Jaarbericht Zorgverzekeraars Nederland

N ) bevor dert de gez a men lijk e bel a ngen

die ziek en fon dsv er zek er ingen en /of

en.

De

hoofdacti v iteit

t

n

va n

Zorg-

Jaarbericht 2002 Zorgverzekeraars Nederland

n

i t oefen en. Z N w i l i n de zorgsec t or

wa a r m o g e l i j k s a m e n m e t d e o v e r h e i d

va n

zorga a nbieders

en

pat i ë n t e n /

Jaarbericht 2 0 0 2 Zorgv erzek eraars N ede r l a nd

Vo o r w o o r d

Onder toezicht staan, toezicht houden. Veel uitdrukkingen die met toezicht hebben te maken hebben een negatieve klank. Het is niet leuk om door anderen op de vingers gekeken te worden hoe je als bedrijf functioneert. Wij weten het immers zelf wel. Toch is toezicht er niet voor niets. Want slechte bedrijfsvoering kan niet alleen het bedrijf schaden, maar ook mensen die met dat bedrijf, of de producten van dat bedrijf te maken hebben.

Zorgverzekeraars hebben een veelheid aan toezichthouders. Om er eens een paar, in willekeurige volgorde, te noemen: CVZ, CTZ, CTG, CBZ, de PVK, NMa, VWS, CBP, ECD, Nationale Ombuds­ man, Algemene Rekenkamer, Europese Commissie, Consumenten­bond, Media, Adviesraden, Ledenraden, Visitatiecommissies. De geinterviewden in dit Jaarbericht kijken kritisch naar de verzekeraars. Elk vanuit hun eigen perspectief of hun eigen norm, zoals het woordenboek Van Dale dat verwoord. Of zorg­verzekeraars het nu willen of niet, we worden in de gaten gehouden. Is het niet door officiële instanties als de Ombuds­ man en het CTZ, dan is het wel door de Consumenten­bond en de Media.

toezicht toe • zicht, [t’uzixt], het, g.mv., ‘het waken dat een persoon of zaak zich gedraagt of bevindt, dat een handeling geschiedt, overeenkomstig een bep. norm’

Toezicht vereist transparantie. Dat blijkt elke keer weer uit de krantenkoppen. Want hoe voert een verzekeraar zijn financiële huishouding? Hoe spreekt een verzekeraar kwaliteitseisen af met een zorgverlener? En hoe kunnen verzekerden hun verzekeraar aanspreken als iets niet goed gaat? Niet alles is transparant voor iedereen. Het is dan ook niet voor niets dat de geïnterviewden kritisch reageren in hun artikelen. Transparantie brengt een kwetsbare opstelling met zich mee. Anderen leggen de vingers op zere plekken, of nog niet ingevulde plekken. En dat is zo slecht nog niet, want juist die open houding van andere organisaties naar ons als verzekeraars toe, geeft dat we voortdurend onszelf mogen bewijzen en laten zien waarom we handelen zoals we handelen. En leren we hoe het nog beter kan. Het Jaarbericht levert een boeiend beeld van de complexe omgeving waarin de verzekeraars en in het bijzonder Zorgverzekeraars Nederland opereren.

‘De zorg kent een gesloten cultuur met een afkeer van externe verantwoording en openheid’, stond kortgeleden in Medisch Contact. Ik hoop dat we met dit Jaarbericht het tegendeel hebben bewezen.

Ik wens u veel leesplezier.

H.Wiegel, voorzitter Zorgverzekeraars Nederland

10 Verantwoordelijkheid overdragen, Martin Bontje, algemeen directeur Zorgverzekeraars Nederland

16 Zorgverzekeraars zijn dienstverleners, mr R. Fernhout, Nationale Ombudsman

22 Moeite met ondernemerschap, prof. dr W. van Voorden, voorzitter College Toezicht Zorgverzekeringen

28 Zorgverzekeraars aanspreken op zorgplicht, mevrouw drs A. Schipaanboord, Consumentenbond

34 Corporate Governance, prof. dr J.R. Glasz

Inhoud 40 Meer verantwoordelijkheid nemen, Eric Bassant, journalist

44 Jaaroverzicht 2002

50 De branche in cijfers

52 Bestuur, Directie en Raad van Advies

55 Leden

56 Colofon

perspectief [doorzichtkunde] fr. perspectif [idem]<me.lat. perspectivus, van perspicere (verl deelw. perspectum) [doorheen zien], van per [door] + spicere, specere [zien, kijken]

Eenieder kijkt vanuit zijn eigen perspectief of zijn eigen norm

moment verloren", waarschuwt Martin Bontje. "Dan verliezen we het vertrouwen van de politiek en het publiek dat we opgewassen zijn tegen onze taak. Wij zijn er klaar voor om onze regierol aan te nemen maar dan moet de overheid wel haast maken met aanpassing van de regelgeving en de ontbureaucratisering. Wíj worden nu afgerekend op het ontbreken van marktwerking, terwijl

Zorgverzekeraars Nederland

"Als er niet snel knopen worden doorgehakt over het nieuwe zorgstelsel dan gaat het juiste

de regels ons belemmeren om ermee van start te gaan." De impasse in de Nederlandse gezondheidszorg heeft zorgverzekeraars in een lastig pakket gebracht. "We moeten rekenschap afleggen aan de toezichthouder, aan het publiek en aan de politiek. Eigenlijk moeten we constateren dat we op alle fronten problemen hebben om dat goed te doen", zegt Bontje. "Dat komt niet doordat wij zo schimmig zijn, maar omdat we aan zoveel verschillende partijen verantwoording moeten afleggen. Vaak zijn die belangen strijdig met elkaar." "Toezichthouders vragen om naleving van de regeltjes", vervolgt Bontje, "maar de politiek vraagt om ze te overtreden. Verzekerden roepen dat we uit onze luie stoel moeten komen om eens wat marktgerichter aan de slag te gaan, maar zodra we dat doen worden we teruggefloten door de toezichthouder. Er zit dus altijd spanning tussen die verschillende wensen. Zolang de

Zorgverzekeraars zitten in een ingewikkelde spagaat. Ze moeten rekenschap afleggen aan tal van partijen: toezichthouders, consumenten, de media en nog vele anderen. Voor zorg­­verzekeraars is het lastig laveren tussen de soms tegengestelde belangen. De roep om marktwerking neemt toe, terwijl de mogelijkheden nog ontbreken om er echt mee aan de slag te gaan. De politiek vraagt om actie, de verzekerden om maatwerk en de toezicht­­houder om rechtmatigheid. "We doen het dus nooit goed", zegt ZN-directeur Martin Bontje.

regelgeving nog niet is aangepast aan het nieuwe marktdenken, loopt de toezichthouder achter de feiten aan en worden wij gefrustreerd in onze daadkracht." Zorgbemiddeling is volgens Bontje een voorbeeld van de spagaat waarin zorgverzekeraars verkeren. "Wij scheppen hoge verwachtingen met onze zorgbemiddelingsactiviteiten - dat is dus ook deels onze eigen schuld. Maar als we noodgedwongen door de schaarste moeten uitwijken naar het buitenland, staan de verzekerden weer boos op de stoep." Bontje wijst er bovendien op dat goed ondernemerschap en rechtmatigheid – waar de toezichthouder op controleert – op gespannen voet met elkaar staan. Het is lastig om verzekerden zorg op maat te bieden als je tegelijkertijd gehouden bent aan het gelijkheidsprincipe waar de toezichthouder op toetst. Volgens Bontje zou de overheid er goed aan doen om eerst de rol van de verzekeraars te formuleren en daaraan het toezicht aan te passen. "Ik ga er nog steeds vanuit dat de politiek het er in grote lijnen over eens is dat zij de sturende rol in de gezondheidszorg wil overdragen aan de zorgverzekeraars. Het nieuwe kabinet moet besluiten in welke mate er marktwerking moet komen, hoe het stelsel wordt gefinancierd en of het een privaatrechtelijk of een publiekrechtelijk stelsel moet worden. Voor ons zijn al deze vragen minder interessant. Als de politiek maar doet wat ze heeft beloofd: de verantwoordelijkheid aan ons overdragen en ons minder belasten met regelgeving."

10

11



Ve r a n t w o o r d e l i j k h e i d o v e r d r a g e n

hebben wat iets kost", verklaart Bontje. Zorgverzekeraars zijn daarom zeer teleurgesteld dat er

"De basisverzekering is niet het begin maar het sluitstuk van een vraaggestuurde gezondheids­

zo weinig terecht is gekomen van de 17 Bomhoff-aandoeningen. "We hadden gehoopt dat

zorg. Het duurt minimaal vier jaar voordat alle verzekeraars hun administraties op orde zullen

ziekenhuizen al met concrete voorstellen zouden komen, maar nu blijkt dat ze de boel gewoon

hebben. In de tussentijd kan je dus al aan de gang met andere aanpassingen."

administratief niet op orde hebben. Ik betwijfel daarom ook of we de DBC’s volgend jaar al

Bontje is niet bang dat de stelselwijziging er door alle politieke onzekerheid niet van komt – "anders keert de wal het schip". Wel maakt hij zich zorgen over de vertraging die een nieuwe

kunnen invoeren." Toch zijn er volgens Bontje al voldoende bewegingen in de markt. "Het gaat veel tijd kosten

kabinetsformatie met zich meebrengt. "We hebben te maken met ruim veertig nieuwe Tweede

om de vruchten van marktwerking te plukken. Als de tarieven worden losgelaten zullen we eerst

Kamerleden die zich volop gaan inzetten voor de thuiszorgsituatie van hun buurman of de

een prijsexplosie zien, voordat er concurrerende prijzen komen. Maar dat is het gevolg van de

bespoediging van de heupoperatie van moeder. Dat soort incidentele politiek leidt de aandacht

achterstanden. Dat zie je nu ook al gebeuren. Iedereen is geschrokken van de forse premie­

af van de fundamentele vraagstukken."

stijgingen begin dit jaar, maar dat komt door de inhaalslag die we nu maken. Vroeger kwam je op

Volgens Bontje moet het toezicht op zorgverzekeraars worden beperkt tot drie belangrijke elementen. Er moet een toezichthouder komen voor de mededinging, een toezichthouder die er

Zorgverzekeraars Nederland

De hernieuwde discussie over de basisverzekering is volgens Bontje minder interessant.

een wachtlijst en nu wordt je geholpen, al is het soms in het buitenland. Daar hangt nu eenmaal een prijskaartje aan."

op toeziet dat verzekeraars hun financiën en hun interne toezicht op orde hebben en een die waakt over de uitgaven. Die laatste moet dat volgens de ZN-directeur wel doen op basis van

Martin Bontje, algemeen directeur Zorgverzekeraars Nederland

doelmatigheid in plaats van – zoals nu het geval is – op basis van rechtmatigheid. "Het is soms nodig om aan een bepaalde verzekerde meer uit te geven om te voorkomen dat hij op een ander



moment veel meer gaat kosten."

Bontje vindt het spijtig voor het imago van verzekeraars dat marktwerking nog niet echt van de grond komt. "Het is heel gemakkelijk om met het medicijnendossier te zwaaien en dan te roepen; zie je wel, ‘die verzekeraars kunnen het ook niet’", zegt hij. "Maar realiseer je dan wel dat de overheid daar ook niets mee kon. Wij worden net zo goed gehinderd door het kartel van de farmaceutische industrie en bovendien ook door de regelgeving van diezelfde overheid. De overheid heeft dat probleemdossier gewoon over de schutting gegooid." Hij wijst graag naar de hulpmiddelen waar de marktwerking bijvoorbeeld wel goed op gang is gekomen. De Wet Tarieven Gezondheidszorg is er niet van toepassing en omdat er voldoende aanbieders zijn heeft dat een gunstig effect gehad op de prijs. Desondanks is het volume op peil gebleven. Maar dat komt volgens Bontje omdat de vraag om hulpmiddelen door de vergrijzing en de voortschrijdende techniek blijft toenemen. Door het succes bij de hulpmiddelen hebben zorgverzekeraars hoge verwachtingen over de DBC’s. "De grote concurrentieslag bij de ziekenhuizen kan pas plaatsvinden als we inzichtelijk

12

13

perspectief [doorzichtkunde] fr. perspectif [idem]<me.lat. perspectivus, van perspicere (verl deelw. perspectum) [doorheen zien], van per [door] + spicere, specere [zien, kijken]

"Een bestuursorgaan dat stelselmatig de wettelijke beslistermijnen overschrijdt, maakt zich bepaald ongeloofwaardig", zegt Nationale Ombudsman Roel Fernhout. "Het is een treurige ontwikkeling dat we moeten constateren dat steeds meer overheden en bestuursorganen zich niet aan de wet houden. Temeer, daar burgers wél worden gehouden aan de termijnen waarin bezwaar

Zorgverzekeraars die zich bezig houden met de uitvoering van de Ziekenfondswet en de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) vallen sinds 1998 als bestuursorgaan onder de bevoegdheid van de Nationale Ombudsman. "Voor sommige verzekeraars is dat nog wel even wennen", vertelt Fernhout. "Vooral particuliere verzekeraars zijn wel eens verrast dat ze met ons worden geconfronteerd. Zij hebben namelijk ook al te maken met de Ombudsman Zorgverzekeringen." De Nationale Ombudsman ontvangt jaarlijks – op een totaal van 9000 klachten - circa 130 klachten over zorgverzekeraars. Lang niet alle klachten worden in behandeling genomen, vaak omdat ze niet aan de voorgeschreven criteria voldoen. Een klacht moet eerst bij de zorgverzekeraar zelf zijn neergelegd, hij mag niet ouder dan een jaar zijn en er mag geen bezwaar of beroep mogelijk zijn. Veel klachten worden gaandeweg opgelost voordat het tot een onderzoek

Zorgverzekeraars zijn dienstverleners De Nationale Ombudsman heeft er zijn handen vol aan. Zorgverzekeraars hebben net als veel andere instellingen grote moeite met de regels van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) en dan in het bijzonder met de termijn­b epalingen.

komt. "Als een verzekeraar bijvoorbeeld na een verzoek van ons belooft binnen vier weken een beslissing te nemen over een aanvraag van een verzekerde, dan sluiten wij het dossier", legt Fernhout uit. "We zijn geen toezichthouder of inspectie waaraan verzekeraars verantwoording moeten afleggen. Wij laten ons primair sturen door een klacht en als het probleem opgelost kan worden is voor ons de kous af." De klachten over zorgverzekeraars wijken volgens Fernhout niet af van de algemene

De Ombudsman constateert dat ruim de helft van de circa 9000 klachten die hij per jaar ontvangt, overtredingen van beslissingstermijn betreft. Vooral de manier waarop klanten daarover worden geïnformeerd laat veel te wensen over.

klachten over andere overheidsinstellingen of bestuursorganen. "Het kan over van alles gaan, variërend van onheuse bejegening, facturering tot informatieverschaffing over premieachterstanden of vergoedingen. Zo hebben we onlangs een klacht gegrond verklaard waarbij een man een knieoperatie vergoed kreeg in een privé-kliniek, maar niet de overnachting in die kliniek. De informatie was heel onduidelijk. In de machtiging stond iets over een hotelkosten die niet zouden worden vergoed, maar niets over mogelijk verblijf in de kliniek." Net als de meeste overheidsinstanties tillen zorgverzekeraars, zo blijkt uit de klachten, ook niet zo zwaar aan de termijnen van de Algemene wet bestuursrecht die van toepassing zijn op het nemen van een beslissing over een bezwaarschrift. "Het is eerder regel dan uitzondering dat ze

16

17

N at i o n a l e O m b u d s m a n

of beroep moet worden aangetekend."

Fernhout constateert dan ook dat er een hiaat is in de rechtsbescherming van verzekerden.

Ombudsman vorig jaar besloot om op eigen initiatief onderzoek te doen naar de naleving van

"Wij hebben niets te zeggen over de particuliere zorgaanbieders. We kunnen alleen maar hopen

bepalingen in de Awb door zorgverzekeraars. De resultaten van het onderzoek onder vier

dat zo’n instelling iets opsteekt van de klachten die wij via het CAK ontvangen." Fernhout stelt

verzekeraars – Nuts, Groene Land Achmea, Anova en Salland – zijn afgelopen december

dat een tweedelijns klachteninstantie – zoals de Ombudsman is voor de zorgverzekeraars - voor

gepubliceerd en verspreid onder alle verzekeraars.

de zorgverleners ontbreekt. De Inspectie voor de Volksgezondheid die voorheen die functie

Uit het onderzoek komt naar voren dat zorgverzekeraars soms de mankracht missen om

bekleedde, waakt nu alleen nog over de naleving van de Wet Klachtrecht Cliënten Zorgsector.

dergelijke procedures naar behoren af te handelen. Het probleem wordt ook makkelijk

"Maar een landelijk overzicht van het type klachten over de zorgaanbieders en hoe ze die

afgeschoven op het College van Zorgverzekeringen (CVZ) die de stroom adviesaanvragen voor

afhandelen, ontbreekt", stelt Fernhout.

bepaalde medische verstrekkingen niet aan kan. "Niet geheel ten onrechte", erkent Fernhout,

Hij steunt dan ook het huidige pleidooi voor een "medische" Ombudsman, hoewel hij zelf

"maar het CVZ wordt wél vaak te laat ingeschakeld. Het grote probleem is de prioriteitstelling

liever een andere benaming ziet. "Het is goed om een beeld te hebben van de onvrede en de

van de verzekeraars. Er wordt gewoon onvoldoende aandacht besteed aan het communicatieve

knelpunten in de zorg. Daar kan je wat mee doen."

aspect. Informeer verzekerden gewoon over de vertraging in de behandeling of vraag instemming van de verzekerde om de wettelijke termijn te passeren." Zorgverzekeraars erkennen het probleem wel volgens Fernhout. "Zorgverzekeraars

Fernhout verwacht dat het nieuwe zorgstelsel – als het er nog van komt - de taak van de Ombudsman wellicht vereenvoudigt. "In het nieuwe stelsel krijgen verzekeraars een duidelijke regierol. We kunnen ons dan simpelweg de vraag stellen of aan de zorgplicht is voldaan. Maar

Nederland reageerde heel positief op de bevindingen uit het rapport. Men is zich duidelijk

dan nog zullen we klachten altijd beoordelen op basis van de wettelijke voorschriften en dat wat

bewust van de problemen en de verantwoordelijkheid die verzekeraars hebben naar verzekerden

reëel mogelijk is. Ik ben ook wel benieuwd of het aantal klachten dan toeneemt. We hebben

toe. Of het rapport ook effect heeft op de handelswijze van verzekeraars zal in de praktijk moeten

bijvoorbeeld tot nog toe helemaal geen klachten over wachtlijsten gehad. Dat heeft me ook wel

blijken", denkt de Ombudsman. "Nu is dat nog te vroeg. Misschien kunnen we over een jaar

verbaasd."

constateren of de boodschap is aangekomen."

Algemeen geldt volgens Fernhout dat bij veel instanties het besef nog moet komen dat ze

Over het algemeen reageren zorgverzekeraars positief op de inmenging van de Ombudsman,

een dienstverlener zijn. "Je merkt ook dat instellingen die wél die knop hebben omgezet dat

vindt Fernhout. "Ze werken ruimhartig mee aan onze onderzoeken en leggen zich vrijwel altijd

direct merken aan een drastische vermindering van het aantal klachten. Dat gebeurde

neer bij onze bevindingen of oordelen. Wij denken ook dat zorgverzekeraars er hun voordeel

bijvoorbeeld bij Informatie Beheer Groep. Na een jarenlange stroom van klachten vond enige

mee kunnen doen. Wij leggen de knelpunten van hun dienstverlening immers bloot."

jaren geleden een metamorfose plaats. Dat vraagt wel om forse investeringen, bijvoorbeeld in anders geschoold personeel en een open en positieve houding jegens klachten."

Fernhout vindt niet dat zorgverzekeraars overal op kunnen worden afgerekend. Als voorbeeld noemt hij de problemen met de facturering van het Centraal Administratiekantoor

mr R. Fernhout, Nationale Ombudsman

(CAK) voor thuiszorg. Dat is net als overigens de facturering van de zorgkantoren voor AWBZzorg een groot struikelblok voor verzekerden. "Voor verzekerden kan het heel dramatisch zijn als kosten niet op tijd worden gefactureerd. Maar we moeten constateren dat als de instellingen van thuiszorg of AWBZ-zorg hun rekeningen niet tijdig naar het CAK of zorgkantoor sturen, je dat de verzekeraar niet kan aanrekenen. In zo’n geval worden wij gedwongen onze handen van de zaak af te trekken, hoe zuur dat ook voor de verzekerde is."

18

19

N at i o n a l e O m b u d s m a n

zich niet houden aan de wettelijke termijnen", zegt Fernhout. Vandaar ook dat de Nationale

perspectief [doorzichtkunde] fr. perspectif [idem]<me.lat. perspectivus, van perspicere (verl deelw. perspectum) [doorheen zien], van per [door] + spicere, specere [zien, kijken]

"Zorgverzekeraars klagen wel eens over het strenge toezicht op de besteding van publieke middelen. Maar we hebben nu eenmaal te maken met een hybride systeem, waar een grijs gebied zit tussen het publieke en het private deel. Het is niet uit te sluiten dat publieke middelen ‘per ongeluk’ worden aangewend voor private doeleinden, terwijl dat omgekeerd niet zo snel zal voorkomen. Wij moeten er simpelweg op toezien dat dit niet gebeurt. Het is niet zo dat het toezicht de maat der dingen is", herhaalt Van Voorden zijn bekende visie. Het CTZ is bij wet ingesteld om te controleren of de zorgverzekeraars de wet- en regelgeving in de Ziekenfondswet en de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) naleven. Het orgaan rapporteert jaarlijks over de individuele zorgverzekeraars aan het ministerie van VWS en het College voor Zorgverzekeraars en brengt daarnaast een jaarlijkse rapportage uit over de algemene

"In dit algemene rapport leggen we de zere plekken bloot", vertelt Van Voorden. "Er zijn knelpunten in de wet- en regelgeving waar zorgverzekeraars regelmatig tegenaan lopen. Zo hebben we onlangs gewezen op de complexe berekening van de eigen bijdrage in de thuiszorg. Ook hebben we bijvoorbeeld gewezen op de ‘halve’ vergoeding van de alarmeringsapparatuur voor thuis­wonende ouderen. Het apparaat in de woning wordt vergoed maar de aansluiting ervan op

De maatschappelijke verantwoordelijkheid van zorgverzekeraars neemt toe naarmate er meer marktwerking in de gezondheidszorg ontstaat. Kunnen verzekerden onder alle omstandigheden rekenen op goede en betaalbare zorg? Dat is kerntaak die het College Toezicht Zorgverzekeringen (CTZ) voor zichzelf ziet. "Het gaat ons natuurlijk niet om de regels als zodanig, maar of verzekerden via die regeltjes krijgen wat hen toekomt", aldus CTZ-voorzitter professor Van Voorden.

communicatie­poorten van familie of verzorgers niet." Van Voorden vervolgt: "Wij brengen dit soort misstanden onder de aandacht van de beleids­ makers en hopen dan dat er nota van wordt genomen. Soms gebeurt dat wel en soms niet. Het gaat lang niet altijd snel genoeg, maar dat komt omdat de overheid nu eenmaal een bredere belangen­afweging moet maken dan de toezichthouder. Zorgverzekeraars willen het liefst, als er sprake is van knellende regels, dat de toezichthouder een oogje toeknijpt. Daar kunnen we natuurlijk niet aan beginnen omdat we juist de taak hebben om op de naleving van de regels toe te zien. Wij kunnen niet meer doen dan die knelpunten onder de aandacht van de beleidsmakers brengen." De CTZ-voorzitter vindt dat zorgverzekeraars wel erg veel klagen over de knellende wet- en regelgeving. "Een en ander is inderdaad behoorlijk gedetailleerd maar dat mag geen excuus zijn voor alles." Hij wijst op de 3 procentsregeling waarmee zorgverzekeraars ruimte hadden om aan zorg­vernieuwing te doen. "Men vond de randvoorwaarden zo strak dat het geld onbenut op de plank bleef liggen. De regeling is met ingang van 2003 gewijzigd; ontdaan van de strakke regelgeving en verruimd naar 5 procent. Ik ben benieuwd of zorgverzekeraars nu wel de verantwoordelijkheid oppakken die ze naar eigen zeggen ambiëren."

22

23



Moeite met ondernemerschap

C o l l e g e To e z i c h t Z o r g v e r z e k e r i n g e n

stand van zaken.

moeten worden gevolgd; hoewel er natuurlijk mogelijkheden zijn voor beroep en bezwaar. "Vaak gaat het om problemen in de administratieve organisatie", vertelt Van Voorden. "Zo kan het zijn dat een

een verzekeraar alleen dat hij de verzekerdenadministratie op orde heeft en that’s it. En niet hoe dat er precies moet uitzien." Maar zolang er geen sprake is van een volledig concurrerende markt waarin verzekerden een

verzekerde niet op tijd wordt uitgeschreven zodat een zorgverzekeraar ten onrechte vergoedingen voor

dwingende invloed uitoefenen op de bedrijfsvoering van zorgverzekeraar, blijft toezicht nodig.

die verzekerden blijft ontvangen. Het is wel voorgekomen dat een verzekeraar jaar na jaar riep dat ze

"Misschien dat onze rol in een nieuw publiek stelsel wel wat afstandelijker wordt", denkt Van Voorden.

bezig was met een verbeterplan. Op een gegeven moment is dat voor ons niet meer acceptabel. Dan

"We kunnen wellicht indirect, over de schouders van de verzekerden heen, toezicht houden op zaken

trekken we de gereedschapskist open."

als transparantie van de tarieven, de polissen en klachtenprocedures."

In zo’n geval verscherpt het CTZ het toezicht op de betreffende verzekeraar. De directie – soms

"Het zou mooi zijn als je de prestaties van een zorgverzekeraar in één rapportcijfer zou kunnen

vergezeld van de voorzitter van de raad van commissarissen - moet zich komen verant­woorden. En als

vatten", mijmert Van Voorden. "Als een verzekeraar van een acht naar een zes min zakt, heb je meteen

zaken niet onmiddellijk op orde worden gebracht kan dat financiële gevolgen hebben. In extreme

een openbare discussie en het geeft verzekerden een instrument in handen om te shoppen. Het maakt

gevallen kan er een bewindvoerder worden aangesteld. Volgens Van Voorden is dit laatste tot nog toe

eigenlijk niet uit welke instantie die controlerende rol vervult: wij, een marktmeester of consumenten­

slechts enkele keren gebeurd.

organisaties. Het gaat er om dat verzekeraars scherp worden gehouden zolang er nog geen werkelijke

Het CTZ is vooral ook zeer alert op de verdeling van concernbrede kosten zoals sponsoring, automatisering en reclamekosten over de publieke en private middelen binnen een concern. Een

concurrentie is." Het is volgens Van Voorden nog maar de vraag of zorgverzekeraars opgewassen zijn tegen hun

typisch voorbeeld van zo’n beoordeling is het salaris van een ziekenfondsdirecteur die tevens bestuurs­

taak in een vrije markt. "Tachtig procent van de markt is in handen van vijf grote conglomeraties.

lid is van de holding. Maar vooral sponsoring en reclame-activiteiten zijn lastige zaken. "Moeten

Daarnaast betwijfel ik of het ondernemerschap van zorgverzekeraars wel sterk genoeg is ontwikkeld.

ziekenfondsverzekerden toekijken hoe voetballers met het logo van hun verzekeraar op hun rug

Tot nog toe hebben ze niet bewezen dat ze goed zijn om zorg in te kopen. Dat is natuurlijk lastig in

spelen? Je kan stellen dat sponsoring en reclame niet in het belang is van iemand als deze verplicht via

markten waar aanbodschaarste heerst, maar waar dat niet het geval is, zoals bijvoorbeeld in het zittend

het ziekenfonds is verzekerd. Aan de andere kant moeten zieken­fondsen juist met elkaar concurreren.

ziekenvervoer, lukt het ze ook niet om scherp over prijzen te onderhandelen. Vaak worden bestaande

Dat zijn ingewikkelde vraagstukken", zegt Van Voorden.

contracten gewoon stilzwijgend verlengd."

Algemeen oordeelt het CTZ in dergelijke gevallen dat de uitgave verdeeld moet worden onder

Illustrerend voor de moeite die zorgverzekeraars hebben met ondernemerschap, zijn volgens

het aantal bedrijfsonderdelen dat er belang bij heeft. Na een recente uitspraak van de Raad van State

Van Voorden de ervaringen met het uitvoeringsverslag. "De bereidheid om mee te werken aan de

in het geval van sponsoractiviteiten van Univé, geldt dat het aantal verzekerden per bedrijfsonderdeel

modernisering van het toezicht is er zeker. Zorgverzekeraars zien in dat het belangrijk is om je beleid

maatgevend is.

transparant en helder naar buiten te brengen. Maar in praktijk lukt het ze nog slecht om hun

C o l l e g e To e z i c h t Z o r g v e r z e k e r i n g e n

Het CTZ corrigeert zorgverzekeraars meestal in financiële zin. De uitspraken van het CTZ

De voortdurende stelseldiscussie ondermijnt het gezag van het CTZ wel enigszins, vindt Van Voorden. "Zorgverzekeraars denken dat als er een privaat stelsel komt, ze straks toch van ons af zijn.

zodat het moeilijk is om achteraf te constateren of de beleidsdoelstellingen gehaald zijn of niet." De kritiek dat de openbaarheid van het uitvoeringsverslag op gespannen voet zou staan met het

Maar als het de publieke kant opgaat – waar het nu toch naar uitziet - zitten ze tot aan de lengte der

concurrentiebeginsel wuift Van Voorden weg. "Het lukt beursgenoteerde ondernemingen ook om hun

dagen aan ons vast."

maatschappelijke verantwoordelijkheid te nemen en daar verslag van te doen. Ik zie niet in waarom

"De overheid zal altijd een vinger aan de pols willen houden als het gaat om betaalbaarheid,

dat voor zorgverzekeraars anders zou zijn. Daar komt bij dat het gaat om publieke middelen en om

toegankelijkheid en kwaliteit van de zorg. Maar de uiterst gedetailleerde wet- en regelgeving zoals we

de uitvoering van wettelijke taken. In feite is het uitvoeringsverslag niets anders dan de tekst van je

die nu kennen, zal moeten plaatsmaken voor meer globale regelgeving. Ik kan me voorstellen dat er

jaarverslag."

voor het CTZ een taak ligt om daar handen en voeten aan te geven. We eisen dan bijvoorbeeld van professor dr W. van Voorden, voorzitter College Toezicht Zorgverzekeringen

24

25



beleidsdoelstellingen precies en meetbaar te formuleren. Het valt ons op dat ze daar vaag in blijven

perspectief [doorzichtkunde] fr. perspectif [idem]<me.lat. perspectivus, van perspicere (verl deelw. perspectum) [doorheen zien], van per [door] + spicere, specere [zien, kijken]

"Consumenten beschouwen zorgverzekeraars nog steeds vooral als administratiekantoor; een doorgeefluik voor rekeningen. Het lukt verzekeraars blijkbaar onvoldoende om consumenten ervan te doordringen dat ze meer zijn dan dat", zegt Schipaanboord. "Verzekerden realiseren zich nog onvoldoende dat er tegenwoordig al veel keuze is tussen het vergoedingenpakket, de service en de premiehoogte van de verschillende verzekeraars." Wachtlijstbemiddeling is volgens Schipaanboord een goed voorbeeld van deze tekortkoming in de herpositionering van zorgverzekeraars. "Verzekerden stappen nog steeds in eerste instantie naar hun arts of huisarts als ze lang moeten wachten op een medische behandeling en niet naar hun verzekeraar. En dat ondanks de inspanningen van verzekeraars om consumenten te wijzen op wachtlijstservice. Blijkbaar hebben de landelijke reclamespotjes dus niet zoveel effect. Ik denk ook dat je verzekerden pas bereikt als ze eenmaal patiënt zijn. Een poster in de wachtkamer van de

Zorgverzekeraars staan volop in de belangstelling. Ze moeten zich van elkaar zien te onder­ scheiden door kwaliteit, zaken als wachtlijstbemiddeling, transparantie en keuze­v rijheid aan te bieden. Consumentenorganisaties hameren steeds op betere dienstverlening. Maar kunnen

cardioloog, waar je net te horen hebt gekregen dat je drie maanden moet wachten op een bypassoperatie, heeft waarschijnlijk meer effect." De belangstelling van de Consumentenbond voor zorgverzekeraars is een aantal jaar geleden opgewekt. "Door de verschraling van de gezondheidszorg is het onderwerp steeds meer gaan leven bij onze leden", vertelt Schipaanboord. "Het is niet zo dat wij het op zorgverzekeraars

verzekeraars ook worden afgerekend op de algemene problemen in de zorg? Atie Schipaanboord, campagneleider gezondheidszorg van de Consumentenbond vindt van wel. "De consument sluit nu eenmaal een contract af met een zorgverzekeraar en niet met de overheid of zorgverlener."

hebben gemunt. Verzekeraars zijn simpelweg het aanspreekpunt voor de consument als het gaat om de levering van zorg en verzekeraars hebben nu eenmaal een zorgplicht naar die verzekerden. De regierol waar verzekeraars in de toekomst op moeten worden aangesproken maakt het voor ons extra interessant om de vinger aan de pols te houden." De Consumentenbond publiceert regelmatig onderzoeken over de dienstverlening en prijzen van verzekeraars en concludeert dat het nog altijd beter kan met de klantgerichtheid. Het is voor de consument moeilijk verzekeraars op basis van prijs en kwaliteit met elkaar te vergelijken, laat staan om tijdig van verzekeraar te veranderen. Ook ontbreekt het volgens de bond vaak aan heldere informatie over vergoedingen, wachtlijstbemiddeling, gecontracteerde zorgverleners, polisvoorwaarden, betalingstermijn en klachtenafhandeling. Uit het onderzoek "Vastgelopen in de zorg" dat de Consumentenbond eind vorig jaar publiceerde blijkt dat verzekerden vooral ook lijden onder kleine frustraties zoals rompslomp bij de aanvraag van hulp­ middelen of voorzieningen uit de AWBZ. De bond pleit daarom ook voor één loket waar de consument terecht kan met al zijn zorgvragen. Het persoonsgebonden budget is volgens de bond bij uitstek het middel om de consument meer keuzevrijheid te geven. "Maar dat vraagt dus wel om transparantie en vergelijkbaarheid van de dienstverlening van zorgverzekeraars", aldus Schipaanboord.

28

29

Consumentenbond

Zorgverzekeraars aanspreken op zorgplicht

Enige jaren geleden is de actie "meldpunt zorgverzekeraars" gestart en sindsdien opereert

voor optimale vrije marktomstandigheden, transparantie, goede klachtafhandeling e.d. Kortom,

een speciaal "panel van verzekerden" om de dienstverlening van verzekeraars te toetsen. Volgens

een toezichthouder die de voorwaarden schept voor een zorgmarkt waarin de consument goed

Schipaanboord staan zorgverzekeraars over het algemeen open voor de aanbevelingen die uit de

bediend kan worden.

onderzoeken van consumentenorganisaties voortkomen. "Maar vaak worden ze toch niet in de

Zorgverzekeraars en zorgverleners verschuilen zich volgens Schipaanboord soms te

praktijk gebracht. Het loopt stuk op interne organisatie of op de eigen prioriteiten. Je ziet die

gemakkelijk achter het onzekere politieke klimaat en de onduidelijkheid over de introductie van

keuzes duidelijk terug op de websites. Bij de ene verzekeraar word je onmiddellijk geattendeerd

marktwerking in de zorg. "Door alle tegenstrijdigheden komt de klantgerichtheid maar moeilijk

op wachtlijstbemiddeling, bij de andere moet je soms wel vier keer doorklikken om er tegenaan

van de grond. Er wordt hard gewerkt aan een betere dienstverlening en vanwege de aanzienlijke

te lopen."

premieverschillen is er inmiddels al veel te kiezen voor de consument, maar de informatie erover

Voor de consument is het moeilijk grip te krijgen op de Nederlandse gezondheidszorg, denkt Schipaanboord. "Wie moet je nu aanspreken op zijn verantwoordelijkheid om de

naar de klanten toe is slecht." Om consumenten te helpen verzekeraars onderling te vergelijken gaat de bond een prestatie­-

consument te voorzien van een goede gezondheidszorg? De bal wordt steeds rond gespeeld.

indicator ontwikkelen. Op de zogenoemde Company Report Card moet de consument in een

Zorgverleners roepen dat ze met hun rug tegen de muur staan door personeelsgebrek of

oogopslag kunnen zien welke kenmerken een verzekeraar heeft. Doet hij bijvoorbeeld veel aan

budgetproblematiek, zorgverzekeraars beroepen zich op bijvoorbeeld de contracteerplicht en

wachtlijstbemiddeling, snelle administratieve verwerking of houdt hij primair de premies laag?

allemaal lopen ze aan tegen de bureaucratische regeltjes. Toch vinden wij dat zorgverzekeraars

Volgens Schipaanboord dient de kaart een tweeledig doel. "De consument kan makkelijk kiezen

aangesproken moeten worden op hun zorgplicht. Het lukt sommige verzekeraars namelijk wel

en verzekeraars worden zo geprikkeld hun dienstverlening te verbeteren en vooral inzichtelijk te

om hun verzekerden goed te bedienen, om goede initiatieven te lanceren of bijvoorbeeld de

maken."

noodzakelijke zorg in het buitenland te contracteren." Schipaanboord erkent dat het in het huidige politieke klimaat niet eenvoudig is voor

mevrouw drs A. Schipaanboord, Consumentenbond

verzekeraars om zich te profileren als dienstverlener. "Je moet investeringen maken en anders geschoold personeel aantrekken. Voordat je die kosten maakt wil je als verzekeraar natuurlijk wel weten of het de moeite waard is. Het is momenteel zo onzeker welke kant het uitgaat met de

politiek blijft maar huiverig om allerlei knopen door te hakken." "Als er straks een nieuw regeerakkoord ligt, zullen we de politiek ook aanspreken op haar verantwoordelijkheid in dit proces", vervolgt Schipaanboord. De Consumentenbond eist duidelijkheid over het nieuwe zorgstelsel, de inhoud van het basispakket, de premiehoogte en de eigen bijdrage. "De stelselwijziging is een voorwaarde voor het aanpakken van de problemen in de zorg. Wat ons betreft hoort daar ook de afschaffing van het Budgettair Kader Zorg bij. Je kan niet aan de ene kant vanuit Den Haag zorgverlening afdwingen, daarbij de zorgverzekeraars een regierol toekennen en vervolgens aan de andere kant de geldkraan dichthouden." Er zal volgens Schipaanboord wel een toezichthouder nodig zijn om te voorkomen dat de prijzen de pan uit rijzen. De Consumentenbond pleit voor een ‘marktmeester’ die zorg draagt

30

31

Consumentenbond

zorgmarkt. We wachten op een nieuw kabinet, de basisverzekering staat wéér ter discussie en de

perspectief [doorzichtkunde] fr. perspectif [idem]<me.lat. perspectivus, van perspicere (verl deelw. perspectum) [doorheen zien], van per [door] + spicere, specere [zien, kijken]

Belangrijkste conclusie uit het rapport van afgelopen zomer was dat een privaatrechtelijk georganiseerde onderneming wel degelijk in staat is om publieke taken op verantwoorde wijze uit te voeren, mits de regels in acht worden genomen. "De hybride rol van zorgverzekeraars als uitvoerders van publieke en private taken is geen enkel probleem als het interne toezicht maar goed is geregeld. Ziekenfondsen kunnen alleen maar profiteren van de efficiëntie van particuliere verzekeraars", zegt professor dr J.R. Glasz, hoogleraar Corporate Governance aan de Universiteit van Amsterdam. Het is volgens Glasz juist belangrijk dat verzekeraars die zowel publieke als private middelen beheren, gezamenlijk optrekken - met uitzondering van de financiële verantwoording - en niet apart zoals sommigen wel bepleiten. "Men vreest vaak dat ziekenfondsgelden weglekken naar private doelen, maar ik denk dat het eerder omgekeerd is:

Het begrip ‘Corporate Governance’ is eind vorige eeuw overgewaaid vanuit het bedrijfsleven naar niet-commerciële instellingen. Na de woningcorporaties, het hoger beroepsonderwijs en enkele culturele organisaties zijn ook zorgverzekeraars aan de slag gegaan met het concept van

door het synergievoordeel kunnen de nominale premies voor ziekenfondsverzekerden laag worden gehouden. Gecombineerde verzekeraars kunnen door hun volume namelijk zorgen voor forse inkoopvoordelen en dergelijke." Maar de uitzonderlijke positie van zorgverzekeraars vraagt wel om een goede organisatie van het interne toezicht. Zorgverzekeraars wijken niet alleen af van andere sectoren vanwege

C o r p o r at e G ov e r n a n c e

de vermenging van publieke en private taken, maar ook vanwege de diversiteit aan rechtspersonen. Terwijl in andere sectoren meestal een type rechtspersoon overheersend is,

bestuurlijke en maatschappelijke verantwoording. De commissie Health Insurance Governance onder voorzitterschap van professor Jaap Glasz onderzocht in opdracht van Zorgverzekeraars Nederland hoe verzekeraars het best kunnen beantwoorden aan de eisen van goede governance.

een NV, BV of een stichting, worden ze bij de zorgverzekeraars allemaal aangetroffen: NV, BV, Stichting en Onderlinge Waarborg Maatschappij (OWM). Een ander lastig punt in het dossier van de Health Insurance Governance is en blijft het feit dat de aanbevelingen gedaan moesten worden in een fase waarin politieke onduidelijkheid heerst over de toekomst van het zorg- en verzekeringsstelsel. De commissie spreekt zich in haar rapport dan ook niet uit over een nieuw stelsel, net zomin als over de stand van zaken in het huidige stelsel van verantwoording en toezicht. De roep om normering van behoorlijk bestuur is ontstaan in de jaren tachtig in de

toezichthouder nog samen in het bestuur zijn vertegenwoordigd - en het Europese continent. "Het ging slecht met de economie en het bedrijfsleven en er waren een aantal incidenten die de kwestie van aansprakelijkheid en goed bestuur opriepen", vertelt Glasz. De uitspraken van het American Law Institute in deze zaken kregen een zekere status en zo ontstond het begrip Corporarate Governance: een samenhangend geheel van goed bestuur,

35

34

C o r p o r at e G ov e r n a n c e

Verenigde Staten en later overgewaaid naar Groot-Brittannië – waar directie en

intern toezicht en verantwoording over het beleid, bestuur en toezicht. Glasz vervolgt: "Het

adviesraad wel wat vertellen om ze hun werk goed te laten doen. Dat vergt openheid van

belang van de toezichthouder is onlangs door de Enron-affaire nog eens benadrukt. Het blijkt

zaken en lef. Maar je creëert via de ledenraad dan wel de gewenste transparantie naar buiten

maar weer dat het toezicht volledig onafhankelijk en bovendien deskundig moet zijn."

toe. Maatschappelijke verantwoording dus."

De sprong naar niet-commerciële of semi-commerciële organisaties is volgens Glasz

Of de aanbevelingen van zijn commissie zullen worden nageleefd, moet blijken uit

eenvoudig te verklaren. "We vinden als maatschappij tegenwoordig dat ook niet-

evaluatie, zegt Glasz. "Het is een groot manco dat de regelgeving in corporate governance

ondernemingen goed bestuurd moeten worden. Ook de schoolkas of onze privé voetbalclub

nog niet afdwingbaar is. De enige bondgenoot is de mogelijkheid van aansprakelijkheid.

moet behoorlijk worden bestuurd en het toezicht daarop moet zijn geregeld. Er werd vroeger

e merken al dat het die kant uit gaat. Er ontstaat jurisprudentie over wat behoorlijk en

heel luchtig gedaan over dat soort bestuursfuncties, maar je kan grote bokken schieten als

verantwoord bestuur is en dat leidt op den duur tot zelfregulering. Maar het is een lange

bestuurder in de non-profitsector. Kijk maar eens wat er met de Gay-Games gebeurde

weg voordat die opvattingen beklijven over de breedte."

bijvoorbeeld. Nu steeds meer organisaties hun eigen broek moeten ophouden is de roep om verantwoord bestuur alleen maar belangrijker geworden." Duidelijke regels over verantwoording weerhouden bedrijven ervan om regels te

Glasz hoopt dan ook zeer dat het bestuur van ZN de laatste aanbeveling uit het rapport overneemt. En dat is de aanbeveling om de naleving van de aanbevelingen Health Insurance Governance en die van goed verzekeraarschap uit 1997 te verankeren met het lidmaatschap

overtreden, is de stellige overtuiging van Glasz. "Ik denk dat een bedrijf zich wel drie keer

van ZN. "Je hebt dan tenminste een sanctie als een verzekeraar zich niet houdt aan de

bedenkt om zijn boekje te buiten te gaan als het zich vroeg of laat moet verantwoorden. Ons

gedragsregels."

advies aan de zorgverzekeraars is om het intern toezicht te spiegelen aan het externe toezicht, hoe streng en gedetailleerd dat ook moge zijn. Want als het interne toezicht die externe

professor dr J.R. Glasz

toezichteisen eenmaal adequaat meeneemt, dan is een externe toezichthouder uiteindelijk niet meer nodig." De commissie pleit in haar rapport daarom voor een evenwichtige en behoorlijke samenstelling van de raad van toezichthouders of commissarissen. Behalve dat de gekozen personen deskundig, betrouwbaar en onafhankelijk moeten zijn, dienen ze ook evenwichtig te zijn en "gekozen uit maatschappelijk velden met zowel publieke als private referentiekaders", zo luidt het advies. Verder heeft de commissie voorgesteld een adviesraad op te tuigen die als klankbord moet dienen voor verzekerden- en maatschappelijke vraagstukken. De adviesraad moet bestaan uit verzekerden en andere belangenvertegenwoordigers zoals gemeenten, patiëntenverenigingen en zorgaanbieders. Bij een OWM hoeft in principe geen adviesraad te

C o r p o r at e G ov e r n a n c e

worden ingesteld als deze functie al naar behoren door de reeds bestaande ledenraad wordt vervuld. Maar dat laatste valt nog te betwijfelen want uit onderzoek van bureau Nivel bleek onlangs dat 90 procent van de verzekerden niet op de hoogte is van het bestaan van de ledenraad en zijn bevoegdheden. Een goede adviesraad is volgens Glasz ‘een bewijs van kracht’. "Je moet de leden van een

37

36

perspectief [doorzichtkunde] fr. perspectif [idem]<me.lat. perspectivus, van perspicere (verl deelw. perspectum) [doorheen zien], van per [door] + spicere, specere [zien, kijken]

de premie­verhogingen van dit jaar. "Als ik wat rondbel, krijg ik een vaag verhaal over algemene kostenstijgingen in de zorg. Maar niemand kan mij uitleggen hoe het komt dat de premies bij alle verzekeraars met dezelfde percentages zijn verhoogd. De indruk ontstaat dan

Eric bassant, journalist

Nog steeds heeft journalist Erik Bassant geen bevredigende verklaring gekregen voor

al snel dat men niet echt probeert om goedkopere zorg in te kopen en dat kostenstijgingen gewoon een op een worden doorberekend aan de klant." Bassant wacht op de komst van een prijsstunter: een verzekeraar die inzet op lage premies zonder franje en daarmee, net als Easyjet indertijd, de verzekeringswereld op zijn kop zet. "Ik vind het vreemd dat er nog zo weinig vernieuwing van de grond komt. Het blijft lastig om te switchen van verzekeraar, de polissen blijven onleesbaar en de premie­opbouw ondoorzichtig. Waarom niet één A4-tje met de belangrijkste voorwaarden; maximaal zoveel

De media hebben de zorg ontdekt als aandachtsgebied. In consumenten­p rogramma’s worden dolle grappen gemaakt over de falende dienstverlening van zorgverzekeraars, maar ook de serieuze pers houdt de vinger aan de pols.

weken wachttijd, garantie op zorg van een huisarts, een verloskundige etc. Mensen weten dan waar ze aan toe zijn en kunnen hun verzekeraar aan die beloftes houden." De toegenomen aandacht van de media voor zorgverzekeraars is volgens Bassant eenvoudig te verklaren. "Patiënten zijn mondiger en eisen toegang tot goede zorg. Verzekeraars hebben nu eenmaal een regierol toebedeeld gekregen in dat geheel. Als jour­ nalist heb je de taak om de spanningsvelden tussen de spelers in het veld bloot te leggen. Wie doet zijn werk goed en wie niet? Het lijkt vaak alsof we daardoor alleen gefocust zijn op zaken waar het misgaat. Dat komt misschien wel naar over."

"De forse premiestijgingen van begin dit jaar bijvoorbeeld vragen ook om uitleg", legt Eric Bassant, journalist van het Financieele Dagblad uit."Je vraagt je af waarom er onder de verzekeraars nog geen prijsstunter zoals Easyjet is opgestaan."

Het is volgens de FD-journalist een grote uitdaging om de grote lijnen voor het publiek te ontrafelen. "De zorg is uiterst complexe materie om aan de lezer uit te leggen. Bij problemen wijzen de partijen allemaal naar elkaar. Huisartsen en specialisten schuiven verzekeraars de zwarte piet toe en verzekeraars wijzen bij het minste of geringste de beschuldigende vinger naar de politiek. Soms ontwikkelen verzekeraars hele goed alternatieven om wachtlijsten te ontlopen maar vervolgens kloppen ze wel meteen aan in Den Haag voor financiering. Men is weinig bereid om risico’s te nemen uit eigen vermogen, en sterk geneigd onmiddellijk een beroep te doen op de collectieve middelen. Dan gaat de nominale premie gewoon omhoog." Verzekeraars zouden volgens Bassant in een vrije markt meer hun eigen verantwoordelijk­heid moeten nemen. "Sommige verzekeraars doen dat al heel goed zoals bijvoorbeeld CZ en VGZ. Die ontwikkelen bijvoorbeeld zo’n mobiel huisartsenteam.

40

41



M e e r v e r a n t wo o r d e l i j k h e i d n e m e n

"Het gevaar bestaat dat particuliere verzekeraars – die alle hoge risico’s veilig hebben

genoeg van de daken. Ik kan me voorstellen dat er bij de consument dan snel een negatief

afgedekt met de standaardpakketpolis - met elkaar gaan concurreren om de lage risico’s en

beeld ontstaat. Die denkt dat zijn verzekeraar lekker premie vangt en verder lui achterover

ziekenfondsen om de hoge risico’s. Dat lijkt me een zeer onwenselijke situatie." De invloed van Europa zal de marktwerking volgens hem verder stimuleren. "Je ziet

leunt." Bassant erkent wel dat de ene verzekeraar meer kan op een bepaald terrein dan de

Eric bassant, journalist

Andere verzekeraars doen misschien ook goede dingen maar die schreeuwen dat niet hard

dat de uitstroom van zorg naar het buitenland leidt tot hele goede initiatieven vanuit

ander. Het is bijvoorbeeld makkelijker voor een verzekeraar met een groot eigen

instellingen zelf. Denk aan de uitbreiding van de St. Maartenskliniek. Die directie maakt

vermogen om risico’s te nemen dan voor een verzekeraar die ontstaan is uit een aantal

heel handig gebruik van de nieuwe DBC-systematiek en heeft heel slim de regelgeving

arme ziekenfondsen. Ook is het voor de media duidelijk dat het lastig is om goede zorg

omzeild zodat ze geen vergunning hoeft aan te vragen als zelfstandig behandelcentrum.

in te kopen wanneer er schaarste is. Maar hij twijfelt soms of verzekeraars er echt hard

Ik verwacht van dit soort initiatieven meer dan van stelselwijzigingen vanuit Den Haag,

genoeg aan trekken. "Als je naar het medicijnendossier kijkt, moet je constateren dat

eerlijk gezegd."

verzekeraars niet het lef hebben gehad om het tegen het apothekersbolwerk op te nemen."

Eric Bassant, journalist

Bassant gelooft dat er veel kan verbeteren in een nieuw zorgstelsel als de overheid de juiste voorwaarden creëert. Het Budgettair Kader Zorg (BKZ) moet als dwingend keurslijf worden losgelaten. "Het belangrijkste is dat de overheid niet alles dicht reguleert en verzekeraars het vertrouwen meegeeft", zegt Bassant. "De huidige toezichthouder op



de ziekenfondsen, het CTZ, lijkt zijn bestaansrecht te ontlenen aan een diepgeworteld wantrouwen. Verzekeraars moeten daar werkelijk over elk detail verantwoording afleggen. De overheid zal er op moeten vertrouwen dat de markt haar werk zal doen. Als een verzekeraar het niet goed doet, lopen verzekerden vanzelf wel weg. En als de mobiliteit onder verzekerden eenmaal op gang komt, zullen verzekeraars wel weer harder gaan lopen." Verzekeraars moeten in een vrije marktsituatie ook hun verantwoordelijkheid nemen, vindt Bassant, en als open ondernemingen met elkaar gaan concurreren. "Er zal een onafhankelijke toezichthouder moeten komen zoals de Opta die vóóraf toeziet op de marktverhoudingen en niet achteraf zoals de NMa nu doet. Die kan dan bij ongewenste prijsexplosies optreden. Ook zal de marktregulator bijvoorbeeld moeten optreden tegen verder fusies om keuzevrijheid voor de consument te kunnen blijven garanderen", aldus Bassant. Verzekeraars moeten zich volgens Bassant niet op speciale doelgroepen gaan richten.

42

43

Nieuwe bureaucratie

structurele maatregelen nemen.

Europees recht niet mag: alleen bij

ZN betreurt het besluit van de LHV

onverkwikkelijk dat de gegevens pas

Eenzijdig huisartsen tarief

De modernisering van het PGB leidt

Voorzitter Wiegel van ZN schrijft dit

intramurale zorg kunnen dwingende

om stakingsacties te gaan voeren om

beschikbaar worden gesteld nadat

ZN stapt naar het CTG om eenzijdig

in de huidige opzet tot nieuwe

in een brief aan het kabinet. ZN

redenen voor toestemming vooraf van

een hogere honorering van ANW-

tussen de OMS en VWS over­

een verrichtingentarief voor avond-,

bureaucratie, stelt ZN in een reactie

constateert dat onduidelijkheid over

toepassing zijn. Met deze uitspraak is

diensten af te dwingen. Ook de

eenstemming is bereikt over de

nacht- en weekenddiensten aan te

aan de Tweede Kamer. In de plannen

de sturing van de zorg de aanpak van

het wettelijk contractenstelsel ´in feite

patiëntenvereniging NPCF vindt het

hoogte van het normatief uurtarief.’

vragen, voor huisartsen die deel­nemen

kan de consument met een PGB

wachtlijsten parten speelt.

nutteloos´ geworden, aldus

onacceptabel dat huisartsen actie gaan

aan een dienstenstructuur. Het gaat

zelfstandig AWBZ-zorg inkopen.

ZN-bestuurder Mike Leers. ZN

voeren.

om een tarief van € 20,00 per consult.

Achteraf wordt verantwoording

Regierol in ambulancezorg

onder­schrijft dat hiermee het

De beslissing van ZN volgt op de

afgelegd over de bestedingen. Voor

Minister Borst legt in een brief aan de

fundament onder het Nederlandse

oproep van de LHV aan haar leden

alle partijen betekent dit dat de

Kamer de aansturing van reguliere

ziekten­kosten­stelsel verdwijnt.

om geen contracten met verzekeraars

bureaucratie zich verplaatst van de

ambulancezorg bij zorgverzekeraars en

af te sluiten tenzij aan een aantal eisen

voordeur naar de achterdeur.

de Regionale Ambulance Voorziening

Scheiden van wonen en zorg Het thema ‘scheiden van wonen en

april

zorg’ staat volop in de belangstelling.

Wachtlijsten gehandicaptenzorg

Alle beleid is erop gericht om, waar

gedaald

mogelijk, de wooncomponent

ZN gastheer AIM-congres

De wachtlijsten in de verstandelijk

organisatorisch en financieel te

(RAV) neer. Hiermee erkent Borst de

In Amsterdam vindt het jaarlijkse

gehandicaptenzorg zijn met 11

scheiden van de zorg. ZN start

februari

regierol van zorgverzekeraars op het

congres van de Association Inter­

procent gedaald, de wachtlijsten voor

daarom een project.

Nieuwe website ZN

ZN verbaasd over CTG

terrein van de ambulancezorg. De

nationale de la Mutualité (AIM)

de lichamelijk gehandicapten zijn met

Tijdens de Nieuwjaarsbijeenkomst van

ZN is verbaasd over het voorstel van

aansturing van reguliere

plaats. ZN organiseert het congres en

23 procent afgenomen.

Deregulering hulpmiddelen

ZN opent voorzitter Wiegel met een

het CTG-bureau om iedere huisarts in

ambulancezorg komt onder de

ontvangt ruim 150 vertegen­

Staatssecretaris Margo Vliegenthart

De deregulering van de Regeling

welgemikte muisklik de nieuwe web­site

aanmerking te laten komen voor een

verantwoordelijkheid van de

woordigers van mutualiteiten en

(VWS) en Chiel Bos, directeur Zorg

hulpmiddelen 1996 leidt op beperkte

van ZN. De site bevat informatie voor

consultarief van € 20 voor

zorgverzekeraars en de RAV.

ziekenfondsen in Amsterdam.

ZN maaken deze cijfers bekend. Deze

schaal al tot doelmatigheidswinst door

leden van ZN en beleidsmede­werkers

ANWdiensten. Deelname aan een

positieve trend is te danken aan de

een afname van de administratieve

in de zorg. Het belangrijkste uitgangs­

dienstenstructuur beschouwt het CTG

maart

Inkomsten orthodontisten

extra financiële middelen die beschik­­

lasten. Dat is één van de conclusies

punt van de site is de actualiteit.

niet als voorwaarde. Op die manier

Twee contracten voor huisartsen

ZN wil een onderzoek van de ECD

baar zijn gekomen.

van een ‘QuickScan’ naar de

gaat het CTG voorbij aan het grote

Het LHV-bestuur stelt voor de

naar de inkomsten van de orthodon-

Geen tri-partiet arbo-convenant

belang de dienstenstructuur tot een

huisartsenzorg te leveren op basis van

tisten. Uit onderzoek blijkt dat vele

Werklastgegevens vrijgeven

het gebied van hulpmiddelen. De

ZN en de vakorganisaties gaan samen

succes te maken.

twee contracten: Een contract voor de

orthodontisten jaarlijks honderd­

Om de ontwikkeling van het DBC-

meerderheid van de zorgverzekeraars

zorg overdag en een contract voor

duizenden euro's extra winst maken

traject niet verder te vertragen

wil verder dereguleren.

ANW-diensten.

door extra behandelstoelen en het niet

moeten de medisch specialisten de

doorgeven van inkoop­kortingen op

gegevens van het tijdsbestedings­

mei

is voldaan.

afspraken maken over een arbo-

bevindingen van de deregulering op

convenant voor zorgverzekeraars.

Structuurmaatregelen

Daarmee beëindigen ze de samen­

Meer geld leidt niet automatisch tot

werking met het ministerie van SZW.

meer zorgverlening en dus tot minder

Contractenstelsel nutteloos

beugels aan patiënten en verzekeraars.

onderzoek snel vrijgeven, vindt

Protocol Fraudebestrijding

De drie partijen waren al anderhalf

wachtlijsten. Andere instrumenten zijn

De rechtbank in Maastricht bepaalt

‘Als deze informatie klopt, dan voel ik

algemeen directeur van ZN Martin

ZN wil het Protocol Fraude­

jaar aan het onderhandelen, maar zijn

nodig om de wachtlijsten in de zorg

dat voorafgaande toestemming voor

mij zwaar belazerd’, reageert Martin

Bontje. De OMS werkt mee aan het

bestrijding opnemen in de

niet verder gekomen dan een

daadwerkelijk een halt toe te roepen.

niet-gecontracteerde extramurale

Bontje, algemeen directeur ZN in het

tijdsbestedingsonderzoek op

Gedrags­code Zorgverzekeraars. Er is

intentieverklaring.

Met name het kabinet moet

hulpverleners op grond van het

programma Nova.

voorwaarde dat de gegevens bij een

een zorgverzekeraars-specifieke aan­

Acties huisartsen afgekeurd

notaris worden geparkeerd. ‘Het is

vulling gemaakt op het ‘Protocol

44

45

Ja a r o v e r z i c h t 2 0 0 2

januari

Ross-Van Dorp laat weten ‘buiten­

gevolg van een uitspraak van de

verzekerde geen eigen bijdrage te

gewoon verheugd’ te zijn met het

rechter in een kort geding van de

betalen.

initiatief waarin bestaande

BOGIN tegen zorgverzekeraar

verzorgings­­huizen worden

Geové.

Wachtlijsten nemen af

verzekeraars op de eerstelijnszorg.

extramurale zorg in het buitenland

Het is noodzakelijk om een

overeind lijkt te blijven staan. ZN

Relatiedag

functionele omschrijving van de

stelt dat naar aanleiding van het

ZN staat positief tegenover de

eerstelijnszorg in te voeren en

advies van de Advocaat-generaal

grotere verantwoordelijkheid op het

financiële, organisatorische en

Ruiz-Jarabo aan het Europees hof van

Geen Solidariteitsprotocol

gebied van zorginkoop die minister

juridische belemmeringen voor de

Justitie in de zaken Müller-Fauré en Van Riet.

omgebouwd naar verpleeghuizen.

Voor het eerst nemen de wachtlijsten

schuldig hebben gemaakt aan fraude.

af. Dit blijkt uit de inventarisatie van

december

De NMa gaat niet akkoord met het

Bomhoff wil toebedelen aan zorg­

herstructurering van de eerste lijn op

productiecijfers onder zorg­

Sancties bij fraude

‘Solidariteitsprotocol’ van de

verzekeraars. Dat zal echter gepaard

te heffen.

verzekeraars door ZN. Het aantal

Het Platform Fraudebestrijding van

particuliere ziektekostenverzekeraars.

moeten gaan met snel te nemen

wachtenden voor de kliniek is ten

ZN pleit in een rapport voor

Volgens de NMa beperkt het protocol

maatregelen op het gebied van

Kenniscentrum DBC

Ron Hendriks, bestuursvoorzitter van

opzichte van een jaar geleden met

onderzoek naar de uitbreiding van de

de concurrentie tussen verzekeraars

de­regulering en de invoering van

ZN gaat een kenniscentrum opzetten

Zorg en Zekerheid is de nieuwe

7.300 afgenomen. Grote ‘dalers’ zijn

mogelijkheden om fraude te

en leiden zij tot premieverhogingen

marktwerking. En daar moet door

met een centrale databank met

voorzitter van de Association

cardiologie, chirurgie, orthopedie en

bestrijden. Het rapport bevat een

voor verzekerden. De NMa verleent

Den Haag nog veel aan worden

behandelprotocollen en best prac­

Internationale de la Mutualite. Als

oogheelkunde.

overzicht van de huidige sanctie­

daarom geen ontheffing van de

gedaan, aldus voorzitter Hans Wiegel

tices. Hiermee wil ZN inhaken op de

voorzitter zal Hendriks de zieken­

mogelijkheden bij de meest voor­

Mededingingswet.

van ZN in zijn speech op de relatie­

plannen van minister Bomhoff en de

fondsen en mutualiteiten vertegen­

dag in de Grote Kerk in Den Haag.

versnelde ontwikkelingen in het

woordigen bij onder andere de

landelijke DBC-project.

Europese instellingen.

Farmacieplan De Geus

komende gevallen van fraude in de

Het afromen van de bonussen en

verschillende verzekeringsvormen.

Nieuwe voorzitter AIM

NMa wijst klacht af

kortingen is de belangrijkste maat­ regel van Minister de Geus om forse

Etos start apotheken

De NMa wijst een klacht tegen ZN

Forse stijging

november

bezuinigingen op geneesmiddelen te

Aholds drogisterijketen Etos start met

af. ZN adviseert haar leden in een

De kosten van de gezondheidszorg in

Informatievoorziening

realiseren. De andere maatregelen

ingang van april 2003 met twee

circulaire geen overeenkomsten met

2003 zullen naar schatting met 10,5

Zorgverzekeraars krijgen meer

zijn het ondersteunen van de inkoop­

apotheken in Etos- winkels in Den

huisartsen te sluiten waarin een

procent toenemen. Tegenvallende

informatie over DBC’s dan tot nu toe

rol van zorgverzekeraars door markt­

Bosch. De apotheken worden bemand

hoger tarief is opgenomen dan het

beleggingsopbrengsten en wettelijke

was toegezegd door de zorgaan­

werking en deregulering, en in het

door gekwalificeerde apothekers.

door het CTG goedgekeurde

reserveringsverplichtingen zijn ook

bieders. Om de invoering van een

uiterste geval de beperking van de

Bovendien komen er op ander

maximumtarief. Volgens de NMa

van invloed zijn op de hoogte van de

beperkt aantal DBC’s per 1 januari

genees­middelenvergoeding in het

plaatsen afhaalbalies, de

moet de klacht van de huisartsen

premies. Algemeen directeur Martin

2003 mogelijk te maken moeten op

ziekenfonds­pakket. Zorgverzekeraars

‘Medicijnservice’. Zorgverzekeraars

worden geplaatst in de context van de

Bontje van ZN: "Een gunstige

korte termijn nog veel uitvoerings­

zijn positief over de plannen van de

juichen het initiatief toe.

perikelen omtrent de vergoeding van

ontwikkeling is dat we zien dat de

problemen worden opgelost.

praktijkkosten en van ANWdiensten

wachtlijsten afnemen."

minister. Goedkoopste geneesmiddel Verpleeghuisplaatsen

Zorgverzekeraars mogen bij gelijke

ZN en Woonzorg Nederland willen

producten aangeven aan apotheek­

binnen vier jaar 7000 verpleeghuis­ laatsen realiseren. Staatssecretaris

Eigen bijdrage

van huisartsen. Toestemming blijft nodig

Volgens een uitspraak van de Centrale

oktober

Zorgverzekeraars kunnen hun rol als

Raad van Beroep is het zorgkantoor

houdenden welk geneesmiddel­

Poortwachterfunctie

zorginkopers blijven waarmaken nu

mede verantwoordelijk voor de

fabrikaat verstrekt wordt. Dit is het

ZN presenteert de visie van zorg­

ook het toestemmingsvereiste voor

kwaliteit van de geleverde zorg. Als

46

47

Ja a r o v e r z i c h t 2 0 0 2

de zorg niet deugt hoeft een

verzekeraars opgericht. De Stichting

staat worden gesteld om deze nog

huidige ziekenfonds­pakket tegen een

het functioneren van de zorgkantoren

zoals een elektronische verwijsbrief

van fraude in de verzekeringsbranche’

RVVZ en ZN financieren het

relatief nieuwe rol waar te kunnen

nominale premie waarvan de hoogte

in de komende jaren te verbeteren.

tussen huisartsen en specialisten. De

van het Verbond van Verzekeraars. De

Centrum de komende vijf jaar. De

maken’.

per verzekeraar kan verschillen. Het

aanbevelingen omvatten preventieve,

kenniscentrum heeft tot doel de

detectieve en repressieve maatregelen

kennis over het ontstaan en de

Nieuw tarief ANW

langere termijn het macrokader voor

Rol in farmacie

een evaluatie van het Netwerk en de

voor de acceptatie van verzekerden, de

ontwikkeling van deze verzekeraars als

Er komt een nieuwe financierings­wijze

de collectieve zorguitgaven. Dit staat

In opdracht van ZN heeft BCG een

Zorgpas blijkt dat het netwerk

bestrijding van oneigenlijk gebruik van

‘unieke’ ondernemers in zorg en

voor de ANW-diensten van

in het Regeerakkoord.

aantal scenario’s onderzocht om de

weliswaar nog wat traag is en de

het verzekerings­­­­bewijs, en de

zekerheid te vergroten.

huisartsen. In plaats van een tarief per

kwaliteit en de doelmatigheid van de

huidige mogelijkheden beperkt, maar

Budgettair Kader Zorg blijft op

huidige toepassingen en het gebruik

augustus

van de Zorgpas worden beëindigd. Uit

consult krijgen huisartsen voortaan

Health Insurance Governance

farmaceutische zorg te verbeteren.

dat zorgaanbieders wel verder willen

een vergoeding per uur. Directeur

ZN publiceert het rapport Health

Doel is om besparingen tot stand te

met ektronische communicatie. De

‘Anders Beleven’

Chiel Bos van ZN is content met de

Insurance Governance van de

brengen waarmee de zorgverzekeraars

grootste zorgverzekeraars in de regio

Early Warning System

De stichting Anders Beleven uit

afspraken: ‘Als de leden van de LHV

Commissie Glasz. Het rapport bevat

knelpunten elders in de zorg kunnen

geven aan dat het netwerk heeft

ZN heeft samen met de zorgkantoren

Amsterdam wint dit jaar de Niek de

hiermee instemmen zijn de

aanbevelingen voor goed bestuur,

aanpakken. Definitieve keuzes zijn nog

bijgedragen aan een verbetering van

een Early Warning System (EWS)

Jong prijs voor goed nieuws in de

aangekondigde stakingsacties van de

goed toezicht en adequate verant­

niet gemaakt.

de verzekerdengegevens.

ontwikkeld waarmee zorgkantoren

gezondheidszorg.De musici, koks,

baan en dat is het uiteraard een groot

woording door zorgverzekeraars.

financiële problemen bij zorgaan­

beeldend kunstenaars en schoon­heids­

winstpunt’.

De Commissie Glasz beveelt onder

Bomhoff-DBC’s

september

bieders tijdig kunnen opsporen.

specialisten van Anders Beleven

andere aan om de eenheid van bestuur

Minister Bomhoff wil, door proeven

Rapportcijfers

et EWS geeft een beeld van de

verwennen een dag lang alle

Terugdringing administratieve lasten

in publiek-private organisaties te

in drie ziekenhuizen toe te staan, de

Minister Bomhoff wil zorg­verzeke­

financiële en organisatorische situatie

medewerkers en bewoners en

De Treekpartijen borduren voort op

realiseren door het instellen van

DBC-financiering naar voren halen.

raars met ingang van 2003 elke drie

bij een zorginstelling. Aanleiding voor

bezoekers van de instelling. ‘Een

het rapport ‘Minder regels, meer zorg’

personele unies.

Voor bepaalde behandelingen mogen

maanden een rapportcijfer geven.

de ontwikkeling van het Early

glimlach waart door de instelling.’

van de Commissie-de Beer. Ze doen

deze ziekenhuizen dan vrije prijs­

Zorgverzekeraars moeten worden

bestrijding van fraude bij declaraties van zorgkosten.

juni

Warning System is het faillissement

voorstellen die een opbrengst hebben

Visitatiesysteem zorgkantoren

afspraken maken met zorgverzeke­

beoordeeld op diverse criteria zoals de

van de Utrechtse thuiszorginstelling

Tien praktische punten

van € 300 mln. Dit bedrag is gelijk

Het bestuur van ZN adviseert haar

raars. ZN bekijkt de ontwikkelingen

toepassing van best practices, zicht op

NTN en de financiële problemen van

ZN pleit in een brief aan informateur

aan de totale som van mogelijke

leden de concessie van alle 31 zorg­

met interesse: ‘Wij zijn een groot

het regioprofiel, wacht­ijsten. Het ­is

een aantal zorginstellingen.

Donner voor tien praktische

besparingen die de commissie De Beer

kantoren te handhaven. ZN baseert

voorstander van kostprijsfinanciering

nog niet duidelijk wie deze rapport­

maatregelen die snel tot zichtbaar

heeft becijferd.

het advies op de resultaten van de

en het principe van ‘loon naar

cijfers gaat uitdelen.

visitaties in 2001 bij de zorgkantoren.

werken’. De proeven kunnen duidelijk

juli

Kenniscentrum Historie

resultaat voor de burgers in de

Zorgverzekeraars

gezondheidszorg leiden. Algemeen

Nieuw verzekeringsstelsel

In een samenvattend rapport Visie op

maken in hoeverre het DBC-systeem

Externe Verwijzingsindex

Op initiatief van de Stichting Historie

directeur Martin Bontje: ‘De komende

Er komt in 2005 één verplichte basis­

visitaties concludeert de visitatie­

uitvoerbaar is en prikkelt tot het

ZN heeft in samenwerking met Vektis

Ziekenfondswezen en de Sectie

jaren staan de zorgverzeke­raars voor

verzekering voor iedereen, verzorgd

commissie dat de zorgkantoren

wegwerken van wachtlijsten’.

en ABZ de Externe Verwijzingsindex

Medische Geschiedenis van de

de opdracht hun rol als ondernemer in

door particuliere verzeke­raars. Zij

voldoende functioneren. In de

afdeling Metamedica van de Vrije

de samenleving invulling te geven. De

moeten een basispakket van nood­

visitatie­ronde is ook een aantal

Beperkt vervolg Zorgpas

verzekerings­branche. Hiermee kunnen

Universiteit Medisch Centrum is het

verwachtingen zijn hooggespannen.

zakelijke zorg aanbieden dat qua

knelpunten gesignaleerd. Het rapport

Het Zorg Informatie Netwerk zal

zorgverzekeraars elkaar informeren

Kenniscentrum Historie Zorg­

Maar zorg­verzekeraars moeten wel in

dekking vergelijk­baar is met het

bevat daarom een aantal adviezen om

worden gebruikt voor toepassingen

over personen en bedrijven die zich

48

geschikt gemaakt voor de zorg­

49

Ja a r o v e r z i c h t 2 0 0 2

betreffende preventie en bestrijding

De branche in cijfers Zorgverzekeringen in Nederland Per 1 januari 2003 zijn er 61 zorgverzekeraars in Nederland. In 2002 waren zij goed

Bron: CBS, ZFR, SUO-WTZ, KPZ

voor een omzet van 40 miljard euro.



A a n ta l ver z eker d e n i n mi l j o e n e n

Bevolking Ziekenfonds Particulier - Privaat - Publiek Overige*

Er is een daling van het aantal verzekeraars ten opzicht van 2002. Deze wordt veroorzaakt door Anova, Anoz en ZAO, die per 1 januari 2003 onder de naam Agis verder zijn gegaan. En door PWZ, die per 1 januari 2003 onder Groene Land Achmea valt. Bij de particuliere verzekeraars is dit jaar onderscheid gemaakt tussen verzekerings­ maatschappijen en labels. Een verzekeringsmaatschappij kan namens een andere organisatie een label voeren, bijvoorbeeld ABN-AMRO. Er zijn acht labels in



Nederland. En 36 maatschappijen die de verzekeringen uitvoeren.

Bron: Vektis

2000 2001 2002 mutatie 15,919 16,039 16,144 0,7 % 10,311 10,287 10,159 -1,2 % 5,273 5,445 5,659 3,9 % 4,491

4,665

4,877

4,6 %

0,782

0,781

0,782

0,1 %

0,335 0,307 0,327

* Hieronder vallen o.a. gedetineerden en onverzekerden

Bron: Vektis



Aant al Zo rgverzekeraars



2000 2001 2002 2003

ziekenhuisverpleging

Ziekenfondsen Privaatrechtelijk Publiekrechtelijk

27 25 25 22

specialistische hulp

Totaal

77 75 71 61

47 47 43 36 3 3 3 3

U i tg aven Zi eken f on d swet per ver z eker d e i n e u r o ’ s

geneesmiddelen huisartsenhulp paramedische hulp ziekenvervoer hulpmiddelen verloskundige hulp en kraamzorg tandheelkundige hulp overige 0 100 200 300 400 500 600 700 800

50

51

B e s t u u r , D i r e c t i e e n R a a d va n A d v i e s per 1 april 2003 Be s tu u r

Directie

H. Wiegel, voorzitter

M.J.W. Bontje, algemeen directeur

prof. dr A.P.W.P. van Montfort, vice-voorzitter

drs M.A.J.M. Bos, directeur Zorg

drs H.Th.A. Schildkamp, vice-voorzitter

drs M.W.L. Hoppenbrouwers, adjunct-directeur Verzekeringszaken

mr J.P.M. Baeten

drs W.M. Brittijn, directiesecretaris

drs D.J. van Boven

Raad van A dv ies

ir Th.J.M. van Brunschot ir B.F. Dessing drs H. Feenstra

mevrouw prof. dr I.D. de Beaufort

drs. R.H.M. Hendriks

prof. dr J.W.F. Beks

drs M.A.M. Leers

prof. dr A.J. Dunning

drs E. van der Veen

prof. dr L. Koopmans

mr W.T.J. van de Werd

mr J.J. van Rijn drs F.B.M. Sanders mevrouw drs M.W.M. Vos -van Gortel L. de Waal

Bestuur

Algemeen directeur

Hoofd arbeidszaken

Adjunct-directeur verzekeringen

Hoofd informatiebeleid

Manager verzekeringen Werkgeverszaken

Personeel en organisatie

Directeur zorg

Hoofd algemene zaken

Hoofd comdociz

Manager zorg

Verzekeringen

Informatiebeleid

52

Zorg

Communicatie

Documentatie

Internationale zaken

53

Algemene zaken

Schadelastbeheersing

leden Achmea Zorg

PNO Ziektekosten

Agis Zorgverzekeringen

PWZ Achmea

Allianz

Rijnmond

Amersfoortse Zorgverzekering

Salland Verzekeringen

AMEV Zorgverzekering N.V.

Stad Rotterdam

Amicon Zorgverzekeraar

Zorgverzekeraar Trias

Anderzorg

Univé

Avéro Achmea

VGZ

AXA Zorg N.V.

VVAA

Azivo

Woudsend verzekeringen

AZVZ

Zilveren Kruis Achmea

Cardian Zorgverzekeringen

Zorgverzekeraar Zorg en Zekerheid

CZ Actief in Gezondheid Delta Lloyd Zorgverzekeraar DSW FBTO De Friesland Zorgverzekeraar GENERALI Geové Zorgverzekeraar De Goudse Groene Land Achmea Menzis Nationale Nederlanden NUTS het ziekenfonds voor Delta Lloyd en Ohra NVS Verzekeringen OHRA B.V. Onafhankelijk Ziekenfonds Bedrijven ONVZ Zorgverzekeraar OOM Verzekeringen OZ Zorgverzekeringen

54

55

colofon

Uitgave Zorgverzekeraars Nederland Sparrenheuvel 16 Postbus 520, 3700 AM Zeist Telefoon (030) 69 88 911 Fax (030) 69 88 333 E-mail; [email protected] www.zn.nl

Concept en vormgeving Mariël Lam BNO, Woerden, in samenwerking met Winneke Hazewinkel, Amsterdam

Tekst Carlijne Vos, Amsterdam Afdeling Communicatie, Documentatie en Internationale zaken, Zorgverzekeraars Nederland

Fotografie Winneke Hazewinkel, Amsterdam

Druk Van den Berg’s Drukkerij, Maarn

56

Z orgv er zek er a a rs Ne der l a n d ( Z N

va n o n d e r n e m i n g e n i n N e d e r l a n d d ziekte­ kosten v er zek er ingen

a a n biede

verzekeraars

Ne der l a n d

is

realiseren

va n

wa a r b i n n e n

de

het

vo orwa a r de n

leden

het

va k

va n

zorgv er zek er a a r op t im a a l k u n n en u i

een promin en te rol spelen na ast en w en

de

l a ndelijk e

org a n isat ies

v