Oostergoplein (ongelijkvloers). Het voordeel op de baten is het gevolg van: • Hogere opbrengst leges graven sleuven € 25.000. • Bijdrage woningcorporatie Woon Friesland inzake herstraten Bosboomstraat € 43.000. • Eindafrekening bouwfraude € 37.000. • Diverse baten € 7.000.

3. Openbaar vervoer

Op het product openbaar vervoer is een voordelig resultaat ontstaan van € 12.000. Dit verschil wordt veroorzaakt door een nadeel op de apparaatskosten van € 17.000, een voordeel op overige lasten van € 14.000 en een voordeel op de baten van € 43.000. Daarnaast een verschil van € 189.000 aan zowel de lasten- als de batenkant wat als volgt kan worden verklaard. De gemeente heeft met de provincie Fryslân een bestuursovereenkomst gesloten over het beheer

149



van de concessie openbaar vervoer stadsdienst Leeuwarden 2008 t/m 2012. Deze concessie bestaat uit de volgende 4 geldstromen (prijspeil 2008): • Subsidiebijdrage concessie stadsdienst € 2.900.000; • Vergoeding kosten concessiebeheer € 75.100; • Bijdrage bonus/malus (4%) € 125.000; • Bijdrage openbaar vervoerdoeleinden (2%) € 64.900. In de vorige concessie ontving de gemeente Leeuwarden alle bovengenoemde bedragen. De begroting 2008 is dan ook overeenkomstig opgesteld. Bij brief van 23 december 2008 heeft de provincie echter aangegeven dat de bijdragen bonus/malus en openbaar vervoerdoeleinden niet op voorhand worden uitgekeerd aan de gemeente, maar dat deze bijdragen bij de provincie blijven gereserveerd. Om een beroep op deze middelen te doen moet de gemeente een verzoek indienen bij de provincie op basis waarvan wordt besloten tot een eventuele bijdrage. Omdat deze bijdragen op begrotingsbasis in de voorziening openbaar vervoer werden gestort is zowel aan de lasten- als aan de batenkant sprake van een nadeel van € 189.000.

Eindconclusie programma Infrastructuur/bereikbaarheid Successen 1. Verkeersveiligheid

De aanpak van verkeersveiligheidsknelpunten is goed op orde. Dit blijkt o.a. uit een substantiële afname van het aantal verkeersslachtoffers.

2. Openbaar vervoer

Vanaf 1 januari 2008 wordt de uitvoering van de stadsdienst verzorgd door Connexxion. Er is sprake van een groei van 30% (meer reizigers) in 2008 t.o.v. 2007. In 2008 is een start gemaakt met het toegankelijk maken van de bushaltes; 25 van de 175 haltes zijn inmiddels aangepast.

3. Vervangen houten bruggen

De financiële mogelijkheid om een aantal houten bruggen te vervangen is zeker positief te noemen. Ze vormen vaak letterlijk een verbinding in de wijken, waarbij een veilige staat van onderhoud en daarmee veilig gebruik van belang is.

Verbeterpunten 1. Planningen

2. Structureel budget houten bruggen Eindconclusie

Meer aandacht voor projectplanningen, zodat eerder bijgestuurd kan worden. Door middel van incidenteel budget kunnen de urgente houten bruggen worden aangepakt. Een structurele oplossing is wenselijk. Met name de infrastructurele projecten binnen het programma zijn veelal complex van aard. Door deze complexiteit zal er scherper aandacht moeten zijn voor meer realistischere planningen en communicatie daaromtrent. De komende jaren kan er door uitvoering van het baggerprogramma weer een impuls worden gegeven aan de watersport. De verhardingen kunnen gemiddeld op het niveau "basis" worden onderhouden.

150


2.1 Programmaverantwoording: Programma Dienstverlening (8)

Programma Dienstverlening (8) Raadscommissie: Bestuur en Middelen


Programmamanager: S. van den Broek

Speerpunten voor het begrotingsjaar • Ontwikkelen klant contact centrum (KCC): telefonisch kanaal • Verder ontwikkelen digitaal loket in samenwerkingsverband D!mpact • Opstarten afgeven omgevingsvergunning, ook via digitaal loket • Verminderen administratieve lasten voor burgers en ondernemers • Invoeren kwaliteitshandvest • Professionaliseren klantcontact Realisatie en voortgang speerpunten Ontwikkelen klant contact centrum (KCC)

De telefonie/telefonische klantvragen van belastingen, burgerzaken, stadstoezicht, begraafplaatsen, wijkzaken algemeen, HCL en sociale zaken is gemigreerd naar het callcenter. Evenals het algemene nummer.

Verder ontwikkelen digitaal loket in samenwerkingsverband D!mpact

Het project Digitaal Loket I wordt momenteel afgerond met invoering DigiD voor bedrijven. Het aantal webdiensten is in 2008 uitgebreid. Op de landelijke ranglijst gemeentelijke websites over 2008 heeft de Leeuwarden de derde plaats behaald. Het projectplan Digitaal Loket II is vastgesteld. Leeuwarden treedt niet toe tot D!mpact maar zoekt samenwerking binnen het bestaande platform.

Opstarten afgeven omgevingsvergunning

De nieuwe werkwijze rond afgifte van de omgevingsvergunning wordt landelijk verplicht vanaf januari 2010. In Leeuwarden is deze nieuwe werkwijze – het bundelen van de aanvragen tot een aanvraag - ingevoerd in november 2008.

Verminderen administratieve lasten voor burgers en ondernemers

Sinds 2008 wordt gewerkt met het standaardkostenmodel (SKM). Dit model geeft globaal inzicht in kosten van ondernemers voor autonome vergunningen. Gevolgen van nieuwe regelgeving kunnen worden berekend met dit model. De aandacht voor vermindering regeldruk wordt vanzelfsprekender in lopende projecten, maar verdient blijvende aandacht.

Invoeren kwaliteitshandvest

Het kwaliteitshandvest is ingevoerd. Jaarlijks vindt een klanttevredenheidsonderzoek plaats (vanaf 2009 via benchmark publiekszaken)

Professionaliseren klantcontact

De gemeentebrede klantcontactstrategie is vastgesteld. Via trainingen en procesbeschrijvingsessies is in 2008 voortdurend aandacht geweest voor de professionalisering van het klantcontact.

Successen 1. Omgevingsvergunning: met ingang van november 2008 wordt de nieuwe werkwijze gehanteerd (landelijk pas verplicht vanaf 2010). 2. De bundeling van telefonische klantvragen in het callcenter verloopt goed. Afhechting vindt plaats in 2009 met de migratie telefonie van FOSOB en mogelijk leerlingenzorg en horecavergunningen.

151



3. Klanten zijn toenemend tevreden over de wachttijden en de bereikbaarheid. Verbeterpunten 1. Dienstverlening kan altijd beter. De komende jaren blijven in het teken staan van de geleidelijke opbouw van het Klant Contact Centrum (KCC). 2. Afhandeling van e-mailcontact moet worden verbeterd. Dit gebeurt nu nog decentraal. In 2009 wordt bekeken hoe dit binnen het KCC wordt opgepakt. 3. In 2009 worden de mogelijkheden bekeken om onze openingstijden (nog) beter af te stemmen op de wensen van de klanten. 4. Het project ‘Klare Taal’ moet in 2009 zorgen voor begrijpelijkere en beter leesbare brieven aan burgers en bedrijven of instellingen. 5. Aanpassen van het Programma Dienstverlening binnen de programmabegroting met het oog op verbetering van duidelijkheid en meetbaarheid van de doelen.

152



Wat wilden we bereiken? Strategisch Algemeen


Subdoelstellingen

Goede publieke dienstverlening

A.

doel Een vraaggericht, klantvriendelijk en transparant ingerichte dienstverlening (het proces); burgers, ondernemers en instellingen (‘klanten’) zijn tevreden over de publieke dienstverlening en worden minimaal belast. Hogere kwaliteit van het productaanbod

B.

Inhoudelijk goede producten. ‘Klant’ krijgt waar hij/zij voor komt.

Verbetering van de beschikbaarheid en bereikbaarheid

C.

Goede beschikbaarheid en bereikbaarheid van de dienstverlening.

D.

Een reële en betaalbare prijs van producten en diensten.

Goede publieke dienstverlening met een positieve bijdrage aan het maatschappelijk verkeer en het uitvoeren van de gemeentelijke taken van de producten en diensten (incl. belasting ‘klant’)

Marktconformisering van de prijs van producten en diensten Grotere bekendheid van de publieke dienstverlening bij burgers en ondernemers

E.

‘Klanten’ zijn goed bekend met de publieke dienstverlening en worden ook goed bereikt.

153



Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Subdoelstellingen Goede publieke dienstverlening A

Nul-

Real

Begr

Begr

Begr.

meting

2008

2008

Saldo

2009

2010

Een vraaggericht, klantvriendelijk en transparant ingerichte dienstverlening (het proces); burgers, ondernemers en instellingen zijn tevreden over de publieke dienstverlening en worden minimaal belast. Indicatoren:

Klanttevredenheid (rapportcijfer algemeen)

6,8

6,9

7,0

-0,1

7,0

7,0

subindicatoren:

klanttevredenheid burgers (rapportcijfer)

6,8

6,9

7,0

-0,1

7,0

7,0

ondernemerstevredenheid (rapportcijfer)

5,5

6,1

6,0

0,1

6,2

6,5

bezoekerstevredenheid (rapportcijfer)

7.0

7,7

7,0

0,7

7,0

7,0

82%

90%

85%

5%

85%

85%

71%

nb

75%

80%

85%

Percentage klanten dat tevredenen is over service (bejegening, gemak/logica/aansluiting bij de vraag) (balie en telefoon)

Percentage klanten dat vertrouwen heeft in nakomen afspraken (balie en telefoon)

Kwaliteit productaanbod, klantgerichtheid, klantvriendelijkheid, betrouwbaarheid, belasting B

Inhoudelijk goede producten. ‘Klant’ krijgt waar hij/zij voor komt. Indicatoren:

percentage (deels) gegronde bezwaren t.o.v. het

17%

15,5%

15%

-0,5%

15%

15%

157

153

250

97

150

150

--

ja

ja

-

ja

ja

totale aantal bezwaarschriften

aantal klachten

GBA-audit met goed gevolg doorlopen

154



Subdoelstellingen Beschikbaarheid & bereikbaarheid C

Nul-

Real

Begr

Begr

Begr.

meting

2008

2008

Saldo

2009

2010

71%

82,3%

80%

2,3%

80%

80%

71%

72%2

73%

-1%

75%

78%

Goede beschikbaarheid en bereikbaarheid van de dienstverlening. Indicatoren: BALIE

Percentage klanten dat tevreden is over bereikbaarheid cq. Toegankelijkheid

Percentage klanten dat tevreden is over openingstijden

gemiddelde wachttijden voor producten (balie)

maximale wachttijd voor producten (balie)

Percentage klanten dat tevreden is over de

10 min --

9,8 min

<10min

-

<10min

<10min

14 min

15 min

-1 min

15 min

15 min

92,8%

80%

12,8%

80%

85%

5%

-2,2%

7%

10%

wachttijden (balie)

percentage klantcontacten op afspraak (t.o.v. het

78%

2,8%

totaal aantal baliebezoeken)

percentage klantcontacten dat rechtstreeks wordt

--

60,5%

50%

10,5%

50%

50%

--

35%

60%

-25%

70%

80%

afgehandeld, in 1 klantcontact (balie) TELEFOON

percentage klantcontacten dat rechtstreeks wordt afgehandeld, in 1 klantcontact (telefoon)

percentage telefoontjes op het hoofdnummer binnen

--

71%

80%

-9%

80%

80%

--

89%

95%

-6%

95%

95%

20 seconden opgenomen

percentage telefoontjes op het hoofdnummer aangenomen

INTERNET •

voldoen aan “Drempels weg” eisen voor internet

Ja

Ja

Ja

-

Ja

Ja

•

totaal aantal producten dat via het Digitaal loket

0

18

32

-14

72

90

verkrijgbaar is (transacties) POST/E-MAIL •

percentage aanvragen en verzoeken dat binnen de

60%

70,3%

72%

-1,7%

75%

78%

7%

7,2%3

≤7%

-0,2%

≤7%

≤7%

6,8

-0,5

7,0

7,0

afgesproken of wettelijke termijn is afgehandeld

Prijs D

Een reële en betaalbare prijs van producten en diensten. Indicatoren:

Percentage afwijking t.o.v. gemiddeld prijsniveau deelnemende gemeenten benchmark

Klanttevredenheid over prijs/kwaliteit–verhouding

6,4

6,3

(scores worden uitgedrukt als rapportcijfer)

Bekendheid E

‘Klanten’ zijn goed bekend met de publieke dienstverlening en worden ook goed bereikt. Indicatoren:

bekendheid kanalen

43%

64,4%

70%

-5,6%

70%

70%

38%

25%

70%

-45%

70%

70%

nee

ja

ja

-

ja

ja

percentage inwoners gemeente Leeuwarden dat op www.leeuwarden.nl is geweest;

percentage inwoners gemeente Leeuwarden dat weet hoe een klacht kan worden ingediend.

kwaliteitshandvest beschikbaar

2

Combinatie van klanttevredenheidcijfers ten aanzien van de openingstijden van Bouw&Wonen en Burgerzaken. 3 Deze vergelijking is ten opzichte van 100.000+-gemeenten, die deelnemen aan de Benchmark Publiekszaken.

155



Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Prestaties Incidenteel

Begr.

Real.

Begr.

Begr.

Begr.

Sub

2008

2008

2009

2010

2011

doel

x

+

A

x

+/-

A

x

+

x

+/-

A

x

+/-

A

x

+

A

x

+

A

x

+

Goede publieke dienstverlening •

Ketensamenwerking zoeken met o.a. woningbouwcorporaties om het burgers gemakkelijker te maken

•

‘Jargonbrigade’ inzetten om veelgebruikt jargon/moeilijke woorden in klantcontact (brieven en formulieren) terug te dringen

•

Trainen medewerkers om klantcontact te

x

x

A, B

professionaliseren •

Kwaliteitsmonitorsysteem introduceren om klantcontact te professionaliseren

•

Planning & voorspelmethode ontwikkelen om klantcontact te professionaliseren

•

Standaardrapportage managementinformatie publiekszaken opzetten om beter te kunnen sturen

•

Mee realiseren Servicepunt bedrijven en Omgevingsvergunning

Hogere kwaliteit van het productaanbod •

Realiseren basisregistraties personen, adressen en

x

x

A

gebouwen om goede service en efficiënte dienstverlening te kunnen garanderen •

Invoeren BSN (Burger service nummer)

x

+

A

•

Invoeren RNI (Registratie niet ingezetenen)

x

-

A

Verbetering van de beschikbaarheid en bereikbaarheid van de producten en diensten (incl. belasting ‘klant’) •

aantal webdiensten en ‘Mijn Leeuwarden’ uitbreiden

x

+/-

A, C

x

+

C

x

+

C

x

+

A, C

met ten minste 10, waaronder het via internet aanvragen van de omgevingsvergunning •

overleg voeren met omliggende gemeenten over 14+ 058

•

telefonische klantvragen en processen in kaart brengen i.h.k.v. project callcenter

•

callcenter inrichten

•

fysieke balie voor ondernemers inrichten

x

+

A, C

•

website opnieuw vormgeven ter verbetering van de

x

+/-

A, C

x

+/-

C

x

+/-

toegankelijkheid, ook voor ondernemers (eisen ‘Drempels weg’ worden in aanbesteding meegenomen) •

teksten digitaal loket kwalitatief verbeteren. Ze moeten ook gebruikt worden als interne kennisbank

•

Klantcontactsysteem invoeren

Marktconformisering van de prijs van producten en diensten •

Onderzoek naar prijsdifferentiatie leges voor aanvragen via digitaal loket, waarbij ook gekeken wordt naar mogelijkheid seizoensacties

156

x

+/-

A, D



Grotere bekendheid van de publieke dienstverlening bij burgers en ondernemers • •

Interne promotie KCC: “Kwartier maken KCC”

x

+

A

Promotie digitaal loket en webdiensten (melding

x

+

A, E

doorgeven, uittreksel aanvragen, verhuizing doorgeven, kapvergunning aanvragen, afspraak maken voor aanvragen reisdocument of rijbewijs) •

Promotie 14+058 publieksnummer

x

-

A

•

Gemeentegids actualiseren, aanpassen aan nieuwe

x

-

A

x

+

A

werkwijze telefoniekanaal & omgevingsvergunning + gelijktrekken met teksten digitaal loket •

Promoten kwaliteitshandvest

Prestaties Structureel Goede publieke dienstverlening •

Benchmarken met andere gemeenten/klanttevredenheidsonderzoek en uitvoering

Real.

Sub

2008

doel

+

A

+

A

+/+

A, C

+ +

A

aanbevelingen •

Samenwerken met ketenpartners (waar mogelijk burger of ondernemer als schakel uit de keten halen)

•

Uitvoering aanbevelingen ter verbetering van de afhandeling van brieven

•

Leveren producten en diensten door SMP en Burgerzaken

•

Management publiekszaken

•

Management programma dienstverlening

A A

Hogere kwaliteit van het productaanbod •

GBA kwaliteitszorg

+

A

•

Beveiligingsbeleid burgerzaken

+

A

•

Bescherming persoonsgegevens burgerzaken

+

A

•

Onderzoek naar trouwlocaties in verband met dienstverlening

+

A, B

•

Inhoudelijke scholing medewerkers

+

A, B

Verbetering van de beschikbaarheid en bereikbaarheid van de producten en diensten (incl. belasting ‘klant’) •

Steekproef telefonische bereikbaarheid en uitvoering aanbevelingen

•

Stimuleren klantcontact op afspraak

•

Onderzoek e-mailbereikbaarheid en uitvoering aanbevelingen

•

Intake en coördinatie meldingen over de woon- en leefomgeving en sociale overlast

-

A, C

+

A, C

+/-

A, C

+


Uitvoering/handhaving kwaliteitshandvest

+

A

•

Promotie (nieuwe) webdiensten

+

A, C, E

Analyse en Toelichting Goede publieke dienstverlening Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking Overige toelichting Leeuwarden is aangesloten op de landelijke benchmark. De NHL heeft in opdracht (wederom) een klanttevredenheidsonderzoek uitgevoerd, waaruit blijkt dat de klanttevredenheid blijft groeien. Binnen het management van Publiekszaken heeft in 2008 een wisseling plaatsgevonden. De functie van sectormanager is enkele maanden tijdelijk waargenomen. Hierdoor hebben sommige activiteiten binnen het programma even op een laag pitje gestaan.

157



Nadruk ligt de komende periode op een zorgvuldige aanpak van de organisatorische verschuivingen binnen de sector. Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Afwijking ‘Jargonbrigade’ Project ‘Klare Taal’ (met als doel om in begrijpelijker taal te communiceren met inwoners) is gestart in 2008 en de eerste resultaten worden verwacht in 2e kwartaal 2009. Kwaliteitsmonitorsysteem

In 2008 is een systeem aangeschaft waarmee in ieder geval de kwantitatieve aspecten van kwaliteit gemeten kunnen worden. De kwaliteitsmonitoring wordt in 2009 verder uitgebouwd.

Planning- en voorspelmethode

De criteria waar aan een dergelijke methode moet voldoen zijn geformuleerd. Door de aanschaf van een ‘hulpmiddel’ kan hier verdere invulling aan worden gegeven in 2009

Subconclusie

De tevredenheid is weer licht gestegen. In de komende jaren zal vooral worden ingezet op ondernemerstevredenheid. De invoering van de nieuwe werkwijze rondom vergunningverlening en het bedrijvenloket leveren hier een bijdrage aan. Hogere kwaliteit van het productaanbod Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking Aantal klachten Het aantal klachten ligt aanzienlijk lager dan voorspeld. Voor de komende jaren is de prognose dan ook naar beneden bijgesteld. Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Afwijking Invoeren RNI De landelijke voorziening Registratie Niet-Ingezetenen is door het Rijk tot nader orde uitgesteld. Subconclusie

De kwaliteit van de producten en de kwaliteitsbewaking (GBA-audit) binnen het programma dienstverlening zijn op orde. Door de invoering van kwaliteitsmonitoring- en planning en voorspelsystemen kan hieraan de komende jaren een extra impuls worden gegeven.

Verbetering van de beschikbaarheid en bereikbaarheid van de producten en diensten (incl. belasting ‘klant’) Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking Percentage Het aantal klanten dat op afspraak komt ligt aanzienlijk lager dan het klantcontacten op streefpercentage. Klanten geven aan dat ze weinig behoefte hebben afspraak om op afspraak te komen. Toch zal er in de toekomst naar worden gestreefd dit percentage te verhogen, door meer bekendheid te geven aan de mogelijkheid. De cijfers over deze zaken laten helaas nog te wensen over, zowel qua betrouwbaar beeld als qua analysemogelijkheden. Aan de invoering van een geavanceerder systeem voor het volgen en bewaken wordt gewerkt, daarna kan de gemeente hierover beter rapporteren. Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Afwijking Aantal webdiensten Het aantal webdiensten is in 2008 niet zo snel uitgebreid als de uitbreiden bedoeling was. De voortgang heeft vertraging opgelopen door de Percentage telefoontjes rechtstreeks afgehandeld Percentage binnen 20 sec

158



koerswijziging binnen D!mpact en het bijbehorende besluit over de opschorting van de toetreding. Website vormgeven

Over dit onderwerp is in 2008 een beleidsnota geschreven. Nu deze is vastgesteld kan met het project worden gestart. Ondertussen worden continu kleine verbeteringen aan de website aangebracht. In 2008 heeft Leeuwarden een derde plaats in haar categorie behaald met de website op de ranglijst van overheid.nl.

Verbetering teksten digitaal loket

Aan de verbetering van deze teksten wordt continu aandacht besteed. De teksten worden echter niet gebruikt als interne kennisbank, omdat gekozen is om hiervoor het (digitale) kennismanagementsysteem (KMS) van het callcenter te gebruiken. De inhoud van het digitaal loket en het KMS zijn overigens wel op elkaar afgestemd.

Klantcontactsysteem invoeren

Dit project heeft vertraging opgelopen door de koerswijziging binnen D!mpact en het bijbehorende besluit om niet toe te treden.

Telefonische bereikbaarheid

Er is geen steekproef telefonische bereikbaarheid gedaan in 2008. In plaats van steekproefsgewijs worden - door invoering van het callcenter - voortaan doorlopend metingen verricht.

e-mailbereikbaarheid

Het onderzoek naar e-mailbereikbaarheid is uitgevoerd door een extern bureau. De aanbevelingen worden in 2009 betrokken bij de beschrijving en verbetering van het proces postafhandeling.

Subconclusie

De tevredenheid over beschikbaarheid en bereikbaarheid is voldoende. Klanten zijn vooral tevreden over de wachttijden en de toegankelijkheid. Het doorontwikkelen van het callcenter en de website bieden de mogelijkheid om op dit punt verder te verbeteren.

Marktconformisering van de prijs van producten en diensten Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking Klanttevredenheid over Het gemiddeld rapportcijfer van 7,0 waarnaar gestreefd wordt op dit prijs/kwaliteitverhouding punt is niet gehaald. Het rapportcijfer is momenteel 6,3. Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Afwijking In het kader van de Auditrapportage tarieven van eind 2008 is Onderzoek naar gekeken naar de mogelijkheid van prijsdifferentiatie bij de leges. prijsdifferentiatie leges Specifiek ging het hierbij om lagere tarieven voor afname van producten via het internetkanaal. Grotere bekendheid van de publieke dienstverlening bij burgers en ondernemers Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Afwijking Promotie 14+058

Aanpassing gemeentegids

De invoering van het nieuwe algemene nummer wordt in 2009 voorbereid. Daarbij wordt veel aandacht besteed aan de in- en externe communicatie, waar mogelijk op basis van het promotie- en stijlplan van het landelijke concept Antwoord©. Er is een beperkte slag gemaakt voor 2009. De verschillende kanalen zijn benoemd en de contactgegevens centraler opgenomen in de gids. Een uitgebreide verbeteringslag volgt eind 2009.

159


Subconclusie

160


De streefdatum voor invoering van het 14+058 nummer blijft vooralsnog 1 januari 2010. De gemeentegids 2009 is op onderdelen aangepast, de gids van 2010 wordt uitgebreid gereviseerd.




Apparaats-

Kapitaal-

Overige

Totale

Totale

Beleidsproducten

kosten

lasten

lasten

lasten

Baten

067

Persoonsinformatie

-0

-16

-16

3

-13

068

Identificerende documenten

0

36

36

23

59

069

Advisering derden burgerzaken

0

8

8

-19

-11

070

Burgerlijke stand

0

1

1

-16

-15 20

0

0

29

29

-9

Apparaats-

Kapitaal-

Overige

Totale

Totale

kosten

lasten

lasten

lasten

Baten

Saldo


Saldo

A


3.324

722

4.045

1.763

-2.282

B


2.984

666

3.650

1.705

-1.945

C

Rekening 2008:

2.984

637

3.621

1.695

-1.925

0

29

29

-9

20

Resultaat B-C


Kapitaal-

App.-

Andere

Totale

Totale

lasten

kosten

lasten

lasten

baten

1. Rijbewijzen

Saldo

28

28

- verrekeningen met reserves: - niet relevante posten:

29

-37

-8

Totaal

29

-9

20

Analyse en Toelichting Dienstverlening Wat mocht het kosten en wat heeft het gekost? Rijbewijzen

Bij de opbrengst rijbewijzen is een voordeel van € 28.000. Dat wordt veroorzaakt door hogere legesopbrengsten als gevolg van hogere uitgiften rijbewijzen. Een structureel voordeel op de rijbewijzen wordt overigens niet meer verwacht in de komende jaren. Weliswaar is afgelopen jaren sprake geweest van een (behoorlijke) stijging van de uitgiften rijbewijzen, maar de groei is in 2008 sterk afgezwakt en de vraag zal zich naar verwachting in 2009 stabiliseren.

Niet relevante posten

Daarnaast is sprake van diverse kleinere afwijkingen bij de baten (nadeel € 37.000) en de lasten (€ 29.000 positief).

Eindconclusie totale programma Dienstverlening Successen 1. Omgevingsvergunning: met ingang van november 2008 wordt de nieuwe werkwijze gehanteerd (landelijk verplicht vanaf 2010)

161



2. Grote stappen gezet met bundeling telefonische klantvragen in callcenter 3. Klanten zijn toenemend tevreden over de wachttijden en de bereikbaarheid. Verbeterpunten 1. Dienstverlening kan altijd beter. De komende jaren blijven in het teken staan van de geleidelijke opbouw van het Klant Contact Centrum (KCC). 2. Afhandeling van e-mailcontact moet worden verbeterd. Dit gebeurt nu nog decentraal. In 2009 wordt bekeken hoe dit binnen het KCC wordt opgepakt. 3. in 2009 worden de mogelijkheden bekeken om onze openingstijden (nog) beter af te stemmen op de wensen van de klanten. 4. Het project ‘Klare Taal’ moet in 2009 zorgen voor begrijpelijke en beter leesbare brieven aan burgers en bedrijven of instellingen. 5. Aanpassen van het Programma Dienstverlening binnen de programmabegroting met het oog op verbetering van de duidelijkheid en meetbaarheid van de doelen. Eindconclusie De geleidelijke opbouw van een KCC, waarin alle klantvragen (ongeacht het kanaal dat men kiest) worden gebundeld en uniform worden afgehandeld, vergt van de organisatie een nieuw soort denken. De afgelopen jaren zijn belangrijke stappen gezet. Ook de komende jaren zal het klantgericht denken en het ombouwen van de organisatie nog de nodige inspanningen vergen. Het eerste voorkeurskanaal (digitaal loket) en de afhandeling aan de balie zijn enorm verbeterd. Ook de telefonische afhandeling van klantvragen maakt een aanzienlijke verbeterslag door de bundeling van vragen in het callcenter. Er is sprake van gestage voortgang binnen het programma dienstverlening. Ook buiten de sector Publiekszaken raakt men steeds meer betrokken en doordrongen van de omslag naar meer klantgerichtheid. Dit zal de ontwikkelingen binnen het programma ten goede komen.

162


2.1 Programmaverantwoording: Programma Politiek bestuur (9)

Programma Politiek bestuur (9) Raadscommissie: Bestuur en Middelen

Portefeuillehouder: Burgemeester F. Crone

Programmamanager: P. Meerdink

Speerpunten voor het begrotingsjaar • Ontwikkelen nieuwe werkvormen gemeenteraad; • Samenwerking met andere Friese gemeenten; • De positie van Leeuwarden op landelijke schaal versterken; • Uitwerken aanbevelingen evaluatie P&C cyclus; • Actualisatie stadsvisie. Realisatie en voortgang speerpunten Nieuwe werkvormen gemeenteraad

Raadsvoorstellen zullen aangepast worden om in een fase van het besluitvormingsproces te passen: informeren, meningsvormend of besluitvormend

Samenwerking Friese gemeenten

De bestuurders die zitting hebben in het BOSL (Bestuurlijk Overleg Stadsregio Leeuwarden) hebben in 2008 uitgesproken, ná 2009, door te willen gaan met de samenwerking in de stadsregio. In 2008 zijn de eerste voorbereidingen hiervoor gestart.

Positie Leeuwarden op landelijke schaal

Leeuwarden scoort over het algemeen bovengemiddeld. Het beleid om woonaantrekkelijkheid te vergroten en meer bezoekers naar de stad te lokken lijkt effect te gaan sorteren. Meerderheid vindt stukken begrijpelijk, maar de omvang van bepaalde stukken (o.a. programmabegroting) mag wel beperkt worden. Nieuwe Stadsvisie is afgerond en vastgesteld in 2008

Uitwerken aanbevelingen P&Ccyclus

Proces van begrotingsvoorbereiding is aangepast.

Actualisatie Stadsvisie

Nieuwe Stadsvisie is afgerond en vastgesteld in 2008

Successen 1. Nieuwe Stadsvisie “Leeuwarden, fier verder! Op weg naar een duurzame stad” 2. Aanbevelingen van Visitatiecommissie 3. Grotere bereidheid van omliggende gemeenten om met Leeuwarden samen te werken 4. Het aantal webdiensten is in 2008 uitgebreid Verbeterpunten 1. Burgerparticipatie 2. Toegankelijkheid van informatie voor burgers

163



Wat wilden we bereiken? Strategisch algemeen doel

Een transparant, effectief en


Subdoelen

Goede volksvertegenwoordiging

A. Professionele raad en raadsleden B. Een goede publieke verantwoording

Heldere hoofdrichtingen

C. Leesbare en toegankelijke beleidsuitgangspunten (kaderbrief, programmabegroting, jaarstukken en beleidsnota’s)

samenwerkend politiek bestuur

D. Een goed geïnformeerde raad en goed informerend college. E. Betrokkenheid van de burgers bij het ontwikkelen van beleid.

Een conforme uitvoering en uitwerking (door het College)

F.

Effectieve bundeling van krachten

G. Maximale benutting van middelen en partners en gericht

Goed functionerende planning & control cyclus.

werken met partners.

Toelichting op strategische doelen In de hoofddoelen komt de relatie tussen het politiek bestuur en zijn omgeving (burgers, instellingen, bedrijven en andere overheden en overheidsorganen) duidelijk tot uiting. Deze strategische doelen vloeien min of meer voort uit de rollen van de gemeenteraad en van het college. Binnen het programma politiek bestuur bestaat een heldere taakverdeling tussen de gemeenteraad en het college van burgemeester en wethouders, gericht op snelle en zorgvuldige besluitvorming en op efficiëntie bij het verrichten van taken. In 2008 is onderzoek gedaan naar de relatie tussen doelstellingen en indicatoren. Voor de Programmabegroting 2010 zullen voorstellen worden gedaan om verbetering aan te brengen in de formulering van doelen en de daarbij te hanteren indicatoren.

164




Nul-

Real

Begr

meting

2008

2008

Saldo

Begr

Begr.

2009

2010

7,0

7,2

7,0

7,2

6,5

7,0

50

60

Volksvertegenwoordiging A

Professionele raad en raadsleden

Nulme-

Indicator:

ting

• •

sep-

Goede kwaliteit van de vergaderingen Goede kwaliteit van besluitvorming

(Wordt gemeten door middel van vragenlijst voor

6.6

tember 2007

raadsleden en advies burgervisitatiecommissie.)

•

Rapportcijfer gemeenteraad uit wijksignaleringssysteem (2005: 5,68)

B

5,64

-

6,2

17.5584

20%

(2007)

Een goede publieke verantwoording Indicator:

•

Aantal bezoekers website gemeenteraad (ook tijdens

16.000

raadsvergaderingen)

•

-10,3%

(9,7%)

Aantal luisteraars en kijkers naar uitzendingen van raadsvergaderingen

•

o

Via omroep Mercurius

o

Via internet

(2006)

Opkomst gemeenteraad verkiezingen

56,78%

o

Absoluut percentage (2002: 56.23%)

o

Relatief percentage t.o.v. de G30

1188 2044

60%

+4,6%

≥5% (2002)

•

Plaats van de gemeentelijke website op de lijst

25

(2006) 17

≤ 25

8

≤ 20

≤ 20

Overheid.nl Monitor jaaronderzoek 2008

Heldere hoofdrichtingen C

Leesbare en toegankelijke beleidsuitgangspunten (kaderbrief, programmabegroting, jaarstukken en beleidsnota’s) Indicator: •

Het percentage raadsleden dat de o

Kaderbrief;

56%

87%

65%

22%

75%

80%

o

Programmabegroting:

61%

81%

70%

11%

75%

80%

o

Jaarstukken;

(2007)

87%

75%

80%

69%

90%

90%

18%

60%

70%

als begrijpelijk typeert. •

(2003)

74% -

De waardering door de burgervisitatiecommissie van de vergaderstukken uitgedrukt in een cijfer op een schaal van 1 tot 10

D

Een goed geïnformeerde raad en een goed informerend college. Indicator: •

Het percentage raadsleden dat de ontvangen informatie als voldoende en bruikbaar beschouwt.

•

Het percentage raadsvragen dat binnen de

85% (2007) 25%

afhandelingtermijn wordt beantwoord.

4

17.558: aantal unieke bezoekers website per jaar.

165



Subdoelstellingen E

Nul-

Real

Begr

meting

2008

2008

Saldo

Begr

Begr.

2009

2010

Betrokkenheid van de burgers bij het ontwikkelen van beleid. (2005)

Indicator •

percentage burgers, dat vindt dat zij tijdig wordt betrokken bij het ontwikkelen van beleid.

•

de waardering van burgers over de mate waarin de

14%

19%

35%

-16%

50%

65%

4,6

5,5

-0,9

6,0

7,0

54%

62%

-8%

65%

70%

85%5

-

-

65%

70%

68%

-

-

80%

85%

-

-

-

7,0

-

(2003) 4,5

gemeente overlegt met de bevolking over haar plannen •

(2003)

Het percentage burgers dat vindt dat zij invloed kan

54%

uitoefenen op het gemeentelijk beleid.

Uitvoering en uitwerking in overeenstemming met hoofdrichtingen F

Goed functionerende planning & control cyclus. Effectieve en efficiënte uitvoering van de programmabegroting. De conclusies uit de jaarstukken zijn input voor het richtinggevend debat. (2007)

Indicator: •

de mate van waardering van de raad

•

de mate waarin de subdoelen uit de

57%

programmabegroting worden gerealiseerd. o

het gemiddelde van de percentages van de subdoelen die per programma worden gerealiseerd.

•

Uitkomst kwaliteitsonderzoek van de Lokale

Cijfer

Rekenkamer B.V. naar de inzet en gebruik van de

2007

Programmabegroting en Jaarstukken. (eens per 2 jr)

Effectieve bundeling van krachten G

Maximale benutting van middelen van partners en gericht werken met partners. Indicator: •

Percentage van een doelgroep waarbij Leeuwarden een goede naam heeft. (wordt gemeten i.h.k.v. Expeditie Leeuwarden, nulmeting in 2001) o

Bij Leeuwarders

30%

24%6

45%

-21%

50%

50%

o

Bij Friezen

28%

20%

35%

-15%

40%

45%

o

Bij inwoners van de randstad

58%

-

63%

65%

65%

•

Percentage van beschikbare middelen uit het GSB dat

•

Percentage van beschikbare middelen uit het

100%

100 %

is ingezet. 100%

90%

10%

4

87

≥4

4

1

48

1

3

90%

100%

1

1

Stadsconvenant dat is ingezet. •

Aantal projecten/initiatieven waarvoor door gezamenlijke inzet middelen worden gegenereerd (Regiovisie).

•

Aantal gemeentelijke projecten waarvoor Europese subsidie is verkregen. Indicator wordt per jaar uitgedrukt. (Nulmeting 2000-2006: voor 7 gemeentelijke projecten Europese subsidie, 1 nog in behandeling. )

5 Percentage raadsleden dat van mening is dat de instrumenten aanbiedingsbrief, programmabegroting en jaarstukken qua inhoud goed op elkaar aansluiten.

166





Begr.

Real.

Begr.

Begr.

Begr.

Sub

2008

2008

2009

2010

2011

doel

x

+

Volksvertegenwoordiging •

Burgervisitatiecommissie, aanbevelingen uitwerken

A,B,C,D

Heldere hoofdrichtingen •

Actualisatie Stadsvisie afronden

x

+

C

•

Organiseren kennisateliers met de raad

x

+/-9

A, C, D

Effectieve bundeling van krachten •

Voorbereiding verlenging Regioconvenant

x

+

•

Voorbereiding actualisatie Stadsconvenant

x

+

•

Opstellen werkplan 2009 Westergozone

x

+

x

Prestaties Structureel Goede volksvertegenwoordiging •

Het consulteren van de burger en instellingen bij het maken en/of wijzigen van

G G

Real.

Sub

2008

doel

+

E

+

B,E

hoofdlijnen •

Tijdig betrekken van de burger bij plan- en beleidsvoorbereiding door middel van doelgroepgerichte communicatie

•

Scholen en trainen van raadsleden

-

A, B, E

•

Houden van een periodieke meting naar de kwaliteit van het bestuur

+

A, B, C, D,

•

Het afleggen van werkbezoeken

+

A

•

Het optimaliseren van de communicatie tussen burger en raad

+

B

•

Duidelijk en begrijpelijk communiceren naar de burger

+

B

•

Het vergroten van bekendheid van de raad bij burgers

+

B

•

Het ondersteunen van de raad

+

A, B, C, D

E, F, G

Heldere hoofdrichtingen •

Het nemen van besluiten (raad) en de voorbereiding hiertoe (raadscommissie)

+

A, B, D, E

•

Aansturen van de accountant

+

C, D, G

•

Het laten uitvoeren van rekenkameronderzoek

+

G F

Uitvoering en uitwerking in overeenstemming met hoofdrichtingen •

Monitoren uitvoering collegeprogramma

+

•

Ondersteuning en advisering bestuur.

+

D, F

•

Het verbeteren en maken van de Programmabegroting en de Jaarstukken

+

C, D, F

•

Het maken en verbeteren van de Informatiepakket, Kaderbrief

+

C, D, F

•

Het maken van een burgerjaarverslag

+

B G

Effectieve bundeling van krachten •

Coördinatie Grote Steden Beleid

+

•

Coördinatie Stadsconvenant

+

G

•

Deelname, ondersteuning bestuurders Regiovisie, BOSL, Westergozone

+

D, G

•

Interne coördinatie Expeditie Leeuwarden

+

D, G

6

Afwijking bij 95% betrouwbaarheid: Leeuwarden ong. 10%, Friesland 7%, voor beide geen significant verschil. Onderzoek was bovendien niet voor 100% herhaalbaar. 7 Het gaat om een 5-tal infrastructurele projecten, de ontwikkeling van de Kenniscampus, het gebied FEC-city en Nieuw Zaailand. 8 Het betreft projecten waarvoor gemeente co-financier is, geen aanvrager. 9 In 2008 is 1 kennisatelier gehouden voor het programma Werk en Inkomen

167

Jaarstukken 2008 2. Beleidsverantwoording •


De implementatie en borging van de inhoud en onderliggende filosofie van de stadsvisie

+

D, F, G

+/-10

G

+

G

en andere relevante ontwikkelingskaders •

Aangaan van samenwerking met een stad binnen Europa, mede om in aanmerking te komen voor meer subsidiemogelijkheden

•

Zorgdragen voor samenhang tussen de verschillende (intergemeentelijke) samenwerkingsvormen

•

Ondersteunen van het college.

+

G

•

Deelname SNN

+

G

Realisatie speerpunten (accenten verantwoordingsjaar)

Begr.

Real.

Sub

2008

2008

doel

•

Ontwikkelen nieuwe werkvormen gemeenteraad

+

A,B

•

Samenwerking met andere Friese gemeenten

+

D,G

•

De positie van Leeuwarden op landelijke schaal versterken

+

G

•

Uitwerken aanbevelingen evaluatie P&C-cyclus

+

C,D

•

Actualisatie stadsvisie

+

C,D,G

Analyse en Toelichting Volksvertegenwoordiging Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking B De groei van het aantal bezoekers van de website blijft achter bij de prognose, 9.7% en geen 20%. Een mogelijke verklaring hiervoor is dat de bezoekers van de website het lastig vinden om de juiste informatie te vinden binnen de website. Deze analyse blijkt ook uit een onderzoek naar de zoekwoorden waarmee een website wordt benaderd. Er wordt met verschillende schrijfwijzen gezocht naar de gemeenteraad, deze zoekterm scoort zelfs een derde plaats in het totaal van zoektermen. Terwijl op de home website een directe link zichtbaar is naar de Gemeenteraad. De behoefte is er wel, maar er wordt niet éénduidig in voorzien. Er wordt momenteel volop gewerkt aan een verbeterde website www.gemeenteraadleeuwarden.nl. Belangrijkste kenmerken van de verbetering zijn de toegankelijkheid, overzichtelijkheid en het makkelijk vinden van informatie. De live uitzendingen via internet zijn relatief nieuw, in 2007 werd er weinig naar gekeken, dit is in 2008 significant toegenomen en er is nog steeds sprake van een stijgende lijn. Ook het naderhand raadplegen van het digitale verslag, zowel audio als video verslag is eveneens toegenomen. In 2009 zal deze score vergeleken worden met andere gemeenten waar ook gebruik wordt gemaakt van hetzelfde systeem.

Overige toelichting

10

De raadsleden zijn gevraagd naar hun score in een rapportcijfer over de kwaliteit van de raadsvergaderingen (A). Hierbij is onderscheid gemaakt naar vergaderingen over de Jaarstukken (6.5), Richtinggevend raadsdebat (6.2), Kaderbrief (6.4), de Programmabegroting (7.1) en raadsvergaderingen in het algemeen (6.6). De kwaliteit van de besluitvorming is dit jaar niet gemeten, mede met het oog op de vermelde aanstaande wijzigingen van dit programma.

In 2008 zijn er ambtelijk contacten geweest met de stad Klaipéda in Litouwen. Samenwerking met deze stad verkeert nog in een verkennend stadium.

168



Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Afwijking Scholen/trainen van raadsleden is geen jaarlijks terugkerende activiteit, maar is afhankelijk van behoefte. Bij het aantreden van een nieuwe raad zal dit weer actueel zijn. Subconclusie

In 2008 zijn de nodige stappen gezet om de vernieuwing van werkvormen van de raad voor te bereiden. In 2009 zal de realisatie aan de orde zijn, en dan ook zal de effectiviteit van de maatregelen moeten blijken.

Heldere hoofdrichtingen Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking Rapportcijfer In 2008 is de burgervisitatiecommissie niet geconsulteerd met het oog op vergaderstukken een rapportagecijfer voor de vergaderstukken. Belangrijkste reden hiervoor was dat eerst de realisatie van eerder genoemd raadsbesluit zijn beslag moet hebben, eer dat een nieuwe waardering zinvol is. Waardering raadstukken

De score van 69% is een gemiddelde. Uit de enquête onder de raadsleden blijkt dat de raadsleden met een ruime meerderheid (75%) de Jaarstukken en de Aanbiedingsbrief qua informatiegehalte voldoende bruikbaar vinden. Echter de waardering van de Programmabegroting blijft achter met 56%. Volgens de toelichtingen is dit veroorzaakt door de versnipperde toezending in 2008 en de omvang van de programmabegroting. De scores op de indicatoren wijken behoorlijk af van wat het college als streefcijfer had geformuleerd. De cijfers komen uit de Rapportage Wijksignaleringssysteem 2007, het jaar waarin ook het referendum Nieuw Zaailand werd gehouden. Een goede verklaring voor de betrekkelijk lage scores is niet te geven. Bij de vraag of men tijdig wordt betrokken bij de ontwikkeling van nieuw beleid en plannen is het percentage dat het niet weet of geen mening heeft 39.

Overige Toelichting

De raadsleden zijn gevraagd naar hun waardering van de instrumenten/ documenten binnen de P&C cyclus. Een royale meerderheid vindt de stukken begrijpelijk. Er zijn wel kritische bemerkingen, o.a. over de omvang van met name de programmabegroting waardoor het lastig is tot de kern door te dringen. Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Overige Toelichting

Het organiseren van kennisateliers met de raad heeft met name als doel het betrekken van de raad bij de wijzigingen van de programma’s. Ook in 2008 heeft dit plaatsgevonden met betrekking tot het programma Werk & inkomen. Deze aanpassingen in dit programma zijn besproken binnen een reguliere commissievergadering. Uitvoering en uitwerking in overeenstemming met hoofdrichtingen Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Overige Toelichting P&C cyclus De bestaande P&C cyclus binnen de gemeente Leeuwarden en de mate waarin de instrumenten/documenten dit cyclisch karakter ondersteunen, wordt door een ruime meerderheid van de raadsleden positief gewaardeerd, blijkens een enquête. Statistiek & Onderzoek heeft een kritische blik geworpen op de indicatoren die de effecten meten van het Programma Politiek Bestuur. Conclusie daarvan is dat de doelstellingen scherper geformuleerd kunnen worden en dat sommige indicatoren vervangen zouden moeten worden.

169



In het voorjaar van 2009 zal aan de Lokale Rekenkamer BV weer een opdacht versterkt worden om een kwaliteitsonderzoek naar de Programmabegroting 2009 uit te voeren. Effectieve bundeling van krachten Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Overige Toelichting In 2008 is de Tussenevaluatie van het Stadsconvenant vastgesteld door ons en door het college van GS. Inmiddels zijn ook de voorbereidingen gestart voor een vervolg op het Stadsconvenant. Het Regioconvenant (Stadsregio Leeuwarden) loopt in 2009 af. Voor het vervolg op dat convenant zijn eveneens in 2008 de voorbereidingen gestart. Naast deze voorbereidingen loopt de discussie over bestuurlijke herindeling in Fryslân, die in een stroomversnelling is gekomen na de besluiten van de Zuidwesthoek gemeenten. Tevens is met de gemeente Boarnsterhim een overeenkomst gesloten over samenwerking op een aantal terreinen van bedrijfsvoering. Op landelijk niveau speelt de voorbereiding voor een vervolg op het Grotestedenbeleid. Speerpunten (toelichting) Ontwikkelen nieuwe werkvormen gemeenteraad;

De aanbevelingen van de burgervisitatiecommissie hebben in september 2008 in een raadsbesluit geresulteerd. Kern van dit besluit houdt in dat het besluitvormingsproces in duidelijke fases wordt opgesplitst, namelijk: informeren, meningsvormend en besluitvormend. De raadsvoorstellen zullen aangepast worden, afhankelijk van de fase waarvoor het is bedoeld. Voorts wordt met ingang van de nieuwe raadsperiode de samenstelling van de agendacommissie aangepast. Ook wordt de communicatie met de burger verbeterd door aanpassingen aan de publicaties in de Huis-aan-Huis krant, internet en via de lokale tv. Een belangrijke stap is al gedaan door de maandelijkse uitzendingen via de lokale tv Mercurius van ‘De raad deze maand’. In dit programma wordt de maandelijkse raadsvergadering voor het voetlicht gebracht en worden bespreekpunten toegelicht.

Samenwerking met andere Friese gemeenten;

De bestuurders die zitting hebben in het BOSL (Bestuurlijk Overleg Stadsregio Leeuwarden) hebben in 2008 uitgesproken, na 2009, door te willen gaan met de samenwerking in de stadsregio. In 2008 zijn de eerste voorbereidingen hiervoor gestart. Het is de bedoeling dat de raad in het najaar 2009 nader geïnformeerd wordt over de inhoud van de nieuwe samenwerkingsovereenkomst.

De positie van Leeuwarden op landelijke schaal versterken;

Leeuwarden is één van de 50 steden, die in de Atlas voor gemeenten op 40 punten met elkaar worden vergeleken. Qua inwonertal stond Leeuwarden in 2008 op de 30ste plaats. Qua woonaantrekkelijkheid is er een groot verschil in score met of zonder geografie, 31 en 11. Leeuwarden scoort de 2de plaats bij de verhouding tussen aantal banen en beroepsbevolking. Op sociale problematiek scoort Leeuwarden onder het gemiddelde (armoede, bijstand, langdurige werkloosheid, [jeugd]werkloosheid, potentiële probleemgroepen). Op een aantal andere criteria scoort Leeuwarden juist boven het gemiddelde (evenementen, rijksmonumenten, leefbaarheid, startende ondernemers, verjonging). Het beleid om de woonaantrekkelijkheid te vergroten en meer bezoekers naar de stad te lokken lijkt effect te gaan sorteren.

170



In het Elsevier-onderzoek ‘De beste gemeente’ staat Leeuwarden op plaats 32 van alle 443 gemeenten. Als steden gaan alleen Haarlem en Almere Leeuwarden voor. Leeuwarden scoort zeer goed (++) op: schone lucht, nabijheid onderwijs, nabijheid winkels, digitale dienstverlening (beoordeling door Advies Overheid.nl), nabijheid ziekenhuizen, huis- en tandartsen (per 1000 inwoners), verkeersveiligheid, economische positie, bereikbaarheid per trein. Uitwerken aanbevelingen evaluatie P&C cyclus;

Naar aanleiding van de evaluatie van de P&C cyclus uitgevoerd in het voorjaar van 2008, is het proces van begrotingsvoorbereiding aangepast, in de zin dat het richtinggevend debat in de vorm van besluitvormende raadsvergadering is gehouden. Hierdoor werd de rol en positie van de raad in dit voorbereidend proces steviger gemaakt.

Actualisatie stadsvisie.

In mei 2008 is ‘Leeuwarden fier verder! Op weg naar een duurzame stad’ met algemene stemmen vastgesteld door gemeenteraad. Nieuwe stadsvisie wordt door college ingebracht bij besprekingen over vervolg op stadsconvenant met provincie, over vervolg op convenant met omliggende gemeenten en over vervolg op Grotestedenbeleid. Van nieuwe stadsvisie is een publieksversie gemaakt. Extern is communicatietraject gestart om burgers, instellingen en bedrijven te informeren over inhoud nieuwe stadsvisie en actief te betrekken bij verdere ontwikkeling van stad en dorpen.

171



Wat mocht het kosten en wat heeft het gekost? x € 1.000 Lasten en baten 2008 Totale programma

Apparaats-

Kapitaal-

Overige

Totale

Totale

Saldo

kosten

lasten

lasten

lasten

Baten

A


3.904

40

4.066

8.010

478

-7.532

B

Begroting 2008 na wijziging

4.342

19

4.150

8.510

479

-8.031

C

Rekening 2008

4.009

96

4.040

8.144

422

-7.723

333

-77

110

366

-58

308

Apparaats-

Kapitaal-

Overige

Totale

Totale

kosten

lasten

lasten

lasten

Baten

x € 1.000 Resultaat 2008 Beleidsproducten

Saldo

071

Gemeenteraad

102

58

159

072

College van B&W

231

-77

52

207

-58

149

333

-77

110

366

-58

308

159

x € 1.000 Analyse van het resultaat

Apparaats-

Kapitaal-

Overige

Totale

Totale

kosten

lasten

lasten

lasten

Baten

Gemeenteraad

58

58

College van B&W

52

52

110

366

Saldo

58 -58

-6

-verrekeningen met reserves -niet relevante posten

333

-77

333

-77

256

256 -58

Analyse en Toelichting Programma Politiek bestuur Wat mocht het kosten en wat heeft het gekost? Gemeenteraad Tot een bedrag van € 23.000 is de meevaller van € 58.000 op overige lasten ontstaan door lagere dan geraamde voorlichtingskosten. Door diverse oorzaken is een meevaller van € 35.000 ontstaan. College van B&W

De kosten van internationale samenwerking zijn € 46.000 lager uitgevallen dan geraamd. Op diverse kosten is een meevaller ontstaan van € 6.000. Op Publieksvoorlichting is een tegenvaller van € 98.000 op de baten ontstaan. Door een geringere inzet van ambtelijke capaciteit op Publieksvoorlichting dan geraamd zijn de lasten lager uitgevallen dan geraamd. Daardoor kunnen er ook minder kosten aan derden worden doorbelast. De kosten van relatiegeschenken, eindejaarsbijeenkomst en publiciteit worden gemaakt door de sector Communicatie en doorbelast aan de diverse diensten. Zowel de kosten als de doorbelasting worden niet geraamd. Daadwerkelijk is voor de betreffende activiteiten € 48.000 doorbelast aan de diensten. Ten opzichte van de begroting leidt dit tot een meevaller van € 48.000 op de baten. Verder is er nog een tegenvaller van € 8.000 door lagere opbrengsten voor commissariaten.

172

308



Eindconclusie totale programma Politiek bestuur.

4.

Nieuwe Stadsvisie ‘Leeuwarden fier verder! Op weg naar een duurzame stad’ Burgervisitatiecommissie De aanbevelingen van de burgervisitatie zijn niet in de ‘goede voornemens fase’ blijven zitten, maar hebben geresulteerd in een raadsbesluit. De uitvoering van dit besluit zal in 2009 zijn effect hebben. Grotere bereidheid van omliggende gemeenten om met Leeuwarden samen te werken Grotere bereidheid van omliggende gemeenten om met Leeuwarden samen te werken Het aantal webdiensten is in 2008 uitgebreid

Verbeterpunten

1. 2.

Burgerparticipatie Toegankelijkheid van informatie voor burgers

Eindconclusie

De actuele discussie in Friesland over herindeling en samenwerking, is ook op Leeuwarden van invloed. De gemeente moet haar rol en positie in deze ontwikkelingen bepalen. Dat vergt de inzet van capaciteit en financiële middelen. Daarnaast zal de voortzetting van het lidmaatschap aan het Gebiedsplatform Midden Fryslân eveneens middelen vergen.

Successen

1. 2.

3.

173


174


Jaarstukken 2008 2. Beleidsverantwoording 2.1 Programmaverantwoording: Programma Veiligheid, openbare orde, handh. (10)

Programma Veiligheid, openbare orde handhaving (10) Raadscommissie: Bestuur en Middelen

Portefeuillehouder: Burgemeester Crone

Programmamanager: S. Tolsma

Speerpunten voor het begrotingsjaar • Intensivering ketensamenwerking in het veiligheidshuis met als doel minder recidive en verdere afname van de criminaliteit door: Persoonsgerichte aanpak (veelplegers, plegers huiselijk geweld, risico Antillianen, risicojeugdigen en jongvolwassenen, overlastplegers). Genoemde categorieën zijn ook speerpunt voor de raadsfracties, zoals uitgesproken op een bijeenkomst met de politie in juni 2007. Gebiedsgerichte aanpak (Binnenstad, Vrijheidswijk, Mondriaanbuurt, Heechterp/Schieringen-onderdeel van aanpak Kansenwijken/prachtwijken). • Borgen van de brandveiligheid in de afgifte en controle van de omgevingsvergunning; • Afronden en invoering van het beleidsplan beheersing van de fysieke veiligheidsrisico’s 2008 – 2011 in de gemeente Leeuwarden; • Afronden van het onderzoek naar de meest doelmatige en efficiënte organisatie Brandweer en verbeteren van huidige organisatie en werkwijze in het bestrijden van incidenten, rampen en zware ongevallen. Realisatie en voortgang speerpunten Ketensamenwerking De aanpak van Antilianen heeft zich in het veiligheidshuis verder Veiligheidshuis ontwikkeld. Met name de verbeterde samenwerking tussen gemeente en de GGZ en het Openbaar Ministerie levert goede resultaten op. De aanpak van ex-gedetineerden vindt plaats vanuit het veiligheidshuis en is daar volledig geborgd. Gebiedsgerichte aanpak

Deze aanpak is in het veiligheidshuis nog niet verder tot ontwikkeling gekomen en staat gepland voor 2009. Werkzaamheden hebben zich gericht op de voorbereiding van het toezicht- en handhavingsmodel.

Borgen brandveiligheid in afgifte en controle van omgevingsvergunning.

Vanwege uitstel van de omgevingsvergunning tot 2010 is dit punt niet gerealiseerd. De taken en processen die gelden voor de aanvraag, afgifte en controle van gebruiks-, bouw-, evenementen- en milieuvergunningen zijn in 2008 overgedragen aan de dienst Stadsontwikkeling en Beheer.

Beleidsplan Brandweer

Gerealiseerd. Het beleidsplan Brandweer bestrijkt de periode 2009 – 2012. De brandweer Leeuwarden beoogt de komende jaren een kwaliteitsverbetering.

Afronden onderzoek meest doelmatige en efficiënte organisatie brandweer Leeuwarden.

Gerealiseerd. Zie voor toelichting punt organisatiewijziging en nieuw rooster onder analyse en toelichting.

Verbeteren van de huidige organisatie en werkwijze in het bestrijden van incidenten, rampen- en zware ongevallen.

Gerealiseerd. De wisselwerking tussen de uitvoering van de operationele taken van de hulpverleningsdienst en de gemeente is verbeterd. De gemeente wordt in een vroeger stadium in een actieve rol betrokken. De gemeente wordt nu vanaf de gecoördineerde aanpak voor bestrijding aan de bron betrokken (GRIP 1).

175

Jaarstukken 2008 2. Beleidsverantwoording 2.1 Programmaverantwoording: Programma Veiligheid, openbare orde, handh. (10)

Successen 1. De veelplegeraanpak levert op dat regionaal 30 veelplegers (waarvan 15 Leeuwarders) in 2008 zijn afgevoerd van de veelplegerlijst en op het “rechte” pad zijn. 2. Door de intensieve samenwerking in het veiligheidshuis krijgt elke overlastpleger een aanpak op maat wat de overlast in enkele probleemwijken verbetert. Uiteraard heeft alles ook te maken met het ingezette straatwerk en de maatschappelijke opvang en (woon)begeleiding. 3. De wijkveiligheidsindex wijken laat zien dat op de items “leefbaarheid en veiligheid” en “schoon en heel” een mooie opgaande lijn te zien is. Ook bij de inbraken zien we deze trend, met name het laatste jaar zijn de bedrijfsinbraken afgenomen. Nog steeds is er 1 code rood wijk, zijnde de binnenstad. 4. Uitvoering van onderzoek naar meest doelmatige en efficiënte organisatie Brandweer. 5. Voorlichting brandveiligheid aan scholen. 6. Operationeel worden van voertuigautomatisering 1e lijnsvoertuigen. Verbeterpunten 1. De burgerversie van de veiligheidsmonitor is nog niet gerealiseerd, wel zijn de voorbereidingen gestart. Wel worden de burgers geïnformeerd door regelmatige publicaties over de veiligheid op onze website www.veiligleeuwarden.nl en in de wijkplannen. 2. De aanpak van jeugdige criminelen in het veiligheidshuis moet verder worden verbeterd, met name de inzet hierbij van lokaal werkende partijen. Ook hier is de voorbereiding gestart. 3. De overlast veroorzaakt door burengerucht, twist en geluid is verergerd volgens de wijkveiligheidsindex. Hier wordt in 2009 op ingezet onder meer met het huisverbod voor plegers van huiselijk geweld. 4. De inzet van de buurtagenten moet in 2009 efficiënter worden en het preventief fouilleren moet in de planning van politie weggezet worden. Politie heeft dit opgenomen in haar jaarplanning 2009.

176


2.1 Programmaverantwoording: Programma Veiligheid, openbare orde, handh. (10)


Strategisch Algemeen


Subdoelstellingen

Veiligheid en openbare orde

A. Daling van het aantal veelplegers. B. Vermindering overlast in de eigen woonomgeving door drugs,

doel

•

Minder veelplegers en minder door hen veroorzaakte kleine criminaliteit (MOP).

•

Aanpak van huiselijk geweld, leidend tot een vermindering van (de herhaling van) huiselijk geweld. (MOP).

•

Minder overlast zowel in de openbare ruimte als in

alcohol e.d.

C. D. E. F.

Minder overlast door jongeren en jeugdgroepen (MOP). Veilige wijken. Lage criminaliteit onder Antilliaanse jongeren (MOP). Lagere criminaliteit en uitval.

woningen veroorzaakt door personen (waaronder jongeren, daken thuislozen, verslaafden) (MOP).

•

Minder criminaliteit en overlast (o.a. door minderjarigen) in de risicogebieden en de woonomgeving (MOP).

Een veilig Leeuwarden

Brandweer

•

bewoners en bezoekers van de gemeente Leeuwarden

•

G. Beperkte schade bij brand en een grotere overlevingskans bij

Goede brandweerzorg en hulpverlening voor de

(water)ongevallen.

H. Bewustzijn van brandveiligheid en de veiligheid bij andere

Het voorkomen van incidenten

gevaarlijke situaties.

I.

Het kunnen treffen van doeltreffende maatregelen indien zich een ramp of zwaar ongeval voordoet

J. Bewustzijn van brandveiligheid en de veiligheid bij andere gevaarlijke situaties

177




Nul-

Real

Begr

meting

2008

2008

32%

nb

25%

33%

100%

34%

Saldo

Begr

Begr.

2009

2010

nb

25%

25%

45%

+55%

50%

50%

nb

45%

nb

50%

50%

56%

nb

45%

nb

45%

45%

Veiligheid en openbare orde A

Daling van het aantal veelplegers (MOP) Indicator: •

Percentage waarmee de kleine criminaliteit veroorzaakt door veelplegers daalt (totaal woningen auto-inbraken);

•

Het percentage minderjarige veelplegers dat een nazorg- en/of resocialisatietraject succesvol afrondt;

•

Het percentage volwassen veelplegers dat een nazorg- en/of resocialisatietraject succesvol afrondt;

•

Het percentage volwassen overlastgevende en ordeverstorende veelplegers waarvoor een zgn. VAV-traject wordt aangeboden ten opzichte van het totale aantal geregistreerde volwassen overlastgevende en ordeverstorende veelplegers.

B

Vermindering overlast in de eigen woonomgeving door drugs, alcohol e.d.* Indicator: •

Het percentage van de bevolking op wijkniveau dat aangeeft de afgelopen 12 maanden in de eigen woonomgeving overlast te hebben ervaren van drugsgebruikers, drugsdealers, alcoholisten en/of ‘enge’ mensen. •

Vrijheidswijk

43%

27%

30%

+3%

30%

30%

•

Oranjewijk/ Tulpenburg

35%

11%

30%

+19%

30%

30%

•

Binnenstad

44%

29%

35%

+6%

30%

30%

16%

14%

12%

-2%

11%

11%

6,71

7,1

7,1

-

7,2

7,2

* cijfers wijksignaleringssysteem 2007), pas in 2009 wordt weer gemeten) C

Minder overlast door jongeren en jeugdgroepen (MOP) Indicator: •

Het percentage van de Leeuwarder bevolking dat aangeeft de afgelopen 12 maanden in de eigen woonomgeving regelmatig en vaak overlast te hebben ervaren van rondhangende jongeren.

D

Veilige wijken.

•

Veiligheidsindex (monitor)

(monitor: de gemiddelde veiligheidsituatie uitgedrukt in rapportcijfer) Indicator: •

De cijfers van de door Leeuwarden ontwikkelde veiligheidsindex, een door de gemeente in samenwerking met het rijk ontwikkelde indicator (indeling wijken in rood, geel, blauw en groen).

178

•

Rood:

2

1

1

-

O.b.v.

O.b.v.

•

Geel:

7

5

4

-1

analyse

analyse

•

Blauw

11

12

14

-2

2008

2009

•

Groen:

7

9

8

1



Subdoelstellingen

Nul-

Real

Begr

meting

2008

2008

Lage criminaliteit onder Antilliaanse jongeren. (MOP)

E

Begr

Begr.

2009

2010

20 trajecten =

Indicator: •

Saldo

Het percentage Antilliaanse jongeren dat in een

15 tra-

traject zit en deze succesvol afrondt.

jecten

60%

60%

-

60%

60%

20211

366

270

96

250

225

492

543

560

17

545

520

100%

100%

100%

-

100 %

100 %

58,4 %

90,4%

100%

-9,6%

100%

33%

100%

-67%

100%

100%

100%

-

50%

100%

75%

+25%

50 %

90%

100%

-10%

1

2

2

-

Lagere criminaliteit en uitval.

F

Vermindering criminaliteit en uitval (MOP)=prestatie Indicator: •

Het totale aantal minderjarige autochtone en allochtone verdachten neemt af. (betreft firstoffenders, lichte criminelen en harde kern jongeren);

•

Het totale aantal autochtone en allochtone verdachten van 18 tot 24 jaar neemt af (in rechtbankzaken).

Brandweer Beperkte schade bij brand en een grotere

G

overlevingskans bij (water)ongevallen. Indicator: •

Het voldoen aan de norm met betrekking tot de genormeerde opkomsttijden.

H Grotere veiligheid in inrichtingen (inrichtingen waar > 50 personen aanwezig kunnen zijn, waar > 10 personen nachtverblijf wordt verschaft en instellingen met bewoners met verminderde zelfredzaamheid) Indicatoren: •

Het percentage gebruiksvergunningen dat wordt afgegeven afgezet tegen het totale aantal af te geven vergunningen;

•

Het percentage inrichtingen waarbij voldaan wordt aan de controlefrequentie gebruiksvergunning;

I Het kunnen treffen van doeltreffende maatregelen indien zich een ramp of zwaar ongeval voordoet. Indicatoren: •

Het in stand houden van een piketregeling incidentbestrijding van de gemeente Leeuwarden.

•

Het ontwikkelen en in stand houden van een adequate organisatie van en werkwijze in de bestrijding van incidenten, rampen en zware ongevallen in de gemeente Leeuwarden.

•

Een geactualiseerd rampenplan

•

Het beschikbaar hebben van rampenbestrijdingsplannen voor risicovolle ondernemingen.12

11 12

Streefcijfer voor beide leeftijdscategorieën aan het eind van de beleidsperiode. Betreft Schuurmans en de Vliegbasis.

179



Subdoelstellingen

Nul-

Real

Begr

meting

2008

2008

Saldo

Begr

Begr.

2009

2010

30

J Bewustzijn van brandveiligheid en de veiligheid bij andere gevaarlijke situaties Indicatoren: geven van voorlichting over brandveiligheid: •

aantal scholen (per school 1 groep);

30

79

30

+49

30

•

aantal maatschappelijke groeperingen;

15

15

15

-

15

15

•

advisering bouwaanvragen op brandveiligheid in

100 %

100%

100%

-

100 %

100 %

overeenstemming met vraag bouwen en wonen binnen gestelde termijnen.



Begr.

Real.

Begr.

Begr.

Begr.

Sub

2008

2008

2009

2010

2011

doel

x

+

x

x

x

+

Veiligheid en openbare orde •

Veiligheidshuis

A,C,E,F

Brandweer •

Ontwikkelen van het Beleidsplan beheersing van de

G, H, I, J

fysieke veiligheidsrisico’s in de gemeente Leeuwarden 2008-2011 (= actualisatie van het Beleidsplan brandweerzorg en rampenbestrijding van de gemeente Leeuwarden 2002-2006) •

Actualisatie van het Rampenplan van de gemeente

x

+

I

x

-

I

x

+

I

Automatisering alle 1e lijnsvoertuigen

x

+

G

Afronden onderzoek beschikbare

x

-

G

x

+/-

I

Leeuwarden 2005 in het Plan voor de bestrijding van incidenten, rampen en zware ongevallen in de gemeente Leeuwarden 2007 •

Het maken van een oefenplan voor de bestrijding van incidenten, rampen en zware ongevallen

•

Het bijdragen aan de ontwikkeling van de Veiligheidsregio Fryslân

• •

bluswatervoorziening. Naar aanleiding van dit onderzoek zal een besluit worden genomen om al dan niet een tankwagen aan te schaffen om een eventueel tekort aan bluswater tijdens het eerste kwartier goed op te kunnen vangen. •

Opstellen risico inventarisatie op basis van Leidraad Maatramp en Leidraad Operationele Prestaties.


Real.

Sub

2008

doel

+

A

Veiligheid en openbare orde Alle minderjarige veelplegers (100%) komen in traject. (MOP) •

Jaarlijks worden 35 meerderjarige veelplegers in de stelselmatige daderaanpak opgenomen. (MOP)

180



Jaarlijks wordt aan 35 meerderjarige veelplegers een resocialisatietraject aangeboden.

+

A

+

A

+

A

+

C

+

D

+

A, C, D, E

(MOP) •

Realisatie van een sluitende opvang en hulpverlening, gericht op overlastgevende personen (MOP).

•

Jaarlijks wordt aan 30 Vav-veelplegers een resocialisatietraject aangeboden. Dat betreft 45 % van het totale aantal overlastgevende en ordeverstorende veelplegers. (MOP)

•

Jaarlijks worden alle jeugdgroepen in kaart gebracht en wordt op elke groep een plan van aanpak ontwikkeld en uitgevoerd. Er zijn thans 12 jeugdgroepen, waarvan 2 criminele, 5 overlastgevende en 5 hinderlijke. (MOP)

•

Er wordt een plan van aanpak gemaakt voor de wijken met de code rood. Als gevolg van de maatregelen krijgen de wijken die nu de code rood hebben, de code geel. De wijken met code geel houden minimaal de code geel.(MOP)

•

Surveillance door Stadstoezicht in Binnenstad, Stationsgebied, Woonwijken en Buitengebieden

•

Toezicht door Stadswachten in de Prinsentuin

+

•

Surveillance gebruikersruimte Zuidergrachtswal

+

•

Toezicht door Stadswachten bij evenementen in de binnenstad / verkeer regelen

+

•

Horecatoezicht (stadswachten)

+

•

Uitvoering gemeentelijke taak inzake ‘Gevonden Voorwerpen’ (stadswachten)

+

• •

Jaarlijks worden 15 Antilliaanse jongeren in intensief traject opgenomen (MOP)

+

A, C, D, E A, C, D, E A, C, D, E A, C, D, E A, C, D, E E

Realisatie van een sluitende aanpak voor risicojongeren, waarbij jaarlijks in diverse

+

F

Aantal (10) stadionverboden (SV) en begeleidingstrajecten risicosupporters met SV

+

F

Het opstellen van een contract tussen de strafketen partners en de lokale partners t.b.v.

+

F

+

G

+

I

trajecten 80 jongeren individueel worden begeleid naar wonen, scholing en werk, ter voorkoming van uitval en daardoor kans op verval in criminaliteit. (MOP)

• •

intensieve samenwerking. (MOP)

Brandweer •

In alle gevallen (100 %) tweezijdig aanrijden naar incidenten overeenkomstig de in de uitrukprocedure tweezijdig aanrijden benoemde situaties.

•

Het actualiseren van het gemeentelijk rampenplan.

•

Het actualiseren van de rampenbestrijdingsplannen.

-

I

•

Geven van voorlichting over brandveiligheid aan 30 scholen en 15 groepen.

+

J

•

De advisering van alle aanvragen(100 %) omgevingsvergunningen op de gestelde

G

veiligheidseisen. NOG GEEN SPRAKE VAN OMGEVINGSVERGUNNING •

Uitvoering van de adviesfunctie bij ruimtelijke ontwikkelingen.

•

Het opgeleid en (realistisch) geoefend houden van het repressieve personeel

+/-

G, I

+

G

overeenkomstig de daarvoor gestelde eisen in Kwaliteit Brandweerpersoneel en de Leidraad Oefenen. •

Het introduceren en in stand houden van het loopbaanbeleid, aanstellingskeuring en

+/-

Periodiek Preventief Medisch Onderzoek (PPMO).


•

Het veiligheidshuis is vanaf 18 januari 2008 volop in bedrijf en eind 2008 is gestart met de implementatie van het nieuwe cliëntenregistratiesysteem PIX, zodat informatie-uitwisseling tussen de partners wordt verbeterd en de informatie uit de casusoverleggen sneller toegankelijk is. De persoonsgerichte aanpak wordt in 2009 uitgerold over de provincie Fryslân. Nieuwbouw brandweerkazerne

Begr.

Real.

Sub

2008

2008

doel

+

+

-

181



Analyse en Toelichting Veiligheid en openbare orde Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking Alle veelplegers komen in de stelselmatige daderaanpak. Er zijn meer overlastgevers in een resocialisatietraject opgenomen en minder veelplegers, omdat de veelplegers vaak al aan reclasseringstrajecten deelnemen. Per saldo is het aantal afgesproken trajecten ruimschoots behaald. En de resultaten zijn boven verwachting. In 2008 waren er 12 minderjarige veelplegers; in 2009 zijn dit er nog maar 7 wegens niet meer voldoen aan de criteria en/of bereiken van de 18-jarige leeftijd. Aantal Antillianen in traject 20 personen: • van deze 20 kwamen 5 personen uit 2007 • Van deze 20 zijn 4 opnieuw teruggekomen, bijv. uit detentie • Van deze 20 waren 2 in de leeftijd onder de 18; 9 in de leeftijd 18-23; 4 in leeftijd 23-27 en 5 in de leeftijd 27+ • 4 zijn aangemeld bij RMC • 9 zijn doorgestuurd naar HWL • 4 zijn doelen behaald en succesvol doorverwezen, waarvan 2 naar VIG (individuele gezinscoaching) • 2 zijn afgesloten nadat ze in detentie kwamen • 7 zijn afgesloten i.v.m. leeftijd na een adviesgesprek Dit beeld schetst het moeilijke karakter van de doelgroep. Voor wat betreft de wijkveiligheidsindex: het totale rapportcijfers van Leeuwarden is lichtelijk gedaald van 7,28 naar 7,14 dit jaar, echter nog ruim boven het eerste meetjaar 2004 toen het cijfer 6,71 was. De binnenstad heeft nog steeds een onvoldoende (4,5). We moeten alert zijn op de veiligheidssituatie in de volgende wijken: Vrijheidswijk, Vliet, Heechterp, Schieringen en Wielenpolle. De cijfers schommelen zo rond de 5,5. Overige toelichting Veiligheidsbeleid

Voor de uitvoering van alle activiteiten in het veiligheidsbeleid maken we onder meer dankbaar gebruik van de GSB/MOP gelden. In 2008 bleek dat we vanaf 2010 te maken krijgen met minimaal een halvering van het thans beschikbare budget, nu € 1,2 mln per jaar. Op landelijk niveau is het college van B&W op diverse niveaus druk bezig om meer budget te verkrijgen. De uitkomst van deze inzet is echter nog onzeker. Ook hebben we eind 2008 een eerste verkenning gemaakt over het in de afgelopen 4 jaar gevoerde veiligheidsbeleid. Dit levert op dat we zeker voor circa € 0,9 mln aan projecten en activiteiten hebben die hoge prioriteit kennen om te continueren. Dit vanwege de ernstige problemen van de doelgroep, maar ook vanwege de geboekte successen.

Cameratoezicht

De extra camera’s zijn geïnstalleerd en technische mankementen zijn aangepakt. In 2009 wordt het cameratoezicht geëvalueerd.

Burgerversie veiligheidsmonitor

In 2008 zijn de besprekingen hervat en in het voorjaar 2009 zal de burgerversie op het internet komen (is tevens toezegging aan de raad)

Communicatie veiligheid op internet

De wijkveiligheidscijfers worden jaarlijks op www.veiligleeuwarden.nl gezet en in de categorie laatste nieuws worden alle recente veiligheidsontwikkelingen geplaatst.

182



Samenwerking tussen politie en stadwachten

In 2008 is goed samengewerkt bij grote evenementen. Het in 2009 te implementeren toezicht- en handhavingsmodel zal deze samenwerking verder borgen.

Toekomstig veiligheidsbeleid

In 2008 is geïnvesteerd (samen met de G27 en de ministeries BZK, WWI en Justitie) om het veiligheidsbeleid na 2010 op de agenda te houden. Deze samenwerking zal in 2009 moeten leiden tot een gezamenlijk op te stellen veiligheidsagenda en dito begroting.

Integrale overheidshandhaving

Gemeente, politie, het OM en de Belastingdienst hebben een convenant gesloten om de integrale overheidshandhaving te kunnen uitvoeren. Ook is het project bestuurlijke handhaving georganiseerde criminaliteit gestart (bovenregionaal niveau). Burgemeester Crone is voorzitter van de stuurgroep. Met deze aanpak kan o.a. witwassen van geld door middel van vastgoed, hennepteelt etc. worden aangepakt.

Kadernota Integrale veiligheid

In 2008 zijn de voorbereidingen gestart voor de evaluatie van de kadernota Integrale veiligheid in 2009, hierbij wordt de gemeenteraad betrokken. Met ingang van 2010 is de nieuwe kadernota met bijbehorend actie(jaar)programma gereed en vastgesteld.

Jeugd en alcohol

In het kader van de Pilot Drank en horecawet zijn de twee aangewezen toezichthouders actief bij de controle op jeugd en alcohol en andere zaken rond naleving van de Drank- en Horecawet.

Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Overige toelichting In 2008 is onder leiding van de Gemeente Leeuwarden op regionaal niveau de landelijke veiligheidsmonitor ontwikkeld tot een product voor de Friese gemeenten. Deze monitor vervangt onder andere de politiemonitor bevolking en de GSB monitor leefbaarheid en veiligheid. De monitor wordt in de herfst van 2009 voor het eerst afgenomen en de resultaten worden bekend gemaakt in het voorjaar van 2010. De Gemeente Leeuwarden regelt de aanbesteding voor de participerende Friese gemeenten. Het bestek is gereed gemaakt en de aanbesteding vindt plaats in de periode februari-april 2009. Om die reden is er in 2008 geen GSB meting geweest onder de Leeuwarder bevolking. De meting van 2009 levert gegevens op voor de eindevaluatie GSB/MOP periode 2005 t/m 2009. Speerpunten (toelichting)

Nieuw beleid (toelichting)

De aanpak van criminele en overlastgevende Antillianen stond in 2008 ook onder druk in verband met een gewijzigd rijksbeleid en dito financiering. Eind 2008 hebben we echter de verzekering gekregen van de minister dat we vanaf 2010 in ieder geval niet minder rijksgeld zullen ontvangen dan nu het geval is. Er zijn gesprekken gevoerd met het ministerie om de minister te bewegen ons budget te verhogen in verband met de ernstige problematiek in Leeuwarden, dat een forse investering vereist. Jongeren in het veiligheidshuis: in 2008 zijn gesprekken gevoerd om het trajectberaad jeugd uit te breiden met RMC-leerpicht-inzet. Dit lijkt in 2009 te slagen. Dit is een goede stap voorwaarts in de samenwerking. Het veiligheidshuis is volop in beweging. Het ministerie van Justitie is bezig een landelijk dekkend netwerk van veiligheidshuizen te realiseren. Er is in het veiligheidshuis Fryslân een ketenmanager aangesteld en 3 informatiemakelaars. Ook is het cliëntregistratiesysteem PIX aangeschaft.

183



De ontwikkeling van de gebiedsgerichte aanpak en het vormen van een regionaal kennis- en expertisecentrum geschiedt in 2009. Vanuit JVZ en J&O participeren ambtenaren in het veiligheidshuis in diverse casusoverleggen. De aanpak van huiselijk geweld is uitgebreid met het tijdelijke huisverbod. Er is voor 2009 geld beschikbaar gesteld voor trajecten voor daders. Gezien de eerste cijfers van 2009 lijkt het erop dat hier geld bij moet. De verwachting is dat er veel meer daders uit huis worden geplaatst en die een traject moeten volgen. Subconclusie

Alles overziend liggen we goed op koers. Partijen die werken met de criminele en/of overlastgevende doelgroep vinden elkaar elk jaar sneller en beter. Met name het veiligheidshuis heeft hier zeker in bijgedragen. De afgesproken aantallen trajecten voor de diverse doelgroepen worden ruimschoots gehaald.

Brandweer Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking Afgegeven Deze taak is in het kader van de WABO overgegaan van de dienst gebruiksvergunBrandweer naar de dienst Stadsontwikkeling en Beheer. Vanwege de ningen / voldoen aan overgang zijn bestaande vacatures bij de brandweer in 2008 niet meer controlefrequentie ingevuld. gebruiksvergunDe overgang heeft - met name als gevolg van het loskoppelen van het ningen repressieve deel van de functies - geleid tot vertrek van een aantal personeelsleden. Het gevolg van de vacatures en opstartproblemen bij de nieuwe dienst is dat het aantal afgegeven en gecontroleerde gebruiksvergunningen onder de gestelde norm is gebleven. Een geactualiseerd rampenplan.

Overige toelichting: Genormeerde opkomsttijden

In december 2008 is de laatste hand gelegd voor een nieuw rampenplan. Hierin is onder andere de nieuwe rampenbestrijdingsstructuur vastgesteld. Bestuurlijke vaststelling heeft nog niet plaatsgevonden, omdat de afstemming van het nieuwe rampenplan met de betrokken externe partijen nog niet is afgerond. De norm is dat de brandweer in 80 % van de gevallen binnen de genormeerde opkomsttijd aanwezig moet zijn. Uit een meting is gebleken dat de Brandweer Leeuwarden in 83 % binnen 8 minuten ter plaatse is.

Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Afwijking: Opstellen oefenplan Er is geen oefenplan opgesteld, vanwege prioriteitsstelling bij de bestrijding van organisatieontwikkeling. incidenten, rampen en zware ongevallen. Onderzoek beschikbare bluswatervoorziening

Vanwege prioriteitstelling bij de organisatieontwikkeling is de keuze gemaakt dit punt in het beleidsplan 2009 – 2012 op te nemen.

Opstellen risico inventarisatie

Deze taak is door de Hulpverleningsdienst Fryslân uitgevoerd.

184



Leidraad Maatramp en Operationele Prestaties

De wettelijke taak is uitgevoerd door de Hulpverleningsdienst Fryslân. Het lokale maatwerk is nog niet uitgevoerd. Deze taak zal door het nieuwe team Operationele Informatie Voorziening (OIV) met ingang van 2009 worden opgepakt.

Uitvoering adviesfunctie ruimtelijke ontwikkeling PPMO

Momenteel wordt een pilot met betrekking tot de Periodiek Preventief Medisch Onderzoek(PPMO) bij een brandweerkorps in Nederland uitgevoerd. Zodra de uitkomsten hiervan bekend zijn zal de PPMO binnen het beleid van de Brandweer Leeuwarden worden ingevoerd.

Overige toelichting Bijdrage ontwikkeling veiligheidsregio Fryslân

Voertuigautomatisering

Speerpunten Doelmatige en efficiënte organisatie.

Organisatiewijzing

Rooster 24 uursdienst

Nieuw Beleid (toelichting)

Door de Friese gemeenten is op 9 juli 2008 een convenant getekend met de minister van Binnenlandse Zaken. Dit convenant houdt onder andere in dat voor 31 december 2009 een besluit zal worden genomen over het al dan niet regionaliseren van de Brandweer. In het convenant zijn afspraken opgenomen over opkomsttijden van functionarissen, het opstellen van een regionaal risicoprofiel, oefenen en opleiden, het onderzoek naar regionalisering van de brandweer en samenwerking van gemeenten op het gebied van rampenbestrijding. In 2008 is de voertuigautomatisering operationeel geworden. Hiermee is een goede informatievoorziening op de 1e lijnsvoertuigen gegarandeerd. Het speerpunt meest doelmatige en efficiënte organisatie bestaat uit twee hoofdpunten: organisatiewijziging en nieuw rooster 24 uursdienst. Hieronder worden beide punten toegelicht. In 2008 is het fundament gelegd voor de organisatiewijziging van de dienst Brandweer. Drie vakinhoudelijke, beheersmatige teams zijn gevormd: Operationele informatievoorziening, Opleiding en oefening en Materieel en huisvesting. Voor het team Materieel en huisvesting is een teamleider geworven. De organisatiewijziging is tot stand gekomen met medewerking vanuit het personeel. Positief hierbij is de open houding tussen personeel en kader. Na de afronding van de organisatiewijziging krijgt de vakinhoudelijke kwaliteit meer aandacht. In 2008 is gedraaid met een vier ploegenrooster. Na evaluatie is besloten om in 2009 met een drie ploegenrooster te werken. De grotere sterkte van het drie ploegen rooster is een randvoorwaarde om de continuïteit van opleiding en oefening gestalte te geven. Binnen de ploegen bestaat voor het nieuwe rooster een groot draagvlak. In 2008 is het onderzoek gedaan naar de mogelijkheid van gezamenlijke huisvesting met de Hulpverleningsdienst Fryslân. Een knelpunt bleek de ontsluitingsmogelijkheden van het terrein aan de Aldlânsdyk. Voor werknemers en bezoekers van de Hulpverleningsdienst is een toegang noodzakelijk die gescheiden is van de uitrukfunctie. Het bleek niet mogelijk om deze ontsluiting te realiseren. In november is door het College van B & W besloten om af te zien van gezamenlijke huisvesting met de Hulpverleningsdienst Fryslân. Daarnaast heeft het college de opdracht gegeven om de consequenties van nieuwbouw in eigen beheer te onderzoeken.

185




Apparaats-

Kapitaal-

Overige

Totale

Totale

kosten

lasten

lasten

lasten

Baten

18

176

20

196

4

-135

360

87

446

93

71

23

94

-24

606

130

Beleidsproducten 020

Integraal veiligheidsbeleid

158

021

Brandweer

491

022

Rampenbestrijding

-22 626

4

Saldo

737 x € 1.000

Lasten en baten 2008

Apparaats-

Kapitaal-

Overige

Totale

Totale

kosten

lasten

lasten

lasten

Baten

totale programma

Saldo

A


7.267

312

1.635

9.215

432

-8.783

B


7.397

310

1.879

9.586

470

-9.116

Rekening 2008:

6.771

307

1.903

8.980

601

-8.379

626

4

-24

606

130

737

C

Resultaat B-C


Kapitaal-

Apparaats

Andere

Totale

Totale

lasten

Kosten

lasten

lasten

baten

30

30

30

30

1. Opleidingen/oefenen rampenbestrijding 2. Inhuur personeel 3. Afgifte gebruikersvergunningen. 4. Afboeking vordering HVD Fryslân. 5. Resultaat compensabele BTW HVD Fryslân.

18

Saldo

30

38

30 38

-41

-41

18

18

626

626

- verrekeningen met reserves: - niet relevante posten: 1. Apparaatskosten.

626

2. Kapitaallasten

4

4

3. Afboeking voorziening Duiktaak 4. Overige kleine verschillen Totaal

4

626

4

-104

-104

104

0

2

2

29

31

-24

606

130

736

Analyse en Toelichting Programma Veiligheid, openbare orde en handhaving Wat mocht het kosten en wat heeft het gekost? Integraal Het voordelig resultaat op apparaatskosten van € 626.000 heeft de volgende Veiligheidsbeleid oorzaken. Door vacatures bij de Brandweer zijn minder uren op de producten verantwoord. Voor stadstoezicht en veiligheid zijn via Reax drie gesubsidieerde krachten van Reax ingezet waaraan geen salariskosten zijn verbonden. De Vliegbasis Leeuwarden heeft door haar Open Dagen de kosten van het oefenen van het rampenbestrijdingsplan betaald. Hierdoor ontstaat een voordeel van € 30.000. Er is minder personeel ingehuurd dan de verwachting was waardoor een incidenteel voordeel ontstaat van € 30.000.

186



Van de Hulpverleningsdienst Fryslân is een incidentele bijdrage van € 18.000 ontvangen voor de compensabele BTW. De verwachte bijdrage van de Hulpverleningsdienst Fryslân van € 41.000 over 2007 voor de decentrale kosten van C2000 vervalt. De Hulpverleningsdienst heeft bij zijn resultaatbestemming van 2007 besloten deze bijdrage niet terug te geven aan gemeenten. Bij het opstellen van de jaarrekening 2007 van de gemeente Leeuwarden was hier wel van uitgegaan. Door het uitstellen van het gebruiksbesluit zijn meer gebruiksvergunningen afgegeven. Hierdoor is de legesopbrengst € 38.000 hoger. In de begroting was al rekening gehouden met de invoering van het gebruiksbesluit waardoor minder objecten vergunningsplichtig zijn. Overige voordelig resultaat van de kapitaallasten en de overige kleine mee- en tegenvallers bedraagt € 35.000.

Eindconclusie programma Veiligheid, openbare orde en handhaving Successen Vanaf 2004 meten we de wijkveiligheid. Na een aanvankelijke vrij sterke stijgende lijn t/m 2007 zien we in 2008 een kentering. In de beleving van de burgers wordt de stad zeker schoner, leefbaarder en veiliger. De Veelplegeraanpak is, mede door de samenwerking in het veiligheidshuis, veelbelovend. Verbeterpunten De aanpak van burengerucht, ruzie en twist wordt in 2009 nader uitgewerkt en aangepakt en de jeugdcriminaliteit wordt in het veiligheidshuis beter in samenhang opgepakt. Eindconclusie Integrale veiligheid: We moeten blijven investeren in de realisatie van veiligheid. We hebben hier samen met de partners intensief aan gewerkt. Het resultaat kan echter nog beter. Met de ontwikkeling van de gebiedsgerichte aanpak in het veiligheidshuis die in 2009 van start gaat maken we een nieuwe slag. Brandweer: Het onderzoek naar de meest doelmatige en efficiënte organisatie heeft het nieuwe 24 uurrooster opgeleverd. Daarnaast is de basis gelegd voor de organisatiewijziging welke naar verwachting per 1 juli 2009 zal zijn afgerond. Samen met het beleidsplan 2009 – 2012 is de basis gelegd voor een kwaliteitsimpuls voor de Brandweer Leeuwarden.

187


188



2.1 Programmaverantwoording: Programma Sport (11)

Programma Sport (11) Raadscommissie: Welzijn


Programmamanager: Mevrouw F. Ytsma

Speerpunten voor het begrotingsjaar • Optimalisering gebruik en onderhoud sportcomplexen • Realisering sporthal Kenniscampus Realisatie en voortgang speerpunten Optimalisering gebruik en onderhoud sportcomplexen

Het proces van optimalisering en onderhoud is nog volop in gang.

Realisering sporthal Kenniscampus

De bouw van de sporthal start naar verwachting in 2009, de oplevering van de hal zal vervolgens in 2010 zijn.

Successen 1. Oplevering Cruijff Court 2. Oplevering Richard Krajicek Playground 3. Eerste Leeuwarder Sportfeest op 29 augustus 2008 Verbeterpunten 1. Herziening van het Programma sport voor het begrotingsjaar 2010

189




Strategisch algemeen


Subdoelen

Mogelijkheden tot sportbeoefening

A.

doel Het gebruik door sporters van de gemeentelijke

Voldoende mogelijkheden voor burgers om hun vrije tijd

basissportaccommodaties blijft jaarlijks minimaal gelijk aan basisjaar

te besteden aan sportbeoefening (actief of passief) of

2004

sportief te bewegen (individueel of in verenigingsverband) Ontwikkeling sporten Een sportieve, gezonde en leefbare

Bestaande sporten zijn voldoende ontwikkeld en nieuwe

B. 1 2

sporten kunnen worden ontwikkeld

Het percentage jeugdigen onder de 18 jaar dat sport, blijft minimaal gelijk

3

samenleving

Leeuwarders blijven in gelijke mate of meer sporten

De ledenaantallen van sportverenigingen blijven jaarlijks constant of groeien verhoudingsgewijs met hetzelfde percentage waarmee het inwoneraantal van Leeuwarden toeneemt

Sportevenementen Gelegenheid bieden om sportevenementen te kunnen

C. 1 2

organiseren Maatschappelijke problemen/sociale integratie Minder maatschappelijke problemen en een betere sociale integratie voor de burgers

190

Leeuwarden is een stad met topsportevenementen Verenigingen organiseren minimaal 8 bijzondere sportevenementen die vallen onder de subsidieverordening

D. 1 2

Het sportaanbod bereikt minimaal 20.000 inwoners van Leeuwarden Er worden minimaal 25.000 bezoeken aan de zwembaden gerealiseerd uit specifieke doelgroepen




Nul-

Real

Begr

meting

2008

2008

Saldo

Begr

Begr.

2009

2010

9.000

Mogelijkheden tot sportbeoefening A

Het gebruik door sporters van de gemeentelijke basissportaccommodaties blijft jaarlijks minimaal gelijk aan (gewijzigd) basisjaar 2007 Indicatoren: •

Bezetting gemeentelijke basissportaccommodaties o

Uren gebruik sporthallen

o

Zwembadbezoekers*

o

Uren gebruik sportcomplexen

o

Uren gebruik gymlokalen

9.000

14581

9.000

5.581

9.000

5,2*

5.1

5,1

-

5,2

5,2

4.850

pm

4850

pm

4.850

4.850

21.000

11012

21.000

-9.988

25.000

25.000

80%

89%

82%

7%

83%

84%

53%

46%

55%

-9%

56%

57%

4

4

4

-

4

4

8

15

10

5

10

10

* Aantal zwembadbezoekers versus inwoneraantal

Ontwikkeling sporten B

Leeuwarders blijven in gelijke mate of meer sporten Indicatoren: Het percentage inwoners dat regelmatig sport is minimaal gelijk aan het landelijke gemiddelde van 67%. •

Percentage inwoners in Leeuwarden dat sport

n.n.b.

Het percentage jeugdigen onder de 18 jaar dat sport, blijft minimaal gelijk Indicator •

Percentage jeugdigen van 12 tot 18 jaar dat sport

•

Percentage jeugdigen van 12 tot 18 jaar dat lid is van een sportvereniging

De ledenaantallen van sportverenigingen blijven jaarlijks constant of groeien verhoudingsgewijs met hetzelfde percentage waarmee het inwoneraantal van Leeuwarden toeneemt Indicator: •

Ledenaantallen bij sportverenigingen

n.n.b.

Sportevenementen C

Leeuwarden is een stad met topsportevenementen Indicator: •

Aantal topsportevenementen per jaar

Verenigingen organiseren minimaal 8 bijzondere sportevenementen die vallen onder de subsidieverordening Indicator: •

Aantal bijzondere sportevenementen per jaar

191


Subdoelstellingen


Nul-

Real

Begr

meting

2008

2008

Saldo

Begr

Begr.

2009

2010

Maatschappelijke problemen/sociale integratie D

Het sportaanbod bereikt minimaal 20.000 inwoners van Leeuwarden Indicatoren: •

Aantal deelnemers aan de verschillende sportprojecten o

Breedtesport Impuls

5.000

13.537

5.000

8.537

5.000

5.000

o

55+ activiteiten

5.000

6.694

6.000

694

6.000

6.000

o

Vliegende sportbrigade

12.000

13.000

15.000

-2.000

15.000

15.000

11

Er worden minimaal 25.000 bezoeken aan de zwembaden gerealiseerd uit specifieke doelgroepen Indicatoren: •

Aantal zwembadbezoeken op jaarbasis (x 1.000)

•

Aantal bezoeken door specifieke doelgroepen

* betreft alleen deelnemeraantallen gehandicaptensport

192

470

481

470

25.000

4300*

27.000

480

480

27.000

27.000





Begr.

Real.

Begr.

Begr.

Begr.

Sub

2008

2008

2009

2010

2011

doel

Mogelijkheden tot sportbeoefening •

Ontwikkelen 4e sportconcentratiegebied in de

+/-

x

A

x

A

Zuidlanden •


x

+/-

x

•

Optimalisering gebruik bestaande complexen

x

+/-

x

A


Real.

Sub

2008

doel

Mogelijkheden tot sportbeoefening •

Het (doen) realiseren van nieuwe sportvoorzieningen in de stad

+

A

•

Het (doen) beheren, exploiteren en onderhouden (en vernieuwen) van gemeentelijke

+

A

+/-

A

+

B

+

B

basissportaccommodaties * •

Meewerken aan de totstandkoming van private sportaccommodaties

Ontwikkeling van sporten •

Het (doen) organiseren van activiteiten die burgers stimuleren om deel te nemen aan sportactiviteiten *

•

Het bevorderen van de ontwikkeling van nieuwe sporten en bewegingsactiviteiten

Sportevenementen •

Financieel bijdragen aan topsportevenementen

+

C

•

Stimuleren van verenigingen om sportevenementen te organiseren door een deel van de

+

C

+

D

kosten daarvan te subsidiëren

Maatschappelijke problemen/sociale integratie •

In de driehoek sport-welzijn-onderwijs zal meer inhoud gegeven worden aan de breedtesport

•

Continuering van 6 breedtesportprojecten *

+

D

•

Projecten in het kader van de BOS Impuls *

+

D

•

Het (doen) aanbieden van sporten spelmogelijkheden voor specifieke doelgroepen op

+

D

buurten wijkniveau * * Deze prestaties zijn opgedragen aan de bv SPORT via een activiteitenplan


Begr.

Real.

Sub

2008

2008

doel

•

Optimalisering gebruik en onderhoud sportcomplexen

ja

+/-

A

•


ja

+/-

A


Breedtesport Impuls

Begr.

Real.

Sub

2008

2008

doel

ja

+

D

193



Analyse en Toelichting Mogelijkheden tot sportbeoefening Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking Uren gebruik In de bezettingsuren van de gemeentelijke sportaccommodaties is een sporthallen afwijking te zien in het aantal uren gebruik van de sporthallen. Deze (A) afwijking is toe te schrijven aan het verhoogde gebruik door studenten van de hogescholen die als gevolg van bouwwerkzaamheden moesten uitwijken. Uren gebruik sportcomplexen (A)

Voor het aantal uren gebruik sportcomplexen beschikken we over verschillende gegevens. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen gebruik door scholen en gebruik door verenigingen. Door de wijze van registratie is het lastig het verenigingsgebruik te herleiden naar het aantal uren gebruik. Inmiddels is een traject ingezet om het programma Sport te wijzigen. In het nieuwe programma zal de nadruk komen te liggen op het aantal mensen dat beweegt en minder op de bezettingsgraad van de sportcomplexen.

Uren gebruik gymlokalen (A)

Het hier aangegeven aantal uren gebruik gymlokalen is het gebruik door de verenigingen. Het gebruik van de scholen zelf van de gymlokalen is niet in dit cijfer meegenomen.

Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Afwijking Ontwikkelen 4e In de tweede helft van 2008 zijn verkennende gesprekken gevoerd met externe bureaus over het uitvoeren van een onderzoek naar de meest sportconcentratie optimale manier van realisatie van het sportconcentratiegebied in de gebied Zuidlanden. Het eindresultaat van het onderzoek wordt medio 2009 verwacht. Speerpunten (afwijking) Optimaliseren gebruik sportcomplexen Sporthal Kenniscampus Overige toelichting Afronding optimalisering gebruik Magere Weide

Afronding optimalisering Nylân

194

Door de fusie van korfbalvereniging Rapiditas met korfbalvereniging Friso en de daaraan verbonden verhuizing van Rapiditas naar sportpark Nylân, is het veld van Rapiditas vrijgekomen. In 2009 vinden de aanbesteding en gunning van de bouw van de sporthal Kenniscampus plaats en wordt gestart met de bouwactiviteiten. De verwachting is dat de oplevering van de sporthal in 2010 plaatsvindt. In verband met de uitwerking van een raadsmotie wordt bekeken welke mogelijkheden er zijn om een overdekte jeu de bouleshal te realiseren op sportpark Magere Weide. Hierin is verbinding gezocht met de realisatie van een WoonServiceZone op het sportgebied. Randvoorwaarde vanuit sport is dat er programmatische verbindingen worden gelegd met de jeu de boulesvereniging Le Biberon en de op de Magere Weide gevestigde verenigingen (voetbal en tennis). De afronding van de optimalisering van sportpark Magere Weide loopt hierdoor vertraging op. In 2008 is gestart met renovatiewerkzaamheden op sportpark Nylân. Er is een tweetal kunstgrasvelden met verlichting gerealiseerd bij voetbalverenigingen Leeuwarder Zwaluwen en MKV. Daarnaast is bij korfbalvereniging Pallas ’08 een kunstgrasveld gerealiseerd dat tevens als trainingsveld voor jeugd van voetbalverenigingen kan worden gebruikt. De



realisatie van de was- en kleedaccommodaties zal in 2009 plaatsvinden. Doordat er veelvuldig overleg met de verenigingen is gevoerd en Essent verlaat met de plaatsing van de trafo kon beginnen, wordt verwacht dat de realisatie voor het nieuwe sportseizoen 2009/2010 (medio augustus) is afgerond. Totstandkoming private sportaccommodaties

In 2008 is gestart met de bouw van sporthal annex dans- en theatercomplex van het Friesland College. De realisatie hiervan zal in 2009 plaatsvinden. Als gevolg hiervan zal sporthal Nylân worden afgestoten. Doordat in de sporthal geen kantinefaciliteit is meegenomen kan dit een lager gebruik van de sporthal tot gevolg hebben. In 2009 wordt gedurende zes maanden de bezettingsgraad van de nieuwe hal gevolgd door bv SPORT. Afhankelijk van de bezettingsgraad wordt beoordeeld of en welke maatregelen er getroffen moeten worden.

Subconclusie

De in 2007 ingezette koers ten aanzien van de verbetering van de kwaliteit van sportcomplexen is doorgezet in 2008.

Ontwikkeling sporten Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking Percentage inwoners Nu een traject is ingezet om het programma Sport met ingang van 2010 te dat sport en ledenwijzigen is het niet meer zinvol de nulmetingen alsnog te verrichten. aantallen bij sportverenigingen) Sportende jeugdigen

Het percentage jeugdigen onder de 18 jaar dat lid is van een sportvereniging ligt op 46%. Tot nu toe zijn hierover geen percentages opgenomen. Het genoemde percentage is gebaseerd op onderzoek van bv SPORT. Hier heeft geen analyse op plaatsgevonden. Wel is bekend dat het percentage van 46% niet afwijkt van het landelijke gemiddelde. Belangrijker is echter dat het percentage jeugdigen tussen de 12 en 18 jaar dat sport (georganiseerd en ongeorganiseerd) hoger ligt.

Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Subconclusie

Doordat geen goede verbinding kan worden gelegd met de opgenomen nulmeting, wordt niet duidelijk of er sprake is van groei of vermindering van het aantal jeugdigen dat lid is van een sportvereniging. Desondanks wijkt het percentage leden niet af van het landelijke gemiddelde.

Sportevenementen Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking Bijzondere In 2008 zijn meer sportevenementen georganiseerd in het kader van de sportevenementen regeling subsidie Incidentele Sportevenementen. Dit is mogelijk geworden omdat het college in 2008 toestemming heeft gegeven om budget vanuit de regeling Topsportevenementen over te hevelen naar het budget voor de regeling subsidie Incidentele Sportevenementen. Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Subconclusie Het beschikbaar stellen van meer gemeentelijke middelen heeft een toename van het aantal Incidentele Sportevenementen tot gevolg gehad.

195



Maatschappelijke problemen/sociale integratie Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking Deelname aan sport In de huidige systematiek registreert bv SPORT op deelnamen. Dit betekent dat in de registratie van het aantal deelnamen niet is meegenomen welke deelnemers aan meerdere activiteiten meedoen. Hierdoor wordt het moeilijk om het aantal deelnemers exact te vermelden. Dit geldt voor de Breedtesportactiviteiten, voor de activiteiten van de Vliegende Brigade en voor het aantal deelnemers van specifieke doelgroepen. Breedtesport Impuls

Onder het kopje Breedtesport Impuls wordt een optelsom gemaakt van het aantal deelnemers aan beweeglessen gedurende schooltijd en na- en buitenschoolse activiteiten inclusief de BOS activiteiten. Het aantal deelnemers kan gesteld worden op ca. 100.000. Hierin is meegenomen dat verschillende deelnemers aan meerdere activiteiten deel nemen.

Vliegende sportbrigade

Het getal 13.000 verwijst naar het aantal deelnamen aan het Sport Buurt Werk. Het Sport Buurt Werk bevat meerdere activiteiten: de Vliegende Sport Brigade is daar één van. Het aantal deelnemers aan deze specifieke activiteit kan gezet worden op ongeveer 40/50 deelnemers per keer dat de activiteit wordt uitgevoerd. Uitvoering vindt 20x plaats op jaarbasis. Ergo: aantal deelnemers Vliegende Sport Brigade ligt op 40/50 x 20 = 800 tot 1000.

Overige toelichting Jaarprogramma bv SPORT

In 2008 is een start gemaakt met de inrichting van het Jaarplan en het bijbehorende beweegjaarprogramma van bv SPORT conform de Europese weten regelgeving. De kaders hiervoor worden in 2009 vastgesteld.

Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Nieuw Beleid Breedtesport De Breedtesportactiviteiten zijn in 2008 voor één jaar voortgezet via het jaarbeweegprogramma van bv SPORT. Bij de vaststelling van de Programmabegroting 2009 zijn de Breedtesportactiviteiten nogmaals voor twee jaar gefinancierd. Subconclusie

196

Hoewel het moeilijk is met de huidige registratiesystemen het juiste aantal deelnemers te meten, zijn we toch tevreden over het aantal deelnamen.



Wat mocht het kosten en wat heeft het gekost? x € 1.000 Resultaat 2008 Beleidsproducten 034

Sport en ontspanning

035

IJswegen

Apparaats-

Kapitaal-

Overige

Totale

Totale

kosten

lasten

lasten

lasten

Baten

-23

-109

-133

-26

3

3

6

Saldo

-158 6

-20

0

-106

-126

-26

Apparaats-

Kapitaal-

Overige

Totale

Totale

kosten

lasten

-152 x € 1.000


Saldo

lasten

lasten

Baten

A


237

6.536

6.772

211

-6.562

B


152

5.560

5.711

225

-5.487

Rekening 2008:

172

5.666

5.838

199

-5.639

Resultaat B-C

-20

-106

-126

-26

-152

C



kosten

1. Sport en ontspanning

Overige

Totale

Totale

kosten

lasten

baten

-120

-120

Saldo -120

- verrekeningen met reserves: - niet relevante posten: 2. Overig

80

14

94

-126

-32

Totaal

80

-106

-26

-126

-152

Analyse en Toelichting Programma Sport Wat mocht het kosten en wat heeft het gekost? 1. Sport en ontspanning Voor de door de gemeente in rekening gebrachte huur ontvangt de BV bv Sport Sport een subsidie. Door huurverhoging is ook de subsidie met eenzelfde bedrag verhoogd.

Eindconclusie totale programma Sport Successen 1. Oplevering Cruijff Court en 2. Oplevering Richard Krajicek Playground 3. Leeuwarder Sportfeest

De oplevering van de Cruijff Court en de Richard Krajicek Playground draagt bij aan de diversiteit in het sportaanbod en een goede sportinfrastructuur.

Het eerste Leeuwarder Sportfeest op 29 augustus 2008 met meer dan 100 sporters, trainers, familieleden en belangstellenden is succesvol geweest. In 2009 wordt opnieuw een sportfeest georganiseerd.

197



Verbeterpunten Herziening van het Programma Sport voor het begrotingsjaar 2010. Eindconclusie In 2008 zijn stappen gezet om de kwaliteit van de sport te verbeteren. Er is een traject in gang gezet om de kwaliteit van onderhoud op de sportparken en daaraan verbonden het groen in de openbare ruimte te verbeteren. Dit traject wordt doorlopen met bv SPORT. In 2008 is geregeld overleg geweest tussen gemeente en diverse sportverenigingen. In 2008 is een start gemaakt met de inrichting van het Jaarplan en het bijbehorende beweegjaarprogramma van bv SPORT conform de Europese weten regelgeving.

198


2.1 Programmaverantwoording: Programma RO, wijken en dorpen (12)

Programma Ruimtelijke ordening, wijken en dorpen (12) Raadscommissie: Stadsontwikkeling

Portefeuillehouder: Wethouder H. Deinum

Programmamanager: Dhr. L. Kappert

Speerpunten voor het begrotingsjaar Ruimtelijke Ordening • Implementatie nieuwe wetgeving (Wet ruimtelijke ordening, WABO, Grondexploitatiewet) • Herziening bestemmingsplannen bedrijventerreinen en stadsuitbreiding LeeuwardenZuidwest • Gebiedsontwikkeling als instrument voor integrale aanpak initiatieven in een ruimtelijk samenhangend gebied Wijkaanpak • Verbinden van alle informatie voor een deel van de wijkprogramma’s tot een (gemeentelijke) Wijkvisie • Uitbreiding wijkprogramma’s met inbreng corporaties • Versterken positie van de wijken dorpspanels • Vergroten zelfstandigheid van de wijken dorpspanels Realisatie en voortgang speerpunten Nieuwe wetgeving

In de commissie Stadsontwikkeling (d.d. 30-9-2008) zijn de uitgangspunten doorwerking Wet ruimtelijke ordening besproken. De invoering Wabo is door het Rijk uitgesteld tot 1-1-2010.

Bestemmingsplannen

Bestemmingsplan Newtonpark4 en Jabikswoude zijn vastgesteld en Techum goedgekeurd. Andere plannen zijn afhankelijk van voortgang Nieuw Stroomland en besluitvorming Tracébesluit Haak.

Gebiedsontwikkeling

Gebiedsontwikkeling is ingezet voor ondermeer Wielengebied, Nieuw Stroomland, Tesselschadestraat e.o. en Potmargezone.

Wijkvisie

Er zijn 4 integrale gemeentelijke toekomstbeelden op wijkniveau gereed gekomen en opgenomen in de wijkprogramma’s 2009.

Wijkprogramma’s

De inbreng van de corporaties in de wijkprogramma’s 2009 is gerealiseerd.

Versterken positie wijken dorpspanels

Door middel van een uitgebreide communicatiecampagne zijn de wijken dorpspanels op de kaart gezet.

Zelfstandigheid wijken dorpspanels

De Invloedwijzer is in 2008 uitgebracht.

Successen 1. Doorlooptijd bestemmingsplannen is verkort. 2. Hoofdlijnennotitie Nieuwe Stroomland is vastgesteld door Provincie en Gemeente. 3. De Invloedwijzer is in 2008 uitgebracht. Verbeterpunten 1. Optimale inzet nieuwe middelen Wro in de praktijk. 2. Verdere uitbreiding en interne positie van toekomstbeelden. 3. Verder versterken zelfstandigheid wijken dorpspanels.

199





Subdoelstellingen

Ruimtelijke ordening

A.

Gewenste dynamiek bestuurlijk vastgesteld.

Een adequaat ruimtelijk beleid om de gemeentelijke

B.

Actuele bestemmingsplannen.

ambities mogelijk te maken.

C.

Bestemmingsplan digitaal toegankelijk.

D.

Correcte afhandeling RO-procedures.

E.

Actuele digitale geometrische basisobjecten beschikbaar.

F.

Bewoners zijn zelfstandig en deskundig en hebben voldoende

Een evenwichtige woonwerk- en leefstad (inclusief de dorpen), die een sterke positie inneemt in Fryslân en het Noorden. Wijken en dorpen

200

Een grotere zelfstandigheid en deskundigheid onder

invloed op gemeentelijk beleid.

bewoners en meer invloed van bewoners op het beleid.

Wijk- en dorpspanels zijn bekend.




Nul-

Real.

Begr.

meting

2008

2008

Saldo

Begr.

Begr.

2009

2010

Ruimtelijke ordening A

Gewenste dynamiek bestuurlijk vastgesteld. Indicator: •

Aantal kaderstellende deelplannen per jaar voor

0

2

2

-

2

2

65%

70%

-5%

80%

90%

30%

50%

80%

-30%

90%

100%

-

-

-

-

100%

100%

60%

90%

95%

-5%

95%

98%

90%

100%

100%

-

100%

100%

100%

100%

100%

-

100%

100%

10%

80%

80%

-

90%

100%

100%

-

100%

100%

100%

-

dynamische gebieden uit stadsvisie die bestuurlijk zijn vastgesteld. B

Actuele bestemmingsplannen. Indicator: •

Percentage bestemmingsplannen dat is afgestemd op

(2006) 60%

de actuele regelgeving en ruimtelijke planologische situatie. C

Bestemmingsplan digitaal toegankelijk. Indicator: •

Percentage geactualiseerde bestemmingsplannen dat

(2006)

digitaal (IMRO-codering) opgesteld is. D

Correcte afhandeling RO-procedures. Indicator: •

Percentage anticipatieprocedures (art.19) en planschadeverzoeken dat volgens vastgesteld tijdspad afgehandeld wordt.

E

Actuele digitale geometrische basisobjecten beschikbaar op globaal niveau (zie ad. E). Indicatoren: •

Percentage van de basisobjecten dat digitaal is vastgelegd.

•

Percentage van de wijzigingen dat volgens regionale afspraken binnen een kwartaal is verwerkt.

•

Percentage van de vastgelegde basisobjecten dat digitaal op de werkplek raadpleegbaar is.

Actuele digitale geometrische basisobjecten beschikbaar op gedetailleerd niveau (zie ad. E). Indicatoren: •

Percentage van de basisobjecten dat digitaal is vastgelegd.

•

Percentage van de wijzigingen dat volgens regionale afspraken binnen een kwartaal is verwerkt.

•

Percentage van vastgelegde basisobjecten dat digitaal op de werkplek raadpleegbaar is.

201



Subdoelstellingen

Nul-

Real.

Begr.

meting

2008

2008

Saldo

Begr.

Begr.

2009

2010

Wijken en Dorpen F

Bewoners zijn zelfstandig en deskundig en hebben voldoende invloed op gemeentelijk beleid. Indicatoren: •

Percentage bewoners dat tevreden is over het

(2007) 66%

60%

4,59

5,5

functioneren van panels in wijken/dorpen (totaal scores zeer goed/goed/neutraal). •

Tevredenheid van bewoners over invloed op beleid (minimum 1 en maximum 10).

•

Het aandeel van wijken dorpsbudgetten dat

95

95-100

daadwerkelijk besteed of gereserveerd wordt aan het op hetzelfde niveau houden (in % van het totale beschikbare jaarbudget). Wijk- en dorpspanels zijn bekend: Indicatoren: •

Percentage inwoners dat niet van het bestaan van panels afweet.

•

Percentage inwoners dat weet wat de taak van de wijkpanels is. (meting via wijksignaleringssysteem)

202

17%

18%

(2007) 43% (2007)

38%

40%





Begr.

Real.

Begr.

Begr.

Begr.

Sub

2008

2008

2009

2010

2011

Doel

Ruimtelijke ordening •

Ontwikkeling Cambuurstadion

x

-

D

•

Uitvoeringsmaatregelen Potmargezone

x

+

D

•

Representatieve stadsring

x

+

x

•

Zuidlanden

x

+

x

x

•

Nieuw Zaailand

x

+

x

x

•

Structuurvisie Leeuwarden-West

x

+

A

•

Wielengebied/Groene Ster

x

+

A

A x

D D

Wijken en dorpen •

Uitvoering maatregelen Dorpennota

x

+

x

x

F

•

Activiteiten van Woningbouwcorporaties toevoegen

x

+

x

x

F

x

+

F

x

+/-

F

x

-

F

aan wijkprogramma. •

Mogelijkheden verkennen voor toevoegen informatie van politie aan het wijkprogramma

•

Gemeentelijke visie op de wijk, in de wijken: Bilgaard, Huizum-West, Nylân, Tjerk HiddesCambuursterhoek, Vlietzone, Achter de Hoven, Schepenbuurt, Westeinde

•

Evalueren van beheer panelbudget door HuizumWest

Prestaties Structureel Ruimtelijke ordening •

Structuurschets en -plan: Gebiedsontwikkeling Tesselschadestraat, Dokkumer Ee,

Real.

Sub

2008

Doel

+

A, D

Potmargezone, Binnenstad-Oost, Harmoniekwartier. •

Structuurschets en –plan: “WRO-proof” maken van structuurvisies.

+

A

•

Voorbereidingsbesluiten/Anticipatieprocedures: Om medewerking te kunnen verlenen

+

D

+/-

B, C

+

D

+

E

+

F

aan bouwplannen die niet passen in bestemmingsplannen, kan een wijzigingsprocedure of een anticipatieprocedure via art. 19 c.q. projectbesluit/postzegelbestemmingsplan gevoerd worden. •

Jaarlijks worden regulier ca. 3 bestemmingsplannen opgesteld n.a.v. ruimtelijke ontwikkelingen als gevolg waarvan bijstelling van het bestemmingsplan noodzakelijk is c.q. die bijstelling noodzakelijk maken. Voor 2008 bedrijventerreinen LeeuwardenZuidwest, Lekkum, Groene Ster (afhankelijk voortgang planvorming plangebieden).

•

De beoordeling van ruimtelijke initiatieven en bestuurlijke advisering over het al dan niet in behandeling nemen hiervan, het begeleiden van (woning-)bouwprojecten, het afhandelen van planschadegevallen en de informatieverstrekking over ruimtelijke ordening aan burgers en initiatiefnemers van bouwprojecten.

•

Beheer Grootschalige Basiskaart (GBKN/GBKL) en andere digitale basisobjecten. Vastleggen van de fysieke bestanden van de ruimtelijke omgeving en rechtstoestand van gemeente eigendommen. Betreft ca 100 GBKN/GBKL mutaties, 175 kadastermutaties per jaar en 600 inlichtingen per jaar.

Wijken en dorpen •

Jaarlijkse opstelling en uitvoering van wijkgerichte programma’s en mogelijke verbreding daarvan.

203



•

Stimuleren externe oriëntatie.

+

F

•

Uitvoering van informatie en adviesprotocol, wijkkaart.

+

F

Jaarlijkse verantwoording van de besteding van budgetten door de panels aan de

+

F

+

F

•

inwoners. •

Het verbeteren van de interactieve werkwijze tussen gemeente en vooral bewonerspanels in wijken en dorpen bij (de afstemming van) maatregelen op wijken dorpniveau door: - programmatisch werken in de gemeente verder doorvoeren; - consolideren en verder uitwerken van instrumenten.


Begr.

Real.

Sub

2008

2008

doel

•

Implementatie nieuwe wetgeving (Wro, WABO, Grondexploitatiewet)

x

+

A

•

Herziening bestemmingsplannen bedrijventerreinen en stadsuitbreiding

x

+/-

B, C

x

+

A, D

x

+/-

F

Leeuwarden-Zuidwest •

Gebiedsontwikkeling als instrument voor integrale aanpak initiatieven in een ruimtelijk samenhangend gebied

•

Verbinden van alle informatie voor een deel van de wijkprogramma’s tot een (gemeentelijke) Wijkvisie

•

Uitbreiding wijkprogramma’s met inbreng corporaties

x

+

F

•

Versterken positie van de wijken dorpspanels

x

+

F

•

Vergroten zelfstandigheid van de wijken dorpspanels

x

+

F

Begr.

Real.

Sub

2008

2008

doel

x

+/-

B


Actualisatie bestemmingsplannen

Analyse en Toelichting Ruimtelijke ordening Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking Bestemmingsplannen Het percentage IMRO-gecodeerde bestemmingsplannen is niet gehaald. digitaal toegankelijk De keuze is gemaakt om eerst duidelijkheid van de wetgever over de (C) standaarden af te wachten en een aantal plannen niet IMRO-gecodeerd, maar als PDF op de website te plaatsen. Overige toelichting Correcte afhandeling RO-procedures (D)

Voor RO-procedures ontbreekt een 0-meting. Dit komt omdat gewacht is tot invoering nieuwe regelgeving. In 2008 is de Verordening planschade en begin 2009 de verordening Nadeelcompensatie vastgesteld met daarin vastgelegde doorlooptijden. Deze zullen per procedurestap in tijd worden bijgehouden. Voor ontheffingen (die in de plaats komen van art. 19 procedures) is het tijdspad gekoppeld aan de bouwvergunning. In de programmabegroting 2010 zal een bijgestelde en goed meetbare indicator worden opgenomen. Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Afwijking Cambuurstadion Ontwikkeling Cambuurstadion is vertraagd. Deze vertraging wordt veroorzaakt door de private partners, die nog geen keuze hebben gemaakt of zij het stadion willen verplaatsen of de huidige locatie willen uitbreiden of vernieuwen.

204


Bestemmingsplannen

Speerpunten (toelichting) Implementatie nieuwe wetgeving


De vertraging van bestemmingsplannen is ontstaan vanwege de benodigde tijd die nodig was voor de invoering van de nieuwe Wet ruimtelijke ordening (nWro). Inmiddels is er extra capaciteit aangetrokken en is er een planning gemaakt tot juli 2013 voor de actualisatie van de bestemmingsplannen, zodat de gemeente dan aan de wettelijke verplichting kunnen voldoen.

Er is in 2008 lange tijd onduidelijkheid geweest vanuit het Rijk wanneer de nieuwe wetgeving zou worden ingevoerd. Uiteindelijk is de invoering van de WABO uitgesteld tot 1 januari 2010, omdat de wetgeving nog verder moest worden verbeterd en ICT-voorzieningen nog niet beschikbaar waren. De Wro is wél op 1 juli 2008 in werking getreden met uitzondering van verschillende digitale verplichtingen. Vanwege onduidelijkheid over de uiteindelijke inhoud van de wet is gewacht met de feitelijke implementatie tot de wettekst definitief was. Eerste stap was een opiniërende discussie in de commissie Stadontwikkeling op 30 september 2008. De uitkomsten van deze discussie zijn vervolgens vertaald in concrete raadsvoorstellen die in het 1e kwartaal van 2009 ter vaststelling aan de raad worden voorgelegd.

Herziening bestemmingsplannen

Nieuwe bestemmingsplannen voor Leeuwarden-Zuidwest konden nog niet worden gemaakt, vanwege vertraging procedures Haak en daarmee Nieuw Stroomland. De bestemmingsplannen voor Newtonpark4 en Jabikswoude zijn inmiddels wel vastgesteld door de raad. Het bestemmingsplan Techum is na een lange procedure goedgekeurd door de Raad van State en daarmee is het als eerste plan voor de Zuidlanden onherroepelijk.

Gebiedsontwikkeling

De essentie van gebiedsontwikkeling is een integrale aanpak waarbij alle in het gebied spelende belangen worden meegenomen en bij de planvorming ook nadrukkelijk wordt gekeken naar de strategie om de plannen te realiseren met alle relevante belanghebbenden in het gebied. Er is dus sprake van maatwerk, waarbij per plan een andere aanpak kan worden gekozen. In het afgelopen jaar is in overleg met ondermeer het Wetterskip en it Fryske Gea de ontwerpstructuurvisie Wielengebied opgesteld en ter visie gelegd. Voor Tesselschadestraat e.o. wordt in overleg met de gevestigde bedrijven gezocht naar mogelijkheden van verdichting door slimme, gezamenlijke parkeeroplossingen. Bij Nieuw Stroomland wordt nauw samengewerkt met Rijk en Provincie en worden particuliere initiatiefnemers op het gebied van duurzaamheid in een vroegtijdig stadium bij de planvorming betrokken. In de Potmargezone worden kansrijke initiatieven die passen in de vastgestelde ontwikkelvisie (Wetsus, herontwikkeling Buitenschool) intensief begeleid. Al deze projecten geven hiermee op geheel eigen wijze invulling aan integrale gebiedsontwikkeling. Verder zijn in het kader van gebiedsontwikkeling middelen besteed aan: Harmoniekwartier, Dokkumer Ie en Newtonpark 3.

Nieuw beleid (toelichting) Actualisatie bestemmingsplannen

Er is extra capaciteit aangetrokken voor de actualisatie van de bestemmingsplannen en is er een planning gemaakt tot juli 2013, het

205


Subconclusie


moment waarop alle meer dan 10 jaar oude plannen geactualiseerd moeten zijn. Voor de actualisatie van bestemmingsplannen zijn wel de nodige financiële middelen beschikbaar, maar er zal enerzijds meer prioriteit moeten worden gegeven aan het opstellen van de plannen en anderzijds voortgang moeten worden gemaakt met het vaststellen van planologische kaders in met name Leeuwarden-Zuidwest (Nieuw Stroomland), waarop de bestemmingsplannen gebaseerd kunnen worden. Complicerende factor hierbij is wel dat er naar verwachting in 2010 een AmvB (Algemene maatregel van Bestuur) van het Rijk en een Verordening van de Provincie van kracht zal worden die regels stelt aan bestemmingsplannen. Omdat de inhoud van die regels nog onbekend is en ze wel moeten worden opgenomen in bestemmingsplannen kan hierdoor de planning worden beïnvloed.

Wijken en dorpen Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking Evaluatie panelbudget Evaluatie panelbudget Huizum-West stond onterecht in begroting 2008 aangegeven als prestatie. De pilot rondom het panelbudget in eigen beheer in Huizum-West liep tot 31-12-2008. De evaluatie vindt begin 2009 plaats. Overige Toelichting

De metingen uit het wijksignaleringssysteem vinden 1 keer per 2 jaar plaats. Hierdoor zijn er voor 2008 geen resultaten beschikbaar en kunnen bij deze indicatoren geen conclusies worden getrokken.

Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Afwijking Gemeentelijke visie op In 2007 is gestart met het maken van toekomstbeelden voor de wijken de wijk o.a. als reactie op de visies die de wijken zelf hebben opgesteld. In 2007 is hiervoor gestart met de toekomstbeelden voor Bilgaard, Huizum-West, Nylân, Tjerk Hiddes-Cambuursterhoek, Vlietzone, Achter de Hoven, Schepenbuurt, Westeinde. Bilgaard en Westeinde zijn ook daadwerkelijk afgerond in 2007. Daarnaast is voor Heechterp-Schieringen een toekomstbeeld ontwikkeld in het kader van de 40-wijken-aanpak. Voor de andere genoemde wijken hebben de wykomtinkers de analyse opgesteld. Team wijkmanagement gaat in 2009 verder met deze toekomstbeelden aan de slag. In 2008 heeft het team wijkmanagement 4 andere toekomstbeelden afgerond: Zuiderburen, Vosseparkwijk, Huizum-Oost en Aldlân. Deze toekomstbeelden zijn niet in de prestaties 2008 opgenomen, omdat de keuze voor deze wijken pas is gemaakt na gereedkoming van het programma 2008. Overige Toelichting Bekendheid en invloed wijken dorpspanels

206

We wilden bekendheid van de wijken dorpspanels en hiervoor is een uitgebreide communicatiecampagne gevoerd. Tevredenheid wordt enerzijds gevoed door daadwerkelijke tevredenheid en anderzijds door duidelijkheid vooraf over de mogelijke invloed op het beleid. In de invloedwijzer geven we voor de panels aan welke invloed mogelijk is. Dit is een eerste stap. Komend jaar gaan we de uitvoering monitoren.


Speerpunten (toelichting) Wijkvisie


Zie toelichting bij het onderdeel Afwijking van gemeentelijke visie op de wijk.

Wijkprogramma’s

De wijkprogramma’s zijn compacter en vollediger gemaakt. Alle vastgoedplannen van de beide Leeuwarder corporaties (zowel nieuwbouw als groot onderhoud) zijn opgenomen.

Versterken positie wijken dorpspanels

De wijken dorpspanels zijn op de kaart gezet door middel van een uitgebreide communicatiecampagne. Eerst door posters langs de rondweg, gevolgd door wijken dorpsspecifieke posters, en door artikelen in de Huis-aan-Huis.

Vergroten zelfstandigheid wijken dorpspanels

De Invloedwijzer is in 2008 uitgebracht. Hierin wordt per gemeentelijk product aangegeven hoe de gemeente hier mee omgaat op het gebied van inspraak en samenspraak of zelfs beslissingsbevoegdheid voor de panels. De gemeente geeft hiermee open en transparant aan wat de positie van het wijken dorpspanel is bij de ontwikkeling van diverse gemeentelijke producten. Met dit document kunnen de panels de gemeente aanspreken op haar manier van handelen in specifieke situaties.

Subconclusie

In 2008 is op het terrein van gebiedsgericht werken opnieuw een flinke stap vooruit gemaakt. De omstandigheden hebben gemaakt dat aan het eind van het jaar voor andere wijken toekomstbeelden opgeleverd zijn dan oorspronkelijk gepland, maar de praktische toepasbaarheid van die toekomstbeelden is groot, en ze zijn in hoog tempo tot stand gekomen. De gebruikte aanpak is goed toepasbaar voor de andere wijken en dorpen. Ook met de invloedwijzer hebben we een impuls gegeven aan gebiedsgericht werken en de transparantie van de gemeente voor de betrokken burgers in onze gemeente.

207




Apparaats-

Kapitaal-

Overige

Totale

Totale

kosten

lasten

lasten

lasten

Baten

Saldo

026

Wijkaanpak

47

25

72

95

167

036


41

78

120

-63

57

037

Geometriebeheer

40

20

-7

53

-49

4

097

Bestuursadvisering ROI

-2

20

0

20

151

20

94

265

-17

248

Apparaats-

Kapitaal-

Overige

Totale

Totale

23


Saldo

kosten

lasten

lasten

lasten

Baten

A


3.098

42

1.743

4.883

304

-4.579

B


2.773

42

2.209

5.024

293

-4.731

C

Rekening 2008:

2.621

22

2.116

4.759

277

-4.483

151

20

94

265

-17

248

Resultaat B-C



1.

Wijkaanpak

Overige

Totale

Totale

kosten

kosten

lasten

baten

Saldo

47

25

72

95

167

- verrekeningen met reserves: - niet relevante posten: Overig

20

104

69

193

-112

81

Totaal

20

151

94

265

-17

248

Analyse en Toelichting Programma Ruimtelijke ordening, wijken en dorpen Wat mocht het kosten en wat heeft het gekost? 1. Wijkaanpak Het voordeel met betrekking tot wijkaanpak bedraagt € 167.000. De apparaatskosten waren € 47.000 lager dan begroot vanwege ziekte, zwangerschapsverlof en omdat één van de wijkmanagers een groot deel van zijn uren heeft ingezet voor het project Heechterp-Schieringen waarop deze uren zijn verantwoord. Op overige kosten een voordeel van € 25.000. Dit bestaat uit de vrijval van het wethoudersbudget van € 11.000 en diverse overige budgetten. Het voordeel op de baten bedraagt € 95.000 en kan als volgt worden verklaard: • Vrijval voorziening wijkbudgetten € 63.000. Dit betreft de vrijval van niet bestede communicatie- en ondersteuningsbudgetten. Jaarlijks krijgen de wijken en dorpen een communicatie-/organisatiebudget. Dit budget moet besteed worden aan de kosten van het dagelijks panelwerk zoals vergaderkosten, kosten organiseren wijkconferentie, kosten communicatie inwoners wijk/dorp. Indien het budget in enig jaar niet wordt besteed dan valt dit vrij ten gunste van het rekeningresultaat. • Niet geraamde bijdragen uit diverse overige gemeentelijke budgetten van € 23.000 voor onder andere een speeltoestel in het Vosseparkwijk. • Diverse baten € 9.000.

208



Eindconclusie totale programma Ruimtelijke ordening, wijken en dorpen. Successen 1. Doorlooptijd bestemmingsplannen bekort

De commissie Stadsontwikkeling heeft op 30-09-2008 ingestemd met een aantal voorstellen van het college om de bestuurlijke afhandeling van bestemmingsplannen te verkorten. Daarnaast zal inspraak meer maatwerk worden en vervalt de goedkeuring door de provincie na vaststelling raad. Hoewel een vaste doorlooptijd per plan niet aan te geven is, vanwege de verschillen in complexiteit van bestemmingsplannen, zal door genoemde maatregelen in ieder geval de doorlooptijd per plan kunnen worden verkort.

2. Hoofdlijnennotitie Nieuw Stroomland vastgesteld door provincie en gemeente

Hiermee is de eerste gezamenlijke stap gezet in de vaststelling van een ruimtelijke visie voor Leeuwarden-Zuidwest. De hoofdlijnennotitie heeft ook geleid tot verschillende initiatieven van particulieren die passen binnen de visie.

3. De Invloedwijzer

De Invloedwijzer is ontwikkeld: de gemeente geeft hiermee open en transparant aan welke vorm van invloed mogelijk is op gemeentelijke producten.

Verbeterpunten 1. Optimale inzet nieuwe middelen Wro in de praktijk

Op papier zijn de nieuwe instrumenten van de Wro inmiddels beschikbaar, maar in de praktijk moet nog ervaring worden opgedaan met de (on)mogelijkheden van ontheffing, wijzigingsplan, projectprocedure en bestemmingsplan conform de nieuwe Wro. Ook moeten deze instrumenten worden vertaald in goed werkbare werkprocessen.

2. Uitbreiding en positie toekomstbeelden

Verdere uitbreiding van het aantal toekomstbeelden per wijk. Toekomstbeelden intern meer positie geven, als belangrijk ingrediënt voor gemeentelijke planvorming.

3. Zelfstandigheid wijkpanels

Verder versterken van de wijkpanels en dorpsbelangen in hun zelfstandigheid.

Eindconclusie Het samenvallen van ambitieuze ruimtelijke ontwikkelingen enerzijds en grote veranderingen bij zowel de aanpak (gebiedsontwikkeling) als de procedures (nieuwe Wro en straks de Wabo) anderzijds, vraagt om voortdurende aandacht. De middelen, zowel instrumenteel als financieel, zijn beschikbaar, maar de optimale toepassing zal werkenderwijs nog moeten worden doorontwikkeld. De gemeente Leeuwarden wordt landelijk steeds meer een voorbeeld voor gebiedsgericht werken. Onze manier van omgaan met de wijken en dorpen bij grote en kleine projecten, maar ook bij het beheerswerk, geeft veel positie aan actieve bewoners en mogelijkheden voor contact en bespreking met de gemeente. De Invloedwijzer is daarbij een nieuw en veelbelovend instrument.

209


210



2.1 Programmaverantwoording: Programma Milieu, energie en water (13)

Programma Milieu, energie en water (13) Raadscommissie: Stadsontwikkeling


Programmamanager: Mw. H.E. Bannink

Speerpunten voor het begrotingsjaar • Uitvoeren maatregelen plan van aanpak afval • Bodem: verificatie van (potentieel) spoedeisende gevallen van bodemverontreiniging; • Milieu/duurzaamheid: stedelijke economische ontwikkelingen op het gebied van duurzaamheid; duurzaam bouwen: bestaande voorraad; • Implementatie omgevingsvergunning en invoering activiteiten AMvB, uitbreiding digitaal loket; • Opstellen Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) 2009-2013. Realisatie en voortgang speerpunten Maatregelen afval Maatregelen verbetervoorstellen afval zijn uitgevoerd en brengen een geleidelijke verbetering van afvalscheiding teweeg. Verificatie bodemverontreiniging

Het opstellen van de lijst met spoedeisende gevallen vordert goed, zodanig dat kan worden voldaan aan de eis uit het bodemconvenant dat Minister Cramer wil afsluiten met o.a. de VNG. De eis houdt in dat er alleen sprake kan zijn van spoedlocaties als (vermoedens van) risico’s met bodemonderzoek zijn onderbouwd.

Milieu/duurzaamheid en duurzaam bouwen

Instemming van de Raad met voorstel Full Sustainable City. Inbedding EPAL afspraken; via Noordelijk Energieakkoord wordt gewerkt aan de werkwijze en financiering van duurzaam bouwen. Ervaring via aanpak Heechterp-Schieringen en particuliere woningverbetering Vlietzone.

Omgevingsvergunning, activiteiten AMvB en uitbreiding digitaal loket

Per 1 september 2008 is de sector BWM t.b.v. de invoering van de Wabo gereorganiseerd. Invoering Wabo is (verder) uitgesteld naar 1 januari 2010. Activiteiten AMvB zijn ingevoerd. Er zijn voorbereidingen getroffen voor uitbreiding digitaal loket.

GRP 2009-2013

Het Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) 2009-2013 is vastgesteld door de raad in december 2008.

Successen 1. Doorvoeren organisatiewijziging t.b.v. Wabo. 2. Online digitale bodeminformatiekaart. 3. Met het GRP is een basis gelegd voor duurzame verwerking van hemel- en afvalwater in de komende jaren. 4. Vertaling abstracte begrip Duurzaamheid in concrete projecten. Verbeterpunten 1. Onderzoeken hoe het percentage projectmatig gebouwde nieuwbouwwoningen, dat voldoet aan de Leeuwarder Dubolijst, beter in beeld kan worden gebracht. 2. Stimuleren van marktpartijen (afspraak uit EPAL) door gemeente. 3. Uitdragen en communiceren van successen.

211



Doelenboom Milieu, energie en water Strategisch Algemeen doel


Subdoelstellingen

Lagere milieudruk (reductie afval, energie,

A 1. Minder (rest)afval.

water, bouwen & ruimtelijke inrichting,

A 2. Geen lastenverzwaring voor burgers.

communicatie) en voldoen aan de wettelijke

B 1. De vuiluitworp vanuit de riolering dient acceptabel te zijn.

verplichtingen (inzameling afval,

B 2. Uittreden van rioolwater (lekke riolering) moet zo min mogelijk voor komen.

vergunningverlening en handhaving,

C 1. Hogere score op de landelijke duurzaamheidmeter.

bedrijfsadviezen, riolering, bodem, geluid,

D 1. Vermindering CO2 uitstoot.

lucht).

D 2. Duurzaam energiegebruik. D 3. Duurzaam bouwen. E 1. De bodemsaneringsoperatie is voor 2030 beheersbaar, d.w.z. de milieuhygiënisch urgente locaties zijn gesaneerd en bodemvervuiling is geen stagnerende factor meer in de stedelijke ontwikkeling. E 2. Verantwoord hergebruik van vrijkomende grond. E 3. De bodemkwaliteit is bekend en geschikt voor (beoogd) locatiegebruik

Een duurzaam Leeuwarden, dat

of -functie.

een aantrekkelijke en veilige leefomgeving biedt voor burgers,

E 4. Zo groot mogelijke marktbijdrage.

bedrijven en bezoekers. Een

F 1. Nieuwe geluidhindersituaties worden voorkomen.

schone en gezonde

F 2. Situaties waar ernstige geluidhinder optreedt, worden voor 2020 gesaneerd.

(milieuhygiëne) en leefbare

F 3. De luchtkwaliteit in Leeuwarden voldoet aan de normen in het Besluit Luchtkwaliteit.

woonomgeving nu en in de

G.

Milieubewustwording en gedragsverandering.

toekomst is hierbij het

H.

Minder ergernis bij burger m.b.t. hondenpoep.

uitgangspunt.

I.

Geen gevaar voor de volksgezondheid.

J.

Respectvolle relatie tussen mens en dier.

Beleven, benutten en beheren van water.

K.

Aantrekkelijk woon- en werkklimaat als gevolg van water.

Koppeling van economie en milieu voor de

L 1. Geen onacceptabele gevolgen voor het milieu en gezondheid.

verdere ontwikkeling van het bedrijfsleven.

L 2. De gemeente voldoet aan de landelijke kwaliteitscriteria van VROM. L 3. Bevordering van duurzaam ondernemen.

212




Nul-

Real.

Begr.

meting

2008

2008

47%

49%

268 kg

-

inflatie

-6,1%

inflatie

100%

100%

100%

100%

100%

100%

Saldo

Begr.

Begr.

2009

2010

50%

53%

Lagere milieudruk en voldoen aan wettelijke verplichtingen A1

Minder (rest) afval. Indicatoren: •

Percentage gescheiden afval

(2004) 38%

-2%

(2004) •

Ingezamelde hoeveelheid gescheiden afval per

211 kg

283 kg

inwoner A2

Geen lastenverzwaring voor burgers.

(2005)

Indicator: • B1

Tarief afvalstoffenheffing (index)

inflatie

inflatie

-

100%

100%

-

100%

100%

De vuiluitworp vanuit de riolering dient acceptabel te zijn. Indicator: •

De mate waarin de vuiluitworp voldoet aan door de waterkwaliteitsbeheerder gestelde eisen.

B2

Uittreden van rioolwater (lekke riolering) c.q. intreden van grondwater moet zo min mogelijk voorkomen. Indicatoren: •

De mate waarin wordt voldaan aan de opleveringsinspectie/maatstaven conform

•

Kwaliteitsdocument Openbare Ruimte.

(2005)

Tevredenheid burger over onderhoud

40%

45%

riolering/straatkolken. C

Hogere score op de landelijke duurzaamheidsmeter. Indicator •

Percentage van het maximaal aantal haalbare punten (=123) van 3 basisvragenlijsten

(2005 )

79%

72%

7%

73%

74%

=70%

georganiseerd door het COS Noord Holland. D1 Vermindering CO2-uitstoot: De gemeente voldoet aan de lokale vertaling van het Kyoto-protocol door met projecten 69,9 kiloton CO2 te besparen Indicator:

(2006)

•

34 kton

40 kton

55 kton

-15 kton

62 kton

69.9 kton

0,5%

2,5%

3%

-0,5%

3.5%

4%

Nvt

13

80%

90%

90%

Reductie CO2-uitstoot ten opzichte van autonome groei

D2 Duurzaam energiegebruik. Indicator: •

Het percentage van de totale energieproductie dat als duurzame energie wordt opgewekt (MOP).

D3

Duurzaam bouwen. Indicator Het percentage van de projectmatig gebouwde nieuwbouwwoningen dat voldoet aan de gemeentelijke lijst duurzaam bouwen.

13

Het percentage wordt niet in zijn totaliteit gemeten Per project kan worden aangegeven welke maatregelen zijn toegepast.

213



Subdoelstellingen E1

Nul-

Real.

Begr.

meting

2008

2008

127

607

125

6

10

10

5.250

60.851

De bodemsaneringsoperatie is voor 2030 beheersbaar,

(2003 )

d.w.z. de milieuhygiënisch urgente locaties zijn

(aantal

gesaneerd en bodemvervuiling is geen stagnerende

onder-

factor meer in de stedelijke ontwikkeling.

zoeken

Saldo

Begr.

Begr.

2009

2010

482

125

125

-

10

10

27.000

33.851

27.000

27.000

60

80

-20

80

80

Indicatoren/bodemsaneringsprestatie–eenheden (MOP):

E2

•

Aantal onderzoeken

•

Aantal saneringen

•

Aantal bpe’s (bodemsaneringsprestatie-eenheden)

Verantwoord hergebruik van vrijkomende grond.

(2002)

(2003)

Indicator: • E3

Aantal meldingen/controles.

De bodemkwaliteit is bekend en geschikt voor (beoogd) locatiegebruik of –functie.

79 (2003) (san.loc. 2004)

Indicator: •

Bodemtoets bij alle aanvragen bouwvergunning

330

414

330

84

330

330

•

Bodemtoets bij alle grondtransacties

916

350

900

-550

900

900

•

Beoordeling bodemkwaliteit nutstracés

87

163

100

63

100

100

•

Aantal saneringslocaties met toezicht en

12

10

10

-

10

10

8:1

3:1

3:1

3:1

100%

100%

-

100%

100%

0

3

-3

2

2

(2002)

100%

100%

-

100%

100%

(5)

5

0

5

5

5

-

45%

45%

45%

handhaving E4

Zo groot mogelijke marktbijdrage. Indicator: •

De verhouding tussen de geïnvesteerde

(2004) 2:1

saneringskosten door derden en de bijdrage uit ISV middelen F1

Nieuwe geluidhindersituaties worden voorkomen. Indicator: •

Percentage dat voldoet aan de geluidnorm conform de wet geluidhinder/bouwbesluit.

F2

Situaties waar ernstige geluidhinder optreedt worden voor 2020 gesaneerd. Indicator: •

Aantal gesaneerde woningen per jaar van de A- en raillijstwoningen.

F3

(1999) 61 woningen

De luchtkwaliteit in Leeuwarden voldoet aan de normen in het Besluit Luchtkwaliteit. Indicator: •

G

Percentage dat voldoet aan de norm.

Milieubewustwording en gedragsverandering. Indicator: •

Resultaten op projectniveau (Energieverbruik reductie van restafval/CO2/water (weddenschap)).

• H

Aantal milieucommunicatieprojecten

Minder ergernis bij burgers m.b.t. hondenpoep. Indicator: •

Percentage aantal burgers dat zich ergert aan hondenpoep.

214

(2005) 56%



Subdoelstellingen I

Nul-

Real.

Begr.

Begr.

Begr.

meting

2008

2008

Saldo

2009

2010

Geen gevaar voor de volksgezondheid. Indicator: •

percentage kadavers dat wordt afgevoerd

100%

100%

100%

100%

100%

•

percentage afgehandelde meldingen (voor

100%

100%

100%

100%

100%

rattenoverlast) J

Respectvolle relatie tussen mens en dier. Indicator: •

14

Wordt ontwikkeld n.a.v. de nota Dierenwelzijn.

Beleven, benutten en beheren van water K

Aantrekkelijk woon- en werkklimaat. Het aspect water is hierbij hoogwaardig in de ruimtelijke planvorming geïntegreerd en geprofileerd. Indicator: •

Nog niet beschikbaar, zal moeten worden opgenomen in wijksignaleringssysteem.

Koppeling van economie en milieu voor de verdere ontwikkeling van het bedrijfsleven L1

Geen onacceptabele gevolgen voor het milieu en gezondheid. (2003)

Indicator: •

Percentage bedrijven dat voldoet aan het

70%

90%

90%

-

100%

100%

-

90%

90%

wettelijke regime (bij de 2e hercontrole). L2

De gemeente voldoet aan de landelijke kwaliteitscriteria van VROM. (2003)

Indicator: •

Percentage van de gestelde Kwaliteitscriteria

65%

VROM waar de gemeente aan voldoet. L3

Bevordering van duurzaam ondernemen. Indicator: •

Nog geen indicator beschikbaar.



Begr.

Real.

Begr.

Begr.

Begr.

Sub-

2008

2008

2009

2010

2011

doel

Lagere milieudruk en voldoen aan wettelijke verplichtingen. Afval •

Uitvoeren maatregelen n.a.v. evaluatie plan van

x

+

A1, A2

aanpak afval (verbetervoorstellen afval) •

Gemeentelijke Rioleringsplan 2009 – 2013

x

+

•

Meetproject Bilgaard

x

-

B1

x

+

K

x

B1

Uitvoeren beleidsimpulsen duurzaamheidspogramma: •

Verbetering waterkwaliteit

•

Klimaatprojecten woningbouw en bedrijven

x

+

D1

•

Accenten afvalscheiding

x

+

A1, A2

•

Luchtkwaliteit: stimuleren alternatieve brandstoffen

x

+

F3

•

Wijk- en milieuprojecten

x

+

G

14 15

15

Zie toelichting onder ‘Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt’ In afwachting nieuwe BANS gelden

215



Projecten vergunningverlening- en handhaving

x

+

x

L1, L2

x

+

E1

x

+

D1 t/m

x

+

(horeca en externe veiligheid) •

Stimulering bodemsanering op eigen terrein (bedrijvenregeling)

Energie, duurzaam bouwen en duurzaam inrichten •

Klimaatuitvoeringsprogramma: uitvoeren acties en projecten

•

Uitvoeren ten minste 4 voorbeeldprojecten op het

D3 x

D1 t/m

gebied van energieprestaties te realiseren in

D3

samenwerking met marktpartijen, o.a. promotie productie biogas binnen gemeentegrenzen. •

Initiatieven op het gebied van energiebesparing en

x

+

x

+

x

+

x

+

x

+

x

D2

het stimuleren van duurzame vormen van energie, zoals: •

Energiereductie bereiken van 30% door renovatie van en/of ingrepen in de bestaande woningen (bestaande voorraad)

•

In openbaar verlichtingsplan aandacht voor

x

LED-verlichting •

Promotie-actie tijdens zonnebootrace bij basisscholen

•

Stimuleren initiatieven op het gebied van duurzaam

x

x

x

D3

bouwen zoals energiezuinige woningen en gebruik van hout met een FSC keurmerk. •

Aanleg groene daken

D3

+

Bodem •

Implementatie besluit Bodemkwaliteit

x

+/-

•

Opzetten grondstromen in eigen beheer

x

+

•

Nazorg- en monitoringsverplichtingen nagaan

x

+/-

x

E2 E2

x

E3 E3

Lagere milieudruk en voldoen aan wettelijke verplichtingen •

Inhaalslag registratie beschikkingen WBB in het

x

+/-

x

x

+

x

x

x

+

x

x

x

F3

x

+

x

x

x

F3

x

+

F3

kader van invoering Wet kenbaarheid publiekrechtelijke beperkingen (Wkpb) Geluid •

Er worden 10 A- en raillijstwoningen gesaneerd tot

F2

en met 2010, waarmee het percentage gesaneerde woningen van de A- en raillijst op 71 komt Lucht •

Leeuwarden zet zich in voor de toepassing van alternatieve brandstoffen, zoals aardgas en puur plantaardige olie. Hierdoor kan het lokale aandeel van fijn stof door motorvoertuigen worden verlaagd.

•

Bij aanbesteding van OV-routes wordt ingezet op aardgas als brandstof

•

Gemotoriseerde voertuigen van de gemeente worden geschikt gemaakt voor het rijden op alternatieve brandstoffen

Milieucommunicatie •

Milieuweddenschappen met wijkpanels

x

+/-

D

•

Stimulering rijden op aardgas

x

+

D1, F3

Voorzieningen honden

216



Het exploiteren van Gepp-hondenpoepbakken en

x

+

x

J

x

+/-

J

x

+

K

x

+

K

ca. 30 losloopterreinen en het ter beschikking stellen van poepgrijpers e.d. Dierenwelzijn •

Opstellen nota dierenwelzijn

Beleven, benutten en beheren van water •

Uitvoeren activiteiten in het kader van de Blauwe Diamant

•

Opstellen acties voor de Europese Kaderrichtlijn water

Koppeling van economie en milieu voor de verdere ontwikkeling van het bedrijfsleven •

Uitvoeren projecten klimaatplan

x

+

L1, L2

•

Invoeren nieuwe weten regelgeving:

x

+/-

L1, L2

x

+

L1,L2

x

+

L2

x

+

L1, L2

Omgevingsvergunning •

Het onderdeel energiebesparing zal bij vergunningverlening en handhaving extra aandacht krijgen. Zo nodig wordt energiebesparing afgedwongen via vergunningen.

•

Maatschappelijk verantwoord ondernemen stimuleren door als gemeente het milieubelang uit te dragen en zelf het voortouw te nemen. Voorbeeld: revitalisering bedrijventerrein Leeuwarden West; voorlichting over het project is onderdeel van reguliere controles.

•

De gemeente stimuleert bedrijven waarvan de ruimtelijke ligging erom vraagt, vervoerplannen op te stellen

Prestaties Structureel Lagere milieudruk en voldoen aan de wettelijke verplichtingen

Real.

Sub-

2008

doel

Afval •

Afsluiten en monitoren prestatieovereenkomst met Fryslân Miljeu N.V.

+

A1, A2

•

Voorlichtingsacties

+

A1

•

Ondersteuning gemeente als aandeelhouder in Fryslân Miljeu N.V. en Afvalsturing

+

A2

+

A1

+

B1, B2

Friesland N.V. •

Participatie projecten

Riolering •

Het inzamelen van binnen het gemeentelijk gebied geproduceerde afvalwater en het hemelwater dat niet mag of kan worden gebruikt voor de lokale waterhuishouding en vervolgens het transporteren daarvan naar de ontvangstpunten van de rioolwaterzuiveringen. Hierbij moet worden voldaan aan in het GRP gestelde doelen, functionele eisen en maatstaven.

Algemeen •

Het opstellen, uitvoeren en evalueren van jaarprogramma

+

C1

•

Onderzoek gericht op nieuwe ontwikkelingen (water, lucht, straling, volksgezondheid)

+

C1

•

Advisering duurzaamheidaspecten stedelijke ontwikkeling

+

C1

+

D

Energie •

Advisering en projectontwikkeling gericht op duurzaam energiegebruik en C0 2 reductie waaronder 4 gerealiseerde projecten op het gebied van energiebesparing of duurzame energie (MOP)

217



Op basis van onderzoek in 2007 materieel geschikt maken voor PPO (Puur Plantaardige

-

D1, D2

Olie) Bodem •

Uitvoeren ISV bodemprogramma

+

E1

•

Uitvoeren Wbb programma

+

E1

•

Controle en handhaving van alle meldingen Bouwstoffenbesluit

+

E2

•

Bodemtoets bij alle aanvragen bouwvergunning

+

E3

•

Bodemtoets bij alle grondtransacties

+

E3

•

Beoordelen bodemkwaliteit nutstracés

+

I3

•

Beoordelen en controle saneringen

+

E4

•

Stimuleren marktbijdrage

+

E3

Geluid •

Advisering bij planologische en infrastructurele projecten

+

F1

•

Beheer van geluidzones rond de industrieterreinen De Hemrik, Leeuwarden Oost en West

+

F1

•

Advisering bij evenementen en (bouw)werkzaamheden in de open lucht

+

F1

•

Advisering bij vergunningverlening Wet Milieubeheer

+

F1

Lucht •

Luchtkwaliteittoets bij planologische en in structurele projecten

+

F3

•

Driejaarlijkse rapportage luchtkwaliteit

+

F3

•

Bevorderen toepassing alternatieve brandstoffen

+

F3

Milieucommunicatie •

Jaarverslag duurzame ontwikkeling

+

A t/m L

•

Jaarlijkse bijeenkomst duurzaamheid

+

A t/m L

•

Opstellen communicatieplan per gedragsveranderingproject

+

A t/m L

•

Actieve informatie over milieu via diverse media w.o. de gemeentelijke website

•

Uitvoeren wijk en milieuprojecten

•

Organisatie Himmelwike, zwerfvuil en afvalproject voor scholen

+

A t/m L

+/-

A t/m L

+

A t/m L

Voorziening honden •

Standaard hondenpoepbakken worden vervangen door Gepp-bakken 2007-2009

+

H

•

Ca. 30 losloopterreinen

+

H

•

Voorlichting en handhaving

+

H

Rattenbestrijding •

Afsluiten van prestatieovereenkomst

+

I

•

Informatie naar burgers over ongedierte

+

I

+

I

+/-

K

Afvoer kadavers Verstrekken van een bijdrage aan de dierenambulance Leeuwarden

Beleven, benutten en beheren van water •

Coördinatie werkzaamheden zoals: initiëren vervolgplannen, opstellen jaarprogramma, promotieactiviteiten, uitwisseling partnersteden, verkrijgen externe financiering

Koppeling van economie en milieu voor de verdere ontwikkeling van het bedrijfsleven. •

Actualisatie bedrijvenbestand

+

L1

•

Zorgen dat bedrijven beschikken over een actuele milieuvergunning of melding. Het gaat

+

L1

+

L1

hierbij om ongeveer 2300 bedrijven waarvan ongeveer 360 vergunningplichtig zijn en de overige onder de meldingsplicht vallen. •

Uitvoeren van controles bij bedrijven overeenkomstig de prioriteitsstelling in het jaarlijkse programma

•

Afhandeling van klachten

+

L1

•

Advisering bij bouwvergunningen en vergunningen van provincie, waterschap

+

L1

•

Het onderdeel energiebesparing zal bij vergunningverlening en handhaving extra

+

L1

+

L2

aandacht krijgen. Zo nodig wordt energiebesparing afgedwongen via vergunningen. •

218

Actueel houden en uitvoeren Handboek Werkprocessen



De gemeente stimuleert bedrijven waarvan de ruimtelijke ligging erom vraagt, verkeer-

+

L1

en vervoerplannen op te stellen

Begr.

Real.

Sub

2008

2008

doel

Afval: uitvoering maatregelen verbetervoorstellen afval

x

+

A1, A2

Bodem: verificatie van (potentieel) spoedeisende gevallen van

x

+

E1 D1, D2

Realisatie speerpunten rekeningjaar • •

bodemverontreiniging

•

Milieu/duurzaamheid: Stedelijke economie

x

+

•

Duurzaam bouwen: bestaande voorraad

x

+/-

D3

•

Implementatie omgevingsvergunning en invoering activiteiten AMvB, uitbreiding

x

+/-

L1, L2

x

+

B1, B2

digitaal loket •

Opstellen Gemeentelijk Rioleringsplan

Analyse en Toelichting Lagere milieudruk en voldoen aan de wettelijke verplichtingen Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking Zie toelichting op het speerpunt uitvoeren maatregelen Percentage gescheiden afval verbetervoorstellen afval. (A1) Hoeveelheid gescheiden afval (A1)

De ingezamelde hoeveelheid gescheiden afval per inwoner is 268 kg. Op deze hoeveelheid kunnen we als gemeente echter weinig invloed uitoefenen. De ambitie is om een zo hoog mogelijk percentage gescheiden afval na te streven, vandaar dat aan de indicator ‘het percentage ingezameld gescheiden afval’ meer belang wordt gehecht.

Tarief afvalstoffenheffing (A2)

In 2008 is een gemiddelde tariefsdaling van 6,1% op het tarief voor afvalstoffenheffing doorgevoerd. Dit is grotendeels het gevolg van lagere verwerkingskosten bij de afvalverwerker.

Duurzaamheidsmeter (C)

Met 79% scoort Leeuwarden landelijk in de top 10. De Duurzaamheidsmeter is de landelijke benchmark voor gemeenten. De score is meer dan de doelstelling voor 2008. Opmerking: voor 2009 zijn nieuwe vragenlijsten aangekondigd, dus de doelstellingen voor de toekomst moeten dan opnieuw worden geijkt.

Verminderen CO2-uitstoot (D1)

Grote resultaten kunnen op dit gebied worden geboekt via de realisatie van relevante projecten. In 2008 waren wel een aantal projecten in voorbereiding, maar deze zijn niet opgeleverd (windmolens Hemrik, biomassa Kalverdijkje, Kenniscampus), waardoor op jaarschijf 2008 geen echte winst kan worden bijgeschreven.

Duurzaam Energiegebruik (D2)

De realisatie op het gebied van duurzaam energiegebruik is ongewijzigd t.o.v. 2007. Het percentage voor 2008 is daarmee ook ongewijzigd en bedraagt 2,5%. Vermeldenswaardig is dat Leeuwarden aangemeld is als pilotgemeente voor het uitvoeren van energiebesparing bij de Openbare Verlichting. Meer hierover staat in programma 14 Woon- en leefomgeving.

219



Duurzaam Bouwen (D3)

Het percentage wordt niet vastgelegd. Gezien de ontwikkelingen onder het Noordelijk Energieakkoord (100.00 woningenplan), de Energie Prestatie Afspraak Leeuwarden (EPAL), het Handelingskader Energie in de Nieuwbouw en de stimuleringsregeling duurzaam bouwen particulieren (gereed in voorjaar van 2009) zal hier het komend jaar extra aandacht aan worden geschonken. Per project (zoals in Heechterp-Schieringen) kan minutieus worden aangegeven wat is en wordt uitgevoerd.

Bodem (E1)

Het aantal bodemonderzoeken is sterk verhoogd door het grote aantal historische en dossieronderzoeken. Deze verhoging is niet structureel, maar zal na 2009 weer afnemen naar normaal niveau. Het grote aantal onderzoeken wordt verklaard door het aandeel dossieronderzoeken, welke in opdracht van de gemeente zijn verricht. De aandacht is daarbij gericht op bodemverontreiniging waar mogelijk risico’s voor gezondheid of milieu spelen. Deze onderzoeken zijn uitgevoerd in het kader van nationale milieudoelstellingen (risicolocaties beheerst ultimo 2015) en daarop gebaseerde afspraken en (ISV)programma’s. Dit vooronderzoek resulteert het komende jaar voor een beperkt aantal (risicovolle) locaties in eerste instantie in veldwerk en daarna in eventuele vervolgacties. Voor de bodemsaneringsprestatie-eenheden (bpe’s) geldt dat het verschil tussen de geraamde en gerealiseerde prestaties vooral ingegeven wordt door fluctuaties in activiteit van de gemeente en overige partijen. Dit jaar was de inspanning van de marktpartijen relatief hoog, waardoor het aantal bpe’s ook hoog is. Twee uitschieters hierbij: terreinen Atoglas en Tramstraat, gezamenlijk 85% van de bpe’s.

Bodem (E2 en E3)

Voor deze onderdelen geldt dat we volgend zijn op het aantal vragen. Fluctuaties zijn een gevolg van meer of minder aanvragen. Grotere reconstructies en uitbreidingen van woon- en industriegebieden hebben een sterk stijgend effect op het aantal aanvragen. Een afwijking hierop is het aantal bodemtoetsen bij grondtransacties. Dit aantal is lager als gevolg van ontsluiting van bodeminformatie via internet. Na de zomer zijn er geen toetsen meer uitgevoerd, omdat alle informatie door de aanvrager direct te vinden is op internet.

Bodem (E4)

Er is in het algemeen weinig betrouwbare informatie (van derden) om de multiplier te bepalen. Voor het eerst dit jaar was er van alle projecten financiële informatie. Op basis van deze gegevens is de verhouding 8:1. Voorgaande jaren waren er geen financiële gegevens bekend, waardoor toen een andere berekening is aangehouden. Het betreft een indicatie van de mulitiplier op basis van het gerealiseerde aantal bpe’s (ISV-bpe/totaal-bpe) en de hoeveelheid gesaneerde grond (ISV-m3-grond/totaal–m3-grond)16. Er blijkt een sterke afwijking met de geraamde multiplier (3:1), maar dit is slechts een momentopname. De indicator muteert door sterke afronding en toevallige jaarlijkse wisselingen in verdeling ISV

16

De indicator is overgenomen van het Rijk, die deze maatstaf hanteert voor de gehele bodemsaneringsoperatie in totaliteit t/m 2030.

220



versus niet-ISV schoksgewijs. Dit jaar zijn er twee grote saneringen uitgevoerd door de marktpartijen (Tramstraat en terrein Atoglas), die samen 65% van het geïnvesteerde budget in bodemsanering vertegenwoordigen. Het streven binnen de gemeente blijft om de marktpartijen een zo hoog mogelijke bijdrage te laten leveren in de saneringsopdracht. Geluidhinder (F2)

Overige toelichting Bodemkwaliteit kinderspeelplaatsen

Grondstromenplan

In Leeuwarden staan 67 woningen op de zogenaamde A-lijst, waarvoor geldt dat er sprake is van een te hoge geluidsbelasting. Deze woningen dienen in 2020 gesaneerd te zijn. In 2008 zijn geen woningen gesaneerd, vanwege vertraging in de plannen voor een renovatieproject van WoonFriesland. Wel zijn er 9 woningen afgemeld (als gevolg van sloop). In totaal zijn er ultimo 2008 50 woningen afgemeld, waarmee het percentage ‘gesaneerde’ woningen ca 75% bedraagt. Aansluitend op het in 2007 gestarte onderzoek naar de bodemkwaliteit op kinderspeelplaatsen is in 2008 één locatie bekend geworden waar hoge loodgehalten zijn aangetroffen. In overleg met de GGD is vervolgonderzoek uitgevoerd. Hoewel de GGD concludeert dat risico’s afwezig zijn, is naar ons idee de situatie verre van optimaal. Daarnaast is, rekening houdend met de herinrichtingswensen van de buurt en de problemen met drassigheid op de speelplaats, in 2008 toch met de wijk begonnen aan het opstellen van een bodemsaneringsvoorstel en herinrichtingsplan. Dit zal in de eerste helft van 2009 worden uitgevoerd. Zie hiervoor ook programma 14 Woon- en leefomgeving. Het project omgaan met grondstromen (duurzaam hergebruik van vrijkomende grond) is succesvol afgrond. Hierdoor blijft veel grond in eigen beheer, waarmee de kosten voor afvoer en aankoop kunnen vervallen en projecten goedkoper kunnen worden uitgevoerd. Milieuwinst wordt verkregen door een beter inzicht in de grondstromen en vermindering van het aantal transportbewegingen.

Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Afwijking Meetproject Bilgaard Het voornemen bij dit project was dat de gemeente zou meten in en aan de riolering en het Wetterskip in de watergangen. Daarmee zouden de effecten van emissies uit de riolering op het oppervlaktewater in beeld gebracht kunnen worden. De intentie om gezamenlijk dit meetproject op te pakken was nadrukkelijk bij het Wetterskip aanwezig. Over de invulling van het project is echter lang gediscussieerd, m.n. omdat de kosten voor het Wetterskip aanzienlijk zouden zijn. Onlangs is uit recent landelijk onderzoek gebleken dat in deze specifieke situatie emissies uit de riolering niet bepalend zijn voor de kwaliteit van het oppervlaktewater. Emissies uit andere bronnen zijn veel meer bepalend. Daarmee heeft meten in het oppervlaktewater geen zin meer. Voor de gemeente blijft meten in het rioolstelsel wel van belang. De wetgever, maar ook de rechter, verlangt van de gemeente dat ze aan kan tonen dat de riolering werkt zoals de modelberekening heeft aangegeven. Het (vereenvoudigde) meetproject wordt nu in 2009

221



uitgevoerd. Het meetproject wordt ook benut om het nieuwe gemalenbeheersysteem uit te testen. Besluit bodemkwaliteit

Het besluit is in werking getreden. We maken gebruik van de geboden overgangsregeling om het oude beleid door te zetten tot de nieuwe regelgeving van het besluit kan worden geïmplementeerd. Het besluit biedt verschillende beleidskeuzes, deze worden op dit moment uitgewerkt, waarna implementatie begin 2009 zal plaatshebben.

Nazorgverplichtingen en WKPB

De manier van werken en de aanpak is gereed, de uitvoering start binnen enkele weken. Nagaan van nazorg en WKPB is gecombineerd in één project.

Milieuweddenschappen

De uitvoering van de energieweddenschap in de Oranjewijk verliep lange tijd moeizaam. Door een aangepaste communicatiestrategie is toch meer respons bij de bewoners gekregen en zal in maart 2009 met een positief resultaat voor de wijk worden afgesloten. Het blijkt steeds moeilijker wijkbewoners te motiveren om met duurzaamheid c.q. energiebesparing bezig te gaan. Het is noodzakelijk de aanpak van milieucommunicatie richting burgers blijvend te vernieuwen.

Materieel geschikt maken voor PPO

De prestatie is gericht op het geschikt maken van het gemeentelijk materieel voor PPO (Puur Plantaardige Olie). Vanwege de beperkte beschikbaarheid van de brandstof en toepasbaarheid ervan in voertuigen (garantieaanspraken zouden daarmee komen te vervallen) is het ombouwen van een deel van het wagenpark niet mogelijk gebleken. Daarentegen is meer ingezet op de aanschaf van CNG voertuigen (aardgas), welke lijn ook wordt doorgezet. Waar aardgas als brandstof niet mogelijk is, worden wel hoge eisen gesteld aan de uitstoot (bijv. bij vrachtwagens de EEV-norm).

Wijk- en milieuprojecten

In 2008 was er vanuit afval geen wijkproject gepland. N.a.v. verzoeken van de wijkpanels van twee dorpen om tuinafval in de dorpen zelf te kunnen inzamelen, en op voorwaarde van controle door de wijkpanels om illegale afvaldumping te voorkomen, zijn in de twee dorpen (Wytgaard en Goutum) succesvolle experimenten uitgevoerd, gefinancierd uit het Duurzaamheidsplan. Een vervolg in 2009 wordt nog nader bekeken.

Nota Dierenwelzijn

Overige toelichting Contractbeheer afval

222

De nota dierenwelzijn is in de commissie Welzijn behandeld. In de nota waren wettelijke taken en extra ambities met betrekking tot het dierenwelzijn opgenomen. In verband met de voor de extra ambities ten aanzien van dierenwelzijn extra benodigde middelen heeft de commissie Welzijn hier niet voor gekozen. Vervolgens is de notitie dierenwelzijn vastgesteld, waarmee richting is gegeven aan de uitvoering van alleen de wettelijke taken op dit gebied. Met de dierenambulance, dierenopvang De Wissel en de politie zijn nieuwe protocollen/overeenkomsten opgesteld. Systeemwijziging afvalinzameling: Fryslân Miljeu gaat de huishoudens in de laagbouw vanaf 2009 geleidelijk bedienen met nieuwe wagens, afronding eind 2010/begin 2011. In dat verband



worden de huishoudens voorzien van nieuwe minicontainers met chip, waardoor de afvalinzameling conform de wens van de gemeenteraad meer “diftarproof” wordt. Deze verbeterde efficiency leidt vanaf 2009 tot een structurele kostenbesparing van ca. € 75.000. Ondersteuning gemeente als aandeelhouder in Afvalsturing Friesland N.V.

De milieuvergunning voor de bouw van de REC in Harlingen is vertraagd. De inwerkingstelling van de REC is daardoor pas in 2011 te verwachten in plaats van in 2010. Daarmee komt de verwachte tariefsverlaging voor de verwerking van restafval in 2010 ter discussie te staan. Dat kan gevolgen hebben voor de geplande verlaging van de afvalstoffenheffing in 2010.

Nascheiding kunstof verpakkingen

Na intensieve lobby van zowel Omrin als de gemeente komt nascheiding van kunststof verpakkingen na ingrijpen van de Tweede Kamer alsnog in aanmerking voor vergoeding uit het landelijke Afvalfonds, wat wordt gevoed door de verpakkingenbelasting in het kader van de AMvB Verpakkingen. Dat stelde B&W in staat nog net hiervoor in 2008, conform de landelijke eisen, een contract te ondertekenen met Omrin. De definitieve hoogte van de vergoeding uit het Afvalstoffenfonds wordt echter pas halverwege 2009 vastgesteld. Zo het nu lijkt zal deze vergoeding kostendekkend zijn.

Luierinzameling

De (populaire) gescheiden inzameling van luiers en incontinentiemateriaal moest helaas begin 2008 worden gestaakt wegens het wegvallen van de verwerker Knowaste. De stopzetting heeft plaats gevonden in goed overleg met de inzamelende kinderdagverblijven en is begeleid door een uitgebreid persbericht.

Klimaatprojecten woningbouw en bedrijven

“Architectuur en duurzaamheidsprijs” wordt voor het eerst in 2009 uitgereikt.

Klimaatuitvoeringsprogramma

De periode voor uitvoering van het klimaatuitvoeringsprogramma onder de Bans-subsidieregeling is afgesloten. Bijna alle doelen zijn gehaald. De gemeente heeft een aanvraag ingediend voor het vervolgprogramma SLOK (Stimuleringsregeling Lokale Klimaatinitiatieven).

FSC-convenant

Met FSC-Nederland is in oktober 2008 het FSC-Convenant afgesloten. De gemeente past binnen eigen projecten uitsluitend FSC-hout toe.

Aanleg groene daken

Middels een initiatiefvoorstel van een aantal raadsfracties is er versneld aan de uitvoering van het aanleggen van groene daken gewerkt. Het eerste pilotproject (speelkoepel in Bilgaard) wordt naar verwachting voor de zomervakantie 2009 opgeleverd.

Speerpunten Uitvoeren maatregelen Verbetervoorstellen afval

In 2007 lag het gerealiseerde afvalscheidingspercentage van 45% ruim onder de begrotingsdoelstelling van 48%. In 2008 is een scheidingspercentage van 47% gerealiseerd en ligt hiermee 2% onder de begrotingsdoelstelling voor 2008 van 49%. Er is sprake van een geleidelijke verbetering, maar we zitten daarmee nog niet op het gewenste niveau.

223



Voornaamste doelstelling was verbetering van de gescheiden inzameling van het grofvuil. Hiertoe is vanaf 1 januari een wijziging van de grofvuilinzameling (nog maar 6 x per jaar gratis “halen”) doorgevoerd en zijn er wijzigingen m.b.t. de milieustraat (makkelijker “brengen”) uitgevoerd. Daarbij zijn begeleidende maatregelen uitgevoerd: Voorlichting: een gemeentebrede uitgebreide voorlichting, doelgroepgerichte huis-aan-huis voorlichtingsacties en promotieacties voor de milieustraat. Gericht toezicht door de milieucontroleurs. De indruk bestaat dat er op basis van het gemeentelijke Melddesksysteem (zie ook programma 14 Woon- en leefomgeving) sprake is van een toename van illegaal gedumpt grofvuil. In 2008 is Omrin voor het eerst gestart met de registratie, waardoor de mutatie t.o.v. een voorgaand jaar niet meetbaar is. Verificatie van (potentieel) spoedeisende gevallen van bodemverontreiniging

Het bodemconvenant dat Minister Cramer wil afsluiten met o.a. de VNG bevat een gedeelte over het versnellen van de bodemsaneringsoperatie. Dit stelt dat alleen sprake kan zijn van spoedlocaties als (vermoedens van) risico’s met bodemonderzoek zijn onderbouwd en dat deze onderbouwing voor 2010 geleverd moet zijn. Het opstellen van de lijst met spoedeisende gevallen vordert goed. Hiertoe wordt historisch onderzoek (archiefonderzoek) uitgevoerd m.b.t. terreinen waar verontreiniging kan worden verwacht. Dit zijn voormalige bedrijfslocaties en oude slibdepots. Ondertussen is op 538 bedrijfslocaties het historisch onderzoek afgerond en op nog eens 220 locaties is dit in een vergevorderd stadium. Van de 538 onderzochte locaties zijn er circa 35 locaties met spoed. Dit zal in begin 2009 op deze locaties met een veldonderzoek gecontroleerd worden. Deze aanpak zal programmatisch zijn, waarin ook twee depots meegenomen worden.

Milieu/duurzaamheid: stedelijke economie

De Raad heeft ingestemd met de aanpak voor het ontwikkelen van de Full Sustainable City. Duurzaamheid is ook één van de dragers in de nieuwe stadsvisie. De komende twee jaar zet de gemeente in op zonnestroom, energie uit reststromen en biobrandstoffen, innovaties in de gebouwde omgeving en duurzame mobiliteit. De gemeente stelt aanjagers aan en stimuleert demonstratieprojecten.

Duurzaam Bouwen: bestaande voorraad

Voor de uitvoering van de EPAL-afspraak met woningcorporaties zijn interne werkafspraken gemaakt en er is een werkgroep in het leven geroepen als onderdeel van de prestatieafspraken. Daarnaast wordt gezamenlijk met 2 noordelijke provincies naar een werkwijze én financiering voor duurzaam bouwen in de bestaande voorraad toegewerkt, dit onder de vlag van het Noordelijk Energieakkoord. Met de aanpak in Heechterp-Schieringen (Prachtwijk) én de voorbeeldrenovaties in de Vlietzone bouwt de gemeente ervaring op die breder uitgezet kan worden.

Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP)

Duurzaamheid staat in het nieuwe gemeentelijk rioleringsplan, vastgesteld op 15 december 2008, meer centraal. De aanleg van groene daken wordt bijvoorbeeld gestimuleerd. Daarnaast probeert

224



de gemeente de bewustwording van de burger om op een goede wijze met hemelwater en afvalwater om te gaan, te vergroten door meer te communiceren over het beleid, wenselijk gedrag en door te starten met een regentonnenactie. De regentonnenactie en de stimulering van groene daken zijn nieuwe aspecten voor het omgaan met regenwater. Nieuw beleid (toelichting) Full Sustainable City

Leeuwarden wil in 2020 het voorbeeld van duurzaamheid in Nederland zijn: een Full Sustainable City. De belangrijkste ambitie met betrekking tot de Full Sustainable City is de realisatie van een stad die op termijn onafhankelijk is van fossiele brandstoffen. Dit moet door zuiniger met energie om te gaan en door de productie van duurzame energie (groen gas, duurzame elektriciteit enz.). De gemeente vertaalt dergelijke abstracte doelen naar concrete lokale activiteiten. Hierbij kiest Leeuwarden voor de inzet van haar middelen op een aantal thema’s, dat aansluit bij regionaal beleid en de aanwezige bedrijven en kennispartners. Het gaat om de volgende thema’s: zonnestroom; energie uit reststromen en biofuels; energie innovaties in de gebouwde omgeving; duurzame mobiliteit: rijden op aardgas/biogas en elektrisch voortbewegen. Naast deze concrete activiteiten wordt begin 2009 de visie met betrekking tot de Full Sustainable City opgesteld en een communicatie- en marketingstrategie ontwikkeld.

Subconclusie

Op het gebied van afval zijn de doelstellingen deels gerealiseerd. De verbetermaatregelen leiden tot een verbeterde afvalscheiding, maar zitten nog niet op het gewenste niveau. De illegale dumping is een verbeterpunt. De inzet op duurzaamheid wordt breed gedragen. Er zijn voldoende lijnen uitgezet om invulling te gaan geven aan dit beleidsthema. De precieze richting behoeft aanscherping. Om uitvoering en visieontwikkeling te versterken is een voorstel voor nieuw beleid gemaakt (Full Sustainable City). Met de activiteiten op het gebied van bodem, bedrijfsmilieuzorg en lucht en geluid voldoen we aan de wettelijke taken en blijven we proactief t.a.v. nieuw beleid en landelijke ontwikkelingen. In 2008 is met het GRP een basis gelegd voor duurzame verwerking van hemel- en afvalwater in de komende jaren.

Beleven, benutten en beheren van water Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Afwijking Coördinatie werkzaamheden In 2008 heeft afronding van werkzaamheden voor de Blauwe water Diamant plaatsgevonden en is gestart met de voorbereidingen voor het opstellen van een nieuw waterplan.

225


Overige Toelichting Waterplan


Als gevolg van een raadsmotie wordt hier een andere invulling aangegeven. Er heeft een brainstormsessie met raadsleden en 2 externen plaatsgevonden. De bijeenkomst was zeer geslaagd en inspirerend. De uitkomsten dienen als input voor het nieuwe waterplan, dat in het najaar van 2009 gereed zal zijn.

Subconclusie

De doelstellingen van de Blauwe Diamant zijn gerealiseerd. In 2009 wordt gestart met een vervolg, waarvoor de basis zal worden gelegd met een op te stellen watervisie. Koppeling van economie en milieu voor de verdere ontwikkeling van het bedrijfsleven Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Speerpunten (toelichting) Implementatie Per 1 september 2008 is de sector BWM t.b.v. de invoering van de omgevingsvergunning Wabo gereorganiseerd. De invoering Wabo is echter door het Rijk verder uitgesteld naar 1 januari 2010 (zie voor nadere details de toelichting in programma 6 Wonen). Invoering activiteiten AMvB

Activiteiten AMvB zijn ingevoerd in 2008. De invoering brengt een verschuiving teweeg tussen vergunningplicht en meldingsplicht en heft voor een deel van de bedrijven de meldingsplicht op. Daarnaast betreft het een integratie van een groot aantal oudere AmvB’s in een nieuwe regeling.

Uitbreiding digitaal loket

Subconclusie

226

In 2008 zijn diverse maatregelen getroffen, zodat per 1 januari 2009 zou kunnen worden gestart met het digitaal aanvragen van een 5 tal vergunningen (Bouw-, reclame-, inrit-, kap-, en sloopvergunningen, afgekort Briks). De stand van zaken begin februari 2009 is echter dat we wachten op de benodigde faciliteiten van VROM. Ondertussen is het wel mogelijk om digitaal een kapvergunning aan te vragen en om via internet de status van een bouwvergunning te volgen. Ook is een belangrijk deel van de bodeminformatie via het internet ontsloten. Zowel de invoering van de omgevingsvergunning, alsmede het ter beschikking stellen van de beschikbare faciliteiten vanuit VROM voor de uitbreiding van het digitaal loket zijn vertraagd.




Apparaats-

Kapitaal-

Overige

Totale

Totale

kosten

lasten

lasten

lasten

Baten

Saldo

37

172

32

204

024

Beleidsproducten Milieuvergunningen en controles

043

Inzameling afval

31

0

-1

31

41

72

044

Riolering

78

-175

-40

-137

141

4

045

Milieubeleid

5

21

26

-49

-23

046

Bodem en geluid

28

-27

1

41

42

047

Milieucommunicatie

23

-16

7

048

Ongediertebestrijding

050

Lijkbezorging

051

Voorzieningen honden

052

Afvoer kadavers

078

Bedrijven

135

5 -43

8

-21

7

-0

-0

-0

6

11

11

-14

-49

24

-25

-2

-2

-2

1

-19

-19

241

-167

-34

41

231

Apparaats-

Kapitaal-

Overige

Totale

Totale

kosten

lasten

lasten

lasten

Baten

271 x € 1.000


Saldo

A


4.120

2.473

18.517

25.110

23.259

-1.851

B


4.120

2.473

19.161

25.754

23.887

-1.867

C

Rekening 2008:

3.879

2.639

19.195

25.713

24.117

-1.596

241

-167

-34

41

231

271

Resultaat B-C



1.

Milieuvergunningen en controles

2.

Inzameling afval

3.

Riolering

-175

Overige

Totale

Totale

kosten

lasten

baten

135

37

172

32

204

31

282

313

41

354

78

-40

-137

-302

-439

-282

-282

kosten

Saldo


Inzameling afval

3.

Riolering

-282 443

443


8

-3

-31

-26

17

-9

Totaal

-167

241

-34

40

231

271

Analyse en Toelichting Programma Milieu, energie en water Wat mocht het kosten en wat heeft het gekost? 1. Milieuvergunningen Het voordeel op dit product bedraagt € 204.000 en wordt in hoofdzaak en controles veroorzaakt door een voordeel op de apparaatskosten van € 135.000. De urenbesteding bij de afgifte van milieuvergunningen was € 86.000 en bij de milieucontroles € 49.000 lager. Dit is een gevolg van: • Lagere inzet van een sr. milieu-inspecteur in verband met tijdelijke

227



waarneming en vervolgens de invulling van de functie teamleider Front-office. • Hoog ziekteverzuimpercentage in verband met een langdurig ziektegeval waardoor minder productieve uren zijn gerealiseerd. • De verschuiving van inzet van 2 milieu-inspecteurs in verband met extra werkzaamheden bij Bodem inzake beschikken en handhaven. Het voordeel op de overige kosten bedraagt € 37.000. Dit bestaat grotendeels uit een lagere bijdrage aan de MilieuAdviesDienst (MAD) van respectievelijk € 18.000 met betrekking tot de advisering bij milieuvergunningen en € 15.000 voor de controles. Daarnaast nog een voordeel van € 4.000 op diverse budgetten. Op de baten een voordeel van € 32.000 dat enerzijds bestaat uit een subsidie van de provincie Fryslân voor het project externe veiligheid van € 28.000 en anderzijds uit een opbrengst dwangsommen van € 4.000. 2. Inzameling afval

Het resultaat op inzameling afval wordt verrekend met de voorziening afvalstoffenheffing met uitzondering van de post onvoorzien Fryslân Miljeu. Het budget onvoorzien Fryslân Miljeu bedroeg in 2008 € 115.000 waarop een beroep is gedaan van € 43.000. Per saldo derhalve een voordeel van € 72.000 op de post onvoorzien en daarmee ook op het product Inzameling afval. Bij het opstellen van de begroting 2008 is ter egalisatie van de tarieven een onttrekking aan de voorziening geraamd van € 174.000. Het resultaat 2008 bedraagt, na onttrekking van € 174.000 aan de voorziening, € 282.000 voordelig dat is toegevoegd aan de voorziening. (Per saldo een netto resultaat van € 108.000 voordeel.) Het voordelige resultaat van € 282.000 bestaat uit de saldi van de volgende onderdelen. Inzameling en verwerking huishoudelijk afval (voordeel € 293.000) • Eindafrekening 2007 contract Fryslân Miljeu nadeel € 87.000 Dit nadeel is voor € 28.000 veroorzaakt doordat meer takken zijn verwerkt (1.439 ton) dan geraamd (750 ton) en voor € 23.000 doordat de werkelijke indexering (2,45%) hoger was dan de geraamde indexering (2%). Voor het overige op diverse onderdelen een nadeel van per saldo € 36.000. • Inzameling huishoudelijk afval voordeel € 111.000 In 2008 is 844 ton (à € 131,50/ton) minder afval ingezameld dan begroot. • Inzameling gescheiden grof afval voordeel € 201.000 Op begrotingsbasis is uitgegaan van 7.200 ton à € 72,10 / ton. In werkelijkheid is 7.446 ton verwerkt tegen een tarief van € 42,74 / ton. Dit betekent een nadelig verschil van € 18.000 (246 ton x € 72,10) en een voordelig prijsverschil van € 219.000 (7.446 ton x € 29,36). • Inzameling ijzer en slagboomtarief voordeel € 65.000 Door de hoge prijzen zijn de opbrengsten van oud ijzer € 48.000 hoger dan begroot. Door een hoger aantal bezoekers van de milieustraat is ook de slagboomvergoeding hoger, voordeel € 17.000.

228



• Diverse voor- en nadelen van per saldo € 3.000 voordeel. Sinds 1 januari 2006 is het Besluit Verpakkingen en Papier en Karton (het Besluit) van kracht. Dit besluit maakt bedrijven verantwoordelijk voor de organisatie en kosten van de inzameling en recycling van hun verpakkingsafval. Nedvang (NEDerland Van Afval Naar Grondstof) werd op 10 november 2005 opgericht door producenten en importeurs om collectief uitvoering te geven aan het Besluit. In het najaar van 2008 hebben we bericht ontvangen van Nedvang dat we als gemeente een declaratie konden indienen voor de gerealiseerde scheiding van papier-, en glasverpakkingen over de jaren 2006 en 2007 (een vergoeding uit de verpakkingenbelasting). Met betrekking tot de nascheiding van de kunststofverpakkingen heeft de gemeente een overeenkomst gesloten met Omrin, vanaf 1 mei 2009 tot 1 januari 2013 (einddatum Raamakkoord). De vergoeding die de gemeente hiervoor ontvangt van Nedvang wordt doorgesluisd naar Omrin. Inzameling en verwerking KGA, glas e.d. (voordeel € 146.000) • Over de jaren 2006 en 2007 heeft de gemeente een declaratie kunnen indienen voor de gerealiseerde scheiding van glasverpakkingen ten bedrage van € 146.000. Deze vergoeding varieert met de ontwikkeling van de marktprijs en is afhankelijk van de ingezamelde hoeveelheid. Naar verwachting zal hiervoor jaarlijks een bedrag van ca. € 70.000 worden ontvangen. (Bij het bepalen van de tarieven 2010 zal rekening worden gehouden met deze bijdrage.) Inzameling oud papier (voordeel € 133.000) • Het grootste deel van de inzameling van oud papier vindt plaats door verenigingen. Daarnaast wordt ingezameld via de milieustraat en ondergrondse voorzieningen. De gemeente betaalt Omrin voor inzameling op basis van een gestaffeld tarief (€ 65 over eerste 4700 ton, € 75 over volgende 800 ton, uiteindelijk oplopend tot € 90 per ton >6500 ton). Verenigingen ontvangen van Omrin een bedrag van €40 per ton voor het leveren van diensten bij de inzameling. De gemeente ontvangt een deel van de marktopbrengsten voor oud papier over maximaal 4700 ton welke varieert met de marktprijzen. In 2008 is ruim 900 ton minder papier ingezameld (via verenigingen) dan begroot waardoor een voordeel op de papierinzamelingskosten voor de gemeente optreedt van € 79.000. • Op de baten een voordeel van € 54.000. Omdat de gemiddelde marktprijs voor oud papier hoger was dan begroot een voordeel van € 34.000. Daarnaast is ook voor oud papier een bijdrage ontvangen van € 20.000 uit de verpakkingsbelastingen. Deze vergoeding is eveneens structureel en dient ter dekking van de kosten voor administratieve handelingen met betrekking tot oudpapier. Milieuhandhaving (voordeel € 41.000) • De inzet voor milieuhandhaving was € 41.000 lager omdat gedurende een deel van het jaar sprake was van moeilijk in te vullen vacatures.

229



Reinigingsheffingen (nadeel € 298.000) De opbrengst reinigingsheffingen is in 2008 geraamd op € 11.430.000. De werkelijke opbrengst bedroeg € 11.132.000. Dit nadeel van € 298.000 is als volgt ontstaan: • Afwikkeling balans nadeel € 54.000 Bij het opstellen van de jaarrekening 2007 is op de balans een post meegenomen als nog op te leggen aanslagen over 2007. Deze post was te positief ingeschat met als gevolg dat van deze post € 54.000 moest worden afgeboekt ten laste van 2008. • Bijdrage voorziening dubieuze debiteuren nadeel € 60.000 Bij het opstellen van de begroting was rekening gehouden met een bedrag oninbaar van € 60.000 (0,5%) terwijl uiteindelijk € 120.000 noodzakelijk was (1%). • Minder ontvangsten als gevolg van lagere aantallen woningen en meer leegstand dan geraamd, nadeel € 184.000. Kwijtschelding (nadeel € 107.000) • Aan kwijtschelding is in 2008 € 1.371.000 geraamd (12%). In 2008 is echter een bedrag van € 1.478.000 aan kwijtschelding verleend. Dit nadeel van € 107.000 is met name veroorzaakt door kwijtscheldingen van aanslagen die in voorgaande jaren zijn opgelegd. Dividend (voordeel € 90.000) • De dividend uitkering over 2007 (deze wordt verantwoord in 2008) van Fryslân Miljeu was € 90.000 hoger dan de begrote € 18.300. Over 2008 zal het dividend fors lager zijn. • Nieuwe afspraken over huisvestingskosten en de arbonorm P90 in combinatie met de gewijzigde verrekeningssytematiek voor transportkosten zullen tot lagere inkomsten voor Fryslân Miljeu leiden. Diverse voor- en nadelen van per saldo € 16.000 nadeel. De stand van de voorziening afvalstoffenheffing bedraagt per 31 december 2008 € 693.000. Op basis van de raadsmotie van 6 november 2007 mag de voorziening maximaal € 200.000 bedragen. In de begroting 2009 wordt ter egalisatie van de tarieven € 50.000 onttrokken aan de voorziening. Het surplus in de voorziening bedraagt derhalve € 443.000 (€ 693.000 minus € 50.000 en € 200.000). In de gemeente zijn 45.200 huishoudens zodat per huishouden omgerekend € 9,80 in de voorziening staat. Bij de bepaling van de tarieven 2010 zal dit surplus samen met de inschatting van het te verwachten resultaat afval 2009 worden betrokken bij de bepaling van de tarieven 2010. 3. Riolering

Het resultaat van het product riolering wordt, met uitzondering van het onderdeel ledigen straatkolken en rioolputten (resultaat € 4.000 voordelig), verrekend met de voorziening riolering. Bij het opstellen van de begroting 2008 kwam een voordeel naar voren van € 582.000 dat als storting in de voorziening is geraamd. Het resultaat 2008 bedraagt, na storting van het begrote resultaat in de voorziening, € 443.000 nadelig en is als volgt tot stand gekomen. (Per saldo een netto resultaat van € 139.000 voordeel.)

230



Apparaatskosten (voordeel € 78.000) • In 2008 heeft een verschuiving plaatsgevonden van het product riolering naar het product Waterwerken van € 52.000 in verband met de uitvoering van het baggerplan. Voor deze uitvoering heeft de gemeenteraad op 22 september 2008 een krediet van ruim € 2 mln. beschikbaar gesteld. Het overige voordeel van € 26.000 is ontstaat als gevolg van vacatureruimte in verband met een uitdiensttreding halverwege het jaar. Opbrengsten rioolheffing (nadeel € 261.000) De opbrengst rioolheffing is in 2008 geraamd op € 8.608.000. De werkelijke opbrengst bedroeg € 8.347.000. Dit nadeel van € 261.000 is als volgt ontstaan: • Afwikkeling balans voordeel € 37.000 Bij het opstellen van de jaarrekening 2007 is op de balans een post meegenomen als nog op te leggen aanslagen over 2007. Deze post was te negatief ingeschat. De extra opbrengst bedraagt € 37.000. • Hogere WOZ-waarde voordeel € 57.000 De WOZ-waarde was hoger dan geraamd als gevolg van meer nieuwbouw en minder WOZ-bezwaren. • Bijdrage voorziening dubieuze debiteuren nadeel € 67.000 Bij het opstellen van de begroting was rekening gehouden met een bedrag oninbaar van € 23.000 terwijl uiteindelijk € 90.000 noodzakelijk was. • Lager waterverbruik niet-woningen nadeel € 196.000 Bij de tarieven rioolheffing is sinds de invoer in 2007 steeds gerekend met verouderde waterverbruiksgegevens. Vanwege automatiseringstechnische problemen had de gemeente niet de beschikking over de meest actuele gegevens. Sinds begin december 2008 zijn deze gegevens wel beschikbaar. Deze lagere cijfers verklaren grotendeels de lagere opbrengst. • Minder woningen en kleinverbruikers nadeel € 92.000 De opbrengsten zijn door minder woningen en meer kleinverbruikers t.o.v. de raming lager dan begroot. Kwijtschelding nadeel € 34.000 • Aan kwijtschelding is in 2008 € 329.000 geraamd (4%). In 2008 is echter een bedrag van € 363.000 aan kwijtschelding verleend. Dit nadeel van € 34.000 is met name veroorzaakt door kwijtscheldingen van aanslagen die in voorgaande jaren zijn opgelegd. Kapitaallasten nadeel € 175.000 • Het krediet van de te plegen investeringen inzake het vervangen van de riolering in de wijk Bilgaard is in de primitieve begroting opgevoerd op het projectnummer in plaats van op het investeringsnummer. Door deze technische fout zijn er geen kapitaallasten geraamd voor 2008. Dit zorgt voor een nadeel van € 200.000. In de meerjarenraming van het GRP is hier wel rekening mee gehouden. Door vertraging in de uitvoering van het aanleggen van de persleidingen ontstaat er een voordeel van € 25.000. Elektriciteit nadeel € 50.000 • Door gestegen energieprijzen waarmee in de begroting niet voldoende rekening kon worden gehouden is een nadeel ontstaan van € 50.000.

231



Overig nadeel € 1.000 De stand van de voorziening riolering bedraagt per 31 december 2008 € 1.665.000.

Eindconclusie totale programma Milieu, energie en water. Successen 1. Organisatiewijziging t.b.v. Wabo

De organisatieverandering in het kader van de WABO en verbetering dienstverlening is doorgevoerd. Daarbij is een versterkt front-office ontstaan, die per 1-1-2009 is overgegaan naar de sector Publiekszaken van de Dienst AZ. Tegelijkertijd is het backoffice team Bouwen, Milieu en Monumenten en Toezicht en Handhaving gevormd. Hierbij zijn de brandveiligheidstaken van de Brandweer overgeheveld en ondergebracht in deze 3 teams. De organisatieverandering is per 1-9-2008 formeel doorgevoerd en wordt sindsdien verder geëffectueerd.

2. Online digitale bodeminformatie

In het kader van verbetering van de digitale dienstverlening is een belangrijk deel van de bodeminformatie via het internet ontsloten. De gevolgen zijn direct merkbaar in het aantal bodemtoetsen bij grondtransacties (zogenaamde makelaarsfaxen). Na de zomer zijn er geen toetsen meer uitgevoerd. Alle informatie is door de aanvrager direct te vinden op het internet.

3. Gemeentelijk Rioleringsplan 2009-2013

Met het GRP is een basis gelegd voor duurzame verwerking van hemel- en afvalwater in de komende jaren. Daarmee wordt voldaan aan wettelijke richtlijnen van waterkwaliteit en -kwantiteit. De regentonnenactie en stimuleringsregeling groene daken zijn een goede stimulans voor burgers om duurzaam om te gaan met hemelwater.

4. Vertaling duurzaamheid in concrete projecten

Het lukt steeds beter om het abstracte begrip Duurzaamheid te vertalen naar concrete projecten. Voorbeelden hiervan zijn de zonnebotenrace, het FSC-Convenant, afspraken met woningcorporaties, toepassing LED in openbare verlichting, stimuleren grasdaken etc. Er zijn meer middelen beschikbaar gekomen, mede door de koppeling met stedelijke economie en de kansen die er liggen voor innovatieve bedrijvigheid.

Verbeterpunten 1. Onderzoeken hoe registratie duurzaam bouwen te verbeteren

2. Realisatie EPAL-afspraken

232

Het percentage projectmatig gebouwde nieuwbouwwoningen dat voldoet aan de gemeentelijke lijst duurzaam bouwen kan op dit moment nog niet voldoende in beeld worden gebracht. Gezien de ontwikkelingen onder het Noordelijk Energieakkoord (100.00 woningenplan), het EPAL, het Handelingskader Energie in de Nieuwbouw en de stimuleringsregeling duurzaam bouwen particulieren (gereed in voorjaar van 2009) zal hier het komende jaar extra aandacht aan worden geschonken.

De Uitvoeringsacties n.a.v. ondertekening van het EPAL Akkoord zijn geïnventariseerd en interne inbedding van gemaakte afspraken



heeft plaatsgevonden. Stimuleren van marktpartijen (afspraak uit EPAL) door gemeente is aandachtspunt: van afspraak naar realisatie. 3. Uitdragen en communiceren van successen

Het realiseren van successen is belangrijk, maar minstens zo belangrijk is het communiceren van successen, zodat successen ook als zodanig ervaren worden en er breed lering uit kan worden getrokken.

Eindconclusie De beoogde subdoelstellingen voor wettelijke taken zijn gerealiseerd. Daarnaast wordt pro-actief gereageerd op nieuwe ontwikkelingen. Er is een organisatieaanpassing doorgevoerd i.v.m. verwachte invoering van de Wabo per 1-1-2010. Deze aanpassing zal het komende jaar verder worden geëffectueerd. Tevens is volop gewerkt aan de uitbreiding van het digitaal loket. De werkzaamheden in het kader van de Wabo verlopen volgens schema. De inzet op duurzaamheid wordt breed gedragen. Er zijn voldoende lijnen uitgezet om invulling te gaan geven aan dit beleidsthema. De precieze richting behoeft aanscherping. Daarnaast komt het aan op sturen op de uitvoering en het monitoren ervan. Om uitvoering en visieontwikkeling te versterken is een voorstel voor nieuw beleid gemaakt (Full Sustainable City).

233


234



2.1 Programmaverantwoording: Programma Woon- en leefomgeving (14)

Programma Woon- en leefomgeving (14) Raadscommissie: Stadsontwikkeling


Programmamanager: M.S. Vogelzang

Speerpunten voor het begrotingsjaar • Banenplan/inbesteden werkzaamheden groenvoorzieningen • Speelvoorzieningen (inspectie en nieuw speelruimtebeleid) • Reconstructie groen Aldlân • Energiezuinige verlichting • Uitvoering Project opwaardering gemeentelijke begraafplaatsen Realisatie en voortgang speerpunten Banenplan

In 2008 zijn er 18 medewerkers (voorheen werklozen) in het kader van het banenplan bij de buitendienst gestart. Daarvan hebben er 14 het jaar vol gemaakt. Van deze groep zijn er drie doorgestroomd naar een reguliere baan bij wijkzaken en voor 4 medewerkers is verlenging van de werkervaring mogelijk door een andere contractvorm.

Speelvoorzieningen

In 2008 is er een beheersysteem speeltoestellen in gebruik genomen. De technische inspectie is uitgevoerd. Voor het beleid rondom speelvoorzieningen wordt verwezen naar het programma Jeugd en Onderwijs.

Reconstructie groen Aldlân

De werkzaamheden zijn in oktober gestart, de afronding zal in 2009 plaatsvinden.

Energiezuinige verlichting

Er is een pilot gestart op een vijftal locaties met LED in openbare verlichting. Begin 2010 worden de resultaten/conclusies verwacht van deze pilot, die ook bij andere gemeenten loopt, en landelijk wordt gecoördineerd door Senter Novem.

Project begraafplaatsen

Belangrijke mijlpalen die in 2008 zijn bereikt zijn de uitbreiding van de aula en de uitbreiding begraven in het bos.

Successen 1. De monitoring van de verzorging van de openbare ruimte geeft aan dat het kwaliteitsniveau basis in 2008 overal is gehaald. 2. In de wijk Aldlân is de groenstructuur weer duidelijk herkenbaar, wat bijdraagt aan de sociale veiligheid en een beter beheer. Het plan is in overleg met de bewoners tot stand gekomen. 3. De hoeveelheid, locatie en kwaliteit van speeltoestellen is nu goed in beeld. Alle bij de technische inspectie 2008 afgekeurde speeltoestellen zijn verwijderd, zodat de veiligheid wat dit betreft niet meer in het geding is. 4. De honorering van de subsidie van Senter Novem voor het zwerfafval. Verbeterpunten 1. Momenteel zijn er incidenteel extra middelen voor onderhoud en beheer speeltoestellen. Er komt nog een beleidsnota met o.a. aandacht voor structureel onderhoud. 2. Bij de monitoring van de openbare ruimte wordt voor wat betreft de verzorging het hoog niveau soms net en soms net niet gehaald.

235



Wat willen we bereiken? Strategisch Algemeen doel


Subdoelstellingen

Onderhoud groen

A.

De inwoners van de stedelijke vernieuwingswijken zijn tevreden met hun

kantorenhaak, parken en plantsoenen in de

B.

De inwoners v/d gemeente zijn tevreden met hun woon- en leefomgeving

binnenstad en een basisniveau voor de wijken

C.

Een goed toegankelijk Melddesksysteem.

conform de systematiek BOR in Beeld.

D.

Toename kwaliteit groengebieden.

E.

Groei aantal bezoekers groengebieden.

Een hoog niveau van beheer en onderhoud van

Verlichting

woon- en leefomgeving.

F.

Hoge waardering van de gemeentelijke groengebieden door Leeuwarders.

G.

Tevredenheid bewoners over groenvoorziening.

H.

Tevredenheid bewoners groenvoorziening onderhoud.

I.

Tevredenheid bewoners met openbare verlichting.

J.

Bewoners zijn tevreden over onkruidbestrijding verhardingen.

K.

Tevredenheid zwerfvuilbestrijding.

Een goed onderhoudsniveau van de straatverlichting dat bijdraagt aan de socialeen verkeersveiligheid conform de richtlijn van de Nederlandse Stichting voor Verlichtingskunde. Een onderhoudsniveau van de

Onkruidbestrijding

openbare ruimte dat voldoende

Een hoog niveau van onkruidbestrijding op

bijdraagt aan de veiligheid en

verhardingen voor de kantorenhaak en de

leefbaarheid voor de burgers en

binnenstad, een basisniveau voor de wijken en

bezoekers van Leeuwarden.

een laag niveau voor industrieterreinen conform de systematiek BOR in Beeld. Zwerfvuil Een hoog niveau van zwerfvuilbestrijding in het openbaar groen en verhardingen voor de binnenstad en een basis niveau voor de wijken.

236



Onderhoud speelvoorzieningen

L.

Tevredenheid bewoners over speeltoestellen in de stad.

M.

Voldoende voorzieningen treffen voor een waardige teraardebestelling en

Een acceptabel niveau van beheer en onderhoud van speelvoorzieningen dat voldoet aan de geldende wettelijke veiligheidseisen conform het attractiebesluit. Begraafplaatsen Er is gelegenheid tot een waardige

instaan voor de grafrust en het in gelegenheid stellen tot een goede

teraardebestelling, de grafrust is gewaarborgd

rouwverwerking.

en er is gelegenheid tot een goede rouwverwerking.

N.

Voorzien in de teraardebestelling, crematie van een stoffelijk overschot indien niemand daar in voorziet.

Buitenreclame Een bij de woon- en leefomgeving passende buitenreclame.

237




Nul-

Real.

Begr.

Begr.

Begr.

meting

2008

2008

Saldo

2009

2010

+1%

+ 1%

+ 1%

Algemeen A

De inwoners van de stedelijke vernieuwingswijken zijn tevreden met hun woon- en leefomgeving. Indicator: •

Het percentage burgers dat tevreden is met de openbare ruimte (verhardingen, groen, waterpartijen en verlichting) in de herstructureringswijken stijgt de eerste 5 jaar na afronding van de herstructurering ieder jaar met 1%.

n.n.b.

Achter de Hoven

(2006)

Vrijheidswijk

n.n.b.

-

(2010) B

De inwoners van de gemeente zijn tevreden met hun woon- en leefomgeving Indicator: •

Het percentage burgers dat tevreden is met zijn 17

of haar leefomgeving

(aangepast MOP-doel)

22%

-

25%

(2007)

Een goed toegankelijk Melddesksysteem.

C

Indicator:

(2007)

•

7.477

Het aantal meldingen per hoofdcategorie:

8.515

8225

290

+13,9%

+10%

3,9%

5,2 ha

-3,7 ha

•

Afval

•

Bruggen en Kunstwerken

61

74

•

Geluid en straling

47

108

•

Groen

1.600

1.377

•

Kabels en leidingen

28

27

•

Lucht en stank

•

Meldpunt overlast

669

•

Milieu

115

760

8

+10%

1.356

11

•

Openbare verlichting en VRI

•

Recreatie en spelen

138

140

•

Riolering en waterhuishouding

630

634

•

Uitvoeringsprojecten

136

148

•

Verharding en bestrating

1.503

1.498

•

Verkeer

481

534

•

Water

186

169

•

Weg en straatmeubilair

495

423

•

Reclame en uitstalling

27

23

n.v.t.

1,5 ha

1.377

+10%

1.209

Onderhoud Groen D

Toename kwaliteit groengebieden. Indicator: •

Het aantal m2 groen/water/paden van parken en recreatiegebieden dat opgewaardeerd wordt.

17

Deze meting wordt ook beïnvloed door andere omstandigheden in de buurt, zoals: omgang in de buurt met elkaar en achterstallig onderhoud aan de woning en privé-tuinen.

238

190 ha



Subdoelstellingen E

Nul-

Real.

Begr.

meting

2008

2008

Saldo

Begr.

Begr.

2009

2010

Groei aantal bezoekers groengebieden. Indicator: •

Het percentage Leeuwarders dat de gemeentelijke groengebieden bezoekt:

(2007)

o

Prinsentuin

73%

-

75%

o

Potmarge

45%

-

45%

o

Rengerspark

35%

-

40%

o

Parkje(s) in de buurt

51%

-

55%

(meting via wijksignaleringssysteem) F

Hoge waardering van de gemeentelijke groengebieden door Leeuwarders. Indicator: •

Het percentage Leeuwarders dat het bezochte groen met ‘hoog’ waardeert:

(2007)

o

Prinsentuin

94%

-

92%

o

Potmarge

76%

-

80%

o

Rengerspark

83%

-

80%

o

Parkje(s) in de buurt

62%

-

65%

(meting via wijksignaleringssysteem) G

Tevredenheid bewoners over groenvoorziening. Indicator: •

H

Het percentage van de bewoners, dat tevreden

(2007)

is over de groenvoorzieningen (GSB-monitor).

73%

-

>75%

>75%

Tevredenheid bewoners groenvoorziening onderhoud. Indicator: •

Het percentage bewoners dat tevreden is met

(2007) 45%

-

45%

-

83%

-

40%

-

36%

het onderhoud van de groenvoorzieningen. (meting via wijksignaleringssysteem)

Verlichting I

Tevredenheid bewoners met openbare verlichting. Indicator: •

Het percentage bewoners dat vindt dat er voldoende lantaarns zijn blijft stabiel.

(2007) 89%

(meting via wijksignaleringssysteem)

Onkruidbestrijding J

Bewoners zijn tevreden over onkruidbestrijding verhardingen. Indicator: •

Het percentage bewoners dat zich vaak ergert

(2007) 36%

aan onkruidgroei op verhardingen. (meting via wijksignaleringssysteem)

Zwerfvuil K

Tevredenheid zwerfvuilbestrijding. Indicator: •

Het percentage bewoners dat zich vaak ergert aan zwerfvuil.

(2007) 35%

(meting via wijksignaleringssysteem)

239



Subdoelstellingen

Nul-

Real.

Begr.

meting

2008

2008

Saldo

Begr.

Begr.

2009

2010

Onderhoud speelvoorzieningen L

Tevredenheid bewoners over speeltoestellen in de stad. Indicator: •

Het percentage bewoners dat vindt dat er

(2007) 48%

-

100%

45%

voldoende speeltoestellen zijn voor kinderen in de leeftijd (4-10 jaar) (meting via wijksignaleringssysteem)

Begraafplaatsen M

Voldoende voorzieningen treffen voor een waardige teraardebestelling en instaan voor de grafrust en het in gelegenheid stellen tot een goede rouwverwerking. Indicator: •

N

240

100%

100%

Voorzien in de teraardebestelling, crematie van een

Voldoen aan de vraag.

Alle

Alle

stoffelijk overschot indien niemand daar in voorziet.

geval-

geval-

len

len

-

100%

100%

Alle

Alle

geval-

geval-

len

len





Begr.

Real.

Begr.

Begr.

Begr.

Sub

2008

2008

2009

2010

2011

doel

x

Onderhoud groen •


x

+/-

x

•

Reconstructie Julianapark

x

+/-

x

D t/m H

•

Reconstructie wijkpark Camminghaburen

x

+/-

x

D t/m H

•

Afronding project handhaving snippergroen Aldlân

x

+

•

Aanpassen groenvoorziening rotondes Archipelweg

x

+/-

x

G, H

x

+/-

I

x

+

L

x

+

-

x

+

M

G, H

G

Verlichting •

Er wordt gestart met de vervanging, op projectbasis, door energiezuinige verlichting

Onderhoud Speelvoorzieningen •

Voortzetting vervanging afgekeurde speeltoestellen

Buitenreclame •

Contract billboards en vitrines vernieuwen

Begraafplaatsen o

Verbouw van de aula Noorderbegraafplaats

•

Het plaatsen van een gedenkmuur

x

+

M

•

Het vernieuwen en aanpassen van paden en

x

+/-

M

beplanting •

Uitbreiding van de islamitische begraafplaats

•

Het aanleggen van een parkeerplaats en het

x

M

+/-

x

M

verbeteren van de oprijlaan en overige verharding •

Het realiseren van de uitbreiding begraven in het

M

+

bos •

De opwaardering van de Huizumerbegraafplaats

+/-

x

Prestaties structureel

M Real.

Sub

2008

doel

Onderhoud groen o

Groenvoorzieningen 516 ha

+

A, B, D

o

Bomen 38.000 stuks

+

A, B, D

•

Op kwaliteitsniveaus “basis” en “hoog”:

t/m H

Beeld: resp. maximaal 10% (basis) en 2% (hoog) voldoet niet aan het eindbeeld.

t/m H Niet A, B, D gemeten t/m H

Schade: resp. maximaal 20% en 5% schade aan beplanting en bomen. Volledigheid: bomenrij en groenvlakken resp. maximaal 20% en 5% niet volledig beplant. Vitaliteit: resp. maximaal 20% en 5% matige of slechte kwaliteit. •

Voor de (cultuurhistorische) parken, de binnenstad en de kantorenhaak is gekozen voor kwaliteitsniveau “hoog”. De overige structuurelementen worden onderhouden op

Niet gemeten

niveau “basis”.

Verlichting o

In stand houden van de lichtmasten en het verlichtingsniveau. Behandelen en

+

I

+/-

J

registreren van aanvragen en klachten.

Onkruidbestrijding o

Onkruidbestrijding op verharding voor de structuurelementen binnenstad, kantorenhaak en (cultuurhistorische) parken op kwaliteitsniveau “hoog”: 10% tot 15%

241



Prestaties structureel

Real.

Sub

2008

doel

+/-

K

van het totale oppervlak elementenverharding (voegen) is begroeid. De hoogte van de begroeiing is maximaal 10 cm. Rondom obstakels en muren komt maximaal 5% begroeiing voor. Voor de overige stadsgebieden geldt onkruidbestrijding op verharding op kwaliteitsniveau “basis”: de hoogte van de begroeiing is maximaal 30 cm. Rondom obstakels en muren komt maximaal 25% begroeiing voor. Industrieterreinen laag niveau.

Zwerfvuil o

Het (laten) bestrijden van zwerfvuil op het niveau “hoog” voor de structuurelementen binnenstad, kantorenhaak en (cultuurhistorische) parken conform de systematiek BOR in Beeld: plantvakken zijn schoon en grondig ontdaan van zwerfvuil. 420.000 m2

o

Voor de overige stadsgebieden geldt het (laten) bestrijden van zwerfvuil op het niveau

+

“basis” conform de systematiek BOR in Beeld: plantvakken zijn matig geschoond van zwerfvuil. 4.740.000 m2

Onderhoud speelvoorzieningen •

Hoge gebruikswaarde en het in goede staat houden van het materiaal overeenkomstig

+

L

Warenwetbesluit Attractie- en speeltoestellen (aantal centrale speeltuinen 11, aantal speeltoestellen 850, aantal speelplaatsen 267). •

+

Zorgdragen voor jaarlijkse inspectie in het kader van vervanging/verbetering speeltoestellen.

Begraafplaatsen •

Met ingang van dit jaar worden de 2 gemeentelijke begraafplaatsen meegenomen met de wijkmonitoring. Daarnaast wordt een waarderingsonderzoek onder bezoekers en

+

M

+

gebruikers van de begraafplaatsen uitgevoerd naar het gebruik en het economisch functioneren ervan •

Voorzien in de teraardebestelling, crematie van een stoffelijk overschot indien

+

N

niemand daar in voorziet


Begr.

Real.

Sub

2008

2008

doel

o

Banenplan/inbesteden werkzaamheden groenvoorzieningen

x

+

D t/m H

o

Speelvoorzieningen (inspectie en nieuw speelruimtebeleid)

x

L

o


x

-/+ -/+

o

Energiezuinige verlichting

x

-/+

I

o

Uitvoering project opwaardering gemeentelijke begraafplaatsen

x

-/+

M

G, H

Analyse en Toelichting Algemeen Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking Melddesksysteem (C) De grote stijging van het aantal meldingen lijkt zich te stabiliseren. Deze stijging was de laatste jaren grotendeels een gevolg van de verbeterde bereikbaarheid en de communicatie rond de melddesk. Het aantal meldingen over afval is in 2008 verdubbeld ten opzichte van het jaar daarvoor. Mogelijke verklaring hiervoor is de stijging van meldingen betreffende aanbieden illegale afvalzakken en meldingen grof vuil. Dit zal nader worden geanalyseerd.

242



De metingen uit het wijksignaleringssysteem vinden 1 keer per 2 jaar plaats (2009 is de volgende meting). Hierdoor zijn er voor 2008 geen resultaten beschikbaar en kunnen bij deze indicatoren geen conclusies worden getrokken. In 2008 is een evaluatie van Beheer openbare ruimte (Bor) in Beeld gehouden, waarbij onderzoek is gedaan naar de implementatie van dit beleid en de resultaten ervan. De evaluatie inclusief een aantal aanbevelingen is begin 2009 aan de raad aangeboden. Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Subconclusie De metingen uit het wijksignaleringssysteem vinden 1 keer per 2 jaar plaats (2009 is de volgende meting). Hierdoor zijn er voor 2008 geen resultaten beschikbaar en kunnen m.b.t. deze subdoelstellingen geen conclusies worden getrokken. De afhandeling van meldingen is in 2008 weer verbeterd. Van alle meldingen zijn er in totaal 69% binnen de normtijd afgehandeld. In 2007 was dat 56%. Onderhoud Groen Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking Groengebieden (D) Het lag in het voornemen om 5,2 ha park op te waarderen. Hiervan zijn de voorbereidingen gestart. De reconstructie groen in Aldlân (1,5 ha) is in uitvoering gekomen. De resterende uitvoering is voorzien in 2009/2010. Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Afwijking Groen Aldlân Aangezien de reconstructie van het groen in Aldlân alle aandacht vroeg (mede veroorzaakt door de afhandeling van het project Julianapark handhaving snippergroen) is de voorbereiding van de reconstructie van het Julianapark doorgeschoven naar 2009. Overige toelichting

Camminghaburen

Ten aanzien van het wijkpark Camminghaburen kan gemeld worden dat de stichting wijkpark Camminghaburen is opgericht. De werving van fondsen vindt door de stichting in 2009 plaats.

Rotondes Archipelweg

Voor het verbeteren van de rotondes in de Archipel zijn door de buitendienst plannen bedacht. Uitvoering hiervan zal in 2009 plaatsvinden.

Overige Toelichting Snippergroen

Het project snippergroen in Aldlân is in 2008 nagenoeg afgerond. Het is een intensieve klus geweest, maar heeft wel tot duidelijkheid in eigendom en gebruik geleid.


De reconstructie van het groen Aldlân is een intensieve klus qua voorbereiding en overleg geweest, maar is inmiddels grotendeels afgerond. In 2009 vinden de laatste werkzaamheden voor de afwerking plaats.


Op basis van een motie is er eind 2007 incidenteel extra budget voor het groenonderhoud op de Hemrik beschikbaar gekomen. Voor de Hemrik is in 2008 een visie door de bedrijvenvereniging opgesteld met daarin opgenomen ideeën over de groeninrichting en bomenstructuur. In 2008 is ten laste van het extra budget o.a. de groenstrook langs de Planetenlaan aangepakt.

243


Subconclusie


Met de groenbeheerplannen is er weer een impuls gegeven aan het planmatig beheren van het openbaar groen. Tevens vormen ze input voor de communicatie met wijkpanels over dit onderwerp. Op basis van de evaluatie Bor in Beeld kan worden geconcludeerd dat het basisniveau wel wordt gehaald en het hoog niveau nog niet overal. De aanbeveling om de technische schouw van groen op te starten en bij de verzorgende schouw een aantal wijkpanels te betrekken wordt in 2009 opgestart.

Verlichting Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Afwijking Voor het beleidsplan openbare verlichting, dat was voorzien voor 2008, worden de resultaten van de LED-pilots gebruikt als input. De planning is dat besluitvorming over het nieuwe beleidsplan nog enige tijd op zich laat wachten, omdat de resultaten van bovengenoemde pilots verwerkt dienen te worden. Speerpunten (toelichting)

Door het uitvoeren van de LED-pilots (één van de vormen van energiebezuinigingen) wordt duidelijk welke vormen van duurzaamheid effectief en efficiënt zijn. Het gaat dan om het type verlichting, verminderen lichtvervuiling en vormen van dimmen van verlichting.

Subconclusie

Met de LED-pilots bij openbare verlichting is een belangrijke stap gezet in de bijdrage aan de energiebesparing.

Onkruidbestrijding Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Afwijking Daar waar het onderhoud basisniveau moet zijn, is dat gehaald. Op de plaatsen waar het niveau hoog moet zijn, wordt dat niet overal gehaald. In 2009 zal voor dit laatste extra aandacht zijn. Het gaat daarbij om de kantorenhaak en de parken. Subconclusie

Met de huidige werkwijze wordt in ieder geval het basisniveau gehaald en zijn we op de goede weg om ook het niveau hoog te halen. Onderzocht zal worden hoe dit laatste bereikt kan worden.

Zwerfvuil Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking In de binnenstad en de parken is het niveau hoog niet overal gehaald. Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Afwijking Voor de integrale aanpak van zwerfafval is een subsidie (€ 100.000) aangevraagd bij Senter Novem en deze is inmiddels gehonoreerd. Het project is inmiddels gestart. De nadere uitwerking en uitvoering, die gezamenlijk met betrokken partijen wordt opgezet, is voorzien in de jaren 2009 en 2010. De verwachting is dat dit een geweldige stimulans kan zijn bij het terugdringen van de overlast door zwerfafval. Nieuw beleid (toelichting)

Voor de integrale aanpak van het zwerfafval zijn naast de genoemde subsidie ook middelen voor eigen co-financiering (€ 67.500) en financiering van de samenwerkende partners beschikbaar gesteld.

Subconclusie

Daar waar het onderhoud basisniveau moet zijn, is dat gehaald. Op de plaatsen waar het hoog niveau moet zijn, wordt dat niet overal gehaald. In 2009 zal voor dit laatste extra aandacht zijn. Het gaat daarbij om de binnenstad en de parken.

244



Onderhoud speelvoorzieningen Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking Er zijn beduidend meer meldingen (via het gemeentelijke Melddesksysteem) over speelvoorzieningen binnengekomen. Dit is naar verwachting veroorzaakt door de uitgevoerde opruim- en vervangingsactie. Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Overige Toelichting

Van de speeltoestellen die in 2007 zijn verwijderd, omdat zij waren afgekeurd bij de technische inspectie, is in overleg met Welzijn en wijkpanels, een deel vervangen. Het verwijderen van onveilige speeltoestellen heeft ook in 2008 een vervolg gekregen. Hierbij heeft ook de ondergrond van de speelvoorziening aandacht gekregen.


In 2008 is er incidenteel een extra budget (€ 167.000) beschikbaar gesteld voor het vervangen van afgeschreven speeltoestellen. In 2009 is door middel van een nieuw beleidsvoorstel € 1 mln beschikbaar gesteld, waarmee een incidentele impuls wordt gegeven t.b.v. het achterstallig onderhoud en de noodzakelijke vervangingen.

Subconclusie

Met de ingezette vervangingsactie is voldaan aan het veiligheidsaspect rond spelen. Voor de terugplaatsing zijn incidentele middelen beschikbaar gesteld.

Begraafplaatsen Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Afwijking Vernieuwen/aanpassen In 2008 zijn er diverse paden opgeknapt op de paden en beplanting Huizumerbegraafplaats. Voor het aanpassen van de beplanting aldaar is in 2008 een bestek opgesteld, waarvan de uitvoering in 2009 zal plaatsvinden. Islamitische begraafplaats

De uitbreiding van de islamitische begraafplaats wordt voorlopig niet uitgevoerd, omdat er momenteel geen vraag naar is.

Parkeerplaats Noorderbegraafplaats

Er is een plan gemaakt voor de uitbreiding van parkeermogelijkheden bij de Noorderbegraafplaats.

Opwaardering Huizumerbegraafplaats

Voor de opwaardering van de Huizumer begraafplaats zijn voorbereidingen getroffen.

Speerpunten (toelichting) Opwaardering begraafplaatsen

Subconclusie

Het project opwaardering begraafplaatsen is in 2008 verder uitgevoerd. Belangrijke gereed gekomen onderdelen zijn de verbouw van de aula en de uitbreiding van begraven in het bos. Met de verbeteringen en uitbreiding van de begraafplaatsen is weer een belangrijke bijdrage geleverd aan deze voorziening.

Buitenreclame Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Overige Toelichting In juni 2008 is de evaluatie van het reclamebeleid door de raad vastgesteld. Op basis van een aantal aanbevelingen zullen er aanpassingen van het reclamebeleid aan de raad worden voorgesteld. De overeenkomst voor vitrines is in 2008 verlengd. Met deze overeenkomst zijn de oude billboards (hiervan stonden er nog een

245



aantal in de stad) geheel verdwenen. Daarnaast is in 2008 een overeenkomst gesloten voor de vervanging van verlichte lichtmastreclame. Hiermee is geregeld dat de oude objecten worden vervangen door objecten met LED-verlichting. Naast een kwaliteitsverhoging betekent dit ook een aanzienlijke energiebesparing. Subconclusie

246

Op basis van de evaluatie van het reclamebeleid kan worden geconcludeerd dat het reclamebeleid heeft gewerkt en dat de kwaliteit van de buitenruimte is verbeterd.




Apparaats-

Kapitaal-

Overige

Totale

Totale

kosten

lasten

lasten

lasten

Baten

Saldo

049

Begraafplaatsen

55

105

-53

108

-108

054

Straatverlichting

-18

10

-73

-81

54

-27

055

Reiniging verhardingen

-142

-150

73

-76

056

Openbaar groen

2

-91

51

-40

057

Zwerfvuilbestrijding

-28

-28

18

-11

085

Speelplaatsen

-19

-25

-37

25

-12

090

Buitenreclame

-2

8

7

14

20 -146

-8 -94

0

0 7

-85

123

-310

-272

127

Apparaats-

Kapitaal-

Overige

Totale

Totale

kosten

lasten

lasten

lasten

Baten


Saldo

A


3.846

273

6.354

10.472

1.685

-8.787

B


4.310

273

6.662

11.244

1.755

-9.489

Rekening 2008:

4.394

150

6.972

11.517

1.882

-9.635

-85

123

-310

-272

127

-146

C

Resultaat B-C


Begraafplaatsen

2.

Reiniging verhardingen

Kapitaal-

Apparaats

Overige

Totale

Totale

Saldo

lasten

kosten

kosten

lasten

baten

105

55

55

215

-108

107

-8

-142

-150

73

-76

-107

-107


Begraafplaatsen

-107


18

-132

-116

-230

162

-70

Totaal

123

-85

-310

-272

127

-146

Analyse en Toelichting Programma Woon- en leefomgeving Wat mocht het kosten en wat heeft het gekost? 1. Begraafplaatsen Het resultaat van het product van begraafplaatsen worden verrekend met de voorziening begraafplaatsen. Over 2008 is een positief resultaat behaald van € 107.000, wat is toegevoegd aan de voorziening. Het voordelig resultaat is als volgt tot stand gekomen: • Kapitaallasten voordeel € 105.000 De onderuitputting doet zich in hoofdzaak voor bij de uitvoering van het plan van aanpak voor de opwaardering van de Noorder- en Huizumer begraafplaatsen. Hiervoor zijn diverse kredieten beschikbaar gesteld. Het project is in volle gang en een deel van de werkzaamheden is al uitgevoerd. De onderuitputting is veroorzaakt

247



doordat enerzijds investeringen in de loop van 2008 zijn opgeleverd zoals de verbouw van de aula Noorderbegraafplaats (€ 25.500) en anderzijds omdat werkzaamheden nog niet zijn afgerond zoals de parkeervoorziening Noorderbegraafplaats (€ 12.500) en verhardingen Noorderbegraafplaats (€ 35.700). • Apparaatskosten voordeel € 55.000 Het voordeel op de apparaatskosten is ontstaan in verband met uitdiensttreding, overplaatsing en langdurige ziekte. Om de continuïteit te waarborgen is sprake geweest van inhuur derden. Per saldo is sprake van een voordeel van € 55.000. • Overige kosten voordeel € 55.000 Het voordeel op overige kosten bedraagt € 55.000 omdat in verband met het project Plan van aanpak Begraafplaatsen een aantal reguliere onderhoudswerkzaamheden kon worden uitgesteld. • Baten nadeel € 108.000 De opbrengsten begraafrechten waren ruim € 108.000 (18%) lager. 2. Reiniging verhardingen

Het resultaat op dit product bedraagt € 76.000 nadelig. De lasten voor het schoon en berijdbaar houden van wegen en pleinen door Fryslân Miljeu zijn € 142.000 hoger dan geraamd. De definitieve afrekening 2007 van de verwerkingskosten nat veegvuil en zout bedraagt € 54.000 nadelig en is ten laste gekomen van 2008. Op basis van de afrekening 2008, welke is verwerkt in 2008, moet de gemeente voor de verwerkingskosten nat veegvuil € 78.000 meer betalen dan geraamd omdat, evenals in 2007, ruim 1.000 ton meer nat veegvuil is ingezameld dan begroot. De toename van het aantal tonnen nat veegvuil kan worden verklaard doordat nu vaker onkruid wordt geborsteld dan voorheen, het feit dat door de toegenomen neerslag het materiaal wat wordt opgeveegd natter en dus zwaarder is en dat de jaarlijkse areaaluitbreiding en daarmee de toename van het nat veegvuil niet is verdisconteerd in de prestatieovereenkomst met Omrin. Met ingang van 2009 zal de regie op het vegen worden gewijzigd waarin ook bovenstaande aspecten mee worden genomen. Voor het overige nog een aantal voor- en nadelen van per saldo € 10.000 nadeel. De apparaatskosten zijn door een iets hogere inzet voor onkruidbestrijding op verhardingen € 8.000 hoger dan geraamd. De baten zijn € 73.000 hoger, omdat een deel van de bovengenoemde overschrijding, conform de begrotingssystematiek, ten laste is gebracht van de producten inzameling afval en riolering.

Eindconclusie programma Woon- en leefomgeving Successen 1. Monitoring openbare ruimte

248

Van het verzorgende deel van het beheer van de openbare ruimte komt de monitoring steeds beter uit de verf. De resultaten zijn over het algemeen positief en werken door in de bedrijfsvoering. Het basisniveau is in 2008 overal gehaald.



2. Subsidie zwerfafval

De honorering van de subsidie voor het zwerfafval is een geweldige stimulans bij het terugdringen van de overlast door zwerfafval.

3. Veiligheid speelvoorzieningen

De hoeveelheid, locatie en kwaliteit van speeltoestellen is nu goed in beeld. Alle bij de technische inspectie 2008 afgekeurde speeltoestellen zijn verwijderd, zodat de veiligheid wat dit betreft niet meer in het geding is.

4. Snippergroen Aldlân

Het project snippergroen in Aldlân is in 2008 nagenoeg afgerond. Het is een intensieve klus geweest, maar het heeft wel tot duidelijkheid in eigendom en gebruik geleid.

Verbeterpunten 1. Speeltoestellen

2. Behalen hoog niveau

Momenteel zijn er incidenteel extra middelen voor onderhoud en beheer speeltoestellen. Bij de vaststelling van het speelruimtebeleid zal ook aandacht worden gevraagd voor structureel onderhoud. Bij de monitoring van de openbare ruimte wordt betreffende de verzorging het niveau hoog soms net wel en soms net niet gehaald. Op basis van de evaluatie van Bor in Beeld wordt onderzocht op welke wijze hierin verbetering is aan te brengen.

Eindconclusie Het planmatig en integraal beheren van de openbare ruimte heeft ook in 2008 weer een vervolg gekregen. Ook de monitoring van de openbare ruimte zorgt steeds meer voor bewustwording van de kwaliteit van de openbare ruimte. Dit werkt door naar de aannemers en ook de eigen dienst. Continu wordt gezocht naar efficiëntieverbeteringen. De resultaten van de verzorgingsschouw sluiten steeds meer aan bij de kwaliteitsniveaus, zoals ze destijds met de raad zijn besproken. Daar waar het basisniveau is vereist, wordt dat ook gehaald. Het niveau hoog is in 2008 bij de parken niet volledig gehaald. In 2008 is er een evaluatie van Bor in Beeld gehouden, die op 23 februari 2009 in de raad is behandeld. Hierbij zijn onder andere aanbevelingen gedaan m.b.t. de communicatie rond de resultaten. Ook wordt aanbevolen om de technische schouw op te starten en de verzorgende schouw met een aantal wijkpanels op te pakken.

249


250



2.1 Programmaverantwoording: Programma Algemene dekkingsmiddelen (15)

Programma Algemene Dekkingsmiddelen en onvoorzien (15) Raadscommissie:

Portefeuillehouder:

Programmamanager:

Bestuur en Middelen

Wethouder G. Krol

P. Meerdink

a. Lokale heffingen waarvan de besteding niet gebonden is en uitvoering Wet Waardering Onroerende Zaken (Wet WOZ) Lasten

x € 1.000 Begroting

Begroting

Rekening

Resultaat

2008

2008 na

2008

2008

Lasten

wijziging

BHP005 Heffing en invordering algemeen

1.079

1.034

1.137

-103

BHP489 Onroerende-zaakbelastingen

1.937

1.937

1.931

6

BHP490 Waardering onroerende zaken

875

877

759

118

BHP491 Vergunningen en ontheffingen

348

351

380

-28

43

25

29

-4

Lokale heffingen

BHP492 Precariobelasting BHP523 Baatbelasting

12

12

3

9

4.294

4.236

4.239

-3

22

29

28

1

Apparaatskosten

1.709

2.113

2.129

-16

Overige te verklaren resultaat

2.563

2.094

2.082

12

Begroting

Begroting

Rekening

Resultaat

2008

2008

Totaal lasten Resultaat bestaand uit: Kapitaallasten

Baten

x € 1.000

Lokale heffingen BHP005 Heffing en invordering algemeen BHP489 Onroerende-zaakbelastingen

2008

2008 na

Baten

wijziging

191

191

235

45

22.031

22.031

21.675

-356

BHP490 Waardering onroerende zaken

432

447

452

5

BHP491 Vergunningen en ontheffingen

27

27

32

5

143

143

153

10

0

250

257

7

22.824

23.089

22.805

-284

BHP492 Precariobelasting BHP523 Baatbelasting Totaal baten

De opbrengst van de OZB laat een nadeel zien van € 356.000. Het nadeel op de opbrengst OZB van € 356.000 bestaat uit de volgende componenten: • •

• • •

een nadeel van € 148.000 als gevolg van een te optimistisch ingeschatte balanspost bij de jaarrekening 2007 voor nog op te leggen bedragen; een voordeel van € 115.000 op de opbrengst OZB 2008 als gevolg van een hogere WOZwaarde dan ingeschat bij de tariefberekening (combinatie van nieuwbouw en minder WOZbezwaren); een nadeel van € 121.000 als gevolg van een dotatie aan de voorziening dubieuze belastingdebiteuren; een nadeel van € 213.000 als gevolg van een hogere leegstand bij de niet-woningen; diverse kleinere verschillen met per saldo € 11.000 voordeel.

251



b. Algemene uitkering uit het gemeentefonds Lasten

x € 1.000

Algemene uitkeringen

Begroting

Begroting

Rekening

Resultaat

2008

2008 na

2008

2008

Lasten

wijziging

BHP494 Algemene uitkering

44

44

60

-15

Totaal lasten

44

44

60

-15

44

44

60

-15

Begroting

Begroting

Rekening

Resultaat

2008

2008 na

2008

2008

Baten

wijziging

Resultaat bestaand uit: Apparaatskosten

x € 1.000

Baten Algemene uitkeringen BHP494 Algemene uitkering Totaal baten

105.685

110.059

111.587

1.528

105.685

110.059

111.587

1.528

De hoger dan geraamde Algemene uitkering tot een bedrag van € 1.528.000 kan als volgt worden verklaard: -

-

Het positieve effect van de decembercirculaire 2008 bedraagt € 509.000. Gelet op het late tijdstip waarop deze informatie is ontvangen was het niet meer mogelijk hiervan een begrotingswijziging te maken. Tot een bedrag van € 485.000 heeft dit bedrag betrekking op taakmutaties, integratie- en decentralisatie-uitkeringen. Bij de resultaatbestemming wordt voorgesteld om het grootste deel van deze € 485.000 in 2009 beschikbaar te stellen voor besteding overeenkomstig het doel waarvoor de middelen door het Rijk beschikbaar gesteld zijn. Het resultaat over het jaar 2008 bedraagt € 623.000. Vooral de onderdelen bijstand en lage inkomens zijn hoger uitgevallen dan geraamd. De afwikkeling over de jaren 2006 en 2007 heeft geleid tot een meevaller van € 396.000.

c. Dividend x € 1.000

Lasten Dividend BHP496 Beheer deelnemingen Totaal lasten

Begroting

Begroting

Rekening

Resultaat

2008

2008 na

2008

2008

Lasten

wijziging

33

33

32

1

33

33

32

1

32

32

32

0

1

1

0

1

Begroting

Begroting

Rekening

Resultaat

2008

2008 na

2008

2008

Baten

wijziging

Resultaat bestaand uit: Kapitaallasten Apparaatskosten

Baten Dividend

x € 1.000

BHP496 Beheer deelnemingen

446

630

1.034

404

Totaal baten

446

630

1.034

404

252



De arbitragezaak die de provincies Groningen en Overijssel hebben aangespannen tegen Essent over een geschil over het omruilen van aandelen EDON tegen aandelen Essent heeft voor de gemeente Leeuwarden als oud EDON aandeelhouder € 378.000 opgeleverd. De afwikkeling van dividend BNG over 2007 heeft tot een meevaller van € 26.000 geleid. d. Saldo van de financieringsfunctie x € 1.000

Lasten Begroting Saldo van de financieringsfunctie

Begroting

Rekening

Resultaat

2008

2008 na

2008

2008

Lasten

wijziging

BHP488 Treasury

2.256

2.275

1.314

960

Totaal lasten

2.256

2.275

1.314

960

1.205

1.205

1.203

2

68

68

62

6

983

1.002

49

953

Resultaat bestaand uit: Kapitaallasten Apparaatskosten Overige te verklaren resultaat

x € 1.000

Baten Begroting

Begroting

Rekening

Resultaat

2008

2008 na

2008

2008

Baten

wijziging

BHP488 Treasury

3.394

3.420

2.938

-482

Totaal baten

3.394

3.420

2.938

-482

Saldo van de financieringsfunctie

De investeringen die door de gemeente worden gedaan brengen een vermogensbeslag met zich mee. Om dit vermogensbeslag te kunnen financieren trekt de gemeente vreemd vermogen aan of zet zij haar reserves en voorzieningen in. In beide gevallen brengt dit rentekosten met zich mee (te betalen rente aan derden c.q. bespaarde rente van reserves en voorzieningen). Deze rentekosten worden via de methodiek van de renteomslag toegerekend aan de investeringen en op deze wijze ten laste van de programma’s gebracht. Na de toerekening van de rente via de methodiek van de renteomslag aan de diverse programma’s resteert altijd een saldo dat tot uitdrukking op dit product. Geraamd was een positief resultaat van € 3.420.000. Door diverse oorzaken is het saldo van de financieringsfunctie uiteindelijk € 482.000 lager uitgevallen. In de begroting is ervan uitgegaan dat het positieve renteresultaat deels weglekt naar de zogenaamde rendabele sectoren (grondexploitatie bijvoorbeeld). Daarom wordt er op het “Saldo van de financieringsfunctie” onder de lasten een stelpost geraamd om dit weglekeffect te corrigeren. Omdat in werkelijkheid het weglekeffect in diverse Programma’s wordt gerealiseerd en er tegenover de raming op deze stelpost geen daadwerkelijke uitgaven worden geboekt is hierdoor op de lasten van de financieringsfunctie een voordeel ontstaan van € 953.000. Het uiteindelijke voordelig renteresultaat van de financieringsfunctie bedraagt € 471.000 (€ 953.000 minus € 482.000).

253



e. Overige algemene dekkingsmiddelen Lasten (€ 3.887.000 voordeel) x € 1.000

Lasten Begroting Overige algemene dekkingsmiddelen BHP001 Stelpost herwaardering/tijd. stelp. BHP007 Onvoorzien structureel

Begroting

Rekening

Resultaat

2008

2008

0

217

2008

2008 na

Lasten

wijziging

890

217

161

104

0

104

1.370

1.385

1.397

-13

BHP495 Onvoorzien incidenteel

206

25

0

25

BHP499 Nog te realiseren taakstellingen

510

764

590

174

BHP008 Gemeentebrede indirecte kosten

BHP500 Reservering lasten investeringen BHP501 Arbeidsmaatr. en bovenformatieven BHP503 Algemene lasten en baten

34

0

0

0

324

257

262

-5

2.039

17.936

15.549

2.388

BHP505 Werken voor derden

149

82

120

-38

BHP506 Werkz.heden tbv kabel en leidingwk

106

106

103

2

95

95

68

27

BHP508 Tuinonderhoud BHP509 Externe dienstverlening BHP512 Zorg voormalig personeel BHP513 Saldi kostenplaatsen BHP515 Mutaties reserves BHP516 Beleggingen Totaal lasten

7

7

9

-1

1.419

1.506

1.577

-71

3.538

4.919

3.611

1.308

12.132

43.446

43.647

-201

379

379

408

-29

23.359

71.227

67.341

3.887

1.611

1.559

1.645

-86

21.748

69.668

65.696

3.973

Resultaat bestaand uit: Apparaatskosten Overige te verklaren resultaat

Stelposten De meevaller van € 217.000 wordt voornamelijk veroorzaakt doordat niet op alle gereserveerde taakmutaties uit het gemeentefonds een beroep is gedaan. Daarnaast is een deel van de inflatiecorrectie op deze stelpost geraamd, terwijl het werkelijke effect van de inflatie op diverse andere posten is geboekt. Onvoorzien structureel Van het totale bedrag van € 161.000 voor onvoorziene structurele uitgaven is een bedrag van € 57.000 aangewend voor bijdrage projectmanagement Westergozone. Het niet bestede bedrag van € 104.000 valt vrij ten gunste van de algemene middelen. Onvoorzien incidenteel Van het totale bedrag van € 206.000 voor incidentele onvoorziene uitgaven is een bedrag van € 181.000 als volgt aangewend: • motie jongerenwerk € 150.000 • planschade € 25.000 • gay parade € 6.000 Totale besteding ten laste van het incidentele deel € 181.000 Het niet bestede bedrag van het incidentele deel voor onvoorziene uitgaven van € 25.000 komt ten gunste van het rekeningsresultaat.

254



Nog te realiseren taakstellingen Bij het opstellen van de begroting worden de kosten van boventallig personeel geraamd op het product “Nog te realiseren taakstellingen”. Omdat voor deze kosten geen budget beschikbaar is, wordt als tegenpost op dit product een bate geraamd tot hetzelfde bedrag, omdat ervan uitgegaan wordt, dat de boventalligen kunnen worden ingezet voor vacatures en ziekte. Het voordeel van € 165.000 is ontstaan doordat de kosten van de doorbelaste uren van boventallig personeel lager zijn uitgevallen dan geraamd (zie ook de toelichting onder sub e. baten). Diverse oorzaken hebben nog geleid tot een voordeel van € 9.000. Algemene lasten en baten Storting in voorziening lopende procedures In verband met juridische kosten is het noodzakelijk een aanvullende storting van € 50.000 te doen in de voorziening lopende procedures. Pilot wet inburgering In 2008 is voor € 134.000 aan kosten gemaakt voor vernieuwing van de uitvoering van het casemanagement (zie ook de toelichting bij punt e van dit programma onder het kopje baten, onderdeel “implementatiekosten WWB”). Verrekening investeringen/projecten DSOB met reserves Via dit programma verlopen de verrekeningen van de reserves met de investeringen en projecten. Bij deze verrekening bedraagt het voordeel aan de lastenkant € 2.571.000 en het nadeel aan de batenkant eveneens € 2.571.000. Deze verschillen zijn ontstaan doordat verrekeningen met reserves worden geraamd in het jaar waarin het krediet beschikbaar wordt gesteld. De werkelijke verrekening vindt in de regel later plaats. De afwijking van € 2.571.000 wordt in hoofdzaak verklaard door de projecten Stedelijke economie en Strategische verwervingen. Overig Diverse oorzaken hebben geleid tot een voordeel van € 1.000. Zorg voor voormalig personeel In 2008 hebben veel meer medewerkers dan verwacht gebruik gemaakt van de regelingen voor vervroegde uittreding (FPU). Dit levert voor 2008 een nadeel op van € 235.000. In Turap-II was een nadeel van € 270.000 gemeld. Zoals bij de jaarrekening 2007 (voordeel € 368.000) al is aangegeven, gaat men om financiële redenen niet op de zogenaamde spilleeftijd met FPU, maar later. De kosten van het treffen van een voorziening voor uittreden mogen pas genomen worden in het jaar van uittreden. Hierdoor ontstaat een voordeel in de jaren dat de instroom lager is dan verwacht en een nadeel in de jaren dat de instroom hoger is dan verwacht. Op langere termijn levert het op latere leeftijd uittreden voor de gemeente uiteraard een financieel voordeel op. Van diverse zogeheten “voormalig wachtgelders” zijn de uitkeringen naar beneden bijgesteld. Ook is er een restitutie over oude jaren ontvangen. Daarnaast is van een voormalig wachtgelder een uitkering beëindigd. Dit heeft per saldo geresulteerd in een voordeel van € 148.000. Diverse oorzaken hebben geleid tot een meevaller van € 16.000. Saldi kostenplaatsen Zie de verklaring bij punt f van dit programma. Mutaties reserves en voorzieningen Het negatief resultaat op mutaties reserves en voorzieningen van € 201.000, kan tot een bedrag van € 109.000 worden verklaard door de toevoeging van meer bespaarde rente aan reserves dan geraamd. Het resterende negatief resultaat van € 92.000 betreft de instelling van de Reserve

255



gemeentelijke samenwerking. Overeenkomstig het raadsbesluit tot de instelling van deze reserve is er van de betreffende storting geen begrotingswijziging gemaakt. Beide stortingen betekenen een niet geraamde last voor de exploitatie zodat t.o.v. de begroting sprake is van een nadeel. De storting van het bedrag van € 92.000 betreft de van de gemeente Boarnsterhim ontvangen vergoeding in het kader van de bestuurlijke samenwerking (zie bij de baten onder het kopje “Werken voor derden”). Baten (€ 10.537.000 nadeel) Baten

x € 1.000 Begroting

Overige algemene dekkingsmiddelen

Begroting

Rekening

Resultaat

2008

2008

2008

2008 na

Baten

wijziging

173

0

0

0

BHP007 Onvoorzien structureel

0

0

0

0

BHP008 Gemeentebrede indirecte kosten

0

0

0

0

BHP495 Onvoorzien incidenteel

0

0

0

0

464

749

501

-248

BHP001 Stelpost herwaardering/tijd. stelp.

BHP499 Nog te realiseren taakstellingen BHP500 Reservering lasten investeringen BHP501 Arbeidsmaatregelen en bovenformatieven BHP503 Algemene lasten en baten

0

0

0

0

48

48

13

-36

1.895

17.743

7.095

-10.648

BHP505 Werken voor derden

166

149

375

226

BHP506 Werkzaamheden tbv kabels en leidingen

106

106

184

78

95

95

26

-69

BHP509 Externe dienstverlening

7

7

9

1

BHP512 Zorg voormalig personeel

0

0

0

0

BHP508 Tuinonderhoud

BHP513 Saldi kostenplaatsen

2

-60

0

60

BHP515 Mutaties reserves en voorzieningen

9.452

41.101

41.183

82

BHP516 Beleggingen

5.491

6.193

6.209

17

17.900

66.131

55.594

-10.537

Totaal baten

Nog te realiseren taakstellingen In de begroting wordt ervan uitgegaan dat boventallig personeel wordt ingezet bij ziekte en vacatures en daarmee volledig rendabel wordt gemaakt. In de praktijk is deze veronderstelling niet uitgekomen. Voor zover boventallig personeel niet kon worden ingezet voor vacatures en ziekte is er een tegenvaller ontstaan. Deze tegenvaller bedraagt € 248.000. (zie ook de toelichting bij punt e van dit programma onder lasten). Algemene lasten en baten Verrekening reserves investeringen/projecten DSOB Voor de verklaring van het nadeel van € 2.571.000 wordt verwezen naar de toelichting opgenomen bij punt e van dit programma onder lasten. Rekeningresultaat Sinds enkele jaren is het gebruikelijk dat het rekeningsresultaat wordt gestort in de “Reserve saldo rekening van baten en lasten”. Door deze afdracht, die uiteraard niet geraamd is, ontstaat er op dit product een nadeel ter grootte van het rekeningsresultaat van € 8.252.000. Implementatiekosten WWB De kosten van de vernieuwing van de uitvoering van het casemanagement ad € 134.000 zijn onttrokken aan het vernieuwingsbudget (zie toelichting onder punt e van dit programma onder lasten onderdeel “Pilot wet inburgering”). Overig

256



Diverse oorzaken hebben geleid tot een voordeel van € 41.000. Werk voor derden, werkzaamheden t.b.v. kabels en leidingen, tuinonderhoud en externe dienstverlening (totaal voordeel € 236.000) Tot een bedrag van € 92.000 kan het voordeel worden verklaard door een vergoeding van de gemeente Boarnsterhim in het kader van de bestuurlijke samenwerking. Er is een voordeel van € 60.000 ontstaan door afrekeningen over het jaar 2007. Verder is er over 2008 een hogere omzet gerealiseerd bij externe afnemers van € 21.000. Er is een meevaller van € 61.000 ontstaan door een voordeel op de leges voor de afgifte van vergunningen voor het graven van sleuven. Diverse oorzaken hebben geleid tot een meevaller van € 2.000. Kostenplaatsen Op de baten van de kostenplaatsen is een voordeel ontstaan van € 60.000 (voor verklaring van dit bedrag zie punt f). Mutaties reserves en voorzieningen De meevaller van € 82.000 op reserves en voorzieningen, heeft tot een bedrag van € 106.000 betrekking op hogere onttrekkingen aan de reserves Magneetzweefbaan en Reserve onvoorziene risico’s ZZL dan geraamd. Omdat de daadwerkelijke opheffing van deze reserves enige vertraging heeft opgelopen hebben deze reserves nog bespaarde rente gegenereerd. De extra onttrekking van € 106.000 betreft deze extra bespaarde rente. Aan de reserve Programma Dienstverlening is € 25.000 minder onttrokken dan geraamd. Diverse oorzaken hebben geleid tot een meevaller van € 1.000. f. Saldi kostenplaatsen x € 1.000 Saldi kostenplaatsen

Begroting

Begroting

Rekening

Resultaat

2008

2008 na

2008

2008

primitief

wijziging

Totaal lasten

3.538

4.919

Totaal baten

2

-60

3.536

4.979

Saldo

3.611

1.308 60

3.611

1.368

Op de kostenplaatsen is per saldo sprake van een voordeel van € 1.368.000 ten opzichte van de gewijzigde begroting. Dit voordeel is vooral een gevolg van: x € 1.000

• • • • •

lagere kapitaallasten vrijval voorziening BTW-compensatiefonds saldo hogere loonkosten/doorberekende apparaatskosten opschorting toetreding Dimpact saldo diverse kleinere mee- en tegenvallers

Totaal saldi kostenplaatsen

442 319 488 120 1

voordeel voordeel voordeel voordeel nadeel

1.368

voordeel

Lagere kapitaallasten (€ 442.000 voordeel) Het voordeel op de kapitaallasten is met name een gevolg van doorschuiving van investeringen op tractie buitendienst wijkzaken (€ 207.000 voordeel), een andere fasering bij de O&I-investeringen (€ 89.000 voordeel), uitstel van investeringen in Digitaal Loket II wegens opschorting van de toetreding tot het samenwerkingsverband Dimpact 2008 (€ 81.000) en uitstel diverse kleinere investeringen zoals op het gebied van automatisering en semi-statisch archief (€ 65.000).

257



Vrijval voorziening BTW compensatiefonds (€ 319.000 voordeel) In 2006 is er een voorziening ingesteld ter hoogte van € 400.000 om een naheffing over 2003 te kunnen dekken van de belastingdienst in verband met een te hoge declaratie uit het BTW compensatiefonds (BCF). Aanvankelijk was door de Belastingdienst na een over 2003 uitgevoerde controle een naheffingsaanslag opgelegd van € 900.000. Na een lange bezwaarperiode is de naheffingsaanslag uiteindelijk teruggebracht tot slechts € 80.000. Het resterende bedrag van € 319.000 uit de voorziening kan vrijvallen ten gunste van het resultaat over 2008. In Turap 2008-II is dit voordeel al gemeld. Hogere personeelslasten/hogere doorberekende apparaatskosten (€ 488.000 voordeel) Op de kostenplaatsen is op personeelslasten/doorberekende apparaatskosten per saldo sprake van een voordeel van € 488.000 ten opzichte van de begroting. Dit voordeel is opgebouwd uit twee onderdelen. Ten eerste is er een overschrijding op de kostenplaatsen van de personeelslasten van € 1.036.000 (zelfs minder dan 2% van de loonsom). Ten tweede is er sprake van een voordeel bij de doorbelasting van de apparaatskosten doordat € 1.524.000 meer doorbelast is naar de programma’s (€ 1.149.000) en de balansposten (€ 375.000). In de paragraaf bedrijfsvoering wordt nader ingegaan op het resultaat op de personeelslasten en de werkelijk gemiddelde bezetting ten opzichte van de toegestane personele omvang (formatie). Opschorting toetreding D!mpact (€ 120.000 voordeel) Door de opschorting van D!mpact is het structurele begrotingsbudget met betrekking tot de deelname aan D!mpact dit jaar niet aangewend. Het jaarlijkse beschikbare bedrag van € 120.000 voor contributie en onderhoudslasten valt daardoor vrij ten gunste van het resultaat. Totaal overzichten Programma Algemene dekkingsmiddelen (15) x € 1.000 Lasten en baten 2008 totale programma

Apparaats-

Kapitaal-

Overige

Totale

Totale

kosten

lasten

lasten

lasten

Baten

Saldo

A


4.723

1.259

24.005

29.986

150.248

120.262

B


4.601

1.266

71.949

77.815

203.328

125.512

C

Rekening 2008

4.936

1.263

66.786

72.986

193.957

120.971

Resultaat B-C

-335

3

5.162

4.830

-9.371

-4.541

Apparaats-

Kapitaal-

Overige

Totale

Totale

kosten

lasten

lasten

lasten

Baten

x € 1.000 Resultaat 2008 Beleidsproducten

Saldo

Gemeentebrede indirecte 006

kosten

007

Financieringen en beleggingen

053

Nieuw beleid en ombuigingen

318

077

Algemene belastingen

-16

079

Algemene baten en lasten

081 086 091

Onvoorzien

094

Zorg voor voormalig personeel

095

Saldi kostenplaatsen

-13 7

2

-13

953

961

-78

73

391

-248

143

12

-3

-284

-287

-576

2.728

2.152

-10.585

-8.433

Werken voor derden

-38

28

-10

236

226

Gemeentefonds

-15

-15

1.528

1.513

1

-2 -335

258

-13

3

884

128

128

128

-70

-71

-71

1.308

1.308

60

1.368

5.162

4.830

-9.371

-4.541


2.2 Paragrafen: Lokale heffingen

2.2 Paragrafen 2.2.1 Lokale heffingen Algemeen Belastingen en overige heffingen vormden in 2008 circa 11% van de totale gemeentelijke baten. In onderstaande tabel zijn de opbrengsten van de diverse lokale heffingen weergegeven: (bedragen x € 1.000) Omschrijving heffing

Rekening

Begroting*

Rekening

2007

2008

2008

21.302

22.031

21.675

1

0

0

144

143

153

21.447

22.174

21.828

12.060

11.521

11.208

354

403

427

Leges Burgerzaken

1.773

1.693

1.699

Parkeerbelastingen

2.316

3.076

2.886

144

179

136

Bouwleges

2.839

2.721

2.620

Rioolheffing

Algemene heffingen (programma ‘Algemene dekkingsmiddelen’) OZB Toeristenbelasting Precariobelasting Subtotaal Bestemmingsheffingen (overige programma’s) Reinigingsheffingen Hondenbelasting

Marktgelden

8.255

8.609

8.348

Begraafplaatsrechten

571

527

418

Overige heffingen (m.n. leges)

805

478

724

Subtotaal

29.117

29.207

28.466

Totaal-Generaal

50.564

51.381

50.294

Tabel: opbrengsten per belastingsoort per jaar *Begroting na wijziging. Toelichting opbrengsten: • De opbrengsten van de hondenbelasting zijn dit jaar fors hoger dan voorgaande jaren als gevolg van een sterk geïntensiveerde controle op het hondenbezit. • De opbrengst rioolheffing bleef in 2007 en 2008 enigszins achter bij de raming omdat de aanslagoplegging bij de grootverbruikers niet altijd volledig is geweest als gevolg van onvolledige en/of onjuiste waterverbruiksgegevens. Met ingang van 2009 zijn deze problemen opgelost. Daarnaast zijn opbrengsten misgelopen door het niet aanslaan van de percelen zonder rioolaansluiting. Bij de tariefberekening 2008 werd er nog van uitgegaan dat deze percelen wel konden worden aangeslagen. In de tariefberekening 2009 is hier nu rekening mee gehouden. • De opbrengsten van de drie grootste heffingen OZB, reinigingsheffingen en rioolheffingen blijven allemaal iets achter bij de raming. Een van de belangrijkste oorzaken hiervan is de oninbaarheid. Bij de tariefberekening wordt uitgegaan van 0,5% oninbaarheid, in werkelijkheid is dit echter bijna 1%. Bij de tariefberekening 2009 is de oninbaarheid om die reden al verhoogd van 0,5% naar 0,65%. Daarnaast zal het invorderingsbeleid verder aangescherpt worden.

259


2.2 Paragrafen: Lokale heffingen

Kwijtscheldingsbeleid De gemeente heeft de mogelijkheid om belastingen kwijt te schelden. Het beleid van de gemeente Leeuwarden was er ook in 2008 weer op gericht om de wettelijke kwijtscheldingsmogelijkheden zo optimaal mogelijk te benutten. Daarnaast is het streven om de kwijtscheldingsregeling zo makkelijk mogelijk voor de burgers toe te passen. Dit betekent onder andere dat burgers van wie bekend is bij de gemeente dat zij voor kwijtschelding in aanmerking komen, automatisch kwijtschelding krijgen en dat dus niet apart hoeven aan te vragen. Dit beleid leidt er toe dat het aantal mensen dat recht heeft op kwijtschelding maar het niet aanvraagt, steeds kleiner wordt. Gevolg hiervan is dat het belastingbedrag dat kwijtgescholden wordt nog steeds toeneemt. Verwachting is dat met ingang van 2009 de raming beter zal aansluiten bij de werkelijkheid. In onderstaande tabellen staan een aantal gegevens over de kwijtschelding weergegeven. Tabel: Aantallen kwijtscheldingsverzoeken per jaar Omschrijving

Rekening

Begroting

Rekening

2007

2008

2008

62

50

70

Rioolheffing

6.745

6.300

6.800

Afvalstoffenheffing

6.729

6.300

6.800

663

700

675

14.199

13.350

14.345

OZB

Hondenbelasting Totaal aantal kwijtscheldingsverzoeken

Tabel: kwijtgescholden belastingbedragen per belastingsoort per jaar (in €) Belastingsoort OZB Rioolheffing Afvalstoffenheffing Hondenbelasting Totaal

Rekening

Rekening

Rekening

Begroting

2005

2006

2007

2008

Rekening 2008

571.000

97.000

33.000

12.000

49.000

0

0

320.000

329.000

363.000

1.173.000

1.808.000

1.869.000

1.371.000

1.479.000

50.000

53.000

49.000

50.000

59.000

1.794.000

1.958.000

2.271.000

1.762.000

1.950.000

Uitvoering Wet waardering onroerende zaken (Wet WOZ) Begin 2008 zijn de WOZ-waarden 2008 met als waardepeildatum 1 januari 2007 aan alle belanghebbenden meegedeeld. Hierbij is in 980 gevallen bezwaar gemaakt tegen de WOZ-waarde. Deze bezwaren waren najaar 2008 op een enkeling na allemaal afgehandeld. Het aantal bezwaren lag met 1,86% iets onder het landelijk gemiddelde. In 2008 is ook de waardering van het tijdvak 2009 met als waardepeildatum 1 januari 2008 uitgevoerd. Begin 2009 is door de Waarderingskamer een positief eindoordeel gegeven over de door Leeuwarden uitgevoerde herwaardering 2009. De Waarderingskamer is het orgaan dat toezicht houdt op een correcte uitvoering van de Wet WOZ. Wel zijn door de Waarderingskamer enkele aanbevelingen gedaan om het herwaarderingsproces verder te optimaliseren. Deze zullen in 2009 worden opgepakt. In een separate raadsbrief heeft het college de raad in december 2008 over de uitkomsten van de herwaardering 2009 geïnformeerd. Bouwleges Bij de bouwleges waren in voorgaande jaren de werkelijke opbrengsten steeds fors hoger dan de geraamde opbrengsten. Bij raadsbesluit van 17 december 2007 is de tariefstructuur 2008 daarom aangepast om de omvang van deze overschotten te beperken. De jaarrekening 2008 laat zien dat deze wijziging van de tariefstructuur inderdaad heeft gewerkt en dat er nu zelfs een klein tekort is.

260


2.2 Paragrafen: Weerstandsvermogen

2.2.2 Weerstandsvermogen In de begroting 2008 is in de paragraaf Weerstandsvermogen een aantal risico’s afgezet tegen de weerstandscapaciteit. Net als de begroting 2009 is de rekening 2008 een moment om de risico’s te actualiseren en daarmee terug te kijken op de risico’s waarvan in de begroting 2008 melding is gemaakt. In de onderstaande tabel wordt per risico aangegeven wat in 2008 de ontwikkeling is geweest, wat de stand van zaken nu is en welke beheersmaatregelen zijn getroffen. Naast de risico’s die in de begroting 2008 zijn opgenomen, zijn de risico’s die in de begroting 2009 zijn toegevoegd ook in de tabel opgenomen. Risicogroep

Ondernemende gemeente

Begr. 2008 x

Begr. 2009 x

Ontwikkelingen en Stand van Zaken

Ontwikkelingen Aan het einde van 2008 is de kredietcrisis omgeslagen in een economische recessie. De gevolgen daarvan voor de grondexploitaties worden onderzocht en op basis daarvan zullen de eventuele maatregelen worden getroffen. Stand van Zaken In de begroting 2009 is aangegeven dat de omvang reserve Grondexploitaties groter is dan de omvang van de risico’s. Uit de paragraaf Grondbeleid blijkt dat er eind 2008 inderdaad sprake was van surplus: de reserve Grondexploitaties is groter dan risico’s.

Ontwikkeling uitkering Gemeentefonds Gemeentefonds

x

x

Ontwikkelingen Er hebben zich, zoals verwacht, in 2008 geen grote ontwikkelingen voorgedaan met nadelige financiële consequenties.

Juridische risico’s

Algemeen

x

x

Ontwikkelingen In 2008 zijn er na het opstellen van de begroting 2009 geen ontwikkelingen geweest die van invloed zijn op dit risico.

Fiscale risico’s

Controle BTWcompensatiefonds

x

x

Ontwikkelingen In de begroting werd de mogelijkheid nog open gelaten dat de belastingdienst de fouten die bij de controle over het 2003 aan het licht zijn gekomen, zou doortrekken naar de jaren 2004 en verder. Het is duidelijk geworden dat die kans inmiddels zeer klein is. Dit risico kan dus worden afgevoerd.

Bodemvervuiling, bodem-

x

x

Ontwikkelingen In 2008 zijn alle noodzakelijk bodemsaneringen binnen

sanering, baggerwerken

de grondexploitaties uitgevoerd. Een beroep op de Algemene Reserve was niet nodig. Decentralisatie rijkstaken/beleidswijzigingen en intensiveringen Rijk

Rijksbeleid gesubsidieerde arbeid en WWB

x

x

Ontwikkelingen De recessie als gevolg van de kredietcrisis betekent o.a. dat verwacht wordt dat het aantal

261

Jaarstukken 2008 2. Beleidsverantwoording Risicogroep

2.2 Paragrafen: Weerstandsvermogen Begr. 2008

Begr. 2009


bijstandsgerechtigden weer gaat stijgen. Een deel van die stijging komt voor rekening van de gemeenten omdat het macrobudget WWB-Inkomensdeel tot en met 2011 is vastgezet (dwz niet wordt aangepast aan de werkelijke bijstandsuitgaven). Dit is een onderdeel van het bestuursakkoord dat tussen rijk en gemeenten is gesloten. Stand van zaken Ten opzichte van de begroting is de kans vrij groot dat er tekorten zullen ontstaan. Voor het opvangen daarvan zal de voorziening Werk en Inkomen worden aangesproken. Een resterend tekort zal worden meegenomen in de bepaling van de financiële positie voor de begroting 2010 e.v.

(Invoering) Wet Maatschap-

x

x

pelijke Ondersteuning

Ontwikkelingen Na begroting 2009 zijn er m.b.t. de WMO geen wijzigingen van belang geweest. Wel is duidelijk geworden dat het verloop en de hoogte van de uitgaven van m.n. het ‘oude’ WVG-onderdeel meer aandacht verdient. Stand van zaken Er worden scenario’s ontwikkeld om tot een betere beheersing van de uitgaven te komen met als doel om binnen de beschikbare budgetten te blijven.

Nieuwe financiering WSW

x

x

Ontwikkelingen De nieuwe financieringswijze heeft geen nadelige gevolgen gehad voor de gemeente Leeuwarden. Het risico kan worden afgevoerd.

Verbonden partijen BTW BV Sport

x

x

Ontwikkelingen Op 20 februari 2009 heeft de Hoge Raad uitspraak gedaan en het vonnis van het Gerechtshof vernietigd. De zaak is terugverwezen naar het Gerechtshof Arnhem. Stand van zaken De inhoud van het arrest biedt zicht op een beslissing in het voordeel van de BV Sport i.c. de gemeente Leeuwarden. Definitieve zekerheid daarover is er pas als ook het hof Arnhem opnieuw een uitspraak heeft gedaan en als de Belastingdienst besluit de naheffingsaanslag in te trekken.

Afvalverwijdering

x

x

Ontwikkelingen In de brief van 8 oktober 2008 heeft het college de raad bericht over de laatste ontwikkelingen rondom de procedures die zijn aangespannen door de afvalinzamelaars Sita en Van Gansewinkel. Sindsdien zijn geen noemenswaardige nieuwe ontwikkelingen te melden. Het risicoprofiel van deze zaken wijzigt dan ook niet.

262

Garantstellingen GR SW Fryslân leningen Caparis NV

x

Ontwikkelingen

Jaarstukken 2008 2. Beleidsverantwoording Risicogroep

2.2 Paragrafen: Weerstandsvermogen Begr. 2008

Begr. 2009


Het zg. Transitieplan is vastgesteld. Dit plan is opgesteld n.a.v. de slechte financiële resultaten van Caparis NV. Het Transitieplan heeft als doel om van Caparis NV weer een financieel gezond bedrijf te maken. Onderdeel daarvan is het aanzuiveren van het in loop der jaren opgebouwde negatief eigen vermogen. De gemeente Leeuwarden heeft besloten daar de gevraagde financiële bijdrage voor beschikbaar te stellen mits alle andere aandeelhoudende gemeenten dat ook doen. Eén gemeenteraad moet dat besluit nog nemen. De bijdrage is dus nog niet betaald.

263


2.2 Paragrafen: Onderhoud kapitaalgoederen

2.2.3 Paragraaf Onderhoud kapitaalgoederen 2.2.3.a Omvang van het te onderhouden areaal Teneinde inzicht te bieden in de onderhoudsopgave van de gemeente wordt in onderstaande tabel aangegeven wat de omvang van het te onderhouden areaal is met de bijbehorende financiële middelen.

Onderhoud wegen -

Begroot

Jaarrekening

Resultaat

2008

2008

2008

€ 6.535.600

€ 6.371.300

€ 164.300

€ 9.840.700

€ 9.977.400

-/- € 136.700

€ 1.657.300

€ 1.653.300

€ 4.000

€ 855.200

€ 863.200

-/- € 8.000

€ 6.145.500

€ 6.185.300

-/- € 39.800

€ 1.341.300

€ 1.417.800

-/- € 76.500

€ 70.600

€ 81.300

-/- € 10.700

onderhoud van 5.385.000 m² (538,5 ha) verharding

-

in stand houden van 3,5 km industriespoor (vervalt)

Riolering -

onderhoud van 510 km riool

-

onderhoud van 13.880 inspectieputten

-

schoonmaken van 48.000 straatkolken

-

reinigen van 100 km riool

-

vervangen van 4,5 km riool

Kunstwerken -

24 beweegbare bruggen (110.000 passages schepen)

- 368 vaste bruggen, tunnels en viaducten Water - 12,5 km walmuren - 17,9 km zware walbeschoeiing - 42,5 km lichte walbeschoeiing - ca. 420 ha vijvers, plassen en vaarten - ca. 120 km sloot Groen - Groene Ster (400 ha), Froskepolle (13 ha), Lwd. Bos (110 ha), Hempenser Bos (100 ha) - gras 1.520.000 m² (152,0 ha) - gazons 1.302.400 m² (130,2 ha) - beplanting 1.020.000 m² (102,0 ha) - bomen ca. 37.000 Reiniging verhardingen -

schoonhouden wegen en pleinen

-

onkruidbestrijding op 2.125.000 m² (430 ton onkruid)

Zwerfvuilbestrijding -

zwerfvuilbestrijding op 3.555.000 m²

Vastgoed -

onderhoud en advieskosten

€ 428.500

€ 517.200

-

verrekening onderhoud met derden

- € 24.700

- € 127.700

€ 403.800

€ 389.500

netto onderhoudslasten panden

€ 14.300

2.2.3.b Wegen In 2000 heeft de raad op basis van het beleidsstuk "BOR in beeld" het gewenste onderhoudsniveau – met behulp van de landelijke gehanteerde CROW methodiek - voor wegen c.q. verhardingen bepaald op het niveau van ‘basis’.

264



Voor het planmatig beheren van verhardingen wordt een beheerpakket gebruikt, genaamd “Mi2 Wegen”. Het systeem is ondersteunend bij de inventarisatie, inspectie en planvorming en daarnaast worden hierin ook de wijzigingen in de onderhoudstoestand geregistreerd. Naast het reguliere onderhoudsbudget voor wegen is er jaarlijks ook een behoorlijk investeringsbedrag beschikbaar voor een omvangrijk infrastructuurprogramma van reconstructies. Tevens vindt jaarlijkse vervanging van een deel van de riolering op basis van het GRP plaats. Logischerwijs wordt met het vervangen van de riolering ook de bovenliggende bestrating opnieuw gelegd of vervangen. In 2008 zijn er weer weginspecties uitgevoerd, de resultaten hiervan vormen weer de input voor de meerjarenplanning en –begroting. Ten laste van het onderhoudsbudget zijn in 2008 onder andere werkzaamheden uitgevoerd aan de Drachtsterweg en de Anne Vondelingweg. Tevens is het Waagplein in 2008 herstraat. Het streefdoel is om de staat van de verhardingen voor de gehele gemeente op kwaliteitsniveau "basis" te onderhouden conform kwaliteitskeuzes "BOR in beeld". Gemiddeld gezien is binnen de gehele gemeente het niveau "basis" gerealiseerd. Dit betekent ook dat bepaalde verhardingen qua niveau onder het basisniveau scoren. Andere verhardingen, waar bijvoorbeeld recentelijk onderhoud is verricht, scoren weer boven het basisniveau. 2.2.3.c Riolering De rioleringswerkzaamheden (vervanging en verbetering) worden uitgevoerd op basis van het GRP. Op 15 december 2008 is door de raad het vernieuwde GRP (2009-2013) vastgesteld. Hiermee is een nieuwe basis gelegd voor het duurzaam omgaan met de afvoer van hemel- en afvalwater en de gemeentelijke taken inzake de grondwaterproblematiek. Verharding- en rioleringswerkzaamheden vinden voor zover mogelijk tegelijkertijd plaats in verband met efficiëntere uitvoering en het verminderen van de overlast voor de burgers en weggebruikers. Dit leidt tot doorschuiven van rioleringsprojecten of het aanpassen aan externe ontwikkelingen, d.w.z. het uitstellen van projecten voor een of meerdere jaren (b.v. revitalisatie Bedrijventerrein West). Projecten hebben hierdoor een langere doorlooptijd. Dit brengt vaak wel extra kosten met zich mee door de nodige extra reinigingsbeurten of reparaties. Bovenstaande effecten zullen echter de komende jaren minder invloed hebben omdat het investeringsvolume (= aantal projecten) aanzienlijk minder is dan de laatste 7 à 8 jaar, doordat de meeste verbeteringswerken gereed zijn. De komende tijd worden er (naast nieuwe werken) alleen nog vervangingswerken uitgevoerd. De uitvoering van het verbeteringsprogramma (het terugdringen van de vuiluitworp via de overstorten) is inmiddels volledig afgerond. Het laatste verbeteringswerk lag in de wijk Bilgaard. Aansluitend hierop is ten behoeve van een monitoringsprogramma een meetplan opgesteld in samenwerking met Wetterskip Fryslân. Op basis hiervan wordt onderzocht of er noodzaak is voor aanleg van een helofytenveld. Een helofytenveld is een biologisch systeem, waarin een aantal mechanismen verantwoordelijk is voor de omzetting en eventuele verwijdering van verschillende componenten in het afvalwater. De gemeente Leeuwarden zal in ieder geval de overstorten gaan monitoren. In 2008 is ongeveer 5,7 km riool vervangen, waarbij zoveel mogelijk "werk met werk" is gemaakt. Rioleringswerken zijn uitgevoerd in o.a. het Westeinde, Aldlân, de Koopmansstraat, rond het Cambuurstadion en in de Vrijheidswijk.

265



2.2.3.d Water, kademuren, bruggen e.d. Beweegbare en vaste bruggen, viaducten en tunnels Naar aanleiding van de situatie met de bruggen in Westeinde zijn de houten bruggen in diverse wijken in 2006 en 2007 geïnspecteerd. Uit deze inspectie is naar voren gekomen dat veel bruggen eveneens aan het einde van hun technische levensduur zijn en dus toe zijn aan vervanging. Voor de renovatie van deze bruggen is inmiddels een meerjarenplanning opgesteld voor de periode 2008 t/m 2033. In het kader van nieuw beleid zijn er incidenteel middelen beschikbaar gekomen voor der periode 2008 t/m 2010 (3 x € 200.000) voor de verdere vervanging van houten bruggen. In 2008 is hiermee gestart. Waar mogelijk worden de werkzaamheden meegenomen in grootschalige herinrichtingsprojecten. In 2008 is de aanschaf en installatie afgerond van een nieuw software pakket voor alle civieltechnische kunstwerken, waarmee meerjarenplanningen zijn te maken en waaruit ook vervangingsinvesteringen naar voren komen. Daarnaast kan bepaald worden of het beschikbare budget overeenkomt met het benodigde budget (op basis van het beleid). Tevens is eind 2008 opdracht verleend voor het inspecteren van alle bruggen. Openbare verlichting De openbare verlichting (2008 circa 17.300 objecten) is eigendom van de gemeente Leeuwarden en wordt voor het overgrote deel beheerd en onderhouden door Essent op grond van een overeenkomst. Zij hebben hiervoor een beheerprogramma met een raadpleegfunctie voor de gemeente Leeuwarden. Het beheer van een aantal (109) lichtmasten in het Groene Stergebied viel onder de onderhoudsverplichting van Dynamicon, dit deel is in 2007 aanbesteed als onderdeel van de gehele openbare verlichting van Dynamicon in Friesland. Vanaf 2008 verzorgt Dynamicon het beheer hiervan en Essent het technisch onderhoud. Daarnaast heeft in 2007 besluitvorming plaatsgevonden m.b.t. de overeenkomst van Essent Lighting. In eerste instantie zal de uitvoering rond verlichting worden losgekoppeld en aanbesteed en in tweede instantie ook de engineering. Daarbij is een overgangsperiode van 5 jaar overeengekomen. Deze ontwikkeling is in 2008 verder voorbereid. Bij de actualisatie van het beleidsplan Openbare Verlichting zullen de ontwikkelingen ten aanzien van LED verlichting worden betrokken. Hiertoe zullen een aantal pilots met energiezuinige verlichting worden gehouden waarvan de resultaten in 2010 worden verwacht. Verkeersvoorzieningen De ruim 14.000 objecten, zoals verkeersborden en ANWB bewegwijzeringinstallaties, worden op een geautomatiseerde wijze beheerd. De Buitendienst van Wijkzaken geeft grotendeels uitvoering aan het onderhoud. De ANWB heeft een onderhoudscontract met de gemeente op basis waarvan zij de bewegwijzeringsinstallaties (portalen en bewegwijzering) beheren en onderhouden. In 2008 zijn er voorbereidende werkzaamheden gedaan voor aanpassing van de fietsbewegwijzering. De uitvoering hiervan moet nog worden opgestart. Water Een meerjarenplanning voor het baggeren in de periode 2008-2011 is opgesteld. In de raadsvergadering van 22 september 2008 is hiervoor een krediet van € 2.025.000 beschikbaar gesteld. In 2008 zijn onder andere een deel van de Oude Meer en de Kalksloot, de Murk, het Ouddeel en het Miedumerdiep gebaggerd. In het najaar van 2008 is 130 kilometer sloot gehekkeld. Het schoon houden van het oppervlaktewater (drijfvuil) is aan twee partijen uitbesteed.

266



2.2.3.e Groen In 2000 is de gemeente Leeuwarden met het project “BOR in beeld” een nieuwe weg ingeslagen voor het integraal beheer van de openbare ruimte. Het beheer van het openbaar groen wordt volgens deze systematiek beheerd en er is een relatie gelegd tussen de kosten en het gewenste niveau van de openbare ruimte. Per structuurelement is dit vastgelegd voor openbaar groen, verhardingen en straatmeubilair. Voor de binnenstad, de parken en de kantorenhaak geldt het kwaliteitsniveau hoog. Voor de overige structuurelementen geldt het niveau basis. Het technisch onderhoud van groen wordt niet gemonitord, de bedoeling is om dit in 2009 te onderzoeken. De laatste jaren is ten behoeve van de monitoring de verzorgingsschouw (van o.a. zwerfvuil, de mate van onkruidgroei) intensiever opgepakt. De Evaluatie Bor in beeld, met o.a. de schouwresultaten van 2008, is in de raadsvergadering van 23 februari 2009 behandeld. Het basisniveau is in 2008 overal gehaald, het niveau hoog is in de parken (inclusief begraafplaats) niet gehaald. De binnenstad en de kantorenhaak hebben het niveau hoog net wel gehaald. De komende tijd zal nader onderzocht worden op welke wijze het niveau overal gehaald kan worden. In 2008 is de reconstructie van het Zamenhofpark afgerond. Ook is de reconstructie van het groen in Aldlân opgestart. Het project handhaving snippergroen in deze wijk is nagenoeg afgerond. In 2008 zijn voor alle wijken groenbeheerplannen opgesteld. Deze zijn of worden met de wijkpanels besproken en vormen de basis voor het groenbeheer in de wijken voor de komende jaren. De uitvoering van het beleidsplan “spraakmakende bomen” is in 2008 opgepakt. Aan particuliere eigenaren is een aanbod gedaan om gebruik te maken van de kennis van gemeentelijke bomendeskundigen voor inspecties en klein onderhoud van deze bomen. Hiervan is veelvuldig gebruik gemaakt. 2.2.3.f Gebouwen De afdeling Vastgoed beheert en exploiteert ultimo 2008 ruim 200 objecten (exclusief onderwijsgebouwen) met een totaal vloeroppervlak van ca 100.000 m2. Hiervan is ongeveer 19.000 m2 voor eigen gebruik (Stadhuis, Stadskantoor, HCL, pand Groeneweg 3). Voor eigen gebruik wordt bovendien nog ca 4.500 m2 van derden ingehuurd (Sector Wijkzaken). In 2008 zijn twee woningen als strategisch vastgoed verworven en zijn 5 scholen aan de schoolbestemming onttrokken. Door verkoop zijn 7 woningen en 1 voormalige school afgestoten. Twee voormalige schoollocaties zijn ten behoeve van toekomstige herontwikkeling in het afgelopen jaar gesloopt evenals vijf woningen. Dagelijks onderhoud Voor het dagelijks onderhoud was voor 2008 € 691.000 beschikbaar. Aan dagelijks onderhoud is in 2008 € 718.000 besteed. De overschrijding is voor € 27.000 een gevolg van noodzakelijke uitgaven als gevolg van schades en voor rekening van derden uitgevoerd onderhoud. Planmatig onderhoud De totale uitgaven voor planmatig onderhoud bedroegen in 2008 € 581.000. Deze kosten zijn ten laste van de voorziening Onderhoud Vastgoed gebracht. De reguliere storting voor toekomstig groot onderhoud was in 2008 € 977.000. Ter dekking van de kosten van een tweetal calamiteiten bij de Blauwe Golf is aanvullend € 290.000 gestort. Uit de liquidatie van de Stichting Stadswachten Fryslân is € 90.000 ontvangen. Dit is eveneens in de voorziening gestort ter dekking van de kosten die gemoeid zijn met enkele aanpassingen in het pand Groeneweg 3 (huisvesting eenheid Stadstoezicht). Deze werkzaamheden zullen in 2009 worden uitgevoerd. In 2008 zijn alle panden van de gemeente geïnspecteerd volgens de nieuwe NEN 2767 norm. De uitkomsten hiervan zijn verwerkt in een nieuw informatiesysteem voor de planning en bewaking van het onderhoud.

267



Ultimo 2008 bedraagt de stand van de voorziening Onderhoud Vastgoed € 2.724.000. Het saldo van deze voorziening is op basis van de huidige inzichten toereikend om, rekening houdend met toekomstige stortingen, het geprognosticeerde planmatig onderhoud t/m 2018 uit te kunnen voeren. Investeringsprogramma Voor de periode 2006-2010 zijn gelden beschikbaar gesteld voor het achterstallig onderhoud voor in bezit zijnde gebouwen (€ 2,2 mln) en upgrading van de sportaccommodaties (€ 7,9 mln). In 2008 zijn bij de volgende gebouwen werkzaamheden uitgevoerd; De Waag (renovatie buitenkant), Harmonie (aanleg topkoeling) en bij diverse gebouwen aanpassingen ten behoeve van brandweereisen en preventie van legionella. Van het beschikbare budget is ultimo 2008 € 1.476.000 besteed. In 2009 zal de luchtbehandeling in de Harmonie worden voltooid, de restauratie van de muur van de Westerkerk ter hand worden genomen en zullen nog enkele werkzaamheden aan het stadskantoor worden uitgevoerd. De werkzaamheden aan de topkoeling van de Harmonie zijn vertraagd door een geschil met de architect over de uitvoering. Hierdoor zijn aanvullende onderzoeken en aanpassingen uitgevoerd die zullen leiden tot een overschrijding van het budget met ca € 70.000. In 2008 zijn bij de sportaccommodaties op Nylân twee kunstgrasvelden voor voetbal en een kunstgrasveld voor korfbal gerealiseerd. Op Kalverdijkje is eveneens een kunstgrasveld voor korfbal aangelegd. Van het beschikbare budget is ultimo 2008 € 4.677.000 besteed. Daarnaast zijn de voorbereidingen op sportcomplex Nylân voor de bouw van 8 nieuwe was- en kleedaccommodaties van start gegaan. In 2009 zal de bouw hiervan plaatsvinden en zal besluitvorming over de aanpassingen op Kalverdijkje Zuid plaatsvinden. De atletiekbaan op Nylân is afgekeurd. Renovatie hiervan stond gepland voor 2011, maar zal als gevolg hiervan reeds in 2009 worden uitgevoerd. In het najaar van 2008 is met de inspectie der belastingen overeenstemming bereikt over de voorwaarden die van toepassing zijn voor het verlaagde btw-tarief in het kader van het gelegenheid geven tot sportbeoefening. Op grond van deze afspraak worden de complexen met ingang van 1 augustus 2008 belast verhuurd aan de BV Sport en komt de omzetbelasting op de investeringen op de sportaccommodaties voor verrekening in aanmerking. De financiële consequenties hiervan zullen in het voorjaar van 2009 inzichtelijk worden. Risicovoorziening De Harmonie Het saldo van deze voorziening bedraagt ultimo 2008 nog € 24.000. In 2009 kunnen hiervoor nog enkele werkzaamheden worden uitgevoerd van de lijst met knelpunten zoals die in 2001 bij de slotrapportage onderhandelingen Cultureel Centrum De Harmonie is opgesteld.

268


2.2 Paragrafen: Financiering

2.2.4 Financiering Renteontwikkeling De rentepercentages hebben zich gunstig ontwikkeld voor de gemeente. Het percentage voor het opnemen van kort geld (leningen korter dan een jaar) is over 2008 uitgekomen op gemiddeld 4,0%, terwijl 4,5% was begroot. Voor het lange geld (opgenomen leningen langer dan een jaar) is een geldlening tegen 4,2% aangetrokken, terwijl 5,0% begroot was. De omslagrente die wordt gehanteerd voor de toerekening van rente aan de investeringen en de bespaarde rente op reserves en voorzieningen was begroot op 4,75%. In werkelijkheid was de omslagrente over 2008 1,08%. Deze afwijking wordt veroorzaakt doordat meerdere investeringen, vooral die van rioleringen en de grondexploitatie, tegen (hoge) vaste rentepercentages worden doorberekend, waardoor de omslagbasis fors wordt beïnvloed. In 2009 zal de methodiek van de renteomslag kritisch tegen het licht gehouden worden om de verschillen tussen voor- en nacalculatie naar de toekomst toe te verkleinen en mogelijke risico’s te beperken. Treasurybeheer algemeen Belangrijke basis van het treasurybeheer is een goede liquiditeitsplanning. De schommelingen op maandbasis waren in 2008 vrij groot. Op jaarbasis bedroeg de afwijking tussen begroting en rekening van de geldstromen uiteindelijk per saldo € 2,7 mln. Dit is nog geen 1% van de totale geldstroom. Afwijkingen komen vooral voor in de investeringsprognoses, die naar hun aard moeilijker te voorspellen zijn door de vele externe invloeden. Renterisicobeheer Het renterisicobeheer omvat het beperken van de invloed van (externe) rentewijzigingen op de financiële resultaten van de gemeente en wordt weergegeven in de vorm van een norm, de zogenaamde renterisiconorm. Deze renterisiconorm is vastgelegd in de Wet fido en is momenteel bepaald op 20% van de vaste schuld bij de aanvang van het jaar. Kortweg gezegd is dit dan het maximale bedrag dat in het betreffende jaar mag worden afgelost. Het werkelijke renterisico was in 2008 € 18,8 mln. ofwel 8,9% en blijft dus ruimschoots onder het wettelijke maximum. Naast de renterisiconorm schrijft de Wet fido ook nog een zogenaamde kasgeldlimiet voor. Dit is het bedrag dat de gemeente maximaal met kort geld (looptijd korter dan 1 jaar) mag lenen. De kasgeldlimiet voor Leeuwarden bedroeg in 2008 € 29,4 mln. Kredietrisicobeheer op verstrekte gelden Het gaat hier hoofdzakelijk om leningen aan woningcorporaties, gegarandeerd door het Waarborgfonds Sociale Woningbouw. Een uitgebreide specificatie is opgenomen in paragraaf 3.2.2 toelichting op de balans. Als gevolg van de kredietcrisis zijn er voor Leeuwarden geen problemen ontstaan bij haar uitzettingen. Korte termijn financiering Door het achterblijven van de investeringen heeft de werkelijke netto vlottende schuld de kasgeldlimiet minder dicht benaderd dan was geprognosticeerd. Bedragen per kwartaal in € x 1 mln. (2008) 1e kwartaal

2e kwartaal

3e kwartaal

4e kwartaal

Kasgeldlimiet

-29,4

-29,4

-29,4

-29,4

Begrote netto vlottende schuld

-10,4

-16,5

-23,0

-27,7

-9,1

-8,3

3,6

-2,6

Werkelijke netto vlottende schuld

269


2.2 Paragrafen: Financiering

Lange termijn financiering Het nu volgende overzicht geeft de ontwikkeling van de lange termijn financiering in 2008 weer. Mutaties leningenportefeuille volgens de rekening 2008 Omschrijving

( x € 1 mln)

Bedrag in Euro’s Gemiddelde rente

Stand per 1 januari 2008 Nieuwe leningen Reguliere aflossingen Vervroegde aflossingen Rente aanpassing (oud percentage) Rente aanpassing (nieuw percentage) Stand per 31 december 2008

209,2

4,65%

Invloed op rente

21,2

3,94%

-0,07%

-11,8

4,73%

-0,01%

-6,9

3,94%

0,01%

0,0

0,00%

0,00%

0,0

0,00%

0,00%

211,7

4,58%

-0,07%

Bij de begroting 2008 was ervan uitgegaan dat de gemiddelde (lange) rente over 2008 4,69% zou bedragen. Opgemerkt kan worden dat de schuldpositie van de gemeente de afgelopen jaren behoorlijk in beweging is. In de volgende tabel ziet u de ontwikkeling van de lange schuld vanaf 2000. Alhoewel er forse verschillen zijn is toch duidelijk een sterk toenemende tendens waarneembaar. Belangrijkste oorzaak van deze toename is grote investeringen, toegenomen grondposities en het interen op reserves en voorzieningen. Overigens zegt de omvang van de lange schuld als zodanig niet zoveel over de financiële positie van de gemeente. Vooral van belang is dat de rentelasten gedekt zijn binnen de exploitatiebegroting. Wel is het zo dat met een grotere schuld ook de renterisico’s toenemen. Overzicht verloop lange schulden18 per jaar Jaar

Lange

( x € 1 mln) Balanstotaal

schulden

Lange schuld als % van het balanstotaal

1 januari 2000

71,6

249,1

36,8

1 januari 2001

91,7

285,4

31,8

1 januari 2002

90,9

303,9

41,9

1 januari 2003

127,3

330,9

39,0

1 januari 2004

129,0

315,7

43,1

1 januari 2005

136,1

334,8

41,9

1 januari 2006

140,4

326,0

44,7

1 januari 2007

145,6

331,3

54,2

1 januari 2008

179,6

392,6

47,9

Administratieve organisatie Sinds het voorjaar van 2007 heeft Leeuwarden een internetkassa en kan de burger betalen via het internet. Doordat de ontwikkeling van nieuwe betaalde producten via het Digitaal loket moeizaam verloopt is het aantal internetbetalingen nog zeer beperkt. Eind 2008 is de contante uitbetaling van uitkeringen aan cliënten van de sector Sociale Zaken volledig afgebouwd door de invoer van een speciale bankpas (BNG prepaidkaart). Conform de richtlijnen is het beleid van de gemeente correct betaalgedrag en actieve invordering. Werd in 2007 61% van de binnengekomen facturen op tijd door de gemeente betaald, in 2008 is dit iets teruggelopen naar 58%. In 2009 zullen extra maatregelen genomen worden om dit te verbeteren. De interne organisatie rondom het garanderen van geldleningen is in 2008 volledig gecentraliseerd. 18

Zowel het leningbedrag als het balanstotaal is gecorrigeerd voor de aan de woningcorporaties doorverstrekte leningen.

270


2.2.5

2.2 Paragrafen: Bedrijfsvoering

Bedrijfsvoering

Externe dienstverlening Op het terrein van de bedrijfsvoering worden in toenemende mate diensten verleend aan andere gemeenten. Met name met de gemeente Boarnsterhim groeit de samenwerking op het gebied van de bedrijfsvoering gestaag, tot tevredenheid van beide partners. Overeenkomstig onze visie en die van de Directieraad (Van droom naar aanpak) staat Leeuwarden open voor verdergaande samenwerking, ook met andere gemeenten. Controlling en risicomanagement Algemeen De algemene staat van de organisatie op het gebied van procesbeheersing en interne controle kan kort en bondig worden samengevat aan de hand van het onderstaande overzicht, afkomstig uit de door de accountant opgestelde managementletter over 2008. Totaaloverzicht significante processen Processen: Inkoop

Onvoldoende

Voldoende

Uitstekend

Betalingsverkeer Personeel en salarissen Afsluitprocedures Treasury Belastingen WMO Subsidies Bouwvergunningen Parkeerbelastingen Grondexploitatie/projectbeheersing Verstrekken uitkeringen Beheersing significante processen

Uit dit overzicht blijkt dat de beheersing van de basisprocessen verloopt van voldoende tot uitstekend. Dat betekent dat de processen in het algemeen beschreven zijn, de opzet en werking in hoofdlijnen toereikend is en dat op alle processen interne controle plaatsvindt. Concluderend kan worden gesteld dat de organisatie ook in het verslagjaar in staat is geweest het goede niveau dat de afgelopen jaren op dit terrein is opgebouwd vast te houden en zelfs nog te verbeteren. Projectcontrolling Projectcontrol ondersteunt de beheersbaarheid van de majeure projecten. De projectcontroller functioneert naast het projectteam als financieel-economisch geweten en borgt daarmee de beheersbaarheid van de uitvoering van een project. Dat maakt een tijdige signalering en bijsturing op projecten mogelijk. Een belangrijke aanbeveling van de audit naar projectmanagement en projectcontrol (2006) was om de methodieken en standaarden die voor majeure projecten worden toegepast, organisatiebreed als standaard te hanteren. Er is een gemeentebrede werkgroep ingesteld waar kennis en ervaring die worden opgedaan in verschillende projecten en beleidsonderdelen, worden uitgewisseld. In alle majeure projecten en het overgrote deel van de niet-majeure projecten wordt gewerkt met dezelfde standaarden, bijvoorbeeld het format voor

271



projectopdrachten, projectplannen, decharges en ook rapportageformats. Deze zijn beschikbaar via het gemeentelijke intranet. Gelijktijdig met de invoering van projectcontrolling is ingezet op een efficiënte bedrijfsvoering. Het efficiënt inrichten van projecten leidt tot kostenbewust, doelmatig en sober handelen. Waar in voorbije jaren bijvoorbeeld nog werd gerekend met relatief ruime posten ‘onvoorzien’, is ervoor gekozen om met meer transparante projectbegrotingen te werken. Hiermee wordt voorkomen dat een deel van het projectbudget wordt gebruikt voor andere zaken zoals luxe uitvoering of anderszins. Dit stimuleert de projectleider scherp aan de wind zeilen, te sturen op tijd, geld, scope en kwaliteit. Ook wordt hierdoor het budgetrecht van de raad versterkt. In de eerste helft van 2008 is een brief aan de raad opgesteld over bouwkostenstijgingen mede omdat de Raad in korte tijd werd geconfronteerd met enkele projecten waarbij sprake was van kostenstijgingen waardoor aanvullende kredieten waren benodigd. Een van de oorzaken hiervan lag in de sterke stijging van de bouwkosten als gevolg van loonontwikkeling en de gestegen grondstoffenprijzen. Dit was aanleiding om te bezien wat het effect is van deze prijsstijgingen op het gemeentelijk investerings- en onderhoudsprogramma. Daarbij is geconstateerd dat tegen de grenzen van de mogelijkheden wordt opgelopen. Bij investeringsprogramma's met relatief strakke budgetten, zoals bij scholenbouw, sportvoorzieningen en de inhaalslag onderhoud gebouwen kan dit tot problemen leiden als men aan het einde van de rit komt. De eindconclusie was echter dat er geen concrete aanleiding was tot het nemen van maatregelen waar het gaat om de opvang van de bouwkostenstijging als gevolg van gestegen loonkosten en hogere materiaalkosten. Verder is in de notitie aangegeven welke mogelijkheden er zijn om oplossing te bieden aan kostenstijgingen die de beschikbare budgetten overstijgen. 1. Versoberen waar mogelijk binnen de projectscope Dit betekent feitelijk het binnen de door de Raad gestelde kaders doorvoeren van aanpassingen in bijvoorbeeld het ontwerp. Versobering leidt tot kostenbesparing binnen een project. In een aantal gevallen moet dit aan de raad worden voorgelegd. 2. Inflatiecorrectie Binnen de huidige begrotingssystematiek wordt aan de structurele budgetten (begrotingsmiddelen) jaarlijks inflatievergoeding toegekend. Voor projecten hanteren we deze werkwijze niet, uiteraard wordt bij de kredietaanvraag wel rekening gehouden met inflatieontwikkelingen, deze worden echter niet jaarlijks herzien. 3. Verrekenen binnen bredere programma’s In een aantal gevallen zou het wenselijk zijn om binnen een bredere scope mee- en tegenvallers te kunnen verrekenen. Hierbij kan bijvoorbeeld worden gedacht aan een thema als Bereikbaarheid Leeuwarden. Nadeel hiervan wel is dat de financiële sturing vanuit de Raad op individueel projectniveau lager wordt. Tot op heden hebben we mede hierom hiervoor niet gekozen. Voorop staat steeds het transparantiebeginsel. Dit betekent dat er te allen tijde een keuze mogelijk is voor college en raad. Dit is een strikte vereiste om recht te doen aan het beschikbaar stellen van middelen voor een project. Hiermee wordt gehandeld in de geest van de aanbevelingen in het kader van het Blauw Wit onderzoek. Auditprogramma De stand van zaken is medio februari 2009 als volgt: Omschrijving audit Uit jaarplan Juridische en Veiligheidszaken: Onderzoek naar omvang en karakter van externe juridische ondersteuning en advisering Informatiebewustwording: Onderzoek met als doel inzicht te verkrijgen in de mate van informatiebewustzijn van medewerkers en management. Dit aan de hand van drie

272

Status / toelichting

2008

Onderzoek afgerond februari 2009

2008

Afgerond juni 2008


Omschrijving audit invalshoeken: omgaan vertrouwelijke informatie wachtwoordbeleid bezoekersbeleid Postafhandeling: Onderzoek naar opzet en werking van maatregelen t.b.v. een tijdige en correcte postafhandeling Tarieven: Doel is het inzichtelijk maken op basis van welke grondslag en via welke methodiek kosten toegerekend worden aan de retributies voor diensten en producten van de gemeente Leeuwarden Informatietechnologie: Onderzoek op basis van de “Code voor informatiebeveiliging” naar de aanwezigheid en werking van maatregelen, procedures en processen die de beschikbaarheid, exclusiviteit en integriteit van alle vormen van informatie moeten garanderen Fraudebeheersing: Onderzoek met als doel het verschaffen van inzicht in de aanwezigheid en werking van beheersmaatregelen die de gemeente treft om interne fraude-(risico’s) te beperken


Uit jaarplan

Status / toelichting

2008

Start maart 2009 pilot toepassen lean management

2008

Afgerond november 2008. Dit onderzoek is ingevoegd in het plan 2008. Het onderzoek Fraudebeheersing is naar het jaarplan 2009 verplaatst Onderzoek afgerond in februari 2009.

2008

2009

Afgerond januari 2009

Alle auditrapportages zijn voorzien van een actieplan waarin het management aangeeft op welke manier zij uitvoering gaan geven aan de aanbevelingen. De belangrijkste conclusies en voor zover afgerond, de daarop door het management geformuleerde acties, zijn als bijlage bij de jaarstukken gevoegd. Sinds december 2008 zijn – als spin-off van het leiderschapstraject - voorbereidingen getroffen om via pilots met behulp van ‘lean management’ een drietal processen (factuurafhandeling, postafhandeling en minimaregeling) in kaart te brengen en te verbeteren. Dit met als doel om verspilling te minimaliseren. Enkele voorbeelden van ‘verspillers’ zijn: onnodige lange wachten doorlooptijden, ongebruikte kennis, ervaring en creativiteit van medewerkers en te veel en te moeilijke processen. Deze ontwikkeling past in de eerder vermelde lijn waarbij de beheersmatige focus van onderzoek verschuift naar een focus op doelmatigheid en het zoeken naar en realiseren van efficiencywinst. Hoewel niet deel uitmakend van het auditjaarprogramma is in het verslagjaar tevens een interne audit uitgevoerd naar de mate waarin de in het verleden getroffen beheersmaatregelen rondom de zogenoemde verbonden partijen in de organisatie zijn geborgd. Dit mede in het licht van het normenkader zoals opgenomen in de door de raad vastgestelde kadernota “verbonden partijen”. Geconstateerd is dat dit normenkader op enkele punten steviger in de bedrijfsvoering moet worden ingebed. Hiertoe is inmiddels de nodige actie ondernomen. Bedrijfsvoering en ombuigingen (box 2) Bij de vaststelling van de begroting 2008 is besloten tot een taakstelling op de gemeentelijke bedrijfsvoering van circa € 1,3 mln. Deze taakstelling is gefaseerd over de jaren 2008 t/m 2011. Hiermee is voorzien in de dekking van een pakket aan nieuw beleidsvoorstellen die in de gehanteerde begrotingssystematiek voor 2008 is aangeduid als “Box 2”. Zo wordt ondermeer voorzien in de bekostiging van het gemeentelijke callcenter en de verdere ontwikkeling van het digitaal loket. De bedrijfsvoering wordt als een gesloten systeem beschouwd en noodzakelijke groei in capaciteit en kwaliteit wordt gefinancierd door efficiencymaatregelen op andere onderdelen van het apparaat. Deze systematiek beschouwen wij ook voor de toekomst als zeer waardevol.

273



Naderhand hebben wij besloten tot een verhoging van deze taakstelling met € 45.000. Dit in verband met een korting op de algemene uitkering uit het gemeentefonds als gevolg van de invoering van een efficiëntere accountantsmethodiek (Single Information Single Audit). In het verslagjaar is hard gewerkt aan een pakket van maatregelen ter invulling van de taakstelling van €1.345.000. Dit heeft geleid tot een aantal maatregelen die zijn onder te verdelen in enkele hoofdcategorieën. Voor inzicht in deze categorieën, de bijbehorende streefbedragen en de fasering in de tijd wordt verwezen naar bijlage G van het bijlageboek. Hoewel de maatregelen als zeer kansrijk worden beoordeeld, is niet uitgesloten dat in de loop der tijd duidelijk wordt dat bedragen naar beneden moeten worden bijgesteld dan wel dat in het geheel moet worden afgezien van bepaalde maatregelen. In dat geval zullen vervangende maatregelen worden ingezet. Bij de globale inventarisatie van maatregelen is hier reeds rekening meegehouden door het “zoekbedrag” hoger te stellen dan de ingeboekte bedragen, zodat eventueel kan worden terugvallen op reserve maatregelen. Op deze manier is voldoende garantie aanwezig dat de totale taakstelling volledig wordt gerealiseerd. Evenals het geval was bij vorige taakstellingen moet er ook nu weer rekening mee worden gehouden dat het tempo waarmee de taakstelling wordt gerealiseerd niet volledig gelijke tred houdt met de fasering van de meerjarenraming. Dit kan in de afzonderlijke jaren leiden tot een incidentele tegenvaller die vervolgens zal worden afgedekt uit de beschikbaar gestelde middelen voor flankerend beleid (frictiebudget). Over het verslagjaar is op deze wijze € 179.570 afgedekt. 2008 was het eerste jaar van de “box 2” taakstelling. Ook zijn in 2008 de oude taakstellingen gerealiseerd die waren vastgesteld in de raadsbehandeling van de begroting 2003 en 2004. In totaliteit is daarmee een bezuiniging gemoeid van in totaal € 5 mln structureel. Personeel en Organisatie Sociaal Akkoord 2008 Eind 2008 is met de vakorganisaties die zijn vertegenwoordigd in het Georganiseerd Overleg van Leeuwarden, een nieuw Sociaal Akkoord afgesloten. Dit akkoord heeft een looptijd tot eind 2012. De belangrijkste elementen zijn: geen gedwongen ontslagen bij reorganisaties en bezuinigingen; sturing op interne mobiliteit door de Regiegroep; benoeming in Algemene Dienst voor alle medewerkers; een actief leeftijdsbewust personeelsbeleid; extra aandacht voor persoonlijke ontwikkeling van medewerkers; het scheppen van stage- en leer-/werkplaatsen, inclusief 10 leer-/werkplaatsen voor kansarme jongeren; een onderzoek naar de mogelijkheden van gedifferentieerd belonen. Een aantal van deze punten zal de komende periode nader worden uitgewerkt met de eveneens in 2008 nieuw verkozen ondernemingsraad. Medewerkertevredenheid onderzoek (MTO) In september 2008 is door TNS/NIPO een uitgebreid MTO gehouden onder alle medewerkers van de gemeente Leeuwarden. De resultaten daarvan kwamen in december beschikbaar. Uit de benchmark met vergelijkbare gemeenten blijkt dat de tevredenheid in algemene zin in Leeuwarden iets gunstiger is. De Directieraad heeft besloten maximale openheid te betrachten over de resultaten. Daartoe krijgt elke leidinggevende de resultaten voor zijn eigen team of sector en bespreekt deze met zijn of haar medewerkers. Waar nodig worden verbetervoorstellen gedaan, die door de directeur worden besproken met een delegatie uit de ondernemingsraad. Elke twee jaar zal het MTO worden herhaald, zodat ontwikkelingen kunnen worden gevolgd. Organisatieontwikkeling en Leiderschaptraject

274



Het organisatieontwikkelingtraject is in gang gezet met de notitie ‘Van droom naar aanpak’. In 2008 is vooral gefocust op de ontwikkeling van het leiderschap dat nodig is om dit traject gestalte te geven. Er is een managementtweedaagse op Ameland georganiseerd waar leidinggevenden hun collectieve ontwikkelopgaven hebben geformuleerd. Aansluitend heeft elke directeur met al zijn leidinggevenden individuele gesprekken gevoerd om de individuele ontwikkelopgaven in beeld te brengen. Diversiteit naar etniciteit Het aantal allochtone medewerkers van niet-westerse afkomst bedroeg in 2006 3,5% en bedraagt over 2008 4,3%. Ter uitvoering van een motie van de raad waarin het college is opgedragen om te streven naar een percentage dat overeen komt met het landelijk gemiddelde (8,4%), heeft de directieraad recentelijk een plan van aanpak vastgesteld, met als ambitie om in 2013 op die 8,4% uit te komen. Het college zal de raad hierover de komende jaren bij de jaarstukken informeren. Stimulans Jaarlijks wordt onder de titel ‘Stimulans’ een centraal opleidingsaanbod gedaan dat aansluit bij de kerncompetenties (integriteit, samenwerken, resultaatgerichtheid) en de speerpunten van de bedrijfsvoering (vitaliteit, doelmatigheid, dienstverlening). In 2008 bestond het aanbod uit een 28tal activiteiten. Er wordt op bescheiden schaal samengewerkt met de provincie Fryslân op het terrein van opleiden. Enkele opleidingsactiviteiten zijn over en weer opengesteld voor personeel van beide organisaties. Er is een toenemende tendens waar te nemen van maatwerk. Dat wil zeggen dat een concreet aanbod uit Stimulans op maat wordt gesneden voor een bepaald team of sector. De beleidslijn hierbij is dat de meerkosten van het maatwerk ten laste van het opleidingsbudget van de betreffende dienst worden gebracht. Vitaliteit De inrichting van een Talentenbank is een belangrijk element in het Sociaal Akkoord, dat gaat bijdragen aan de persoonlijke ontwikkeling van medewerkers en aan de interne mobiliteit. Ook de benoeming in Algemene Dienst draagt hieraan bij. De ervaringen uit het lopende traineetraject waarover we vorig jaar rapporteerden, worden gebruikt bij de realisatie van een actief stage-, afstudeer- en traineeprogramma. De laatste fase (fase 4) van het programma Vitaliteit staat in het teken van het leiderschap- en organisatieontwikkelingstraject. Dit traject levert een cruciale impuls in het vitaal houden van de gemeentelijke organisatie. Alle medewerkers zijn in 2008 uitgenodigd om deel te nemen aan een preventief gezondheidsonderzoek (persoonlijke vitaliteit). Hierop hebben 250 medewerkers positief gereageerd, 100 hebben deelgenomen aan de pilot. Integriteit In 2008 is de introductie van de nieuwe gedragscode afgerond. Dit is gebeurd in een aantal bijeenkomsten waar nagenoeg alle medewerkers van de gemeente aan hebben deelnemen. Er is gewerkt met acteurs die met behulp van interactieve scènes het thema integriteit en de dilemma’s die zich daarbij voor doen, op een indringende en humoristische wijze aan de orde stelden. In het introductieprogramma voor nieuwe medewerkers is integriteit, samen met het afleggen van de ambtseed of –belofte, een vast onderdeel. Voorbereidingen zijn getroffen voor het aanbieden van een training morele oordeelsvorming. Dit zal in 2009 gestalte krijgen. Over 2008 zijn in het kader van de klokkenluidersregeling geen meldingen geweest bij een van de vertrouwenspersonen. Formatie en Personeelskosten De formatie in 2008 is ten opzichte van 2007 gestegen zoals blijkt uit het onderstaande overzicht:

275



formatie 2006 24,78

formatie 2007 24,78

formatie 2008 24,78

dienst Welzijn dienst SOB

227,61 375,76

225,42 370,91

226,63 409,06

dienst Algemene Zaken dienst Brandweer totaal

267,18 68,81 964,14

265,89 68,67 955,67

265,72 68,67 994,86

Bestuur en Concernstaf

De stijging bij de dienst Stadsontwikkeling en Beheer bestaat uit twee componenten. In de primitieve begroting bedroeg de formatie 393,87 fte’s. Die toename van de formatie ten opzichte van de formatie in 2007 werd toen veroorzaakt door de opname de stadswachten in de formatie van de dienst Stadsontwikkeling en Beheer. De verdere toename van 393,87 fte’s naar 409,06 fte’s in 2008 is het gevolg van een aantal besluiten voor nieuw beleid. Bij de andere diensten is de formatie niet of nauwelijks gewijzigd. In de onderstaande grafiek wordt de bezetting in 2008 afgezet tegen de formatie in 2008. Bij twee diensten is sprake van een groot verschil tussen de bezetting en de formatie.

Aantal fte's/bezetting per dienst 450,00 400,00 350,00 300,00 250,00 200,00 150,00 100,00 50,00 0,00

Bestuur en Conc ernstaf

Dienst Welzijn)*

Dienst SOB

Dienst AZ

Dienst Brandweer

formatie 2008 (begroting)

24,78

226,63

409,06

265,72

68,67

bezetting 2008 (rekening)

24,25

276,01

378,59

266,32

71,40

Bij de dienst Welzijn is de bezetting veel hoger dan de formatie terwijl bij de dienst Stadsontwikkeling en Beheer van het omgekeerde sprake is. Bij de dienst Welzijn is de bezetting veel hoger dan de formatie omdat in 2008 de Werkacademie van start is gegaan waarvoor veel tijdelijke medewerkers in dienst zijn genomen. De kosten daarvan komen voor het overgrote deel ten laste van het Werkdeel van WWB-budget. Bij de dienst Stadsontwikkeling is net als in de vorige jaren bewust een deel van de vaste formatie niet bezet; op die wijze wordt ruimte gemaakt voor het in dienst nemen van tijdelijk personeel. Zodoende wordt een flexibele inzet van de personeelsbudgetten gerealiseerd. Er is in 2008 per saldo sprake geweest van een overbezetting: 102,1% van de beschikbare formatie was bezet. Uit het volgende overzicht blijkt overigens dat dit niet betekent dat er sprake is van een overschrijding van de persooneelsbudgetten. Integendeel, er is net als vorig jaar ook dit jaar weer sprake van een onderscheiding van de beschikbare personeelsbudgetten. In de onderstaande grafiek worden netto-kosten in beeld gebracht; de kosten minus de ontvangen

276



vergoedingen van derden dan wel de dekking ten laste andere begrotingsbudgetten (zoals het Werkdeel van het WWB-budget):

Kosten personeel (x € 1.000) 25.000 20.000 15.000 10.000 5.000 0

Bestuur en Concernstaf

Dienst Welzijn

Dienst SOB

Dienst AZ

Dienst Brandweer

rekening 2007

1.827

11.808

19.734

13.963

4.397

begroting 2008

1.918

13.379

22.916

14.294

4.313

rekening 2008

1.873

13.442

22.490

14.381

4.120

De totale personeelskosten bedroegen in 2008 per saldo € 56,1 mln en dat is € 0,5 mln lager dan geraamd. Hieronder wordt weergegeven hoe dit verschil tussen begroting en rekening is opgebouwd: Personeelslasten 2008 Begroting Rekening Saldo personeel van derden lasten 1.817 7.108 -5.291 baten 248 3.098 2.850 saldo 1.569 4.010 -2.441 vast personeel lasten baten saldo

55.095

52.117

2.978

55.095

52.117

2.978

lasten baten saldo

56.912 248 56.664

59.225 3.098 56.127

-2.313 2.850 537

totaal personeel

De

lagere personeelslasten in 2008 is dus het saldo van: hogere lasten voor personeel van derden: - € 5,2 mln. hogere baten in verband met personeel van derden: € 2,8 mln. lagere kosten voor vast personeel: € 2,9 mln.

Deze drie onderdelen worden hierna toegelicht. Voor wat betreft de inzet van personeel van derden wordt informatie samengevat uit bijlage I. Voor de gedetailleerde informatie over de inzet van personeel van derden wordt daarom verwezen naar die bijlage. hogere lasten personeel van derden: -€ 5,2 mln. De (hogere) kosten voor personeel van derden bestaan voor uit een groot aantal grotere en kleinere posten, in totaal ruimt € 7 mln. Hieronder staan de grootste kostenposten weergegeven uit het totaal aan kosten voor personeel van derden.

277



Personeel van > € 100.000 Inzet personeel van derden wegens vacatures

Bedrag 2.863

Werkacademie Sociale Zaken (werk en inkomen) Diverse incidentele taken Sociale Zaken (Inburgering, Generaal Pardon e.d.)

978 648

Tijdelijke werkzaamheden Wijkzaken o.a. seizoensgebonden werk Ziektevervanging

321 260

Flexibele inzet ruimtelijke inrichting Opvang piekbelasting Front Office Service Meldpunt

440 177

Buitendienst inspectie Bouwvergunningen Totaal

127 5.814

De achtergrond van de inzet van personeel van derden is ten opzichte van de vorige jaarrekening niet drastisch gewijzigd: vacatures worden eerst tijdelijk ingevuld vanwege op handen zijnde organisatiewijzigingen, moeilijk te vinden kandidaten die in vaste dienst kunnen worden benoemd of het betreft tijdelijke vacatures. in verband met een onvoorspelbaar werkaanbod, opvangen van piekbelasting of seizoensgebonden werkzaamheden wordt gekozen voor het bezetten van de vaste formatie met tijdelijk personeel. tijdelijke budgetten van het rijk voor tijdelijke taken. hogere baten in verband met personeel van derden: € 2,8 mln. De totale baten in verband met personeel van derden bedragen ruim € 3,0. Het merendeel van deze baten wordt gerealiseerd door de dienst Welzijn; ook het verschil met begroting kan daar worden verklaard. Net als vorig jaar bestaat een groot van deze baten uit de bijdrage in de personeelskosten uit het W-deel van het WWB-budget in verband met de Werkakademie. Voor het overige betreft het baten door detacheringsopbrengsten, bijdragen van rijk voor tijdelijke projecten en uitvoeringstaken (bijv. Generaal Pardon). lagere kosten voor vast personeel: € 2,9 mln. Ten opzichte van vorig jaar zijn de kosten voor vast personeel dit jaar aanzienlijk lager dan het geraamde bedrag. Het verschil tussen raming en realisatie komt voor het overgrote deel voor rekening van de Dienst Stadsontwikkeling en Beheer. Daar is dit jaar een groot deel het budget voor vast personeel benut voor het dekken van de kosten van personeel van derden. Bij de andere diensten liggen de raming en realisatie veel dichter bij elkaar. Verhouding vrouwen/mannen De vrouw/man ratio (het aantal vrouwen gedeeld door het aantal mannen) bedraagt ultimo 2008: 0,64. Over 2007 was dat 0,61. Er is sinds 2000 sprake van een geleidelijke stijging. De v/m ratio bedroeg toen 0,49. Regiegroep mobiliteit Het voeren van regie op de mobiliteit was de afgelopen jaren succesvol. Het heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan het realiseren van de taakstelling op de bedrijfsvoering zonder gedwongen ontslagen en daarmee gepaard gaand menselijk leed en hoge kosten. Ook heeft het een bijdrage geleverd aan de flexibiliteit: het heeft medewerkers die op eigen initiatief op zoek waren naar een nieuwe uitdaging, geholpen aan ander werk. Het totale aantal transferkandidaten (medewerkers die van functie willen of moeten veranderen) bedroeg eind 2008: 127 (ultimo 2007: 132; 2006: 94). De belangrijkste resultaten van de regiegroep over 2008 zijn: plaatsing van 34 transferkandidaten, waarvan 16 op vaste functies;

278



minimalisatie van het aantal (gedeeltelijk) arbeidsongeschikte medewerkers door het realiseren van re-integratietrajecten (zie hiervoor ook Ziekteverzuim). Over 2008 zijn in totaal 140 plaatsingen gerealiseerd. Naast de 34 transferkandidaten betrof dit 11 interne kandidaten en 95 externe. Het Sociaal Akkoord op grond waarvan de Regiegroep in het leven is geroepen, expireerde eind 2007. Met de ambtenarenorganisaties, vertegenwoordigd in de commissie voor Georganiseerd Overleg van de gemeente Leeuwaren, is afgesproken om het Sociaal Akkoord met één jaar te verlengen (tot ultimo 2008) en die periode te benutten om te overleggen over de vraag of een nieuw Sociaal Akkoord nodig is en hoe dat er uit zou moeten zien (zie hiervoor Sociaal Akkoord 2009). Er worden proeven gehouden met ‘strategische personeelsplanning’. Dat wil zeggen dat gekeken wordt hoe het verloop (in kwalitatieve en kwantitatieve zin) er de komende jaren uit ziet en hoe dit zich verhoudt met de ontwikkeling van het takenpakket van een organisatieonderdeel over diezelfde periode.

Ziekteverzuim Na een periode van een hoog ziekteverzuim van rond de 10% in 2002 en voorafgaande jaren, is door een actief preventief beleid - een daling bewerkstelligd (alle cijfers volgens VNG methodiek, excl. zwangerschapsverlof). Er zijn over de jaren enige schommelingen waar te nemen, zo was 2007 goed voor een lichte stijging van het overall verzuim. 2008 is opnieuw goed voor een geringe daling. Vergeleken met gemeenten van een vergelijkbare omvang ligt het verzuim in Leeuwarden ca. 0,6 procentpunt hoger. Ziekteverzuim 2006/2007/2008 12 10 8 6 4 2 0 dienst AZ

dienst Brandweer

dienst SOB

dienst Welzijn

Concernstaf

gemeente totaal

2006

5,7

9,6

5,8

4,9

1

5,8

2007

6,4

4,9

7,1

5,3

1,6

6,2

2008

6,6

2,3

6,4

6,1

5,8

6,1

Mede als gevolg van ons beleid is ook de instroom in de WIA/WGA sterk teruggedrongen. Van 8 personen in 2003 tot 0 personen in 2008. Dit heeft een gunstig effect op de WGA-premie waarvoor de gemeente wordt aangeslagen. Leeftijdsopbouw Over 2008 lijkt de vergrijzing van het personeelsbestand enigszins af te zwakken. Dat blijkt ook uit de gemiddelde leeftijd van het personeelsbestand. Per 1 januari 2007 was die 45 jaar en 4 maanden; per 1 januari 2008 was dar 46 jaar (rond) en per 1 januari 2009: 45 jaar en 10 maanden. Ook de toename van het aantal 60 plussers is minder spectaculair dan over 2007 (toename van 50%). Het aantal jongeren (< 30 jaar) is licht toegenomen. Toch stelt deze scheve leeftijdsopbouw ons de komende jaren voor een complex vraagstuk. Het programma Vitaliteit richt zich o.a. op de aanpak van deze vergrijzing/verzilvering.

279



Leeftijdsopbouw 2006/2007/2008

400 350 300 250 200 150 100 50 0 <20

20-30

30-40

40-50

50-60

>60

2006

0

57

234

323

360

61

2007

1

53

225

313

354

95

2008

0

61

241

304

360

101

Informatie en Communicatie Technologie (ICT) Meer centrale regie op landelijke, regionale en lokale ontwikkelingen Een flink aantal onontkoombare ontwikkelingen (e-Overheid, ketensamenwerking, verbetering van de bedrijfsvoering e.d.) noodzaken de gemeente om meer centrale regie te voeren en prioriteiten te stellen. Het Nationaal Uitvoeringsprogramma Dienstverlening en e-Overheid (NUP), dat het kabinet in juni 2008 vast stelde, helpt ons daarbij. De vier overheden maakten vervolgens in december 2008 afspraken over de ontwikkeling, implementatie, aansluiting, het beheer en gebruik van landelijke basisvoorzieningen, mede met het oog op de realisatie van een zestal “voorbeeldprojecten” (o.a. Omgevingsvergunning, Digitaal Klant Dossier, Wet Maatschappelijke Ondersteuning). De limitatieve lijst met basisvoorzieningen vormt tezamen de basisinfrastructuur voor de realisatie van de e-Overheid. De uitvoering van het NUP moet in 2009 en 2010 plaatsvinden. De gemeente Leeuwarden volgt qua prioritering en fasering naast deze afspraken ook de routeplanner e-gemeente van EGEM en komt met een gemeentelijk uitvoeringplan en projectenkalender. Dit ter vervanging van het meerjarenprogramma elektronische gemeente. Voortgang aansluiting op landelijke basisvoorzieningen Het Kadaster is basisregistratiehouder van de basisregistraties Kadaster (BRK) en Topografie (BRT). De gemeente maakt hier verplicht gebruik van per 1-1-2009. De gemeente kent sinds 2008 het burger service nummer (BSN) toe aan burgers (zie ook programma Dienstverlening). In het project ‘Basisregistraties in Uitvoering Leeuwarden’ (BRUL) is gewerkt aan de aansluiting op de landelijke voorziening Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG) en Personen. Verplicht gebruik van beiden is uitgesteld tot 1-1-2010. Hierop vooruitlopend is in 2008 een invoeringsplan opgesteld voor het gemeentebrede gebruik van persoonsgegevens volgens de wet GBA. Er is geïnvesteerd in de opbouw van de BAG en deze is bijna voltooid. Het verplicht gebruik van de Landelijke Voorziening Omgevingsvergunning (LVO) is uitgesteld tot 1-1-2010. De aansluiting op de LVO en het gemeentelijk platform elektronische dienstverlening is in 2008 voorbereid (zie ook programma Wonen). Voortgang ontwikkeling lokale basisvoorzieningen Platform elektronische dienstverlening: een onverwachte koerswijziging van het samenwerkingsverband D!mpact heeft geleid tot opschorting van de voorgenomen toetreding

280



door de gemeente tot dit samenwerkingsverband. De voorgenomen samenwerking wordt begin 2009 door ons heroverwogen. Zie voor ontwikkeling van webdiensten het programma Dienstverlening. Website www.leeuwarden.nl: In 2008 is door het college van B&W beleid geformuleerd waarbij leeuwarden.nl is gepositioneerd als dé elektronische toegangspoort tot de stad en de overheid in 2015. Het project ter vervanging van de huidige website wordt in 2009 gestart. Platform geografische informatie: In 2008 zijn via het geografisch informatie systeem twee nieuwe informatiethema's voor de burger ontsloten: Bodeminformatie en Bestemmingsplannen. Voor onze medewerkers is daarnaast ook informatie over Groenbeheer, Archeologie, Speeltoestellen, Onderwijs en BAG beschikbaar. Platform documenten workflowmanagement: in 2008 is een onderzoek uitgevoerd naar vervolgaanpak, verdere ontwikkeling en gebruik van het platform voor documenten workflowmanagement. Op basis van het advies hierover wordt gekeken of en hoe een aantal problemen met het platform alsnog kan worden opgelost Platform managementinformatie: In 2008 is de voor Sociale Zaken ontwikkelde digitale ‘WIZcockpit’ in gebruik genomen. De Directieraad heeft besloten om een dergelijke cockpit ook te ontwikkelen voor de sectoren Financiële Dienstverlening, Publiekszaken en Bouwen, Wonen en Milieu. De bestaande cockpit van Sociale Zaken wordt uitgebreid tot het gehele werkveld van het programma Werk en Inkomen.

Centrale O&I-prioritering Het proces van de centrale O&I-prioritering heeft ook in 2008 in twee rondes plaatsgevonden. De belangrijkste geprioriteerde O&I-/ICT-projecten zijn: realisatie digitale ondersteuning omgevingsvergunning; invoering basisregistraties, fase 3 en 4; vervanging centrale opslagvoorziening IT; vervanging rapportagesysteem telefoonverkeer; integratie beheersystemen Wijkzaken; invoering managementinformatiesysteem Publiekszaken. De projecten zijn in 2008 van start gegaan en worden in de loop van 2009 afgerond. Zie voor verantwoording van de in de begroting 2008 genoemde projecten de betreffende programma’s. Samenwerking Leeuwarden werkt inmiddels op beperkte schaal samen met de Provinsje Fryslân en met het ICT Samenwerkingsverband Zuidwest-Friesland (ISZF). Met het ISZF is in 2008 de centrale dataopslag en uitwijkvoorzieningen gemeenschappelijk aanbesteed. In haar organisatievisie heeft Leeuwarden de ambitie uitgesproken om onder meer ICT-diensten aan te kunnen bieden aan derden. In 2008 heeft Leeuwarden ICT-diensten geleverd aan de gemeente Boarnsterhim, het samenwerkingsverband Milieu Advies Dienst (MAD), BV Sport, welstandsorganisatie Hús en Hiem, de Regionale Brandweer, de Vereniging voor Friese Gemeenten en aan de Friese Sociale Recherche. Tevens zijn verkennende gesprekken gevoerd met meer gemeenten, waaronder de vier Friese Waddeneilanden. Organisatie O&I- en ICT-functie In het eerste half jaar van 2008 is onderzoek uitgevoerd naar de informatisering in de gemeente Leeuwarden. Op basis van de uitkomsten van deze onderzoeken is geconstateerd dat er sprake is van een aantal algemene organisatorische knelpunten met de volgende verbeterpunten: versterken van de (management)sturing op ICT-ontwikkelingen; verder uitwerken en toepassen van informatiebeleid en –architectuur; verbeteren van het gebruik van ICT-toepassingen; structureren en standaardiseren van het ICT-beheer.

281



Dit vormt een belangrijke basis voor de besluitvorming over de herinrichting van de O&I- en ICTfunctie in 2009. Uitvoering beleid informatiebeveiliging De basisbeveiligingsmaatregelen die de gemeente heeft getroffen zijn ook in 2008 afdoende gebleken. Er deden zich geen ‘grote beveiligingsincidenten’ voor. Wel waren er enkele ‘kleine beveiligingsincidenten’ die volgens de standaardprocedure zijn afgehandeld. Omdat het aantal bedreigingen van buitenaf, met name van internet, blijft toenemen werden enkele preventieve maatregelen getroffen om te voorkomen dat informatie ongewild wordt afgetapt of binnengehaald (virussen). In 2008 is extra aandacht gevraagd van medewerkers voor bestaande afspraken om het gewenste basisniveau van beveiliging te handhaven. In het kader van Informatiebeveiliging zijn in 2008 enkele audits uitgevoerd (zie Auditprogramma). Daarnaast is een externe audit uitgevoerd om te toetsen of gegevens in de databases voldoende beveiligd worden. De resultaten worden begin 2009 verwacht. In januari 2008 is verder de GBA audit uitgevoerd. De externe auditor oordeelde positief over de resultaten van deze audit. Uitvoering beleid Open Standaarden en Open-Source-Software (OSOSS) De gemeente Leeuwarden nam ook in 2008 deel aan het ambtelijk overleg van de Kerngroep Open Gemeenten (Amsterdam, Groningen, Den Haag, Utrecht, Nijmegen, Assen, Haarlem, Eindhoven en Enschede). We hebben intern de 16 actielijnen van het landelijke programma Nederland Open in Verbinding (NOiV) omgezet in verschillende acties binnen de gemeente Leeuwarden. Zo is nu bijvoorbeeld de uitwisseling van documenten in het ‘open standaard’-formaat ODF mogelijk met burger en bedrijf. Ook gebruikt Leeuwarden bij ICT–inkooptrajecten voor nieuwbouw, verbouw en contractverlenging de basislijst open standaarden van het College standaardisatie als basislijst. Het OSOSS-beleid zal in 2009 bij verschillende grootschalige ICT-projecten als belangrijke factor worden meegewogen. Eén van die projecten is de vernieuwing van de gemeentelijke website. Het tweede grote project wordt de invoering van de nieuwe ICT-werkplek voor de Gemeente Leeuwarden. Hierin zullen Open Source Software en Open Standaarden een aanzienlijke rol krijgen.

282


2.2 Paragrafen: Verbonden partijen

2.2.6 Verbonden partijen In bijlage D van de jaarstukken wordt de volgende informatie over de verbonden partijen verstrekt: • naam en vestigingsplaats; • de juridische status; • de bestuurlijke positie; • aard zeggenschap/stemverhouding; • het openbare belang dat op deze wijze behartigd wordt; • veranderingen die zich hebben voorgedaan gedurende het verslagjaar in het belang dat de gemeente in de verbonden partij heeft; • het eigen vermogen en het vreemd vermogen van de verbonden partij aan het begin en aan het einde van het verslagjaar en het aandeel van de gemeente Leeuwarden daarin; • het rekeningresultaat van de verbonden partij over het verslagjaar; • visie op de verbonden partij in relatie tot de uitvoering van de doelstellingen die in de begroting zijn opgenomen; • de beleidsvoornemens omtrent de verbonden partijen. Voor de jaarstukken zijn deze gegevens zoveel mogelijk geactualiseerd naar de meest recente informatie. Niet altijd zijn de benodigde gegevens over het verslagjaar 2008 al beschikbaar. In dat geval zijn zoveel mogelijk de definitieve gegevens over 2007 vermeld. In de tabel op de volgende pagina zijn de meeste actuele gegevens opgenomen:

Volgnr.

Naam verbonden partij

Boekwaarde op 31-01-2008 (geactualiseerd) Bedragen in € Deelneming Lening Totaal

Verbonden partijen gerangschikt naar juridische status

1. 2. 3.

Stichtingen: St. Bedrijfsgebouwen Leeuwarden (SBL) St. Cultureel Centrum “De Harmonie” St. Gemeensch. Kredietbank Friesland

4. 4a. 4b. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12.

Vennootschappen: Ontwikkelingsmaatschappij Westergo - Ontwikkelingsmaatschappij Westergo CV - Ontwikkelingsmaatschappij Westergo BV Parkeergarages Leeuwarden CV NV Afvalsturing Friesland (Omrin) NV Fryslân Miljeu (Omrin) NV Stadsherstel Leeuwarden BV Sport Caparis NV BNG NV Essent NV

13. 13a. 13b. 13c. 14. 15. 15a. 15b. 16. 16a. 16b.

Publieke Private Samenwerking (PPS): GEM Beheer De Zuidlanden GEM Beheer De Zuidlanden BV GEM Beheer De Zuidlanden CV Participatiemaatschappij BV De Zuidlanden 3 PLUS BV Blitsaerd Blitsaerd BV Blitsaerd CV Kenniscampus Kenniscampus CV Kenniscampus BV

226.890 3.630 7.131.964 162.000 261.079 33.352 136.134 54.413 290.355 135.726

9.000 120.000 18.000 8.000

515.041

515.041

650.000

650.000

395.362

5.002 120.000

9.000 6.000 320 6.000

226.890 3.630 7.527.326 162.000 261.079 33.352 136.134 54.413 290.355 135.726

14.002 120.000 138.000 8.000 9.000 6.000

58.933

59.253 6.000

283


Volgnr. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 24.

Naam verbonden partij

2.2 Paragrafen: Verbonden partijen Boekwaarde op 31-01-2008 (geactualiseerd) Bedragen in € Deelneming Lening Totaal

Gemeenschappelijke regelingen: De Marrekrite Hûs en Hiem Regio Noordfriesland (MAD) OLAF Woonwagenschap Friesland (i.l.) Hulpverleningsdienst Fryslân Sociale Werkvoorziening Fryslân 8.611.863

1.744.338

10.356.201

Uit de voorgaande tabel is de Stichting Aanvullend Publiekstoezicht Openbare Terreinen Leeuwarden verwijderd. De Stichting is in 2008 opgeheven in verband met het integreren van de taken van de stichting in de gemeentelijke organisatie. Bij die verbonden waarbij geen sprake is van een deelneming en/of lening bestaat het financieel belang uit de financiële aansprakelijkheid indien een verbonden partij haar verplichtingen niet nakomt. Voor meer informatie over elk van de verbonden partijen wordt verwezen naar bijlage D.

284


2.2 Paragrafen: Grondbeleid

2.2.7 Grondbeleid 2.2.7.a Uitvoering van de grondbeleidskaders Om te opereren als ontwikkelbedrijf en actief grondbeleid te kunnen voeren is het noodzakelijk een krediet voor strategische verwervingen aan te houden. In 2008 is opnieuw een krediet van € 5 mln beschikbaar gesteld, nadat het eerdere krediet door de laatste aankoop in de Bagijnestraat zo goed als volledig besteed was. Tevens is opnieuw een raamkrediet voor verwervingen in De Zuidlanden beschikbaar gesteld. Overigens is de mate waarin actief grondbeleid gevoerd kan worden mede afhankelijk van de risico’s die hiermee gepaard gaan en de ruimte in de reserve grondexploitaties om deze risico’s op te kunnen vangen. Op 1 juli 2008 is de nieuwe Wet ruimtelijke ordening (Wro) in werking getreden. Onderdeel hiervan is de “grondexploitatiewet”. Deze wet regelt het kostenverhaal bij private ontwikkeling. De nota grondbeleid zal in 2009 naar aanleiding hiervan aangepast worden. Daarbij zullen tevens de bevindingen uit het rekenkameronderzoek betrokken worden. 2.2.7.b uitvoering van het grondbeleid Het grondbeleid is bedoeld om de verschillende ruimtelijke opgaven op het gebied van met name woningbouw en bedrijventerreinen uit te voeren: Woningbouw In Zuiderburen zijn in 2008 149 woningen opgeleverd. Ook is het multifunctioneel centrum met daarboven 23 zorgwoningen opgeleverd. Daarmee heeft deze locatie een grote bijdrage aan de uitvoering van het woonbeleid geleverd, zowel in kwalitatief als in kwantitatief opzicht. De uitleglocaties Blitsaerd en De Zuidlanden, die beiden in PPS verband uitgevoerd worden, zijn aansluitend in ontwikkeling genomen. Hier zijn respectievelijk 26 en 73 woningen opgeleverd. De planvorming van de uitbreiding van Wirdum (Hekkemieden) en Wytgaard (op een andere locatie) is in 2008 nader uitgewerkt. In de bestaande stad is de Stedelijke Vernieuwing in de Vrijheidswijk ter hand genomen, hier zijn 113 woningen opgeleverd. Een aantal andere binnenstedelijke locaties zijn in het samenwerkingsverband de PPS 3Plus BV aangepakt of worden door private partijen ontwikkeld zoals het Bonifatiusterrein. De hiervoor genoemde ontwikkelingen zullen een belangrijke bijdrage moeten leveren aan het realiseren van de prestatieafspraken (met de provincie en het ministerie VROM) op het gebied van de woningbouwproductie. Bedrijventerreinen Op de Hemrik is parkmanagement ingevoerd en wordt hard gewerkt aan de definitieve inrichting van het gebied. Er resteert nog een kavel te verkopen. Het Marnixveld-Bodeterrein is bestemd als A-locatie voor kantoren. Het CJIB zal hier zijn uitbreidingsplannen realiseren. De nog resterende kavels op het Businesspark 1/2a liggen ten oosten van de Heliconweg en worden betrokken in de planvorming rondom het WTC. Uitbreiding van bedrijventerreinen vindt plaats aan de westkant van de stad: Businesspark IV en Newtonpark fase 4, hier zijn de eerste kavels in 2008 verkocht. Ook is met planvorming voor Newtonpark fase 3 begonnen. De ontwikkeling van Zwettepark Noord wordt op langere termijn voorzien. Overige ontwikkelingen De gemeente speelt een rol bij de verdere ontwikkeling en uitbouw van het WTC Expo tot grootste beurscomplex van het Noorden en bij de realisatie van het hotel en de WTC Plaza. Een

285



herstructurering van de grondposities en de juridische structuur vormen de basis voor deze ontwikkelingen. Het voormalige Philipscomplex is aangekocht en zal worden herontwikkeld in samenhang met de WTC-ontwikkeling. Dit terrein kan voorzien in de lange termijn parkeerbehoefte. Verdere planvorming wordt voorzien in het najaar van 2009. In 2006 is de locatie LPF door verpakkingsbedrijf European Packaging Holding verlaten. Herontwikkelingsplannen door eigenaar en betrokken ontwikkelaar hebben nog niet geleid tot een overeenkomst. Bij de planvorming wordt het gemeentelijk grondbezit in dit gebied betrokken. In de Potmargezone wordt ontwikkeling van de verschillende deelgebieden in principe niet door de gemeente zelf ter hand genomen, aangezien het grondbezit in handen is bij derden. Voor de ontwikkeling van de watercampus wordt planvorming voorzien in 2009 waarbij eveneens vanuit gemeentezijde investeringen worden verwacht. 2.2.7.c financiële verantwoording grondexploitaties Jaarlijks worden alle grondexploitaties volledig herzien, in 2008 zijn de hercalculaties op 23 juni door de Raad vastgesteld. In 2008 zijn er geen lopende grondexploitaties afgesloten. Uit de complexen Businesspark 1/2a en 3, Newtonpark 2 en Leeuwarden-Oost is tussentijds winstgenomen. Hierdoor is € 2,3 mln aan de reserve grondexploitaties toegevoegd. Het totale verwachte resultaat op waarde 31 december 2008 over de lopende grondexploitaties bedraagt € 4 mln. Hierin zijn effecten van de huidige economische situatie nog niet meegenomen. Deze zullen in de hercalculaties 2009 verwerkt worden. Hierdoor zal het verwachte resultaat lager zijn, doordat de uitgifte van grond naar verwachting vertraagt. De gronden in voorraad zijn allen beoordeeld op reële inbrengwaarde. De gronden die een te hoge boekwaarde hadden zijn afgewaardeerd ten laste van de reserve grondexploitaties. Het betreft evenals voorgaande jaren de gronden van Newtonpark 3 (€ 0,1 mln) en Zwettepark Noord (€ 0,2 mln). 2.2.7.d Reserve grondexploitaties De reserve grondexploitatie is bedoeld om de risico’s in de grondexploitatie op te vangen. Ten gunste van de reserve worden de positieve exploitatieresultaten gebracht. Voor de verwachte negatieve resultaten wordt indien van toepassing een voorziening “verliesgevende complexen” getroffen, die gevoed wordt uit de reserve grondexploitatie. Hiervan is in 2008 geen sprake. De begroting 2008 ging uit van een saldo van € 12,4 mln voor de reserve grondexploitaties. Met name door tussentijdse winstneming van totaal € 2,3 mln is de omvang per 31 december 2008 van de reserve grondexploitaties € 14,9 mln. Er heeft overeenkomstig de begroting een afdracht aan de algemene dekkingsmiddelen/SIOF ad € 0,9 mln plaatsgevonden. Dit was mogelijk, omdat de omvang van de risico’s per die datum € 8,9 mln bedroeg (zoals ten behoeve van de begroting 2009 berekend). Als gevolg van de economische situatie is het risico toegenomen. Met name de marktrisico’s en de gronden die nog niet in exploitatie zijn genomen laten het benodigd weerstandsvermogen toenemen tot € 11,7 mln. De voorziening negatieve complexen bedraagt ultimo 2008 € 0.

286



In grote lijnen bestonden de mutaties van de reserve grondexploitaties in 2008 uit: toevoegingen • de tussentijdse winstnemingen uit, Businesspark 1/2a en 3, Newtonpark 2 en Leeuwarden Oost van totaal € 2,3 mln • rentebijschrijvingen van € 602.000 • winst uit verkopen afgesloten complexen € 1.014.000 verminderingen • afdracht aan SIOF/exploitatie € 882.000 • afwaarderingen gronden Zwettepark en Newtonpark 3 € 277.000 • haalbaarheidsonderzoeken € 35.000 • onrendabele top steeg Groot Schavernek/expl. tekort Ruiterskwartier 41 € 160.000 Met de winst uit verkopen van afgesloten complexen was in de begroting 2008 geen rekening gehouden. In de meerjarenraming is een bijdrage voorzien uit de reserve grondexploitatie (van € 0,9 mln per jaar) aan de algemene reserve/SIOF. In 2008 heeft afdracht plaatsgevonden. In de begroting 2009 en volgende jaren is deze afdracht eveneens opgenomen, waarbij in 2009 een extra afdracht van € 1,8 mln aan het SIOF is voorzien ter compensatie van een tweetal jaren waarin de afdracht niet kon plaatsvinden. In de begroting is het perspectief geschetst: de toekomstige ontwikkeling van de reserve is afhankelijk van de resultaten in de lopende grondexploitaties. Verwacht mag worden dat de resultaten minder positief zullen zijn. Bewaking van kosten en opbrengsten is essentieel. Economische/marktinvloeden zijn moeilijk beïnvloedbaar; • de samenwerkingsverbanden genereren op de korte termijn geen winst(uitkeringen); • een tweetal gebieden in ontwikkeling (Zwettepark en Newtonpark) kent boekwaardes die het noodzakelijk maken jaarlijks af te waarderen; • voor strategische verwervingen is krediet noodzakelijk en ruimte om onrendabele toppen af te waarderen en nieuwe risico’s aan te gaan. Dit zal steeds afgewogen moeten worden tegen de mogelijkheden om deze risico’s op te kunnen vangen. •

Concluderend kan gezegd worden dat de reserve grondexploitaties per 31 december 2008 voldoende is om de risico’s op te kunnen vangen. Vooralsnog is daarmee, rekening houdend met het perspectief, de jaarlijkse afdracht aan SIOF en algemene dekkingsmiddelen gewaarborgd. Uiteraard wordt dit jaarlijks beoordeeld in relatie tot het risicoprofiel. Vanzelfsprekend is de economische situatie hierop van invloed.

287


2.2 Paragrafen: Strategisch investerings- en ontwikkelingsfonds

2.2.8 Strategisch investerings- en ontwikkelingfonds (SIOF) De volgende mutaties hebben plaatsgevonden in het SIOF Bedragen in € Uitbetalingen in 2008 Investeringsdeel Kennisstad (HBO) Nieuw Zaailand Nieuw Zaailand bijdrage tekort april 2008 Stedelijke economie (fase I) • Diensten en dataverwerking • Ontwikkelfonds duurzame energietransitie • Bevorderen starterklimaat Stedelijke economie (fase II) Totaal

771.111 2.500.000 5.400.000 90.000 240.000 482.500 980.000 10.463.611

Bedragen in € Nieuwe (door de raad vastgestelde) reserveringen in 2009 Ontwikkelingsdeel Ontwikkelschets Wielengebied Totaal Investeringsdeel Stedelijke economie Gebiedsontwikkeling Wielengebied Mercator Kennissintrum Kenniscirculatie (6 hotspots) Oldehove Fietstunnel Oostergoplein Totaal Nieuwe (door de raad vastgestelde) reserveringen in 2010 Ontwikkelingsdeel Ontwikkelschets Wielengebied Totaal Investeringsdeel Gebiedsontwikkeling Wielengebied Mercator Kennissintrum

200.000 200.000 3.400.000 850.000 200.000 600.000 450.000 3.150.000 8.650.000

150.000 150.000 500.000 200.000

Totaal Nieuwe (door de raad vastgestelde) reserveringen in 2011 Investeringsdeel Gebiedsontwikkeling Wielengebied Mercator Kennissintrum

700.000

250.000 200.000

Totaal Nieuwe (door de raad vastgestelde) reserveringen in 2012 Investeringsdeel Mercator Kennissintrum Totaal

288

450.000

200.000 200.000



Bedragen in € Vervallen reservering of terugstorting in SIOF 2008 Ontwikkelingsdeel Sporthal Kenniscampus/onderzoek zwembad Totaal Investeringsdeel Kennisstad (HBO) Middelseerûte

205.000 205.000 58.746 38.883

Totaal

97.629

Voorstel: De volgende (delen van) reserveringen door te schuiven: Bedragen in € Reservering doorschuiven Van 2008 naar 2009 Ontwikkelingsdeel Topsportlocatie Zuidlanden onderzoek Totaal Investeringsdeel Noordwesttangent Gebiedsontwikkeling Potmarge Stedelijke economie (fase I+II) Totaal Van 2009 naar 2010 Stedelijke economie (fase III) Totaal

50.000 50.000 2.000.000 425.000 2.634.000 5.059.000 1.000.000 1.000.000

Stand SIOF Ontwikkelingsdeel Beschikbaar eind 2008 Reserveringen en voeding 2009 t/m 2013

Bedragen in € 1.182.048 125.000

Beschikbaar eind 2013 Investeringsdeel Beschikbaar eind 2008 Reserveringen en voeding 2009 t/m 2013

1.307.048

25.179.397 18.284.464

Beschikbaar eind 2013 Reservering helft van MZB-middelen voor infrastructuur (opgenomen in collegeprogramma). Deze middelen worden ingezet voor het regiospecifieke pakket infrastructuur Nog beschikbaar in het investeringsdeel SIOF voor strategische projecten in 2013

6.894.933 6.600.000

294.933

289



Verwachte noodzakelijke bijdragen vanuit het SIOF voor het binnenhalen van cofinanciering Het is van groot belang dat de majeure investeringen, nodig voor de strategische ontwikkeling van de stad, zoveel mogelijk kunnen doorgaan. Het is noodzakelijk dat er SIOF-middelen beschikbaar zijn en blijven om cofinanciering door vooral de provincie en rijk voor de gemeentelijke strategische projecten mogelijk te maken. Het SIOF wordt o.a. ingezet voor de cofinanciering van de majeure projecten die opgenomen zijn in het stadsconvenant. Ook bij een nieuw stadsconvenant (na 2010) zal het SIOF een belangrijke dekkingsbron blijven. In de programmabegroting 2009 is aangegeven dat voor cofinanciering van strategische projecten de komende jaren gemiddeld € 3,2 mln noodzakelijk is. Indien de komende jaren een aantal ruimtelijk-economische projecten zoals o.a. Watercampus, Landbouwcampus (waaronder Nij Bosma Zathe) tot ontwikkeling wordt gebracht, zal een jaarlijkse voeding van € 3,2 mln ontoereikend zijn. Eerder moet gedacht worden aan een bedrag in de orde van grootte van € 5 mln per jaar. Voeding SIOF Bij de raadsbehandeling van de programmabegroting 2009 heeft de raad de volgende motie aangenomen: Draagt het college op: - Dat bij de bestemming van het exploitatieresultaat jaarrekening 2008 rekening gehouden dient te worden met de volgende prioriteiten van de raad: SIOF en ISI, en vraagt het college met voorstellen te komen rondom deze onderwerpen bij de behandeling van de jaarrekening. - Dat de effectuering ervan plaatsvindt op het moment dat de raad de jaarrekening 2008 vaststelt (definitieve resultaatbestemming).

Het college heeft de intentie deze motie uit te voeren maar wordt met een aantal zaken geconfronteerd die invloed hebben op de bestemming van het rekeningresultaat: - Onduidelijkheid over de financiële consequenties voor de gemeente van de maatregelen die het kabinet voorstelt c.q. gaat voorstellen. E.e.a. zal naar verwachting in de meicirculaire verwerkt worden. - Wel of geen filmhuis (AR weer boven de door vastgestelde ondergrens van € 10 mln laten uitkomen). - Bestemmingen vooraf die opgenomen zijn in deze jaarstukken. - Wegvallen van dekking voor bestaand beleid in 2010 (beleid met een structureel karakter dat incidenteel gefinancierd is uit o.a. de AR, het ISI of het GSB). E.e.a. zal opgenomen worden in de aanbiedingsbrief van het college ten behoeve van het richtinggevend raadsdebat over de hoofdlijnen van beleid voor de programmabegroting 2010. - Onzekerheid over de financiële ontwikkelingen de komende jaren in verband met de kredietcrisis. - De financiële consequenties van de maatregelen die de gemeente eventueel gaat nemen in het kader van de kredietcrisis. Voorstel: Gelet op het voorgaande stelt het college voor € 2,5 mln te storten in het SIOF ten laste van de algemene reserve. Als meer duidelijkheid bestaat over de financiële positie kan overwogen worden, indien hiervoor de ruimte aanwezig is, bij de voorbereiding van de programmabegroting 2010 nog een extra storting in het SIOF te doen vanuit de algemene reserve. In het navolgende SIOF-overzicht zijn de hiervoor aangegeven mutaties verwerkt.

290


2.2 Paragrafen: Strategisch Investerings- en Ontwikkelingsfonds

291


292




293


294


Jaarstukken 2008 3. Financiële rekening en balans

3.1 Financieel resultaat: Financieel resultaat 2007 op hoofdlijnen

3

Financiële

rekening

3.1

Financieel resultaat

3.1.1

Financieel resultaat 2008 op hoofdlijnen

en

balans

Ten opzichte van de gewijzigde begroting is in 2008 een voordelig resultaat behaald van € 8,25 mln. In de tweede tussentijdse rapportage (Turap-II) werd een voordelig verwacht resultaat gemeld €1,76 mln. Het verschil tussen rekening en Turap-II wordt voor een belangrijk deel verklaard door: • een groter voordeel op de post kapitaallasten (€ 1,3 mln); • een hogere algemene uitkering uit het gemeentefonds (€ 1,5 mln); • een groter voordeel op apparaatskosten (€ 0,9 mln); • een minder groot nadeel op de programmakosten WMO dan verwacht (€ 0,6 mln); • voor groter voordeel op de WWB-inkomensdeel (€ 0,6 mln). Hieronder worden de belangrijkste mee- en tegenvallers vermeld en toegelicht. Ook wordt daarbij aangegeven in hoeverre deze posten al in Turap-II zijn gemeld. Het resultaat over 2008 is op hoofdlijnen per programma als volgt opgebouwd: x € 1.000


Rekening

Turap

2008

2008 - II

Kapitaallasten

1.730 V

397 V

Apparaatskosten

1.032 V

177 V

Lagere kosten kinderopvang en peuterspeelzaalwerk

115 V

115 V

Exploitatie gymlokalen

206 N

Overige verschillen: Nr.

Programma

2.

Jeugd en onderwijs

3.

4.

Onderwijsachterstandenbestrijding

92 V

Niet bestede RAAK middelen

83 V

Economie en toerisme Filters en tegelwerk zwembad “De Blauwe Golf”

264 N

Huurderving niet in exploitatie genomen panden

474 N

Diverse lasten niet in gebruik genomen panden

241 V

Zorg en opvang Vouchers bewonersinitiatieven Accommodatiebeheer buurthuizen

5.

300 V 87 V

50 V

Multifunctionele centra (MFC’s)

243 V

220 V

Inburgering

125 V

Woonzorgzone Zuidlanden

325 V

Subsidie Wonen met zorg

130 N

Programmakosten WMO

212 N

866 N

Jaaroverschrijdende contracten werkdeel Wet WWB

130 V

305 V

WWB (inkomensdeel)

875 V

238 V

Afrekening vergoeding voor zelfstandigen

405 V

Armoedebestrijding

284 V

325 V

Werk en inkomen

Sociale werkvoorziening 6.

80 V

250 V 133 V

Infrastructuur/bereikbaarheid Verhardingen

112 V

295



x € 1.000

RESULTAAT OP HOOFDLIJNEN 10.

15.

Turap

2008

2008 - II

Veiligheid, Openbare orde en Handhaving Rampenbestrijding

13.

Rekening

86 V

45 V

Milieu, energie en water Milieuvergunningen en controles

61 V

Onvoorzien Fryslân Miljeu

72 V

Algemene dekkingsmiddelen Niet verdeelde taakmutaties Dividend Algemene uitkering uit gemeentefonds Lagere opbrengst OZB

138 V 404 V 1.528 V 356 N

Werken van derden

134 V

Niet bestede middelen stelpost onvoorzien

129 V

Opschorting toetreding Dimpact

120 V

Vrijval voorziening BTW compensatiefonds

319 V

320 V

Diverse kleinere mee- en tegenvallers

724 V

66 N

8.252 V

1.763 V

Totaal

40 V

Toelichting op de voor- en nadelen Lagere kapitaallasten (voordeel € 1.730.000) De rente- en afschrijvingslasten van investeringen (kapitaallasten) zijn in 2008 € 1.730.000 lager dan begroot. In de Turap-II werd een voordeel gemeld van € 397.000. De verklaring is als volgt: Netto voordeel op onderuitputting Resultaat op verdeelde rente Totaal

1.259.000 471.000 1.730.000

Het netto voordeel van € 1.259.000 op onderuitputting is als volgt tot stand gekomen: x € 1.000 Rente- en afschrijvingskosten investeringen Bruto voordeel op onderuitputting kapitaallasten

2.897

Af: voordeel kapitaallasten grondexploitatie

1.848

nadeel kapitaallasten rioleringen

-175

nadeel kapitaallasten parkeren

-140

voordeel kapitaallasten begraafplaatsen

105 1.638

Netto voordeel op onderuitputting kapitaallasten

1.259

De resultaten die zijn ontstaan op de kapitaallasten van grondexploitatie (€ 1.848.000 voordeel), van rioleringen (€ 175.000 nadeel), van parkeren (€ 140.000 nadeel) en begraafplaatsen (€ 105.000 voordeel) worden verrekend met de grondvoorraad (grondexploitatie) dan wel met de betreffende reserves en voorzieningen en komen derhalve niet te gunste of ten laste van het resultaat.

296



De afgelopen jaren is steeds gebleken dat er bij de rekening sprake was van een fors bedrag aan onderuitputting op kapitaallasten. Daarom is bij de opstelling van de primitieve begroting 2008 een onderuitputting van totaal ca € 1 mln geraamd. Desondanks valt de netto onderuitputting op kapitaallasten € 1,3 mln hoger uit. In Turap-II is een bedrag gemeld van € 0,4 mln. Het hierboven vermelde brutoresultaat van € 2,9 mln op kapitaallasten kan als volgt worden verklaard: Bij de grondexploitatie is sprake van minder toegerekende rentekosten. Hierdoor ontstaat een voordeel van € 1.848.000, dat ten gunste komt van de balans (grondvoorraden) en heeft derhalve geen invloed op het resultaat.

Bij rioleringen wordt het nadeel van € 175.000 op de post kapitaallasten veroorzaakt doordat het krediet voor de vervanging van de riolering in de wijk Bilgaard in de primitieve begroting is opgevoerd als project in plaats van een investering. Hierdoor zijn er geen kapitaallasten geraamd in 2008. Dit zorgt voor een nadeel van € 200.000. Door vertraging in de uitvoering van het aanleggen van de persleidingen ontstaat er een voordeel van € 25.000. Omdat ook bij rioleringen eventuele resultaten worden verrekend met de voorziening riolering hebben deze geen invloed op het uiteindelijke rekeningresultaat.

Het nadeel op de kapitaallasten van parkeren van € 140.000 is voornamelijk veroorzaakt doordat de kapitaallasten voor betaald parkeren WTC/EXPO van € 167.000 niet zijn geraamd. In de raadsvergadering van 17 december 2007 is door de raad besloten om een bedrag van € 2.674.000 van het reeds beschikbaar gestelde krediet voor de grondexploitatie WTC/EXPO, annuïtair af te schrijven in 30 jaar. De hiermee gepaard gaande kapitaallasten ad € 167.000 konden worden gedekt uit de parkeeropbrengsten op basis van een samenwerkingsovereenkomst met het WTC/EXPO. Deze wijziging is echter niet verwerkt in de begroting 2008. Diverse investeringen met betrekking tot pakeren hebben geleid tot een voordeel van € 27.000. Het nadeel van € 140.000 wordt verrekend met de reserve parkeren en heeft derhalve geen invloed op het rekeningresultaat.

Het voordeel op kapitaallasten op begraafplaatsen van € 105.000 is in hoofdzaak ontstaan bij de uitvoering van het plan van aanpak voor de opwaardering van de Noorder- en Huizumer begraafplaatsen. De onderuitputting is veroorzaakt doordat enerzijds investeringen in de loop van 2008 zijn opgeleverd, zoals de verbouw van de aula Noorderbegraafplaats en anderzijds, omdat werkzaamheden nog niet zijn afgerond zoals de parkeervoorziening en verhardingen Noorderbegraafplaats.

Het voordelig resultaat op de kapitaallasten Onderwijshuisvesting van € 104.000 is ontstaan doordat de realisering van de schoolvoorzieningen door verschuivingen in de planning later in de tijd worden gedaan en als gevolg daarvan de kapitaalasten ook later in de tijd zullen volgen.

Doordat de Multifunctionele Centra in Camminghaburen (€ 51.000) en Westeinde (€ 33.000) en de sporthal bij de Kenniscampus (€ 351.000) nog niet in gebruik zijn genomen ontstaat een voordeel op kapitaallasten van € 435.000.

Daarnaast wordt een voordeel van € 159.000 veroorzaakt door investeringen die in de loop van het jaar worden opgestart waardoor de kapitaallasten lager zijn dan begroot en deels door investeringen die om diverse redenen zijn vertraagd of zijn doorgeschoven. Enkele voorbeelden hiervan zijn de Westerkerk waarvan het werk is uitgesteld tot 2009 (€ 20.000), sportcomplex Wiarda in verband met vertraging verplaatsing FVC (€ 25.000) en werkzaamheden Blauwe Golf waarvan de verrekening nog niet heeft plaatsgevonden met de BV Sport (€ 25.000).

297



Verder is er nog een voordeel van € 561.000 ondermeer doorschuiving van investeringen op tractie buitendienst wijkzaken (€ 207.000 voordeel), een andere fasering bij de O&Iinvesteringen (€ 89.000 voordeel), uitstel van investeringen in Digitaal Loket II wegens opschorting van de toetreding tot het samenwerkingsverband Dimpact 2008 (€ 81.000) en diverse kleinere voordelen (in totaal € 184.000 voordeel).

Resultaat teveel verdeelde rente. Het voordelig resultaat op teveel verdeelde rente bedraagt € 471.000. Het in Turap-II verwachte voordeel van € 397.000 op de post kapitaallasten werd met name veroorzaakt door onderuitputting op kapitaallasten bij tractie buitendienst wijkzaken (€ 200.000 voordeel), O&I-investeringen (€ 100.000 voordeel), verkeersregelinstallaties (€ 40.000) en semistatisch archief (€ 52.000). De afgelopen jaren is er steeds sprake geweest van lagere dan begrote kapitaallasten. Onderstaande grafiek laat het verloop hiervan zien over de afgelopen 5 jaren.

Onde ruitputting op re nte - e n afschrijv ingskoste n

4.000 3.500 3.000 2.500 2.000 1.500 1.000 500 0 2004

2005

2006

2007

2008

jaar

Apparaatskosten (voordeel € 1.032.000). Op de apparaatskosten is een voordeel ontstaan van € 1.032.000. Voor een bedrag van € 375.000 wordt dit voordeel veroorzaakt doordat meer apparaatskosten zijn doorberekend aan investeringen, projecten en voorzieningen dan begroot. Het restant kan worden verklaard door vacatures en overdekking bij vergoedingen voor apparaatskosten. Overige verschillen Programma Jeugd en onderwijs (2) Minder kosten kinderopvang en peuterspeelzaalwerk (voordeel € 115.000) Op de kinderopvang is een voordeel ontstaan van € 60.000. In 2007 en 2008 is het budget van de kinderopvang verhoogd in verband met een toevoeging van een aantal nieuwe doelgroepen te weten: mantelzorgers, mensen die vrijwilligerswerk doen in het kader van re-integratie, ouders die vallen onder de vrijwillige inburgering en werknemers met een chronische zieke of gehandicapte partner. Enkele van deze doelgroepen hebben nog niet voor een volledig jaar een beroep gedaan op de kinderopvang. Ook de daling van het aantal uitkeringsgerechtigden in 2008 is van invloed op de aanvragen voor kinderopvang.

298



Daarnaast heeft de realisatie van een brede school in de wijk Techum vertraging opgelopen als gevolg van afhandeling van allerlei juridische procedures. Een budget van € 55.000 voor peuterspeelzaalwerk is daardoor niet besteed. In Turap-II is dit voordeel gemeld.

Exploitatie van gymlokalen (nadeel € 206.000) Bij gymlokalen is sprake van een overschrijding van de exploitatielasten van € 206.000. Dit wordt met name veroorzaakt doordat gymlokalen zijn overgegaan van het bijzonder naar het openbaar onderwijs - en dus nu op de gemeentelijke begroting drukken – en door een stijging van de energielasten.

Onderwijsachterstandbestrijding (voordeel € 92.000) Op het onderdeel onderwijsachterstandbestrijding is een voordeel ontstaan van € 92.000. De ontwikkeling (fase 2 en 3) van de zorgmonitor is grotendeels afgerond. De lasten bestaan nu nog uit kleine aanpassingen en onderhoud van de monitor. In Turap-II is een voordeel gemeld van € 80.000.

Niet bestede RAAK-middelen (€ 83.000 voordeel) Aan centrumgemeenten worden door het Rijk via een integratie-uitkering in het gemeentefonds middelen beschikbaar gesteld voor aanpak huiselijk geweld (de zgn. RAAK-middelen). Leeuwarden is kerngemeente voor de provincie Fryslân en ontvangt daarom over 2,5 jaar in totaal een bedrag van € 250.000. De middelen zijn bestemd voor het aanstellen van een provinciale coördinator en het organiseren van deskundigheidsbevordering. Het najaar 2008 is besteed aan de provinciale verkenningsfase. De coördinator gaat, na deze verkenningsfase, met ingang van april 2009 van start, waarna de aanpak programmatisch wordt ingevuld in goed overleg met de 31 Friese gemeenten en de betrokken instellingen. Over 2008 is van het Rijk een bedrag ontvangen van € 83.000. Dit bedrag is dus nog niet besteed maar zal wel nodig zijn om het programma van 2,5 jaar te kunnen realiseren.

Programma Economie en toerisme (3) Exploitatie panden vastgoed (€ 497.000 nadeel) Dit nadeel wordt veroorzaakt door een tweetal calamiteiten (filters en tegelwerk) in het zwembad de Blauwe Golf waardoor nu een extra dotatie aan de voorziening groot onderhoud noodzakelijk was van € 290.000. In het onderhoudsprogramma Planon waarin het groot onderhoud Vastgoed t/m 2018 is opgenomen was dit onderhoud pas over enkele jaren voorzien. De (financiële) consequenties van bovenstaande zijn inmiddels verwerkt in Planon. Op overige onderdelen is per saldo nog een voordeel van € 26.000. De lasten van nog niet in exploitatie genomen panden leveren een voordeel op van € 241.000. Daar tegenover staat dat de huuropbrengsten van nog niet in exploitatie genomen panden € 474.000 lager uitvallen dan geraamd. Tegenover het nadeel van de overige kosten op de exploitatie van panden vastgoed staat een voordeel van € 594.000 op de kapitaallasten (zie de verklaring van de kapitaallasten € 435.000 plus € 159.000) Programma Zorg en opvang (4) Vouchers bewonersinitiatieven (voordeel € 300.000) Voor de periode 2008 tot en met 2010 heeft het kabinet € 300.000 beschikbaar gesteld ter ondersteuning van bewonerinitiatieven in de wijken. Deze initiatieven worden bekostigd door de uitgifte van vouchers (waardebonnen), die bij de gemeente kunnen worden ingediend om de producten en diensten ter uitvoering van de initiatieven te bekostigen. Om uitvoering van het vouchersysteem mogelijk te maken heeft de gemeenteraad op 24 november 2008 de Subsidieverordening bewonersinitiatieven vastgesteld. In 2008 heeft nog geen daadwerkelijke uitgifte van vouchers plaatsgevonden.

299



Accommodatiebeheer buurthuizen (voordeel € 87.000) Bij de behandeling van de programmabegroting is bij amendement € 200.000 beschikbaar gesteld uit de Impuls Sociale Investeringen (ISI) voor betaalde accommodatiebeheerders voor 6 buurtaccommodaties in achterstandswijken. In het MFC Vrijheidswijk is in 2008 geen accommodatiebeheerder actief geweest. Daarnaast zijn de kosten van de overige vijf betaalde buurtbeheerders lager uitgevallen, omdat maximaal 80% van de salariskosten van de buurtbeheerders subsidiabel is en niet alle beheerders het gehele jaar 2008 in dienst zijn geweest. In totaal is op het budget accommodatiebeheer een bedrag van € 87.000 niet besteed. In Turap-II werd uitgegaan van een voordeel van € 50.000.

Subsidie Multifunctionele Centra (voordeel € 243.000) In de begroting is voor subsidiëring van een drietal MFC’s in totaal € 252.000 namelijk voor Camminghaburen (€ 71.000), voor Westeinde (€ 28.000) en voor Zuiderburen (€ 152.000). Vanwege de latere oplevering van de MFC’s is € 243.000 van het budget niet besteed. In Turap-II is een voordeel gemeld van € 220.000.

Kosten Inburgering (voordeel € 125.000) Van het Rijk zijn in 2008 middelen ontvangen voor de uitvoering van het Deltaplan Inburgering (€ 50.000) en voor taalcoaches (€ 75.000). In de door de gemeenteraad vastgestelde integratienota “Buiten de lijntjes kleuren” is de inburgeringsagenda opgenomen. Op 22 september 2008 is de lokale inburgeringsagenda ondertekend door de gemeente Leeuwarden en het ministerie VROM/WWI. Daarna is in 2008 is een start gemaakt met een communicatieplan om hier uitvoering aan te geven. Dit heeft nog niet geleid tot kosten. Verder heeft de bij het Rijk ingeschreven voor 200 taalkoppels in de periode tot en met 2011. Inmiddels is in samenspraak met de taalaanbieders inburgering afgesproken dat de stichting Welzijn Leeuwarden deze coaches gaat werven, trainen en begeleiden. Deze werving is nog gaande en heeft in 2008 nog niet geleid tot uitgaven.

Woonzorgzone Zuidlanden (voordeel € 325.000) Voor de ontwikkeling van een woonzorgzone in het uitbreidingsgebied Zuidlanden is in 2008 incidenteel een gemeentelijke bijdrage van € 325.000 beschikbaar. Door onder andere vertraging in de woningbouw in het plangebied Jabickswoude vanwege juridische procedures is de woonzorgzone niet gerealiseerd. De uitspraak van de Raad van State in juli 2008 betekent groen licht voor de verdere planontwikkeling. De huidige verwachting is dat de woonzorgzone voor de eerstelijnsgezondheidszorg in 2010 gerealiseerd zal zijn.

Subsidie Diensten bij wonen met zorg (nadeel € 130.000) In 2006 heeft de gemeente van het Zorgkantoor uit de subsidieregeling ‘Diensten bij wonen met zorg’ een bedrag ontvangen van € 350.000. Op basis van deze beschikking en in overleg met het Zorgkantoor is de gemeente verplichtingen aangegaan. In totaal is € 180.000 uitgegeven. Bij de vaststelling van de subsidie is door het Zorgkantoor geoordeeld, dat voor een deel van deze uitgaven niet aan de subsidievoorwaarden is voldaan. Het Zorgkantoor heeft de subsidie vastgesteld op een bedrag van € 50.000. Terugbetaling van de ten onrechte ontvangen subsidie heeft geleid tot een tekort van € 130.000.

Programmakosten Wmo (nadeel € 212.000) De programmakosten Wmo bestaan uit uitgaven die betrekking hebben op Wonen, Rollen en Vervoer (WRV=de voormalige Wvg) en uitgaven voor Hulp bij het Huishouden (HHH). De kosten voor hulp bij het Huishouden bestaan uit kosten voor zorg in natura (laag tarief HH1 en hoog tarief HH2) en de kosten van de persoonsgebonden budgetten (PGB’s). Het bijbehorende

300



budget bestaat uit de bestaande budgetten voor de WVR en het HHH-deel van de integratieuitkering Wmo. Het tekort op de programmakosten bedraagt € 212.000. In Turap-II werd nog uitgegaan van een nadelig resultaat van € 866.000. Het resultaat is als volgt opgebouwd:

- WRV budget - Budget HHH - Uitvoeringskosten Resultaat

Rekening

Turap2008-II

€ 700.000 nadeel € 522.000 voordeel € 34.000 nadeel € 212.000 nadeel

€ € € €

840.000 nadeel 51.000 voordeel 77.000 nadeel 866.000 nadeel

Verschil met TURAP-II € 140.000 voordeel € 471.000 voordeel € 43.000 voordeel € 654.000 voordeel

Hoewel ieder jaar verschuivingen plaatsvinden tussen de verschillende onderdelen WRV (het ene jaar wat meer woonvoorzieningen, het andere jaar wat meer hulpmiddelen) is het totale uitgavenvolume de laatste jaren redelijk stabiel gebleven. Met ingang van april 2008 is wel sprake van een daling van de kosten van het collectief vervoer als gevolg van een nieuw vervoerscontract. Bij de invoering van de Wmo in 2007 was de verwachting dat de uitgaven HH binnen de nieuwe middelen zouden blijven. In 2007 was er een klein overschot van € 70.000, in 2008 is dit overschot gestegen naar € 522.000. De integratie-uitkering Wmo - en dus het budget voor HH - is ten opzichte van 2007 gestegen met een bedrag van € 567.000. Dit is hoofdzakelijk het gevolg van de overstap van het historische naar het objectieve verdeelmodel. Door een toename van het aantal zorguren zijn de totale kosten ten opzichte van 2007 gestegen met een bedrag van € 117.000. Dat de kostenstijging beperkt is gebleven heeft te maken met lagere tarieven dan in 2007, de verschuiving van HH2 naar HH1 en de verschuiving van zorg in natura naar PGB’s. Programma Werk en inkomen (5) Jaaroverschrijdende contracten werkdeel Wet werk en bijstand (voordeel €130.000) Sinds verantwoordingsjaar 2004 van de WWB vordert het ministerie van SZW rijksmiddelen WWB Werkdeel terug, die betrekking hebben op betalingen waarvan SZW vindt dat de rechtmatigheid niet is aangetoond. Het ministerie heeft in 2005 een bedrag van €1.295.000 ingevorderd, waarvan de rechtmatigheid volgens de jaarverantwoording WWB 2005 niet was aangetoond. Als de gemeente op een later tijdstip geld terugontvangt van reïntegratiebedrijven of uit ESF subsidies (omdat deze gelden niet door deze bedrijven zijn besteed), mogen deze ontvangsten niet als inkomst in de WWB opgenomen worden en vallen daarom vrij ten gunste van het rekeningresultaat. Deze ontvangsten hebben namelijk betrekking op bedragen die door het ministerie niet erkend zijn als rechtmatig. Voor de jaren 2004 tot en met 2007 bedraagt dit een correctie van € 1.425.000. Per saldo is er dus een voordeel van € 130.000. In Turap-II werd een voordeel gemeld van € 305.000. Het verschil tussen rekening en Turap-II wordt veroorzaakt doordat in de rekeningcijfers niet alleen het jaar 2005, maar ook de jaren 2006 en 2007 verwerkt zijn.

WWB inkomensdeel (voordeel € 875.000) Het voordeel van € 875.000 op het WWB inkomensdeel is ontstaan door: a. een voordeel op de WWB € 492.000 b. een voordeel op de terugvorderingen € 475.000 c. een nadeel op de langdurigheidtoeslag € 92.000

301



a. een voordeel op de WWB (voordeel € 492.000) De WWB-uitkeringen zijn € 638.000 lager dan begroot. Dit voordeel wordt veroorzaakt door een lagere gemiddelde hoogte van de WWB-uitkeringen. Hierdoor ontstaat een voordelig prijsverschil van € 1.354.000. Dat de gemiddelde hoogte van de uitkeringen lager is uitgevallen wordt ondermeer veroorzaakt door eigen inkomsten van bijstandsgerechtigden, uitstroom van duurdere bijstandsgerechtigden of instroom van goedkopere bijstandsgerechtigden. Tegenover het voordelig prijsverschil staat een nadelig hoeveelheidverschil, omdat het werkelijk gemiddeld aantal bijstandsgerechtigden in 2008 hoger is (3.344 klanten) dan begroot (3.290 klanten). Het gemiddeld aantal is dus 54 (1,64%) hoger dan begroot. Dit hogere aantal kan worden verklaard door de hogere instroom van het aantal Generaal Pardonners aan het begin van 2008. Het hogere aantal gemiddelde bijstandsgerechtigden leidt tot een nadeel van € 716.000. Per saldo is op de WWB-uitkeringen een voordeel van € 638.000 (€ 1.354.000 prijsverschil minus € 716.000 hoeveelheidverschil). Tegenover het voordeel op de WWB-uitkeringen staat een nadeel van € 147.000 als gevolg van een lagere rijksbijdrage dan was begroot. Door het Rijk is het WWB-budget vastgesteld op € 42,15 mln. In de begroting is rekening gehouden met een bedrag van € 42,3 mln. Per saldo is er dus een voordeel op de WWB van € 492.000. In de Turap-II werd na verhoging van het Macrobudget ervan uitgegaan dat op de WWB per saldo een voordeel zou worden behaald van € 378.000. Het werkelijke voordeel is dus € 114.000 hoger. Dit verschil wordt dus veroorzaakt doordat het gemiddelde hoogte van de WWB uitkeringen lager is dan het bedrag waarmee rekening is gehouden bij de Turap-II. b. Terugvorderingen WWB inkomensdeel (voordeel € 475.000) Door een uitgevoerde scan voorliggende voorzieningen en een groot aantal beëindigde uitkeringen in 2007 en 2008 zijn er meer terugvorderingen ontvangen. Hierdoor is een voordeel ontstaan van € 475.000. In Turap-II werd uitgegaan van een voordeel van € 260.000. Er is dus € 215.000 meer terugontvangen dan in de Turap–II werd verwacht. Dit hogere bedrag is grotendeels veroorzaakt door extra verrekeningen met het UWV als gevolg van de scan voorliggende voorzieningen. c. Langdurigheidtoeslag (nadeel € 92.000) Op grond van een uitspraak van de Centrale Raad van Beroep is de doelgroep die in aanmerking komt voor een langdurigheidtoeslag verruimd. Deze langdurigheidtoeslag is bestemd voor mensen die in de afgelopen 5 jaar een van de volgende uitkeringen ontvingen: ABW/WWB (bijstand), ANW (Nabestaandenwet), IOAW of IOAZ. Ook arbeidsongeschikten (80 100%), waarvan is vastgesteld dat zij geen kansen meer hebben op de arbeidsmarkt, en gedeeltelijk arbeidsongeschikten die langer dan 5 jaar een aanvullende bijstandsuitkering krijgen kunnen in aanmerking komen voor de langdurigheidtoeslag. In totaal is een bedrag van € 92.000 meer uitgegeven dan begroot. In Turap-II werd nog uitgegaan van een nadeel van € 50.000. Met betrekking tot de WWB inkomensdeel is in Turap-II nog tweetal kostenposten gemeld, waarvan achteraf bij de rekening kan worden vastgesteld dat deze zich niet hebben voorgedaan. In de eerste plaats werd in Turap-II - net als dat in 2007 het geval was - rekening gehouden met een bedrag aan kosten van € 150.000, die niet uit het WWB-Werkdeel betaald zouden mogen worden, maar dat toch noodzakelijk werd geacht voor het terugdringen van het tekort

302



op het WWB-inkomensdeel. Achteraf is gebleken dat deze werkzaamheden zich in 2008 niet hebben voorgedaan. Verder werd in Turap-II voor diverse projecten zoals baanbrekersbeurs, scan voorliggende voorzieningen etc. rekening gehouden met een bedrag van € 200.000 aan hogere kosten. In de loop van 2008 werd duidelijk dat de kosten voor de baanbrekersbeurs ten laste mochten komen van het WWB-Werkdeel. De laatste kosten voor de scan voorliggende voorzieningen vielen mee, aangezien er sprake was van no cure no pay.

Vergoeding voor zelfstandigen van andere gemeenten (voordeel € 405.000) Van de buitengemeenten is een hogere vergoeding voor zelfstandigen van € 405.000 ontvangen. Dit voordeel bestaat voornamelijk uit nagekomen baten uit afrekeningen over 2006 en 2007. Doordat er meer trajecten voor zelfstandigen zijn uitgevoerd in eerdere jaren vielen ook de bijdragen daarvoor nu hoger uit.

Armoedebestrijding (voordeel € 284.000) Op 30 oktober 2007 heeft het college besloten om alle huishoudens met een laag inkomen de energieservice aan huis aan te bieden. Dit betekent een energiebox met een aantal spaarlampen maar ook tips en advies van een adviseur. Ongeveer 2400 huishoudens hebben gebruik gemaakt van de actie “Leeuwarden geeft verlichting”. Van het beschikbare budget van € 390.000 is een bedrag van € 113.000 niet besteed. Daarnaast is van het Rijk een bedrag ontvangen van € 405.000 ten behoeve van een eenmalige bijdrage van € 50 aan Leeuwarder minima(amendement Tang/Spekman). Om zoveel mogelijk huishoudens te bereiken is de verstrekking ambtelijk toegekend aan alle bij de gemeente bekende minimahuishoudens. Overige huishoudens hebben een aanvraag moeten indienen. Op deze wijze zijn in december ongeveer 5.600 huishoudens bereikt. Het resterende gedeelte van € 121.000 valt vrij. In de subsidieverlening aan de GKB 2008 is rekening gehouden met dekking uit het Werkdeel van de WWB. Tijdens de uitvoering is gebleken dat een groter deel van de kosten uit de rijksmiddelen gedekt kan worden, omdat een groter aandeel van de cliënten van de GKB behoort tot de doelgroep van de WWB. Dit levert voor 2008 een voordeel van € 50.000 op bij de gemeentelijke middelen voor de schuldhulpverlening. In Turap-II is in totaal een voordeel gemeld van € 250.000.

Sociale werkvoorziening In Turap-II is een voordeel gemeld van € 133.000. Dit voordeel had voor het grootste deel betrekking op een via de algemene uitkering ontvangen budget van € 178.000 voor experimentele aanpak WSW. De verwachting was dat een bedrag van € 100.000 niet besteed zou worden. Het project dat pas in oktober/november 2008 is gestart kent een looptijd van ten minste 2 jaren en wordt uitgevoerd onder verantwoordelijkheid van de Gemeenschappelijke Regeling SW Fryslân In december heeft de Gemeenschappelijke Regeling het volledige bedrag van € 178.000 opgevraagd. Het in Turap-II gemelde voordeel is dus niet gerealiseerd

Programma Infrastructuur en bereikbaarheid (7) Verhardingen (voordeel 112.000) Het voordeel op verhardingen is met name een gevolg van een hogere opbrengst leges graven sleuven (€ 25.000), een bijdrage van woningcorporatie Woon Friesland inzake herstraten Bosboomstraat (€ 43.000) en de eindafrekening bouwfraude (€ 37.000).

303



Programma Veiligheid, Openbare orde, handhaving (10) Rampenbestrijding (voordeel € 86.000) De vliegbasis Leeuwarden heeft door haar Open dagen de kosten van het oefenen van het rampenbestrijdingsplan betaald. Daarnaast is in 2008 een aanvullend budget van € 15.000 beschikbaar gesteld voor een extra oefening welke niet is uitgevoerd. De beschikbare middelen zijn daardoor niet besteed waardoor in totaal een voordeel is ontstaan van € 30.000. Het overige voordeel van € 56.000 wordt ondermeer veroorzaakt door minder kosten opleidingen en terugontvangen compensabele BTW van de Hulpverleningsdienst Fryslân. In Turap-II werd een voordeel gemeld van € 45.000. Programma Milieu, energie en water (13) Milieuvergunningen en controles (voordeel € 61.000) Dit bestaat grotendeels uit een lagere bijdrage aan de MilieuAdviesDienst (MAD) van respectievelijk € 18.000 met betrekking tot de advisering bij milieuvergunningen en € 15.000 voor de controles. Verder is er voordeel van € 28.000 ontstaan als gevolg van een subsidie van de provincie Fryslân voor het project externe veiligheid.

Inzameling afval (voordeel € 72.000) Het budget onvoorzien Fryslân Miljeu bedroeg in 2008 € 115.000 waarop een beroep is gedaan van € 43.000. Per saldo derhalve een voordeel van € 72.000 op de post onvoorzien en daarmee ook op het product Inzameling afval.

Programma Algemene dekkingsmiddelen (15) Stelposten (voordeel € 138.000) De meevaller van € 138.000 wordt veroorzaakt doordat niet op alle gereserveerde taakmutaties uit het gemeentefonds een beroep is gedaan.

Algemene uitkering uit het gemeentefonds (voordeel € 1.528.000) De hoger dan geraamde Algemene uitkering tot een bedrag van € 1.528.000 kan als volgt worden verklaard: 1. Het positieve effect van de decembercirculaire 2008 bedraagt € 509.000. Gelet op het late tijdstip waarop deze informatie is ontvangen was het niet meer mogelijk hiervan een begrotingswijziging te maken. Tot een bedrag van € 485.000 heeft dit bedrag betrekking op taakmutaties, integratie- en decentralisatie-uitkeringen; 2. Het resultaat over het jaar 2008 bedraagt € 623.000. Met name de onderdelen bijstand en lage inkomens zijn hoger uitgevallen dan geraamd; 3. De afwikkeling over de jaren 2006 en 2007 heeft geleid tot een meevaller van € 396.000.

Dividend (voordeel € 404.000 ) De arbitragezaak die de provincies Groningen en Overijssel hebben aangespannen tegen Essent over een geschil over het omruilen van aandelen EDON tegen aandelen Essent heeft voor de gemeente Leeuwarden als oud EDON aandeelhouder € 378.000 opgeleverd. De afwikkeling van dividend BNG over 2007 heeft tot een meevaller van € 26.000 geleid.

Lagere opbrengst OZB (nadeel € 356.000) De opbrengst van de OZB laat een nadeel zien van € 356.000. Dit nadeel bestaat uit de volgende componenten: • Een nadeel van € 148.000 als gevolg van een te optimistisch ingeschatte balanspost bij de jaarrekening 2007 voor nog op te leggen bedragen; • Een voordeel van €115.000 op de opbrengst OZB 2008 als gevolg van een hogere WOZwaarde dan ingeschat bij de tariefberekening (combinatie van nieuwbouw en minder WOZbezwaren);

304


• • •


Een nadeel van € 121.000 als gevolg van een hogere dotatie aan de voorziening dubieuze belastingdebiteuren (nadeel € 71.000); Een nadeel van € 213.000 als gevolg van een hogere leegstand bij niet-woningen; Diverse kleinere verschillen met per saldo € 13.000 voordeel.

Werk voor derden (voordeel €134.000) Het voordeel van € 134.000 is met name ontstaan door afrekeningen over het jaar 2007 (€ 60.000), een gerealiseerde omzet bij externe afnemers (€ 21.000) en een voordeel op de leges voor de afgifte van vergunningen voor het graven van sleuven (€ 61.000). In Turap-II werd een voordeel gemeld van € 40.000.

Vrijval voorziening BTW compensatiefonds (voordeel € 319.000) In 2006 is er een voorziening ingesteld ter hoogte van € 400.000 om een naheffing over 2003 te kunnen dekken van de Belastingdienst in verband met een te hoge declaratie uit het BTW compensatiefonds (BCF). Aanvankelijk was door de Belastingdienst na een over 2003 uitgevoerde controle een naheffingsaanslag opgelegd van € 900.000. Na een lange bezwaarperiode is deze naheffingsaanslag uiteindelijk teruggebracht tot slechts € 80.000. Het resterende bedrag van € 319.000 uit de voorziening kan vrijvallen ten gunste van het resultaat over 2008. Dit bedrag is in Turap-II reeds gemeld.

Opschorting toetreding D!mpact (voordeel € 120.000) Door de opschorting van D!mpact is het structurele begrotingsbudget met betrekking tot de deelname aan D!mpact dit jaar niet aangewend. Het jaarlijkse beschikbare bedrag van € 120.000 voor contributies en onderhoudslasten valt daardoor vrij ten gunste van het resultaat.

Niet bestede middelen stelpost onvoorzien (voordeel € 129.000) Voor structurele middelen was in 2008 een bedrag beschikbaar van € 161.000 waarvan € 57.000 is aangewend. Voor incidentele middelen was een bedrag beschikbaar van € 206.000 waarvan een bedrag van €181.000 is ingezet. Resteert derhalve een bedrag van € 129.000.

305


3.1.2

3.1 Financieel resultaat: Financiële overzichten

Financiële overzichten

Bij de primitieve begroting 2008 was sprake van een begroot nadeel van € 8.974.000 zonder de mutaties van reserves. Door per saldo een bedrag van € 10.641.000 te onttrekken aan de reserves resteerde er een begrotingsoverschot van € 1.667.000. Dit begrotingsoverschot is toegevoegd aan de Algemene Reserve. In onderstaand overzicht is weergegeven hoe het resultaat na mutaties van reserves zich ontwikkeld heeft na wijziging van de begroting en hoe dit er voor de rekening uitziet. x € 1.000 Begroting

Begroting

2008

2008

Rekening

Verschil

primitief

na wijziging

2008

t.o.v. 1)

A.

Resultaat voor mutaties reserves

B.

Mutaties bestemmingsreserves

C.

Storting in/onttrekking aan algemene reserve in verband met verwacht voordelig begrotingsresultaat

D. Resultaat na mutaties reserves

begroting

8.974 N

22.102 N

7.927 N

14.175 V

10.641 V

20.867 V

14.944 V

5.923 N

1.667 N

1.235 V

1.235 V

0

0

0

8.252 V

8.252 V

1) Het in de rekening onttrokken bedrag aan reserves van € 14.944.000 bestaat uit een onttrekking van € 434.000 aan de Algemene Reserve voor incidentele ontwikkelingen (uitzettingen en inkrimpingen, nieuw beleid en ombuigingen) uit voorgaande beleidsplannen en een onttrekking van € 14.510.000 uit overige bestemmingsreserves. Het aan de Algemene Reserve onttrokken bedrag van per saldo € 1.235.000 betreft de storting van het structureel resultaat van € 3.666.000 en een onttrekking van € 4.901.000 voor incidentele uitzettingen en inkrimpingen van het jaar 2008. ad. A. Resultaat voor mutaties reserves Voor mutaties in reserves is er sprake van een voordelig saldo van € 14.175.000 ten opzichte van de gewijzigde begroting. Dit resultaat is ontstaan door een nadeel op de lasten van € 3.509.000 en een nadeel op de baten van € 17.684.000. Onderstaande tabel laat zien hoe dit resultaat is opgebouwd per programma. x € 1.000 PROGRAMMA'S

Begroting 2008 primitief Lasten Baten

Begroting 2008 na wijziging Lasten Baten

Rekening 2008 Lasten Baten

001

Cultuur

10.049

480

10.445

660

10.536

690

002

Jeugd en onderwijs

41.384

22.780

45.977

25.736

44.753

24.722

003

Economie en toerisme

37.851

34.272

45.970

44.694

53.655

53.870

004

Zorg en opvang

36.787

14.804

41.719

17.828

40.937

17.849

005

Werk en inkomen

87.266

67.477

103.569

82.706

108.175

89.570

006

Wonen

007

Infrastructuur/bereikbaarheid

008

9.103

7.150

11.071

8.946

11.494

9.440

23.936

7.702

22.746

7.777

21.395

8.141

Publieke dienstverlening

4.045

1.763

3.650

1.705

3.621

1.695

009

Politiek bestuur

7.945

325

8.445

325

8.079

267

010

Veiligheid, op. orde en handhaving

9.215

313

9.586

312

8.980

443

011

Sport

6.772

183

5.711

183

5.838

158

012


4.583

304

4.724

293

4.459

277

013

Milieu, energie en water

25.110

23.259

25.754

23.887

25.713

24.117

014

Woon- en leefomgeving

10.472

1.685

11.244

1.755

11.517

1.882

015

Algemene dekkingsmiddelen

15.854

138.901

32.370

144.074

27.339

145.445

A. Totaal voor mutaties reserves Saldo voor mutaties reserves

306

330.372 321.398 382.983 360.881 386.492 378.565 8.974 22.102 7.927



Ad. B. Mutaties bestemmingsreserves In 2008 zijn ten laste respectievelijk ten bate van diverse bestemmingsreserves onttrekkingen (dit zijn dus baten voor de exploitatie) en stortingen (lasten voor de exploitatie) gedaan. In onderstaand overzicht worden deze mutaties per programma gespecificeerd. x € 1.000 PROGRAMMA'S 001

Begroting 2008 primitief Lasten Baten

Begroting 2008 na wijziging Lasten Baten

Cultuur Bijdr RES048 Kunst in openb ruimte Mutaties Reserve Revolving Fund

002

150 170

170 0

0

Mutaties reserve overschrijding SO

0

0

0

2.225

2.225

2.225

190

190

272

Expl.panden Vastgoed (reserve)

450

272

450

272

346

20

750

571

717

493

Bijdragen Toerisme (reserve)

39

Mutaties reserves grondexploitatie

355

Mutatie alg res. ivm winst erfpacht

136

1.926

2.442

39 1.925

86 87

87

Mutaties res tbv BLP023 opv/zorgverl

230

230

Werk en inkomen 3

3

Bijdrage reserve tbv de Minima

2

390

390

Bijdrage reserve tbv de WSW

178

178

Wonen 113

67

113

67

Mutaties Reserve gar.part. won.verb.

54

295

295

57

Infrastructuur/bereikbaarheid Kap.lasten wegen, str. pl. (reserve)

6.630

Reserve parkeren

1.257

3.578 147

1.261

3.578 1.649

1.249

Mutatie reserve BHP094

708

708

Mutatie reserve BHP101

15

15

Politiek bestuur Mutaties res Egalisatie Verkiezingen

65

Mut res egal gem referendum 010

131 -4

Onttrekking Reserve WSDV

009

1.906

213

Zorg en opvang

Reserve BWS

007

3.573

Mutatie res tbv etnische minderheden

Mut.Res. Fonds voor de Minima

006

0

Economie en toerisme Stimulering werkgel. (reserve)

005

150

Jeugd en onderwijs

Bijdr res tbv skatepark Van Loonstr

004

29 170

Mutaties reserve overschrijding BO Bijdr res tbv onderwijshv 40-60 003

Rekening 2008 Lasten Baten

65 153

1

65

1

153

153

Mutaties reserves Stadswachten

25

25

Res.best. sector bedrijfsvoering

15

15

118

118

118

28

41

41

Veiligheid, op. orde en handhaving

Res.best. sector ov. bhp repressie 011

Sport

012


Bijdr res tbv sport Mutaties Res Herstructurering BNS

300

300

300

Mutaties reserves BHP165 015

Algemene dekkingsmiddelen Mutaties Algemene Reserve

1.384

Stortingen/onttrekkingen SIOF

1.091

4.485

11.222

9.211

11.333

9.211

20.160

70

20.155

70

307



Bijschrijven rente reserves CS

3.084

2.598

Mutaties best.res. flankerend beleid

550

400

2.425

584

582

Mut. res.saldo. rek. baten en lasten Mutaties res. Magneetzweefbaan Mutaties res. onvoorz.risico's ZZL`

584

582

8.206

8.206

13.300

13.369

1.300

Bijschrijven rente reserves WZ

591

773

Mut.Res. L & P Gesub. Inst.

1.337 1.429

222

280

Mutatie reserves flankerend beleid

222

237

Mutaties Algemene Reserve

310

237

266

266

Saldo van rekening baten en lasten

285

285

Bijschrijven rente reserves SOB

1.674

1.760

1.775

verrekening alg.reserve Functie980

100

338

verrekening reserves inv/pro f 980

2.000

1.895

2.000

17.355

Mutatie reserves BHP499

2.000

15.022

175

Bijschrijven rente reserves AZ

122

Mutaties overige res.via Bedrijfsv. Mutaties overige reserves via IT

56

2

95

70

70

175

63 15

Mutaties Brandstormschadeverz.

70

15

0

0

Mutaties bijlengafonds Mutaties res. prog Dienstverlening Mutaties overige res. via Burgerz.

153

176

Mutaties overige reserves via FB&CI

1.050

150

1.050

203

176

203

2.191

Bijschrijven rente reserves BW

2.191

4

11.956

22.597

Saldo mutaties reserves

176

2.191

3

B. Totaal mutaties reserves

125

45.623

10.641

1 66.490

48.594

63.537

20.867

14.944

Zoals blijkt uit voorgaande tabel is in 2008 per saldo een bedrag van € 5.923.000 minder aan bestemmingsreserves onttrokken dan was begroot. Op begrotingsbasis werd in 2008 rekening gehouden met per saldo onttrekkingen aan bestemmingsreserves tot een bedrag van € 20.867.000. In werkelijkheid is per saldo een bedrag van € 14.944.000 aan reserves onttrokken. Ad. C. Verrekening resultaten met Algemene Reserve x € 1.000 Begroting 2008

Begroting 2008

primitief

Rekening

na wijziging

2008

Lasten

Baten

Lasten

Baten

Lasten

Baten

3.587

1.920

4.206

5.441

4.206

5.441

Verrekening resultaten met Algemene Reserve

De geraamde onttrekking aan de algemene reserve van per saldo € 1.235.000 (€ 5.441.000 minus € 4.206.000) heeft ook daadwerkelijk plaatsgevonden. Ad. D. Resultaat na mutaties reserves x € 1.000 Begroting 2008 PROGRAMMA'S Totalen voor mutaties reserves Totalen mutaties reserves

primitief


Rekening 2008

Lasten

Baten

Lasten

Baten

Lasten

Baten

330.372

321.398

382.983

360.881

386.492

378.565

11.956

22.597

45.623

66.490

48.594

63.537

Onttrekkingen aan algemene reserve in verband met verwacht begrotingsresultaat Totaal mutaties reserves Rekeningresultaat

308

3.587

1.920

4.206

5.441

4.206

5.441

345.915

345.915

432.812

432.812

439.291 8.252

447.543



Geconcludeerd kan worden dat het werkelijke voordelig rekeningsresultaat in 2008 € 8.252.000 bedraagt ten opzichte van de gewijzigde begroting. Voor mutaties reserves is sprake van een nadeel van € 7.927.000. Het voordeel wordt met name veroorzaakt doordat in totaal per saldo een bedrag van € 14.943.000 aan bestemmingsreserves werd onttrokken. Tot een bedrag van € 434.000 betreft dit een onttrekking aan de Algemene Reserve voor incidentele ontwikkelingen. Het resterende bedrag van € 14.509.000 betreft onttrekkingen aan bestemmingsreserves. Verder is het geraamde begrotingsresultaat voor 2008 ad per saldo € 1.235.000 daadwerkelijk aan de Algemene Reserve onttrokken. Ad. E. Overzicht lasten en baten na mutaties reserves PROGRAMMA'S Lasten 2008 PRG001 Cultuur

Begroting primitief

Begroting na wijziging

Rekening

x € 1.000 Resultaat -119

10.219

10.616

10.735

PRG002 Jeugd en onderwijs

41.384

45.977

44.753

1.224

PRG003 Economie en toerisme

38.614

49.559

58.469

-8.910

PRG004 Zorg en opvang

36.787

41.719

40.937

782

PRG005 Werk en inkomen

87.266

103.569

108.175

-4.606

9.216

11.184

11.621

-436 -152

PRG006 Wonen PRG007 Infrastructuur/bereikbaarheid

23.936

22.892

23.044

PRG008 Publieke dienstverlening

4.045

3.650

3.621

29

PRG009 Politiek bestuur

8.010

8.510

8.144

366

PRG010 Veiligheid, op. orde en handhaving

9.215

9.586

8.980

606

PRG011 Sport

6.772

5.711

5.838

-126

PRG012 Ruimtelijke ordening

265

4.883

5.024

4.759

PRG013 Milieu, energie en water

25.110

25.754

25.713

41

PRG014 Woon- en leefomgeving

10.472

11.244

11.517

-272

29.986 345.915

77.815 432.812

72.986 439.291

4.830 -6.479

Begroting primitief

Begroting na wijziging

Rekening

x € 1.000 Resultaat

PRG015 Algemene dekkingsmiddelen Totaal lasten 2008

PROGRAMMA'S Baten 2008 PRG001 Cultuur

480

810

840

30

PRG002 Jeugd en onderwijs

25.005

28.151

27.137

-1.014

PRG003 Economie en toerisme

36.668

47.640

56.615

8.975

PRG004 Zorg en opvang

14.804

18.145

18.166

21

PRG005 Werk en inkomen

67.479

83.277

90.141

6.864

7.512

9.308

9.551

243

15.588

13.340

13.692

352

PRG006 Wonen PRG007 Infrastructuur/bereikbaarheid PRG008 Publieke dienstverlening

1.763

1.705

1.695

-9

PRG009 Politiek bestuur

478

479

422

-58

PRG010 Veiligheid, op. orde en handhaving

432

470

601

130

PRG011 Sport

211

225

199

-26

PRG012 Ruimtelijke ordening

304

293

277

-17

PRG013 Milieu, energie en water

23.259

23.887

24.117

231

PRG014 Woon- en leefomgeving

1.685

1.755

1.882

127

150.248

203.328

193.957

-9.371

345.915

432.812

439.291

6.479

PRG015 Algemene dekkingsmiddelen Totaal baten 2008

309


3.2 Balans: Balans

3.2 Balans 3.2.1 Balans BALANS PER 31-12-2008 x € 1.000

Stand ultimo 2007

Stand ultimo 2008

252.715

256.452

215.923

222.359

VASTE ACTIVA Materiële vaste activa Investeringen met een economisch nut Materiële vaste activa welke in erfpacht zijn uitgegeven

5.890

6.242

221.813 30.902

228.601 27.851

62.824

56.961

1.128 932 163 33

1.128 932 163 33

37.785 29.654 7.481 650

31.629 23.722 7.257 650

14.720 9.141 50

14.683 9.475 46

315.539

313.413

54.862

64.402

66.295 -12.774 837 3 501

72.932 -8.379 -760 3 606

41.209

30.723

18.288 12.921 10.000

16.624 14.099 0

138

235

14 73 51

11 165 59

10.555 4.909 5.646

10.499 5.522 4.977

Totaal vlottende activa

106.764

105.859

Totaal-generaal

422.303

419.272

Totaal materiële vaste activa met een economisch nut Totaal investeringen in de openbare ruimte met maatschappelijk nut

Financiële vaste activa Kapitaalverstrekkingen aan: - deelnemingen - gemeenschappelijke regelingen - overige verbonden partijen Leningen aan: - woningbouwcorporaties - deelnemingen - overige verbonden partijen Overige langlopende leningen Overige uitzettingen met een rentetypische looptijd >= 1 jaar Bijdragen aan activa in eigendom van derden

Totaal vaste activa VLOTTENDE ACTIVA Voorraden Niet in exploitatie genomen bouwgronden Bouwgronden in exploitatie Onderhanden werk Overige voorraden Vooruitbetalingen

Uitzettingen met een rentetypische looptijd < dan 1 jaar Vorderingen op openbare lichamen Overige vorderingen Verstrekte kasgeldleningen

Liquide middelen Kassaldo Frieslandbank Postbank

Overlopende activa Nog te ontvangen bedragen Overige transitorische posten

310


3.2 Balans: Balans

BALANS PER 31-12-2008 x € 1.000

Stand ultimo 2007

Stand ultimo 2008

101.511

95.342

19.200 72.802

17.531 69.559

9.509

8.252

49.542

33.551

49.542

33.551

209.250

211.714

196.526 12.720

201.459 10.241

4

14

360.303

340.607

40.537

42.264

14.982 25.435 20 100

16.863 25.186 115 100

21.463

36.401

14.196 1.295 5.972

15.909 14.682 5.810

62.000

78.665

422.303

419.272

281.055 260

274.595 254

VASTE PASSIVA Eigen vermogen Reserves Algemene reserve Overige bestemmingsreserves Resultaat na mutaties reserves

Voorzieningen Voorzieningen

Vaste schulden Onderhandse leningen van: - binnenlandse banken en overige financiële instellingen - overige binnenlandse sectoren Waarborgsommen

Totaal vaste passiva VLOTTENDE PASSIVA Netto-vlottende schulden met rentetypische looptijd < 1 jaar Crediteuren Banksaldo BNG Rekening-courantsaldo Overige schulden

Overlopende passiva Nog te betalen bedragen Vooruitontvangen bedragen Overige transitorische posten

Totaal vlottende passiva

Totaal-generaal Gewaarborgde geldleningen Leaseverplichtingen

311


3.2 Balans: Toelichting op de balans

3.2.2 Toelichting op de balans ACTIVA

Vaste Activa

De boekwaarden van de vaste activa zijn per balansdatum als volgt te specificeren:

Specificatie vaste activa

Materiële vaste activa Financiële vaste activa Totaal vaste activa

Boekwaarde 1-1-2008

x € 1.000 Boekwaarde 31-12-2008

252.716

256.452

62.824

56.961

315.540

313.413

Materiële vaste activa Ten aanzien van de materiële vaste activa wordt onderscheid gemaakt tussen investeringen: - met een economisch nut; - in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut.

Overzicht materiële vaste activa x € 1.000 Omschrijving

- Materiële vaste activa met economisch nut - Materiële vaste activa welke in erfpacht zijn uitgegeven Totaal materiële vaste activa met economisch nut - Materiële vaste activa met maatschappelijk nut Totaal materiële vaste activa

312

Boekwaarde 1-1-2008


215.923

222.359

5.890

6.242

221.813

228.601

30.903

27.851

252.716

256.452



In 2008 is bij de materiële vaste activa de balansrubricering beoordeeld. Dit heeft geleid tot verschuivingen tussen materiële vaste activa met economisch nut, materiële vaste activa met maatschappelijk nut en onderhanden werk. Ook hebben binnen de balansgroepen zich wat verschuivingen voorgedaan. Deze verschuivingen hebben verder geen invloed op het balanstotaal.

Specificatie materiële vaste activa met een economisch nut (incl. erfpachtgronden)

Omschrijving

Gronden: Erfpachtterreinen Recreatiegebieden Gronden (onderwijs) Cultuurgronden Overige gronden Totaal Balansverschuivingen Totaal gronden

Boekwaarde 1-1-2008

Investeringen 2008

Desinvesteringen 2008

5.890 2.160 6.190 614

550

198

32 201

12 36

927

x € 1.000 Boekwaarde 31-12-2008 6.242 2.160 6.210 779

6

921

15.781 10

783

246 10

6

16.312 0

15.791

783

256

6

16.312

550 201 32 783

198 36 12 246

Aankoop/Verkoop gronden: - Erfpachtterreinen - Newtonpark - Diversen Totaal aan/verkoop gronden Woonruimten

Afschrijvingen 2008

632

4

239

397

76.543 16.854 13.941 12.936 19.241

10.765

3.575 215 368 552 787

83.733 16.639 13.573 12.761 19.633

2.175 706 12

5.635 2.319 75

8.390

154.368

8.390

154.368

Bedrijfsgebouwen Gebouwen: - Schoolgebouwen - Stadskantoor - Parkeergarages - Sportvoorzieningen - Overige gemeentelijke panden Verbouw gebouwen: - Verbouw en restauratie stadhuis - Overige verbouw gebouwen Inrichting van gebouwen Totaal Balansverschuivingen Totaal bedrijfsgebouwen

433 1.790

7.810 3.000 87

25

150.412

13.013

3.543 153.955

56 611

667 3.543

13.013

4.210

313



In het kader van balanssanering is in 2008 extra afgeschreven op de boekwaarde van de post verbouw en restauratie van het stadhuis (€ 1,8 miljoen), op de boekwaarde van onderwijsgebouwen een bedrag van € 1,14 miljoen (geactiveerd achterstallig onderhoud), op de boekwaarde van de gemeentewinkel een van € 0,2 miljoen en op boekwaarden van de brandweer van € 0,1 miljoen. Investeringen onderwijshuisvesting: - Comenius - Piter Jelles - Zuidlanden - Montessori noodlokalen - Overige investeringen

3.372 2.295 1.589 804 2.461

Totaal onderwijsinvesteringen

10.521

Overige investeringen bedrijfsgebouwen: - Was- en kleedruimten sportaccommodaties - Verbouw Aula Noorderbegraafplaats - Bouwkundige aanpassingen Harmonie - Aanpassing brandweereisen Totaal overige investeringen bedrijfsgebouwen

409 382 315 228 1.158

667

13.013

667

37.742

1.703

70

584

38.791

3.586

56

110

3.532

254

81

7

328

41.582

1.840

70

701

42.651

701

42.651

358

2.316

7

1.253 152 83 46 446

3.728 2.281 989 883 2.171

Totaal investeringen bedrijfsgebouwen Grond-, weg en waterb. werken EN: Rioleringen Parkeerhavens- en terreinen Overige Totaal grond weg- waterb. werken EN Balansverschuivingen Totaal Grond weg- waterb. Werk. (EN)

-9

9

41.573

1.849

70

1.467 108 98 167 1.840

70 70

Investeringen rioleringen: Riolering Bilgaard Riolering Snekerkade Riolering Nijlansdyk Overige investeringen Totaal inv. Grond, weg en waterb. Werken EN

Vervoermiddelen

0

1.962

712

3.114 2.433 1.072 765 2.093

1.874

Totaal Balansverschuivingen:

9.477 -3.565

2.562 3.565

7

1.980

10.052 0

Totaal ov. machines en installaties

5.912

6.127

7

1.980

10.052

Overige materiële vaste activa EN: Onderwijsvoorzieningen Diverse materiële vaste activa EN

772 1.202

1.119 420

13

764 231

1.127 1.378

1.974 14 1.988

1.539

995

2.505 0 2.505

Overige machines en installaties EN: Computers en software Klimaatbeheersing Stadskantoor Installaties zwembaden Installaties HCL Overige machines en installaties (EN)

Totaal Balansverschuivingen: Totaal ov. materiële vaste activa

314

164 524

1.539

13 14 27

995



Investeringen: Schadepreventie schoolgebouwen Maatregelen brandveiligheid Warmtekrachtkoppeling MFC Overige investeringen Totaal inv.ov. materiële vaste activa EN Totaal materiële vaste activa EN

221.813

289 268 250 732

13

1.539

13

24.027

4.570

12.669

228.601

Specificatie van investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut

Omschrijving

Grond-, weg en waterb. werken MN: Wegen, straten en pleinen Sportvoorzieningen Overige Totaal Balansverschuivingen Totaal grond- weg waterb. Werken

Boekwaarde 1-1-2008

Investeringen 2008

Desinvesteringen 2008

Afschrijvingen 2008

x € 1.000 Boekwaarde 31-12-2008

20.692 4.380 1.965 27.037 -1.226

2.592 1.800 93 4.485 1.226

125 127 252

5.440 585 799 6.824

17.719 5.468 1.259 24.446

25.811

5.711

252

6.824

24.446

In het kader van balanssanering is bij grond- weg en waterbouwkundige werken met maatschappelijk nut extra afgeschreven een bedrag van € 3,6 miljoen bij wegen straten en pleinen, een bedrag van € 0,3 miljoen op sportvoorzieningen en een bedrag van € 0,7 miljoen op verhardingen. Investeringen: Kunstgrasvelden Nylân en KV Leeuwarden Westelijke invalsweg Stadsring Snekertrekweg-Tesselschadestraat DVM/GGB Stadsbreed Reconstructie velden Northern Stars Veld FVC Infra City-FEC Stadsring West 1e fase Aquaduct Langdeel- Zuiderburen Kruispunt Vlietsterbrug-Tuinen Overige investeringen Totaalgrond, wegen waterb. werken MN

Overige machines en installaties MN: Verkeersregelinstallaties Ring bewegwijzering Diverse machines en installaties Totaal Balansverschuivingen Totaal ov. machines en installaties Investeringen: 2 stratenmakerauto's Verkeersregelinstallaties Diverse machines en installaties MN Totaal invest. ov. mach. en installaties MN

1.332 1.200 477 181 155 144 104 100 92 88 612 4.485

809 370 192 1.371 951 2.322

59 99 158

252 252

3 182 185 951

158

1.136

85 59 14 158

185 185

126 7 28 161

739 181 263 1.183

161

1.183

315


Overige materiële vaste activa MN: Onderwijsvoorzieningen Diverse materiële vaste activa MN Totaal Balansverschuivingen Totaal overige materiële vaste activa


2.394 341 2.735 35

722 172 894

10 27 37 35

1.270 100 1.370

1.836 386 2.222 0

2.770

894

72

1.370

2.222

In het kader van balanssanering is in 2008 een bedrag van € 1,1 miljoen extra afgeschreven op onderwijsvoorzieningen. Het betreft de onderwijsleerpakketten die ten laste komen van de gemeente bij de eerste inrichting van schoolgebouwen. Investeringen: Accommodatie FVC Overige investeringen Totaal invest. ov. mat. vaste activa MN Totaal materiële vaste activa MN

30.903

150 165 315

72 72

6.763

1.460

8.355

27.851

Financiële vaste activa De financiële vaste activa hebben betrekking op kapitaalverstrekkingen, verstrekte geldleningen door de gemeente, uitzettingen met een rentetypische looptijd van langer dan een jaar en bijdragen aan activa in eigendom van derden. x € 1.000 Omschrijving van het actief

Boekwaarde

Boekwaarde

1-1-2008

31 -12-2008

Kapitaalverstrekkingen door gemeente

1.128

1.128

Verstrekte geldleningen door gemeente

37.785

31.629

Overige langlopende leningen

14.720

14.683

9.141

9.475

50

46

62.824

56.961

Overige uitzettingen met rentetypische looptijd > 1 jaar Bijdragen aan activa in eigendom van derden Totaal financiële vaste activa

Specificatie van de kapitaalverstrekkingen door de gemeente x € 1.000 Omschrijving van het actief

Boekwaarde

Boekwaarde

1-1-2008

31 -12-2008

Deelnemingen: Aandelenkapitaal Bank Nederlandse Gemeenten

290

290

Aandelenkapitaal Fryslân Miljeu

261

261

Deelname BV Sport Leeuwarden

136

136

Aandelenkapitaal Essent

136

136

Aandelenkapitaal Caparis

54

54

Aandelenkapitaal diverse kleine deelnemingen

55

55

932

932

163

163

33

33

1.128

1.128

Totaal deelnemingen: Gemeenschappelijke regelingen: OLAF afvalinzameling Overige verbonden partijen: Deelname in kapitaal NV Stadsherstel Totaal kapitaalverstrekkingen door gemeente

316



Overzicht van het verloop van verstrekte geldleningen door de gemeente Omschrijving

Boekwaarde 1-1-2008

Verstrekte leningen 2008

Aflossingen 2008

Buitengewone aflossing

x € 1.000 Boekwaarde 31-12-2008

1.733

4.199

23.722

Woningbouwcorporaties: Leningen aan woningbouwcorporaties

29.654

Deelnemingen: Parkeergarages

7.356

-224

7.132

Overige geldleningen

125

125

Totaal deelnemingen

7.481

7.257

650

650

Overige verbonden partijen: Geldlening GKB (werkkapitaal)

Totaal verstrekte geldleningen

37.785

-224

1.733

4.199

31.629

Verstrekte leningen 2008

Aflossingen 2008


x € 1.000 Boekwaarde 31-12-2008

Overzicht van het verloop overige langlopende leningen Omschrijving

Boekwaarde 1-1-2008

Overige langlopende leningen: Deposito ING

14.067

Geldlening SPL/VVV

100

Overige geldleningen

553


14.720

14.067 100 37 0

37

516 0

14.683

Specificatie overige uitzettingen met looptijd > of =1 jaar x € 1.000 Omschrijving van het actief

Boekwaarde

Boekwaarde

1-1-2008

31-12-08

Leenbijstand

5.173

5.572

Geldlening aan FEC

3.190

3.080

Specificatie overige uitzettingen met looptijd > of = 1 jaar:

Krediethypotheken Bijstand

491

536

Leeuwarder restauratiefonds bij NRF

250

250

37

37

9.141

9.475

Boekwaarde

x € 1.000 Boekwaarde

1-1-2008

31-12-08

Waarborgsommen TPG/bedrijfsrestaurant Totaal overige uitzettingen met looptijd > of = 1 jaar

Specificatie bijdrage aan activa in eigendom van derden Omschrijving van het actief

Vervangen sportvloer de Golle

50

46

Totaal bijdragen aan activa in eigendom van derden

50

46

317



SC Cambuur- Leeuwarden Op 15 januari 2005 heeft het college van B & W besloten om de renteloze leningen die in februari 2000 aan SC Cambuur- Leeuwarden zijn verstrekt om te zetten in een rentedragende lening onder gelijktijdige verlaging van de hoofdsom met € 100.000. Met SC Cambuur-Leeuwarden is verder afgesproken dat middels een sponsorovereenkomst de leningen afgelost worden. In 1993 is bij de overdracht van het stadion aan Cambuur-Leeuwarden een lening verstrekt van € 2,7 mln voor de renovatie van het stadion. Die lening is renteloos en is slechts opeisbaar indien het stadion buiten gebruik wordt gesteld binnen 40 jaar na het jaar waarin de overdracht heeft plaatsgevonden. Jaarlijks wordt het opeisbare deel met 1/40 deel verminderd. Per 31-12-2008 bedraagt het opeisbare deel nog € 1.767.000. De boekwaarde van de lening is in 2006 in het kader van balanssanering naar € 0 teruggebracht ten laste van de Algemene Reserve.

Vlottende activa Tot de vlottende activa behoren voorraden, uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan één jaar, liquide middelen en de overlopende activa. Specificatie vlottende activa:

Boekwaarde

x € 1.000 Boekwaarde

1-1-2008

31-12-2008

54.862 41.209 10.555 138

64.402 30.723 10.499 235

106.764

105.859

Boekwaarde

Boekwaarde

1-1-2008

31-12-2008

- Gronden woningbouw

-8.257

-7.653

- Gronden bedrijfslocaties

-4.517

-726

- Niet in exploitatie genomen bouwgronden

66.295

72.932

Totaal grondvoorraden

53.521

64.553

Overige voorraden: Onderhanden werk Overige voorraden Vooruitbetalingen

837 3 501

-760 3 606

Totaal voorraden

54.862

64.402

Omschrijving van het actief

Voorraden Uitzettingen met rentetypische looptijd < 1 jaar Overlopende activa Liquide middelen Totaal vlottende activa

Voorraden Specificatie van de voorraden x € 1.000 Omschrijving voorraden

Grondvoorraden:

318



Het verloop van de boekwaarde van de gronden is als volgt te specificeren: Verloop van de grondvoorraden x € 1.000 53.521

Boekwaarde per 1 januari 2008

Bij: Planontwikkeling Aankopen grond Bouw- en woonrijpmaken grond Exploitatie/tijdelijk beheer Overige kosten Af : Verkopen grond Subsidies/bijdragen

584 9.413 11.641 3.470 152

5.793 8.435

Boekwaarde voorraad grond per 31 december 2008

25.260 78.781

14.228 64.553

Gronden woningbouw Het verloop van de voorraad gronden woningbouw is als volgt: x € 1.000 -8.257

Boekwaarde voorraad gronden woningbouw per 1 januari 2008

Bij: Complex Vrijheidswijk Zuidwest Complex Zuiderburen

173 990 1.163

Af : Complex Vrijheidswijk Centrum

559 559

Boekwaarde voorraad gronden woningbouw per 31 december 2008

-7.653

De negatieve boekwaarde per 31 december 2007 wordt gevormd door: Complex Zuiderburen Complex Vrijheidswijk Zuid West Complex Vrijheidswijk Centrum

-4.791 -2.611 -251

Totaal boekwaarde gronden woningbouw

-7.653

De toename van de boekwaarde bij Zuiderburen is inherent aan de eindfase waarin het grondcomplex zich bevindt. De opbrengsten van de verkopen nemen af en de kosten van het woonrijp maken worden nu gemaakt. De afname van de boekwaarde bij Vrijheidswijk Centrum is het verschil tussen de aankoop en verkoop van diverse percelen grond. De contante waarde van de complexen woningbouw is nihil.

319



Gronden bedrijfslocaties Het verloop van de voorraden gronden Bedrijfslocaties is als volgt: x € 1.000 -4.517

Boekwaarde voorraad gronden bedrijfslocaties per 1 januari 2008

Bij: Complex Complex Complex Complex Complex Complex Complex Complex

Businesspark fase 1 en 2a Newtonpark fase 4 Marnixveld Bodeterrein Newtonpark fase 2 Businesspark fase 4 Businesspark fase 3 Hemrik Leeuwarden Oost

1.354 937 608 287 269 196 102 59 3.812

Af : Complex Newtonpark fase 1

21

Boekwaarde voorraad gronden bedrijfslocaties per 31 december 2008

-726

Gronden bedrijfslocaties De negatieve boekwaarde van € 725.000 per 31 december 2008 wordt bepaald door:

-

Complex Newtonpark 4 Businesspark fase 4 Marnixveld/Bodeterein Newtonpark fase 2 Businesspark fase 1 en 2a Leeuwarden-Oost Newtonpark fase 1 Businesspark fase 3 Hemrik

4.733 1.870 -247 -370 -675 -768 -831 -1.269 -3.169

Totaal boekwaarde gronden bedrijfslocaties

Tussentijdse winstneming Overeenkomstig het raadsbesluit van 23 juni 2008 is voor een bedrag van € 2,3 miljoen tussentijds winst genomen op respectievelijk de complexen Businesspark 1 + 2a (€ 1,4 miljoen), Businesspark 3 (€ 0,5 miljoen) Newtonpark 2 (€ 0,2 miljoen) en Leeuwarden-Oost (€ 0,2 miljoen). Dit bedrag is toegevoegd aan de reserve grondbedrijf. De toename van de boekwaarde bij het complex Businesspark 1 en 2a wordt derhalve veroorzaakt door tussentijdse winstneming. Bij het complex Marnixveld Bodeterrein is de toename het gevolg van de aankoop van een stuk grond in verband met de daar geplande ontwikkelingen. De toename bij het complex Newtonpark 4 wordt per saldo veroorzaakt door de kosten van het bouwrijp maken (€ 600.000), rentekosten (€ 150.000), personeelskosten (€ 84.000) alsmede het saldo van diverse lasten en baten (€ 103.000). De contante waarde van de complexen bedrijfslocaties bedraagt € 4,0 miljoen.

320

-726



Gronden niet in exploitatie Het verloop van de voorraad bouwgronden niet in exploitatie is als volgt: x € 1.000 66.295

Boekwaarde voorraad bouwgronden niet in exploitatie per 1 januari 2008 Bij: Grondbank Zuidlanden Leeuwarden West, revitalisering Diversen

10.534 2.756 873 14.163

Af : Nieuw Zaailand Diversen

6.854 672

Boekwaarde voorraad gronden bedrijfslocaties per 31 december 2008

7.526

72.932

Per 31 december 2008 bedraagt de boekwaarde € 72,9 mln. De boekwaarde van de De boekwaarde van de grondbank de Zuidlanden bedraagt € 74,4 miljoen. Het verschil van € 1,5 miljoen is het saldo van de volgende componenten:

-

Nieuw Zaailand Kalverdijkje Diversen Leeuwarden West, revitalisering Omgeving FEC Zwettepark Noord Newtonpark 3

-13.548 -898 186 1.946 2.329 4.039 4.446 -1.500

De gronden in de grondbank Zuidlanden worden de komende 20 jaar overgedragen aan GEM De Zuidlanden CV. De toename van de boekwaarde met € 14,2 miljoen doet zich voor € 10,5 miljoen voor bij de Grondbank De Zuidlanden en bestaat in hoofdzaak uit rente (€ 3,3 miljoen) en aankopen grond (€ 6,9 miljoen). Op het complex revitalisering Leeuwarden West bestaat de toename in hoofdzaak uit de kosten van werkzaamheden inzake reconstructie Zwettetunnel, aanleg openbare verlichting, bodemsanering en aanpassing wegen (in totaal € 2,8 miljoen). De afname van de boekwaarde met € 7,5 miljoen betreft in hoofdzaak Nieuw Zaailand (€ 6,9 miljoen). De afname is per saldo het gevolg van de bijdrage uit de reserve SIOF (raadsbesluit 23-4-08). Bij de complexen Newtonpark 3 (€ 0,1 miljoen) en Zwettepark Noord (€ 0,2 miljoen) heeft afwaardering plaatsgevonden naar marktwaarde ten laste van de reserve grondexploitatie. Gronden totaal De totale boekwaarde van de gronden is met € 11 miljoen toegenomen van € 53,5 miljoen naar € 64,5 miljoen.

321



Onderhanden werk Overzicht van het verloop onderhanden werk Omschrijving

Boekwaarde 1-1-2008

investeringen 2008

Doorbelaste kosten

Bijdragen Bijdragen van reserves derden voorz.

Onderhanden werk Balansverschuivingen

588 249

28.706 -249

25.616

4.077

361

Totaal onderh. werk

837

28.457

25.616

4.077

361

x € 1.000 Boekwaarde 31-12-2008 -760 0

-760

x € 1.000 Omschrijving

Investeringen 2008

Doorbelaste kosten

Bijdragen van derden

Bijdrage voorzien. riolering 361

Nieuw Zaailand parkeergarage

4.226

5.565

5

Revitalisering Leeuwarden West

2.888

2.900

58

Stedelijke economie (SIOF) Herstructurering Vrijheidswijk

2.241 1.882

1.850 1.398

152 484

Terrein Steensma

1.800

1.088

Grootschalig onderhoud verhardingen

1.482

1.854

1

Sportcomplex Wiarda/FVC

1.858

1.481

434

Westelijke invalsweg

1.212

1.200

Reconstructie Spanjaardslaan

1.176

333

Uitvoering PvA begraafplaatsen Vernieuwen riolering Bilgaard Kenniscampus Oostergoplein fietstunnel Heechterp-Schieringen Basisregistratie in uitvoering Lwden AVI terrein Bodemsaneringsproject Klimaatplan 2003 - 2006 Call Centre Stadsring (Heliconweg)

1.117 987 664 647 476 435 431 402 383 378 354

1.107 1.450 771 325 420 179

Diverse projecten < 300.000 Totaal onderhanden werk

402 9 450 535

Overige reserves en voorzien.

521

286 403

153 -286

3.667

2.299

1.866

28.706

25.616

4.077

361

0

Uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan één jaar Boekwaarde 1-1-2008

x € 1.000 Boekwaarde 31-12-08

a. Vorderingen op openbare lichamen

18.288

16.624

b. Verstrekte kasgeldleningen

10.000

0

c. Overige vorderingen: - vorderingen op derden - belastingvorderingen - vorderingen bijstandsverlening - vorderingen hypotheekgarantie Totaal uitzettingen met rentetypische looptijd < 1 jaar

5.923

5.928

3.696 7.537 306

5.054 7.982 0 17.462

18.964

Af voorziening voor : -

debiteuren bijstandsverlening belastingdebiteuren debiteuren hypotheekgarantie overige

Totaal vorderingen met rentetypische looptijd < 1 jaar

322

3.599 193 306 443

4.068 341 456 -4.541 41.209

-4.865 30.723



Vorderingen op derden Onder de post overige vorderingen zijn ondermeer vorderingen opgenomen op: -

GEM Zuidlanden BV Sport Leeuwarden e.o. Essent Netwerk Beheer Stadsring Leeuwarden

€ € € €

2,7 1,0 0,5 0,4

miljoen miljoen miljoen miljoen

De vorderingen op openbare lichamen betreffen hoofdzakelijk vorderingen op de: - Belastingdienst in verband met te vorderen compensabele BTW - Provincie Fryslân en div. gemeenten - Ministerie van Financiën

€ 12,8 miljoen € 0,8 miljoen € 0,3 miljoen

Ouderdomsanalyse debiteuren

< 3 maand oud 3 tot 6 maanden oud 6 maanden tot 1 jaar ouder dan 1 jaar Ouderdomsanalyse excl. bijstandsdebiteuren Correctie bijstandsdebiteuren Totaal debiteuren

Boekwaarde 1-1-2008

X € 1.000 Boekwaarde 31-12-2008

19.300

19.444

1.435 5.397

3.398 2.738

2.081

2.026

28.213

27.606

7.537

7.982

35.750

35.588

Verstrekte kasgeldleningen

10.000

0

Voorzieningen voor dubieuze debiteuren

-4.541

-4.865

41.209

30.723

Totaal uitzettingen < 1 jaar

Debiteuren ouder dan 6 maanden: Het bedrag aan debiteuren per 31 december 2008 ouder dan 6 maanden bestaat voornamelijk uit: -

Belastingdienst Noord Relaties Bestuurscommissie Onderwijs Belastingdebiteuren

€ € €

2,4 miljoen 1,7 miljoen 3,3 miljoen

Kasgeldleningen Op 4 februari 2008 liep een deposito van € 10 miljoen tegen een rente van 4,768% af. Deze deposito is niet verlengd. Liquide middelen Specificatie liquide middelen Omschrijving liquide middelen Kasgelden Frieslandbank Postbank Totaal liquide middelen

Boekwaarde 1-1-2008 14 73 51 138

x € 1.000 Boekwaarde 31-12-2008 11 165 59 235

323



Overlopende activa Onder de overlopende activa worden onder andere opgenomen: Specificatie overlopende activa

Boekwaarde 1-1-2008

x € 1.000 Boekwaarde 31-12-2008

Nog te ontvangen bedragen

4.909

5.522

Overige transitorische posten

5.646

4.977

Totaal overlopende activa

10.555

10.499

Boekwaarde 1-1-2008

x € 1.000 Boekwaarde 31-12-2008

Omschrijving van het actief

Specificatie nog te ontvangen bedragen:

Nog te ontvangen bedragen Voorschotbedragen programmakosten Wmo Vergoeding schade schoolgebouwen Vergoedingen zelfstandigen Fryslân Dividend Gemeentelijke middelen W-deel WWB Hulp huishouden (incl. eigen bijdrage)

945 917 95

648

446

538 401 385

985

Rente kapitaalverstrekking CV Parkeergarages Rijksbijdragen sociale zaken Stadsconvenant Reinigingsheffingen Grondbank Zuidlanden Equal in sight Diverse inhoudingen sociale zaken

351 559

Individuele vervoersvoorzieningen Rijksbijdrage BBZ Woonvoorzieningen Nog op te leggen aanslagen belastingen

350 283 300 122

Overige nog te ontvangen bedragen Totaal nog te ontvangen bedragen

336 230 200 112 110 107

373

1.045

593

4.909

5.522

Boekwaarde 1-1-2008 2.295

x € 1.000 Boekwaarde 31-12-2008 1.925

Specificatie overige transitorische posten:

Omschrijving overige transitorische posten Toegekende budgetten BWS Overlopende rente woningbouwcorporaties Renteopbrengst geldleningen Opbouw vakantierechten Diverse kleinere posten Totaal overige transitorische posten

1.127

748

537

537

1.687

1.766

0

1

5.646

4.977

Onder de overige transitorische posten is een bedrag opgenomen van ongeveer € 1,8 miljoen aan opgebouwde vakantierechten per ultimo 2008. Aan de passivazijde van de balans is onder de overige transitorische posten een bedrag van gelijke grootte opgenomen.

324



PASSIVA Eigen vermogen Het eigen vermogen bedraagt in totaal € 95,3 miljoen. Dit bedrag kan als volgt worden gespecificeerd:

Boekwaarde 1-1-2008

x € 1.000 Boekwaarde 31-12-2008

Algemene reserve

19.200

17.531

Overige bestemmingsreserves

72.801

69.559

9.509

8.252

101.510

95.342

Omschrijving reserve

Resultaat na mutaties reserves

Totaal reserves Overzicht verloop van de algemene reserve

x € 1.000 19.200

Stand algemene reserve per 1 januari 2008 Stortingen : Reguliere storting Rentetoevoegingen

3.723

Rekeningresultaat 2007

8.138

Afroming reserves voor balanssanering

2.374

Opheffing reserve onvoorziene risico's ZZL

1.337

Diversen

930 16.502

Onttrekkingen : Geraamd begrotingsresultaat 2008

3.663

Balanssaneringen

9.283

Storting in SIOF

5.000

Diversen

225 18.171

Nettomutatie 2008

-1.669

Stand algemene reserve per 31 december 2008

17.531

Overzicht en verloop van de overige bestemmingsreserves x € 1.000 Omschrijving van de bestemmingsreserve Reserve SIOF -

rentetoevoeging/jaarlijkse storting reguliere storting storting t.l.v. algemene reserve opheffen Reserve Magneetzweefbaan actuele ontwikkelingen gemeentefonds overige stortingen investerings/ontwikkelingsdeel SIOF

Boekwaarde

Stortin-

01-01-08

gen

Onttrekkingen

16.153

Boekwaarde 31-12-08 26.361

525 1.091 5.000 13.294 769 38 10.509

325


Reserve magneetzweefbaan


13.159

- rente en inflatie

0 210

- naar reserve SIOF

13.294

- overboeking naar Algemene Reserve Reserve BV Sport

75 5.623

- rentetoevoeging Reserve Bovenwijkse voorzieningen - bijdrage Zuidlanden - rentebijschrijving - persleiding - sportcomplex Drachtsterweg - veerooster Blitsaerd

1.931

Reserve grondexploitatie - rentetoevoeging - tussentijdse winstopname - boekwinsten - afrekening AVI terrein - NP3 Haak herwaardering grond - afdracht reserve grondexploitatie - NP3 afboeking grondwaarde - afboeking grondwaarde Zwettepark - afboeking onrendabele top Kota Radja - overige onttrekkingen

12.415

Reserve Parkeren

1.622 137 85 300 225

6 14.977 602 2.300 844 170 121 882 210 187 100 96 9.862

- rentetoevoeging -

5.854 231

6.650 391

resultaat exploitatie parkeren 2008 afkoop parkeren Gouveneurspassage afromen t.g.v. de algemene reserve bijdrage Nieuw Zaailand begroot resultaat parkeren

1.502 147 2.000 1.725 1.216

- herinrichting/archeologie Oldehoofsterkerkhof - div. stortingen en onttrekkingen Reserve Stadsvernieuwing Reserve Flankerend beleid - rentetoevoeging - diverse kleinere stortingen - reguliere storting - afroming - onttrekkingen frictiekosten Reserve dienstverlening - incidentele middelen 2007 - bijdrage 2008 project Call Centre - diversen Reserve BWS Volkshuisvesting - rentemutaties - diversen Reserve onvoorziene risico's ZZL - overboeking naar Algemene reserve Reserve Stimulering Werkgelegenheid Reserve Revolvingfund

216 95 1.021

957 1.050 575 61

1.486

1.316

1.594 38 124 21

54 0 1.337

488

281

346

2.950 315

326

382

421

303

Totaal overige bestemmingsreserves

1.014

400 799

Reserve afschrijvingen

Diverse bestemmingsreserves < € 500.000

57

14 154 550

Reserve Herstructurering Binnenstad Reserve Kunst in de Openbare Ruimte Reserves Proloog

50

863

423 2.950

310

613 32

283

238 3.312

5 1.808

121 49

122 5.071

945

193

452

686

72.801

32.116

35.358

69.559



Resultaat na mutaties reserves

Resultaat rekening na mutaties reserves

Boekwaarde 1-1-2008

x € 1.000 Boekwaarde 31-12-2008

9.509

8.252

Resultaat jaarrekening

Het jaar 2008 is afgesloten met een positief resultaat van € 8,3 miljoen ten opzichte van de begroting. Voor een nadere analyse van het rekeningresultaat wordt verwezen naar de toelichting per programma en de toelichting op het resultaat in de jaarrekening. Voorzieningen Door een wijziging van het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (art. 44 lid 2 BBV) heeft een stelselwijziging plaatsgevonden. Op grond van deze wijziging dienen de van Europese en Nederlandse overheidslichamen ontvangen, maar nog niet bestede bedragen met een specifiek uitkeringsdoel verantwoord te worden onder vooruitontvangen bedragen en niet langer onder voorzieningen. Als gevolg van deze wijziging is met ingang van 1 januari 2008 een bedrag van € 17.876.000 overgeboekt naar de post vooruitontvangen bedragen. Overzicht en verloop van de voorzieningen 2008 x € 1.000 Omschrijving van de voorziening

Diverse afgesloten complexen - complex Goutum Noord

Boekwaarde 01-01-08

Stortingen

1.041

428 182 156

- div. stortingen en onttrekkingen

38

111

7

29

4.767

- afwikkeling IOAZ/IOAW/Bbz 2008

4.374

- kosten vernieuwingsbudget

311

- diversen

60

Pensioenen voormalige bestuurders

2.359

430

166

Onderhoud gebouwen onderwijs

1.384

255

662

Geoormerkte rijksbijdragen Jeugd en onderwijs

1.326

230

- dagarrangementen en combinatiefuncties

109

- RMC

977

54

- jeugd en veiligheid - diversen

Geoormerkte rijksbijdrage Werk en Inkomen - ontvangsten ESF subsidie 2005 - uitvoering convenant Stins - subsidie project Ama's - kosten accountants en ondersteuning - diversen

2.623

744

- onderwijsachterstanden

Bodemsanering - div. bijdragen - bodemsanering Aldlân Oost - bodemprojecten

Boekwaarde 31-12-08

202

- complex Blitsaerd - complex Hofsingel

Werk en inkomen

Onttrekkingen

-53

57 79

1.176

1.092

214 149 149 -43

498

1.261 211 194 120 195

327


Onderhoudsvoorziening Vastgoed - storting groot onderhoud - groot onderhoud - Planon inspecties


1.948

2.724 1.357 392 164

- Ien en mien Voorziening openbaar vervoer Voorziening ISV-1 - terrein Steensma

25 788

40

185

2.821

643 1.488

1.088

- particuliere woningverbetering - bijdrage monumentenzorg

264 -19

- diversen BDU - Fysiek 2005 - 2009 GSB III

1.648

- bijdrage GSB middelen

3.220 4.268

- herstraten Vrijheidswijk

1.242

- inzet ontwikkelingssubsidie

811

- groen in en om de stad

128

- energieprojecten

110

- bijdrage aan bodemsaneringsprojecten

402

- div. onttrekkingen BDU - Economie 2005 - 2009 GSB III BDU - Sociale Integratie en Veiligheid GSB - III

3 782

371

478

4.014

- maatschappelijke opvang en overlastbestrijding

7.374

7.526

- vrouwenopvang, Rietkerk, gezond in de stad - OGGZ

2.662 2.382

2.005 2.577

- wet inburgering

1.270

560

- GOA 2006 - 2009

1.201

525

- volwasseneneducatie

1.042

1.042

- jeugd- en veiligheid en flexibel jeugd- en jongerenwerk

978

994

- VSV Algemeen

315

249

- diverse, o.a. Participatiebonus

208

231

- Doen

150

850

- aanval op uitval

150

160

- inburgering voor gepardoneerden

139

Wijkbudgetten

706

- verrekening van budgetten

778 300

- kosten dienstverlening door derden

163

- vrijval budgetten

64

- kosten diverse wijkpanels Voorziening FPU Wachtgeld voormalige bestuurders Voorziening Caparis

16

17

1.192

300

550

942

457

49

182

324

0

1.300

Voorziening egalisatie reinigingsheffingen

585

282

Voorziening riolering - budget vervangingsprogramma riolering 2008 - resultaat rioleringen - rioleringswerken 2008 - Nieuw zaailand - diversen

219

116

Geoormerkte rijksbijdrage ZHS

406 849

Overige voorzieningen < € 500.000

328

1.300 174

693 1.667

3.390 584

Afkoopsommen onderhoud graven

Totaal voorzieningen

675 5.166

107

446 1808 361 27 263

143

462

494

3.241

314

997

2.558

31.666

32.817

30.932

33.551



Overzicht van het verloop van opgenomen geldleningen door de gemeente Omschrijving

Boekwaarde 1-1-2008

Opgenomen leningen

Aflossingen 2008


x € 1.000 Boekwaarde 31-12-2008

196.526

20.000

10.869

4.198

201.459

12.720

1.217

896

2.800

10.241

4

16

6

209.250

21.233

11.771

Onderhandse leningen van: - binnenlandse banken en overige - overige binnenlandse sectoren Waarborgsommen


14

6.998

211.714

In 2004 is een fixe geldlening aangetrokken van € 26,7 miljoen van GEM de Zuidlanden CV tegen een rentepercentage van 3,9%. Per juli 2009 zal deze lening naar verwachting zijn afgelost. GEM de Zuidlanden CV is bevoegd om te allen tijde tussentijdse aflossingsbedragen op te eisen. In 2008 is een bedrag van € 2,8 miljoen op deze lening buitengewoon afgelost. Op 17 januari 2008 is een beroep gedaan op de kapitaalmarkt. Er is een 10 jarige lineaire geldlening ten bedrage van € 20 miljoen aangetrokken tegen een rente van 4,179% Een geldlening groot € 4,2 miljoen met een rente van 6,38% was in 2008 aan renteherziening onderhevig. Deze lening is destijds aangetrokken ten behoeve van de toenmalige stichting Woonservice '94, thans Nieuw Wonen Friesland. Het nu aangeboden nieuwe rentepercentage lag boven de marktrente waardoor er geen overeenstemming werd bereikt. Conform de voorwaarden is deze lening daarom vervroegd afgelost. De in 2008 verrichte aflossingen hebben plaatsgevonden conform de vooraf vastgestelde aflossingsschema's van de diverse geldleningen. De aflossingsverplichtingen van de langlopende geldleningen voor 2009 bedragen in totaal € 11,8 miljoen.

Vlottende passiva Tot de vlottende passiva behoren de netto-vlottende schulden met een rentetypische looptijd korter dan 1 jaar en de overlopende passiva. Specificatie van de netto-vlottende schulden met een looptijd korter dan 1 jaar

Boekwaarde 1-1-2008

x € 1.000 Boekwaarde 31 -12-2008

- Crediteuren

14.982

16.863

- Banksaldo BNG

25.435

25.186

20

115

- Overige kortlopende schulden

100

100

Totaal kortlopende schulden

40.537

42.264

Boekwaarde 1-1-2008

x € 1.000 Boekwaarde 31 -12-2008

- Nog te betalen bedragen

14.197

15.909

- Vooruitontvangen bedragen

19.171

14.682

5.972

5.810

39.340

36.401

Omschrijving soort lening

- Rekening-courant niet financiële instellingen

Overlopende passiva Specificatie van de overlopende passiva

Omschrijving soort lening

- Overige transitorische posten Totaal overlopende passiva

329



Per 1 januari 2008 is een bedrag van € 17.876.000 van voorzieningen overgeboekt naar de post vooruitontvangen bedragen. Zie ook de toelichting onder voorzieningen.

Specificatie nog te betalen bedragen Nog te betalen bedragen

x € 1.000 Boekwaarde 31 -12-2008

Boekwaarde 1-1-2008

Diverse afdrachten belastingdienst en premie ABP

2.907

3.324

Diverse subsidieafrekeningen

2.231

2.980

Diverse betalingen Sociale Zaken Algemene uitkering Wet educatie volwassenen (WEB) Nog te betalen kosten WMO Diverse subsidies onderwijs WWB werkdeel Kwijtschelding afvalstoffenheffing Kosten afvalinzameling Resultaat CV Parkeren Collectieve verzekering AV Frieso Restituties baatbelasting Binnenstad-Nieuwestad Kenniscampus

2.418 904 0 936 540

1.829 1.473 1.067 712 582 386 343 312 225 102

315 660 444 557 535

Overige nog te betalen bedrag < € 0,2 miljoen Totaal nog te betalen bedragen

1.750

2.574

14.197

15.909

Specificatie van vooruit ontvangen bedragen

Vooruit ontvangen bedragen

Boekwaarde 01-01-08

Stortingen

Onttrekkingen

x € 1.000 Boekwaarde 31-12-08

Voorschotbedragen ontvangen van Europese of Nederlandse overheidslichamen: WWB- Werkdeel - inkomensoverdrachten van het Rijk - dekking GKB - loonkostensubsidies en overige gesubsidieerde arbeid - gesubsidieerde arbeid (oudeID/WIW) - startprogramma en intensivering casemanagement - WSW brugbanen - begeleidingstrajecten naar werk en diversen - ondersteunende activiteiten/instrumenten RMC Algemeen - inkomensoverdrachten van het Rijk - uitgaven ten laste van de exploitatie Maatschappelijke opvang Duiktaak Brandweer - bijdrage hulpverleningsdienst - opleidingsweken 10 nieuwe duikers - overige uitgaven ten laste van de exploitatie Vrouwenopvang IPW Participatie - overboeking voorschot project gemeente Arnhem - uitgaven ten laste van de exploitatie Voorbereiding Participatiefonds - inkomensoverdrachten van het Rijk - uitgaven ten laste van de exploitatie

330

17.204

11.194 20.651 -250 12.651 6.070 3.751 2.043 951 945

420

614 256

133 78

0

62 0

133 29

55 77 27 41 0

41 456 646 190

0

97 180 83

Jaarstukken 2008 3. Financiële rekening en balans Generaal Pardon - inkomensoverdrachten van het Rijk - kosten uitvoering Generaal pardon SOZA 07-09 - overige uitgaven ten laste van de exploitatie Centrum Jeugd en Gezin (BDU) - inkomensoverdrachten van het Rijk - uitgaven ten laste van de exploitatie Wijkgerichte Inburgering - inkomensoverdrachten van het Rijk - uitgaven ten laste van de exploitatie

Overige vooruitontvangen bedragen Totaal vooruit ontvangen bedragen

3.2 Balans: Toelichting op de balans 0

84 432 257 91

0

111 277 166

0

0 9 9

1.295

1.585

957

1.923

19.171

23.841

28.330

14.682

Specificatie van de overige transitorische posten

Boekwaarde 1-1-2008

x € 1.000 Boekwaarde 31 -12-2008

Overlopende rente

2.457

2.755

Toegekende budgetten BWS

1.818

1.467

Opbouw vakantierechten

1.694

1.584

3

4

5.972

5.810

Overige transitorische posten

Overige transitorische posten Totaal overige transitorische posten

Onder de overige transitorische posten is een bedrag opgenomen van ongeveer € 1,6 miljoen aan opgebouwde vakantierechten per ultimo 2008. Aan de activazijde van de balans is onder de overige transitorische posten een bedrag van gelijke grootte opgenomen.

331

3. Financiële rekening en balans

3.3 Verantwoordingsinformatie Specifieke uitkeringen

3.3 Verantwoordingsinformatie Specifieke uitkeringen De bijlage Verantwoordingsinformatie Specifieke Uitkeringen 2008 is opgenomen in bijlageboek II onder bijlage L.

332

Jaarstukken 2008

Accountantsverklaring

333

Jaarstukken 2008

334

Accountantsverklaring

Jaarstukken 2008

Kerngegevens middelen


Formatie begroting (voltijd-eenheden) Bezetting rekening(voltijd-eenheden)

Begroting

Rekening

2008

2008

990,86

1.016,57 Bedragen x € 1 mln

Exploitatie: Exploitatielasten

439,3

Exploitatiebaten

447,5

Resultaat 2008

8,2

Balans: Activa: - Materiële vaste activa - Financiële vaste activa - Vlottende activa

256,5 56,9 105,9

Passiva - Eigen vermogen - Vreemd lang vermogen - Vlottende passiva

95,3 245,3 78,7

335

Jaarstukken 2008


Overzicht van de exploitatie naar programma’s exclusief mutaties reserves

x € 1 mln Programma

Begroting

Rekening

Resultaat

na wijziging

2008

2008

Lasten

Baten Lasten

Baten Lasten

001 Cultuur

10,4

0,7

10,5

0,7

002 Jeugd en onderwijs

46,0

25,7

44,8

24,7

003 Economie en toerisme

46,0

44,7

53,7

53,9

004 Zorg en opvang

Saldo V Resultaat N

Baten

-0,1

2008

-0,0

-0,1 N

1,2

1,0

0,2 V

-7,7

-9,2

1,5 V

41,7

17,8

40,9

17,8

0,8

-0,0

0,8 V

103,6

82,7

108,2

89,6

-4,6

-6,9

2,3 V

006 Wonen

11,1

8,9

11,5

9,4

-0,4

-0,5

0,1 V

007 Infrastructuur/bereikbaarheid

005 Werk en inkomen

22,7

7,8

21,4

8,1

1,4

-0,4

1,7 V

008 Publieke dienstverlening

3,6

1,7

3,6

1,7

0,0

0,0

0,0 V

009 Politiek bestuur

8,4

0,3

8,1

0,3

0,4

0,1

0,3 V

010 Veiligheid, op. orde en handhaving

9,6

0,3

9,0

0,4

0,6

-0,1

0,7 V

011 Sport

5,7

0,2

5,8

0,2

-0,1

0,0

-0,2 N

012 Ruimtelijke ordening

4,7

0,3

4,5

0,3

0,3

0,0

0,2 V

013 Milieu, energie en water

25,8

23,9

25,7

24,1

0,0

-0,2

0,3 V

014 Woon- en leefomgeving

11,2

1,8

11,5

1,9

-0,3

-0,1

-0,1 N

015 Algemene dekkingsmiddelen

32,4

144,1

27,3

145,4

5,0

-1,4

6,4 V

383,0

360,9

386,5

378,6

-3,5

-17,7

14,2 V

Totaal

Overzicht van de exploitatie naar programma’s inclusief mutaties reserves

x € 1 mln Programma

Begroting

Realisatie

Resultaat

na wijziging

2008

2008

Lasten

Baten Lasten

Baten Lasten

Saldo V Resultaat N

Baten

2008

001 Cultuur

10,6

0,8

10,7

0,8

-0,1

-0,0

-0,1 N

002 Jeugd en onderwijs

46,0

28,2

44,8

27,1

1,2

1,0

0,2 V

003 Economie en toerisme

49,6

47,6

58,5

56,6

-8,9

-9,0

0,1 V

004 Zorg en opvang

41,7

18,1

40,9

18,2

0,8

-0,0

0,8 V

005 Werk en inkomen

103,6

83,3

108,2

90,1

-4,6

-6,9

2,3 V

006 Wonen

11,2

9,3

11,6

9,6

-0,4

-0,2

-0,2 N

007 Infrastructuur/bereikbaarheid

22,9

13,3

23,0

13,7

-0,2

-0,4

0,2 V

008 Publieke dienstverlening

3,6

1,7

3,6

1,7

0,0

0,0

0,0 V

009 Politiek bestuur

8,5

0,5

8,1

0,4

0,4

0,1

0,3 V

010 Veiligheid, op. orde en handhaving

9,6

0,5

9,0

0,6

0,6

-0,1

0,7 V

011 Sport

5,7

0,2

5,8

0,2

-0,1

0,0

-0,2 N 0,2 V

012 Ruimtelijke ordening

5,0

0,3

4,8

0,3

0,3

0,0

013 Milieu, energie en water

25,8

23,9

25,7

24,1

0,0

-0,2

0,3 V

014 Woon- en leefomgeving

11,2

1,8

11,5

1,9

-0,3

-0,1

-0,1 N

015 Algemene dekkingsmiddelen

77,8

203,3

73,0

194,0

4,8

9,4

-4,5 N

432,8

432,8

439,3

439,3

-6,5

-6,5

0,0 V

Totaal

336

Jaarstukken 2008


x € 1 mln.

Exploitatie 2008 pe r programma e xcl. mutatie s re se rv e s.

180,0

lasten 160,0

baten

140,0

120,0

100,0

80,0

60,0

40,0

20,0

0,0 1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

programma

1. 2.

Cultuur Jeugd en Onderwijs

9. 10.

3. 4. 5. 6. 7.

Economie en toerisme Zorg en opvang Werk en inkomen Wonen Infrastructuur en bereikbaarheid Publieke dienstverlening

11. 12. 13. 14. 15.

8.

Politiek bestuur Veiligheid, openbare orde en handhaving Sport Ruimtelijke ordening Milieu, energie en water Woon- en leefomgeving Algemene dekkingsmiddelen

337

Jaarstukken 2008


Overzicht lasten naar kostensoort

x € 1 mln Kostensoort a. b. c. d. e. f. g. h.

Personeelslasten (incl. salarissen onderwijzend personeel) Kapitaallasten Subsidies Sociale uitkeringen Dienstverlening/uitbesteding van werk Grondexploitatie Overige goederen en diensten Mutaties reserves en voorzieningen

bedrag x 1 miljoen

Totaal lasten inclusief mutaties reserves

Begroting

Rekening

73,2 43,2 34,7 65,3 69,4 19,8 48,2 79,0

72,8 39,8 35,5 66,8 69,2 13,7 55,4 86,1

432,8

439,3

Overzicht lasten naar kostensoort 100,0 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 a

b

begroting

rekening

c

d

e

f

g

h

koste nsoort

338

Jaarstukken 2008


Overzicht baten naar opbrengstensoort

x € 1 mln Opbrengstensoort

bedrag x 1 miljoen

a. b. c. d. e. f. g. h.

Begroting

Rekening

Algemene uitkering Doeluitkeringen Belastingen Rechten leges en retributies Huren en pachten Grondexploitatie Overige opbrengsten Mutaties reserves

110,1 135,9 31,0 16,6 8,1 15,0 43,5 72,6

111,6 139,2 30,5 17,0 7,8 6,7 72,5 62,2

Totaal baten inclusief mutaties reserves

432,8

447,5

Overzicht baten naar kostensoort 160,0

140,0

120,0

100,0

80,0

60,0

40,0

20,0

0,0 a

b

begroting

rekening

c

d

e

f

g

h

koste nsoort

339

Jaarstukken 2008


Fysieke kerngegevens. *) Omschrijving

Begroting 2008

2008

Rekening 2007 2006

2005

A. Sociale structuur Aantal inwoners begin van het jaar waarvan: inwoners < 20 jaar inwoners > 64 jaar

92.808

92.864

92.342

91.817

91.749

20.735 13.443

20.638 13.538

20.599 13.402

20.490 13.363

20.625 13.251

Leerlingen. Basisonderwijs Speciaal onderwijs (SO/VSO) Voortgezet onderwijs

15.584 7.500 1.376 6.708

15.561 7.466 1.215 6.880

15.340 7.340 1.247 6.753

15.434 7.384 1.356 6.694

15.487 7.384 1.352 6.751

Aantal periodieke bijstandsgerechtigden waarvan: WWB/BBZ/Adreslozen I.O.A.W./I.O.A.Z.

3.825

3.405

4.373

4.373

4.460

3.755 70

3.329 76

4.270 103

4.270 103

4.342 118

Werkgelegenheid WAO Waz Wajong militairen aantal WSW werknemers WWB gesubsidieerde arbeid WIA

5.884 3.335 227 1.020 49 553 700

4.959 2.786 188 1.231 49 558 **) 977 147

5.469 2.969 210 1.104 48 567 505 66

5.744 3.335 227 1.020 49 553 560

5.934 3.680 219 1.072 56 550 357

48.098

48.420

47.467

46.964

46.538

45.456 132 4 2.506

45.661 395 4 2.360

44.865 132 4 2.466

44.322 132 4 2.506

43.927 130 4 2.477

8.410

8.411

8.411

8.410

8.410

496 7.914

497 7.914

497 7.914

496 7.914

496 7.914

80 605 531

80 605 531

80 580 515

80 580 515

80 580 499

B. Fysieke structuur Aantal woonruimten voor de algemene uitkering: - woningen - wooneenheden - recreatiewoningen - capaciteit bijzondere gebouwen Oppervlakte in hectaren waarvan: - binnenwater - land Lengte van waterwegen (in km.) Lengte van wegen (in km.) Aantal ha. openbaar groen

*) Voor de kerngegevens zijn de CBS gegevens gebruikt die ten grondslag liggen aan de definitieve vaststelling van de algemene uitkering. De presentatie van deze getallen wijkt daardoor enigszins af van de begroting en van voorgaande jaren. **) Dit is inclusief loonkostensubsidies (330 personen)

340

JAARSTUKKEN 2008 April 2009

Recommend Documents