Dorpsontwikkelingsplan Vinkel
Dorpsontwikkelingsplan Vinkel
ir. H. de Kuyper E. Kooger
PON Instituut voor advies, onderzoek en ontwikkeling in Noord-Brabant januari 2006
ISBN 90-5049-367-X © 2006 PON Instituut voor advies, onderzoek en ontwikkeling in Noord-Brabant. Het auteursrecht van deze publicatie berust bij het PON. Gehele of gedeeltelijke overname van teksten is toegestaan, mits daarbij de bron wordt vermeld. Vermenigvuldiging en publicatie in een andere vorm dan dit rapport is slechts toegestaan na schriftelijke toestemming van het PON. Deze publicatie is te bestellen onder vermelding van PON-publicatie 06-02 PON Postbus 90123 5000 LA Tilburg Telefoon: (013) 535 15 35 Fax: (013) 535 81 69 E-mail:
[email protected] Internet: www.ponbrabant.nl
Inhoud 1 1.1 1.2 1.3 1.4
2
Inleiding Opdracht Werkwijze Organisatie Opbouw van de rapportage
5 5 5 7 8
2.1 2.2
Sociaal klimaat Bevolkingsontwikkeling Het verenigingsleven
9 9 11
3
Wonen
14
4
Voorzieningen Vakantiepark Vinkeloord Cultuurhistorie
21 24 24
5.1 5.2
Verkeer en bereikbaarheid Verkeersveiligheid Openbaar vervoer
25 25 26
6
Werken
29
7
Relatie tussen burger en overheid
31
8
Actiepunten
34
9
Hoe nu verder?
40
4.1 4.2
5
1
Inleiding In juli 2004 verscheen het reconstructieplan voor het gebied Maas en Meierij. Dit reconstructiegebied omvat zeven gemeenten in Noordoost-Brabant, waaronder de gemeente Maasdonk. Het plan geeft aan welke doelen worden nagestreefd voor het landelijk gebied, welke maatregelen daarvoor genomen worden en hoe de reconstructie wordt uitgevoerd. Een van de onderwerpen waar binnen de reconstructie aandacht aan wordt besteed is wonen, werken en leefbaarheid. Er wordt geconstateerd dat de leefbaarheid op het platteland onder druk staat; de Reconstructiecommissie Maas en Meierij (de opsteller van het reconstructieplan) geeft aan zich in te zullen spannen om de leefbaarheid te vergroten. Onder leefbaarheid verstaat de commissie de zorg voor een adequate voorzieningenstructuur, aandacht voor de kwaliteit van de sociale leefomgeving (vrijwilligers, cohesie, identiteit) en de fysieke kwaliteit van de leefomgeving. Om dit verder in te vullen wil de Reconstructiecommissie dat voor een aantal dorpen (de zogenoemde ‘aandachtskernen leefbaarheid’) dorpsontwikkelingsplannen worden gemaakt. Daarnaast worden ook andere initiatieven die de leefbaarheid versterken ondersteund. In het reconstructieplan Maas en Meierij worden in totaal 26 aandachtskernen leefbaarheid benoemd. Voor die kernen wil men de totstandkoming van dorpsontwikkelingsplannen stimuleren.
1.1 Opdracht De stimuleringsmogelijkheden van het reconstructieplan Maas en Meierij waren voor het gemeentebestuur van Maasdonk aanleiding om over de ontwikkeling van een dorpsontwikkelingsplan voor het kerkdorp Vinkel (een van de aandachtskernen leefbaarheid) samen met vertegenwoordigers van de Dorpsraad Vinkel in gesprek te gaan met het PON Instituut voor advies, onderzoek en ontwikkeling in Noord-Brabant. Naar aanleiding van dit gesprek is het PON gevraagd offerte uit te brengen voor de begeleiding en totstandkoming van een dorpsontwikkelingsplan voor de kern Vinkel. Op basis van dit gesprek heeft de gemeente het PON opdracht gegeven de vervaardiging van het dorpsontwikkelingsplan voor Vinkel in samenwerking met de gemeente Maasdonk, de verenigingen, organisaties én inwoners te begeleiden.
1.2 Werkwijze In de discussies over vraagstukken van kleine kernen en het platteland neemt het begrip ‘leefbaarheid’ een centrale plaats in. Met leefbaarheid wordt gedoeld op de kwaliteit van de woon- en leefomgeving in brede zin. Er zijn vele studies naar leefbaarheid verricht, niet alleen variërend van uiterst theoretisch tot zeer praktisch, maar ook van globaal tot zeer gedetailleerd. Algemeen wordt onderkend dat leefbaarheid op het platteland bepaald wordt door de volgende aspecten: het sociaal klimaat, het wonen, de voorzieningen, het verkeer en de bereikbaarheid, het werken en de relatie tussen burger en overheid.
PON-rapportage: DORPSONTWIKKELINGSPLAN VINKEL
5
Daarnaast is het zaak rekening te houden met het gegeven dat bij het analyseren van de leefbaarheid niet alleen de objectieve, meetbare gegevens van belang zijn. Ook de subjectieve kant, namelijk de beleving van de leefbaarheid door de bewoners, speelt daarbij een grote rol. Bij het opstellen van een dorpsontwikkelingsplan voor Vinkel hebben de bevolking en haar organisaties dan ook een centrale rol gespeeld. Alleen met hun inbreng ontstaat er immers goed zicht op de ontwikkelingen in en rond het dorp en op de waardering ervan door de inwoners. Bovendien zullen de bevolking en verenigingen mede een rol spelen bij de uitvoering van de voorgestelde activiteiten. De kans van slagen daarop is groot nu ze ook betrokken zijn geweest bij het bedenken en formuleren van die activiteiten. Om ervoor te zorgen dat zo veel mogelijk mensen op de hoogte raakten en bleven van het project zijn enkele malen uitnodigingen en berichten rond de voortgang op de gemeentelijke website geplaatst. Ook zijn de bijeenkomsten aangekondigd in de Streekwijzer en de Echo. Verder hebben alle verenigingen een uitnodigingsbrief van de gemeente ontvangen. In de startbijeenkomst werd door het PON een toelichting gegeven op de werkwijze die gehanteerd wordt bij de totstandkoming van een dorpsontwikkelingsplan. Bij deze toelichting werd als voorbeeld de werkwijze in Venhorst (gemeente Boekel) uiteengezet. Tijdens de totstandkoming van het dorpsontwikkelingsplan zijn twee bijeenkomsten belegd, waarbij alle belangstellende organisaties en bewoners van Vinkel welkom waren. Bij de eerste bijeenkomst is gesproken over de ontwikkelingen die in Vinkel plaatsvinden. Dat gebeurde aan de hand van een toelichting door het PON op de feitelijke situatie in het dorp. Daarbij werden gegevens over alle genoemde deelaspecten van leefbaarheid gepresenteerd. Het ging onder meer om: - Sociaal klimaat: de ontwikkeling van het aantal inwoners, de leeftijdsopbouw en het verenigingsleven. - Wonen: de ontwikkeling van het aantal woningen, het soort woningen, bouwactiviteiten, woningbehoefte, woningtoewijzingsbeleid en woonomgeving. - Voorzieningen: de ontwikkeling van het leerlingaantal, de aanwezigheid van commerciële voorzieningen en voorzieningen op het gebied van gezondheid, sport, cultuur, recreatie et cetera. - Verkeer en bereikbaarheid: de ontwikkeling van de verkeersintensiteit en het aanbod van openbaar vervoer. - Werken: de ontwikkeling van het aantal bedrijven en werkzame personen. - De relatie tussen burger en overheid: de overlegstructuren tussen gemeente en kern of burger. Met de aanwezigen werden de volgende zaken besproken: - Kloppen de gegevens? - Zijn er aanvullingen? - Wat zijn de belangrijkste ontwikkelingen en hoe worden die ervaren/ gewaardeerd? De tweede bijeenkomst stond in het teken van een discussie over mogelijke activiteiten. Na een toelichting van het PON op de voorgestelde activiteiten werd met de deelnemers gesproken over de volgende vragen:
6
PON-rapportage: DORPSONTWIKKELINGSPLAN VINKEL
- Zijn de activiteiten een oplossing voor de gesignaleerde knelpunten? - Wie moet(en) de activiteiten gaan uitvoeren? - Worden er activiteiten gemist? Aan het einde van de bijeenkomst werd iedereen gevraagd de voorgestelde activiteiten door middel van het toekennen van cijfers in volgorde van prioriteit te zetten. Bij beide bijeenkomsten werden na de centrale toelichting diverse kleine groepen geformeerd, omdat dan de discussie het beste kan worden gevoerd. In elke groep was gezorgd voor gespreksleiding en verslaglegging. Deze aanpak bleek goed te werken. Er bleek voldoende belangstelling om deel te nemen aan de discussies. De eerste bijeenkomst werd bezocht door zo’n 50 bewoners. Ze werden verdeeld in drie kleinere groepen. Het bleek echter dat door de uiteenlopende capaciteit van de ruimten van De Den dat de omvang van de discussiegroepen verschillend was. De tweede discussieavond werd gebruik gemaakt van ’t Zijl en ook hier bleek dat de grootte van de ruimten voor de verschillende discussiegroepen varieerde. Omdat er de eerste keer betrekkelijk weinig jongeren in de leeftijdscategorie tot 25 jaar aanwezig waren, werden zij speciaal opgeroepen de tweede bijeenkomst bij te wonen. Meer dan 60 inwoners bezochten de tweede bijeenkomst. Helaas bleek de animo onder de jeugd om deel te nemen aan de discussies ook nu nog gering. Desalniettemin werden er geanimeerde gesprekken gevoerd over de toekomst van Vinkel.
1.3 Organisatie Het PON was eindverantwoordelijk voor de uitvoering van het project. Maar ook de gemeente speelde een belangrijke rol, bijvoorbeeld bij het verzamelen van feitelijke gegevens en het bieden van inzicht in vigerend en voorgenomen beleid. Om dit zo soepel mogelijk te laten verlopen, werd binnen de gemeente een vaste contactpersoon aangewezen die alle contacten met het PON onderhield. Daarnaast werd een klankbordgroep geformeerd, bestaande uit de gemeentelijke contactpersoon, de medewerkers van het PON, 9 inwoners uit Vinkel (waaronder vertegenwoordigers van de dorpsraad, het parochiebestuur, de Harmonie, ondernemersvereniging, de KBO, de voetbalvereniging), maar ook vertegenwoordigers van Woonmaatschappij Maasland, de eerstelijnszorg, politie Noordoost Brabant en de basisschool. Deze groep is zo samengesteld omdat ze een goede vertegenwoordiging vormen van de Vinkelse gemeenschap. De klankbordgroep besprak de voortgang van het project en werd steeds betrokken bij belangrijke beslissingen. Om de lijn met het gemeentebestuur te waarborgen werd tevens een projectgroep ingesteld, bestaande uit een vertegenwoordiging van de dorpsraad, de gemeentelijke contactpersoon, en de medewerkers van het PON. Zowel de klankbordgroep als de projectgroep kwamen gedurende de looptijd van het project viermaal bijeen.
PON-rapportage: DORPSONTWIKKELINGSPLAN VINKEL
7
1.4 Opbouw van de rapportage De hoofdstukken 2 tot en met 7 van deze rapportage beschrijven per leefbaarheidsaspect achtereenvolgens de feitelijke situatie, de ontwikkelingen en de meningen daarover van degenen die deel hebben genomen aan de besprekingen. Om het onderscheid helder te maken zijn de feiten en ontwikkelingen steeds in een normaal lettertype weergegeven; de meningen zijn gecursiveerd. Daarna volgt hoofdstuk 8, waarin de acties zijn benoemd, die naar de mening van de deelnemers een goede bijdrage leveren aan de leefbaarheid van Vinkel. Aan deze acties zal de komende jaren moeten worden gewerkt. Niet alle zaken die tijdens de discussiebijeenkomsten naar voren zijn gebracht, kunnen vertaald worden in acties.
8
PON-rapportage: DORPSONTWIKKELINGSPLAN VINKEL
2
Sociaal klimaat
2.1 Bevolkingsontwikkeling Uit de beschikbare gegevens van de provincie Noord-Brabant en de gemeente Maasdonk blijkt dat het aantal inwoners (exclusief het aantal permanent bewoonde recreatiewoningen van Vinkeloord) van Vinkel in de periode 1997 relatief sneller is gestegen dan het aantal inwoners van de gemeente Maasdonk in zijn geheel. Het is echter niet te voorspellen of die groei zich zal voortzetten daar er geen prognoses beschikbaar zijn voor het dorp Vinkel. Wel wordt er in de bevolkingsprognose voor de hele gemeente Maasdonk tot 2015 nog een lichte groei van het aantal inwoners verwacht. Daarna laat de prognose een afname zien van het aantal inwoners van Maasdonk. Tabel 1:
Aantal inwoners, absoluut en geïndexeerd (1-1-1997 = 100)
1 januari
Absolute aantallen Vinkel Gemeente
Geïndexeerd Vinkel Gemeente
1997
2.152
11.279
100,0
100,0
1998
2.184 *
11.377
101,5
100,9
1999
2.174
11.393
101,0
101,0
2000
2.202
11.411
102,3
101,2
2001
2.240
11.410
104,1
101,2
2002
2.227
11.424
103,5
101,3
2003
2.254
11.406
104,7
101,1
2004
2.273
11.375
105,6
100,9
2005
2.327
11.340
108,1
100,5
2010 (prognose)
-
11.430
-
101,3
2015
-
11.440
-
101,4
2020
-
11.410
-
101,2
2030
-
11.265
-
99,9
*: kleine afwijking mogelijk door gewijzigde buurtindeling Bron: Provincie Noord-Brabant, Gemeente Maasdonk
In veel kleine dorpen neemt het aandeel jongeren af, terwijl het aandeel ouderen juist toeneemt. Deze tendensen worden ook wel aangeduid met de termen ‘ontgroening en vergrijzing’. In zekere zin heeft Vinkel hier ook mee te maken als we de leeftijdsopbouw van de afgelopen vijf jaren in ogenschouw nemen (zie hiervoor tabel 2).
PON-rapportage: DORPSONTWIKKELINGSPLAN VINKEL
9
Tabel 2:
Leeftijdsopbouw van de bevolking in Vinkel in %
Leeftijdscategorie
1-1-2001
1-1-2002
1-1-2003
1-1-2004
1-1-2005
0-9
16,0
15,4
15,8
15,2
15,8
10-19
11,6
12,1
12,4
13,2
13,4
20-29
10,9
9,8
8,5
8,8
7,8
30-39
18,5
18,2
17,3
16,6
15,9
40-49
15,0
16,0
16,8
16,9
17,3
50-59
12,0
12,3
12,8
13,0
13,9
60-69
10,5
10,4
10,0
9,8
9,5
70-79
4,1
4,5
5,2
5,4
5,2
80+
1,4
1,3
1,2
1,1
1,1
Totaal
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
(= 2.240)
(= 2.227)
(= 2.254)
(= 2.273)
(= 2.327)
Bron: Gemeente Maasdonk
Met name is in de leeftijdscategorie 20-39 jarigen een afname te constateren. Daarentegen is te zien dat het aantal 10-19 jarigen in de afgelopen vijf jaar een lichte stijging laat zien. Het aantal inwoners in de leeftijd van 40-59 neemt wat toe terwijl het aantal in de hoogste leeftijdscategorie wat afneemt. Tabel 3:
Aantal inwoners dat zich heeft gevestigd in Vinkel
Vestiging uit
2000
2001
2002
2003
2004
Gemeente Maasdonk
17
4
15
3
7
Overig Noord-Brabant
32
50
59
50
96
Overig Nederland
10
19
13
14
32
Onbekend
4
1
3
2
3
Totaal
63
74
90
69
138
Bron: Gemeente Maasdonk
Tabel 4:
Aantal inwoners dat is vertrokken uit Vinkel
Vertrek naar
2000
2001
2002
2003
2004
Gemeente Maasdonk
8
7
6
9
8
Overig Noord-Brabant
74
65
66
57
80
Overig Nederland
5
10
8
13
9
Totaal
87
82
80
79
97
Bron: gemeente Maasdonk
De tabellen 3 en 4 laten zien dat in 2000 en 2001 en 2003 er een vertrekoverschot plaatsvond uit Vinkel. Het overgrote deel van de vertrekkers vestigde zich elders in Noord Brabant. 2002 en met name 2004 laten een vestigingsoverschot zien. Hier zien we dat van de nieuw gevestigden het grootste deel afkomstig is uit elders in Noord-Brabant. Verder zien we dat er regelmatig verhuisbewegingen plaatsvinden binnen de gemeente Maasdonk.
10
PON-rapportage: DORPSONTWIKKELINGSPLAN VINKEL
Opmerkelijk is het groot aantal nieuwe inwoners in 2004 waarbij er veel mensen afkomstig zijn uit Noord-Brabant maar ook vanuit andere delen van Nederland. Deze grote stijging van het aantal vestigingen kan voor een groot deel verklaard worden door het groot aantal inschrijvingen op Vinkeloord. Bovendien is Vinkel een populaire plaats voor mensen om zich te vestigen. Meningen van deelnemers discussiebijeenkomsten
Ondanks dat de binding vroeger nog sterker was, zien de deelnemers Vinkel nog altijd als een hechte dorpsgemeenschap zonder noemenswaardige tegenstellingen. Dit maakt Vinkel een sterke gemeenschap. De sociale controle is groot. De bevolking van Vinkel staat wel wat afwachtend ten opzichte van veranderingen. De verwachting is dat het aandeel ouderen zal stijgen (nu is bijna 14% van de inwoners tussen de 50 en 59 jaar). Opvallend vinden de deelnemers het kleine aandeel in de leeftijdscategorie 20 tot 29 jaar (minder dan 8%); dat is relatief weinig vergeleken met andere leeftijdsgroepen. Verlaten die mensen juist het dorp? Jongeren vertrekken met name omdat zij elders gaan werken of studeren. Terugkeer naar het dorp is moeilijk, omdat de woningen te duur zijn. Om de jeugd in het dorp te behouden is voldoende (betaalbare) woningbouw en werkgelegenheid noodzakelijk. Het lage voorzieningenniveau ten opzichte van de steden maakt het moeilijk om jongeren in de kern vast te houden. Ouderen verhuizen uit Vinkel door het gebrek aan (zorg)voorzieningen en geschikte (aangepaste) huisvesting in Vinkel, aldus de deelnemers.
2.2 Het verenigingsleven Tabel 5:
Verenigingen en overige organisaties in Vinkel
Categorie Sport
Naam vereniging
Aantal leden
Kaartclub De Vrolijke Rikkers Ruitersportvereniging Vinkel *
78 (waarvan 15 jeugd)
Tennisvereniging Vinkel *
80 (jeugd)
Voetbalvereniging EVVC *
138 (jeugd)
Evelientje (supportersvereniging EVVC) Smash ’83 (volleybal) Hengelsportvereniging De Bleeken
200 (ook van buiten Vinkel)
Cultuur
Carnavalsstichting De Vijf Gehuchten * CV De Kafwanners Stichting Boerenbruiloft Oranjecomité Vinkel * Sint Nikolaascomité Vinkel *
PON-rapportage: DORPSONTWIKKELINGSPLAN VINKEL
11
Categorie Educatie en bewustwording
Naam vereniging
Aantal leden
Heemkundegroep Vinckel * KVO afdeling Vinkel *
± 100
Stichting Dorpsraad Vinkel * MOV Vinkel * (ontwikkelingswerk) FNV afdeling Maasdonk 3VO Geffen-Nuland-Vinkel Jeugd en jongeren
KPJ afdeling Vinkel * Stichting Scouting Antares *
38 (jeugd)
Jeugdvakantiewerk Vinkel Jongeren op Pad – JOP *
97 (jeugd)
Stichting Jeugdbelangen Vinkel * Stichting Jeugdsoos Vinkel * Oudervereniging onderwijs Kunstzinnige en culturele Kunstkring Vinkel vorming Muziekschool Maasdonk Harmonie ODIO *
194
Vriendenkring ODIO Gemengd koor Vinkel Gitaarvereniging De Helodies Stichting Muziekvrienden Vinkel Koor Derplu Kinderkoor Vivo Ouderen en gehandicapten KBO Vinkel *
±220
Gecoördineerd Ouderenwerk Maasdonk * De Zonnebloem * Zorg en dienstverlening
EHBO-vereniging afdeling Vinkel *
Buurtverenigingen
Buurtvereniging ’t Zwarte Woud Buurtvereniging Beukenlaan/Platanenstraat Buurtvereniging De Koksteegjes Buurtvereniging De Weerscheut Buurtvereniging Heesch-Vinkel Buurtvereniging Hofstede Buurtvereniging Onder Zijl Buurtvereniging De Tolbrug Buurtvereniging Adhesie Buurtvereniging Het Vierspan
Overige
Ondernemersvereniging
70
Politiehondenvereniging Recht door Zee Parochiebestuur Vogelpracht Vinkel *: Ontvangt subsidie van de gemeente Bron: Gemeentegids Maasdonk 2005-2006, gemeente Maasdonk, Dorpsraad Vinkel
12
PON-rapportage: DORPSONTWIKKELINGSPLAN VINKEL
In 2003 heeft de gemeente Maasdonk besloten een vrijwilligersbeleid in te voeren. Er is door welzijnsorganisatie Diagonaal een Steunpunt Maasdonk opgericht, dat de volgende activiteiten uitvoert: 1 een website voor verenigingen: de website www.steunpuntmaasdonk.nl presenteert informatie over de verenigingen, is bedoeld voor onderlinge kennisuitwisseling en biedt informatie over vrijwilligerswerk. 2 clusteravonden voor vrijwilligers: er worden regelmatig informatiebijeenkomsten per cluster van verenigingen georganiseerd. 3 helpdesk: er is per week 2 uur tijd beschikbaar voor de beantwoording van vragen van verenigingen. 4 tweemaandelijkse nieuwsbrief: omdat (nog) niet alle verenigingen toegang hebben tot internet verschijnt er zes maal per jaar een nieuwsbrief. 5 opleiding/bijscholing vrijwilligers: omdat de eisen die aan vrijwilligers worden gesteld steeds zwaarder worden, worden er rond bepaalde onderwerpen cursussen georganiseerd. Inmiddels heeft de gemeente besloten dat de activiteiten van het Steunpunt doorlopen tot en met 2007. Meningen van deelnemers discussiebijeenkomsten
Er is veel waardering voor het verenigingsleven in Vinkel. Het verenigingsleven is ook sterk ontwikkeld. Tegelijkertijd verwacht men problemen bij het werven van vrijwilligers voor met name bestuursfuncties. Op bestuursfuncties rust een zware verantwoordelijkheid door de hoofdelijke aansprakelijkheid en de rompslomp die dit voor bestuursleden met zich meebrengt. Veel van de aanwezigen zijn niet op de hoogte van het vrijwilligersbeleid en de maatregelen van Welzijnsorganisatie Diagonaal op het terrein van vrijwilligerswerk. Een beperkt aantal mensen kent deze mogelijkheden wel en geeft aan dat dit aanbod aanvankelijk succesvol bleek en dat dit in een behoefte van vrijwilligers voorzag. In een later stadium bleek dit aanbod niet meer aan te sluiten bij de behoefte van bestuursleden. Kennisoverdracht blijkt niet de voornaamste behoefte te zijn. Het probleem is mensen te motiveren om vrijwilligerswerk uit te voeren.
PON-rapportage: DORPSONTWIKKELINGSPLAN VINKEL
13
3
Wonen Het aantal woningen Uit tabel 6 blijkt dat het aantal woningen in Vinkel in de periode 1997- 2005 relatief meer gestegen is dan in de gehele gemeente Maasdonk. Met name de bouw van woningen in Vinkel Zuid zorgt voor een stijging van het aantal woningen in Vinkel. Tabel 6: Aantal woningen, absoluut en geïndexeerd (1-1-1997 = 100)
1 januari
Absolute aantallen Vinkel Gemeente
Geïndexeerd Vinkel Gemeente
1997
618
3.657
100,0
100,0
1998
614 c
3.674
99,4
100,5
1999
634
3.717
102,6
101,6
2000
644
3.730
104,2
102,0
2001
648
3.737
104,9
102,2
2005
678 d
3.765
109,7
103,0
c: kleine afwijking mogelijk door gewijzigde buurtindeling d: Inclusief 8 tijdelijke woningen en 2 illegale woningen Bronnen: provincie Noord-Brabant en gemeente Maasdonk
In de bovenstaande tabel zijn niet de 183 recreatiewoningen van Vinkeloord opgenomen. Het is op dit moment niet duidelijk hoeveel recreatiewoningen permanent bewoond worden. De gemeente voert wat betreft de permanente bewoning van recreatiewoningen van Vinkelooord een bestrijdingsbeleid. De gemeenteraad heeft in de vergadering van 21 december 2004 besloten de Beleidsnota Bestrijding Permanente Bewoning Vinkeloord vast te stellen. Hierin staat dat permanente bewoning van recreatieverblijven op Vinkeloord wordt gedoogd als de hoofdbewoners met een uittreksel uit de Gemeentelijke Basis Administratie kunnen aantonen dat zij het recreatieverblijf voor 1 november 2003 als hoofdverblijf in gebruik hebben en als ze kunnen aantonen dat zij er sinds die datum er onafgebroken hebben gewoond. De gemeente zal handhavend optreden tegen diegene die ná 31 oktober 2003 een recreatieverblijf op het vakantiepark Vinkeloord voor permanent bewonen. Zij krijgen tot 1 januari 2006 de mogelijkheid om elders huisvesting te vinden. Het soort woningen Bijna alle woningen in Vinkel (95%) zijn koopwoningen. In het dorp staan voornamelijk vrijstaande woningen of twee-onder-eenkappers. Alle andere woningtypes komen minder vaak voor. Woonmaatschappij Maasland bezit op dit moment 37 huurwoningen in Vinkel.
14
PON-rapportage: DORPSONTWIKKELINGSPLAN VINKEL
Bouwplannen Tabel 7:
Bouwplannen in Vinkel-Zuid
Soort woning Ruimte-voor-ruimtekavels (vrije sector)
Aantal 20
Bijzonderheden Woningen worden overwegend door doorstromers gebouwd
Levensloopbestendige starterswoningen
15
5 sociale huur- en 10 koopwoningen, bij voorkeur aanpasbaar +
Levensloopbestendige seniorenwoningen
17
6 sociale huur- en 11 koop, minimaal aanpasbaar +
Bron: Gemeente Maasdonk
Zowel de starters- als de seniorenwoningen worden gebouwd door Woonmaatschappij Maasland. Daarnaast wil Woonmaatschappij Maasland de komende 10-15 jaar 15 huurwoningen ingrijpend verbeteren. Op termijn zullen 8 seniorenwoningen, die verouderd zijn en niet meer voldoen aan de eisen van de klant, vervangen worden door circa 5 nultredenwoningen in de betaalbare huursector. Mogelijkheden realisatie woningen Vinkel maakt deel uit van de landelijke regio Maashorst. Er mogen ten hoogste zoveel woningen worden gebouwd als nodig is voor de natuurlijke bevolkingsgroei. Tabel 8:
De kwantitatieve bouwopgave in Vinkel
Periode 2002 - 2015
Periode 2015 - 2020
Periode 2002-2020
102
31
133
Bron: Uitwerkingsplan Maaskant
De ruimte-voor-ruimtewoningen die nu worden gebouwd, tellen niet mee in deze cijfers. Datzelfde geldt voor de helft van de starterswoningen. Vanaf 2002 tot 2006 zijn er 27 woningen reeds gerealiseerd die ten laste gaan van het contingent. Het gaat hier om 25 woningen in Vinkel-zuid en om 2 woningsplitsingen. Dit betekent dat tot 2015 nog een opgave resteert van 75 te realiseren woningen. Aan de Brugstraat in Vinkel is een ruimte-voor-ruimtewoning voorzien (particulier initiatief). Verder liggen er binnen de kern twee potentiële inbreidings-/herstructureringslocaties; op beide locaties is ruimte voor een woning (particulier initiatief). Pastoor Vogelsplein, achterperceeel Lindenlaan 43: Deze locatie biedt ruimte voor het realiseren van een woning bestaande uit twee lagen met een kap. Door in de achtertuin een woning te bouwen met een oriëntatie op het plein, wordt de oostwand van het Pastoor Vogelsplein versterkt.
PON-rapportage: DORPSONTWIKKELINGSPLAN VINKEL
15
Beukenlaan: Hier is ruimte voor het bouwen van een kleine vrijstaande woning op een grote kavel. De woning dient te bestaan uit één laag met een geringe bouwmassa en een grote voortuin. Daarnaast dient de karakteristiek van de groene zone rond de kerk behouden te blijven. Ten westen van Heesch is het nieuwe regionale bedrijventerrein Waalboss gepland. Dit terrein van ongeveer 125 ha komt voor de helft te liggen op grondgebied van de gemeente Bernheze en voor de helft op grondgebied van de gemeente Maasdonk. Het is voorzien ten zuiden van de A59, op een steenworp afstand van Vinkel. De gemeente Maasdonk is van mening dat de uitbreiding voor het werken gepaard moet gaan met een uitbreiding voor het wonen. Er dient compensatie te worden geboden voor woningbouw, die minimaal gelijk is aan de toenemende behoefte aan woningen door de aanleg van het regionaal bedrijventerrein. De woningbouw dient gelijktijdig met de aanleg van het regionaal bedrijventerrein te worden gerealiseerd. Maasdonk denkt aan maximaal 300 extra woningen. Woningbehoefte Mensen die een huurwoning zoeken kunnen zich daarvoor inschrijven bij Woonmaatschappij Maasland. Men kan daarbij meerdere voorkeuren voor gewenste woonkernen opgeven. In februari 2004 stonden voor Vinkel 214 woningzoekenden ingeschreven. Tabel 9: De berekende woningbehoefte in Vinkel tot 2015 Sector Huur
Koop
Woningtype Nultreden, gestapeld
1+2 pers.h.h.
Nultreden,
1+2 pers.h.h.
grondgebonden
55+
Totaal huur Eengezins
Doelgroep < 35 en 55+
(a.s.) gezinnen
Nultreden,
1+2
gestapeld
<35 en 55+
Nultreden,
1+2
grondgebonden
55+
Totaal koop Totaal
pers.h.h.
pers.h.h.
Prijsklasse < 470
Behoefte
In %
17
17
470 – 700
4
4
470 – 700
8
8
470 – 700
9
9
38
38
< 160.000
9
9
160.000 – 260.000
13
13
> 260.000
6
6
< 160.000
8
8
160.000 – 260.000
4
4
> 260.000
2
2
< 160.000
4
4
160.000 – 260.000
11
11
> 260.000
6
6
63
62
102
100
Bron: Woonmaatschappij Maasland
16
PON-rapportage: DORPSONTWIKKELINGSPLAN VINKEL
Tevredenheid met de woning en de woonomgeving In 2004 heeft Woonmaatschappij Maasland de huurders in Vinkel in een bewonersenquête gevraagd naar de tevredenheid met de woning en de woonomgeving. De huurwoningen in Vinkel kregen een gemiddeld rapportcijfer van 6,8 (het hoogste in de hele gemeente); de woonomgeving in Vinkel scoorde 7,4 (alleen de wijk Geffen Zuidwest scoorde hoger). Meer dan de helft van de bewoners vindt dat de goede sfeer onder bewoners, een veilige buurt, het weinige verkeer en de geringe geluidsoverlast Vinkel aantrekkelijk maken om te wonen. Wel wordt onvoldoende parkeergelegenheid vaak genoemd. Mantelzorgregeling De gemeente Maasdonk heeft een gemeentelijke regeling om bijwoning voor Mantelzorg mogelijk te maken. De regeling is bedoeld om ouderen, gehandicapten en andere zorgbehoevenden, buiten de zorginstelling om, ‘zelf’ (dus door familie, vrienden) te kunnen verzorgen. Hiermee wordt naast de vermindering van de lasten van de zorgsector, ook de wens van zorgbehoevenden om verzorging in een vertrouwde omgeving te krijgen, vervuld. De gemeente Maasdonk heeft dit signaal opgepakt en hiervoor een regeling getroffen die ook wel aangeduid wordt als de mantelzorgregeling. De verzorgde die min of meer zelfstandig wil gaan wonen (dus met een eigen woonkamer, keuken en badkamer) kan in aanmerking komen voor de mantelzorgregeling. De bijwoning kan dan in een bijgebouw bij een (bedrijfs)woning (een zogenaamde afhankelijke woonruimte) plaatsvinden. Door een herziening van het bestemmingsplan buitengebied is het nu voor de inwoners van Maasdonk buiten de bebouwde kom mogelijk om door bijwoning mantelzorg te verlenen. Via de herzieningen van de bestemmingsplannen voor de kernen van Maasdonk wordt dit in de loop van 2006 ook mogelijk voor de kernen Geffen, Nuland en Vinkel. Om bijwoning mogelijk te maken moet het college van Burgemeester en Wethouders een (in afwijking van het bestemmingsplan) vrijstelling afgeven. Bij het afgeven van een vrijstelling, moet voldaan worden aan de beleidsregels Mantelzorg Maasdonk. Meningen van de deelnemers bijeenkomsten
De mening dat er in Vinkel te weinig wordt gebouwd voor starters en ouderen leeft breed onder de deelnemers. Daarbij pleiten de deelnemers ervoor dat nieuwbouw een continue proces moet zijn. Mogelijkheden voor continue woningbouw moeten ook in de toekomst worden gegarandeerd. Dat betekent dat het niet bij het plan Vinkel-Zuid moet blijven, maar dat er nu al gestart moet worden met vervolgplannen wil aan het geplande woningbouwprogramma voldaan kunnen worden. De woningen en kavels van de ruimte voor ruimte regeling worden als te groot ervaren. Men heeft behoefte aan een prognose van het aantal te bouwen woningen voor Vinkel in de toekomst zodat jongeren en ouderen weten waar ze aan toe zijn. Er is ook geen tussenvorm tussen sociale huur en dure woningen. Daardoor zijn er voor de inwoners van Vinkel nauwelijks mogelijkheden om door te stromen. Er was brede overeenstemming over het feit dat het van groot belang is dat jongeren die dat willen in Vinkel kunnen blijven wonen. Leefbaarheid hangt samen met de mogelijkheid voor de jeugd om zich in het dorp te kunnen vestigen, zo werd gesteld. Door het ontbreken van betaalbare en passende woningen trekt de jeugd weg.
PON-rapportage: DORPSONTWIKKELINGSPLAN VINKEL
17
Nieuwbouw leidt nagenoeg niet tot doorstroming en vanwege het geringe aanbod van huurwoningen is huren nauwelijks mogelijk. Daarnaast kwam naar voren dat er te weinig geschikte woningen voor ouderen zijn. Er is behoefte aan woningen, die niet te duur zijn (met name voor starters), niet te groot en dus geschikt voor tweepersoonshuishoudens. Door de slaapen badkamer gelijkvloers te bouwen ontstaan multifunctionele (levensloopbestendige) woningen die geschikt zijn voor ouderen én starters. Dat werd nog eens onderschreven door mensen die opmerkten dat er in Vinkel behoefte is aan zowel huur- als koopwoningen en zowel grondgebonden woningen als appartementen. Een apart pleidooi werd gehouden voor woningsplitsing. Het moet mogelijk zijn om bijvoorbeeld boerderijen om te bouwen tot twee woningen. Op die manier kunnen ouders eventueel bij de kinderen wonen. De uiteenlopende meningen over welke woningen nu eigenlijk in Vinkel gewenst zijn bracht de deelnemers tot de conclusie dat er behoefte is aan een inventarisatie van de wijze waarop mensen willen wonen. Ook over de vraag naar bouwkavels zijn diverse opmerkingen gemaakt. Zo zouden jongeren, volgens een aantal deelnemers, met name behoefte hebben aan vrije kavels en niet zozeer aan bestaande woningen. De mogelijkheid tot het bouwen in eigen beheer werd geopperd. Er werd gepleit voor wat kleinere kavels. Daarbij is het wel van belang dat de huizen in verhouding staan tot de kavel, dus niet te grote huizen op te kleine kavels. Volgens de deelnemers moet er een nieuw bestemmingsplan komen. Over de mogelijkheid van inbreiding en over potentiële bouwlocaties lopen de meningen uiteen. Er zijn diverse suggesties voor locaties gedaan maar ook belemmeringen zijn aan de orde gekomen: Belemmeringen en tegenwerpingen: - Agrarische bedrijven belemmeren potentiële inbreidingslocaties (stankcirkels). - Er zijn weinig inbreidingsmogelijkheden (in verband met dorpse en open karakter van Vinkel) daarom liever uitbreiden dan inbreiden. Mogelijkheden: - Er zijn mogelijke bouwlocaties ter plaatse van doodlopende zijlstraat, populierenstraat en wilgenstraat. - Inbreiding is op termijn wellicht mogelijk achter de schildersbuurt - Het is mogelijk een duidelijk centrum te ontwikkelen met bovenwoningen ter plaatse van het Pastoor Vogelsplein. - In het lint is nog voldoende ruimte om te bouwen. Volgens de provincie is Vinkel een plaats met open lintbebouwing: het moet toch mogelijk zijn om daarbij incidenteel dicht te bouwen.
18
PON-rapportage: DORPSONTWIKKELINGSPLAN VINKEL
Veiligheid De gegevens over delicten in tabel 10 zijn in vergelijking met andere plaatsen in Noord-Brabant naar het aantal en de ernst van de delicten laag te noemen. De gegevens zijn inclusief de meldingen op Vinkeloord. Tabel 10: Aangifte van incidenten in Vinkel Soort incident Diefstal/inbraak in woning
2003
2004
2005*
12
5
3
Diefstal/inbraak in garage/schuur/tuinhuis
3
4
5
Diefstal uit motorvoertuigen
11
21
19
Diefstal van motorvoertuigen
4
3
3
Diefstal van brom-, snor-, fietsen
9
11
6
Zakkenrollerij
1
0
0
Diefstal uit andere voertuigen
1
4
0
Zedenmisdrijf
1
2
1
Openlijk geweld (persoon)
3
2
4
Bedreiging
3
2
3
Mishandeling
6
4
4
Straatroof
1
0
0
Overige vermogensdelicten
57
40
24
Totaal
112
98
72
*: Gegevens tot herfst 2005 Bron: Politie Brabant Noord
Wat betreft de overlast van uitgaanspubliek zijn er volgens opgaven van de politie zijn er in 2005 nauwelijks meldingen binnengekomen met betrekking tot vernielingen. Tabel 11 geeft een overzicht van de meldingen in en om Vinkel die door de politie in behandeling zijn genomen. Tabel 11: In behandeling genomen melding met betrekking tot uitgaanspubliek Soort incident
Aantal meldingen tot herfst 2005
Baldadigheid
1
Vernieling brievenbus
2
Vernieling ruit
1
Vernieling onbekend welk object
1
Graffiti
1
Bron: Politie Brabant Noord
Wat de zichtbaarheid van de politie op straat betreft, meldt de politie dat men bij overlast van jongeren er vaak voor kiest om te surveilleren in onopvallende auto’s. De politie investeert in Vinkel vooral in jeugd en verkeer. Dat heeft het meeste effect als de politie onopvallend aanwezig is.
PON-rapportage: DORPSONTWIKKELINGSPLAN VINKEL
19
Meningen deelnemers discussiebijeenkomsten
De sociale veiligheid in de omgeving van de brugstraat staat ’s avonds onder druk. Met name bezoekers van de Dorsvlegel en hangjeugd zorgen voor overlast door sloop van paaltjes, ramen en andere vernielingen. In de omgeving van de Den veroorzaken 13-15 jarige jongeren incidenteel lichte overlast. De gegevens van de politie kloppen volgens de deelnemers niet helemaal, maar dat komt dat er lang niet altijd aangifte gedaan wordt. Mensen zouden dat wel moeten doen, dan kan de politie wat vaker surveilleren en handhavend optreden. De overlast komt niet alleen van cafés in het dorp, maar ook van de Lunenburg.
20
PON-rapportage: DORPSONTWIKKELINGSPLAN VINKEL
4
Voorzieningen Tabel 12: Voorzieningen in Vinkel Winkels
Bloemen- en plantenboerderij Vinkel, Keukencentrum Van Grinsven, Kapsalon Hans Haarmode, Supermarkt Maas (op Vinkeloord), Spar Supermarkt Hubers (met TPGPost-servicepunt), Slijterij Kadoshop ’t Pumpke, keukenwinkel, dierenwinkel, tuinwinkel, boerderijwinkel, timmerwinkel, handel in bestratingsmateriaal, autohandel en garage, tankstation
Sociaal-cultureel
Bibliobus, Jeugdcentrum De Den, Dorpshuis ’t Zijl, Ouderenontmoetingsruimte De Groeiring, Peuterspeelzaal Klein Duimpje
Medisch
Huisartsenpraktijk Vinkel, Fysiotherapiepraktijk Vinkel, trombosedienst (in de Groeiring)
Sport
Sportzaal
’t
Zijl,
Sportpark
De
Zwaan
(4
voetbalvelden),
Buitensportcomplex Dennenlaan (1 handbalveld, 4 tennisbanen, ruitersport), 2 jeu de boulesbanen, FYSIOfitness Recreatie en toerisme
Beeldentuin, monument De Blije Mens, Vakantiepark Vinkeloord, 4
Overige
Mariaschool, Rabobank, RK kerk, Café-feestzaal-snackbar Den
speelterreinen Driehoek, Eetcafé Tiblisi (voorheen café de Linde), Party- en uitgaanscentrum Dorsvlegel, Pedicure, Schoonheidssalon
Bron: Gemeentegids Maasdonk 2005-2006, gemeente Maasdonk
In de bewonersenquête van Woonmaatschappij Maasland scoren de winkels en het openbaar vervoer in Vinkel een onvoldoende. In Vinkel is het draagvlak voor winkels voor dagelijkse boodschappen klein. De verblijfstoeristen op Vinkeloord leveren geen substantiële bijdrage aan vergroting van het draagvlak. Bovendien is op het recreatiepark een supermarkt aanwezig. Basisschool Tabel 13: Grootte van de Mariasschool Teldatum
Aantal leerlingen
Aantal groepen
1 oktober 2000
269
12
1 oktober 2004
283
12
2005 - 2007 (prognose)
303
13
± 300
12
2013
237
10
2018
182
8
2023
198
9
2007 - 2011
Bron: Gemeente Maasdonk
Het aantal leerlingen van de basisschool is de laatste jaren licht gestegen. Volgens de prognoses zal die stijging zich de komende jaren nog voortzetten.
PON-rapportage: DORPSONTWIKKELINGSPLAN VINKEL
21
De afname volgens de prognose op langere termijn is niet alarmerend omdat dit een trend is die zich overal voordoet. Dit betekent dat de school voldoende levensvatbaar en een belangrijke functie blijft behouden voor het dorp. Bibliobus - Standplaats Mariaschool (jeugd), woensdag van 12.00 tot 13.00 uur. - Standplaats Pastoor Vogelsplein (gecombineerd), donderdag van 18.00 tot 18.45 uur. Tabel 14: Aantal bibliotheekleden in Vinkel Leeftijd
2002
2003
2004
0 - 3 jaar
3
2
9
4 - 12 jaar
123
123
134
13 - 17 jaar
31
26
25
18 - 34 jaar 35 - 49 jaar
5
4
2
6
8
7
50 - 64 jaar
2
1
3
65 jaar en ouder
5
5
3
Instellingen
4
8
8
179
177
191
Totaal
Bron: Jaarverslag 2004 basisbibliotheek Maasland
Tabel 15: Aantal uitleningen in Vinkel Uitleningen
2002
2003
2004
Mariaschool Pastoor Vogelsplein
5.314
5.193
5.912
1.716
1.774
1.682
Totaal
7.030
6.967
7.594
Bron: Jaarverslag 2004 basisbibliotheek Maasland
Jeugdcentrum De Den De Den ligt centraal in Vinkel, langs een smalle weg naast het kerkhof. Aan de zijkant van het gebouw zijn parkeerplaatsen. Het is een voormalig kerkgebouw, dat in 2002 grondig is gerenoveerd. Het gebouw is binnen en buiten in goede staat. Het heeft een groot aantal ruimten voor uiteenlopende activiteiten, op de begane grond en de verdieping. Er is in het pand geen lift aanwezig. Tabel 16: Gebruikers van De Den Peuterspeelzaal Heemkundegroep Vinckel Scouting Antares KPJ Vinkel Stichting De Echo (uitgever van een huis-aan-huisblad, ontvangt subsidie van de gemeente) Brabants Dagblad
22
PON-rapportage: DORPSONTWIKKELINGSPLAN VINKEL
Jongeren op Pad – JOP Jeugdsoos Kindervakantieweek Avondvierdaagse Open jeugd- en jongerenwerk Bron: Hospitality Consultants, aangevuld door deelnemers
Ouderensociëteit De Groeiring De Groeiring is een beschermd wonen complex voor ouderen, bestaande uit 10 seniorenwoningen met een ontmoetingsruimte. Hier kunnen ouderen terecht voor biljarten, sjoelen, kaarten en gym (via de RIGOM); ook de trombosedienst komt er. De activiteiten zijn beperkt toegankelijk voor ouderen van buiten. De accommodatie is in goede onderhoudsstaat, zowel binnen als buiten. Datzelfde geldt voor de inrichting. Er is een centrale ontmoetingsruimte, een afzonderlijke zaal en twee kleinere ruimten. Dorpshuis ‘t Zijl De belangrijkste activiteitenruimten van het dorpshuis zijn de deelbare zaal en de gymzaal. Het gebouw dateert uit 1983; het is in 2003 uitgebreid met een vergaderzaal, serre en een berging bij de gymzaal. De onderhoudsstaat is goed. De gymzaal wordt door de muziekvereniging gebruikt voor repetities en uitvoeringen. Ouderen kunnen in het dorpshuis terecht voor biljarten, kaarten en jeu de boules (via de KBO), gym, koersbal, en de computerhoek (via het Gecoördineerd Ouderen Werk). Peuterspeelzaal Klein Duimpje - aantal peuters varieert van 48 tot 68 (in 2003) - aantal peuters per groep: 16 - aantal groepen: 3 (in 2003 incidenteel een extra groep) - aantal dagdelen geopend: 7 - bereik peuterspeelzaal: 83% Dit wil zeggen dat 83% van de kinderen die in aanmerking komen voor het gebruik van de peuterspeelzaal, hier ook daadwerkelijk gebruik van maken. Meningen van deelnemers bijeenkomsten
De aanwezigen maken zich zorgen over het op peil houden van de voorzieningen in Vinkel. Met name de voorzieningen op het terrein van de zorg en de winkels staan volgens de deelnemers onder druk terwijl deze voorzieningen van grote betekenis zijn voor de leefbaarheid van Vinkel. Wat betreft de Groeiring wordt aangegeven dat die nadrukkelijker een functie kan vervullen voor het dorp. De Groeiring zou toegankelijk moeten zijn voor verschillende doelgroepen in het dorp waardoor deze accommodatie meer tot zijn recht kan komen. De suggestie wordt gedaan om een eetpunt of een ontmoetingspunt voor ouderen te realiseren in de Groeiring. De voorzieningen De Den en ’t Zijl worden intensief gebruikt en zijn van grote waarde voor het dorp. Wel wordt opgemerkt dat de sportmogelijkheden van ’t Zijl beperkt zijn.
PON-rapportage: DORPSONTWIKKELINGSPLAN VINKEL
23
4.1 Vakantiepark Vinkeloord Vakantiepark Vinkeloord ligt ten westen van Vinkel en beschikt over 490 campingplaatsen en circa 180 vakantiebungalows. Er zijn plannen om het park op termijn uit te breiden van de huidige 60 ha naar 85 ha.
4.2 Cultuurhistorie Tabel 17: Monumenten in Vinkel Rijksmonumenten Kaathoven 19
Cunerakapel, gesticht circa 1535, nu in gebruik als boerderij
Brugstraat 81
Vlaamse schuur uit de 17e eeuw
Gemeentelijke monumenten Brugstraat 36
Langgevelboerderij uit circa 1940
Coppensdijk 43
Langgevelboerderij, herbouwd in 1947
Kaathoven 3
Kortgevelboerderij van rond 1870, maar vermoedelijk met een oudere gebintconstructie
Kaathoven 14
Woongedeelte van een kortgevelboerderij uit circa 1870
Lindenlaan 22
Pastorie uit 1884
Vinkelsestraat 64
Eiken draagconstructie met aangestoken sleutelstukken uit de tweede helft van de 16 eeuw e
Vinkelsestraat 94
Tot carport verbouwde 19 eeuwse boerenschuur met eiken e
ankerbalk-gebintconstructie uit de 17e eeuw Weerscheut 15
Woonhuis met bedrijfsgedeelte uit 1934
Weerscheut 27
Bedrijfsgedeelte van een kortgevelboerderij uit circa 1880
Weerscheut 29
Woongedeelte van een kortgevelboerderij uit circa 1880
Weerscheut 49
Langgevelboerderij uit 1893
Bron: Monumentenzorg, gemeente Maasdonk
De omgeving van de kerk in Vinkel (Beukenlaan, Weverspêdje, Dennenlaan, Lindenlaan) is aangemerkt als een cultuurhistorisch waardevol gebied. Meningen deelnemers discussiebijeenkomsten
Er zijn op dit moment geen grote knelpunten voor wat betreft de voorzieningen in het dorp. Er is echter weinig openbare verblijfsruimte voor de jeugd in het dorp. De algemene mening is dat de voorzieningen redelijk op peil zijn in Vinkel en dat wat er al is behouden moet worden.
24
PON-rapportage: DORPSONTWIKKELINGSPLAN VINKEL
5
Verkeer en bereikbaarheid
5.1 Verkeersveiligheid Binnen de bebouwde kom: Het merendeel van de verkeerstellingen die gehouden zijn binnen de bebouwde kom van Vinkel is gedateerd. Tabel 18 presenteert de resultaten van de enige recente verkeerstelling binnen de bebouwde kom. Tabel 18: Gemiddeld aantal motorvoertuigen Locatie
Teldatum
Richting
Aantal voertuigen
Brugstraat tussen
februari 2004
Brug Centrum
2.250, waarvan 13% vrachtauto’s
Grote Wetering en
2.100, waarvan 12% vrachtauto’s
Van Rijckevorselweg Bron: gemeente Maasdonk
Door de ombouw van de N50 tot snelweg is de afslag naar Vinkel ter hoogte van Geffen vervallen. Hierdoor is de verkeersdruk op de Weerscheut fors gedaald. Ook het sluipverkeer door Vinkel is verminderd. Buiten de bebouwde kom: Tabel 19: Gemiddeld aantal motorvoertuigen (in twee richtingen) Locatie Brugstraat buiten bebouwde kom
Teldatum februari 2002
Kaathoven, tussen Brugstraat en kapel
mei 2002
Kaathoven, weg richting Loosbroek
augustus/ september 2001 maart 2002
Kaathoven, richting Middelrode Vinkelsestraat, ter hoogte van ‘t Staal
september/ oktober 2001
Weerschut, buiten de bebouwde kom
maart 2002
Soort auto Personen Vracht Totaal Personen Vracht Totaal Personen Vracht Totaal Personen Vracht Totaal Personen Vracht Totaal Personen Vracht Totaal
Werkdag
Weekenddag
Spits
4.970 680 5.650 4.490 790 5.280 2.450 270 2.720
3.340 265 3.605 3.300 325 3.625 1.590 122 1.712
1.540 146 1.686 1.195 158 1.353 935 60 995
2.000 308 2.308 1.265 215 1.480 3.910 1.140 5.050
1.556 158 1.714 1.260 135 1.395 2.700 560 3.260
520 65 585 256 44 300 965 240 1.205
Bron: Gemeente Maasdonk
Verwacht mag worden dat het sluipverkeer door de realisatie van de A59 door en rond Vinkel zal afnemen.
PON-rapportage: DORPSONTWIKKELINGSPLAN VINKEL
25
Tabel 20: Verkeersongevallen in Vinkel 2001
1
2002
2003
2004
2005 *
Verkeersongeval met materiële schade
19
16
14
18
16
Verkeersongeval met letsel
0
3
2
5
1
Verkeersongeval met dodelijk slacht-
1
2
0
0
0
20
21
16
23
17
offer Totaal *: Gegevens tot najaar 2005 Bron: Politie Brabant Noord
Meningen deelnemers discussiebijeenkomsten
De verkeersveiligheid in het dorp zelf laat te wensen over er is veel vrachtverkeer en de snelheid van de weggebruikers is over het algemeen te hoog. Het halen en brengen bij de school zorgt voor veel onveilige situaties, het liefst parkeren ouders hun voertuig in het klaslokaal. Door het ontbreken van een voetpad bij de school wordt de chaos nog meer vergroot. De Brugstraat is op veel plaatsen onoverzichtelijk door continue bochten. In de bocht bij Kaathoven is er veel begroeiing (Markgraaf), hierdoor ontstaat een erg gevaarlijke situatie er is geen overzicht en er wordt hard gereden. Er is al een dode gevallen en recentelijk is er een vrachtwagen gekanteld. Er is een drempel gekomen maar die bevindt zich niet op de juiste plek. De weg is erg onveilig voor fietsers. De buurtvereniging Hofstede heeft het college van B&W hierover een brief geschreven. Met name over de bocht ter hoogte van Kaathoven 10 en over het snoeiwerk bestaat onvrede. Ook over het hoogteverschil van het fietspad en de berm bestaan klachten. Dan zijn er ook nog gevaarlijke inritten naar de brugstraat. De afslag naar de nieuwe woningen is onoverzichtelijk evenals de inrit naar de beukenlaan. Weggebruikers negeren massaal de maximumsnelheid van 30km op de brugstraat. Verder worden de volgende knelpunten genoemd: - De slechte verlichting o.a. achter ’t Zijl (voetpaden). - De onoverzichtelijke situatie ter plaatse van het nieuwe viaduct vanaf Geffen, slecht zicht, gevaarlijk voor fietsende kinderen die in Oss op school zitten. - Ter plaatse van de Van Rijckevorselweg is een fietspad in wording maar dit is onveilig want fietsers moeten binnen een paar honderd meter 2 keer oversteken. - Parkeerproblemen: Deze doen zich voor rond ’t Zijl. Ook bij de nieuwe starterswoningen zijn door ruimtegebrek parkeerproblemen te verwachten. In het algemeen geldt dat voldoende parkeerplaatsen belangrijk zijn voor de bereikbaarheid van voorzieningen en winkels in het dorp. - Wat er het meest mis is in de dorpen (maar eigenlijk in zijn algemeenheid in Nederland) is de mentaliteit van de weggebruiker. We accepteren dat blijkbaar. Dat zou niet moeten, het verkeersgedrag lijkt namelijk nergens op.
5.2 Openbaar vervoer Vinkel wordt aangedaan door de buurtbus van Rosmalen naar Veghel (route Van Rijckevorselweg Brugstraat /Kaathoven richting Loosbroek - Veghel v.v.).
26
PON-rapportage: DORPSONTWIKKELINGSPLAN VINKEL
Tabel 21: Route Buurtbus Rosmalen - Veghel - Rosmalen Rosmalen - Veghel
Veghel - Rosmalen
Rosmalen,station NS
Veghel,Busstation
Kruisstraat
Vorstenbosch,Kerkstraat
Nuland,Pr.Bernhardplein
Nistelrode,Raadhuisplein
Vinkel, Brugstraat
Loosbroek,Dorpsstraat
Loosbroek,Dorpsstraat
Vinkel,Brugstraat
Nistelrode, Raadhuisplein
Nuland,Pr.Bernhardplein
Vorstenbosch,Kerkstraat
Kruisstraat
Veghel, Busstation
Rosmalen,Station NS
Bron: Dienstregeling BBA
Tabel 22: Tarieven Buurtbus met ingang van1 januari 2005
Enkele reis
Vol tarief
Reductie
€ 1,50
€ 0,90
4-rittenkaart
€ 4,80
€ 2,80
10-rittenkaart
€ 11,10
€ 6,50
Bron: Dienstregeling BBA
De bus rijdt van maandag tot en met vrijdag volgens de volgende dienstregeling. Tabel 23: Vertrektijden buurtbuslijn 201 halte Brugstraat, Vinkel Vertrek Brugstaat naar Veghel
Vertrek Brugstraat naar Rosmalen
7.34
8.33
9.18
10.33
11.18
12.33
13.18
14.33
15.18
16.33
17.18
18.33
Bron: Dienstregeling BBA
Dichtstbijzijnde lijndienst is Den Bosch - Heesch - Nijmegen (lijn 90); haltes liggen circa 2 km van de dorpskern. In de bewonersenquête van Woonmaatschappij Maasland scoort het openbaar vervoer in Vinkel een onvoldoende. De gemeente neemt deel aan de taxihopper. Die is duurder dan het openbaar vervoer, maar goedkoper dan een gewone taxi. De taxihopper rijdt op maandag tot en met donderdag van 6.00 - 1.00 uur, op vrijdag, zaterdag, zonen feestdagen van 6.00 - 2.00 uur. Iedereen kan gebruik maken van de taxihopper; reizigers met een speciale taxihopperpas krijgen korting. De taxihopper is ook bestemd voor mensen met een WVG-indicatie (WVG = Wet Voorzieningen Gehandicapten). Zij kunnen reizen tegen een speciaal tarief.
PON-rapportage: DORPSONTWIKKELINGSPLAN VINKEL
27
Er zijn geen afzonderlijke gegevens bekend over het gebruik door inwoners van Vinkel. Vanaf 1 januari 2006 gaat het taxihoppervervoer in NoordoostBrabant over van Novio Net naar Connexxion. Meningen deelnemers discussiebijeenkomsten
De buurtbus slaat van de brugstraat (vanaf de richting Kaathoven) af naar de van Rijckevorselweg. De buurtbus rijdt niet door naar het dorp richting ’t Zijl. Dat zou wel moeten gebeuren, want daar is een centraal opstappunt., Nu moeten ouderen naar de van Rijckevorselweg lopen.
28
PON-rapportage: DORPSONTWIKKELINGSPLAN VINKEL
6
Werken Volgens gegevens van de Kamer van Koophandel zijn er 200 inschrijvingen vanuit Vinkel. Het meest in het oog springen de diverse transport- en bouwbedrijven. Uiteraard kent Vinkel ook diverse agrarische bedrijven, een aantal ervan is gevestigd in de kern. In paragraaf 2.4 wezen we al op de mogelijke komst van het nieuwe regionale bedrijventerrein Waalboss, dat vlakbij Vinkel is gepland. Dit biedt voor de gemeente Maasdonk de kans voor een aanzienlijke uitbreiding van het bedrijvenareaal, aldus de Kamer van Koophandel. Ook op andere manieren kan de gemeente Maasdonk volgens de Kamer van Koophandel het werken stimuleren. Genoemd worden: - scheppen van ruimte voor kleinschalige bedrijvigheid middels bedrijfsverzamelgebouwen voor (door)starters en via functiemenging wonen en werken; - mogelijkheden tot benutting van vrijkomende agrarische bedrijfsgebouwen (VAB’s) voor economische activiteiten; - benutten van mogelijkheden van de nog beschikbare ruimte in de rafelranden langs de kernen. Daarnaast ziet de Kamer van Koophandel een aantal bedreigingen, zoals het feit dat de winkelvoorzieningen in Vinkel en Nuland onder druk staan en het dreigende ruimtegebrek voor startende / kleinschalige bedrijven. Meningen deelnemers discussiebijeenkomsten
Er bevinden zich 5 landbouwbedrijven in de kom van Vinkel en enkele transportbedrijven. De overlast is gering maar wellicht kunnen er andere bestemmingen gevonden worden bij vrijkomende agrarische bedrijven waardoor inbreiding mogelijk wordt. Tegelijkertijd achten de aanwezigen de bedrijven van grote waarde voor de leefbaarheid van het dorp. De bedrijven moeten niet worden weggejaagd. Wellicht liggen er in de toekomst kansen in het kader van de Ruimte voor ruimteregeling voor deze bedrijven. Veel aanwezigen vinden dat met name de detailhandel gestimuleerd moet worden. Ook zouden de mogelijkheden om aan huisgebondenactiviteiten ontwikkeld moeten worden. De huidige bestemmingsplannen zijn nog te eng. Er zouden meer mogelijkheden voor bedrijven die weinig overlast veroorzaken gecreëerd kunnen worden. Dit soort bedrijvigheid moet ook in woongebieden kunnen plaatsvinden. Als bedrijven gelet op de woonomgeving voldoende kansen krijgen is er geen behoefte aan een groot bedrijventerrein. Ondernemers blijven toch graag bij hun bedrijf wonen. Daarbij moet natuurlijk wel in de gaten gehouden worden dat bedrijven zich niet ongebreideld uitbreiden. Volgens de aanwezigen is de lage werkloosheid een positief punt voor Vinkel. Het bedrijventerrein Waalboss kan misschien iets betekenen omwille van de werkgelegenheid en sponsoring van het verenigingsleven. Verder wordt gezegd dat startende ondernemingen een positieve invloed hebben op de vitaliteit van een dorp.
PON-rapportage: DORPSONTWIKKELINGSPLAN VINKEL
29
Een gezond ondernemingsklimaat kan wellicht gestimuleerd worden door ruim baan te maken voor startende ondernemers waarbij een menging ontstaat van wonen en werken. Voor wat betreft de bedrijvigheid zijn er de volgende discussiepunten: - Is het mogelijkheid een bedrijfsverzamelgebouw voor (startende) ondernemers te realiseren? - Welke mogelijkheden zijn er voor vrijkomende agrarische bedrijven? - Is het mogelijk om niet milieubelastende en kleinschalige bedrijvigheid en aan huis gebonden beroepen in het dorp nadrukkelijker te stimuleren? Er kan wel een probleem voor de leefbaarheid in het dorp ontstaan als een onderneming flink moet uitbreiden.
30
PON-rapportage: DORPSONTWIKKELINGSPLAN VINKEL
7
Relatie tussen burger en overheid De relatie tussen de overheid en de burger was het laatste thema dat aan de orde werd gesteld tijdens de discussiebijeenkomsten. Vooraf is geïnventariseerd op welke wijze die communicatie gestalte heeft gekregen. Tabel 22: Overzicht recente collegebezoeken aan Vinkel Datum
Activiteit
9 april 2003
Thema-avond: kennismakingsbezoek college
20 april 2004
Werkbezoek college aan tuinwinkel A. van den Elzen, Weerscheut
14 april 2005
Werkbezoek college aan atelier De Buffel, Vinkelsestraat
7 juli 2004
Thema-avond over Toekomstvisie Maasdonk door de burgemeester
8 november 2004
Thema-avond over veiligheid door de burgemeester
27 juni 2005
Thema-avond over bouwen en wonen door de burgemeester
Bron: Gemeente Maasdonk
De Stichting Dorpsraad Vinkel is opgericht in 1982. De dorpsraad is een belangrijk vertegenwoordigend orgaan van de dorpsgemeenschap en is daarmee een belangrijke gesprekspartner voor de gemeente. Ook de dorpsraad zelf heeft initiatieven ondernomen om met de gemeente van gedachten te wisselen over kwesties die in Vinkel spelen. Aanvankelijk gebeurde dit veelvuldig via schriftelijke reacties of verzoeken. De laatste tijd wordt meer en meer de dialoog gezocht met de gemeente. Er is nagegaan hoeveel bezwaarschriften en klachten er uit Vinkel zijn ingediend bij de gemeente Maasdonk. Het blijkt om hele kleine aantallen te gaan, zo laat tabel 23 zien. Tabel 23: Overzicht klachten en bezwaarschriften Jaar
Aantal klachten uit Vinkel
Aantal bezwaarschriften
2003
1
38, waarvan 3 uit Vinkel
2004
1
78, waarvan 12 uit Vinkel
2005 *
0
39, waarvan 5 uit Vinkel
*: tot herfst 2005-12-14 Bron: gemeente Maasdonk
De gemeente Maasdonk beschikt niet over een aparte meldlijn voor kleine reparaties. Klachten over openbare verlichting, bestrating, openbaar groen, milieu, riolering et cetera kunnen gemeld worden via de balie in het gemeentehuis, het telefoonnummer van de gemeentewerf of het algemeen mobiel nummer van de gemeente. Voor het oplossen van klachten is openbare werken verantwoordelijk. Men probeert klachten binnen 24 uur op te lossen. Dit is mede afhankelijk van de urgentie van de klacht. Sinds juni 2005 registreert openbare werken de meldingen en houdt bij welke werkzaamheden zijn uitgevoerd.
PON-rapportage: DORPSONTWIKKELINGSPLAN VINKEL
31
Meningen deelnemers discussiebijeenkomsten
Een aantal van de aanwezigen is van mening dat de gemeente te weinig meedenkt met bedrijven en weinig creativiteit toont op allerlei fronten. Enkelen zijn van mening dat er te weinig aandacht bestaat voor Vinkel en dat het dorp altijd achtergesteld wordt ten opzichte van Geffen en Nuland. De meeste aanwezigen vinden dat er een inhaalslag heeft plaatsgevonden, de relatie met de gemeente is aanzienlijk verbeterd. De gemeente moet zich sterk maken dat Vinkel wat betreft zorgvoorzieningen gelijkwaardig is met Nuland en Geffen. De WMO moet ook in Vinkel vorm krijgen. Het is niet altijd eenvoudig met de juiste ambtenaren effectieve afspraken te maken. In het reguliere overleg met de burgemeester praten telkens dezelfde mensen vaak over dezelfde onderwerpen. Ook is het niet altijd duidelijk wie je moet benaderen om iets gedaan te krijgen, is dit de burgemeester of is dit een van de wethouders? Soms wordt de klacht gehoord dat er te weinig toegankelijke informatie bij de mensen wordt thuisgebracht, men moet overal zelf achteraan. Tegelijkertijd geven aanwezigen ook aan dat veel informatie niet altijd goed wordt gelezen en opgenomen. Er is ook sprake van gemakzucht en consumentisme bij burgers. Bij een aantal deelnemers bestaat scepsis of er wel geld is voor de plannen die we nu bedenken. Als er ideeën zijn over de toekomst van Vinkel moet de gemeente en de dorpsgemeenschap er wel iets mee doen. Inmiddels zijn er al twee rapporten over Vinkel verschenen waar niks zichtbaars mee is gedaan, dat stimuleert niet. Wat betreft de dorpsraad realiseren de aanwezigen zich dat die een moeilijke functie te vervullen heeft. Er zijn bijna geen problemen zijn waar iedereen het over eens is. Daardoor is het ingewikkeld om een standpunt in te nemen zonder dat er meningsverschillen over bestaan. Er zijn inmiddels te weinig gemeenschappelijke belangen waar we samen tegen ten strijde moeten trekken (zoals bij de windmolens) De dorpsraad wil de vertegenwoordiger zijn van alle inwoners en niet alleen van de vertegenwoordigers van de buurtverenigingen. Daarbij kan de dorpsraad ook beter zichtbaar zijn voor de inwoners van het dorp. De relatie van dorpsraad met de gemeente is in de loop der tijd erg veranderd. In het verleden heeft de dorpsraad zich wel eens belachelijk gevoeld doordat er een (te) late of soms zelfs geen reactie van de gemeente op brieven van de dorpsraad kwam. Veel van de verzoeken van de Dorpsraad werden afgewezen. Daardoor kreeg de dorpsraad het gevoel dat er geen of weinig gehoor bestond voor de problemen of adviezen van de dorpsraad. De dorpsraad heeft daarop de dialoog gezocht met de gemeente. Tegelijkertijd heeft de dorpsraad zich beraden op haar plats en positie. De dorpsraad werd beschouwd als een soort van een bestuurslaag. Daar is men van afgestapt en men heeft nu een meer signalerende en een informerende functie zowel voor de dorpsgemeenschap als voor de gemeente. Nu worden er ook themaavonden georganiseerd waarvoor de wethouders worden uitgenodigd.
32
PON-rapportage: DORPSONTWIKKELINGSPLAN VINKEL
De dorpsraad kan beter functioneren in de nieuwe rol. Langs de weg van de dialoog kunnen effectieve oplossingen voor knelpunten gevonden worden, bijvoorbeeld de plaatsing van korven voor bladeren. Positief is ook dat ambtenaren meer en meer met burgers meedenken, dat is de manier! Daarnaast steken inwoners van Vinkel ook zelf de handen uit de mouwen, bijvoorbeeld bij de kerk ’t Zijl, de school en bij de sportvelden. De overheid moet de voorwaarden creëren, zodat bewoners zelf veel kunnen regelen.
PON-rapportage: DORPSONTWIKKELINGSPLAN VINKEL
33
8
Actiepunten De opmerkingen, wensen en meningen van de deelnemers van de eerste discussiebijeenkomst op 9 november 2005 zijn vertaald in 9 acties, die allemaal een bijdrage leveren aan de leefbaarheid van Vinkel. De deelnemers hebben ieder voor zich een prioriteit kunnen toekennen aan de acties. De resultaten zijn terug te vinden in dit hoofdstuk. De acties staan in volgorde van prioriteit. Dat wil zeggen dat de eerste actie de hoogste prioriteit heeft en de laatste actie de laagste prioriteit. De zaken die door de deelnemers zijn aangedragen, vormen de basis voor de volgende acties: 1 Zorg voor continuïteit in de woningbouw 2 Verbetering van de communicatie 3 Versterking van De Groeiring 4 Verbetering van de verkeersveiligheid 5 Ondersteuning van vrijwilligers 6 Aandacht voor de verhouding tussen bedrijven en leefbaarheid 7 Aandacht voor startende bedrijven 8 Aanpassing van de buurtbusroute 9 Versterking van de functie van het Pastoor Vogelsplein Hierna geven we een uitwerking van de acties. Daarbij worden de belangrijkste ontwikkelingen en opvattingen van de deelnemers, zoals die in de voorgaande hoofdstukken zijn verwoord, kort samengevat. Actie 1: Zorg voor continuïteit in de woningbouw Doel Zorgen dat er in Vinkel regelmatig woningen worden gebouwd. Toelichting Lange tijd zijn er in Vinkel nauwelijks nieuwe woningen gebouwd. Nu wordt er een inhaalslag gemaakt, door de bouw van 52 woningen (20 ruimte-voor-ruimte, 15 starters en 17 senioren) in Vinkel-Zuid. Het bouwprogramma tot 2020 biedt nog de nodige ruimte voor meer woningbouw. Echter, er zijn voor de periode na de invulling van Vinkel-Zuid nog geen concrete plannen ontwikkeld. Voor de leefbaarheid van een dorp is een evenwichtige bevolkingsopbouw noodzakelijk. Om dat te bereiken is het van belang dat niet schoksgewijs, maar juist regelmatig nieuwe woningen worden gebouwd. Op die manier hebben jonge gezinnen de kans zich in Vinkel te vestigen en kan er sprake zijn van een continue instroom van nieuw bloed. Er moet dan ook tijdig begonnen worden met planvoorbereiding en – ontwikkeling, zodat ook voor de verdere toekomst duidelijk is waar in Vinkel woningen kunnen worden gebouwd. Daarnaast is het van belang om steeds zorgvuldig na te gaan welke woningen, bijvoorbeeld voor starters of senioren, er moeten worden gebouwd gelet op de behoeften in Vinkel. De suggestie wordt gedaan om als wisselgeld voor het regionale bedrijventerrein Waalboss, dat op een steenworp van Vinkel ligt, te pleiten voor de bouw van een aantal woningen in Vinkel.
34
PON-rapportage: DORPSONTWIKKELINGSPLAN VINKEL
De deelnemers doen de suggestie dat er een projectgroep geformeerd wordt die de gang van zaken rond de continuïteit van de woningbouw in gang zet. Men is wel van mening dat de gemeente hierin het voortouw moet nemen. Concreet geeft men aan dat het beschut wonen van de Groeiring met enkele eenheden uitgebreid kan worden. Wie?
Gemeente Maasdonk, Woonmaatschappij Maasland in samenwerking met de dorpsraad.
Actie 2: Verbetering van de communicatie Doel Het versterken van de contacten tussen de gemeente en Vinkel. Toelichting Hoewel er de laatste tijd wel een en ander is verbeterd, zal er blijvend geïnvesteerd moeten worden in de communicatie tussen de overheid en burgers. Daarbij wordt aangetekend dat communicatie tweerichtingsverkeer is. Maar al te gemakkelijk wordt met de vinger richting de gemeente gewezen als communicatie niet goed verloopt. Toch kan ook op het gebied van de communicatie en informatieverstrekking kan nog wel wat verbeterd worden. Met name de duidelijkheid over moeilijke boodschappen laat nog wel eens te wensen over. Welke concrete ideeën leven hierover in Vinkel? Welke rol kan de dorpsraad daarbij spelen? Op welke wijze kan de uitvoering van het dorpsontwikkelingsplan regelmatig in Vinkel besproken worden?
De deelnemers vinden dat de dorpsraad er voor kan zorgen dat deze discussiebijeenkomsten jaarlijks herhaald kunnen worden. Op die manier wordt inzichtelijk wat er met de actiepunten gedaan is en welke effecten dat resulteert. De dorpsraad heeft zelf te kennen gegeven meer aandacht te willen besteden aan informatievoorziening van de burgers van Vinkel. Wie?
Gemeente Maasdonk, dorpsraad eventueel met buurtverenigingen.
Actie 3: Versterking van De Groeiring Doel Zorgen dat De Groeiring meer betekenis krijgt voor Vinkel. Toelichting De Groeiring is een complex voor beschermd wonen voor ouderen. Het bestaat uit 10 seniorenwoningen en een ontmoetingsruimte. Er worden activiteiten georganiseerd, die echter beperkt toegankelijk zijn voor ouderen van buiten. De Groeiring ligt centraal in het dorp, vlak bij dorpshuis ’t Zijl. De voorziening draagt er aan bij dat ouderen langer in een beschermde omgeving in Vinkel kunnen wonen. Daar is meer behoefte aan. Als functie van De Groeiring wordt versterkt heeft dat grote betekenis voor het dorp. Daarbij is te denken aan de volgende zaken: Kunnen er bij De Groeiring meer woningen voor senioren worden gebouwd? Kunnen er eventueel ook woningen voor andere zorgbehoevende mensen worden gebouwd?
PON-rapportage: DORPSONTWIKKELINGSPLAN VINKEL
35
Hoe kan de zorg die in De Groeiring wordt geboden worden georganiseerd als er meer woningen komen? Kan de afstemming van activiteiten die in ’t Zijl en in De Groeiring plaatsvinden worden verbeterd? Kunnen er nieuwe activiteiten voor ouderen, zoals een eetpunt, worden gestart? Kan de Groeiring nog op andere manieren nadrukkelijker een functie vervullen voor de ouderen in het dorp?
De deelnemers zijn van mening dat er meer activiteiten in de Groeiring georganiseerd kunnen worden voor de dorpsgemeenschap. De suggestie wordt gedaan om een eetpunt in te richten. Ook de KBO wil nadrukkelijker betrokken worden bij het gebruik en de activiteiten van de Groeiring. Een suggestie is het aanbod aan te sluiten of onder te brengen bij de zorg en dienstverlening van De Heegt. Op die manier kunnen praktische problemen ondervangen worden en kan de functie van De Groeiring voor ouderen in Vinkel meer tot zijn recht komen. Wie?
Bestuur Groeiring, Woonmaatschappij Maasland, KBO, dorpsraad, Gemeente Maasdonk
Actie 4: Verbetering van de verkeersveiligheid Doel Een verkeersveiliger dorp en buitengebied. Toelichting In de discussie zijn door de aanwezigen vele verkeersonveilige situaties aangedragen, zowel binnen als buiten het dorp. Ook is aandacht gevraagd voor de parkeerproblemen die zich hier en daar voordoen. Het is van belang de onveilige situaties en parkeerproblemen systematisch in beeld te brengen en na te gaan welke maatregelen genomen zouden moeten worden om de situatie te verbeteren. Daarbij dient men zich wel te realiseren dat verkeersonveiligheid veel te maken heeft met het gedrag van mensen. Belangrijk aandachtspunt dient dan ook te zijn hoe die mentaliteit beïnvloed kan worden.
De deelnemers zijn van mening dat veel verkeersknelpunten reeds bekend zijn bij de gemeente. Deze knelpunten kunnen wellicht met simpele ingrepen opgelost worden (snoeien struiken, 30km zones, wegversmallingen, drempels etc) Toch wordt de suggestie gedaan om kinderen in te schakelen bij de inventarisatie van verkeeronveilige punten. Zij kunnen die in beeld brengen (bijvoorbeeld met een fotocamera) Ook kan wellicht 3VO ingeschakeld worden bij de oplossing van knelpunten. Een belangrijk punt is de bewustwording van het verkeersgedrag van de weggebruikers. Wie?
36
Gemeente Maasdonk, Basisschool, dorpsraad, 3VO, buurtcomités, de weggebruikers zelf.
PON-rapportage: DORPSONTWIKKELINGSPLAN VINKEL
Actie 5: Ondersteuning van vrijwilligers Doel Zorgen dat er in Vinkel voldoende vrijwilligers blijven. Toelichting Het verenigingsleven in Vinkel is sterk ontwikkeld. Toch maken mensen zich zorgen over de toekomst: het aandeel jongeren dat in het dorp woont neemt af, jongeren hebben het druk met school, werk en bijbaantjes, bestuursfuncties worden met name door ouderen ingevuld. Er is weinig instroom en vacatures zijn moeilijk te vervullen. Bovendien worden de eisen die aan vrijwilligers worden gesteld steeds hoger. Om ervoor te zorgen dat Vinkel ook in de toekomst voldoende vrijwilligers heeft is een gezamenlijke inspanning nodig van verenigingen, instellingen en gemeente. Discussiepunten: Wat kunnen verenigingen doen? Wat kunnen instellingen doen? Wat kan de gemeente doen? Wat kan er gezamenlijk worden ondernomen?
De deelnemers zijn van mening dat er al veel geprobeerd wordt om voldoende vrijwilligers te krijgen. Volgens sommigen werkt een persoonlijke benadering het beste. Meestal werkt een grote wervingsactie minder goed. Soms wordt meedoen verplicht gesteld, zoals bij de kindervakantieweek. Dan zijn er wel genoeg mensen die vrijwilligerswerk uitvoeren. Maar verplicht stellen is natuurlijk niet de oplossing Toch lijkt het de moeite waard jongeren nog actiever betrekken bij het verenigingsleven en benaderen voor vrijwilligerswerk. Bestuursfuncties zijn moeilijker dan ‘regulier’ vrijwilligerswerk, onder andere gelet op verantwoordelijkheid. Die aansprakelijkheid en verantwoordelijkheid wil niet iedereen dragen. Dat zou versimpeld kunnen worden. Een mogelijkheid is volgens een schema bestuursfuncties te rouleren. Na een bepaald aantal jaren wisselen. (Geen ‘kliek’ krijgen). Wie?
De verenigingen zelf, Gemeente Maasdonk
Actie 6: Aandacht voor de verhouding tussen bedrijven en leefbaarheid Doel Een leefbaar Vinkel in de toekomst. Toelichting Vinkel is een fantastisch dorp: kleinschalig, mensen kennen elkaar en komen voor elkaar op, er zijn nog tal van voorzieningen. Ook de in het dorp aanwezige bedrijven dragen bij aan de levendigheid en leefbaarheid van Vinkel. Er liggen nogal wat (transport, aannemers en agrarische) bedrijven in de dorpskern. Enige overlast is dan niet te vermijden. Er moet in de toekomst aandacht zijn voor zowel de positie en mogelijkheden van de Vinkelse bedrijven, als voor de aantrekkelijkheid en leefbaarheid van Vinkel. Het is denkbaar dat het in sommige gevallen voor zowel de bedrijven als voor Vinkel nodig zal zijn te streven naar verplaatsing van het bedrijf. Uiteraard dient dat zorgvuldig en in goed onderling overleg te gebeuren.
PON-rapportage: DORPSONTWIKKELINGSPLAN VINKEL
37
Bedrijfsverplaatsing kost geld; wellicht biedt een variant op de ruimte-voor-ruimteregeling hierbij kansen. De vrijkomende gronden kunnen na verplaatsing worden ingezet voor inbreiding.
Volgens de deelnemers zijn bedrijven belangrijk voor het dorp en moeten ze niet weg (verenigingsleven). De vestiging op een bedrijventerrein zou gelet op de verkeersveiligheid voor sommige bedrijven beter zijn (hopelijk blijven ze activiteiten wel sponsoren). Wat betreft de detailhandel zouden inwoners zich bewust moeten zijn, dat als zij geen goederen afnemen, het een eigen verantwoordelijkheid is dat voorzieningen verdwijnen. De gemeente kan een bijdrage leveren door het stimuleren van een gunstig vestigingsklimaat. Wie?
Ondernemersvereniging, gemeente Maasdonk.
Actie 7: Aandacht voor startende bedrijven Doel Het bieden van mogelijkheden voor startende ondernemingen Toelichting Startende ondernemingen hebben een positieve invloed op de vitaliteit van een dorp. Een gezond ondernemingsklimaat kan wellicht gestimuleerd worden door ruim baan te maken voor startende ondernemers waarbij een menging ontstaat van wonen en werken. Voor wat betreft de bedrijvigheid zijn er de volgende discussiepunten: - Is het mogelijkheid een bedrijfsverzamelgebouw voor (startende) ondernemers te realiseren? - Welke mogelijkheden zijn er voor vrijkomende agrarische bedrijven? - Is het mogelijk om niet milieubelastende en kleinschalige bedrijvigheid en aan huis gebonden beroepen in het dorp nadrukkelijker te stimuleren?
De deelnemers vinden dat bedrijvigheid veel betekent voor de leefbaarheid van Vinkel. Een bedrijfsverzamelgebouw is een goede stimulans voor startende bedrijven. Het voorstel is om daar eerst een behoefteonderzoek voor te uitvoeren. Categorie 1 en 2 bedrijven kunnen ook in de kom gevestigd worden mits ze niet teveel uitdijen. Daarbij kan ook gekeken worden naar de herbestemming van vrijkomende agrarische bedrijven. Wie?
38
Gemeente, Ondernemingsvereniging, ZLTO, Kamer van Koophandel.
PON-rapportage: DORPSONTWIKKELINGSPLAN VINKEL
Actie 8: Aanpassing van de buurtbusroute Doel Een betere buurtbusroute door Vinkel. Toelichting De huidige route leidt de buurtbus niet door het centrum van Vinkel: komend van Kaathoven gaat de bus door de Brugstraat en slaat dan de Van Rijckevorselweg in. Als de buurtbus meer door het dorp wordt geleid, met een halte nabij ’t Zijl/De Groeiring betekent dat met name voor ouderen een belangrijke verbetering.
De deelnemers zijn van mening dat dit een goede zaak is die snel te realiseren valt mits de dienstregeling het toe laat. Wie?
Busexploitant in samenwerking met gemeente Maasdonk.
Actie 9: Versterking van de functie van het Pastoor Vogelsplein Doel Zorgen dat het Pastoor Vogelsplein aantrekkelijker wordt. Toelichting Het Pastoor Vogelsplein is het centrale plein in Vinkel. Er gebeurt echter niets. De inrichting is saai: alleen steen en parkeerplaatsen. Een aantrekkelijker inrichting met meer groen en aankleding (bankjes, picknicktafel) geeft het plein meer levendigheid en biedt mogelijkheden voor het organiseren van activiteiten. Het plein wordt dan ook aantrekkelijker voor winkels. Discussiepunten: - Op welke wijze kan het plein verder aantrekkelijker worden? - Moet de mogelijkheid geboden worden om op het plein winkels te realiseren? (Er is een woningbouwkavel die grenst aan de Lindelaan). - Voor welke bevolkingsgroepen is het plein van belang? - Welke activiteiten kunnen er plaatsvinden?
Bij de deelnemers lopen de meningen over de kwaliteit van het pastoor Vogelsplein uiteen. Velen zijn van mening dat de huidige inrichting prima voldoet. Er is voldoende parkeerruimte en de kermis maakt gebruik van het plein. Anderen zijn van mening dat het plein saai is en dat er nagedacht moet worden over andere (recreatieve en wellicht commerciële) functies. Een gemiste kans is de verkoop van het gebouwtje aan de fysiotherapeut. De fysiotherapeut is van grote warde voor het dorp maar het gebouwtje is een ontsierend element op het plein, waardoor de functies beperkt worden. Wellicht liggen er voor een ondernemer kansen door het benutten van het bouwkavel voor de realisatie van een winkel in combinatie met wooneenheden. Het plein kan wel beter benut worden door het frequenter organiseren van activiteiten door verschillende verenigingen. Wie?
Ondernemersvereniging, gemeente Maasdonk, dorpsraad, diverse verenigingen.
PON-rapportage: DORPSONTWIKKELINGSPLAN VINKEL
39
9
Hoe nu verder? Veel inwoners van Vinkel hebben bijgedragen aan de totstandkoming van deze toekomstvisie. Ze hebben zich tijdens twee intensieve discussiebijeenkomsten gebogen over het wel en wee van hun dorp. Ze hebben suggesties aangedragen over wat er zou moeten gebeuren om ervoor te zorgen dat Vinkel een aantrekkelijk dorp blijft om er te leven, voor jong én oud. Daaruit bleek dat Vinkel geen dorp is waar er sprake is van grote knelpunten. Toch zijn er een aantal aspecten die aandacht behoeven of waar nog verder over nagedacht moet worden. In grote lijnen streeft men naar het behoud en het op peil houden van de aanwezige voorzieningen en verbetering aan brengen daar waar het kan. Uit de aanpak die gekozen is bleek, een grote groep inwoners enthousiast is geworden om zich in te zetten voor hun dorp. Het is nu zaak ervoor te zorgen dat het enthousiasme behouden blijft. Om dat te bereiken is het zaak dat de gemeente, als opdrachtgever van dit dorpsontwikkelingsplan, zich zo spoedig mogelijk uitspreekt over het product en de voorgestelde acties. Immers, elke deelnemer is benieuwd wat er nu gaat gebeuren. Verder is het van belang om - nadat de gemeenteraad van Maasdonk zich heeft uitgesproken over de te ondernemen acties - binnen de gemeente een ambtenaar aan te wijzen die de uitvoering van de acties gaat coördineren. Daarbij is het van belang dat dit in nauwe samenspraak gaat met de dorpsgemeenschap. Maar de bal ligt niet alleen bij de gemeente. Er zal moeten worden nagedacht over een organisatievorm, waardoor inwoners van Vinkel betrokken blijven bij de uitvoering van de acties uit deze toekomstvisie. Een mogelijkheid is om de klankbordgroep, die het PON bij zijn werk met raad en daad heeft bijgestaan, de komende periode te laten bestaan. Op die manier kan de relatie tussen uitvoering en dorp(sbewoners) worden behouden. De dorpsraad en de gemeente kunnen voor het bijeenroepen van de klankbordgroep een initiërende rol op zich nemen. De klankbordgroep kan gedurende de uitvoering regelmatig bijeenkomen om de stand van zaken te bespreken. Op gezette tijden moeten dan ook de inwoners van Vinkel worden geïnformeerd. Het PON stelt voor om, nadat de gemeenteraad zich heeft uitgesproken over deze rapportage en nadat duidelijk is geworden hoe de uitvoering van de acties de komende tijd ter hand wordt genomen, een informatiebijeenkomst te beleggen voor de Vinkelse bevolking. Dan kunnen de resultaten van de discussies over het dorpsontwikkelingsplan voor Vinkel worden gepresenteerd en kan tevens worden toegelicht wat er verder gaat gebeuren. Bovendien stellen we voor om de belangrijkste uitkomsten van de discussies over de ontwikkeling van Vinkel en het standpunt van de gemeenteraad daarover, neer te leggen in een aantrekkelijk vormgegeven informatiekrantje, dat bedoeld is voor alle inwoners van Vinkel. Op die manier wordt iedereen die dat wil op de hoogte gebracht van de resultaten en van wat er verder mee gaat gebeuren.
40
PON-rapportage: DORPSONTWIKKELINGSPLAN VINKEL
Overzicht gebruikte bronnen Droogh Trommelen Broekhuis, Ruimtelijk-economische visie detailhandel, 11 juli 2003 Gemeente Maasdonk, Gemeentegids 2005-2006 Gemeente Maasdonk, Zo gewoon en toch zo bijzonder. Nota vrijwilligersbeleid, Maasdonk 18 maart 2003 Gemeente Maasdonk, Beleidsregels en Folder Mantelzorg, Maasdonk 12 mei 2005 Maasdonk, Beleidsnota Vinkeloord, 21 december 2004
Gemeente
bestrijding
permanente
Consultants, Accommodatiebeleid gemeente eindrapport + bijlagenboek, Maastricht 13 september 2004
Hospitality
bewoning Maasdonk,
Kamer van Koophandel Oost-Brabant, Sterkte-zwakte analyse regio Waalboss, Eindhoven november 2005
Maasdonk Ouderenproof. De oudere Maasdonker in het licht, Nuland 19 november 2004 Prisma Brabant, Samen op weg naar 2015. Monitor Wonen Welzijn Zorg Maasland, Tilburg december 2004 Provincie Noord-Brabant, De bevolkings- en woningbehoefteprognose NoordBrabant. Actualisering 2005, ’s-Hertogenbosch oktober 2005 Provincie Noord-Brabant, Woningvoorraad en aantal inwoners [er gemeente, onderscheiden naar wijken en buurten, ’s-Hertogenbosch december 2001 SAB, Ontwerp-bestemmingsplan Kernen Maasdonk, Eindhoven 8 september 2005 Woonmaatschappij Maasland, Kijk op de woningmarkt. Visie en opgave van Maasland in Maasdonk, Ravenstein maart 2005
PON-rapportage: DORPSONTWIKKELINGSPLAN VINKEL
41