Integraal Dorpsontwikkelingsplan (IDOP) TETERINGEN CONCEPT

Integraal Dorpsontwikkelingsplan (IDOP) TETERINGEN

CONCEPT

Integraal Dorpsontwikkelingsplan (IDOP) TETERINGEN

CONCEPT

Projectnummer

22790

Opdrachtgever

Gemeente Breda

Contactpersoon

E.M. Krijnen

Projectleiding

R.R. Jobse

Projectuitvoering

I. Folgerts

In nauwe samenwerking en samenspraak met de Dorpsraad Teteringen. SOAB Breda, 23 juli 2009

>

Inhoudsopgave

Samenvatting..................................................................................................................... 3

1 Inleiding.............................................................................................................................. 7 1.1 Achtergrond

7

1.2 Projectdoelstelling

8

1.3 Werkwijze

8

1.4 Leeswijzer

8

2 Doel en kader..................................................................................................................... 9 2.1 Doelstelling IDOP

9

2.2 Programma Teteringen als kader

3 Huidige situatie en ontwikkelingen............................................................................... 11 3.1 Historie en identiteit

11

3.1.1

Geschiedenis van Teteringen

11

3.1.2

Identiteit

11

3.2 De bewoners

12

3.2.1

Demografie

12

3.2.2

De mensen die Teteringen intrekken

13

3.3. Wonen

15

3.3.1

De woningen in Teteringen

15

3.3.2

Wonen voor ouderen en mensen met beperkingen

16

3.3.3

Wonen voor starters

17

3.4 Detailhandel

18

3.5 Werken en ondernemen

18

3.6 Verkeer en vervoer

19

3.7 Sociale infrastructuur

21

3.7.1

Sociale leven

21

3.7.2

Onderwijs en kindfuncties

23

3.7.3

Sport

24

3.7.4

Cultuur

25

3.7.5

Gezondheidszorg

25

3.7.6

Ondersteuning en zorg

25

3.8 Landschap en milieu

0315_09_IDOP + bijlage_v3

10

27

4 Visie.................................................................................................................................. 29 4.1 Visievorming

29

4.2 Uitgangspunten

30

4.2.1

Leefstijlen en binding

30

4.2.2

Kansrijke ingangen

30

4.2.3

Verenigingsleven als bindmiddel

32

4.2.4

Weten wat er leeft en wat men wil

32

4.2.5

Ontmoeten en meedoen ouderen en mensen met beperkingen

32

4.2.6

Geschikt Wonen voor Iedereen

33

4.2.7

Temporisatie Programma Teteringen

34

4.2.8

Alternatieve scenario’s

35

5 Aanzet uitvoeringsplan................................................................................................... 37

Integraal Dorpsontwikkelingsplan (IDOP) Teteringen

1

Bijlagen Bijlage 1 Woningbouwprogramma zoals opgenomen in de Milieueffectrapportage (MER)................. 40 Bijlage 2 Onderbouwing wonen voor ouderen en mensen met beperkingen................................... 41 Bijlage 3a Plan van aanpak inventarisatieJeugd Teteringen, Surplus Welzijn Juni 2009........................ 45 Bijlage 3b Peiling jeugd Teteringen 2009.................................................................................. 46 Bijlage 4 Discussieresultaten Teterings Kwartet 2 juni 2009........................................................ 51 Bijlage 5 Leefstijlen in Teteringen, nu en straks........................................................................ 56 Bijlage 6 Matrix binding en deelname leefstijlen...................................................................... 58 Bijlage 7 Begripsbepaling GWI............................................................................................. 59 Bijlage 8 Bijdrage Platform Gehandicaptenbeleid Teteringen 3 juni 2009....................................... 61


2

>

Samenvatting

1. Achtergrond In het dorp Teteringen is in het voorjaar van 2009 gewerkt aan het opstellen van een Integraal Dorpsontwikkelings Plan (IDOP) met een ‘sterke sociale paragraaf’. Het IDOP kwam tot stand in nauwe samenwerking tussen de gemeente, de Dorpsraad en vele Teteringse organisaties, en met subsidie van de Provincie Noord-Brabant. De belangrijkste reden voor het opstellen van het IDOP is de sterke uitbreiding van het woongebied rondom Teteringen, waarvan een deel inmiddels is gerealiseerd (deel van plan Om de Haenen). Het is de wens van veel bewoners om tijdens en na de uitbreiding de leefbaarheid en de sociale samenhang in het dorp behouden. In het IDOP besteden we dan ook vooral veel aandacht aan maatregelen om de gewenste integratie tussen oude en nieuwe bewoners van Teteringen tot stand te brengen.

2. Doelstelling In overleg met de begeleidingsgroep van het IDOP, waarin verschillende Teteringse organisaties en verenigingen deelnamen, is de volgende drieledige doelstelling voor het IDOP vastgesteld:

A. Een zo goed mogelijke integratie tussen oud en nieuw Teteringen.

Subdoelstellingen:

- Het vorm geven aan de wijze waarop verschillende leefstijlen opgenomen en verbonden kunnen worden met Teteringen.

- Het vorm geven aan de wijze waarop mensen met beperkingen opgenomen kunnen

- Het behouden van de Teteringse sociaal-culturele identiteit, tezamen met oude bewoners

worden in de dorpsgemeenschap en nieuwe bewoners (met mogelijk andere leefstijlen). B. Het behoud van het sterke en gevarieerde verenigingsleven. Subdoelstellingen:

- Het zoeken naar manieren waarop zowel de oude als de nieuwe Teteringse bewoners zich (meer) gaan inzetten voor het Teteringse verenigingsleven, zeker gezien de verwachting dat het aantal leden van de verenigingen zal toenemen.

- Het realiseren van een goed aanbod aan voorzieningen en activiteiten voor de groeiende groep jeugd in Teteringen met daarbinnen voldoende aandacht voor het beleefde tekort aan ruimte voor de huidige groep jongeren.

C. Het zo lang mogelijk zelfstandig kunnen wonen van senioren en mensen met beperkingen Subdoelstellingen:

- Het realiseren van geschikte en samenhangende woon-, welzijns- en zorgvoorzieningen

- Het realiseren van een geschikte, veilige en leefbare woonomgeving voor kwetsbare

voor senioren en mensen met beperkingen. groepen zoals senioren en mensen met beperkingen, maar bijvoorbeeld ook kinderen, met voldoende aandacht voor duurzame mobiliteit (mobiliteit zonder negatieve effecten op het milieu zoals lopen en fietsen). Het gemeentelijke Programma Teteringen vormt het kader van het IDOP. Dat betekent dat we de daarin benoemde programmaonderdelen, genomen besluiten en gemaakte afspraken beschouwen als vaststaand en als uitgangspositie voor het IDOP.


3

3. Inventarisatie Voor het opstellen van de visie en het uitvoeringsprogramma in het IDOP is de huidige situatie in het dorp in beeld gebracht, zijn de ontwikkelingen geschetst en is gekeken naar de wensen vanuit het dorp voor de diverse IDOP-thema’s. Hierbij is stilgestaan bij:

-

historie en identiteit;

-

de bewoners;

-

het wonen in Teteringen;

-

detailhandel;

-

werken en ondernemen;

-

verkeer en vervoer;

-

de sociale infrastructuur;

-

landschap en milieu.

4. Visie De visievorming op de integrale dorpsontwikkeling van Teteringen kent zes belangrijke pijlers: -

Interactieve werkbijeenkomst 16 september 2008;

-

Werkbijeenkomsten begeleidingsgroep IDOP;

-

Gesprekken met sleutelpersonen in het dorp en uit het programma Teteringen; Schriftelijke bijdragen van organisaties1;

- -

Brede dorpsbijeenkomst/Teterings Kwartet;

-

Interactief traject met Teteringse jeugd (Surplus Welzijn).

De werkbijeenkomsten, gesprekken en het Teterings Kwartet hebben geleid tot de volgende centrale uitgangspunten voor het IDOP Teteringen. Deze zullen de visie verder handen en voeten geven. Leefstijlen en binding Met de nieuwbouw stromen er verschillende leefstijlen Teteringen binnen, die zich op verschillende wijze aan het dorp zullen binden. Meest kansrijke groepen daarbij zijn:

- een grote groep (die ook de laatste decennia al in Teteringen kwam wonen) die vooral af komt op de rust, ruimte en sociale situatie in het dorp en die zich in die zin ook (wil) inzetten voor het dorp;

- een groep starters bestaande uit jonge gezinnen, die zich in eerste instantie zullen richten op de straat en buurt, maar via hun kinderen het dorp ingroeien.

Kansrijke ingangen voor integratie -

integreren via de kinderen;

-

integreren via de straat en buurt;

-

integreren via (nieuwe) interesses;

-

betrekken toekomstige bewoners bij geplande woningbouwprojecten.

Verenigingsleven als bindmiddel We kunnen het huidige sterke verenigingsleven als bindmiddel van het dorp optimaal benutten door:

-

- een goede afstemming en samenwerking met professionele organisaties zoals basis

een sterke en gezamenlijke profilering van het bloeiende Teteringse verenigingsleven;

-

scholen, bibliotheek, welzijnsorganisaties en zorgaanbieders; een gezamenlijke inspanning om voldoende vrijwilligers en kader te vinden.

1 Singelveste AlleeWonen, Werkgoep wonen, welzijn en zorg van de Dorpsraad Teteringen, Platform Gehandicaptenbeleid Teteringen


4

Weten wat er leeft en wat men wil Om de integratie goed te laten verlopen is het wenselijk periodiek te meten wat er leeft onder de huidige en nieuwe bewoners. De werkgroep Wonen, Zorg en Welzijn van de Dorpsraad noemt dit de ‘sociale thermometer’. Ontmoeten en meedoen ouderen en mensen met beperkingen Vooral voor ouderen en mensen met beperkingen is het van belang dat zij zo goed en zo lang mogelijk mee kunnen draaien in het dorpsleven. Belangrijk hierbij zijn: -

het te realiseren Zorgkruispunt;

-

de beide te realiseren Multi Functionele Accomodaties (MFA’s De Stee en De Mandt);

-

Woonzorgcentrum Zuiderhout;

-

het openstellen van de deuren van de MFA’s, scholen, sportclubs en andere

verenigingen voor mensen met beperkingen (inclusief beleid).

Een goede afstemming tussen de voorzieningen is hierbij belangrijk: wat wordt waar aangeboden, voor wie, en hoe zorgen we ervoor dat ook deze groepen zo veel mogelijk gebruik kunnen maken van de reguliere voorzieningen? Geschikt Wonen voor Iedereen Het gemeentelijke beleid Geschikt Wonen voor Iedereen (GWI) biedt op hoofdlijnen het kader om ouderen en met mensen beperkingen zo lang mogelijk zelfstandig te kunnen laten wonen. Voor Teteringen biedt dit houvast bij de uitwerking op maat van het snel groeiende dorp. Daarnaast biedt het Bredaas Centrum Gehandicaptenbeleid handvatten om het Geschikt Wonen voor Iedereen zo ‘inclusief’ mogelijk te maken, dat wil zeggen ook voor mensen met beperkingen, onder de noemer GW-Inclusief. Temporisatie Programma Teteringen Bij het opstellen van het IDOP zijn de consequenties van de kredietcrisis voor de planning van de uitvoering van het Programma Teteringen nog niet duidelijk. Wellicht moeten we rekening houden met een langere bouwperiode, wat kansen biedt voor een meer geleidelijke integratie tussen oud en nieuw. Bij een heroriëntatie op het Programma Teteringen moeten we rekening houden met:

- prioriteit leggen bij huisvesting van ouderen en starters en groepen die veel opleveren voor het sociale leven en het draagvlak van de voorzieningen, vooral jonge gezinnen met kinderen;

- een meer organische uitbreiding van het dorp langs de randen en in de kom van het dorp;

- bewoners zo vroeg mogelijk betrekken bij woningbouwplannen (collectief particulier opdrachtgeverschap, toekomstige bewoners betrekken bij inrichtingsplannen, mogelijkheden voor zelfbouw);

- het realiseren van de voorzieningen in het dorp zoals gepland (MFA’s, winkels, zorgkruis-

-

punt, gezondheidzorg), dit verstevigt de aantrekkingskracht op nieuwe bewoners; het vroegtijdig gereed maken van de woonomgeving met bijbehorende voorzieningen.

Alternatieve scenario’s Op dit moment loopt het haalbaarheidsonderzoek naar de realisatie van het nieuwe winkelcentrum. In juli 2009 is besloten de haalbaarheid van de vestiging van de winkels op de Scheperij te onderzoeken. Dit is een wijziging van het programma. De vraag moet beantwoord worden wat dit betekent voor het zorgkruispunt. Voor beide moet nog definitieve besluitvorming plaatsvinden op basis van lopende haalbaarheidsonderzoeken. De definitieve keuze bepaalt de uiteindelijke ordening van de diverse voorzieningen over Teteringen.


5

5. Uitvoeringsplan De visie op de integrale dorpsontwikkeling van Teteringen heeft geleid tot de aanzet voor een uitvoeringsplan op 10 thema’s.

1. Teterings Verenigingenplatform De oprichting van het Teterings Verenigingenplatform, eventueel aangehaakt bij de Dorpsraad.

2. Jongeren Samen met de jongeren een activiteitenplan opstellen en uitvoeren in samenwerking met de Teteringse organisaties.

3. Veilige en toegankelijke routes kwetsbare weggebruikers Realisatie van veilige en toegankelijke routes voor met name jeugd, ouderen en mensen met beperkingen en een veilige inrichting rondom scholen en andere maatschappelijke voorzieningen.

4. Dorpsinformatiepunt Teteringen Het inrichten van een breed en centraal gelegen Dorpsinformatiepunt, ondergebracht in een accommodatie met andere voorzieningen waar veel mensen gebruik van maken.

5. Wonen in Teteringen Het bieden van voldoende geschikte huisvesting voor ouderen en mensen met beperkingen volgens de GWI-normen én GWI-uitgangspunten voor de ligging ten opzichte van de voorzieningen voor dagelijkse levensbehoeften, welzijn en zorg. Het bieden van voldoende kansen voor starters, met nadruk op kinderen van de huidige bewoners (met nabijheid van mantelzorg voor de vergrijzende huidige bevolking als nevendoelstelling) en instromende startende gezinnen.

6. Sociale thermometer Uitwerken en uitvoeren van een methode waarbij periodiek in beeld wordt gebracht wat men vindt van het wonen in Teteringen, wat de wensen zijn en of hier voldoende op wordt ingespeeld, wat de mensen zelf kunnen en willen bijdragen en hoe het staat met de integratie tussen oud en nieuw.

7. Verblijfskwaliteit woonomgeving Een aantrekkelijke en sociaal veilige woonomgeving in het oude en nieuwe Teteringen met verblijfskwaliteit voor alle leeftijdsgroepen (groen, speel- en ‘rommel’ruimte, plekken voor jeugd en jongeren, ontmoeting voor volwassenen).

8. Gebiedsconvenant Geschikt Wonen voor Iedereen Teteringen Het opstellen van een uitvoeringsplan ´Geschikt Wonen voor Iedereen in Teteringen´, het vastleggen van de samenwerkingsafspraken in een convenant en het uitvoeren van het plan. Er zal extra aandacht zijn voor het gewoon mee kunnen doen van ouderen en mensen met beperkingen om een uitzonderingspositie te voorkomen.

9. Gezondheidscentrum Het creëren van mogelijkheden voor een nieuw centraal gelegen gezondheidscentrum (met huisarts, apotheek en wellicht nog andere dienstverleners) of twee kleinere, goed gespreide centra binnen de nieuwe voorzieningenstructuur in Teteringen.

10. Zorgkruispunt Realisatie van de functies van het zorgkruispunt op een centraal gelegen, en voor ouderen en mensen met beperkingen bereikbare, locatie.


6

1

Inleiding

1.1 Achtergrond Voor het dorp Teteringen is in 1999 besloten dat het buitengebied rondom Teteringen en tussen Teteringen en Breda woongebied wordt. Dit in het kader van de VINEX-opgave. Veel bewoners van Teteringen zien deze ontwikkeling met lede ogen aan. Zij vragen garanties voor het behoud van de leefbaarheid en de sociale samenhang in hun dorp. Met de realisatie van een aantal voorzieningen scheppen we voorwaarden om het zo gewaardeerde dorpse samenleven in Teteringen te behouden: twee multifunctionele accommodaties (MFA’s), een zorgkruispunt en een sportaccommodatie. De Dorpsraad heeft aangedrongen op extra maatregelen. De huidige inwoners van Teteringen maken zich vooral zorgen over de fikse groei van het inwonertal in het dorp, en of er integratie zal plaatsvinden tussen de huidige en nieuwe bewoners. Men juicht het ontstaan van nieuwe vrijetijdsorganisaties toe, maar wil dat er wordt aangesloten bij het bestaande verenigings- en dorpsleven, zodat de bestaande organisaties hier niet onder te leiden hebben. In het najaar 2008 heeft de gemeente Breda namens de Dorspraad Teteringen een subsidieverzoek gedaan bij de Provincie Noord-Brabant in het kader van ‘Leefbare dorpen ontwikkelen IDOP’s’. Om zo vanuit het huidige, vooral ruimtelijke programma/dorpsontwikkelingsplan aansluiting te zoeken bij het op dit moment sterke sociale en culturele leven en bij de ontwikkelingen in de zorg (rond zorgkruispunt). De Provincie Noord-Brabant heeft daarop subsidie verleend aan de gemeente Breda/Dorpsraad voor het opstellen van een IDOP, een Integraal Dorpsontwikkelingsplan, met een sterke sociale paragraaf. Het IDOP richt zich op het dorp Teteringen en haar uitbreidingswijken (deels gerealiseerd, deels in aanbouw, deels nog te realiseren) exclusief Werk- en Waterdonken. Deze maken wel deel uit van het programmagebied Teteringen, maar zijn voor wat betreft het IDOP toegerekend naar de aangrenzende wijk de Hoge Vucht. Aan SOAB is gevraagd het IDOP traject te begeleiden en het IDOP in nauwe samenwerking met het dorp op te stellen.


7

1.2 Projectdoelstelling De projectdoelstelling van het IDOP-traject luidde: Het opstellen van een Integraal Dorpsontwikkelingsplan IDOP Teteringen, met nadruk op de sociaal-culturele paragraaf, en het maken van een voorzet voor het uitvoeringsplan (de zogeheten ‘oplegger’). Het IDOP kwam tot stand in nauwe samenwerking met de Dorpsraad en vele Teteringse organisaties.

1.3 Werkwijze Al voor de start van het IDOP-traject februari 2009 is vanuit het dorp op diverse manieren nagedacht en advies uitgebracht over de inrichting van het toekomstige Teteringen. Voor de sociale paragraaf van het IDOP is een belangrijke eerste stap gezet tijdens een interactieve bijeenkomst op 16 september 2008 over het activiteitenaanbod voor het nieuwe Teteringen2. Hieraan namen diverse verenigingen en organisaties vanuit Teteringen deel. De resultaten van de 16e zijn meegenomen als belangrijke basis voor het IDOP. Voor de uitvoering van het IDOP-traject zijn de volgende stappen gezet:

-

Formatie begeleidingsgroep IDOP3.

-

Richtingbepaling IDOP in 3 werkbijeenkomsten d.d. 24 maart, 15 april en 12 mei 2009.

- Brede dorpsbijeenkomst d.d. 2 juni 2009: spelen van Teterings Kwartet (centrale thema’s en speerpunten IDOP). Voor het opstellen van het IDOP is verder gebruik gemaakt van diverse gemeentelijke documenten (onderzoeken, beleidsnota’s) vanuit het programma Teteringen, gegevens van de Dorpsraad Teteringen en andere Teteringse organisaties (notities, internetgegevens), gegevens over leefstijlonderzoek vanuit de corporatie (Singelveste) en gesprekken met sleutelpersonen4.

1.4 Leeswijzer In hoofdstuk 2 wordt de drieledige doelstelling en het kader (Programma Teteringen) van het IDOP beschreven. Vervolgens staan in hoofdstuk 3 de huidige situatie en ontwikkelingen centraal, waarbij we ingaan op de geschiedenis en identiteit van Teteringen, de demografische gegevens, het wonen in het dorp (voor diverse doelgroepen), de aanwezige detailhandel, werken en ondernemen, de situatie voor wat betreft verkeer en vervoer, de sociale infrastructuur in het dorp, en landschap- en milieuzaken. In hoofdstuk 4 werken we de visie op het IDOP Teteringen uit in een aantal centrale uitgangspunten, die vervolgens de aanzet leveren voor het uitvoeringsprogramma in hoofdstuk 5. Basis voor de visievorming vormt de inbreng vanuit de Teteringse samenleving, dorpsbewoners, reeds gevestigde nieuwkomers, ondernemers en maatschappelijke organisaties, tijdens de interactieve bijeenkomst van de 16e september, de werkbijeenkomsten van de begeleidingsgroep, gesprekken met sleutelpersonen en de uitkomsten van het Teterings Kwartet. Tot slot bevat hoofdstuk 5 de aanzet voor het uitvoeringsprogramma, dat voortkomt uit de visie op de gewenste dorpsontwikkeling van Teteringen.

2 Verslag workshop Ontwikkeling activiteitenaanbod Teteringen, ICSadviseurs, 2008 3 Aan de begeleidingsgroep IDOP is deelgenomen door de Dorpsraad Teteringen (wg. Informatie en sociale integratie, wg. Wonen, Zorg en Welzijn), de Teteringse Tennisvereniging, de Onderwijsondersteunende Organisatie, de KBO. het Oranjecomité, carnavalsvereniging AKV De Sikken, de werkgroep Jeugd 12+, Parochie H. Willibrordus en de Werkgroep Gehandicapten Teteringen). 4 J. W. Lange, programmamanager Teteringen - M.A.J. Keita, projectleider MFA’ - N. van Hooijdonk, projectleider WA-plein en zorgkruispunt - N.D. Smits, projectleider sportvoorzieningen - C.O. Prins, projectleider ontwikkelingen - T. Appels, Singelveste E.M. Krijnen - H.C. Vijfhuizen - Hein Antonissen


8

2

Doel en kader

2.1 Doelstelling IDOP De begeleidingsgroep heeft voor het IDOP de volgende drieledige doelstelling, elk met een aantal subdoelen, vastgesteld.

A. Een zo goed mogelijke integratie tussen oud en nieuw Teteringen. Subdoelstellingen:

- Het vorm geven aan de wijze waarop verschillende leefstijlen opgenomen en verbonden

- Het vorm geven aan de wijze waarop mensen met beperkingen opgenomen kunnen

kunnen worden met Teteringen. worden in de dorpsgemeenschap. Het behouden van de Teteringse sociaal-culturele identiteit, tezamen met oude bewoners en nieuwe bewoners (met mogelijk andere leefstijlen). B. Het behoud van het sterke en gevarieerde verenigingsleven. Subdoelstellingen:

- Het zoeken naar manieren waarop zowel de oude als de nieuwe Teteringse bewoners zich (meer) gaan inzetten voor het Teteringse verenigingsleven, zeker gezien de verwachting dat het aantal leden van de verenigingen zal toenemen.

- Het realiseren van een goed aanbod aan voorzieningen en activiteiten voor de groeiende groep jeugd in Teteringen met daarbinnen voldoende aandacht voor het beleefde tekort aan ruimte voor de huidige groep jongeren.

C. Het zo lang mogelijk zelfstandig kunnen wonen van senioren en mensen met beperkingen Subdoelstellingen:

- Het realiseren van geschikte en samenhangende woon,- welzijns- en zorgvoorzieningen

- Het realiseren van een geschikte, veilige en leefbare woonomgeving voor kwetsbare

voor senioren en mensen met beperkingen. groepen zoals senioren en mensen met beperkingen, maar bijvoorbeeld ook kinderen, met voldoende aandacht voor duurzame mobiliteit (mobiliteit zonder negatieve effecten op het milieu zoals lopen en fietsen).


9

2.2 Programma Teteringen als kader Het gemeentelijke Programma Teteringen vormt het kader van het IDOP. Dat betekent dat we de daarin benoemde programmaonderdelen, genomen besluiten en gemaakte afspraken beschouwen als vaststaand en als uitgangspositie voor het IDOP. Drie zaken die fundamenteel zijn voor het IDOP geven op dit moment nog onzekerheden:

- het Zorgkruispunt verkeert nog in de haalbaarheidsfase, waardoor het nog niet zeker is of deze wordt gerealiseerd op de in het Programma genoemde locatie en welke omvang het Zorgkruispunt zal krijgen;

- de vestiging van een nieuw winkelcentrum is nog niet definitief. Er loopt een haalbaar-

- door de kredietcrisis staat de planning van de nieuwbouw onder druk. Daarnaast is er

heidsstudie naar de realisatie van een nieuw winkelcentrum op de Scheperij; druk vanuit de markt om veranderingen in het woningbouwprogramma aan te brengen naar prijsklasse en woningtype.


10

Huidige situatie en ontwikkelingen

3

3.1 Historie en identiteit

3.1.1 Geschiedenis van Teteringen De geschiedenis van Teteringen gaat terug tot vóór 1300. Het grondgebied bestond uit grote delen rond de vesting Breda. In de vorige eeuw zijn steeds meer delen van dit grondgebied geleidelijk bij Breda getrokken. In 1927 werden de Zandberg, Baronielaan, Lovensdijk, Belcrum en een deel van de Teteringsedijk bij Breda gevoegd. In 1942 volgden de Driesprong en de Terheijdense Hoek. Tot slot ging in 1961 een deel van de Vuchtpolder naar Breda voor de aanleg van de Hoge Vugt. Het overgebleven Teteringen groeide meer en meer uit tot een forensendorp, dat zich graag sierde met de aanduiding ‘groene buffer’. Het dorp groeide vooral tussen 1960 en 1970 sterk door de bouw van drie nieuwe wijken in het noorden van het dorp en aan de oostzijde van de Oosterhoutseweg. In de periode 1980 tot 1992 kwam de wijk ‘Kerkeind’ tot stand en in de jaren ‘90 van de vorige eeuw de wijk ‘De Haenen’5. Op 1 januari 1997 hield Teteringen als zelfstandige gemeente op te bestaan en werd het ingedeeld bij de nieuwe gemeente Breda.

3.1.2 Identiteit Ondanks de uitbreidingen van de laatste decennia, heeft Teteringen haar dorpse karakter redelijk weten te bewaren. Deze identiteit wordt deels bepaald door het oude deel van Teteringen, westelijk van de Oosterhoutseweg, met de RK Willibrorduskerk als meest beeldbepalende gebouw. Voor de mensen met een meer vluchtige indruk van Teteringen is deze identiteit echter weinig herkenbaar. Velen vormen hun beeld als passant via de Oosterhoutseweg, waarbij vooral het gedateerde winkelcentrum De Scheperij op het netvlies blijft staan. 5 Bron: www.teteringen.nu


11

De Teteringenaren zijn trots op hun sterke verenigingenstructuur. Dit inderdaad bloeiende verenigingsleven, met als koepel een actieve Dorpsraad, vormt de motor van het dorpse sociale leven. Het verenigingsleven vormt een belangrijke kans voor de integratie tussen oud en nieuw. De huidige ‘import’ koos vooral voor het wonen in Teteringen vanwege de rust en de ruimte van het dorp. Ook de groene, landelijke omgeving vormt voor nieuwkomers een belangrijke overweging.

3.2 De bewoners

3.2.1 Demografie Nu In Teteringen wonen na de recente uitbreiding in Om de Haenen bijna 6.700 mensen, inclusief de bewoners van het buitengebied. Ondanks dat er met de bouw van Om de Haenen enige verjonging plaatsvond, is Teteringen sterker vergrijsd dan de rest van Breda. De middengroepen (18 t/m 29 jaar en 30 t/m 44 jaar) zijn in Teteringen momenteel wat minder vertegenwoordigd. Grafiek 1: Leeftijdsopbouw Teteringen 1-1-09 100% 15%

19% 75%

16%

15%

14%

16% 50%

22%

19% 25%

65 jaar en ouder 55 - 64 jaar 45 - 54 jaar 30 - 44 jaar 18 - 29 jaar

9%

12%

23%

21%

0 - 17 jaar

0% Teteringen (%)

Breda (%)

Ontwikkelingen Wanneer het gehele woningbouwprogramma is gerealiseerd, wonen er naar verwachting ruim 11.000 mensen in Teteringen. Een toename van zo’n 4.300 inwoners6. Volgens de gemeentelijke prognoses zet de vergrijzing van de huidige bevolking zich verhoudingsgewijs sterker door dan stedelijk gemiddeld. Door de instroom van de nieuwe bewoners zal het aantal ouderen wel toenemen in absolute zin, maar zal Teteringen verhoudingsgewijs verjongen. Er is nog onvoldoende bekend over de nieuwe bewoners om een goede prognose te kunnen opstellen van de leeftijdsopbouw in pakweg 2020. Als we kijken naar de instroom die de bouw in Om de Haenen met zich meebracht, dan zien we een sterke vertegenwoordiging van de groep 22-55 jarigen (zie volgende paragraaf). Als deze tendens zich ook voordoet in de komende uitbreiding, dan moeten we rekening houden met een latere vergijzingspiek dan in de rest van Breda en het land.

6 Hierbij is uitgegaan van een gemiddelde van 2,3 persoon per woning.


12

3.2.2 De mensen die Teteringen intrekken Nu In de afgelopen vier jaar hebben 850 huishoudens een nieuwe woning in Teteringen betrokken. Hiervan hebben er zich 177 in het nieuwe Om de Haenen gevestigd. Een deel van de verhuizers kwam uit Teteringen zelf (20%), een groot deel kwam uit andere delen van Breda (44%). Maar ook van buiten Breda hebben zich een behoorlijk aantal huishoudens in Teteringen gevestigd (36%).

- Bijna een kwart van de huishoudens uit de andere delen van Breda komt uit Breda Noord,

- De belangrijkste herkomstgemeente buiten Breda is Oosterhout, ruim een vijfde komt uit

ook huishoudens uit Breda Oost zijn goed vertegenwoordigd. deze gemeente. Om de Haenen heeft verhoudingsgewijs wat meer huishoudens van buiten Breda getrokken. Het aandeel vestigers uit Breda Noord ligt hier een stuk lager. Grafiek : Herkomst verhuizers afgelopen 4 jaar (huishoudens) 100%

80%

60% Van buiten Breda 40%

Uit Breda overig Uit Teteringen

20%

0% Om de Haenen (177)

Overig Teteringen (673)

Totaal Teteringen (850)

Naast de 850 huishoudens uit Nederland, hebben zich ook 85 huishoudens uit het buitenland in Teteringen gevestigd. Het gaat hierbij vooral uit alleenstaanden tot 55 jaar, de voornamelijk uit België komen, gevolgd door Duitsland. Een belangrijk deel van de verhuizingen komen voor rekening van eenpersoonshuishoudens. Dat is een normaal beeld, deze groep is het meest mobiel. Het aandeel gezinnen ligt op een vijfde, onder de verhuizers uit Teteringen zelf ligt dit aandeel een stuk hoger.


13

Om de Haenen heeft een stuk minder eenpersoonshuishoudens getrokken, hier zijn de tweepersoonshuishoudens sterk vertegenwoordigd. -

eenpersoonshuishoudens komen voor een belangrijk deel van buiten Breda;

-

tweepersoonshuishoudens komen voor de helft uit de overige delen van Breda;

-

gezinnen komen voor meer dan de helft uit de overige delen van Breda.

Grafiek 3 : Herkomst uitgesplitst naar huishoudenentype 100%

80%

60%

overig gezin

40%

2 phh 1 phh

20%

0% Uit Teteringen

Uit overig Breda

Van buiten Breda

Het zijn vooral de middengroepen waarvan de hoofdbewoner tussen de 25 en de 55 jaar is die naar of binnen Teteringen zijn verhuisd, waarvan de groep 35 – 55 jarigen het sterkst is vertegenwoordigd. In Om de Haenen hebben zich opmerkelijk weinig jongeren gevestigd en zijn de 55+ers sterk vertegenwoordigd. Van de verhuizers uit Teteringen zelf is de groep 35 – 55 jaar zeer sterk vertegenwoordigd. Daarnaast is de groep 65+ers verhoudingsgewijs groter dan onder de vestigers van buiten Teteringen. Opvallend is dat de jongeren tot 25 jaar voor een belangrijk deel van buiten Breda komen. -

jongeren tot 25 komen voor de helft van buiten Breda;

-

de 25 - 35 jarigen komen voor ruim de helft uit overig Breda;

-

onder de middelbaren (35 - 55 jaar) zijn Teteringenaren redelijk vertegenwoordigd;

-

ruim een derde van de 65+ers komt uit Teteringen.

Grafiek 4: Herkomst uitgesplitst naar leeftijd hoofdbewoner 100%

80%

75 jaar + 65 - 75 jaar

60%

55 - 65 jaar 35 - 45 jaar

40%

25 - 35 jaar tot 25 jaar

20%

0% Uit Teteringen

Uit overig Breda

Van buiten Breda

Herkomst uitgesplitst naar leeftijd Ontwikkelingen De woningdifferentiatie hoofdbewoner voor Teteringen is nog onvoldoende uitgekristalliseerd om goed

onderbouwde uitspraken te kunnen doen over de75+ huishoudens die zich naar verwachting in 80%

65-75 is de verwachting dat de nieuwbouw in Teteringen zullen gaan vestigen. In zijn algemeenheid 60%

55-65

het dorpse milieu en de groene uitstraling in het bijzonder aantrekkingskracht zal uitoefenen 35-55 40% op een tweetal groepen: 20% - -

25-35

tot 25 huishoudens met opgroeiende kinderen (ouders 35 - 55 jaar); 0%

Uit Teteringen Uit overig Breda Van buiten Breda de in leeftijd wat gevorderde stellen, meestal al uit de kinderen (55 - 65 jaar).


14

Nieuwbouw aan de rand van de stad zal ook mobiele starters trekken. Voor hen zijn vooral de delen van waaruit je snel in de stad bent aantrekkelijk, zoals het buiten het IDOP-gebied vallende Waterdonken. Voor de (terugkerende) kinderen van de huidige dorpelingen is het meer dorpse wonen interessant. De groep 35 - 55 jaar met opgroeiende kinderen is nu al sterk vertegenwoordigd in de instroom, ook in Om de Haenen. De oudere groep 55 - 65 jaar is onder de huidige vestigers nog niet zo sterk vertegenwoordigd, maar Om de Haenen heeft op deze groep een behoorlijke aantrekkingskracht uitgeoefend. Het is de verwachting dat het geplande aanbod aan grotere en duurdere woningen in een groene uitstraling een behoorlijke instroom van deze vitale ‘pre-senioren’ zal oproepen. 3.3. Wonen 3.3.1 De woningen in Teteringen Nu In Teteringen staan zo´n 2.500 woningen. Om de Haenen is hiervan de meest recente uitbreiding. Als dorp kenmerkt Teteringen zich door:

-

veel koopwoningen;

-

voornamelijk laagbouw;

- hoofdzakelijk eengezinswoningen, waarvan een groot deel vrijstaand of twee-onder-één-

-

kap; een hogere woningwaarde dan gemiddeld in Breda7.

Singelveste AlleeWonen is de enige corporatie; nog geen vijfde deel van alle woningen is een sociale huurwoning (in geheel Breda is dit een derde). Dit percentage komt overigens overeen met dorpen met een vergelijkbare samenstelling. Het eigen woningbezit is in dorpen in het algemeen groter dan in de stad. Teteringen heeft een beperkt aantal appartementencomplexen: in de omgeving van het Willem Alexanderplein, aan de Hoolstraat, in de buurt De Haenen en in de jongste buurt Om de Haenen. Ontwikkelingen Teteringen wordt binnen het IDOP-gebied nog eens met zo’n 1.900 woningen uitgebreid8. Voor de nieuwbouw is in de MER9 een differentiatie vastgesteld naar prijsklasse en bouwwijze. Bereibare huur / goedkope koop

24%

Middeldure huur en koop laag

22%

Middeldure huur en koop hoog

26%

Dure huur en koop

27%

Gestapeld

25%

Grondgebonden

75%

In het totale Programma Teteringen is voorzien in 28% bereikbare huur / goedkope koop en 27% gestapeld10. Omdat de woningen op Waterdonken verhoudingsgewijs wat goedkoper en vaker gestapeld worden, komen deze percentages in het IDOP-gebied wat lager uit. Ten opzichte van de huidige situatie komen er in Teteringen verhoudingsgewijs meer betaalbare woningen en meer gestapelde woningen. In bijlage 1 is een overzicht opgenomen per woongebied.

7G emiddelde OZB: Breda 224.000 (100%), Prinsenbeek 279.000 (125%), Teteringen 297.000 (133%), Bavel 305.000 (135%), Ulvenhout 351.000 (157%). 8 Exclusief Waterdonken en Werkdonken. 9 MER/SMB woningbouwlocatie Teteringen, eindrapport, gemeente Breda, september 2005 10 Inclusief de reeds gerealiseerde woningen Om de Haenen.


15

Voor de uitbreiding is geen differentiatie vastgesteld die rekening houdt met doelgroepen, zoals ouderen, gezinnen, één- en tweepersoonshuishoudens. Behalve op het gebied van prijsklassen is hiermee niet bepaald wat voor Teteringen een gewenste bevolkingssamenstelling is. Vanwege de kredietcrisis oefenen de ontwikkelaars druk op de gemeente uit om de in de MER opgenomen differentiatie naar prijsklassen en woningtypen aan te passen. Het is op dit moment niet in te schatten in hoeverre dit daadwerkelijk tot aanpassing zal leiden. 3.3.2 Wonen voor ouderen en mensen met beperkingen Nu Seniorenhuisvesting Teteringen heeft een zeer beperkt aanbod aan seniorenwoningen, deels van Singelveste AlleeWonen, deels van Mooiland Vitalis. De druk op de seniorenwoningen van Singelveste is groot, de gemiddelde wachttijd is ruim 3,5 jaar. Het grootste deel van deze druk komt van woningzoekende senioren van buiten Breda en uit andere delen van Breda. Senioren uit Teteringen zelf zijn hierdoor vaak genoodzaakt het vertrouwde dorp te verlaten. Geschiktheid van de voorraad Om ook ouderen en mensen met beperkingen goed te kunnen laten wonen, moet de woning daarvoor geschikt te zijn. Vanwege het grote aantal woningen met trappen, is slechts een klein deel van de woningen geschikt voor mensen met handicaps. Er is dan ook een groot tekort aan deze woningen. Wonen met zorg voor ouderen Voor mensen die zijn aangewezen op een verpleeg- of verzorgingshuis is er in Teteringen kwantitatief voldoende aanbod aanwezig: Woonzorgcentrum Zuiderhout biedt zowel verzorging als verpleging. Het gaat hier om een combinatie van een traditioneel verzorgingshuis voor leken en een kloosterbejaardenoord. Er zijn geen vormen van wonen met zorg voor ouderen aanwezig in het dorp zelf. De meetlat die Geschikt Wonen voor Iedereen hanteert, laat op dit gebied dan ook tekorten zien.

Wonen voor mensen met beperkingen Teteringen heeft momenteel in verhouding een ruim aanbod aan specifieke woonvormen voor mensen met een verstandelijke beperking. Woonvormen voor mensen met een lichamelijke of een psychische beperking ontbreken in Teteringen. (zie voor nadere onderbouwing en aantallen bijlage 2)


16

Ontwikkelingen Voor het wonen voor ouderen en mensen met beperkingen is in het Programma Teteringen geen differentiatie opgenomen. Seniorenhuisvesting Singelveste AlleeWonen heeft plannen om seniorenwoningen te realiseren binnen de kom. Er zijn in Breda geen normen vastgesteld hoeveel (sociale) huurwoningen er voor senioren beschikbaar zouden moeten zijn. Gezien de huidige situatie is verdere uitbreiding van het aantal seniorenwoningen zeker gewenst, bij voorkeur binnen de Centrale Zone11. Geschiktheid van de voorraad Uit de normen die Geschikt Wonen voor Iedereen heeft vastgesteld, kunnen we afleiden welk aandeel van de woningen geschikt zou moeten zijn voor ouderen en mensen met handicaps. Uiteindelijk moet ruim een kwart van alle woningen in Teteringen zogenaamd ‘aanpasbaar’ en ‘levensloopbestendig’ zijn. In de nieuwbouwgebieden moeten hogere aantallen gehaald worden om de tekorten in de kom te compenseren. Een belangrijk deel hiervan moet zo dicht mogelijk bij de voorzieningen (dus aan de randen van het huidige dorp) gerealiseerd worden. Het valt in dit stadium niet te toetsen of de gewenste aantallen worden gehaald. Bij aanpasbare en levensloopbestendige woningen wordt al gauw gedacht aan gestapelde bouw, deze kunnen echter ook goed als ruimere eengezinswoningen worden gerealiseerd. Wonen met zorg voor ouderen Met de uitbreiding tot 11.000 inwoners neemt ook de behoefte aan woonvormen met zorg voor ouderen toe, de opgave wordt des te groter. Realisatie van deze woonvormen is echter niet gepland. Wonen voor mensen met beperkingen Ook voor mensen met beperkingen neemt de behoefte aan woonvormen toe naarmate het dorp groeit. Met het initiatief van Amarant om 12 tot 18 wooneenheden te realiseren gekoppeld aan het Zorgkruispunt (zie 3.7.6) is Teteringen ook in de toekomst goed voorzien van specifieke woonvoorzieningenvoor mensen met een verstandelijke beperking. Voor mensen met een lichamelijke of psychische beperking zijn echter geen woonvoorzieningen voorzien; wanneer zij op een dergelijke woonvorm zijn aangewezen moeten zij het dorp verlaten. (zie voor nadere onderbouwing, definities en aantallen bijlage 2) Zeker voor de huidige ouderen moeten we sterk rekening houden met de betaalbaarheid van de woningen voor deze doelgroepen. 3.3.3 Wonen voor starters Nu Gezien de huur- en koopprijzen heeft Teteringen een moeilijke woningmarkt voor starters. Vanuit het dorp wordt dit krachtig onderschreven. De gerealiseerde nieuwbouw in Om de Haenen leverde geen nieuwe kansen op voor minder betaalkrachtige starters; er zijn geen woningen gebouwd binnen de bereikbare huur of goedkope koop. Dit maakt het lastig om de eigen jongeren vast te houden in het dorp. Ongewenste neveneffecten daarvan zijn het wegvallen van mantelzorg in de directe omgeving, en een minder stevig draagvlak voor het verenigingsleven.

11 Centrale Zone: zie 4.2.6


17

Ontwikkelingen In Om de Haenen-Noord realiseert Singelveste AlleeWonen ongeveer 35 woningen, waarvan de helft als starterwoningen met een Koopgarantregeling12. Bijna een kwart van alle woningen binnen het Programma Teteringen valt binnen de betaalbare huur of goedkope koop. Er is geen differentiatie vastgesteld naar de diverse doelgroepen; er zijn dus geen aantallen vastgesteld voor startende één- en tweepersoonshuishoudens en jonge gezinnen. Met name deze laatste groep is voor de sociale structuur van Teteringen van groot belang.

3.4 Detailhandel Nu Teteringen heeft een beperkt winkelaanbod. Een belangrijk deel van de winkels is gevestigd aan het Willem Alexanderplein en in de Hoolstraat (vroeger was in de Hoolstraat vrijwel de gehele Teteringse middenstand te vinden). Men mist onder andere een slagerij, groenteboer, drogist e.d. De supermarkt en enkele andere winkels zijn te vinden op het winkelcentrum De Scheperij. Ook aan de Oosterhoutseweg zitten enkele winkels. Veel bewoners gaan echter voor de dagelijkse boodschappen ook buiten Teteringen winkelen (zowel in Breda als in Oosterhout). De winkeliers zijn verenigd in Retail Ondernemend Teteringen, dat onderdeel is van de Teteringse Ondernemingsvereniging.

Ontwikkelingen Aanvankelijk voorzag het Programma Teteringen in de bouw van een geheel nieuw winkelcentrum, inclusief een tweede supermarkt op het Willem Alexanderplein. Dat bleek geen goede optie, onder meer vanwege de moeilijke verkeersafwikkeling en de ruimte voor parkeren. In de zomer 2009 heeft het college van Burgemeester en Wethouders besloten de haalbaarheid van een winkelvoorziening op de Scheperij te onderzoeken.

3.5 Werken en ondernemen Nu De bedrijvigheid in Teteringen zelf is beperkt en bestaat uit verspreide en vooral kleinschalige bedrijven. Een derde van deze bedrijven richt zich op zakelijke dienstverlening, andere sectoren van enige betekenis zijn handel en reparatie, en gezondheids- en welzijnszorg.

12 Informatie Singelveste AlleeWonen


18

Teteringen is uitgegroeid tot een forensendorp, het aanbod van banen in het dorp zelf is beperkt. De gezondheids- en welzijnszorg biedt met zo’n 40% van alle banen de meeste werkgelegenheid in Teteringen, op afstand gevolgd door handel en reparatie, en zakelijke dienstverlening. De ondernemers in Teteringen zijn verenigd in de Teteringse Ondernemersvereniging (T.O.V.). Een onderdeel van de ondernemersvereniging wordt gevormd door de afdeling Retail, waarin de ‘toonbankbedrijven’ zitten (horeca, detailhandel, servicebedrijven). Ontwikkelingen Uiteraard levert de uitbreiding van het dorp voor Teteringen ook werkgelegenheid op, een deel van het lokale bedrijfsleven zal van de groei profiteren. Het Programma Teteringen voorziet binnen het IDOP-gebied niet in een noemenswaardige uitbreiding van de bedrijvigheid. Er zal vooral een toename zijn van aan huis gebonden beroepen. Wijkeconomie heeft een positief effect op de leefbaarheid. Met name ondernemers die van huis uit werken of een bedrijfsruimte hebben die aan de woning is gekoppeld, hebben over het algemeen een sterke buurtbinding. Stimulering van het kleinschalig ondernemerschap past hiermee binnen de doelstellingen van het IDOP Teteringen.

3.6 Verkeer en vervoer Nu Oosterhoutseweg De verkeershoofdstructuur van Teteringen wordt vooral bepaald door de Oosterhoutse weg die het dorp letterlijk doormidden snijdt. Ook figuurlijk gezien ervaart een deel van de bewoners de Oosterhoutseweg als barrière. Routes langzaam verkeer De Oosterhoutseweg is moeilijk over te steken voor zwakkere verkeersdeelnemers. Daarnaast mist men in Teteringen voldoende veilige loopen fietsroutes voor kinderen, ouderen en mensen met beperkingen in het dorp. Bewoners geven aan dat er in principe voldoende ruimte in de woonomgeving is om die gewenste veilige routes te realiseren, maar dat daar tot op heden te weinig aandacht aan besteed wordt. De volgende situaties in zowel de oude als nieuwe situatie baren het dorp zorgen:

- Het oversteken van de Oosterhoutseweg. Dit spitst zich toe op de kruising Willibrordstraat/Oosterhoutseweg en de nabijgelegen kruising met de Pius XII straat (belangrijke sociale route fietsers).

- De routes naar de basisscholen te fiets en te voet (m.n. de Heiakkerdreef, waaraan de MFA De Stee13 komt te liggen);

- De routes naar de sportvelden te fiets (m.n. de wegen rondom het nieuwe sportpark) en het

- De toegankelijkheid van voetgangersroutes naar de belangrijkste voorzieningen voor

oversteken van de doorgaande weg die de sportvoorzieningen scheidt in de nieuwe situatie; ouderen en mensen met beperkingen, maar ook voor bijvoorbeeld mensen met een kinderwagen (m.n. de Hoolstraat). Voor ouderen en mensen met beperkingen die verder van deze voorzieningen af (komen te) wonen zijn goed toegankelijke routes met voldoende rustpunten extra belangrijk.

- De routes naar bestemmingen buiten Teteringen voor jeugd en jongeren (voortgezet onderwijs, uitgaan).

13 Voorheen MFA Om de Haenen


19

Ontwikkelingen Oosterhoutseweg Half maart 2009 is de gemeente gestart met de reconstructie van de Oosterhoutseweg 2e fase, inclusief de aanleg van een tunnel op de kruising met de Nieuwe Kadijk. Hierdoor zal de kwaliteit van de weg verbeteren en veiliger worden voor fietsers en voetgangers. De tunnel op de kruising Oosterhoutseweg/Nieuwe Kadijk moet zorgen voor een betere doorstroming op deze weg, en het verkeer richting Oosterhout stimuleren om van de A27 gebruik te maken. De Oosterhoutseweg wordt ook geschikt gemaakt voor de komst van een snelle busverbinding (HOV/Volans) tussen Oosterhout, Breda en Etten-Leur. De reconstructie van het centrale deel van de Oosterhoutseweg is onlangs afgesloten. Voor het HOV zijn hier al diverse voorzieningen getroffen zoals een deels vrije busbaan. De Dorpsraad heeft in de vernieuwde situatie in het centrumgebied kritiek op de niet-levensloopbestendige uitvoer van de oversteek bij het winkelcentrum De Scheperij en de decentrale ligging van de twee nieuwe HOV-haltes ten opzichte van het centrum. De werkzaamheden zijn naar verwachting december 2010 helemaal klaar. Routes langzaam verkeer Met de komst van de nieuwbouw en het nieuwe aanbod aan voorzieningen in Teteringen, wordt de vraag naar goede en veilige loopen fietsroutes in Teteringen groter. De ligging van de 2 MFA’s aan beide zijden van de Oosterhoutseweg vraagt bovendien om een goede ‘oversteekbaarheid’ van deze weg. Een goed netwerk aan fietsen voetgangersvoorzieningen moet ten minste voldoen aan de volgende hoofdeisen: -

Samenhang;

-

Herkenbaarheid;

-

Directheid;

-

Functionaliteit en aantrekkelijkheid;

-

Veiligheid

Voor het uitwerken van een goed en functioneel loopen fietsnetwerk is onderzoek nodig naar de bestaande situatie en knelpunten daarin en mogelijkheden om knelsituaties op te lossen. Het onderzoek vindt liefst plaats samen met de belangrijkste doelgroepen, die vanuit hun eigen ervaringen zicht hebben op de routering in Teteringen: -

Kinderen en ouders van basisscholen;

-

Platform gehandicapten Teteringen;

-

KBO;

-

Gebruikers van het sportpark en de sporthal.


20

3.7 Sociale infrastructuur

3.7.1 Sociale leven Nu Teteringen kent een uitgebreid en actief verenigingsleven. Het dorp telt ruim 100 verenigingen en organisaties op het gebied van sport, ontspanning, religie, muziek etc., waaronder diverse carnavalsverenigingen, de dorpsraad inclusief werkgroepen, Harmonie Euphonia, diverse koren, orkesten en combo’s, de KBO, de KVO, de KPJ, verschillende bridge- en kaartclubs, het Oranjecomité, de milieuvereniging, de orgelcommissie, het comité avond4daagse, de Teteringse tennisvereniging, voetbalclub Dia, stichting Dorpsloop Teteringen, de scouting, ’t Gilde, de golfclub, jeu-de-boulesclubs en nog veel meer. Typische Teteringse activiteiten zijn o.a. het VariéTeteringen (het Teterings Variété), de Dorpsloop en de jaarmarkt. Voor veel organisaties en verenigingen is Dorpshuis ’t Web aan de Scheperij momenteel de centrale plek voor activiteiten, vergaderingen e.d. Hier is ook de bibliotheek en een sportzaal gevestigd. Naast ’t Web maken de verenigingen gebruik van de commerciële ruimten De Dorpsherberg aan het Willem Alexanderplein (o.a. carnaval) en de Vlaamse Schuur (achter boerderij Rombouts) die gebruikt wordt door Heemkundekring Teterings Erfdeel. Met de uitbreidingsplannen voor het dorp in het hoofd ziet de Dorpsraad het mede als haar taak om een optimale integratie van de huidige en nieuwe bewoners te bereiken. Daarvoor heeft zij reeds allerlei initiatieven ontplooid, waaronder de organisatie van een verenigingenmarkt, een kunst- en hobbytentoonstelling, het opzetten van een website Teteringen.nu en de uitgifte van de Dorpsgids. Jeugd/Jongeren Teteringen kent nu geen specifieke jongerenruimte. Dit wordt als een gemis ervaren. Wel maakt een groep jongeren veelvuldig gebruik van café Tramzicht ‘t Zwaantje (aan de Oosterhoutseweg) als trefpunt. Het Jeugdcomité organiseert allerhande activiteiten voor de jeugd van groep 1 tot en met 8 (4 tot en met 12 jaar) in ’t Web. Een onlangs opgericht Jongerencomité houdt zich bezig met de positie van de jeugd van 12 jaar en ouder in het dorp en maakt zich sterk voor de realisatie van een jongerenruimte. Omdat er verschil in behoefte aan ruimte en actitiviteiten bestaat, zijn drie doelgroepen benoemd: -

de jeugd tot 10 jaar;

-

de jeugd van 10 tot en met 15 jaar;

-

de jeugd van 16 jaar en ouder.

Met name de groep 10 - 15 jaar valt momenteel buiten de boot: voor deze groep wordt weinig gedaan en er zijn weinig faciliteiten. Het is vooral ook deze groep, die volgens een deel van de bewoners voor een toenemend aantal overlastsituaties in het dorp zorgt. Ontwikkelingen In november 2003 besloot het Bredase college van B&W om in het verlengde van de bouw van de VINEX-locatie Teteringen twee Multi Functionele Accommodaties (MFA’s) in het dorp te realiseren. Dit als antwoord op de bezorgdheid van de huidige bewoners of er integratie zal plaatsvinden tussen de huidige en nieuwe bewoners. De MFA’s moeten samen ruimte bieden aan verschillende maatschappelijke functies voor een integraal activiteitenaanbod. Daarmee willen we de volgende maatschappelijke doelen realiseren:

1. het bevorderen van integratie tussen oud en nieuw Teteringen;

2. het voorkomen en tegengaan van eenzaamheid onder ouderen;

3. het stimuleren van zelfredzaamheid (beleid Geschikt Wonen voor Iedereen GWI).


21

Gekozen is voor het haltermodel: aan iedere zijde van de Oosterhoutseweg een accommodatie. Het huidige dorpshuis ’t Web gaat verdwijnen en gaat op in de MFA De Stee, aan het Zuringveld, in het oosten van Teteringen. In deze MFA staat het sociaal-maatschappelijke verenigingsleven centraal. De MFA heeft een sterke ontmoetingsfunctie en krijgt daarom ook een horecagedeelte; dit maakt het voor het verenigingsleven en overige gebruikers aantrekkelijk om naast de eigen activiteit ook anderen te ontmoeten. Medio mei 2009 heeft de gemeente in twee bijeenkomsten het definitieve plan voor De Stee gepresenteerd, hier is door de bewoners positief op gereageerd. Voorjaar 2010 wordt gestart met de bouw van het complex. Naast de ruimte voor sociaal-culturele activiteiten komen in de MFA de basisschool Helder Camara, Kober (kinderopvang en BSO) en een gymzaal. In de te realiseren MFA De Mandt in het westen van Teteringen staat de kind- en jeugdfunctie meer centraal. In deze MFA komen: basisschool De Springplank, basisschool De Wegwijzer, de bibliotheek, Kober, een gymzaal en ruimte voor sociaal-culturele activiteiten voor de jeugd. Het centraliseren van de gemeenschappelijke ruimtes, de jeugdruimte, de gymzaal en de bibliotheek zorgt voor de levendigheid in de avonduren. Voor wat betreft de jeugdruimte is het nog niet duidelijk welke doelgroep jeugd/jongeren men voor ogen heeft en hoe jongeren hier zelf in staan. Daarop is juni 2009 actie ondernomen door: -

De Dorpsraad;

-

Surplus Welzijn;

-

De gemeente;

-

vertegenwoordigers van het onderwijs;

-

sportverenigingen;

-

het Jongerencomité;

-

de KPJ;

-

het Gehandicaptenplatform.

De partijen willen op korte termijn samen met jongeren plannen maken voor activiteiten en de behoefte aan ruimtes in kaart te brengen. Doel is deze plannen samen met de jongeren uit te voeren (zie bijlage 3 voor het Plan van Aanpak voor het inventariserend onderzoek onder jongeren vanuit Surplus Welzijn en de resultaten van het onderzoek, juni 2009). Belangrijkste aanbevelingen vanuit het inventariserend onderzoek zijn het mogelijk maken van ontmoeting van leeftijdsgenoten op straat en door middel van jeugdactiviteiten waarbij diversiteit en eigen inbreng van jeugd gewenst is.


22

Kwartet

Teterings Kwartet

Teterings Kwartet Teterings Kwartet

Voorzieningen en activiteiten jeugd

Teterings Kwartet

Voorzieningen en Voorzieningen en activiteiten jeugd jeugd activiteiten


Per activiteit of voorziening moet goed gekeken worden naar de verschillende aanwezige jeugdgroepen in Teteringen en naar hun leeftijd. Aan te bevelen is een differentiatie naar tieners 10 tot 14 jaar en jongeren 14 tot 18 jaar. Voor jongerenactiviteiten moet gekeken worden wanneer het schenken van alcohol wel of niet wenselijk is. Wekelijkse activiteiten bij voorkeur aanbieden zonder alcohol en incidentele activiteiten zoals een feest/festival met alcohol. De verwachting is dat er in Teteringen behoorlijk draagvlak en medewerking zal zijn voor tiener- en jongerenactiviteiten en het creëren van een jeugdruimte in de MFA.

Bron: www.forumalmere.nl

Bron: www.swh-helmond.nl

Bron: www.forumalm


Bij de ontwikkeling van de MFA’s is het van belang aandachtmogen te besteden aan worden samenwerking 1. Jongeren gezien en 1. Jongeren mogen gezien worden 1. Jongeren mogen gezien worden verdienen een eigen en gezamenlijkheid in programmering en beheer. De MFA’s moeten meer plek zijn dan een en verdienenverzameling een eigen pleken partijen, met en ieder verdienen een eigen plek 2.het Activering in samenwerking met ruimtes als ware een eigen voordeur. Met het oog 2. Activering in samenwerking met 2. Activering in samenwerking metsamenwerking verenigingen (bijvoorbeeld hierop, hebben de deelnemende partijen gekozen voor een inhoudelijke verenigingen (vb. straatvoetbal) verenigingen (vb. straatvoetbal) straatvoetbal) volgens het samenwerkingsmodel Face tot face. Kenmerkend hieraan is een open houding 3. Overlast beperk je door jongeren 3. Overlast 3. beperk je door jongeren Overlast beperk je door jongeren naar elkaar en zoeken naar inhoudelijke samenwerking naast het ruimtelijke hangplekken te geven hangplekken te geven hangplekken tegerealiseerde geven 4. Joker: wat zousamengaan. u graag nog willen 4. Joker: wat u graag nogu willen 4. zou Joker: wat zou graag nog willen inbrengen bij dit thema? inbrengen bij dit thema? inbrengen bij dit thema? De ontwikkeling van de MFA’s staat niet op zichzelf, maar krijgt een plaats in de samenleving van Teteringen naast andere voorzieningen, zoals een zorgkruispunt, concentraties van winkels, speelgelegenheden en de vele sportfaciliteiten elders in het dorp14.

Teterings Kwartet Teterings Kwartet Teterings Kwartet Teterings Kwartet Teterings Kwartet Teterings Kwartet

1. Jongeren mogen gezien w verdienen een eigen plek 2. Activering in samenwe verenigingen (bijvoorb straatvoetbal) 3. Overlast beperk je door jo hangplekken te geven 4. Joker: wat zou u graag no inbrengen bij dit thema?

Teterings Kwartet

en Voorzieningen eningenVoorzieningen en Voorzieningen en Voorzieningen en Voorzieningen en Voorzieningen en Voorzieningen en en activiteiten jeugd eiten jeugd activiteiten jeugd activiteiten jeugd activiteiten activiteiten jeugd jeugd activiteiten jeugd activiteiten jeugd

w.swh-helmond.nl

Bron: www.forumalmere.nl Bron: www.swh-helmond.nl Bron: www.denhelderactueel.nl


Bron: www.denhelderactueel.nl

1. Jongeren mogen gezien worden en 1. Jongeren mogen gezien worden en 1. Jongeren mogen gezien en mogen gezien worden 1. Jongeren mogen1.gezien worden en gezien Jongeren mogen gezien w verdienen eigen plek Jongeren mogen worden 1. een Jongeren mogen gezien worden en worden verdienen een en eigen1.plek verdienen een eigen plek dienen een eigen plek een eigen verdienen plek verdienenmet een eigen plek 2. Activering in samenwerking met 2. Activering in samenwerking en verdienen een eigen plek een eigen plek verdienen 2.inActivering in samenwerking met (bijvoorbeeld ng in samenwerking met in samenwerking 2. Activering 2. Activering in samenwerkin (bijvoorbeeld 2. Activering met inverenigingen samenwerking met 2. Activering samenwerking met verenigingen verenigingen (vb. straatvoetbal) straatvoetbal) ngen (vb. straatvoetbal) verenigingen (vb. straatvoetbal) verenigingen (vb. straatv straatvoetbal) verenigingen (vb. straatvoetbal) verenigingen (vb. straatvoetbal) 3.beperk Overlast door jongeren beperk je door jongerenbeperk 3. Overlast je door 3. 3. Overlast beperk je door jo Overlast beperk je door jongeren 3. Overlast beperk je door jongeren 3. Overlast jebeperk door 3.jeOverlast beperk je door jongeren hangplekken te kken te geven jongeren hangplekken te geven hangplekken te gevenhangplekken hangplekken te geven jongeren tegeven geven hangplekken te geven hangplekken te geven 4. zou Joker: wat nog zou uJoker: graagwat nog wat zou u graag nog willen 4. Joker: wat zou u4.graag 4. Joker: wat zou u graag 4.willen Joker: wat zou graag nog Joker:nog wat zou u graag nogu willen 4. Joker: wat u willen graag 4.willen zou u graag nog willen willen inbrengen bij dit thema? en bij dit thema? inbrengen bij dit thema? willen inbrengen bij dit inbrengen bij dit thema? inbrengen bij dit thema? inbrengen bij dit thema? inbrengen bij dit thema?

Kwartet

ningen en iten jeugd

3.7.2 Onderwijs en kindfuncties Nu Teteringen teltKwartet drie basisscholen: De Wegwijzer (RK), Helder Camara (RK) en deKwartet 1 Teterings Kwartet Teterings Teterings Springplank (Jenaplan). Naast de basisscholen is het Florijncollege sinds 2007 gevestigd in Voorzieningen en

Voorzieningen en Voorzieningen en activiteiten jeugd activiteiten jeugd activiteiten jeugd Zuiderhout en Fleks De Gouwen) en Kiki Kinderopvang (een gastouderbureau). Teteringen. De kinderopvang in het dorp wordt geboden door Fleks Kinderopvang (Fleks

14 C oncept projectvoorstel MFA Om de Haenen, Projectmanagement gemeente Breda, augustus 2008; Ruimtelijk functioneel Programma van Eisen MFA Om de Haenen, Teteringen, ICS Adviseurs, november 2007, Visiedocument MFA’s Teteringen, november 2007.


23

Ontwikkelingen Zoals geschetst vinden de basisscholen een nieuwe plek in de te realiseren MFA’s: De Wegwijzer en De Springplank worden opgenomen in MFA De Mandt, Helder Camara wordt opgenomen in MFA De Stee. De plannen voor de vestiging van een nieuwe basisschool in Teteringen in de vorm van een Nutsschool zijn vrij ver gevorderd. Deze school wordt waarschijnlijk gevestigd op een van de vrijkomende schoollocaties. Het huidige aanbod aan kinderopvang in Teteringen wordt uitgebreid door de participatie van de Kobergroep in de beide MFA’s. 3.7.3 Sport Nu Teteringen heeft diverse sportverenigingen op uiteenlopende gebied; voetbal, tennis, hockey, jeu de boules, badminton, wandelen, volleybal, karate, golf, etc. Op sportpark De Gouwen in Teteringen zijn de voetbalvelden, het sporten tenniscentrum Teteringen, het schuttersterrein en een sporthal gevestigd. Daarnaast is een sportzaal gevestigd in ’t Web, is er een gymnastiekzaal bij De Wegwijzer en heeft Teteringen een dressuur- en africhtingsstal (Jespers), een manege (Stal Hoeveneind) en pensionstalling Stal Balemans. Sinds 2008 beschikt Teteringen bovendien over het nieuwe golfpark De Haenen. Ontwikkelingen Gezien de verwachte bevolkingsgroei in Teteringen zal het voetbal op sportpark De Gouwen met capaciteitsproblemen te maken krijgen. Berekend is dat de huidige tennisbanen in de toekomst wel toereikend zijn, ook in een pieksituatie. Voor wat betreft de hockeyvelden is door de vereniging reeds voorzien in een capaciteitsuitbreiding van een natuurgrasveld naar een kunstgrashockeyveld. Het verwachte tekort aan drie voetbalvelden is opgenomen in de sportnota van de gemeente Breda, waarin is aangegeven dat de gemeente zal voorzien in voldoende velden. Daarnaast moet het aantal parkeerplaatsen en van kleed- en wasaccommodaties uitgebreid worden. Dit kan niet binnen het huidige bestemmingsplan uitgevoerd worden. Daarvoor moet een bestemmingsplanprocedure doorlopen worden. Het plangebied ligt tussen de verlengde Donkerstraat, het huidige sportcomplex en het gebied van Maria Rabonni/Laanzicht15. 15 Concept Projectvoorstel Uitbreiding sportcomplex de Gouwen, Projectmanagement gemeente Breda, november 2008


24

3.7.4 Cultuur Nu Teteringen kent diverse culturele verenigingen en activiteiten op het gebied van muziek, dans, toneel (voor zowel kinderen als volwassenen), maar bijvoorbeeld ook een heemkundekring Teterings Erfdeel, ’t Gilde en een vereniging voor kunstenaars Art-Ring. De verenigingen en activiteiten kennen geen eigen cultuurpodium in Teteringen, maar maken onder andere gebruik van ’t Web en de commerciële zalen. Verder heeft Teteringen een eigen bibliotheek, die is gevestigd in ’t Web. Ontwikkelingen Met de komst van de MFA’s zullen de sociaal-culturele activiteiten vooral plaatsvinden in MFA De Stee. De bibliotheek komt in MFA De Mandt. 3.7.5 Gezondheidszorg Nu Het aantal eerstelijnsfuncties in Teteringen is op dit moment toereikend. In het oude centrum van Teteringen in de Centrale Zone GWI rondom het Willem Alexanderplein, is het gezondheidscentrum gevestigd met daarin een apotheek, drie huisartsen, een fysiotherapeut, een consultatiebureau en het prikbureau. Teteringen telt daarnaast vier tandartsen. Twee daarvan zijn gevestigd in de Centrale Zone, de andere vestigingen liggen in het zuidoosten van Teteringen. Het aanbod is kwantitatief ruim voldoende. Ontwikkelingen Na realisering van de nieuwbouwplannen zal de druk op het gezondheidscentrum in de toekomst flink toenemen. In het beleidsadvies van de GGD West-Brabant over de huisartsenzorg in Breda wordt aangegeven dat bij de uitbreiding van Teteringen tot 11.000 inwoners, er drie huisartsen en één fysiotherapeut extra nodig zijn16. De huisartsen en apotheek geven zelf aan dat er een verdubbeling van het aantal huisartsen, en in ieder geval van de capaciteit van de apotheek nodig is. Zij willen dit het liefst op één locatie geconcentreerd houden, waarbij de huidige locatie van het gezondheidscentrum onvoldoende ruimte biedt. In de nieuwbouwplannen is tot op heden echter geen rekening gehouden met een uitbreiding van de eerstelijnsvoorzieningen17. 3.7.6 Ondersteuning en zorg Nu Buiten de kom van Teteringen ligt het woonzorgcentrum Zuiderhout. Het centrum biedt verzorging en verpleging van ouderen en telt 120 verblijfplaatsen. Hiervan zijn 22 plaatsen bedoeld voor psychogeriatrische patiënten (in samenwerking met zorgcentrum Oranjehaeve). Ook is er een zorghotel aanwezig voor mensen die tijdelijk zorg nodig hebben. Onlangs zijn op het terrein van Zuiderhout 24 aanleunwoningen gerealiseerd. Verder worden in de zaal van Zuiderhout regelmatig sociaal-culturele activiteiten georganiseerd vanuit de KBO en de Zonnebloem. Deze activiteiten zijn ook bedoeld voor zelfstandig wonende ouderen in Teteringen. Minpunt is de decentrale ligging van het woonzorgcentrum ten opzichte van het dorp. Zuiderhout biedt bovendien een deel Wmo-ondersteuning aan zelfstandig wonende ouderen. Specifiek voor de aanleunwoningen en de koopappartementen langs de golfbaan biedt Zuiderhout, naast de verzorging van maaltijden, ook huishoudelijke hulp en linnenservice aan. De verzorging van de maaltijden vindt plaats in samenwerking met de SOB. Daarnaast verzorgt de KBO Teteringen iedere vrijdagmiddag een Eetpunt voor Ouderen in ’t Web, waarbij Zuiderhout de diners bereidt. 16 Huisartsenzorg in Breda, GGD West-Brabant, juni 2007 17 Geschikt Wonen voor Iedereen in Teteringen, GWI gebiedsanalyse en richtinggevende visie, SOAB, september 2008


25

Op het gebied van thuiszorg zijn in Teteringen vooral Thuiszorg Breda en Thebe/Mark en Maasmond actief. In het dorp houden zich diverse werkgroepen en raden bezig met vraagstukken rondom wonen, zorg en welzijn. Zo is er de werkgroep Wonen, Zorg en Welzijn vanuit de Dorpsraad, de bredere werkgroep Geschikt Wonen voor Iedereen Teteringen en het Platform Gehandicaptenbeleid. Naast de zorg die zich richt op ouderen en mensen met beperkingen, is er in Teteringen het Jeugddorp Laanzicht (voorheen Maria Rabonni) van De Zuidwester, een organisatie voor jeugd- en maatschappelijke zorg. Op het Jeugddorp staan sinds de voltooiing van de nieuwbouw in juli 2006 zeven gezinshuizen, drie leefgroepen, een zelfstandigheidstraining en een dagtrainingscentrum. Het streven is om jeugdigen die op het dorp wonen zoveel mogelijk te laten integreren in reguliere scholen en verenigingen. Ontwikkelingen Het dorp kent geen wijkinformatiepunt Wonen, zorg en welzijn. De Dorpsraad heeft onlangs onderzoek verricht of dit wenselijk en mogelijk is. Uit het haalbaarheidsonderzoek blijkt dat er in het dorp grote behoefte is aan een breed dorpsinformatiepunt, zowel in fysiek zin als digitaal. Er leven veel vragen, zo blijkt, op het gebied van burgerzaken, praktische dienstverlening, verzorging/verpleging, medische kwesties en wonen. Het dorpsinformatiepunt moet daarbij liefst op een centraal punt liggen en bemand worden met deskundige medewerkers, waarbij face-to-face contact belangrijk is. Ook ziet men een meerwaarde in het bevorderen van de integratie van nieuwe inwoners en mensen met een beperking18. Gezien de behoefte aan informatie die leeft onder bewoners, en specifiek nieuwkomers, is het verstandig het informatiepunt breed op te zetten en naast de informatie over wonen, welzijn en zorg ook informatie aan te bieden over het verenigingsleven en het nieuwe woningaanbod. Zorgkruispunt De realisatie van een Zorgkruispunt is onderdeel van het Programma Teteringen. Hierbij is gekozen voor de locatie Hoeveneind – Groenstraat, waartoe ook het voormalige gemeentehuis behoort. De realisatie op deze locatie is nog niet definitief, op basis van de resultaten van een haalbaar heidsonderzoek heeft de gemeente zich bereid verklaard een financiële bijdrage te leveren. Singelveste AlleeWonen is momenteel hoofdinitiatiefnemer. Woonzorgcentrum Zuiderhout en Thebe/Mark en Maasmond zijn bereid een zorgaanbod vanuit het Zorgkruispunt te realiseren, en Stichting Amarant is beoogd partner voor 12 à 18 woningen voor mensen met een verstandelijke beperking gekoppeld aan het Zorgkruispunt. In de afgelopen tijd is vooral energie gestoken in onderzoek naar de haalbaarheid. Wanneer duidelijk is dat het Zorgkruispunt definitief op de betreffende locatie wordt gerealiseerd, is verdere inhoudelijke uitwerking nodig:

-

verdere invulling van de zorgkruispuntfunctie naar aanbod en doelgroepen;

- afstemming met andere voorzieningen in Teteringen, in het bijzonder de MFA’s, die ook een aanbod voor ouderen hebben. Wanneer het winkelcentrum op de Scheperij komt te liggen, ligt een zorgkruispunt op het Hoeveneind net op de rand van de Centrale Zone.

18 Resultaten haalbaarheidsonderzoek Dorpsinformatiepunt Teteringen, werkgroep Wonen Zorg en Welzijn, mei 2009


26

3.8 Landschap en milieu Teteringen kenmerkt zich door het voorkomen van zeer diverse landschapstypes:

-

- Het halfopen landschap Hoeveneind/Bergsepad waar voornamelijk oude bouwlanden

De Lage Vuchtpolder/de Moeren is open en nat van karakter en ligt laag;

- Het essenlandschap tussen Hoeveneind en Heistraat/Oosterhoutseweg, relatief besloten

voorkomen; met eveneens oude landbouwgronden (essen);

- Jong heideontginningen landschap tussen de Heistraat en de bossen van de Teteringse

-

Het gebied tussen Teteringen en Breda, een open restruimte in het stedelijk gebied.

-

Landgoedbossen als onderdeel van het Landgoed Oosterheide.

Heide met een relatief open karakter.

Deze grote verscheidenheid aan landschappen binnen een relatief klein gebied gaat over het algemeen samen met hoog ontwikkelde natuurwaarden. De diversiteit wordt gekarakteriseerd door overgangen tussen: -

Polder en bos;

-

Hoog en laag;

-

Nat en droog;

-

Open en besloten.

Algemeen uitgangspunt is het behoud en waar mogelijk versterken van deze diversiteit19. De gemeente Breda heeft samen met de gemeente Oosterhout een visie opgesteld voor de versterking van de natuurbuffer van de Vughtpolder tot en met de bossen bij Dorst ten Westen van Teteringen. Dit moet tevens dienen als blijvende groenzone tussen de verstedelijking van Oosterhout en Breda. Deze visie moet nog omgezet worden in bestemmingsplannen en uitvoeringsplannen. Naar verwachting zal het gehele plan pas in 2025 geheel zijn gerealiseerd. Hoofdproblemen zijn de doorsnijding van het gebied door de A27 en door de Oosterhoutseweg/Bredaseweg. Er wordt gestreefd naar een ecoduct over de A27. Hierbij speelt de verdubbeling van deze rijksweg en de eventuele discussie over een nieuwe treinverbinding een rol. De bottleneck van de Oosterhoutseweg/Bredaseweg wordt opgelost door rond de locatie van voormalig bandenhandel Vrakking aan de Bredaseweg een 100 meter 19 MER/SMB woningbouwlocatie Teteringen, gemeente Breda, 27 september 2005. Eindrapport.


27

brede natuurpassage te maken. Ook wordt gestreefd naar het ombouwen van de driehoek van industriezone Ham/Bredabouw/Verschuren tot het wonen in het groen. Dit plan is mede als gevolg van de kredietcrisis echter op korte termijn niet te realiseren. Wel wordt in het kader van dit plan nog dit jaar een verhard fietspad aangelegd in het verlengde van de Zwartedijk (zandpad) zodat de fietsroute rond de Vughtpolder mogelijk wordt. Bij realisatie van de plannen ontstaat een voor Teteringen prachtig natuurpark waarin het goed toeven is voor mens en dier.


28

4

Visie

4.1 Visievorming De visievorming op de integrale dorpsontwikkeling van Teteringen kent zes belangrijke pijlers: -

Interactieve werkbijeenkomst 16 september 2008;

-

Werkbijeenkomsten begeleidingsgroep IDOP;

-

Gesprekken met sleutelpersonen binnen de IDOP-organisatie; Schriftelijke bijdragen van organisaties20;

- - -

Brede dorpsbijeenkomst/Teterings Kwartet. Interactief traject met Teteringse jeugd (Surplus Welzijn)

De bijeenkomst van 16 september leverde een breed scala aan ideeën op over de mogelijke en gewenste ontwikkeling van het activiteitenaanbod in Teteringen rondom negen thema’s: -

Jeugd;

-

Vergrijzing;

-

Leefbaarheid;

-

Integratie oud en nieuw;

-

Behoud identiteit;

-

Vrijwilligers;

-

Mobiliteit en veiligheid;

-

Verschil in leefstijl;

-

Digitalisering.

De werkbijeenkomst vormde de basis voor het formuleren van de doelstellingen van het IDOP, zoals verwoord in hoofdstuk 2. In overleg met de begeleidingsgroep zijn de doelstellingen aangescherpt en kreeg vooral het onderwerp jeugd een prominentere plaats binnen de doelstelling van het behoud van een sterk en gevarieerd verenigingsleven. Tijdens de werkbijeenkomsten is vanuit twee invalshoeken gediscussieerd over het IDOP:

1. Vanuit goed wonen: wat hebben mensen nodig om goed te kunnen wonen en erbij te kunnen horen, gedifferentieerd naar doelgroep (senioren, jeugd en mensen met beperkingen)?

2. Vanuit binding en deelname: hoe kunnen we mensen binden aan het dorp en stimuleren tot participatie (zowel nieuwe als oude bewoners)? De belangrijkste speerpunten en aandachtspunten voor de integrale dorpsontwikkeling van Teteringen zijn vervolgens vervat in het Teterings Kwartet21. Daarbij zijn de negen thema’s van 16 september verder aangescherpt naar vijf hoofdthema’s: 1. Integratie tussen oud en nieuw Teteringen; 2. Bloeiend verenigingsleven; 3. Voorzieningen en activiteiten jeugd; 4. Wonen, welzijn en zorg; 5. Geschikte, veilige, leefbare woonomgeving. Het Teterings Kwartet is tijdens een brede dorpsbijeenkomst gebruikt als gespreksmethodiek over de dorpsontwikkeling van Teteringen. Een samenvatting van de belangrijkste discussie resultaten tijdens de brede dorpsbijeenkomst is te vinden in bijlage 4. Op basis van bovenstaande zijn de volgende uitgangspunten uitgewerkt om de visie verder handen en voeten te geven. 20 Singelveste AlleeWonen, Werkgoep wonen, welzijn en zorg van de Dorpsraad Teteringen, Platform Gehandicaptenbeleid Teteringen 21 H et Teterings Kwartetspel is een gespreksmethodiek waarbij op maat en interactief van gedachten wordt gewisseld over de belangrijkste speerpunten voor het IDOP.


29

4.2 Uitgangspunten

4.2.1 Leefstijlen en binding Er komen mensen met verschillende leefstijlen Teteringen binnen. Het gaat hierbij deels om leefstijlen die nu ook al volop in Teteringen voorkomen, deels om leefstijlen die er nu nog weinig zijn en dus voor Teteringen nieuw zijn. In bijlage 5 zijn deze oude en nieuwe leefstijlen kort samengevat22. De verschillende leefstijlen zullen zich ook op verschillende wijze aan Teteringen binden:

- Een deel zal het vooral buiten het dorp zoeken, de kinderen zijn uit huis en ze zijn vooral naar Teteringen gekomen voor de natuurlijke groene omgeving. Zij zijn niet zo makkelijk voor het sociale leven in het dorp te winnen.

- Een andere, grote groep die ook al de laatste decennia Teteringen in kwam, komt vooral af op de sociale controle en de rust en ruimte van het dorp voor hun gezin. Zij hechten sterk aan de leefbaarheid en willen zich in die zin ook best inzetten voor het dorp.

- Een belangrijk deel van de starters zal zich eerder aan de stadsrand in Waterdonken

- Een andere groep starters vormen de jonge gezinnen, zij willen zich settelen. In eerste

vestigen dan in het dorp. Zij blijven vooral op de stad gericht. instantie zullen zij zich eerder richten op de straat/buurt, maar via hun kinderen groeien ze makkelijk het dorp in. In die zin is dit een kansrijke groep.

In bijlage 6 is opgenomen welke potentie zij hebben om zich aan het dorp te binden en binnen het dorpse leven te participeren. 4.2.2 Kansrijke ingangen Integreren via de kinderen Gezinnen, vooral die met jongere kinderen, integreren makkelijker in een nieuwe omgeving omdat dit vrij vanzelfsprekend gebeurt via de kinderen. Basisscholen, maar ook kinderopvang, kunnen dit proces versterken door hier in samenwerking met andere organisaties bewust aan te werken.

22 H ierbij is mede gebruik gemaakt van de notitie ‘Leefstijlen Teteringen, nu en in de toekomst’, mevr. T. Appels, Singelveste AlleeWonen, april 2009


30

Straat en buurt Vooral de jongere nieuwkomers zullen zich in het begin met name richten op het kennismaken in hun straat/buurt. Vaak komen ze daar gelijkgestemden tegen, na de oplevering zitten ze immers allemaal in hetzelfde proces. Door activiteiten te stimuleren en ondersteunen op straat- en buurtniveau kan het verenigingsleven zich manifesteren en wordt de integratie bevorderd. Voorbeelden zijn de oprichting van buurtcomités, straatfeesten, straattoernooien, etc. Nieuwe interesses De nieuwe bewoners zullen nieuwe interesses meebrengen. Het aantal bewoners met interesses op het gebied van cultuur zal toenemen. Vaak gaat het dan om cultuurvormen die men meer in de stad en de regio zal zoeken, maar met voldoende aandacht bij de MFA’s voor de functie als cultureel centrum kan hier ook in het dorp goed op worden ingespeeld. Ook de cultuurhistorische waarden van hun nieuwe woonomgeving kan een interessante ingang zijn om nieuwe bewoners bij Teteringen te betrekken. Hetzelfde geldt voor de natuurlijke waarden van de omgeving. Er zal onder nieuwe bewoners zeker interesse zijn om zich in te zetten in het behoud van de Teteringse cultuurhistorische en landschappelijke waarden. Gezien de verwachte leefstijl van een deel van de nieuwe inwoners zullen ook interesses naar specifieke voorzieningen toenemen, zoals bijvoorbeeld golf en ruitersport. Betrekken toekomstige bewoners De toekomstige bewoners al vroeg betrekken bij het wonen in het dorp heeft een positief effect op de integratie. Voorbeelden hiervan zijn:

- mensen die gezamenlijk aan de slag gaan met hun woningbouwproject in Teteringen binnen een initiatief collectief particulier opdrachtgeverschap;

- het actief betrekken van toekomstige bewoners bij de vormgeving van hun woon omgeving en hun woning in projecten van ontwikkelaars en corporatie. Het is wenselijk dat dergelijke initiatieven worden gestimuleerd en ondersteund.


31

4.2.3 Verenigingsleven als bindmiddel Het verenigingsleven is nu de motor van het sociaal vitale dorpse leven. Ook naar de toekomst kan het een belangrijk bindmiddel zijn voor integratie tussen de huidige en nieuwe Teteringenaren. Om het verenigingsleven als bindmiddel optimaal te benutten is het volgende van belang:

- een sterke en bovenal gezamenlijke profilering als HET bloeiende Teteringse verenigings

- een goede afstemming en samenwerking met de professionele organisaties, zoals de

- het gezamenlijk vinden van een antwoord op het kaderprobleem: het vinden van voldoende

leven: gezamenlijke publiciteit, activiteitenkalender, verenigingenmarkt e.d.; basisscholen, de bibliotheek, de welzijnsorganisaties en de zorgaanbieders; vrijwilligers en bestuursleden. In Teteringen is gekozen voor het oprichten van een verenigingenplatform. Een kansrijk middel om de samenwerking tussen de verenigingen te versterken, zich gezamenlijk te profileren en waar nodig ondersteuning aan verenigingen te organiseren. 4.2.4 Weten wat er leeft en wat men wil Om de integratie goed te laten verlopen is het wenselijk periodiek te meten wat er leeft onder de huidige en nieuwe bewoners: -

wat vindt men van het wonen in Teteringen;

-

wat zijn de wensen en wordt hier voldoende op ingespeeld;

-

wat kunnen mensen bijdragen;

-

hoe staat het met de integratie.

Voor een dergelijke meting zijn vele vormen denkbaar, van panels tot onderzoek door een Bredaas opleidingsinstituut, van een periodiek vervolg op het Teterings Kwartet tot keuken tafelgesprekken. Ook kan aangesloten worden bij het marktonderzoek dat de Teteringse Ondernemersvereniging wil gaan houden. De werkgroep Wonen, Zorg en Welzijn van de Dorpsraad noemt dit de ‘sociale thermometer’. 4.2.5 Ontmoeten en meedoen ouderen en mensen met beperkingen Belangrijke thema’s voor een goede sociale samenhang zijn ontmoeten en meedoen. Dit geldt in het bijzonder ook voor ouderen en mensen met beperkingen. Het is voor hen van belang dat zij zo goed en zo lang mogelijk mee kunnen draaien binnen het dorpsleven.

- het te realiseren Zorgkruispunt heeft specifiek een functie voor deze groepen, ook op het gebied van ontmoeting, samen eten e.d.;

- in de doelstelling voor de MFA’s is nadrukkelijk opgenomen dat deze ook een functie hebben voor ouderen en mensen met beperkingen; -

het voorkomen en tegengaan van eenzaamheid onder ouderen;


32

- het stimuleren van zelfredzaamheid (voortkomend uit het Wmo-beleid met betrekking tot Geschikt Wonen voor Iedereen (GWI)); -

Zuiderhout heeft een aanbod gericht op ouderen.

Het is belangrijk dat er een goede afstemming komt tussen deze voorzieningen: wat wordt waar aangeboden en voor wie, hoe zorgen we ervoor dat ook deze groepen zo veel mogelijk gebruik kunnen maken van de reguliere voorzieningen en het verenigingsleven? Het ligt voor de hand dat het Zorgkruispunt zich vooral richt op de mensen die extra ondersteuning en begeleiding nodig hebben, anderen maken vooral gebruik van de MFA’s waardoor zij ook met andere groepen in contact blijven komen. Dit houdt in dat het aanbod in de MFA’s ook goed moet aansluiten op het ontmoeten en meedoen van ouderen en mensen met beperkingen.

Voor mensen met beperkingen is het extra belangrijk dat zij kunnen meedoen op scholen, in sportclubs en andere verenigingen, in de MFA’s e.d. Dit wordt ‘inclusief beleid’ genoemd23. Het Bredase Centrum Gehandicaptenbeleid (BCG) heeft de ervaring en deskundigheid om organisaties in Teteringen te ondersteunen bij het openstellen van hun deuren voor mensen met beperkingen. 4.2.6 Geschikt Wonen voor Iedereen Het gemeentelijk project Geschikt Wonen voor Iedereen (GWI) biedt op hoofdlijnen het kader om ouderen en mensen met beperkingen zo lang mogelijk zelfstandig te kunnen laten wonen. Voor Teteringen biedt dit houvast bij de uitwerking op maat van het snel groeiende dorp. (Zie bijlage 7 voor enkele gehanteerde begrippen) Centrale Zone Het ruimtelijk concept GWI is opgebouwd vanuit het principe van de ‘Centrale Zone’. De voorzieningen voor dagelijkse levensbehoeften vormen het middelpunt van de Centrale Zone. Uitgangspunt hierbij is dat men zo lang mogelijk in staat is om zelfstandig van deze voorzieningen gebruik te maken. Verder moet de Centrale Zone de volgende functies krijgen:

-

- gezondheidsvoorzieningen in de vorm van huisarts(en), apotheek, fysiotherapeut,

mogelijkheden voor ontmoeting, samen eten, dagbesteding/dagopvang; prikpost, pedicure e.d.;

23 Inclusief beleid houdt een gelijke behandeling in van mensen mét en zonder beperking en moet voorkomen dat mensen in een uitzonderingspositie terechtkomen; gehandicapten moeten net als iedereen mee kunnen doen, liefst zonder dat daar extra voorzieningen voor nodig zijn. Een voorbeeld: door al bij het ontwerpen van een nieuwe wijk rekening te houden met mensen met beperkingen, hoeven er achteraf geen hellingbanen aangelegd te worden.


33

-

een wijk-/dorpsinformatiepunt voor wonen, welzijn en zorg;

-

24-uurs zorg aan huis op afroep.

Het hangt van de definitieve situering van het winkelcentrum af waar de Centrale Zone in Teteringen komt te liggen, zie in dit verband 4.2.7. Servicecentrum / Zorgkruispunt Voor de haal- en brengdiensten wordt in het hart van de Centrale Zone een servicecentrum ingericht (Zorgkruispunt). In afstemming met de andere voorzieningen wordt bepaald welke functies daarin worden ondergebracht. Huisvesting GWI biedt een bruikbare meetlat voor het bepalen van de (toekomstige) behoefte aan geschikte vormen van huisvesting en wonen met zorg. Deze normen zijn gehanteerd in dit IDOP. Gebiedsconvenant De Bredase partijen hebben met elkaar een manifest ondertekend voor de verdere uitwerking en implementatie van GWI in de stad. Dit gaat uit van een gebiedsgewijze aanpak. Het is de bedoeling dat de professionele organisaties concrete uitvoeringsafspraken maken per gebied, en daarbij ook de bewonersorganisaties betrekken. Deze afspraken worden vastgelegd in een gebiedsconvenant. Om dit proces te faciliteren heeft de gemeente gebiedsanalyses laten uivoeren. De analyse voor Teteringen dateert uit september 2008. In bijlage 8 is een bijdrage van het Platform Gehandicaptenbeleid Teteringen opgenomen. Hierin is aangegeven wat voor hun achterban van belang is voor het Geschikt Wonen voor Iedereen. 4.2.7 Temporisatie Programma Teteringen Bij het opstellen van voorliggend IDOP zijn de consequenties van de kredietcrisis voor de planning van de uitvoering van het Programma Teteringen nog niet duidelijk. Wellicht moeten we rekening houden met een langere bouwperiode, wat op zich een kans biedt voor een meer geleidelijke integratie tussen oud en nieuw. De veranderde marksituatie maakt een heroriëntatie op het Programma Teteringen noodzakelijk. Dit kan eveneens kansen opleveren voor het behalen van de IDOP-doelstellingen. De inventarisatie en de visie leveren de volgende aanbevelingen op om bij de heroriëntatie rekening mee te houden. Uitgangspunt daarbij is een optimale mix tussen IDOP- doelstellingen en maatregelen die kunnen helpen de gevolgen van de kredietcrisis te verminderen. Doelgroepen Prioriteit leggen bij huisvesting voor de volgende doelgroepen:

-

- groepen die veel opleveren voor het sociale leven én het daagvlak van de voorzieningen,

de groepen waarvoor nu tekorten bestaan (ouderen en starters); met name jonge gezinnen met kinderen;

- het realiseren van woningtypen die aantrekkelijk zijn voor de uitoefening van een beroep aan huis. In de kom en vanuit de randen Een temporisatie van de uitbreiding biedt wellicht kans om deze wat meer ‘organisch’ te laten plaatsvinden: het zo veel mogelijk starten met de bouw langs de randen van het dorp en in de kom.


34

Betrekken bewoners Eerder is ingegaan op het positieve effect op de integratie door nieuwe bewoners eerder te betrekken bij het wonen in Teteringen. Dit kan bovendien een goed marketinginstrument zijn om nieuwe bewoners te verlokken zich te vestigen in Teteringen. Mogelijkheden hiertoe zijn:

- voldoende ruimte geven aan, en in de planning naar voren halen van initiatieven op het

- projecten van ontwikkelaars en corporatie waarbij toekomstige bewoners actief worden

gebied van collectief particulier opdrachtgeverschap; betrokken bij de vormgeving van hun woonomgeving en hun woning;

- het vroeg in de fasering opnemen van mogelijkheden voor zelfbouwers (vrije kavels), waarbij door de betaalbaarheid van de kavels voldoende kansen worden gegeven aan starters uit het dorp. Fasering voorzieningen Om de integratie goed ruimte te geven is het belangrijk dat de voorzieningen die in het Programma zijn opgenomen, níet getemporiseerd worden (winkels, MFA’s, zorgkruispunt, sport). Deze versterken bovendien de aantrekkingskracht van Teteringen op nieuwe bewoners. Fasering woonomgeving Zowel voor de leefbaarheid van het dorp, als om mensen te verleiden zich in Teteringen te vestigen, is het belangrijk dat de woonomgeving met bijbehorende voorzieningen vroegtijdig gereed zijn.

4.2.8 Alternatieve scenario’s We moeten rekening houden met de mogelijkheid dat de invulling van het Zorgkruispunt en/ of de realisatie van het nieuwe winkelcentrum anders komen te liggen dan in het Programma Teteringen is opgenomen; voor beide moet immers nog definitieve besluitvorming plaatsvinden op basis van lopende haalbaarheidsonderzoeken. -

de mogelijkheid bestaat dat het Zorgkruispunt op de beoogde locatie toch niet haalbaar blijkt;

-

Het College kan definitief besluiten het nieuwe winkelcentrum op de Scheperij te vestigen.

Beide mogelijkheden zullen sterk ingrijpen op het ordeningsprincipe van de voorzieningen.


35

Indien het winkelcentrum op de Scheperij komt:

- verschuift de Centrale Zone, waardoor het Zorgkruispunt net op de rand komt te liggen;

- wordt het deel ten westen van de Oosterhoutseweg minder geschikt voor mensen die wegens ouderdom en andere beperkingen zo dicht mogelijk bij de voorzieningen voor dagelijkse levensbehoeften moeten wonen, terwijl het oostelijk deel voor deze groepen aantrekkelijker wordt; -

wordt tegemoet gekomen aan de bezwaren van een belangrijk deel van de bevolking.

Indien het Zorgkruispunt op de huidige locatie niet haalbaar blijkt:

- moet een alternatieve locatie gevonden worden die gunstig ligt in de Centrale Zone en

- zal het aanleiding zijn om nog eens goed te kijken welke functies voor welke doelgroepen

ten opzichte van de woonvormen voor ouderen en mensen met beperkingen; waar onder kunnen worden gebracht (mede op basis van de uitgangspunten zoals verwoord in 4.2.5.) en wat dit inhoudt voor de invulling van een Zorgkruispunt op een andere locatie.

Het Programma Teteringen heeft nog een aantal ‘witte vlekken’. Het gaat hierbij om:

- de realisatie van gezondheidscentrum met globaal een dubbele capaciteit van het huidige

- een fors programma aan wonen met zorg voor ouderen van ruim 250 woningen,

centrum; variërend van kleinschalige woonzorgvormen met 24-uurs zorg tot zelfstandig wonen in woonzorgcomplexen met lichtere zorg;

- wonen voor mensen met lichamelijke en psychische beperkingen, zo’n 15 tot 20 eenheden;

- een behoorlijke opgave aan ‘gewone’ geschikte woningen voor ouderen en mensen met handicaps. Voor de invulling van deze witte vlekken is ruimte nodig. Het is noodzakelijk deze ruimte behoefte te betrekken in de heroriëntatie op de haalbare spreiding van voorzieningen. Wanneer besloten wordt het winkelcentrum definitief op de Scheperij te realiseren, ontstaan er op het Willem Alexanderplein kansen om opnieuw te kijken naar de invulling van twee stevige voorzieningen- en woonclusters.


36

Aanzet voor het uitvoeringsplan

5

De visie op de integrale dorpsontwikkeling van Teteringen heeft geleid tot een aanzet voor een uitvoeringsplan op 10 thema’s.

1. Teterings Verenigingenplatform De oprichting van het Teterings Verenigingenplatform, eventueel aangehaakt bij de Dorpsraad.

2. Jongeren Samen met de jongeren een activiteitenplan opstellen en uitvoeren in samenwerking met de Teteringse organisaties.

3. Veilige en toegankelijke routes kwetsbare weggebruikers Realisatie van veilige en toegankelijke routes voor met name jeugd, jongeren, ouderen en mensen met beperkingen en een veilige inrichting rondom scholen en andere maatschappelijke voorzieningen.

4. Dorpsinformatiepunt Teteringen Het inrichten van een breed en centraal gelegen Dorpsinformatiepunt, ondergebracht in een accommodatie met andere voorzieningen waar veel mensen gebruik van maken.


37

5. Wonen in Teteringen Het bieden van voldoende geschikte huisvesting voor ouderen en mensen met beperkingen volgens de GWI-normen én GWI-uitgangspunten voor de ligging t.o.v. de voorzieningen voor dagelijkse levensbehoeften, welzijn en zorg. Het bieden van voldoende kansen voor starters, met nadruk op kinderen van de huidige bewoners (met nabijheid van mantelzorg voor de vergrijzende huidige bevolking als nevendoelstelling) en instromende startende gezinnen.

6. Sociale thermometer Uitwerken en uitvoeren van een methode waarbij periodiek in beeld wordt gebracht wat men vindt van het wonen in Teteringen, wat de wensen zijn en of hier voldoende op wordt ingespeeld, wat de mensen zelf kunnen en willen bijdragen en hoe het staat het met de integratie tussen oud en nieuw.

7. Verblijfskwaliteit woonomgeving Een aantrekkelijke en sociaal veilige woonomgeving in het oude en nieuwe Teteringen met verblijfskwaliteit voor alle leeftijdsgroepen (groen, speel- en ‘rommel’ruimte, plekken voor jeugd en jongeren, ontmoeting voor volwassenen).

8. Gebiedsconvenant Geschikt Wonen voor Iedereen Teteringen Het opstellen van een uitvoeringsplan ´Geschikt Wonen voor Iedereen in Teteringen´, het vastleggen van de samenwerkingsafspraken in een convenant en het uitvoeren van het plan. Er zal extra aandacht zijn voor het gewoon mee kunnen doen van ouderen en mensen met beperkingen om een uitzonderingspositie te voorkomen.

9. Gezondheidscentrum Het creëren van mogelijkheden voor een nieuw centraal gelegen gezondheidscentrum (met huisarts, apotheek en wellicht nog andere dienstverleners) of twee kleinere, goed gespreide centra binnen de nieuwe voorzieningenstructuur in Teteringen.

10. Zorgkruispunt Realisatie van de functies van het zorgkruispunt op een centraal gelegen en voor ouderen en mensen met beperkingen bereikbare locatie. Een tweetal activiteiten zijn niet als apart thema gedefinieerd, maar zijn op korte termijn wel van belang voor het aanscherpen van de koers binnen het gemeentelijk Programma Teteringen:

-

Kredietcrisis omzetten naar kansen

Het formuleren en nemen van maatregelen die een goede mix vormen tussen het trekken van mensen die zich in Teteringen willen vestigen (verleiden) en het behalen van de IDOP-doelstellingen, zoals geformuleerd in 4.2.7.

-

Heroriëntatie scenario’s

De uitvoering van een laatste integrale oriëntatie op de optimaal haalbare spreiding van de voorzieningen, op basis waarvan het College een afgewogen definitief besluit kan nemen. Hierin worden betrokken de winkelvoorzieningen, de functie van het Zorgkruispunt, de gezondheidsfuncties, wonen met zorg en ouderenhuisvesting. De tien thema’s worden in deel 2 uitgebreider gepresenteerd in projectomschrijvingen:


38

Bijlagen


39

Bijlage 1

Koop middelduur hoog

Middeldure huur hoog

Koop middelduur laag

0%

51%

31%

18%

121

0% 100%

37

25%

8%

26%

41%

510

0% 100%

33

35%

15%

22%

28%

0%

56

0%

0%

0%

100%

3,3 15,5

26%

Dure huur HD

Dure koop DK

33

279

KMH 240.000

0%

74%

8,5

HMH 597

0%

KML 240.000

31%

100%

104

HML 597

19%

0%

Haenen Golfstrip *)

Woonakker

Middeldure huur laag

39%

338

0,1

Goedkope koop

40

0%

2,6

App. Helder Camara

Haenen noord

Bereikbare huur HB- 466

Grondgebonden 41%

Haenen-zuid

Dichtheid (won./ha.)

Niet-grondgebonden 59%

27 100%

Aantal woningen

Woongebied

Globle oppervlakte (ha)

Woningbouwprogramma zoals opgenomen in de Milieueffectrapportage (MER)

11%

Zuiderhout **)

0,5

28 100%

Hoge Gouw

5,6

50

0% 100%

9

0%

0%

0%

100%

Hoge Gouw west

2,2

15

0% 100%

7

0%

0%

0%

100%

Meulenspie

4,1

83

0% 100%

20

24%

7%

5%

64%

17,7

644

17%

Bouverijen (Nieuwe Dorpsrand)

10%

90%

36

30%

20%

32%

30 100%

0%

60

0%

0%

100%

0%

90%

10%

32

21%

25%

24%

30%

25%

75%

24%

22%

26%

27%

App. Mandt ***)

0,5

Kom

8,7

280

Totaal

69 2.171

*) Hiervan zijn er inmiddels 265 gerealiseerd **) Reeds gerealiseerd ***) De appartementen bij de Mandt zijn inmiddels komen te vervallen21% 25% 24% 30%


40

Bijlage 2 Onderbouwing wonen voor ouderen en mensen met beperkingen Nu Seniorenhuisvesting

- Teteringen heeft een zéér laag aandeel specifiek voor senioren bestemde corporatie woningen24: Singelveste AlleeWonen heeft 24 seniorenwoningen aan De Boeding (6), Gildelaar (12) en Lage Stee / Haenenveld (6). Ter vergelijking: in heel Breda is 6% van alle woningen een 55+ gelabelde corporatiewoning, in Teteringen is dit 1%.

- Mooiland Vitalis heeft 30 seniorenwoningen aan de Donkerstraat / Langelaar (12) en Lindenhove (18). Dit zijn particuliere huurwoningen. Senioren (55+) die op zoek zijn naar een corporatiewoning in Breda kunnen bij het Woonloket opties nemen op de huurwoningen van de drie corporaties in Breda.

- Het aantal opties van 55+ers op de corporatiewoningen in Teteringen (inclusief de niet voor 55+ bestemde woningen) is in verhouding tot het aantal corporatiewoningen groot. Dit houdt in dat er een vrij grote druk op deze woningen zit. De meeste interesse komt van senioren buiten Breda, gevolgd door senioren uit Hoge Vucht.

- De druk op de 24 seniorenwoningen is extra groot, de gemiddelde wachttijd is ruim

- Senioren uit Teteringen zelf willen het liefst in het dorp blijven. Vanwege de kleine kans

3,5 jaar. om binnen redelijke termijn een voor 55+ gelabelde corporatiewoning in Teteringen te krijgen, is een belangrijk deel van hen echter genoodzaakt het vertrouwde dorp te verlaten. Het GWI-gebied IJpelaar/Overakker/Blauwe Kei/Ginneken is onder hen het meest in trek, op afstand gevolgd door o.a. Brabantpark/Heusdenhout. Interesse corporatiebezit onder verhuisgeneigde senioren Herkomst senioren met interesse in een huurwoning in Teteringen Buiten Breda

23%

4

Hoge Vucht

22%

6

Teteringen

15%

9

Brabantpark/Heusdenhout

2

Haagse Beemden Noordwest

7% 7%

vanuit overige GWI-gebieden

26%

Gebieden waar senioren uit Teteringen interesse hebben in een huurwoning 6

Teteringen

40%

13

Ginneken/IJpelaar/Blauwe Kei/Overakker

26%

9

Brabantpark/Heusdenhout

10%

1

Prinsenbeek

8%

14

Ulvenhout

7%

naar overige GWI-gebieden

9% Bron: Woonloket, bewerking SOAB

Geschiktheid van de voorraad Om ook ouderen en mensen met beperkingen in staat te stellen goed te kunnen wonen, dient de woning geschikt te zijn. Vanwege het grote aantal woningen met trappen is slechts een klein deel van de woningen ‘aanpasbaar’ voor mensen met handicaps25. De recentgereali24 Deze worden via het Woonloket alleen toegewezen aan 55+ers. 25 E en aanpasbare woning is een woning die zodanig is ontworpen en gebouwd dat deze van meet af aan toegankelijk is voor iedereen en relatief eenvoudig en goedkoop is aan te passen, wanneer een bewoner gehandicapt raakt of een gehandicapte bewoner de woning wil betrekken.


41

seerde appartementencomplexen (koop) aan de Golfstrip en Om de Haenen-Zuid hebben een lift. In de huidige situatie is er een tekort van 225 aanpasbare woningen26. Een deel van de aanpasbare woningen dient extra geschikt te zijn, deze moeten ‘levensloopbestendig’ zijn27. De mate van geschiktheid wordt in Breda nog niet bijgehouden. Wonen met zorg voor ouderen Er bestaan in Teteringen belangrijke tekorten op het gebied van wonen met zorg voor ouderen.

- Voor mensen die zijn aangewezen op een verpleeg- of verzorgingshuis is er in Teteringen kwantitatief voldoende aanbod aanwezig: Woonzorgcentrum Zuiderhout biedt zowel verzorging als verpleging. Het gaat natuurlijk wel om een instelling met een specifiek religieus profiel. Wel is het zo dat er steeds meer niet religieuzen komen te wonen.

- Er bestaat een tekort aan kleinschalige woonvoorzieningen ‘in de wijk’ voor mensen die 24-uurs zorg en toezicht nodig hebben. Oranjehaeve wilde aanvankelijk een dergelijke voorziening gekoppeld aan het Zorgkruispunt realiseren, maar dit gaat iet door.

- Kleinschalige beschutte woonvormen voor zelfstandig wonen met begeleiding en zorg zijn in het dorp niet aanwezig. Het gaat hierbij om een complex Wel is er bij Zuiderhout een complex aanleunwoningen, waar religieuzen in wonen.

- Ook ontbreken de mogelijkheden voor het wonen in een zogenaamd ‘woonzorgcomplex’: een complex met zelfstandige levensloopbestendige woningen waar de zorg en overige dienstverlening aan huis wordt gebracht. GWI hanteert ook het begrip individueel wonen met zorg aan huis. Gezien het grote tekort aan geschikte huisvesting voor ouderen bestaat ook voor deze vorm van wonen met zorg een belangrijk tekort.

Wonen voor mensen met beperkingen Teteringen heeft momenteel verhoudingsgewijs een ruim aanbod aan specifieke woonvormen voor mensen met een verstandelijke beperking:

- Amarant heeft aan de Kampakker (de Haenen) een woonvorm voor 10 mensen en in

- Het ouderinitiatief Stichting 2x7 heeft in Om de Haenen Zuid in samenwerking met

Om de Haenen Zuid voor 13 mensen; Stichting Prisma een woonvorm voor 14 mensen. Woonvormen voor mensen met een lichamelijke of een psychische beperking ontbreken in Teteringen. Straks Seniorenhuisvesting Singelveste AlleeWonen heeft plannen voor de realisatie van seniorenwoningen binnen de kom. Er zijn in Breda geen normen gedefinieerd hoeveel (sociale) huurwoningen er voor senioren beschikbaar zouden moeten zijn. In het Programma Teteringen is geen differentiatie opgenomen naar doelgroepen, zoals senioren. Gezien de huidige situatie is verdere uitbreiding van aanpasbare woningen en levensloopbestendige woningen zeker gewenst, bij voorkeur binnen de Centrale Zone. Geschiktheid van de voorraad Een kwart van de woningen in de nieuwbouwgebieden zal gestapeld worden gebouwd. Een belangrijk deel hiervan zal aanpasbaar zijn. Hoeveel van de te bouwen ongestapelde woningen aanpasbaar zullen zijn valt nog niet te zeggen28. 26 G WI Beleid 2002-2006, gemeente Breda, januari 2007. Hierbij wordt uitgegaan van de norm dat 27% van de voorraad aanpasbaar dient te zijn. 27 E en levensloopbestendige woning is een zelfstandige woning waar bewoners tot op hoge leeftijd kunnen wonen, ook wanneer zij zorgafhankelijk zijn. In principe kunnen bewoners tot hun dood in deze woning blijven wonen. 28 E r dient dan minimaal één slaapkamer en een badkamer op de begane grond aanwezig te zijn of de ruimtes om dit te eenvoudig te realiseren dienen er te zijn.


42

- In Breda zijn (nog) geen normen gedefinieerd voor het gewenste aandeel levensloop bestendige woningen, maar in opdracht van het ministerie van VROM29 zijn wel landelijke normen uitgewerkt. In de toekomstige situatie zouden in Teteringen de volgende woningen aanwezig moeten zijn:

-

16% gewone 0-tredenwoningen30;

-

11% levensloopbestendige woningen;

- Van belang is dat vooral binnen de invloedsfeer van de Centrale Zone voldoende aanpasbare en levensloopbestendige woningen worden gerealiseerd, bij bouwlocaties in of nabij deze zonen wordt bij voorkeur prioriteit gegeven aan geschikte woningen.

- In de nieuwbouwgebieden zullen hogere aantallen gehaald moeten worden, willen de tekorten in de kom voldoende worden gecompenseerd.

In het Programma Teteringen is geen differentiatie opgenomen naar geschiktheid van de woning. Het valt in dit stadium dus niet te toetsen of genoemde percentages worden gerealiseerd. Bij 0-tredenwoningen en levensloopbestendige woningen wordt al gauw gedacht aan gestapelde bouw, deze kunnen echter ook goed als ruimere eengezinswoningen worden gerealiseerd31. Wonen met zorg voor ouderen In onderstaand overzicht is de balans opgemaakt van de behoefte in 202032 en het huidige aanbod. Hierbij is op basis van informatie van het Woonzorgcentrum als uitgangspunt gehanteerd dat de verhouding religieus – niet religieus in Zuiderhout geleidelijk groeit naar 50% - 50% en de helft van de capaciteit een regionale functie heeft. De andere helft is in onderstaand overzicht meegerekend. Balans Wonen met zorg voor ouderen (verpleging en verzorging) op basis woonvomen GWI Intramuraal

Clusterwonen

Begeleid /

Zelfstandig

beschut wonen

wonen in een woonzorgcomplex

Behoefte 2020 op basis normen GWI

44

Huidig aanbod

60

55

50

172

12

- Intramurale capaciteit Zuiderhout (50%) - Aanleunwoningen Zuiderhout (50%) Balans

16

-55

-38

-172

Het individueel wonen met zorg is onvoldoende meetbaar en daarom niet in bovenstaande balans meegenomen. Wonen voor mensen met beperkingen Breda heeft als centrumgemeente een regionale opvangfunctie voor het wonen voor mensen met beperkingen: er zijn reeds veel specifieke woonvoorzieningen voor deze bijzondere doelgroepen en er zitten nog veel plannen in de pijplijn33. Wanneer er in Teteringen verhoudingsgewijs evenveel aanbod zou zijn als in de rest van de stad, dan zou op de toekomstige bevolkingsomvang34 de volgende capaciteit aanwezig moeten zijn aan kleinschalige specifieke woonvoorzieningen: -

Mensen met een verstandelijke beperking

-

Mensen met een lichamelijke beperking

35 tot 50 eenheden 4 tot 5 eenheden

-

Mensen met een psychische beperking

10 tot 14 eenheden

29 T oekomstscenario’s en planologische kengetallen wonen en zorg, Aedes-Arcares Kenniscentrum Wonen-Zorg, mei 2004 30 E en 0-tredenwoning is een woning die zowel intern als extern toegankelijk is. Het betreft een woning die zonder trappenlopen van buiten te bereiken is en waarvan de woonkamer, keuken, sanitair en ten minste één slaapkamer op dezelfde etage liggen. 31 E r dient dan minimaal één slaapkamer en een badkamer op de begane grond te zijn of de ruimtes om dit te eenvoudig te realiseren dienen aanwezig te zijn. 32 D e GWI kengetallen hebben betrekking op alle doelgroepen, dus ook mensen met beperkingen. SOAB heeft een bewerking uitgevoerd om bovenstaande behoefte voor wonen met zorg voor ouderen er uit te filteren. 33 Inventarisatie specifieke woonvoorzieningen (beschermd en verzorgd), voor mensen tot 65 jaar met een verstandelijke en/of lichamelijke beperking en mensen met chronisch-psychische problemen, SOAB, september 2008. 34 11.000 inwoners


43

De aantallen geven de bandbreedte aan35, uitgaande van een evenwichtige spreiding over de stad. Een dergelijke evenwichtige spreiding is geen doel op zich, maar is wenselijk om ook mensen met beperkingen in Teteringen de mogelijkheid te bieden om binnen de vertrouwde omgeving van het dorp in een woonvoorziening te gaan wonen. Het gaat hierbij om specifieke woonvoorzieningen in de wijk, hier hoort niet het ‘gewone’ zelfstandig of in familieverband wonen bij. Met het initiatief van Amarant om 12 tot 18 wooneenheden te realiseren gekoppeld aan het Zorgkruispunt is Teteringen goed voorzien van specifieke woonvoorzieningen voor mensen met een verstandelijke beperking. Voor mensen met een lichamelijke of psychische beperking zijn echter geen woonvoor zieningen voorzien, wanneer op een dergelijke woonvorm zijn aangewezen moeten zij het dorp verlaten.

35 H et eerste getal gaat uit van een evenwichtige spreiding van de huidige capaciteit over de stad, in het tweede getal wordt er van uitgegaan dat ook de plannen die voor Breda nu nog in de pijplijn zitten evenwichtig worden gespreid.


44

Bijlage 3a Plan van aanpak inventarisatieJeugd Teteringen, Surplus Welzijn Juni 2009 De Gemeente Breda ontwikkelt momenteel, met steun van de provincie Noord-Brabant, het integraal DorpsOntwikkelingsPlan (iDOP) voor Teteringen. Zij doet dat in nauwe samenwerking met de Dorpsraad Teteringen en een begeleidingsgroep bestaande uit verschillende vertegenwoordigers namens diverse Teteringse organisaties. Het iDOP Teteringen legt de verbinding tussen de grote ruimtelijke ingrepen in het dorp en het behoud van de sociale samenhang en leefbaarheid. Op dinsdag 2 juni is er een bewonersavond over de belangrijke ingrediënten van het van het iDOP, namelijk: de integratie tussen oude en nieuwe bewoners van Teteringen, het behoud van het sterke en gevarieerde verenigingsleven, een zo goed mogelijke toekomst voor de Teteringse jeugd en het zo lang mogelijk zelfstandig kunnen wonen van senioren en mensen met beperkingen. De begeleidingsgroep is in april voor het IDOP bij elkaar geweest en hebben vooral over jeugd gesproken. De zorg om jeugd wordt breed gedragen en zal ook een belangrijke plek krijgen in de grote bijeenkomst van 2 juni. We hebben geconstateerd dat zo’n avond niet de beste manier en juiste plek is om te verwachten dat jongeren massaal komen en inbreng willen leveren. Surplus Welzijn wil graag een bijdrage leveren om de behoeften van de Teteringse jeugd in kaart te brengen. We willen de jongeren betrekken bij het toekomstige beleid dat op hun betrekking heeft. Zowel in de sociale infrastructuur als in de sociale activering. Wij zouden graag voor willen stellen om in de komende twee maanden dit met de volgende middelen te gaan doen: - Uitzetten van een enquête Jongeren krijgen open vragen voorgelegd over wat zij graag doen in hun vrij tijd en of zij daar fysiek iets in missen. Deze enquêtes worden met behulp van de Teteringse organisaties onder de jeugd afgenomen. Surplus Welzijn zal zorg dragen voor de niet georganiseerde straatgroepen. - Houden van straatinterviews Jongeren worden met een filmcamera bevraagd over de vragen die in de enquête worden benoemd. Dit zorgt voor een stuk extra beleving van de onderwerpen onder jongeren. Deze worden opgenomen door Surplus Welzijn onder de georganiseerde en niet georganiseerde jongeren met ondersteuning van de Teteringse organisaties. - Jongeren debat (lagerhuisstijl) Jongeren discussiëren met elkaar over hun toekomst in Teteringen. Aan de hand van de straatinterviews (die hier als stellingen worden gebruikt) proberen we tot gezamenlijk gedragen speerpunten te komen. Tijdspad uitvoering Juni

Juli

Voorbereiding

Uitzetten / afnemen van de enquêtes

Afstemming organisaties

Opnemen van de straatgesprekken

Jongeren debat

Na de uitvoering zal Surplus een terugkoppeling geven aan de begeleidingsgroep met de conclusies en aanbevelingen voor de toekomst van de Teteringse jeugd.


45

Bijlage 3b Peiling jeugd Teteringen 2009 Tijdens de bewonersavond van iDOP op 2 juni kreeg het jongerenwerk van Surplus Welzijn de vraag om een peiling te houden onder de jeugd in Teteringen. Zeven bewoners uit Teteringen gaven toen aan om hun medewerking te willen verlenen aan deze peiling. Het jongerenwerk heeft toen een opzet voor een enquête gemaakt die met deze bewoners op 22 juni is besproken. Ook werden verenigingen met jeugdleden uitgenodigd om mee te denken. Op deze avond is de enquête aangepast en werd de verspreiding geregeld. Surplus Welzijn heeft alleen de verspreiding bij jeugd op straat voor haar rekening genomen. Jeugdenquête Teteringen Er kwamen 160 ingevulde enquête-formulieren retour: 73 anoniem en 87 met naam Leeftijd: 10-13 jaar

58% (tieners)

14-17 jaar

33% (jongeren)

18+

6% (jong volwassenen)

Onbekend

3%

Daaronder: 53% meisjes en 47% jongens Sport in Teteringen: 7% beoefent geen sport. 93% beoefent een of meerdere sporten 8%

ongeorganiseerd verband

92% in georganiseerd verband; 26% voetbal 26% hockey 13% vechtsporten 9,5% paardrijden 6,5% dansen 4%

tennis

13% overige sporten Verenigingsleven 49% geen lid 51% wel lid KPJ

55,5%

Harmonie/zang/dans 21% Carnavalsvereniging

20%

Scouting

3,5%


46

Frequentie dat jeugd op straat is: Dagelijks

56%

Eens per week

16%

Verschillend

14%

Weekend

5%

Nooit

9%

Waar is de jeugd op straat: Overal

23,1%

Haenen/park

15,4%

Shotveld

14,6%

Eigen straat

11,5%

Jeu de boules

6,2%

Web/supermarkt

5,2%

Schoolplein

5,2%

Veld/speeltuin

5,2%

Willem Alexanderplein

4,2%

Verschillend

4,2%

Breda/Oosterhout

4,2%

Zuringveld

1,0%

Voor kinderen tot 12 jaar is er genoeg speelruimte in Teteringen? Ja

67%

Nee

25%

Geen mening

8%

62% van de nee stemmers mist een Cruijffcourt

Buiten is er genoeg rekening gehouden met jeugd vanaf 12 jaar Nee

51%

Ja

43%

Geen mening

6%

Wat missen ze dan? Cruijffcourt

43%

Iets te doen

27%

Eigen plek

18%

Diversen

12%

Voor jongeren vanaf 12 jaar is er genoeg te doen in Teteringen: Ja

41,25%

Nee

51,25%

Geen mening

7,50%

Wat missen jongeren vanaf 12 jaar in Teteringen? Cruijffcourt

26%

Jongerenactiviteiten

45%

Diversen

29%


47

In Teteringen wordt er rekening gehouden met de jeugd. Ja

57%

Nee

29%

Geen mening

14%

Van de 29% nee stemmers zegt 29% er is niets te doen 23% mogen nergens zitten /geen hangplek 2% er zijn alleen dingen voor bejaarden 2% iedereen zeurt Ben je bereid jongeren met een handicap bij activiteiten te betrekken? Ja

68%

Nee

11%

Soms

4 %

Geen mening

17%

Het leukste aan Teteringen vind ik Verenigingen

32 %

Omgeving/ plekken in Teteringen

34,5%

Sociaal leven in Teteringen

33,5%

Het minst leuk aan Teteringen: 32 verschillende redenen waarom Teteringen niet leuk is Veel genoemde redenen: Weinig te doen voor jongeren

9,4%

Er wordt veel gebouwd / nieuwbouw

6,3%

Weinig leuke speelplekken

4,4%

Verkeer

3,7%

Hangjeugd

3,7%

Kerk / missen

3,1%

Politie

3,1%

sportvelden/schoolplein afgesloten

3,1%

Zeurende oude mensen

3,1%

Deze vragenlijst is ingevuld door jeugd uit Teteringen tussen 24 juni en 10 juli 2009. De lijst werd verspreid onder jeugd op straat, groep 8 van de 3 basisscholen in Teteringen, de leden van de harmonie, karate, KPJ, voetbalvereniging DIA en hockeyvereniging MHCT. In zijn algemeenheid valt op dat tieners positiever zijn over Teteringen dan jongeren vanaf 14 jaar. Zoals te verwachten in een kleine gemeenschap is er geen sprake van grote tegenstellingen. Vanwege het rijke verenigingsleven en een veelheid aan speelplekken is de jeugd redelijk tevreden. Op verzoek van aanwezigen tijdens de presentatie van de peiling onder de jeugd op de bewonersavond van 21 juli heb ik nog gekeken of de wensen van meisjes anders zijn dan die van jongens. Jongens vragen vaker dan meisjes om een Cruijffcourt, voetbalveld of jeugdhonk. Meisjes vragen vaker om een hangplek, winkels of jeugdactiviteiten als frisfeesten en een soos. De resultaten uit de enquêtes werden door interviews en een jeugddebat bevestigd en verfijnd. Daaruit blijkt dat de wensen van jongens niet wezenlijk anders zijn dan die van meisjes. Meisjes zullen ook zeker gebruik maken van een mogelijk Cruijffcourt, voetbalveld of jeugdhonk en jongens ook van een hangplek, winkels en jeugdactiviteiten.


48

Interviews Naast een enquête zijn er door Surplus Welzijn ongeveer 50 interviews gehouden onder tieners en jongeren in Teteringen. Dat gebeurde op straat en op een basisschool in de periode van 5 tot 15 juli. Omwille van de tijdsdruk (voor de zomervakantie moet het plan voor iDOP klaar zijn) en het tijdstip in het seizoen (verenigingen liggen al stil) werd afgezien van het idee om jeugd bij verenigingen te filmen en interviewen. In september komen we daar op terug. Vrijwel alle geïnterviewden hebben ook een enquête ingevuld. De meningen bij de interviews kwamen behoorlijk overeen met die uit de enquête. In gesprekken bleek dat wat in sommige gevallen bij de enquête op een tegenstelling leek eigenlijk heel dicht bij elkaar te liggen. Op vragen als “is er genoeg” en “wordt er rekening gehouden met jeugd” komt heel vaak een zelfde antwoord met nuance. Dus “ja maar” blijkt hetzelfde als “nee want”. Soms bleek dat ze de vragen niet goed hadden gelezen, dus dat kon in de interviews gecorrigeerd worden. Verschillende tieners en jongeren wisten duidelijk aan te geven hoe sporten speelplekken op straat verbeterd kunnen worden. Daardoor kunnen de plekken beter en meer gebruikt worden in de toekomst. Regelmatig kwam naar voren dat jeugd wordt weggestuurd op plekken op straat. De meeste interviews vonden plaats voor de camera. De camera werd door de jeugd als positief en spannend ervaren: ze voelden zich erdoor extra serieus genomen en het ging als een lopend vuurtje door het dorp! Van het beeldmateriaal zijn filmpjes gemonteerd om discussie op gang te brengen over jeugd in Teteringen. Jeugddebat Tot slot werd op 20 juli in ‘t Web een jeugddebat gehouden met een opkomst van 30 jongeren en een aantal toehoorders. Op deze avond bevestigde de aanwezige jeugd de resultaten uit de enquêtes en interviews. Ook werden de jongeren uitgenodigd om hun wensen nog specifieker te omschrijven. Op deze avond kwamen als voornaamste wensen naar voren: voetbalcourt, hangplek, festiviteiten, jeugdsoos/jeugdhonk en feesten/party/disco. De jongeren gaven aan welke (jong)volwassenen ze bij deze activiteiten willen betrekken, want ze kwamen tot het inzicht dat niet alle taken door de jeugd zelf uitgevoerd kunnen worden. Als andere aandachtspunten bij de activiteiten kwamen naar voren verschillende leeftijden, werken met pasjes, bij activiteiten met alcohol werken met polsbandjes, rookruimte, moet er goed uitzien, voor en door Teteringen. Belangrijkste aanbevelingen zijn het mogelijk maken van ontmoeting van leeftijdsgenoten op straat en door middel van jeugdactiviteiten waarbij diversiteit en eigen inbreng van jeugd gewenst is. Per activiteit of voorziening moet goed gekeken worden naar de verschillende aanwezige jeugdgroepen in Teteringen en naar hun leeftijd. Aan te bevelen is een differentiatie naar tieners 10 tot 14 jaar en jongeren 14 tot 18 jaar. Voor jongerenactiviteiten moet gekeken worden wanneer het schenken van alcohol wel of niet wenselijk is. Aan te bevelen is het ontwikkelen van jeugdbeleid waarvan alcoholmatiging en voorlichting een onderdeel kan zijn. Wekelijkse activiteiten bij voorkeur aanbieden zonder alcohol en incidentele activiteiten zoals een feest/festival met alcohol. De verwachting is dat er in Teteringen behoorlijk draagvlak en medewerking zal zijn voor tiener- en jongerenactiviteiten en het creëren van een jeugdruimte bijvoorbeeld in het oude of nieuwe dorpshuis of bij een school. De tolerantie naar jeugd op straat in Teteringen daarentegen is niet erg groot en vergt daarom een specifieke aanpak. Ook zal een manier gevonden moeten worden hoe jeugd inspraak krijgt bij nieuwe en bestaande speel-, sporten hangplekken op straat. Jeugd is al redelijk tevreden met de bestaande sport-, en speelvoorzieningen op straat. De veelheid aan plekken en de nieuwbouw bieden zeker kansen op dat gebied. Praktische aanbeveling is om op het moment dat er in de omgeving geasfalteerd wordt sporten speelplekken voor jeugd te asfalteren voor streetsoccer, pannavoetbal, basketbal, fietscrossen, skaten en skeeleren.


49

Deze peiling kan gezien worden als een aftrap naar meer en betere voorzieningen en activiteiten voor jeugd tussen de 10 en 18 jaar in Teteringen waarbij de jeugd zelf wordt betrokken. Er is een lijst met 35 namen van jeugd die wil mee helpen bij activiteiten en een namenlijst met (email)adressen van de invullers van de enquête. Het jongerenwerk van Surplus Welzijn zal in ieder geval het besluit van het college van B&W over de aanbevelingen uit iDOP in september terugkoppelen naar de jongeren en verenigingen met jeugdleden in samenspraak met de dorpsraad. Als communicatiemiddel is een eigen hyves ontwikkeld www.jonginteteringen.hyves.nl. De filmpjes met jeugdinterviews worden geplaatst op You Tube en www.breda-morgen.nl.

Molly van den Braak Jongerenwerk Surplus Welzijn juli 2009


50

Teterings Kwartet


Teterings Kwartet

Bron: www.pknkloosterveen.nl

Bron: www.vonnetje.isdenaam.nl


Integratie tussen oud en Integratie Integratie tussen tussen oud en oud en Integratie tussen oud en nieuw Teteringen nieuw Teteringen nieuw Teteringen nieuw Teteringen

Bijlage 4


1. Brede opzet van de MFA’s (veel functies enMFA’s doelgroepen) 1. Brede opzet van de MFA’s (veel 1. Brede opzet van de (veel is goed voor de integratieis functies en doelgroepen) is functies en doelgroepen) 2. Basisonderwijs goed voor de integratie goed voor de integratie is belangrijke verbindende schakel voor 2. Basisonderwijs is belangrijke 2. Basisonderwijs is belangrijke integratie verbindende schakel voor integratie verbindende schakel voor integratie 3. Integratie = 2-richtingsverkeer 3. Integratie = 2-richtingsverkeer 3. Integratie = 2-richtingsverkeer 4. zou Joker: wat zou graag nog willen 4. Joker: wat zou u graag nog willen 4. Joker: wat u graag nogu willen inbrengen bij dit thema? inbrengen bij dit thema? inbrengen bij dit thema?

1. Brede opzet van de MFA’s (veel functies en doelgroepen) is goed voor de integratie 2. Basisonderwijs is belangrijke verbindende schakel voor integratie 3. Integratie = 2-richtingsverkeer 4. Joker: wat zou u graag nog willen inbrengen bij dit thema?

Discussieresultaten Teterings Kwartet 2 juni 2009

Teterings Kwartet

1. Kwartet Integratie tussen oud en nieuw Teteringen


Teterings Kwartet




Bron: www.tdekkers.nl

Bron: www.tdekkers.nl


Integratie oud en Integratie Integratie tussen oud en tussen Integratie Integratie tussen tussen oud Integratie en oud en oud Integratie oud en tussen oud en tussen en oud tussen tussen en Integratie nieuw Teteringen nieuw Teteringen nieuw Teteringen nieuw Teteringen nieuw Teteringen nieuw Teteringen nieuw Teteringen nieuw Teteringen

1. Brede opzet van de MFA’s (veel 1. Brede opzet van de MFA’s (veel functies en doelgroepen) is goed functies doelgroepen) is goed 1. MFA’s Brede opzet MFA’sopzet (veel 1. MFA’s Brede opzet van de MFA’s (veel 1. Brede opzet van de (veel van 1.de Brede van de (veel 1. Brede opzet van de MFA’s en (veel 1. Brede opzet van de MFA’s (veel voor de integratie voor de isintegratie functies is en goed functies doelgroepen) is goed functies en doelgroepen) is en doelgroepen) functies doelgroepen) is en functies en doelgroepen) goed functies en doelgroepen) is goed 2. Basisonderwijs is integratie belangrijke 2. Basisonderwijs is belangrijke voor de integratie goed voor voor de goed voor de integratie de integratie voor de integratie voor de integratie verbindende schakel voor verbindende schakel voor 2. Basisonderwijs 2. is belangrijke 2. Basisonderwijs is belangrijke 2. Basisonderwijs is belangrijke Basisonderwijs is belangrijke 2. Basisonderwijs is belangrijke 2. Basisonderwijs is belangrijke integratie integratie verbindende voor integratie verbindende schakel voor integratie verbindende schakel voor integratieschakel verbindende schakel voor integratie verbindende schakel voor integratie verbindende schakel voor integratie 3. =Integratie 2-richtingsverkeer 3. Integratie = 2-richtingsverkeer 3. Integratie = 2-richtingsverkeer 3.=Integratie = 2-richtingsverkeer 3. Integratie = 2-richtingsverkeer 3. Integratie 2-richtingsverkeer 3. Integratie = 2-richtingsverkeer 3. Integratie = 2-richtingsverkeer 4.willen Joker: wat graag noguwillen 4.willen zou u graag nog willen 4. Joker: wat zou 4. u graag 4. zou Joker: wat graag 4. Joker: wat zou u graag nog willen Joker:nog wat zou u graag nogu willen 4. zou Joker: wat nog zou uJoker: graagwat nog 4. Joker: wat zou u graag nog inbrengen bij dit thema? bij dit thema? inbrengen bij dit thema? inbrengen bij dit thema? inbrengen bij dit thema? inbrengen bij dit thema? willen inbrengeninbrengen bij dit thema? willen inbrengen bij dit thema?

Teterings Kwartet

Brede opzet MFA’s (veel functies en doelgroepen) is goed voor de integratie Teterings Kwartet Teterings Kwartet

Teterings Kwartet

Vrijwel alle aanwezigen zijn het mee eens. Partijen echter wel echt samenIntegratie tussen oud en - Integratie tussen oud en oud Integratie tussen en hier Integratie tussen oudmoeten en 1 1 nieuw Teteringen nieuw Teteringen nieuw Teteringen nieuw Teteringen werken anders stelt de multifunctionaliteit te weinig voor. Bron: www.tdekkers.nl

- Gaat om het creëren van ontmoetingsplekken voor uiteenlopende doelgroepen,die elkaar Bron: www.tdekkers.nl

in de MFA ook nog eens onderling kunnen treffen.

- Tegenkomen is echter niet hetzelfde als ontmoeten en samen dingen doen; hier moet je

1. Brede opzet van de MFA’s (veel functies en doelgroepen) is goed voor de integratie 2. Basisonderwijs is belangrijke verbindende schakel voor integratie 3. Integratie = 2-richtingsverkeer 4. Joker: wat zou u graag nog willen inbrengen bij dit thema?

bewust in investeren. Opties: pauzes samen laten vallen, bewust samen activiteiten organiseren/ondernemen (vb. basisschool/KBO). 1. Brede opzet van de MFA’s (veel 1. Brede opzet de MFA’s (veel 1. Brede opzet van de laten MFA’s (veel - Kanttekening: jevanmoet niet alles met alles willen samengaan. Doelgroepen kunnen functies en doelgroepen) is goed functies en doelgroepen) is goed voor de integratie voor de integratie 2. Basisonderwijs is belangrijke 2. Basisonderwijs is belangrijke verbindende schakel voor integratie verbindende schakel voor integratie 3. Integratie = 2-richtingsverkeer 3. Integratie = 2-richtingsverkeer 4. Joker: wat u graag nog willen 4. zou Joker: wat zou u graag nog inbrengen bij dit thema? willen inbrengen bij dit thema?

functies en doelgroepen) is goed

voor de integratie ook storend naar elkaar zijn (vb. tienerdisco versus kaartclub). 2. Basisonderwijs is belangrijke verbindende schakel voor integratie 3. Integratie = 2-richtingsverkeer 4. Joker: wat zou u graag nog willen inbrengen bij dit thema?

Basisonderwijs is belangrijke verbindende schakel voor integratie - Vooral nieuwkomers, maar ook ‘oude’ bewoners met kinderen vinden elkaar via de school. Jeugd bindt! - School kan een belangrijke schakel vormen, bijv. richting verenigingen of dorpsevenementen zoals de carnavalsoptocht. -

1

1

Basisscholen zijn op dit moment naar buiten toe nog niet heel erg actief.

- Kanttekening: onderwijs komt op de eerste plaats, integratie is niet het eerste doel van de school. - Kans: benaderen van wachtende ouders op het schoolplein voor vrijwilligersactiviteiten (op school dan wel elders) Integratie = 2-richtingsverkeer - Voorkeur: liever het bestaande versterken dan dat nieuwe soortgelijke verenigingen worden opgericht. -

Nieuwe mensen kunnen verfrissende ideeën inbrengen.

- Voor wat betreft werving: mensen/nieuwkomers liefst persoonlijk aanspreken, schriftelijk werven werkt minder goed of niet! Joker

- Suggesties: welkomstpakket aan nieuwkomers vanuit Dorpsraad, verenigingen, midden-

- Project als CPO Teteringen (Collectief Particulier Opdrachtgeverschap) biedt uitstekende

stand, …, lawaaiactie ’t Web, gezamenlijk presenteren van verenigingen. mogelijkheden om al in vroeg stadium bezig te zijn met wonen in Teteringen: bewust bezig met nieuwe woonplek; prima methode voor integratie. - Ook bij de kerk is een ontmoetingsruimte, die echter veel beter benut kan worden. Verwacht wordt dat er een drempel gevoeld wordt. Integraal Dorpsontwikkelingsplan (IDOP) Teteringen

51

Bron: www.regios

Bron: www.speeltuinzuiderkwartier.nl

Bron: www.regio


1. Oprichten Teterings Platform: gezamenlijke kracht en profilering 2. Verenigingslidmaatschap is niet vrijblijvend 3. Instroom nieuwe Teteringenaren kans voor vernieuwing verenigingsleven 4. Joker: wat zou u graag nog willen inbrengen bij dit thema?

1. Oprichten Teterings Platform: 1. Oprichten Platform: gezamenlijke krachtTeterings en profileringgezamenlijke kracht en profilering 2. Verenigingslidmaatschap is niet 2. Verenigingslidmaatschap is niet vrijblijvend vrijblijvend Instroom nieuwe Teteringenaren 3. Instroom3.nieuwe Teteringenaren kans voor vernieuwing kans voor vernieuwing verenigingsleven verenigingsleven 4. zou Joker: wat zou graag nog willen 4. Joker: wat u graag nogu willen inbrengen bij dit thema? inbrengen bij dit thema?

1. Oprichten Teterings Platform: gezamenlijke kracht en profilering 2. Verenigingslidmaatschap is niet vrijblijvend 3. Instroom nieuwe Teteringenaren kans voor vernieuwing verenigingsleven 4. Joker: wat zou u graag nog willen inbrengen bij dit thema?

2. Kwartet Bloeiend verenigingsleven Teterings Kwartet


Teterings Kwartet

Bloeiend verenigingsleven verenigingsleven Bloeiend verenigingsleven Bloeiend verenigingsleven Bloeiend verenigingsleven Bloeiend verenigingsleven BloeiendBloeiend verenigingsleven Bloeiend verenigingsleven Va

Bron: www.regios.nevobo.nl



Bron: www.regios.nevobo.nl

Va

1. Oprichten Teterings Platform: 1. Oprichten Teterings Platform: 1. Oprichten Teterings Platform: 1.Teterings Oprichten Teterings 1. OprichtenPlatform: Teterings Platform: Oprichten Teterings Platform: 1. Oprichten Teterings1. Platform: 1. Oprichten Platform: gezamenlijke kracht en gezamenlijke kracht en gezamenlijke kracht en profilering gezamenlijkeprofilering kracht en profilering kracht en profilering gezamenlijke kracht engezamenlijke profilering kracht en profilering profileringgezamenlijke kracht engezamenlijke profilering 2. Verenigingslidmaatschap is2.niet 2. Verenigingslidmaatschap is niet 2. Verenigingslidmaatschap is niet 2. Verenigingslidmaatschap is niet 2. Verenigingslidmaatschap is niet Verenigingslidmaatschap is niet 2. Verenigingslidmaatschap is niet 2. Verenigingslidmaatschap is niet vrijblijvend vrijblijvend vrijblijvend vrijblijvend vrijblijvend vrijblijvend vrijblijvend vrijblijvend 3. Instroom nieuwe 3. Instroom nieuwe 3. Instroom nieuwe Teteringenaren 3. Instroom nieuwe Teteringenaren 3. Instroom nieuwe Teteringenaren Instroom nieuwe Teteringenaren 3. Instroom3.nieuwe Teteringenaren 3. Instroom nieuwe Teteringenaren Teteringenaren kans voor kans voor vernieuwing Teteringenaren kans voor kans voor vernieuwingkans voor vernieuwing kans voor vernieuwing kans voor vernieuwing kans voor vernieuwing vernieuwing verenigingsleven vernieuwing verenigingsleven verenigingsleven verenigingsleven verenigingsleven verenigingsleven verenigingsleven verenigingsleven 4. Joker: wat zou 4. u graag 4. Joker: wat u willen graag 4. zou Joker: wat nog zou uJoker: graagwat nog 4. Joker: wat zou u graag nog 4.willen zou u graag nog willen 4.willen Joker: wat zou graag nog Joker:nog wat zou u graag nogu willen 4. Joker: wat zou u graag nog willen inbrengen bij dit thema? inbrengen bij dit thema? willen inbrengeninbrengen bij dit thema? bij dit thema? willen inbrengen bij dit thema? inbrengen bij dit thema? inbrengen bij dit thema? inbrengen bij dit thema?

Oprichten Teterings Platform: gezamenlijke 1kracht en profilering Teterings Kwartet

1

- Vindt veel bijval. Voordelen: van elkaar leren, samen zaken organiseren, samen publiciteit Teterings Kwartet Teterings Kwartet

Teterings Kwartet

verenigingsleven Bloeiend verenigingsleven BloeiendBloeiend verenigingsleven Bloeiend verenigingsleven

zoeken, uitleen spullen, agenda afstemmen, vrijwilligerscoördinatie etc. Verenigingen zijn nu nog te versnipperd. Reeds gehouden verenigingenmarkt was een succes!

- Belangrijk om doelstelling Platform bij start goed te formuleren teneinde actiegericht uitvoeringsplan te kunnen opstellen. Surplus Welzijn biedt aan ondersteuning te bieden in opstartfase.

- Dorpsraad kan goede basis zijn voor Teterings Platform (in goede samenwerking met … 1. Oprichten Teterings Platform: gezamenlijke kracht en profilering 2. Verenigingslidmaatschap is niet vrijblijvend 3. Instroom nieuwe Teteringenaren kans voor vernieuwing verenigingsleven 4. Joker: wat zou u graag nog willen inbrengen bij dit thema?

1. Oprichten 1.Teterings OprichtenPlatform: Teterings Platform: gezamenlijke kracht en profilering gezamenlijke kracht en profilering 2. Verenigingslidmaatschap is niet 2. Verenigingslidmaatschap is niet vrijblijvend vrijblijvend 3. Instroom 3. nieuwe Instroom nieuwe Teteringenaren Teteringenaren kans voor kans voor vernieuwing vernieuwing verenigingsleven verenigingsleven 4. Joker: wat u graag 4. zou Joker: wat nog zou willen u graag nog inbrengen bij dit thema? willen inbrengen bij dit thema?

1. Oprichten Teterings Platform: of onder de vlag van…). Niet uit het niets opnieuw gezamenlijke kracht en beginnen. profilering 2. Verenigingslidmaatschap is niet vrijblijvend 3. Instroom nieuwe Teteringenaren kans voor vernieuwing verenigingsleven 4. Joker: wat zou u graag nog willen inbrengen bij dit thema?

Verenigingslidmaatschap is niet vrijblijvend -

Geen discussie over mogelijk!

- Mensen aanspreken en blijven aanspreken op taken in de club en mogelijke bijdrage daaraan. Uitgangspunt (zo mogelijk): dat wat mensen leuk vinden om te doen. 1

1

- Consequenties moeten voor mensen duidelijk zijn: vb. geen vrijwilligers, dan opheffing van een team - Afdwingen niet meest ideale oplossing, liever belonen voor taken.Eventueel aan lidmaatschap taken verplichten of contributie verhogen, indien men geen vrijwilliger is. Instroom nieuwe Teteringenaren kans voor vernieuwing verenigingsleven - Uitkijken voor een al te defensieve opstelling van huidige verenigingen; men moet ook openstaan voor vernieuwing. - Nieuwkomers bereiken door bijv. 2x per jaar alle verenigingen te presenteren centraal in het dorp (verenigingenmarkt Willem Alexanderplein?!), de Allerlei veel nadrukkelijker in te zetten als dè infokrant van Teteringen en een welkomstcomité in te zetten vanuit Dorpsraad, verenigingen en middenstand. Joker Culturele activiteiten belangrijk voor het dorp: Harmonie, koren e.d. Vooral de Harmonie trekt ook veel jeugd aan.


52

Bron: www.forumalmere.nl Bron: www.swh-helmond.nl

1. Jongeren mogen gezien worden en verdienen een eigen plek 2. Activering in samenwerking met verenigingen (vb. straatvoetbal) 3. Overlast beperk je door jongeren hangplekken te geven 4. Joker: wat zou u graag nog willen inbrengen bij dit thema?

Teterings Kwartet



1. Jongeren mogen gezien worden en 1. Jongeren mogen gezien worden verdienen een eigen plek en verdienen een eigen plek 2. Activering in samenwerking met 2. Activering in samenwerking(bijvoorbeeld met verenigingen verenigingen straatvoetbal) (vb. straatvoetbal) 3. Overlast 3. beperk Overlast je door beperk jongeren je door jongeren hangplekken hangplekken te geven te geven 4. Joker: wat u graag nogu willen 4. zou Joker: wat zou graag nog willen inbrengen bij dit thema? inbrengen bij dit thema?

1. Jongeren mogen gezien worden en verdienen een eigen plek 2. Activering in samenwerking met verenigingen (bijvoorbeeld straatvoetbal) 3. Overlast beperk je door jongeren hangplekken te geven 4. Joker: wat zou u graag nog willen inbrengen bij dit thema?

3. Kwartet Voorzieningen en activiteiten voor de jeugd


Teterings Kwartet

en Voorzieningen VoorzieningenVoorzieningen en Voorzieningen en Voorzieningen en Voorzieningen en Voorzieningen en Voorzieningen en en activiteiten jeugd activiteiten jeugd activiteiten activiteiten jeugd jeugd activiteiten jeugd activiteiten jeugd activiteiten jeugd activiteiten jeugd

Bron: www.forumalmere.nl Bron: www.swh-helmond.nl

Bron: www.swh-helmond.nl Bron: www.denhelderactueel.nl



1. Jongeren mogen gezien worden en 1. Jongeren mogen gezien worden en 1. Jongeren mogen gezien 1. Jongeren mogen gezien worden 1. Jongeren mogen1.gezien worden en gezien Jongeren mogen gezien worden en verdienen eigen plek Jongeren mogen worden 1. een Jongeren mogen gezien worden en worden verdienen een en eigen1.plek verdienen een eigen plek en verdienen een eigen plek een eigen verdienen verdienenmet een eigen plek 2. Activering in samenwerking met enplek verdienen een eigen plek een verdienen eigen plek 2. Activering in samenwerking 2.inActivering in samenwerking met 2. Activering in samenwerking met in samenwerking 2. Activering 2. Activering in samenwerking met (bijvoorbeeld 2. Activering met inverenigingen samenwerking met 2. Activering samenwerking met verenigingen (bijvoorbeeld verenigingen (vb. straatvoetbal) straatvoetbal) verenigingen (vb. straatvoetbal) verenigingen (vb. straatvoetbal) verenigingen (vb. straatvoetbal) straatvoetbal) verenigingen (vb. straatvoetbal) verenigingen (vb. straatvoetbal) 3.beperk Overlast door jongeren 3. Overlast beperk je door jongerenbeperk 3. Overlast je door 3. 3. Overlast beperk je door jongeren Overlast beperk je door jongeren 3. Overlast beperk je door jongeren 3. Overlast jebeperk door 3.jeOverlast beperk je door jongeren hangplekken te hangplekken te geven jongeren hangplekken te geven hangplekken te gevenhangplekken hangplekken te geven jongeren tegeven geven hangplekken te geven hangplekken te geven 4. zou Joker: wat nog zou u graag nog 4. Joker: wat zou u graag nog willen 4. Joker: wat zou u4.graag 4. Joker: wat 4.willen Joker: wat zou graag nog Joker:nog wat zou u graag nogu willen 4. Joker: wat u willen graag willen 4. Joker: wat zou u graag nog willen zou u graag nog willen inbrengen bij dit thema? inbrengen bij dit thema? inbrengen bij dit thema? willen inbrengen bij dit thema? inbrengen bij dit thema? inbrengen bij dit thema? inbrengen bij dit thema? inbrengen bij dit thema?

Jongeren mogen gezien worden en verdienen een eigen plek Teterings Kwartet


Teterings Kwartetgroep jongeren sprake Teterings Kwartet 1 Teterings van Kwartet 1 Binnen de grote verschillende groepen en daarmee verschil-

Voorzieningen en Voorzieningen en lendeactiviteiten behoeften. activiteiten jeugd jeugd


Op dit moment weinig aanbod voor de jeugd tussen 12 en 17 jaar. Niet iedereen voelt zich aangesproken door de KPJ. Aandacht gaat al snel uit naar ‘overlastjongeren’; ook aandacht geven aan veel grotere groep jongeren zonder problemen.

Toename in overlastsituaties laatste jaren; lost een eigen plek hier iets aan op?



Surplus gaat in gesprek met jongeren Teteringen – alle jongeren – over behoeften van Jongeren mogen gezien 1. Jongeren mogen gezien worden en 1. Jongeren mogen gezien worden en 1. Jongeren1. mogen gezien worden en worden en verdienen een eigen plek 2. Activering in samenwerking met verenigingen (vb. straatvoetbal) 3. Overlast beperk je door jongeren hangplekken te geven 4. Joker: wat zou u graag nog willen inbrengen bij dit thema?

verdienen een eigen plek verdienen een eigen plek 2.inActivering in samenwerking met 2. Activering samenwerking met verenigingen (vb. straatvoetbal) verenigingen (vb. straatvoetbal) Overlast 3. Overlast3.beperk jebeperk door je door jongeren hangplekken te jongeren hangplekken tegeven geven 4. zou Joker: wat nog zou willen u graag nog 4. Joker: wat u graag willen inbrengen bij dit thema? inbrengen bij dit thema?

verdienen een eigen plek deze groep en behoefte aan eigen plek. Onderzoek zal eind juni afgerond zijn. 2. Activering in samenwerking met verenigingen (vb. straatvoetbal) 3. Overlast beperk je door jongeren hangplekken te geven 4. Joker: wat zou u graag nog willen inbrengen bij dit thema?

Activering in samenwerking met verenigingen (vb. straatvoetbal) Biedt goede mogelijkheden. Jongeren serieus nemen, behoeften achterhalen en daar op inspelen (vb. hockeyclub). Zijn ook goede ervaringen mee opgedaan in andere delen van Breda. Ervaring daar is dat 1 1 vooral de jeugd zelf hierbij betrokken moet worden: waar liggen behoeften?

Anderzijds niet alles dicht organiseren, geef jeugd letterlijk en figuurlijk ‘rommelruimte’.

Overlast beperk je door jongeren hangplekken te geven - Hangplekken maakt het toezicht houden/handhaven makkelijker, maar je krijgt jongeren niet gedwongen naar bepaalde plaatsen. - Belangrijk is dat jongeren in beeld zijn en regelmatig aangesproken worden. Vraag vooral de jongeren zelf naar de behoefte aan hangplekken en waar. -

Wees voorbereid op NIMBY-discussies.

Joker -

Ook aandacht schenken aan eenzaamheid/behoeften van jonge gehandicapten.

- Kan een zichtbare wijkagent oplossing zijn in overlastsituaties? Vroeger kende de wijkagent de jongeren van naam en sprak ze regelmatig aan op gedrag.


53

Bron: www.gva.nl Bron: www.ad.nl

Bron: www.ad.nl

1. Aandacht voor integratie en 1. ‘meedoen’ (vb. lunchroom De Uitdaging, Ulvenhout) 2. Niet apart maar samen: samenhang2. MFA’s en zorgkruispunt senioren 3. Uitbreiding geschikte woningen en 3. woningen met zorg 4. Joker: wat zou u graag nog willen 4. inbrengen bij dit thema?

Teterings Kwartet

Bron: www.gva.nl

1. Aandacht voor integratie en 1. Aandacht voor integratie en ‘meedoen’ (vb. lunchroom De ‘meedoen’Uitdaging, (vb. lunchroom De Ulvenhout) Uitdaging, Ulvenhout) 2. Niet apart maar samen: 2. Niet apart maar samen: samenhang samenhang MFA’s en zorgkruisMFA’s en zorgkruispunt senioren punt senioren Uitbreiding geschikte woningen 3. Uitbreiding geschikteen woningen en 3. woningen met zorg met zorg woningen Joker: wat u graag noguwillen 4. zou Joker: wat zou graag nog willen 4. inbrengen bij dit thema? inbrengen bij dit thema?

Aandacht voor integratie en ‘meedoen’ (vb. lunchroom De Uitdaging, Ulvenhout) Niet apart maar samen: samenhang MFA’s en zorgkruispunt senioren Uitbreiding geschikte woningen en woningen met zorg Joker: wat zou u graag nog willen inbrengen bij dit thema?

4. Kwartet wonen-welzijn-zorg


Teterings Kwartet

Wonen-welzijn-zorg Wonen-welzijn-zorg Wonen-welzijn-zorg Wonen-welzijn-zorg Wonen-welzijn-zorg Wonen-welzijn-zorg Wonen-welzijn-zorg Wonen-welzijn-zorg

Bron: www.gva.nl Bron: www.ad.nl

Bron: www.ad.nl Bron: www.schuttersweide.nl

Bron: www.gva.nl

Bron: www.schuttersweide.nl

1. Aandacht voor integratie en 1. Aandacht voor integratie en 1. Aandacht voor integratie en voor1.integratie Aandacht integratie en1.voor ‘meedoen’ lunchroom De vooren ‘meedoen’ De voor integratie en 1. Aandacht envoor Aandacht integratie en(vb. lunchroom 1. (vb. Aandacht integratie 1. Aandacht ‘meedoen’ (vb. lunchroom De (vb. lunchroom ‘meedoen’ (vb. lunchroom De (vb. Uitdaging, Ulvenhout) Uitdaging, De Ulvenhout) ‘meedoen’ (vb. lunchroom De ‘meedoen’ De ‘meedoen’ (vb. lunchroom ‘meedoen’ lunchroom De Uitdaging, Ulvenhout) Uitdaging, Ulvenhout) 2. Niet apart maar samen: 2. Niet apart maar samen: Uitdaging, Ulvenhout) Uitdaging, Ulvenhout) Uitdaging, Ulvenhout) Uitdaging, Ulvenhout) 2. Niet apart maar samen: samenhang 2. Niet apart maar samen: samenhang samenhang MFA’s zorgkruissamenhang MFA’s2.en zorgkruis2. Niet apart maar samen: samenhang 2.en Niet apart maar samen: samenhang 2. Niet apart maar samen: samenhang Niet apart maar samen: samenhang MFA’s en zorgkruispuntMFA’s senioren MFA’s en zorgkruispunt senioren punt senioren punt senioren en zorgkruispunt senioren MFA’s en zorgkruispunt senioren MFA’s en zorgkruispunt senioren MFA’s en zorgkruispunt senioren 3. Uitbreiding geschikte en geschikte 3. Uitbreiding geschikte 3. Uitbreiding geschikte woningen engeschikte 3. Uitbreiding geschikte engeschikte woningen en 3. woningen Uitbreiding woningen 3.en Uitbreiding woningen en 3. woningen 3.woningen Uitbreiding geschikte woningen Uitbreiding woningen met zorg woningen zorg met woningen zorg woningen met zorg en woningen met zorg met woningen met zorg en woningen met zorg woningen met zorg 4. Joker: wat zou u graag nog willen 4.uJoker: u graag noguwillen 4. zou Joker: wat zou graag nog willen 4. willen Joker: wat zou u graag nog willen 4. Joker: wat zou graag wat nog willen 4. zou Joker: wat zou u graag nog 4. Joker: wat u graag nog 4. Joker: wat zou u graag nog inbrengen bij dit thema? dit thema? inbrengen bij dit thema? inbrengen bij dit thema? inbrengen bij ditinbrengen thema? bij willen inbrengen bij dit thema? inbrengen bij dit thema? willen inbrengen bij dit thema?

1

1

Aandacht voor integratie en meedoen (vb. lunchroom De Uitdaging, Ulvenhout) - Teterings Kwartet

Belangrijk punt.

Teterings Kwartet Teterings Kwartet Teterings Kwartet plaats in het dorp (vb. mensen met een - Integratie vindt al op verschillende manieren

Wonen-welzijn-zorg

Wonen-welzijn-zorg Wonen-welzijn-zorg

Wonen-welzijn-zorg

beperking achter de bar bij de voetbalvereniging, of met carnaval in ’t Web, kerk haalt en brengt mensen met een beperking voor kerkdiensten).

-

Randvoorwaarde is goede begeleiding.

Niet apart maar samen: samenhang MFA’s en zorgkruispunt senioren Bron: www.schuttersweide.nl - Van belang; maar moet ook fysiek mogelijk zijn. Locatie van zorgkruispunt zoals nu

Bron: www.schuttersweide.nl

1. Aandacht voor integratie en 1. ‘meedoen’ (vb. lunchroom De Uitdaging, Ulvenhout) 2. Niet apart maar samen: samenhang2. MFA’s en zorgkruispunt senioren 3. Uitbreiding geschikte woningen 3. en woningen met zorg 4. Joker: wat zou u graag nog willen 4. inbrengen bij dit thema?

-

Aandacht voor integratie en voorzien is decentraal. Men zou graag meer een concentratie en centrale ligging zien van ‘meedoen’ (vb. lunchroom De

Aandacht vooren integratie en Aandacht1.voor integratie 1. ‘meedoen’ (vb. De lunchroom De ‘meedoen’ (vb. lunchroom Uitdaging, Ulvenhout) Uitdaging, Ulvenhout) 2. maar Niet apart maar samen: samenhang2. Niet apart samen: samenhang MFA’s en zorgkruispunt MFA’s en zorgkruispunt senioren senioren 3. Uitbreiding geschikte woningen en 3. Uitbreiding geschikte woningen woningen met zorg en woningen met zorg 4. zou Joker: wat zou u graag nog Joker: wat u graag nog willen 4. willen inbrengen bij dit thema? inbrengen bij dit thema?

Uitdaging, Ulvenhout) voorzieningen als de MFA’s, het zorgkruispunt en het gezondheidscentrum. Niet apart maar samen: samenhang

Scheperij lijkt een goede optie.

MFA’s en zorgkruispunt senioren Uitbreiding geschikte woningen en woningen met zorg Joker: wat zou u graag nog willen inbrengen bij dit thema?

- Ook aandacht schenken aan een voldoende en goede eerstelijnsvoorzieningen bij uitbreiding van het dorp.

1

1

Uitbreiding geschikte woningen en woningen met zorg - Aanbod is nu veel te klein. Gevolg is dat in de huurwoningen behoorlijk scheef wordt gewoond: aanbod seniorenwoningen is klein en veelal erg duur. - Senioren willen graag kleiner gaan wonen in Teteringen omdat men daar het eigen sociale netwerk heeft (opgebouwd). - GWI snel vaststellen en meenemen in discussie rond nieuwbouw in Teteringen. Visie op goed aanbod voor jong en oud in Teteringen heeft nauwelijks rol gespeeld in vaststelling woningbouwprogramma. Gemiste kans! Verzoek aan gemeente is beleid te maken vanuit inhoudelijk visie op wonen en niet vanuit budgetten en grondpolitiek.

-

Singelveste en CPO willen hier graag een rol in spelen.

Joker

- Vanuit parochie wordt religieuze zorg verleend. Men zou graag willen deelnemen aan het zorgkruispunt.


54

Teterings Kwartet

Bron: www.alfakracht.nl

Bron: www.malburgen.nl


Bron: www.alfakracht.nl

1. Veilige loopen fietsroutes (oversteekbaarheid!) voor kwetsbare verkeersdeelnemers 2. Teteringen mist een kloppend hart 3. Angst voor leegloop: voorrang geven aan Teteringse jongeren op de woningmarkt 4. Joker: wat zou u graag nog willen inbrengen bij dit thema?

1. Veilige loopen fietsroutes (oversteekbaarheid!) 1. Veilige loopen fietsroutes voor kwetsbare verkeersdeelnemers (oversteekbaarheid!) voor 2. Teteringen mist een kloppend kwetsbare verkeersdeelnemers hart een kloppend hart 2. Teteringen mist 3. Angst voorvoorrang leegloop: voorrang 3. Angst voor leegloop: geven aan jongeren Teteringse geven aan Teteringse opjongeren op de woningmarkt de woningmarkt 4. zou Joker: wat zou graag nog willen 4. Joker: wat u graag noguwillen inbrengen bij dit thema? inbrengen bij dit thema?


5. Kwartet Geschikte, veilige, leefbare woonomgeving


Teterings Kwartet


Bron: www.alfakracht.nl Bron: www.zvh.nl

Bron: www.alfakracht.nl Bron: www.zvh.nl


Geschikte, Geschikte, veilige, Geschikte,Geschikte, veilige, Geschikte, veilige, veilige, Geschikte, veilige, Geschikte, veilige, veilige, Geschikte, veilige, leefbare woonomgeving woonomgeving leefbare woonomgeving leefbare woonomgeving leefbare woonomgeving leefbare woonomgeving leefbareleefbare woonomgeving leefbare woonomgeving

1. Veilige loopen fietsroutes 1. Veilige loopen fietsroutes 1.voor Veilige loopen (oversteekbaarheid!) fietsroutes 1.voor Veilige loopen fietsroutes 1. Veilige loopen 1. Veilige loopen fietsroutes (oversteekbaarheid!) 1. fietsroutes Veilige loopen fietsroutes 1. Veilige loopen fietsroutes (oversteekbaarheid!) voor verkeersdeelnemers (oversteekbaarheid!) voor (oversteekbaarheid!) voor kwetsbare verkeersdeelnemers (oversteekbaarheid!) voor kwetsbare (oversteekbaarheid!) voor (oversteekbaarheid!) voor kwetsbare verkeersdeelnemers kwetsbare kwetsbare verkeersdeelnemers kwetsbare 2. Teteringen mist eenverkeersdeelnemers kloppend 2. Teteringen mist een kloppendverkeersdeelnemers kwetsbare verkeersdeelnemers kwetsbare verkeersdeelnemers 2. mist Teteringen mist hart eenhart kloppend hart 2. Teteringen mist een kloppend hart Teteringen een kloppend hart Teteringen een kloppend 2. Teteringen mist een2. kloppend hart hart 2. Teteringen mist een2. kloppend hartmist 3. Angst voor leegloop: 3.voorrang Angst voor leegloop: voorrang Angst voor leegloop: voorrang 3.voorrang Angst voor leegloop: voorrang 3. Angstvoorrang voor leegloop: 3. Angst voor leegloop: 3. Angst voor leegloop: voorrang 3. Angst voor leegloop:3.voorrang geven aan op geven aan geven aan jongeren geven aan Teteringse jongeren gevenjongeren aan Teteringse jongeren opTeteringse jongeren op geven aan jongeren Teteringse opTeteringse geven aan Teteringse opjongeren geven aan Teteringse jongeren op Teteringse de woningmarkt de woningmarkt de woningmarkt op de woningmarkt op de woningmarkt de woningmarkt de woningmarkt de woningmarkt 4. zou Joker: wat nog zou u graag 4. Joker: wat zou u graag nog 4. Joker: wat zou graagwat nog willen 4. Joker: wat u willen graag willen 4. Joker: watnog zou u graag nog willen 4.uJoker: u graag nogu willen 4. zou Joker: wat zou graag nog 4. Joker: wat zou u graag nog willen willen inbrengen bij dit thema? willen inbrengen bij dit thema? inbrengen bij dit thema? inbrengen bij ditinbrengen thema? bij inbrengen bij dit thema? inbrengen bij dit thema? dit thema? inbrengen bij dit thema?


Teterings Kwartet

Teterings Kwartet

Veilige loopen fietsroutes voor kwetsbare verkeersdeelnemers Geschikte, veilige, Geschikte, veilige, Geschikte, veilige, Geschikte, veilige, (oversteekbaarheid!) leefbare woonomgeving leefbareinwoonomgeving leefbare woonomgeving leefbare woonomgeving - Belangrijk aandachtspunt in Teteringen; de huidige plannen is hier veel te weinig 1

aandacht voor.

1

- Met name gevaarlijke situaties voor kinderen bij het oversteken, maar ook door weinig

- Mogelijkheden om veiliger routes te maken, ‘tussendoorroutes’, zijn er maar worden nu

ruimte voor fietsers e.d. op veelal smalle straten. Bron: www.zvh.nl

Bron: www.zvh.nl


niet benut.

1. Veilige loopen fietsroutes 1. Veilige loopen fietsroutes (oversteekbaarheid!) voor (oversteekbaarheid!) voor kwetsbare verkeersdeelnemers kwetsbare verkeersdeelnemers 2. mist Teteringen mist eenhart kloppend hart 2. Teteringen een kloppend 3. Angst voor leegloop: voorrang 3. Angst voor leegloop: voorrang aan Teteringse jongeren op geven aangeven Teteringse jongeren de woningmarkt op de woningmarkt 4. Joker: wat zou u graag nog 4. Joker: wat zou u graag nog willen willen inbrengen bij dit thema? inbrengen bij dit thema?

1. Veilige loopen fietsroutes

voor - Meer fysieke maatregelen treffen (oversteekbaarheid!) in 30-kmgebieden gecombineerd met handhavingackwetsbare verkeersdeelnemers 2. Teteringen mist een kloppend hart ties, mensen houden zich nu maar nauwelijks aan de snelheid. 3. Angst voor leegloop: voorrang geven aan Teteringse jongeren op

- Rondom scholen zowel werken aan fysieke maatregelen als educatieve acties, gericht op de woningmarkt 4. Joker: wat zou u graag nog willen inbrengen bij dit thema?

kinderen maar vooral op ouders!

Teteringen mist een kloppend hart -

Is vrijwel iedereen het méér dan mee eens!

1 1 - Versnippering maakt het lastiger om het dorp een ontmoetingshart te geven. Door in de

plannen ook weer voorzieningen te versnipperen wordt het niet makkelijker gemaakt. - Merendeel van de mensen wil graag het open karakter van het Willem Alexanderplein behouden; zou een geweldig ontmoetingsplein voor jong en oud kunnen worden. Huidige plein zou versterkt kunnen worden met horeca en maatschappelijke functies. Jammer dat de discussie hierover al zo lang loopt! - Parochie wil graag de kerk meer openzetten t.b.v. het kloppend hart, zodat mensen makkelijk even binnen kunnen lopen en een kaarsje kunnen aansteken. Angst voor leegloop: voorrang geven aan Teteringse jongeren op de woningmarkt

-

-

Zowel seniorenhuisvesting als jongerenhuisvesting is een nijpend probleem. Men wil graag jongeren behouden voor het dorp en het verenigingsleven.

- Vraag is in hoeverre het voorrang verlenen realiseerbaar is. Zal in ieder geval op een hoger schaalniveau geregeld moeten worden. Joker -

Behoefte aan meer handhaving in het dorp, liefst door middel van eigen wijkagent.


55

Leefstijlen in Teteringen, nu en straks

Bijlage 5

Corporatie Singelveste AlleeWonen heeft onderzoek gedaan welke leefstijlen nu in Teteringen voorkomen en welke zich in de toekomst in het dorp zullen vestigen36. De corporatie heeft zich hierbij gebaseerd op de bekende indeling van onderzoeksbureau Motivaction. In deze notitie gaan we in op de hoofdlijnen: wat zijn de belangrijkste leefstijlen in Teteringen. Uiteraard zullen er ook tussenvormen en andere groepen aanwezig zijn, maar we houden het bewust wat zwart-wit. We hebben hierbij de door Motivaction gehanteerde definities naar de Teteringse situatie vertaald. Leeftijlen nu

1. De ‘autochtone’ Teteringenaar • Maatschappelijk bewust en actief • Buurtgericht, sociale contacten in het dorp, vrijwilligerswerk • Gezin belangrijk • Plichtsgetrouw, hechten waarde aan moraal en tradities • Ouderen sterk vertegenwoordigd

2. De huidige ‘import’ De huishoudens die zich de laatste decennia in Teteringen hebben gevestigd, worden vooral aangetrokken door de sociale controle en de rust en ruimte in het dorp. • Vaak opgroeiende kinderen • Maatschappelijk betrokken, sociale controle belangrijk • Hechten aan normen en waarden, redelijk behoudend • Opleiding en inkomen hoger dan gemiddeld • Verantwoordelijk, denken graag mee • Kunst, cultuur en cursussen voor ontspanning en ontwikkeling

• Grote actieradius, voor vertier eigen dorp minder belangrijk, hechten aan nabijheid van de stad

Leefstijlen die erbij komen

3. Grote groep die overeenkomt met de omschrijving onder 2., aangetrokken door de sociale controle en de rust van het dorp.

4. De babyboomers De vitale ‘pre-senioren’ (middelbaar tot jonge senior), voortkomend uit de idealistische generatie en aangetrokken door rust, natuur en milieu alsmede het aanbod aan grotere en duurdere woningen. • Vaak al uit de kinderen • Kritisch / idealistisch, opkomen voor het milieu • Sociaal bewogen • Ontplooiing • Hoog opgeleid • Geven om hun buurt- en leefomgeving

• Vanwege open en kritische houding en inlevingsvermogen nuttige gesprekpartner voor

• Grote actieradius, zoeken voor vriendschap en uitgaan weg buiten het dorp op

gemeente en instellingen

36 B ij het opstellen van deze bijlage is mede gebruik gemaakt van de notitie ‘Leefstijlen Teteringen, nu en in de toekomst’, mevr. T. Appels, Adviseur Markt & Innovatie bij Singelveste AlleeWonen, april 2009 . AlleeWonen werkt met de leefstijlindeling van Motivaction bij de totstandkoming van nieuwbouwplannen, in herstructureringsgebieden en bij renovatie.


56

5. De starters en jonge doorstromers Jongere generaties, aangetrokken door starters- en huurwoningen en het wonen aan de stadsrand, relatief ruime woningen met een moderne uitstraling. Kunnen ook de terugkerende kinderen van de dorpelingen zijn.

• Gemiddeld inkomen

• Gehecht aan huis en haard

• Statusgevoelig, maatschappelijke erkenning belangrijk

• Wonen in een bepaald type huis (architectuur) belangrijker dan wonen in een bepaald

• Deels doorstromend vanuit tijdelijke woonsituatie naar woning die meer voldoet

• Mobiliteit belangrijk, buurt minder belangrijk

• Pragmatisch: halen waar het te halen valt

• Echter: deel gaat zich settelen, jonge/aanstaande gezinnen, de nieuwe traditionele

type buurt aan hun vraag

burgers van de toekomst


57

Bijlage 6 Matrix binding en deelname leefstijlen Binding en deelname Verschil in leefstijl groep-leefstijl

Identiteit

Integratie

potentieniveau

welke kwaliteiten kan hen kansrijke ingangen

kansrijk aanbod en sfeer sociaal cultureel

Vrijwilligers perspectief en werving

binding

binden aan Teteringen

tot deelname

mede op basis 16 september

Autochtone

Hoog, drager van het

vertrouwde dorpse sfeer

ontmoeting,

- MFA: dorpshuis met meer traditionele

Teteringenaar

vertrouwde dorpse

verenigingen,

activiteiten, ontmoeting, verenigingen,

groep is echter sterk

sociale leven

bonden, gezin, kerk

carnaval, gezinsactiviteiten

waardoor kader afneemt

breed, vergrijzing binnen

- ouderenvoorzieningen, zorgkruispunt, steunpunt, eetpunt - informatiepunt wonen-welzijn-zorg Huidige

Hoog, heeft bewust

de leefbaarheid van een

cultuur en

import

gekozen voor wonen

dorp, ook voor de jeugd

ontplooiing, sport,

activiteiten senioren, leestafel, podium,

en

in een dorp

kinderen en

functionele ontmoeting, basisschool en

gelijke

jeugd, behoud

kinderactiviteiten

instroom

leefbaarheid

- MFA: cultureel centrum (rol bibliotheek?),

- eerder meedenken/-praten dan handen uit de mouwen - zakelijke insteek gewenst

- belangenorganisatie Teteringen

om niet alleen te halen

- jeugdvoorziening/-honk/-soos

maar ook te brengen

- sportverenigingen/-proeflessen via scholen - vele suggesties 16e idealistische

Middelmatig, kiezen

ruimte, groen en milieu

Cultuur-historische en - MFA: voorlichting en activiteiten aangehaakt

Babyboomers

vooral voor de groene

natuurlijke waarden

aan cultuur (rol bibliotheek ism Heemkunde-

omgeving

van de omgeving (en

king?)

het behoud hiervan)

- meer aan de onderhandeligstafel ter behoud van …….

- opkomen voor Teteringse natuur en milieu

- individueel beroep doen op

- hoe golfvereniging als ingang voor binding te

persoonlijke kwaliteiten

benutten? Starters: nihil

Settelaars:

Starters en

Laag voor de starters,

de woning (uitstraling en

jonge

gemiddeld voor de

ruimte), voor de settelaars Settelaars: kinderen, - MFA: activiteiten rond kinderopvang en

doorstromers

doorstromers die zich

wordt buurt belangrijk

settelen

sport, buren/straat

Settelaars: - inzetten voor directe woon-

basisschool, van daaruit ‘ingroeien’

omgeving en contacten

- straatfeest / -toernooien

gelijkgestemden

- buurtcommitee

- vrijwilligerswerk op school

- sportvoorzieningen / open dagen

- kunnen verder ingroeien - kunnen zich gauw consumptief opstellen


58

Bijlage 7 Begripsbepaling GWI Centrale Zone De Centrale Zone vormt de basis van het ordeningsprincipe van GWI. Het gaat om een in omvang afgebakend woonmilieu waar voor de bewoner alle belangrijke functies aanwezig zijn die nodig zijn om te voorzien in de dagelijkse levensbehoeften. De haalfuncties zijn op loopafstand bereikbaar, de primaire onplanbare brengfuncties (acute aandacht, hulp en zorg) zijn ‘om de hoek’ aanwezig (gevoelsmatig) en kunnen door de aanwezigheid van een 24-uurs uitvalsbasis zeer snel geleverd worden. Regulier gaat hierbij vóór speciaal: ook bewoners met beperkingen worden in staat gesteld en uitgedaagd zo veel mogelijk gebruik te blijven maken van de algemene voorzieningen en hiermee te blijven participeren in de samenleving. Speciale voorzieningen zijn er alleen voor bewoners voor wie de reguliere voorzieningen vanwege beperkingen niet toereikend zijn. Specifiek voor de Centrale Zone zijn niet alleen de compleetheid en bereikbaarheid van de functies, maar ook de samenhang van en de interactie tussen de functies. Deze komt tot uitdrukking op een viertal manieren:

• De ordening: de functies waar bewoners naar toe moeten (de haalfuncties) liggen zo veel mogelijk centraal gegroepeerd binnen de Centrale Zone, waardoor ze ook in combinatie goed bereikbaar zijn;

• De multifunctionaliteit: om bewonersgroepen met elkaar in contact te laten blijven komen (en om stigmatisering tegen te gaan), om de samenwerking en afstemming tussen aanbieders te bevorderen én uit overwegingen van efficiënt ruimtegebruik wordt gestreefd naar multifunctionele voorzieningencentra waar diverse functies worden ondergebracht;

• De toegang: bewoners kunnen op één centrale plaats terecht voor het regelen van alle

• De organisatorische infrastructuur: uiteraard kan de bewoner desgewenst shoppen, de

zaken m.b.t. de functies op het gebied van wonen, welzijn en zorg; bewoner kan echter ook gebruik maken van een op de individuele vraag afgestemd totaalpakket. De WMO-regisseur draagt er zorg voor dat de geselecteerde aanbieders komen tot een persoonsgericht gecoördineerd en sluitend aanbod. Binnen de Centrale Zone zijn de volgende basisfuncties kwalitatief en in samenhang aanwezig:

• wonen: mix van geschikte woningen en kleinschalige woonvormen met ondersteuning/ zorg volgens de GWI-definities

• dagelijkse levensbehoeften: winkels, post- en geldzaken, openbaar vervoer

• informatie, advies, intake en bemiddeling wonen, dienstverlening, welzijn en zorg

• ontmoeting: voorzieningen voor ontmoeting, ontplooiing en ontspanning

• restaurant: laagdrempelige mogelijkheid waar bewoners gezamenlijk in een uitnodigende omgeving kunnen dineren

• opvang: dagbesteding, kinderopvang

• gezondheidszorg: huisarts, apotheek, tandarts, consultatiebureau, fysiotherapeut,

• ondersteuning: geplande en ongeplande ondersteuning en zorg aan huis, dagverzorging,

prikdienst e.d. (tijdelijk) verblijf Voorts voldoet de openbare ruimte binnen de Centrale Zone aan eisen op het gebied van veiligheid en toegankelijkheid. De Centrale Zone is in de ideale situatie een cirkel met een omtrek van maximaal 500 meter, waarbij de woonvoorzieningen voor mensen met loophandicaps binnen een straal van 200 meter van de belangrijkste centrale functies liggen. In de bestaande wijken zal het in de praktijk om een wat grilliger afgebakend gebied gaan met de reguliere voorzieningen voor dagelijkse levensbehoeften als middelpunt en optimaal gebruik makend van andere bestaande voorzieningen op het gebied van wonen, welzijn en zorg.


59

Centrale voorzieningencentra per gebied Er worden diverse benamingen gehanteerd om de wijkgerichte voorzieningencentra te duiden, waarin een deel van de functies in onderlinge samenhang zijn ondergebracht: zorgkruispunt, 1e lijncentrum, servicecentrum, dienstencentrum e.d. De benaming is minder interessant, de ambitie op het gebied van de inhoud des te meer. Welke functies in zo’n centrum worden gecombineerd hangt af van de specifieke situatie per gebied: wat moet worden toegevoegd en wat zijn de potenties van bestaande voorzieningen om uit te groeien tot multifunctioneel wijkgericht voorzieningencentrum. Minimaal is er een gunstig binnen de Centrale Zone gelegen wijkgericht centrum waar toe te voegen functies op het gebied van dienstverlening, welzijn, ondersteuning en zorg (de functie van het 1e lijnscentrum) in onderlinge samenhang worden gecombineerd. Multifunctioneel gebruik zal naar de toekomst een voorwaarde zijn om een stadsbrede infrastructuur op het gebied van welzijn, cultuur (bijv. bibliotheek) en zorg in stand te houden.


60

Bijlage 8 Bijdrage Platform Gehandicaptenbeleid Teteringen 3 juni 2009 Integratie dorpsontwikkelingsplan vanuit Geschikt wonen voor iedereen “Geschikt wonen voor iedereen” houdt in, dat er gestreefd wordt naar een zo groot mogelijke leefbaarheid voor iedereen. Kernwoorden zijn Wonen, Welzijn en Zorg.

• Het begint met levensloop bestendig bouwen, dwz. dat woningen aangepast kunnen worden aan gehandicapte bewoners.In woningen is naast woon- en slaapruimte ook hobby- en bergruimte nodig.

• De woonomgeving, de openbare gebouwen en het openbaar vervoer moeten toegankelijk,

• Als senioren/gehandicapten moeten verhuizen naar een aangepaste woning, moeten zij

• Uit veiligheidsoogpunt is hoger dan 3 verdiepingen niet geschikt om bij brand personen

bruikbaar en veilig zijn. in hun eigen omgeving kunnen blijven vanwege hun sociale netwerk. in een rolstoel te evacueren. Denk aan de ramp van de Twin Towers, toen mensen hun collega in de rolstoel achter moesten laten.

• Hoe meer hoogbouw, hoe meer openbaar groen nodig is voor een goede luchtkwaliteit

• Niet alle senioren zijn voldoende draagkrachtig om een duur appartement te kopen of te

• Gehandicapten en chronisch zieken hebben heel veel extra kosten, zij zijn niet vermogend.

• Gehandicapte mensen zijn in alle leeftijdgroepen. Er moet niet alleen aandacht zijn voor

• Het openbaar vervoer is in Teteringen beperkt tot de Oosterhoutseweg. Flexibel vervoer

en voor persoonlijk welbevinden. huren, zelfs niet met huursubsidie.

volwassenen, maar ook voor kinderen en jongeren. (buurtbus, boodschappentaxi) moet ook ruimte bieden aan een kinderwagen en een rollator.

• Bij welzijn horen geen schreeuwerige reclame borden, geen geluidsoverlast van bv. een

• Zorg kan thuis gegeven worden, maar moet ook gehaald kunnen worden. Een loopafstand

disco, geen rotzooi op straat. van 300 meter wordt goed bereikbaar genoemd. Maar er is ook een groep mensen voor wie 200 m te ver is. • Zorgcentrum Zuiderhout heeft voldoende capaciteit, maar is helaas niet centraal gelegen.

• Voorzieningen als winkels, bank, medische zorg, bibliotheek, jeu de boules baan, enz. moeten centraal gelegen zijn en de te bouwen seniorenwoningen binnen een afstand van 300 m daarvan.

• De oost-west-as WillemAlexanderplein/ Willibrordstraat/ Scheperij/ Donkerstraat is

• De kruising van deze as met de Oosterhoutseweg moet mn. voor fietsers veiliger worden.

• Er moet in het hele dorp veilig gefietst, gewandeld en overgestoken kunnen worden.

• De voetgangerscirkels moeten aangepast worden om vanuit de nieuwe wijken de centrale

centraal in Teteringen. Ook aan de oostzijde van het dorp zijn voorzieningen nodig.

zone te bereiken.Daarbij zijn verlaagde stoepdrempels en blindegeleide-lijnen nodig, er moet voldoende ruimte zijn en het moet veilig zijn.

• Verkeersborden moeten duidelijk zijn en overzichtelijk geplaatst worden.

• Horeca gelegenheden moeten toegankelijk, bruikbaar en veilig zijn, als ze een centrale

• In openbare gebouwen en bij openbare evenementen horen geen drempels en treden,

plaats in het bestemmingsplan hebben. wel automatische deuren en invalidentoiletten.


61

Wij gaan er van uit dat in de openbare ruimte alle standaard voorzieningen aanwezig zijn, zoals hellingen ipv. treden, contraststrepen op palen en paaltjes, ruime trottoirs met horizontale bestrating zodat je met een rolstoel niet naar links of rechts tegen moet sturen, controle op fout-parkeren, enzovoort. Platform Gehandicaptenbeleid Teteringen p/a Wildhage 2 4847 CR Teteringen e-mail [email protected]


62

Integraal Dorpsontwikkelingsplan (IDOP) TETERINGEN CONCEPT

Recommend Documents