idop Haps gemeente Cuijk

iDOP Haps | gemeente Cuijk

Documentatiepagina Titel: integraal Dorpsontwikkelingsplan (iDOP) Haps Projectnummer: 2.1684.002 Opdrachtgever: dorpsraad Haps, Gemeente Cuijk Contactpersoon gemeente Cuijk: Gert Zegers Contactpersonen dorpsraad Haps: Rene Janssen, Luc Arts Leden van de werkgroep: Corné Tak, Teun Verschuren, Maria Daanen, Joep Arts Projectgroep LOS Stadomland en Buro Cement: Gerbert Smulders en Peter Droog (LOS), Jeroen Pijnenburg (Cement). Foto cover: Teun Verschuren

3

Dit ontwikkelingsplan is mede tot stand gekomen dankzij de financiële steun van de Provincie Noord-Brabant en de Gemeente Cuijk.

oktober 2011 LOS stadomland B.V. Postbus 142 5201 AC ‘s Hertogenbosch Veemarktkade 8 5222 AE te ‘s Hertogenbosch.

Buro Cement Strohulzen 35 5282 NZ Boxtel

Tel: 073 - 7113770 [email protected] www.losstadomland.nl

Tel: 06 – 10310172 [email protected] www.burocement.nl

Inhoudsopgave 1. Voorwoord 1.1. Inleiding 1.2. Het doorlopen proces 1.3. Leeswijzer

7 7 7 9

2. 2.1. 2.2. 2.3 2.4. 2.5. 2.6.

Huidige situatie Landschap, dorpsopbouw en openbare ruimte Inwoners en sociale leven Voorzieningen Wonen Werkgelegenheid Verkeer en infrastructuur.

11 11 16 20 26 27 31

3.

Wensbeeld Haps

33

4. Visie Haps 4.1. Visie op hoofdlijnen, versterken door verbinden. 4.2. Dorpsopbouw en openbare ruimte 4.3. Voorzieningen 4.4. De inwoners en het sociale leven 4.5 Wonen 4.6. Werkgelegenheid 4.7. Buitengebied en toerisme & recreatie 4.8. Verkeer en infrastructuur

37 37 40 41 45 46 51 53 56

5. Leefbaarheidsagenda 5.1. Inleiding 5.2. Projectenlijst

57 57 58

1. Voorwoord 1.1. Inleiding De dorpsraad Haps werkt actief samen met de gemeente aan de leefbaarheid van het dorp. In dit dorpsontwikkelingsplan is niet opnieuw begonnen, maar is een integraal toekomstbeeld van het dorp geschetst, waar lopende projecten en nieuwe projecten inpassen. Het bevat een praktische agenda waarin voor de middellange termijn is aangegeven hoe de visie volgens de bewoners kan worden uitgevoerd. Samen met de bewoners is tijdens enkele dorpsavonden gewerkt aan een wensbeeld voor de toekomst en is nagedacht over mogelijke oplossingen en projecten. Via een interactief proces is het programma samen met de bewoners opgesteld. De uitkomsten van de dorpsgesprekken zijn een belangrijke input geweest voor het dorpsontwikkelingsplan en hebben geleid tot een agenda voor de toekomst. De bewoners zijn gestart vanuit de huidige kwaliteiten en knelpunten van het dorp. Natuurlijk speelt in Haps de discussie met betrekking tot het bedrijventerrein en de rondweg. Samen met de inwoners is bij de start van het iDOP-proces afgesproken dat het iDOP daar niet over gaat, hoewel er natuurlijk wel nagedacht is over kansen en effecten van deze aanstaande veranderingen.

Haps is trots op zijn sociale samenhang, leefbaarheid en voorzieningen. Tegelijkertijd bestaan er ook zorgen. Er is dan ook levendig gediscussieerd tijdens de bewonersavonden met een mooie opkomst. Bewoners hebben tijdens de avonden hun ambities laten zien en zijn bereid de handen uit de mouwen te steken. 7

De gemeente, de bewoners en andere partijen kunnen op basis van de agenda afspraken maken en werken aan de leefbaarheid. Het werken aan de leefbaarheid is echter een doorlopend proces. Contact tussen de gemeente en dorpsbewoners blijft belangrijk om de doelen te bereiken. Daarom zal de gemeente ook via een gericht communicatietraject de bewoners op de hoogte houden van de stand van zaken en hen zoveel mogelijk betrekken bij de uitvoering van de punten uit de leefbaarheidsagenda.

1.2. Het doorlopen proces Het dorpsontwikkelingsplan Haps is interactief tot stand gekomen in de periode van februari 2011 tot en met oktober 2011. De volgende procesmomenten hebben plaatsgevonden:

1. In februari 2011 heeft het startoverleg plaatsgevonden. Daarna heeft de veld- en beleidsanalyse plaatsgevonden. Ook zijn toen een aantal bewoners in Haps geïnterviewd. Gesproken is met mensen die op verschillende wijze actief zijn in en zich betrokken voelen bij het dorp, zoals enkele ondernemers, de KBO, bestuursleden van verenigingen, de accommodaties etc. Op deze wijze is, gecombineerd met een veldbezoek en een bureauonderzoek, een globaal beeld verkregen van de problematiek in Haps. Dit vormde een goed startpunt voor een dorpsgesprek. 2. Op 22 maart 2011 heeft het eerste dorpsgesprek plaatsgevonden. Hierbij waren ongeveer 40 dorpsbewoners aanwezig. In een workshopachtige setting is in vier groepen gediscussieerd over de toekomst van het dorp. De reeds geformuleerde problemen zijn aangevuld. Daarna is samen met de bewoners ingezoomd op het wensbeeld dat Haps heeft voor 2025. 3. Op 26 mei 2011 heeft het tweede dorpsgesprek plaatsgevonden. Er was een ruime opkomst en een levendige discussie. 4. Naast deze procesmomenten hebben regelmatig overleggen plaatsgevonden met de werkgroep. De werkgroep bestond uit vertegenwoordigers van de dorpsraad, gemeente, LOS Stadomland, Buro Cement en enkele dorpsbewoners. 5. De leefbaarheidsagenda vormt de basis voor het toekomstige overleg tussen het dorp, de dorpsraad (namens hen) en de gemeente. Deze is met de werkgroep opgesteld en afgestemd met de gemeentelijke projectgroep. 6. De eindpresentatie van het dorpsontwikkelingsplan Haps op 19 oktober 2011.

1.3. Leeswijzer In dit rapport vindt u in de inleiding (hoofdstuk 1) de achtergrond en het proces voor de tot standkoming van het project. In hoofdstuk 2 wordt kort de huidige situatie beschreven. In hoofdstuk 3 staat het wensbeeld beschreven. Dit beeld is op basis van de inbreng van bewoners gemaakt. Het wensbeeld heeft op basis van de inbreng van de bewoners en (geïntegreerd door) LOS Stadomland en Buro Cement geleid tot een visie op Haps in de toekomst (hoofdstuk 4). Om de visie te realiseren wordt een aantal concrete projecten voorgesteld. Deze staan in hoofdstuk 5 overzichtelijk beschreven in de leefbaarheidsagenda.

9

Een dorpsontwikkelingsplan voor een kleine kern is een integraal en toekomstgericht plan. Alle onderwerpen, die met het wonen, werken en leven in het dorp te maken hebben worden besproken en behandeld en zoveel mogelijk met elkaar in verband gebracht. De meest waardevolle omgeving wordt door LOS stadomland gevonden in het optimum tussen mens, ruimte en gebruik.

2. Huidige situatie

In dit hoofdstuk wordt de huidige ruimtelijke en sociale structuur van Haps beschreven. Achtereenvolgens worden de volgende thema’s behandeld: • Landschap, dorpsopbouw en openbare ruimte; • De inwoners en het sociale leven; • Voorzieningen; • Wonen; • Werkgelegenheid; • Verkeer en infrastructuur.

2.1. Landschap, dorpsopbouw en openbare ruimte Landschap Haps ligt op de overgang van het rivierenlandschap van de Maas en het Peellandschap. Aan de noordzijde van Haps ligt het vroegere stroomgebied van de Maas. Een fijnmazig landschap met een kleinschalige afwisseling van de laag gelegen voormalige geulen van de vlechtende Maas en de hoger gelegen welvingen in het voormalige maasterrassensysteem. De noordzijde van Haps was zo’n 100 jaar geleden een landgoedachtig landschap met bossen

en lanen. Direct ten noorden van de kern lagen kleinschalige akkers. Het landschap aan de noordzijde is inmiddels veranderd, minder gesloten en landgoedachtig. Er zijn enkele oude geulen en waterlopen zichtbaar. Het landschap kent veel lanen en is redelijk kleinschalig. De westrand van het landschap rondom Haps is redelijk kleinschalig door laanbeplantingen en bosjes. Hier ligt de visvijver de Kampse Plas, er ligt een wandelbos tegen het dorp aan (Wildsestraat/Kalkhofseweg) en er liggen enkele kwekerijen. Aan de zuidzijde ligt Haps tegen het Peellandschap. Een uitgestrekt gebied met heide en “woeste gronden” afgewisseld met wat hogere zandruggen. Direct tegen Haps liggen oude Broekgebieden. De zogenaamde laaggelegen Broekgebieden (en ook de “woeste gronden”) zijn inmiddels veranderd in een grootschalig rationeel landschap. Het landschap is tamelijk open. Wel komen er behoorlijk wat lanen voor. Direct ten noorden van de kern heeft ooit het kasteeltje van Haps gelegen waarvan de oorsprong tot ca 1400 teruggaat. Momenteel is niets zichtbaars dat aan het bestaan van het kasteel doet terugdenken.

11

Haps rond 1910

Nabij Haps zijn volop plannen in ontwikkeling voor de realisatie van het Regionaal bedrijventerrein Laarakker (RBL). Dit bedrijventerrein zal het landschap tussen Haps en de snelweg drastisch doen veranderen. Inmiddels wordt gewerkt aan een plan voor landschappelijke inpassing. In het landschap rondom Haps liggen allerlei agrarische bedrijven. Naast de agrarische bedrijven zien we allerhande kleinschalige toeristische (en zorg) activiteiten vaak op voormalige agrarische bedrijven. Zo is er bijvoorbeeld een manege, een huistheater, een zorgboerderij, het Roozenhuys, de Aalshof en de verborgen tuin.

Dorp Het dorp Haps wordt gedragen door enkele oudere straten die vanoudsher de verbinding maken met de omliggende dorpen. Daarin is de Kerkstraat als oostwest verbinding altijd een belangrijke geweest. De historische basis van Haps lijkt een soort spin van wegen in het landschap. Waar de routes bijeenkomen ligt de kerk en het kerkplein. Aan de Kerkstraat ligt de oudste bebouwing van het dorp met op enkele plekken grote bomen die het beeld bepalen. Haps kent geen sterke centrumvorming. Rondom de kerk is natuurlijk voelbaar dat daar het hart van het dorp ligt. De dorpskern van Haps kent echter geen dui-

13

Historische beelden. Linksboven: werkers op rozenvelden, rechtsboven: uitsnede van een kaart uit 1738 met daarop het kasteel van Haps, linksonder: bemesting van het land met de hand, rechtsonder: de oude pastorie

delijk herkenbaar dorpsplein. Er zijn meerdere pleinachtige ruimten aanwezig, zoals het Marijkeplein, de Loswal, en het plein voor de kerk. Het Raadshuisplein is alleen in naam nog een plein. Hier stond het oude gemeentehuis van Haps. Het Marijkeplein is een grasveld met speelvoorzieningen. Tussen Kerkplein en Marijkeplein ligt een oud schoolgebouw dat inmiddels een woonhuis is geworden. De route van de Kerkstraat draagt van oudsher de meeste dorpsvoorzieningen. Aan deze route is ondanks dat er veel woonhuizen aan staan - nog goed voelbaar dat dit het oude dorpslint is. Aan de Kerkstraat liggen tal van horecagelegenheden waaraan Haps er ooit 12 rijk was. Aan de Kerkstraat ligt tevens de school met schoolplein. Aan de zuidzijde van het dorp ligt het zogenaamde Duits lijntje. De oude spoorbaan van Boxtel naar Weesel is nu nog steeds op plekken herkenbaar. Vooral in het landschap is het Duits lijntje een fantastische natuurlijke verbindingslijn en wandelroute in het landschap. Ook in de kern is het lijntje op plekken nog herkenbaar. Met name nabij de Loswal is nog iets van het verleden zichtbaar. Er zijn in de dorpskern opvallend veel goed ingerichte en onderhouden speelplaatsen. De woonomgeving is over het algemeen behoorlijk groen.

15

2.2. Inwoners en sociale leven De inwoners en de ontwikkeling Op 1 januari 2011 telde Haps 2942 inwoners. Hiervan waren er 1491 mannen en 1451 vrouwen. De bevolking van Haps bestaat voornamelijk uit meerpersoonshuishoudens (figuur 1), zowel met als zonder kinderen. Slechts 23% van de huishoudens bestaat uit alleenstaanden. Naar verwachting zal de komende periode het aantal huishoudens gaan stijgen. Al jaren is er een trend gaande van verdunning van de huishoudens, ook wel de individualisering van de samenleving genoemd. Hierdoor neemt de gemiddelde huishoudensgrootte af maar neemt het aantal huishoudens toe. Deze trend is ook te zien in Haps. Naar verwachting zal het aantal huishoudens in de periode tot 2030 toenemen met ongeveer 120 huishoudens. Hoewel het aantal huishoudens de komende twintig jaar gaat stijgen, zal de bevolking qua opbouw er anders uit komen te zien. Op dit moment is Haps in verhouding met een aantal kernen in de omgeving niet anders opgebouwd qua leeftijdsverdeling. Ongeveer 45% van de bevolking is onder de 45 jaar oud. Wel is er een relatief grote groep tussen de 45-65 jaar oud, wat betekent dat er in de toekomst een vergrijzing kan plaatsvinden. De groep 65-plussers is net iets groter dan in de omliggende kernen van vergelijkbare grootte (figuur 3).

23 % 41 % 36 %

Figuur 1: Samenstelling huishoudens Haps 2009 (CBS)

Figuur 2: Indicatie prognose huishoudensontwikkeling Haps, 2005 - 2030 (CBS)

Figuur 3: Vergelijking leeftijdsverdeling met kernen van gelijke grootte, 2009 (CBS)

In figuur 4 is een indicatie gegeven van de absolute toename van de bevolking van Haps per leeftijdsklasse1. Het is een indicatie, de exacte gegevens voor Haps zijn niet beschikbaar. Wel kan deze grafiek een basis zijn voor de discussie over de toekomst van het dorp. Wat opvalt is dat er een dubbele vergrijzing gaat komen: er komen steeds meer ouderen en de ouderen worden ook nog eens steeds ouder. De groep van 65 jaar is bijna verdubbeld in de periode van 2011 naar 2029. Daarentegen neemt het aantal jonge gezinnen met kinderen af. Dit heeft gevolgen voor onder andere de basisschool in Haps. Op dit moment heeft basisschool de Bongerd nog twee tijdelijke lokalen in gebruik omdat het schoolgebouw alleen niet voldoende was voor alle leerlingen. Met de jaren zullen deze lokalen niet meer nodig zijn en is het bestaande schoolgebouw voldoende om de leerlingen te huisvesten. Haps en de Zelfkant Haps wordt wel eens in een adem genoemd met het woord zelfkant. Is het zo dat de inwoners aan de rand van de maatschappij leven? Nee, integendeel, de Hapsenaren zijn trots op hun eigen manier van omgaan met elkaar en met de omgeving. Die gaat uit “van dingen zelf oppikken maar wel samen doen”. Zelfkant moet hier worden gezien in de context van het op de eigen manier doen of het zelf oppikken. De inwoners van Haps vinden zich ondernemend en sociaal betrokken. Zo heeft een inzamelingsactie voor het goede doel (Nepal) een paar jaar geleden nog zo’n €70.000,- opgeleverd. Daarnaast vinden de inwoners het vanzelfsprekend dat iedereen zijn of haar steentje bijdraagt aan de leefbaarheid van het dorp. Dit zie je dan ook in het activiteiten en verenigingsaanbod terug. Er zijn zo’n 60 verenigingen in Haps. Dat zegt wel iets over de vrijwillige inzet en betrokkenheid van de inwoners. Deze verenigingen vormen als het ware

Figuur 4: Indicatie absolute bevolkingsontwikkeling Haps, 2011 - 2029 (CBS) de ruggengraat voor het sociale leven van Haps. We hebben er een aantal op een rijtje gezet. Deze staan niet in de volgorde van grootte of belangrijkheid. De lijst is ook zeker niet uitputtend. De opsomming geeft wel een indruk van de diversiteit aan activiteiten die het dorp zelf en zonder hulp van buitenaf organiseert en waar de inwoners dus ook trots op zijn. Naast de voetbalclub, de carnavalsvereniging, de tennisclub, de jeugd en jongerenraad Haps en de dorpraad kent Haps nog vele andere organisaties zoals: de KBO, de KVO, de EHBO vereniging, de Sjuttel (badminton), De Rozenbottels (blaaskapel), de Molen, de Keu 79, Biljartlust 1953 (allen biljart), Sint Nicolaasgilde, Fanfare en drumband Juliana, De trouwe wakers (hondensport), Haju (judo), Majorettencorps The Blue Stars, de Verzameling (paardensport), HATAC (tafeltennis), Kunakra (toneel), Hengelsportvereniging De Polder/Havoc (volleybal), Viva Musica en Chetana (zanggroepen).

1 De gegevens zijn een indicatie over de toekomstige samenstelling van de bevolking in Haps. Gegevens over de prognose van de gemeente Cuijk zijn geprojecteerd op de huidige bevolkingssamenstelling van Haps.

17

Koninginnedag

In Haps wil iedereen ook graag na zijn of haar geboorte blijven wonen. En een levendig verenigingsleven draagt in hoge mate bij aan het welzijn en geluk van de dorpelingen. Carnavalsvereniging de Zelfkant Organiseert een tal van activiteiten geheel volgens de traditie van Carnaval; van een 11/11 bal, de zittingsavonden, de boerenbruiloft tot en met de optocht zelf. Ook vallen onder deze club de diverse onderdelen van het volksfeest: een hofkapel , een hofhouding en de Raad van 11. De CV de Zelfkant tekent ook voor de organisatie van het jeugdcarnaval. Carnaval bindt de inwoners van Haps en kan nog steeds rekenen op een grote belangstelling en deelname. De Zelfkanthennekes Zijn een begrip in de danscircuit van Nederland. De leden dansen op hoog niveau. Deze club heeft al veel Nederlands kampioenen opgeleverd. Het dorp is daarom zeer trots op deze club van jonge meiden. Op deze manier draagt deze organisatie ook in hoge mate bij aan het saamhorigheidsgevoel van Haps. Op het gebied van sport kent Haps ook een gevarieerd aanbod. Van voetbal tot en met judo en van badminton tot en met tennis.

Jeugd en jongeren Voor de jeugd en de jongeren van Haps is er een uitgebreid aanbod aan activiteiten op het gebied van cultuur, sport en vrije tijd. Iedere vereniging heeft haar eigen aanbod voor de jeugdige inwoners: jeugdcarnaval, jeugdtoernooien en dansen voor de jeugd. Bovendien zijn er verenigingen die zich speciaal voor deze categorie of doelgroep inzet: de vrijwiligers van het jongerencentrum Caboose en de Jeugd en Jongerenraad van Haps. Deze laatstgenoemde club tekent voor de organisatie van de Koninginnedag, Sinterklaas, de Kerstboomverbranding en de Kindervakantieweek. Is vooral gericht op de schoolgaande jeugd van Haps en hun ouders. De vrijwilligers van het jongerencentrum Caboose organiseren discoavonden en knutselactiviteiten voor de iets oudere jeugd (tot en met 16 jaar) van Haps. Voor de disco-activiteit maken ze gebruik van het café d’n Egelantier en de organisatie knutselt met de kinderen in de ruimte van de Kuip. In het navolgende hoofdstuk worden deze voorzieningen wat uitgebreider beschreven.

Tennisvereniging de Zoetsmeer Deze vereniging telt ongeveer 300 leden en heeft de accommodatie en de velden in eigen beheer. Leden zetten zich dan ook volledig in om de voorziening exploitabel te houden. Dus ook hier maken vele handen licht werk.

Ouderen Wat voor de jeugd geldt, gaat ook in grote mate op voor de doelgroep senioren van het dorp: ook voor deze doelgroep is er een ruim aanbod van activiteiten die vooral door de Katholieke Bond voor Ouderen (KBO) en Stichting Welzijn Ouderen Cuijk (SWOC) worden aangeboden en georganiseerd in het dorp. Zo organiseert SWOC bewegingsactiviteiten voor ouderen in de sporthal De Stappert en biedt de KBO haar activiteiten aan in het steunpunt Mariagaarde.

Voetbalvereniging Hapse Boys Is met ruim 600 leden een van de grootste verenigingen in Haps. Is in 1925 opgericht en is gehuisvest op sportpark de Berkte.

Dit staat nog los van het zorgaanbod. Dit is sinds de opening van de Schittering verruimd. In het volgende hoofdstuk worden de zorgvoorzieningen uitgebreid beschreven.

19

Belangenbehartiging De dorpsraad Haps De dorpsraad Haps tracht de belangen van de inwoners van Haps in algemene zin zo goed mogelijk te behartigen. In het grootste kerkdorp van de gemeente Cuijk zijn er nogal wat projecten die langdurig aandacht vragen. Denk daarbij aan het geplande regionale bedrijventerrein bij de A73 of de groeiende verkeersstroom dwars door de kern van het dorp. De dorpsraad streeft ernaar om elke maand een openbare vergadering te beleggen. De dorpsraad wil een platform zijn voor alles wat leeft binnen Haps, en nodigt bewoners en verenigingen uit om de dorpsraad te betrekken in hun problematiek. Door projectgebonden werkgroepen in het leven te roepen,proberen ze de taken zo optimaal mogelijk te verdelen onder de dorpsraadsleden (bron; gemeente Cuijk). Haps is zowel formeel als informeel sterk als het gaat om belangenbehartiging: via diverse acties zoals voor het behoud van de bibliotheek weet het dorp op een ludieke wijze de dorpelingen te mobiliseren en de politiek onder druk te zetten. Nu, tijdens het ontwikkelen van een dorpsontwikkelingsplan heeft het dorp de adviserende rol als het gaat om het ontwikkelen van plannen voor de toekomst. Dit gaat verder dan het informeren van de dorpelingen. En geeft de inwoners inspraak in het proces om te komen tot een toekomstvisie van het dorp. De vrijwillige inzet van de Hapsenaren beperkt zich niet alleen tot het verenigingsleven. Er zijn ook veel mensen die zich inzetten voor de realisatie van speelvoorzieningen voor de jeugd of actief zijn in de straat of buurt. Ieder buurtschap kent wel een eigen buurtof straatvereniging. Maar ook burenhulp of de zorg voor naasten of familieleden wordt door de inwoners verricht. Op deze manier blijft het dorp leefbaar, nu en in de toekomst.

Naast de vele activiteiten van de verenigingen die vooral gericht zijn op het dorp zelf, kent Haps ook nog enkele evenementen gericht op de mensen uit de regio, zoals in het geval van de Fokpaardendag Haps, het internationale volleybaltoernooi en voorstellingen van dansgroep de Zelfkanthennekes. Hier komen vele bezoekers op af.

2.3 Voorzieningen Sporthal en gemeenschapsaccommodatie de Stappert De sporthal is in 1983/ 1984 gebouwd. In 2006 is er een nieuw aangebouwde gemeenschapsaccommodatie in gebruik genomen. Naast de multifunctionele sporthal en de gemeenschapsaccommodatie biedt de Stappert ook onderdak aan een horecavoorziening: sportcafé de Stappert. Deze voorziening is een belangrijke ontmoetingsplek in het dorp. Vele clubs hebben hier hun thuisbasis en vele activiteiten worden hier aangeboden zoals badminton, judo, gym en dans, volleybal, zaalvoetbal en beweging voor ouderen. De gemeente is eigenaar en beheerder van het gebouw. De horecavoorziening wordt particulier geëxploiteerd. De plaatselijke KBO (Katholieke Bond voor Ouderen) biedt hier koersballen en biljarten aan.

Steunpunt Mariagaarde Het steunpunt Mariagaarde is eigendom van de gemeente. Vanuit deze kleine gemeenschapsruimte worden door Pantein o.a. dagbehandelingsactiviteiten aangeboden voor senioren die deeltijdzorg behoeven. Ook de KBO biedt hier activiteiten aan. De ruimte is via een overdekte gang verbonden met de seniorenwoningen aan de Mariagaarde van Mooiland Maasland. Wonen, zorg en de vrije tijd voor ouderen zijn hier als het ware geclusterd. De senioren kunnen via de afname van het zogenaamde woonzorggarantie pakket activiteiten als ontmoeting inkopen. Hiervoor wordt een maandelijkse bijdrage gevraagd. De bewoners aan de Mariagaard hebben ervoor gekozen om hier geen gebruik van te maken. Woonzorgvoorziening De Schittering Naast het Steunpunt is het dorp sinds januari 2011 een woonzorgvoorziening rijker. De Schittering is een bijzondere samenwerking op het gebied van ouderenzorg. Dichterbij, Zorgcentra Pantein en Mooiland Maasland realiseerden het gebouw samen. In de Schittering wonen ouderen met een beperking. De zorg- en dienstverlening is erop gericht dat de bewoners zoveel mogelijk de regie houden over hun eigen leven. In het gebouw liggen op de begane grond vier woningen met elk zes zorgeenheden voor mensen die zorg nodig hebben, omdat ze dement zijn of een verstandelijke beperking hebben. Zorgcentra Pantein en Dichterbij begeleiden en verzorgen hen. Op de eerste verdieping zijn acht zelfstandige seniorenhuurwoningen van Mooiland Maasland. Deze woningen zijn heel geschikt voor ouderen die zelfstandig kunnen wonen, maar voor wie nood- en spoedhulp 24 uur per dag bereikbaar moet zijn. De samenwerkende organisaties hebben de ambitie uitgesproken om de voorziening nadrukkelijk te verbinden met de Hapse gemeenschap. De eerste

stappen hiertoe zijn gezet. Vanuit deze voorziening is er een klankbordgroep opgericht die de functies wonen, zorg en welzijn voor ouderen wil optimaliseren. Op dit moment worden de mogelijkheden om te komen tot kleinschalige 24 uurs zorg onderzocht. Naast de KBO heeft onder andere ook het pastoraal werk in deze klankbordgroep zitting.

21

Bibliotheek servicepunt Haps Is sinds 2009 gehuisvest in een voormalige fietsenzaak aan de Kerkstraat te Haps. Dankzij de inzet van vele inwoners van Haps en de werkgroep ‘Wablief de bieb blieft’ is de voorziening gerealiseerd en worden er 7000 boeken uitgeleend met inzet van 17 vrijwilligers. Onderwijs, kinderopvang Vanaf 1990 is basisschool De Bongerd gevestigd in het gebouw gelegen aan de Kerkstraat in Haps. Het oudste gedeelte van het gebouw stamt uit 1940. In 1990 is het gehele gebouw grondig gerenoveerd. ‘De Bongerd’ telt nu dertien leslokalen, een speellokaal voor de kleuters, een ruime gemeenschapsruimte en een personeelskamer. In 2008 is de bovenverdieping van de school toegankelijk gemaakt. Hierin bevinden zich nu 5 royale kantoorruimtes, een keukentje, een computerlokaal en ruimte voor tussen- en buitenschoolse opvang.

is gevestigd aan de Raadhuisstraat en biedt 5 dagen opvang aan alle leeftijdsgroepen. Peuterspeelzaal K.nijntje van Kion en de Buitenschoolde opvang (BSO) de Boemerang van de opvangorganisatie Spring zijn beiden gevestigd aan de Kerkstraat. De peuterspeelzaal opereert vanuit het gebouw de Kuip aan de achterzijde van de school. De BSO zit in het schoolgebouw. Jeugdgebouw de Kuip Is een stenen gebouw gelegen achter de basisschool. Op deze plek stond het voormalige jeugdgebouw van Haps. In het schooljaar 2010/2011 heeft deze voorziening onderdak geboden aan 1 klas van de basisschool, jongerencentrum Caboose en aan peuterspeelzaal K’nijntje. De verwachting is dat de school er geen gebruik meer van gaat maken zodat er ruimte voor andere doeleinden beschikbaar komt. 23

Op dit moment zitten er ongeveer 263 leerlingen op ‘de Bongerd’, de verwachting is dat dit aantal de komende jaren zal teruglopen. De leerlingen komen vooral uit de kern van Haps en het buitengebied daarvan. Op dit moment telt de school twaalf groepen: twee heterogene (met leerlingen uit de groepen één en twee) kleutergroepen, een groep drie, een combinatiegroep 3-4, een groepen vier, twee groepen vijf, een groep zes, een combinatie groep 6-7, een groep zeven en twee groepen acht. In de toekomst zal dit aantal dalen naar 9 a 10 groepen. Op dit moment maakt de school nog gebruik over 2 semi permanente lokalen aan de achterzijde (westkant)van de school. De verwachting is dat deze na het schooljaar 2011/2012 niet meer gebruikt zullen worden door het onderwijs. Op het gebied van opvang voor kinderen en peuters kent Haps drie aanbieders. Kinderopvang Koetje Boe

Jongerencentrum Caboose In de afgelopen periode maakte Caboose voor haar activiteiten gebruik van tijdelijke voorzieningen. Zo werden onder andere de discoavonden voor de jeugd in het café d’n Elegantier gehouden. Voor een nieuw onderkomen heeft de gemeenteraad in 2010 een bedrag van € 350.000,- beschikbaar gesteld. De optie van nieuwbouw op de Loswal werd uitgewerkt. Door budgettaire knelpunten, maar vooral ook door een sterk oplevende algemene discussie waarin gewezen werd op vrijkomende ruimte in de Kuip, zou nieuwbouw niet verstandig en gewenst zijn. Deze discussie bereikte ook de raad waarna de raad het college vroeg om een nadere verkenning bij betrokkenen in Haps. Deze dynamiek aan ontwikkelingen mondde tenslotte uit in het verzoek van het bestuur van Caboose aan het college om van nieuwbouw af te zien en Caboose onder te brengen in de Kuip.

Inmiddels heeft het college ingestemd met deze wending en is het project omgezet in het project “aanpassing Kuip voor Caboose”.

en buurtverenigingen zeer actief zijn en dit in goede samenwerking met de gemeente hebben kunnen realiseren.

Zorg, huisarts, fysiotherapie etc. Op het gebied van 1e lijns-zorg is er een huisarts, een tandarts, fysiotherapie, podotherapie en een consultatiebureau (spreekuur) in het dorp aanwezig. Het consultatiebureau is gevestigd in de ruimte van de plaatselijke fysiotherapeut. In dat gebouw zijn naast enkele fysiotherapeuten ook een diëtist, de trombosedienst en een podotherapeut gehuisvest.

Brandweerkazerne Haps heeft een actieve vrijwillige brandweer. Er is een kleine kazerne aan de Parallelstraat die aan vervanging of vernieuwing toe is.

Sportpark De Berkte Biedt onderdak aan de voetbalclub Hapse Boys en is gelegen aan de Haringsestraat te Haps. Vernieuwing van de accommodatie vindt binnenkort plaats De Sint-Nicolaaskerk De Sint-Nicolaaskerk is een neogotische kerk uit 1899 en geklasseerd als rijksmonument. De architect was Caspar Franssen. De toren, die 45 meter hoog is, heeft een achtzijdige spits en een balustrade met vier hoekspitsen (bron: Wikipedia). In de kerk worden nog wekelijks diensten gehouden voor de gelovige parochianen. Openbaar vervoer Buslijndienst 91 en 92 rijden door Haps. Buslijn 91 rijdt tussen Uden en Cuijk, buslijn 92 rijdt tussen het Grave en Cuijk. Vanuit Uden, Grave en Cuijk vertrekken verschillende busdiensten. In Cuijk is een treinstation van vervoerder Veolia. Speeltuinvoorzieningen Op het gebied van speelvoorzieningen is Haps met 7 speeltuinen rijkelijk bedeeld. Dit omdat de inwoners

Ijsbaan Haps Gelegen nabij de visvijver aan de Kampsestraat. De gelijknamige stichting beheert deze baan en zorgt dat de inwoners naar hartenlust kunnen schaatsen tijdens de koude winterperiode. Winkelaanbod Voor de dagelijkse boodschappen kunnen de inwoners terecht bij de supermarkt annex postkantoor en bij de bakker. Voor ouderen die minder mobiel zijn, vormt dit een belangrijke voorziening. Ook zijn er nog enkele bijzondere winkels in Haps die wat meer verspreid in het dorp liggen. Horeca In een ver verleden telde Haps 12 cafés. Nog steeds heeft Haps meerdere cafés. Ook voor een snack of pizza kun je in Haps terecht. Deze voorzieningen liggen voornamelijk aan de Kerkstraat. Vlak bij de supermarkt ligt een ijssalon. De cafés worden redelijk goed bezocht. Wel maken de bewoners zich wat zorgen. Men is er zich van bewust dat het draaiend houden van een café in deze tijd ook forse investeringen vraagt. Het is de vraag of alle cafés behouden zullen blijven. Met name de zaal van de Posthoorn is druk in gebruik door het verenigingsleven.

25

2.4. Wonen Op dit moment bestaat de huizenvoorraad in Haps uit 1139 woningen binnen de bebouwde kom. Een woning in Haps heeft een gemiddelde WOZ-waarde van €268.000. Buiten de kom telt de kern Haps 250 woningen, hiervan is de gemiddelde WOZ-waarde €358.000. Deze waarden zijn gemiddeld voor de omgeving van Haps. Ongeveer 25% van de totale woningvoorraad bestaat uit huurwoningen. De woningbouwvereniging Mooiland Maasland Wonen is binnen de gemeente Cuijk verantwoordelijk voor de voorraad (sociale) huurwoningen, dit geldt dus ook voor Haps. In totaal heeft de vereniging 157 woningen in haar bezit in Haps. Dit zijn voornamelijk twee-onder-een-kapwoningen en nultrede woningen. De gemiddelde bezetting van de woningen is 2,6 wat een normaal gegeven is. Naar verwachting zal dit de komende jaren gaan afnemen gezien de vergrijzing en de ontgroening die de komende decennia zal plaatsvinden.

Haps kent een vrij hoge bevolkingsdichtheid: met 2129 inwoners per vierkante kilometer ligt dit gemiddelde hoger dan een aantal dorpen in de omgeving zoals Vianen of Linden. Daarentegen ligt het gemiddelde in Cuijk weer stukken hoger met 2 748 inwoners per vierkante kilometer2. In Haps is er de afgelopen periode gemiddeld meer bijgebouwd dan in andere kerkdorpen in de gemeente Cuijk. Onderstaande staafdiagram laat zien dat er in Haps relatief veel woningen staan die na het jaar 2000 gebouwd zijn.

Figuur 6: Bijgebouwde woningen kerkdorpen gemeente Cuijk, in % (CBS)

Figuur 5: Gemiddelde bevolkingsdichtheid per km2 2 De gemiddelde bevolkingsdichtheid per vierkante kilometer wordt berekend door het aantal inwoners op 1 januari te delen door de landoppervlakte. De precieze indeling van de dorpen, waarop de gegevens worden gebaseerd, wordt vastgesteld door elke gemeente voor zich.

Gemiddeld zijn er binnen Haps de afgelopen 10 jaar 0,038 woningen per inwoner bijgebouwd. In verhouding met de andere kerkdorpen is dit meer. Wanneer Haps met Cuijk wordt vergeleken, valt op dat Haps bijna evenveel nieuwbouw kent als Cuijk.

ting zullen er binnen de hele gemeente ruim 500 woningen extra nodig zijn. Daarbovenop komen ook nog eens de aanpassingen van de bestaande voorraad die nodig is. Doordat er naar verwachting dus nog wel een ruime 100 huishoudens zullen bijkomen zal hier rekening mee moeten worden gehouden in het woningbouwprogramma. In de woonvisie (2002) is dit ook gedaan: er worden ongeveer 50 woningen in de Schans aangewezen welke inmiddels ook gerealiseerd zijn. In het voorontwerp bestemmingsplan is rekening gehouden met een uitbreiding van ongeveer 88 woningen.

2.5. Werkgelegenheid Figuur 7: Aantal woningen per inwoner gebouwd na 2000 (CBS) De gemeente Cuijk is zich bewust van de bevolkingssamenstelling die verandert. Een oudere bevolking heeft andere woonwensen dan een bevolking met jonge gezinnen. In de woonvisie (Companen, 2002) wordt de volgende opgave geschetst voor de komende jaren: • De behoefte aan woningen voor gezinnen met kinderen neemt af en de behoefte aan woningen voor jongere één- en tweepersoonshuishoudens neemt toe. • Een noodzakelijke woningtoevoeging van zowel (sociale) huur- als koopwoningen is nodig. • De algemene trend is dat de herstructurering en uitbreiding vooral voor kleine gezinnen plaatsvindt. • Er is een grote toename van de behoefte naar passende huisvesting voor ouderen. Naar verwach-

Haps laat zich kenmerken als een ondernemend dorp. Vanoudsher is Haps een boerendorp. Momenteel zijn er ruim 150 bedrijven in Haps geregistreerd. De werkgelegenheid in Haps is zeer gevarieerd en kent enkele bijzonderheden. Veel bedrijven beginnen, zoals kenmerkend voor veel dorpen, achter het huis. Vanuit het verleden zijn er wel enkele bedrijven gegroeid. Aan de noordzijde kent Haps een klein bedrijventerreintje dat uitgegeven is. Er zijn redelijk wat akker- en tuinbouwbedrijven en enkele bijzondere winkels. Daarnaast zijn er bedrijven in de ambachtelijke sectoren (bouwbedrijven, aannemers, bestratingen, stukadoorswerk en klusbedrijven) enkele transportbedrijven, autobedrijven (verkoop, reparatie of herstel), diverse adviesbureaus en enkele dienstverlenende bedrijven. Ook de agrarische sector is nog altijd een belangrijke factor in het buitengebied. Aan de zuidzijde van Haps wordt het LOG Haps – Rijkevoort ontwikkeld.

27

Naast de landbouwkundige economische waarde telt het buitengebied diverse (recreatieve) activiteiten die waarde toevoegen aan het buitengebied. Zo kent het buitengebied de ‘Verborgen Tuin’, de Aalshof, Huistheater de Steenakker, Het Roozenhuys en de Cinquant. Aan de noordzijde van Haps wordt een bedrijventerrein gerealiseerd. Om de economische groei verder te bevorderen en om de werkgelegenheid in de regio Land van Cuijk te behouden en te bevorderen, heeft de Provinicie Noord-Brabant in haar streek- en uitwerkingsplan het gebied ten westen van de A73 – ter hoogte van de afslag Oeffelt/Haps – aangewezen als locatie voor een regionaal bedrijvenpark. Hoewel de locatie op Cuijks grondgebied ligt, is het bedrijvenpark bestemd voor de hele regio Land van Cuijk. Het RBL is 72 ha. groot en wordt ontwikkeld in verschillende fasen. RBL is bestemd voor grootschalige regionale bedrijven in de handel, industrie, logistiek en afval. Het terrein kenmerkt zich door ruime kavels van minimaal 5.000 m², waarbij ruimte en landschappelijke inpassing hoog in het vaandel staan. Bedrijvenpark Laarakker dient een duurzaam en innovatief bedrijventerrein te worden en te blijven. De aanleg van het bedrijventerrein houdt de gemoederen in Haps flink bezig.

29

A50 Nijmegen Wijchen

A73 Duitsland

Oss A59 Cuijk

Haps N264 A77

Uden

Boxmeer

A50

A73

Veghel

Tracé-alternatieven 0+ Tracé-alternatieven

Gemert

1 0+ 2 1 3 2 Kruising / Aansluiting. 3 Invulling nader te bepalen Kruising / Aansluiting. Invulling nader te bepalen

Venray 3

2

3

2

1

1

MER Randweg Haps

verschillende tracé-alternatieven uit de MER-studie voor de N264 MER Randweg Haps

2.6. Verkeer en infrastructuur. Haps ligt zeer landelijk maar is ook goed bereikbaar en verbonden met de omgeving. De A73 ligt vlakbij. De A73 is de centrale hoofdroute door noordoost Brabant en Noord-Limburg. De N264 (Gennep – Uden) loopt dwars door Haps, waardoor er veel doorgaand verkeer door het dorp rijdt. Reeds vele jaren is de verkeerssituatie in de dorpskern Haps een aandachtspunt. Veel bewoners hebben overlast van het verkeer dat door de kern van Haps rijdt over de provinciale weg N264. De leefbaarheid in het dorp staat hiermee onder druk. Daarnaast is de veronderstelling dat de problematiek zal verergeren als gevolg van groei van het autoverkeer de komende jaren. In opdracht van de gemeente Cuijk en de provincie Noord-Brabant is in 2008 een verkenning uitgevoerd naar de huidige en mogelijke toekomstige knelpunten op de provinciale weg N264. Op basis van de knelpunten zijn enkele oplossingsrichtingen benoemd die de problematiek op de N264

en in Haps, dienen te verminderen. De gemeente Cuijk en de provincie Noord-Brabant hebben op 18 december 2008 een intentie-overeenkomst getekend waarin geregeld is dat beide partijen een studie starten naar het beste tracé voor een randweg. De gemeente heeft hierin verklaard het initiatief voor de studie op zich te nemen. Inmiddels vindt een studie plaats hoe de problematiek van de N264 kan worden opgelost. In deze studie worden meerdere varianten voor een rondweg en een zogenaamde 0+ variant met elkaar vergeleken. In het buitengebied zijn diverse mogelijkheden voor langzaam verkeer. Er zijn weinig echte fietsroutes behalve langs de provinciale weg en de Kalkhofsweg. De kruising Zoetmeersweg - Putselaarstraat en de kruising Lokkantseweg - De Bengels worden gezien als gevaarlijke kruispunten waar enkele keren ongevallen hebben plaatsgevonden. Het Duits lijntje is een fraaie wandelroute en bewoners zijn van mening dat er aan de noordwestzijde voldoende mogelijkheden zijn om een ommetje te maken.

31

3. Wensbeeld Haps In dit hoofdstuk staat het wensbeeld van de bewoners van Haps verwoord. Hier staan dus de doelen, die de bewoners de komende jaren willen bereiken. De oplossingen om de doelen te bereiken staan in hoofdstuk 4.

een plek zullen krijgen in dat dorpshart. Meer concentreren wil voor de inwoners overigens niet zeggen dat alles in een multifunctioneel gebouw een plek zou moeten krijgen, een beetje spreiding past ook wel bij de losse structuur van het dorp en geeft wat lucht.

Het wensbeeld concentreert zich rondom 4 thema´s. Deze thema’s vertonen onderling veel samenhang. Een prettig dorpshart om te verblijven met sterke voorzieningen Haps wil graag een echt dorpshart krijgen. Met de komst van de randweg zal het aanzien van de Kerkstraat veranderen en ontstaan er kansen om een echt verblijfsklimaat te realiseren. Haps wil een openbare ruimte realiseren waar het aangenaam is elkaar te ontmoeten. Een dorpshart met volop ruimte voor wandelaars en fietsers. Rondom die openbare ruimte, in het dorpshart, liggen veel voorzieningen. De inwoners willen deze voorzieningen koesteren en op peil houden. Het is daarom de wens dat voorzieningen beter op elkaar afgestemd worden zodat ze elkaar kunnen ondersteunen en in stand gehouden blijven. In eerste instantie is de wens dat voorzieningen dus beter gaan samenwerken. Een volgende stap in dat wensbeeld is dat de voorzieningen door die samenwerking ook meer geconcentreerd

33

Een dorp om te blijven wonen, jong zijn en oud kunnen worden In hoofdlijn wensen de bewoners een evenwichtige bevolkingsopbouw voor de lange termijn. Wel worden er enkele duidelijke accenten gelegd. Het is namelijk de wens van de inwoners dat Haps volop ruimte biedt aan de jeugd van Haps om hier te kunnen blijven wonen. De jeugd geeft toekomst aan het dorp. Zij hebben een sleutelfunctie als het gaat om het behoud van voorzieningen voor het dorp zoals de basisschool, het verenigingsleven en de toekomstige (moderne) mantelzorg. Ten aanzien van ouderen is de wens dat Haps zijn ouderen blijvend kan huisvesten. Het wonen kan verlengd worden door levensloop bestendig te bouwen. Ook bestaat de wens ouderen met een sterke zorgbehoefte blijvend te kunnen huisvesten binnen de gemeenschap. Tevens is de wens van de meerderheid dat in Haps wat extra gebouwd zal worden. Velen vinden dat door een continue bouw verjonging plaats kan vinden en het voorzieningenniveau ondersteund wordt.

Een mooi, toegankelijk en ondernemend agrarisch buitengebied In het wensbeeld blijft Haps een compact dorp, waar het buitengebied altijd dichtbij en toegankelijk is. Haps wil zich zoveel mogelijk blijven verbinden met het omliggende platteland. Belangrijke wens voor het buitengebied van Haps is het behouden van de toegankelijkheid óók als de randweg wordt gerealiseerd en het RBL. Met de komst van het RBL bestaat een sterke wens tussen het dorp en het RBL een buffer te realiseren. Het landschap wordt gezien als de ruimte voor de agrarische sector maar - onder voorwaarden - ook voor recreatie en andere activiteiten die gerelateerd zijn aan het groene karakter. Recreatie kan als kans worden gezien. Haps kent daarbij een verschil tussen het noordelijk landgoedachtige landschap en het zuidelijke landschap dat rationeler is.

Een sterk sociaal dorp De wens van het dorp is dat het in de toekomst een sterk sociaal dorp blijft met een sterke gemeenschapszin, saamhorigheid en betrokkenheid. Een dorp met nog steeds een aantrekkelijk aanbod voor zowel jong als oud. En een dorp dat meetelt binnen de gemeente Cuijk als het gaat om beleidsbeïnvloeding. Behoud sociale samenhang en sterke gemeenschapszin Het verenigingsleven van Haps is een belangrijke pijler waarop de sociale samenhang en gemeenschapszin leunt. De mate waarin deze overeind blijft heeft direct te maken met het woningaanbod en de jonge aanwas. Dus hier ligt direct een verband met de woningvoorraad. Daarnaast heeft de cultuur direct invloed op het sociale leven. Je inzetten voor het dorp en de gemeenschap wordt er bij de inwoners al op vroege leeftijd met de paplepel ingegoten. Hierin verwacht het dorp dan ook geen problemen of knelpunten voor de toekomst. De vrijwillige inzet zal de komende jaren nog zeker op niveau blijven. Mits het voorzieningenniveau ook kwalitatief op peil blijft. De inwoners geven wel te kennen dat het vrijwilligerswerk soms wel kan worden vergemakkelijkt. Diverse verenigingen geven aan dat door de toegenomen wet en regelgeving het vrijwilligerswerk er niet leuker op wordt. Op dit punt valt er nog een verbeterslag te maken. Aantrekkelijk dorp voor jong en oud De activiteiten die door de diverse verenigingen worden aangeboden dragen bij aan de sterke sociale samenhang in het dorp. Tijdens de activiteiten ontmoeten mensen elkaar. Het is voor de inwoners wenselijk dat dit aanbod blijft bestaan en aantrekkelijk blijft voor de toekomst. Dit staat direct in verband met de voorzieningen. Voor jongeren is het van belang

dat zij elkaar kunnen blijven ontmoeten. Voor hen is de realisatie van een eigen jeugdgebouw met eigen identiteit wenselijk. Voor senioren is de ontmoeting ook evident om bijvoorbeeld eenzaamheid tegen te gaan. Deze doelgroep geeft aan dat zij ook graag een eigen ontmoetingspunt ambiëren. Dit zou op de locatie Mariagaarde kunnen zijn maar wellicht ook in combinatie met de jongeren. Op het gebied van zorg is het dorp sinds het voorjaar van 2011 een bijzondere woonzorgvoorziening rijker: de Schittering. Men vraagt zich echter af of deze voor de toekomst toereikend zal zijn gezien de verwachte toename van de zorgvraag en het feit dat er nu nog weinig echte Hapsenaren gebruik van maken. In de toekomst is 24-uurszorg voor het dorp wenselijk om het voor de senioren zo aantrekkelijk mogelijk te maken om zelfstandig te kunnen blijven wonen in Haps. Invloed op gemeentelijk beleid Haps heeft een bijzondere relatie met de gemeente Cuijk. Zij voelt zich als dorp niet altijd serieus genomen en is het zeker niet altijd met de besluitvorming met betrekking tot relevante zaken die de leefbaarheid van het dorp betreffen eens! Dit leidt tot een actiebereidheid en inzet, zodanig dat het dorp in staat is gebleken om de genomen besluiten te doen herzien. Zo in het geval van de sluiting van de bibliotheek. Ondanks het feit dat deze informele acties de saamhorigheid in het dorp bevorderen, wenst Haps ook op een formele manier het gemeentelijk beleid te beïnvloeden. Het belang van de dorpsraad wordt hierin onderstreept. De inwoners geven aan dat uitbreiding van het draagvlak en inzet via werkgroepen of commissies wenselijk is. Aan de andere kant is het wenselijk dat de inbreng serieus wordt genomen. De ontwikkeling van het iDOP, waarbij de inwoners een adviserende rol vervullen, kan een bijdrage hierin vervullen.

35

4. Visie Haps In dit hoofdstuk wordt het wensbeeld van Haps uitgewerkt in een visie op de toekomst. Om de visie overzichtelijk te maken is deze themagewijs uitgewerkt. Er worden dwarsverbanden gelegd tussen de thema’s om de integraliteit van onderwerpen te laten zien. Er is een erg grote samenhang tussen verschillende delen van de visie. Onvermijdelijk is daarom dat in de beschrijving van de visie wat overlap voorkomt. • • • • • • •

Dorpsopbouw en openbare ruimte; Voorzieningen; De inwoners en het sociale leven; Wonen; Werkgelegenheid; Landschap, buitengebied en toerisme & recreatie; Verkeer en infrastructuur.

4.1. Visie op hoofdlijnen, versterken door verbinden. De hoofdlijn voor de toekomst van Haps kan gevat worden onder het motto “versterken door verbinden”. Het dorp Haps is in vele opzichten al een sterk dorp maar kan door betere verbindingen te leggen, zowel in fysieke zin als sociale zin, nog sterker en toekomstbestendiger worden. Woonlocatie senioren

Verbinden komt in meerdere thema’s als kernbegrip Potentiële herstructurering woonlocatie senioren terug. Sociaal maatschappelijke voorzieningen

De visie voor Haps isvoor ersociaal op gericht om voorzieningen verbindingen Potentiële herstructurering maatschappelijke en/of woonlocatie senioren tussen de verschillende voorzieninte gaan realiseren gen die het dorp rijk is. Het gaat dan om verbindingen Woonservicezone Woningbouwlocatie Woningbouwlocatie kansrijk voor starters

Woonlocatie senioren

Potentiële herstructureringslocatie

Potentiële herstructurering woonlocatie senioren

Potentiële herstructureringslocatie kansrijk voor starters

Sociaal maatschappelijke voorzieningen

Toeristische opstapplaats fietsroutes

Potentiële herstructurering voor sociaal maatschappelijke voorzieningen en/of woonlocatie senioren

Duits lijntje als toeristische fietsroute

Woonservicezone

Herinrichting centrum i.c.m. versterken verbindingen tussen voorzieningen

Woningbouwlocatie

Behoud en herstellen van groene lanen

Woningbouwlocatie kansrijk voor starters Potentiële herstructureringslocatie Potentiële herstructureringslocatie kansrijk voor starters Toeristische opstapplaats fietsroutes

37

in de openbare ruimte. Maar ook verbindingen tussen de verschillende functies, met andere woorden Haps wil zich sterk maken om functies samen te laten gaan onder 1 dak. Dat laatste hoeft niet geforceerd. Echter wanneer de kans zich voordoet is de visie erop gericht functies te combineren waardoor meer synergie ontstaat. Een enorme kans om de verbinding in het dorp beter te maken en de ruimtelijke kwaliteit van het dorpshart te versterken ligt in de mogelijke omleiding van de provinciale weg. De weg heeft in de loop van de jaren een steeds zwaardere rol gekregen in de regio. Met de komst van het RBL wordt de noodzaak voor een duurzame ontlasting van de kern van Haps steeds zwaarder. De omleiding maakt het mogelijk dat de leefbaarheid van de kern van Haps enorm vergroot wordt. De omleiding van de weg zal wel zijn effecten hebben op het buitengebied. Bij de start van het iDOP is besloten de discussie over de rondweg niet in het iDOP mee te nemen, behalve te spreken over de mogelijke effecten van de weg. In dat licht is de ambitie van deze visie dat in welke variant dan ook ingezet wordt op het behoud van de dwarsverbindingen over het toekomstig tracé heen. 39

Een van de kernopgaven bij deze verbinding ligt rondom de huidige school. De basisschool is een belangrijke ontmoetingsplek en vormt voor bewoners een bindende functie. De basisschool zal de komende jaren krimpen wat ook kansen biedt andere jeugdactiviteiten en onderwijsgerelateerde functies aan de school te koppelen. Het voornemen is dat het jongerencentrum Caboose een deel van de vrijkomende ruimte nabij de school (de Kuip) zal gaan gebruiken. In de lange termijn visie is het wenselijk dat het aanbod op en rondom de school voor zowel jong als oud zal gaan verbreden. Ook de bibliotheek zou hier uitstekend bij passen. Tot slot wil de visie verbinding maken en behouden in het dorp door het juiste woningbouwprogramma te realiseren. In de visie wordt er geleidelijk aan gebouwd, dus niet met grote aantallen en schoksgewijs. Bij de nieuwe woningbouwontwikkeling zal in de visie steeds een mix van diverse woningtypen gericht op een mix van doelgroepen worden gerealiseerd zodat ook in sociaal opzicht verbindingen tussen de Hapsenaren ondersteund wordt. Voor ouderen ligt er in de visie een speciale opgave om de woningbouw voor ouderen duurzaam te verbinden met zorg.

4.2.Dorpsopbouw en openbare ruimte Herinrichten van het dorpshart De opgave voor de ruimtelijke inrichting voor Haps is om één samenhangend dorpshart te realiseren. Die kans ontstaat op het moment dat de randweg een feit is. De gehele doorgaande route kan dan heringericht worden tot een dorpserf dat veel meer verblijfskwaliteit heeft. Natuurlijk hoort de auto hier gewoon in maar veel minder manifest als nu het geval is. Er zal vooral voldoende ruimte ontstaan voor wandelaars en fietsers en ook ruimte bestaan om een bankje te plaatsen en een boom groot te laten worden. In de totstandkoming van de visie is met de Hapsenaren uitvoerig gesproken over waar het feitelijke dorpshart dan moet liggen. Daar waren de inwoners helder over. In Haps is er niet één centraal plein dat belangrijker is dan andere plekken, maar Haps heeft juist een groot dorpshart dat uit een aantal verschillende ruimtes bestaat. Het dorpshart begint aan de zuidzijde bij de Loswal en loopt tot voorbij de kerk, tot de entree naar de Schans. Het dorpshart is een samenhangend vormgegeven gebied waaraan enkele grotere ruimtes liggen, zoals de Loswal, het schoolpein van de Bongerd, het Raadshuisplein, Marijkeplein, het Kerkplein en de voorplein van de Stappert. In dit heringerichte dorpshart moet ook ruimte bestaan voor de vele festiviteiten en activiteiten die Haps rijk is. Er zal dus een goede inventarisatie gemaakt moeten worden van de verschillende gebruiksvormen en een goed programma van eisen gemaakt moeten worden om een mooi maar ook multifunctioneel dorpshart te maken. Zo is het voorstelbaar dat de bredere stoepen ruimte gaan geven aan de aanliggende horeca, of dat het schoolplein (rekeninghoudend met veiligheid) doorloopt in de openbare ruimte.

Naast de integrale herinrichting van dit uitgestrekte dorpshart zijn de verbindingen tussen het dorpshart en de directe omgeving van groot belang. De routes naar het hart verdienen in de toekomst verbetering. Via deze verbindingen moeten Hapsenaren te voet, met rollator en wandelwagen soepel het dorpshart kunnen bereiken. Binnen het dorpshart liggen enkele aandachtspunten. Zo kan de Loswal een belangrijke opstapplaats voor fietsers worden. Hier moeten dan ook voorzieningen zoals informatiepanelen en parkeerplaatsen komen. In het dorpshart is parkeren een belangrijk aandachtspunt. Zowel bij de school als nabij de kerk en de Stappert moet voldoende ruimte aanwezig blijven om soepel te kunnen parkeren. Bundelen van functies Aan het dorpshart liggen allerlei belangrijke publieksfuncties zoals de kerk, de school, winkels, horeca, en de Stappert. Een heringericht dorpshart zal middels een betere openbare ruimte deze verschillende publieksfuncties soepel en aangenaam met elkaar gaan verbinden. Naast deze verbinding is de visie er opgericht dat, zo mogelijk, functies hier verder geconcentreerd worden en met elkaar samengaan, meer multifunctioneel worden. Deze bundelingsvisie moet, zoals gesteld, niet geforceerd plaatsvinden maar kan stap voor stap gezet worden wanneer kansen zich voordoen. Een continue afstemming en coördinatie tussen de toekomstplannen en ontwikkelingen van verschillende publieksfuncties is daarom van belang om vroegtijdig kansen te signaleren.

4.3. Voorzieningen De opgave voor Haps is om de voorzieningen te behouden en in te zetten op versterking van de kwaliteit. De weg om dat te bereiken kan gevat worden onder het motto “verbinden” en concentreren. Versterking door verbinding zal in ieder geval plaats gaan vinden gericht op voorzieningen voor de jeugd. Op korte termijn zal gewerkt worden aan de ontwikkeling van een nieuwe huisvesting voor Caboose. Reeds jaren is deze vereniging actief in Haps en vervult een sterke functie voor de jeugd. Sinds enkele jaren wordt er hard nagedacht over een betere zelfstandige accommodatie. Tot begin 2011 was de gedachte een nieuw gebouw voor Caboose te realiseren op de Loswal. In het proces van het iDOP is het besef ontstaan dat meer integratie van functies gewenst is voor een duurzame instandhouding. Nabij en in de basisschool ontstaat fysiek ruimte om andere gebruikers een plek te geven waarmee een verdere verbreding van de school mogelijk wordt. De organisatie Caboose heeft de handschoen opgepakt en onderzoekt thans actief of zij in “de Kuip” haar activiteiten (disco, knutselen) hier kan uitvoeren. Sterk Jeugdcluster Het dorp ziet in de toekomst ook nog goede mogelijkheden om andere functies op de locatie van de school aan de Kerkstraat onder te brengen zodat er op middellange en lange termijn als het ware een sterk jeugdcluster kan ontstaan voor alle kinderen in de leeftijd van 0 tot en met 12 jaar. Denk hierbij aan de functies educatie, opvang, recreatie en cultuur. Door deze clustering wordt de school ook meer verbonden met het dorp en andersom. Dit komt de sociale samenhang ten goede. Bovendien sluit de fysieke clustering ook goed aan bij het inhoudelijke onderwijsbeleid van

de gemeente die uitgaat van de te volgen ononderbroken ontwikkelingslijn van het kind. Concreet zet het dorp in haar visie dus in op het op korte termijn onderbrengen van de jongerenvoorziening Caboose in het gebouw van de Kuip. Daar zou het met enkele aanpassingen mogelijk moeten zijn om disco-activiteiten aan te bieden. Binnen de muren van de school zou dan ruimte voor de peuterspeelzaal vrijgemaakt kunnen worden. En mogelijkheden om de kinderopvang, het consultatiebureau en muziekonderwijs hier onder te brengen zouden kunnen worden onderzocht. Op langere termijn (5 tot 10 jaar) zou de bibliotheek hier ook een plekje moeten krijgen. Evenals de uitbreiding van de huidige aula. Om de sociale samenhang nog verder te bevorderen zouden ook activiteiten voor ouderen overdag in het gebouw van de Kuip aangeboden kunnen worden. Jong en oud worden op deze manier met elkaar verbonden. Van brede school naar brede dorpsvoorziening? Voor de lange termijn is de visie dat publieksfuncties meer geconcentreerd worden in het dorpshart. Daar zijn – wanneer de kans zich voordoet – mogelijkheden voor bijvoorbeeld als het bedrijf Weemen uit zijn jasje zou groeien. Dit is een mooie plek voor publieksfuncties centraal in het dorpshart. Een andere plek waar verdere concentratie logisch zou zijn is de doorontwikkeling van het bouwblok “op” het Raadhuisplein ter plaatse van het voormalige raadhuis. Dit gebouw telt nu al enkele publieksfuncties (zorg). Voorstelbaar is dat deze functie geïntensiveerd wordt. Daarvoor zullen dan wel woningen aangekocht moeten worden. Inrichting Woonservicezone De visie van het dorp is dat het in de toekomst ook vooral aantrekkelijk moet blijven voor de doelgroepen jong en oud. In navolging van het onderbrengen

41

van diverse functies voor de jeugd op een locatie ziet het dorp nog goede mogelijkheden om synergie in het aanbod voor de doelgroep senioren aan te brengen. In dit geval niet op één locatie maar in de nabije omgeving van de huidige voorzieningen voor ouderen. In de visie van Haps gaat het om het optimaliseren van het aanbod van welzijn, zorg en woonvoorzieningen voor senioren zowel fysiek als inhoudelijk. In sommige gemeenten komt dit tot uiting d.m.v. het inrichten van zogenaamde woonserviceszones3 voor senioren. Deze ontwikkeling zou ook op de dorpse schaal van Haps passen. De zone betreft het bewegingsgebied Rozengaard, Beerseweg (de Stappert), Mariagaard (Mariagaarde) en Burgemeester van Hultenstraat (de Schittering). Hier liggen de belangrijke voorzieningen op het gebied van wonen, welzijn en zorg voor senioren. Het voorzieningenniveau is voor Haps behoorlijk uitgebreid. Met de komst van het woonzorgcomplex de Schittering, is er een specialistische zorgaanbod voor ouderen aan het bestaande aanbod toegevoegd, zodanig dat ook voor dementerende ouderen een plaats in het dorp is. Desondanks ziet het dorp nog goede mogelijkheden om deze fysiek wat beter met elkaar te verbinden en de zone drempelvrij en dus rolstoel/rollator/scootmobiel vriendelijk te maken. Op het inhoudelijke vlak zou het zorgaanbod nog verbeterd kunnen worden door b.v. het aanbieden van een kleinschalige 24 uurs zorg waarin het dorp en de zorginstelling samen optrekken. De eerste stappen hiertoe worden al gezet in de opgerichte klankbordgroep. Deze zou op termijn met aanvulling van ander organisaties SWOC en Mooiland Maasland in de brede zin kunnen onderzoeken in hoeverre hat aanbod van wonen, welzijn en zorg ge3. Een woonservicezone is een geografisch deel binnen een wijk of een dorpskern, waar iedereen - ongeacht leeftijd of gezondheidskenmerken - comfortabel kan wonen en leven. Dit kan bereikt worden door wonen, zorg, welzijn en andere voorzieningen optimaal op elkaar af te stemmen. Woningen en voorzieningen zijn goed bereikbaar en toegankelijk en veiligheid is van evident belang. (bron: gemeente Alphen a/d Rijn)

43

optimaliseerd zou kunnen worden. Kansen liggen er nog op het gebied van wonen. Zo zou het woningaanbod voor senioren aan de Mariagaard en Rozengaard gemoderniseerd kunnen worden zodat ze voldoen aan de eisen van deze moderne tijd. Al dan niet uitgerust met domotica4 (huisautomatisering) mogelijkheden. Sportcomplex Haps Haps heeft uitstekende voorzieningen voor voetbal en voor tennis. Zowel de voetbalclub als de tennisvereniging vervullen een belangrijke functie voor de Hapse bevolking. Bij de voetbalclub vinden binnenkort diverse vernieuwingen plaats. Op lange termijn is het voorstelbaar dat beide clubs geconcentreerd worden. Hiervoor bestaat op dit moment geen enkele noodzaak. Maar mocht de rondweg gerealiseerd worden aan de zijde van de tennisvelden dan wordt de ligging van de tennisvelden plots een heel andere. Op dat moment is het voorstelbaar dat er een concentratie van buitensportvoorzieningen plaatsvindt. Dit kan tot meerwaarde leiden omdat de verschillende verenigingen – met behoud van de eigen identiteit – faciliteiten kunnen delen.

4.4. De inwoners en het sociale leven Vrijwillige inzet blijft plezierig en eenvoudig Haps wil in de toekomst de sterke gemeenschapszin en saamhorigheid behouden maar ook de eigenzinnigheid. Dit valt of staat volgens de inwoners met het behoud van het voorzieningenniveau en het inwoneraantal. Er ligt dus een direct verband met de thema’s wonen en voorzieningen als het gaat om de leefbaarheid van het dorp. In deze hoofdstukken wordt ook de visie beschreven hoe dat Haps denkt het dorp in

de toekomst aantrekkelijk te houden voor haar inwoners in het algemeen en de doelgroepen jeugd en ouderen in het bijzonder. Oplossingen als een adequaat woning- en voorzieningen aanbod voor jong en oud worden hier opgesomd. Maar hoe zit het dan met het verenigingsleven indien de voorzieningen en de woningvoorrraad nog niet is geoptimaliseerd. Wat hebben zij dan nodig om te kunnen blijven voortbestaan? Haps voorziet in de continuïteit van de vrijwillige inzet geen problemen voor de toekomst. Iedereen blijft wel zijn steentje bijdragen. Dit zit in de cultuur van het dorp waar iedereen meedoet. De uitdaging voor Haps ligt wel op het gebied van verbeteringen in de randvoorwaardelijke sfeer. Met andere woorden hoe kunnen we de inzet plezieriger en eenvoudiger maken? Facilitering Zo wordt er samen met de gemeente bekeken of het invullen van formulieren niet eenvoudiger kan in geval van de organisatie van evenementen e.d. De mogelijkheden om te komen tot de aanschaf van collectieve voorzieningen worden ook onderzocht. Samenwerking De diverse verenigingen gaan op termijn de samenwerkingsmogelijkheden verkennen als het gaat om gezamenlijke aanschaf van materiaal en apparatuur, maar ook het gezamenlijk beheer van sport of andere accommodaties worden tegen het licht gehouden. Op langere termijn zou een beheerstichting bij de schaal en omvang van Haps kunnen passen. Haps hoort erbij Een andere opgave voor Haps is om de formele inspraak binnen het gemeentelijk beleid wat concreter vorm te geven. Haps zet in haar visie in op het versterken van de dorpsraad door middel van het inrich-

4 De officiële definitie van domotica is: De integratie van technologie en diensten, ten behoeve van een betere kwaliteit van wonen en leven. Bij domotica draait het dus niet alleen om integratie van techniek en bediening in de woning, maar ook om de dienstverlening van buitenaf naar de woning.

45

ten van werkgroepen aan de hand van de uit te voeren projecten voortkomend uit het iDOP. Voorts ligt het voor de hand dat dorpsraad Haps dezelfde rol en positie krijgt toebedeeld binnen het gemeentelijk beleid als die in het geval van de andere dorpen van de gemeente Cuijk. Net zoals in geval van de dorpsraad van Beers is er ook voor Haps ambtelijke ondersteuning nodig om de projecten te kunnen realiseren. Op deze manier wordt de gewenste beleidsbeïnvloeding gerealiseerd.

4.5. Wonen

Een belangrijke opgave voor Haps is voldoende te bouwen in de toekomst. Het gaat hierbij niet zozeer om grote aantallen maar juist om een geleidelijke bouw en de bouw van woningen voor de juiste doelgroepen. Haps wil haar inwonertal vasthouden omdat dit inwonertal van groot belang is voor het instandhouden van uiteenlopende voorzieningen. Welke behoefte ? Het is van het grootste belang om de woningbehoefte voor Haps zo objectief mogelijk vast te stellen. Dat moet geen momentopname zijn maar dat vraagt om een actieve monitoring. Die monitoring moet plaatsvinden vanuit de gemeente waarbij ook een rol is weggelegd voor de woningbouwcorporatie en het dorp zelf. Bouwen voor jongeren In Haps bestaat momenteel sterk het gevoel dat er te weinig gebouwd wordt en dat er met name een grote behoefte bestaat aan betaalbare woningen voor starters. Om er voor te zorgen dat er voldoende woningen beschikbaar zijn en blijven voor jongeren zijn er enkele acties noodzakelijk.

Ten eerste moeten er überhaupt woningen gebouwd worden, of de mogelijkheid geboden worden tot het zelfbouwen van een woning, die qua omvang aansluit bij de wensen van jongeren. Ten tweede moet ervoor gezorgd worden dat woningen betaalbaar zijn en betaalbaar blijven. Om woningen betaalbaar te krijgen zijn er verschillende strategien en acties voorstelbaar: 1. Bouwen van huurwoningen. Door huurwoningen te realiseren wordt het voor starters eenvoudig in hun eigen dorp te blijven wonen. Het voordeel van het aanbieden van huurwoningen is dat deze woningen ook duurzaam beschikbaar blijven voor deze doelgroep. 2. Betaalbaar bouwen door particulier opdrachtgeverschap (PO) of collectief particulier opdrachtgeverschap (CPO). Nederland heeft na jaren van projectmatige bouw de weg naar PO en CPO (her-)ontdekt. Mede als gevolg van de crisis maar ook om een grotere burgerbetrokkenheid bij de omgeving te krijgen. Inmiddels zijn er voldoende projecten gerealiseerd die aantonen dat middels PO en CPO aanmerkelijk goedkoper gebouwd kan worden. Dit vraagt wel een coördinatie van een bouwprocesbegeleider en vanuit de gemeente. 3. Betaalbaar houden van woningen. Vaak zien we dat woningen na enkele jaren verbouwd en uitgebouwd worden waarmee ze hun status van” betaalbare” woning verliezen. Het aanbieden van huurwoningen is een van de mogelijkheden om woningen duurzaam betaalbaar te houden. Een andere oplossing is het beperken van de mogelijkheden om de woningen te “laten groeien” bijvoorbeeld door beperkte bestemmingsregelingen op te nemen. Een laatste mogelijkheid - hoewel minder

particulier opdrachtgeverschap

Donner constateert dat het enthousiasme voor “eigenbouw” bij gemeenten groeit.

Voor Haps liggen er kansen te realiseren middels particulier opdrachtgeverschap. Op 7 juni 2011 heeft minister Donner in een brief aan de Tweede Kamer de voortgang beschreven van het “Expertteam Eigenbouw”. Donner schetst hier helder de enorme voordelen van “Eigenbouw”. • Eigenbouw biedt kansen voor doelgroepen te bouwen waarvoor de reguliere bouw vaak geen optie is omdat het prijspeil te hoog ligt; • Een klantgerichte aanpak schept nieuwe perspectieve voor de verhouding opdrachtgever – opdrachtnemer; • Eigenbouw leidt tot sociale cohesie, omdat bewoners elkaar leren kennen tijdens de planvoorbereiding en de bouw. • Bewoners die zelf bouwen zijn meer gehecht aan woning en buurt, er onstaat meer actief burgerschap • Eigenbouwers zijn gemiddeld meer geinteresseerd in duurzaamheid

Donner schetst ook de verandering die “Eigenbouw” vraagt aan gemeenten. Gemeenten zijn vanwege het feit dat de bouw de laatste jaren over is gelaten aan marktpartijen vooral ingesteld op de grootschalige seriematige bouw. Om weer over te gaan tot kavelverkoop moeten gemeenten zowel op het vlak van communicatie, organisatie en plantoetsing weer nieuwe deskundigheid opbouwen. “Gemeenten moeten omschakelen van werken met een klein aantal professionals nar een groot aantal opdrachtgevers, die ieder hun eigen object willen realiseren. Die omschakeling kost tijd en vergt in veel gevallen niet alleen een andere aanpak en benadering maar vraagt ook een cultuurverandering binnen gemeentelijke organsiaties”. Het “Expertteam” kan gemeenten helpen. Ook provincies vervullen inmiddels een belangrijke rol als aanjager. Sommige provincies hebben de rijksbudgetten voor CPO uit eigen middelen aanzienlijk verhoogd.

47

effectief omdat de woning alsnog duurder wordt is de zogenaamde “garant” regeling die beoogd dat kopers de woning niet boven een bepaalde prijs mogen verkopen, de gecreeerde financiele meerwaarde komt terug bij de initieelverkopende partij die zorgt dat het geld wordt geherinvesteerd voor de doelgroep.

?

Waar liggen dan de kansen ? In ruimtelijk opzicht zijn er in Haps enkele kansen om woningen toe te voegen. In het vigerende bestemmingsplan voor de kern zijn de meeste locaties al opgenomen. Deze staan ook op de visiekaart. Het gaat dan om: 1. Afronding van de Schans 2. Afronding locatie Aalstvoorten 3. Herontwikkeling Vivelli 4. Herontwikkeling locatie Beerseweg (oude gemeentewerf) 5. Ruimte voor Ruimte

49

Aanvullend gaat de visie er vanuit dat er in de toekomst op enkele plekken ook herontwikkelingen zullen gaan spelen. Zowel op Rozengaard als de Leliengaard zijn de woningen – hoewel het zeer geliefde plekken zijn – niet meer zo jong. Op termijn is het voorstelbaar dat hier verbetering van de woningen of sloop en nieuwbouw plaatsvindt. De Rozengaard is vanwege haar ligging nabij het dorpshart en de voorzieningen vooral interessant voor ouderen. De Leliengaard zou meer ontwikkeld kunnen worden gericht op jongeren. In de dorpsrand liggen mogelijk kansen om tot herontwikkeling van bestaande gebouwen en erven te komen. Zo’n kans ligt er momenteel aan de Beerseweg, welke locatie nu al is opgenomen in het vigerende beDe Rozengaard biedt mogelijkheden voor herstructurering

stemmingsplan. Mogelijk doet deze kans zich in de toekomst vaker voor. Als die kans zich voordoet dan is het passend als een boerenerf wordt herontwikkeld tot een klein woonerf dat qua beeld en typologie refereert aan de agrarische geschiedenis en bouw. Mogelijk ontstaan er zo ook kansen om bijvoorbeeld in een boerderijachtig gebouw meerdere woningen onder één kap te realiseren die geschikt zijn voor starters.

4.6. Werkgelegenheid Haps is een ondernemend dorp en telt veel bedrijven in allerlei maten. Dat moet ook zo blijven. Nabij Haps ligt het bedrijventerreintje Straatkant/ Horn. Dit terrein is uitgegeven en kent geen bijzondere opgave voor de toekomst. Nabij Haps bestaat het voornemen het RBL te realiseren. De discussie over nut en noodzaak van het RBLis buiten de discussie van het iDOP gehouden. Het RBL zal een bijdrage leveren aan de werkgelegendheidspositie van Haps, zowel in directe zin vanwege de werkgelegenheid op het RBL als in indirecte zin bijvoorbeeld voor de horeca.

Haps voelt zich nog wel het meest verbonden met het ‘platteland’ en de daarbij behorende bedrijvigheid. Een belangrijke opgave voor Haps is te zorgen dat het platteland en landschap vitaal blijft zodat het ook in economisch opzicht van belang blijft. Een vitale landbouw is de drager van het landschap. Voor een hoge maatschappelijke waarde van het buitengebied is de relatie tussen dorp en buitengebied van groot belang. Wat het iDOP beoogd met de werkgelegenheid in het buitengebied wordt verder beschreven in de hierna volgende paragraaf omdat dit ook een sterke relatie heeft met het beeld van het buitengebied en met toerisme en recreatie.

51

? ?

?

?

Regionaal bedrijven terrein (RBT)

?

Landschappelijke buffer tussen RBT en Haps met recreatieve functies Voetbalvereniging en tennisvereniging samenvoegen Wandelroute Versterken recreatief karakter Agrarisch karakter behouden Kleinschalige recreatieve functie i.c.m. ontwikkeling landschap Behoud en herstellen van groene lanen Duits lijntje als toeristische fietsroute

?

4.7. Buitengebied en toerisme & recreatie In de visie wordt – in de nabije omgeving van Haps - gekozen voor een gemengd multifunctioneel platteland (meer ten zuiden van de kern Haps ligt het LOG Rijkevoort-Haps). Rondom Haps is de drager van het landschap een eigentijdse landbouw waarbij ook beperkte ruimte bestaat voor nieuwe functies op het vlak van verbrede landbouw en recreatie. Ten aanzien van recreatie gaat het om functiegerichte recreatie wat wil zeggen dat bezoekers zeer gericht gebruik maken van recreatieve voorzieningen zoals maneges, bezoekfuncties op boerderijen, zorgboerderijen etc. Naast gespecialiseerde en meer grootschalige landbouw is er een stroming richting verbreding. Nieuwe ideeën zullen daarbij met name van agrariërs en andere ondernemers op het platteland zelf moeten komen. Rondom Haps zijn er ook kleine recreatieve ontwikkelingen zoals bijvoorbeeld Huistheater de Steenakker, de Cinquant, de Aalshof en de Verborgen Tuin. Dergelijke ontwikkelingen ondersteunen de recreatieve waarde van het landschap. Ze passen in de visie mits ze kleinschalig zijn, niet verkeersaantrekkend en landschappelijk goed ingepast. Dergelijke nieuwe functies mogen geen afbreuk doen aan de landbouwkundige waarde en betekenis van het landschap. De visie kiest ervoor het landschapsbeeld van Haps in de toekomst te versterken. In hoofdlijn wil dat zeggen dat het verschil in landschapsbeeld tussen noord en zuid - kleinschalig en landgoedachtige versus grootschalig en rationeel - versterkt kan worden. Voor de toekomst gaat de visie er vanuit dat de noordrand van Haps zal veranderen. In de plannen van het

RBL wordt uitgegaan van het aanleggen van een groene buffer tussen het terrein en het dorp. Volgens het bestemmingsplan moet deze buffer groen blijven en vrij van bebouwing. Dit iDOP gaat ervan uit dat deze buffer onvoldoende is, daarom wordt ervoor gekozen om een bredere zone tussen het dorp en het RBL duurzaam in te richten als groene buffer. Die buffer moet om duurzaam in stand gehouden te worden wel een echte maatschappelijke betekenis hebben, een soort landschapspark worden. Er moeten zoveel zoveel mogelijk groene en recreatieve functies een plek krijgen in deze buffer zodat deze sterk wordt. Op termijn is het voorstelbaar dat het voetbalcomplex uitgebreid wordt tot een sportpark door de tennisbanen en mogelijk andere buitensporten hier aan te koppelen. In deze buffer ligt een archeologisch monument in de vorm van het kasteel van Haps. Het zou mooi zijn als de geschiedenis van het kasteel weer zichtbaar zou worden, bijvoorbeeld door een gebouw dat verwijst naar het kasteel of een landschapspark. Binnen dat landschap rondom Haps is het behouden van een fijnmazig netwerk voor wandelaars en fietsers van belang. Op enkele plekken kiest de visie ervoor nieuwe wandelpaden aan te leggen en/of oude te herstellen. Deze paden geven de mogelijkheid voor de Hapsenaren om een ommetje te lopen en maken het landschap ook voor toeristen interessanter. Zo zou een kortsluiting tussen het Duits Lijntje en de Steenakkerstraat en tussen de Beerseweg en de Straatkantseweg hersteld kunnen worden. In Haps liggen ook kansen meer te doen met het Duits Lijntje. Inmiddels hebben gemeenten aan het Lijntje zich verenigd in een samenwerkingsverband om het verhaal van het Duits Lijntje levend te houden. Voor Haps kan in ieder geval gedacht worden aan een toe-

53

ristische opstapplaats bij de Loswal als vertrekpunt voor fietsers, waarbij café de Molen een aantrekkelijke plek wordt om even bij te komen. Het Duits Lijntje is zowel voor de natuur als voor de recreant interessant. Het zou de moeite waard zijn als er een bovenregionale (fiets-)route langs het Lijntje zou ontstaan. Als er een randweg wordt gerealiseerd dan zal dat effecten hebben op het buitengebied. Momenteel wordt er een MER uitgevoerd. Maart 2012 zal de gemeenteraad een afweging maken. Deze visie gaat er vanuit dat als er een randweg wordt gerealiseerd dat deze landschappelijk goed ingepast zal worden rekening houdend met bestaande landschapswaarden en dat de dwarsrelaties over deze randweg blijven bestaan. De randweg mag geen nieuwe barrière worden voor mensen of natuur. In het buitengebied worden een tweetal ecologische verbindingszones aangelegd waarmee tevens het landschapsbeeld versterkt wordt. Het gaat om de Laarakkersewaterleiding en de St. Anthonisloop.

4.8. Verkeer en infrastructuur Ten aanzien van verkeer en infrastructuur staat er in Haps het een en ander op stapel. In paragraaf 4.2 is uiteengezet wat de visie van het dorp is op het moment dat het verkeer in Haps sterk zal afnemen vanwege de aanleg van een randweg. Er kan een dorpserf gerealiseerd worden waarin vooral het verblijven voorop staat. Dit nieuwe dorpserf wordt een verbindende ruimte. In paragraaf 4.7 is uiteengezet wat de visie is ten aanzien van het landschap en de mogelijke randweg. Met het nieuwe dorpserf wordt het voor langzaam verkeer in Haps veruit beter. Een goed ingepaste randweg zal in ieder geval er voor zorgen dat relaties voor lang-

zaam verkeer in stand blijven. In paragraaf 4.7 is uiteengezet dat rondom een fijnmazig fiets- en wandelnetwerk behouden moet blijven en dat op punten versterking gewenst. Het gaat dan om enkele kortsluitingen, een opstapplaats op de Loswal en het Duits Lijntje.

5. Leefbaarheidsagenda 5.1. Inleiding Om de visie voor Haps te realiseren moeten concrete projecten worden uitgevoerd. In dit hoofdstuk wordt de visie uit hoofdstuk 4 uitgewerkt in agendapunten. De agendapunten worden per thema in een tabel opgesomd in de leefbaarheidsagenda (zie paragraaf 5.2.). De integrale visie is ontleed naar sectorale agendapunten, bedoeld als checklist voor de uitvoering. Het kan worden gezien als vinkenlijst voor betrokkenen. Veel agendapunten kunnen echter integraal worden opgepakt. Een projectmatige aanpak bij de uitvoering is dus essentieel. De leefbaarheidsagenda heeft een dynamisch karakter. Er kunnen de komende jaren projecten worden uitgevoerd, gewijzigd, afvallen en bijkomen. Belangrijk is dat de doelen voor de leefbaarheid, waartoe de uitvoering van de projecten dient, worden behaald. De leefbaarheidsagenda wordt daarom na een bepaalde tijd herzien en opnieuw opgemaakt en zal zich geleidelijk los van het eindrapport verder ontwikkelen. De leefbaarheidsagenda bestaat uit de volgende onderdelen: 1. Het thema; 2. Het project (het agendapunt); 3. Uitwerking van het project in actiepunten; 4. Benoemen van betrokken partijen en een mogelijke trekker van het project; 5. Prioritering.

In de agenda zijn de projecten die prioriteit hebben gemarkeerd met een rood kader. Starten met de uitvoering Bij de uitvoering van projecten is de projectorganisatie van groot belang. Alle betrokken partijen moeten in een vroeg stadium betrokken worden. Met een gezamenlijke verantwoordelijkheid is de druk op projecten het grootst. Ondanks dat de gemeente vaak als trekker van projecten wordt aangewezen, dient de projectorganisatie vaak breder te worden ingezet. Maatschappelijke betrokkenheid, de betrokkenheid van partijen in de markt zijn vaak essentieel voor het slagen van projecten. Bij de verschillende partijen moet overeenstemming zijn over het probleem. Als een probleem te smal wordt ingestoken, kunnen partijen mogelijk vroegtijdig afhaken. Als elke betrokken partij in een project zijn eigen probleem kan oplossen, blijft de betrokkenheid het beste gegarandeerd. Anderzijds moet ook worden voorkomen, dat partijen, die feitelijk geen probleem ervaren te nadrukkelijk worden betrokken. Elk proces begint daarom bij een heldere probleemanalyse, het betrekken van partijen en het formuleren van een centrale opgave. Met partijen die het probleem (de opgave) delen, dient een projectorganisatie te worden opgezet, met een heldere regierol en taakverdeling. Gezamenlijk worden randvoorwaarden opgesteld / uitgewerkt en wordt een concreet plan van aanpak gemaakt voor het project.

57

5.2. Projectenlijst nr.

thema

agendapunt

uitwerken in actie/plan

1

Ruimtelijke inrichting

Herinrichten dorpshart

• Integraal herinrichtingsplan “van • Gemeente Cuijk Loswal tot de Schans” • Dorpsraad • Herinrichten tot dorpserf • Provincie • Creeren nieuwe positief beeld van het dorpshart • Creeren zitgelegenheden en verblijsfmogelijkhenden • Zoneringsplan parkeren • Bomenplan • Faseringsplan; wat kan vooruitlopend op de aanleg van de randweg

Herinrichten routes naar het dorpshart

• Analyse van te verbeteren routes voorzieningen – Hart • Rollatorproof en sociaal veilig • Verbeteringsplan • Verbeteren bewegwijzering

• • • •

Er ontstaat meer synergie tussen voorzieningen voor de jeugd: functies worden samengevoegd tot een sterk jeugdcluster.

• Gesprek met jeugdorganisatie, school en gemeente i.v.m. mogelijkheden realisatie nieuwe Caboose op locatie van de Kuip • Onderzoeken technische en financiële mogelijkheden voor verbouw de Kuip tot een nieuwe Caboose • Gesprekken met bibliotheek en KBO voor mogelijke ontwikkeling activiteiten • Mogelijkheden onderzoeken voor uitbreiding aula basisschool

• • • •

Concentreren publieksfuncties

• Wanneer kansen zich voordoen wordt ingezet op verdere concentratie in het dorpshart. • Continue afstemming en coÖrdinatie tussen de toekomstplannen van diverse initiatiefnemers

• Dorpsraad • Gemeente

2

3

4

Voorzieningen

participanten

Gemeente Dorpsraad KBO Grote gebruikers (school en ondernemers)

Gemeente Basisschool, Kinderopvang, Jeugdorganisatie Caboose • Bibliotheek • KBO • Dorpsraad

5

Woon, zorg en welzijnsfuncties voor senioren zijn geoptimaliseerd, verbreed en met elkaar verbonden: inrichting woon, service zone.

• Mogelijkheden voor herstructurering woningen Rozengaard en Mariagaarde onderzoeken • Plan maken voor fysieke inrichting bewegingsgebied Rozengaard, Stappert Mariagaarde, de Schittering. • Mogelijkheden verkennen voor aanbod 24 uurs zorg vanuit de Schittering • Onderzoeken mogelijkheden woon/zorg voorziening locatie Rozengaard

6

Sportcomplex Haps

Kans tot samenvoeging openhou- • Dorpsraad den voor de lange termijn • Gemeente • Voetbalvereniging • Tennisvereniging

7

Inwoners en het Vrijwillige inzet sociale leven wordt plezieriger en eenvoudiger

• Verenigingen gaan samenwerkingsmogelijkheden verkennen op het gebied van gezamenlijke aanschaf voorzieningen (evenementen), ontwikkelen aanbod (jeugd) of gezamenlijk beheer (sport) • In overleg met de gemeente worden mogelijkheden onderzocht voor facilitering op het gebied van verzekeringen, vergunningen en aanschaf apparatuur/voorzieningen voor evenementen. • Een passende organisatievorm wordt ingericht voor het collectief beheer

• Gemeente, • Mooiland Maasland, Pantein, • KBO • Dorpsraad • Werkgroep

• • • • •

Dorpsraad Haps Verenigingen Haps, Gemeente Cuijk, Sportverenigingen en Regionaal steunpunt vrijwilligerswerk

59

8

Belangenbehartiging en beleidsbeïnvloeding dorp is vergroot

• Werkgroepen aan de hand van de projecten iDOP worden ingesteld • Met gemeente worden afspraken gemaakt over de rol, de positie en de doelstelling van een dorpsraad. Beleid wordt gemaakt of bijgesteld. • De leefbaarheidsagenda vormt leidraad voor de gesprekken tussen gemeente en dorpsraad • De werkgroepen blijven als onderdeel van de dorpsraad de uitvoering van het volgen

Er moet grip ontstaan op de werkelijke woonbehoefte

• Woonbehoefte onderzoek • Enquête

10

Er moet meer betaalbaar gebouwd worden

• Onderzoek haalbaarheid CPO • Gemeente • Beschikbaar maken gemeente- • Mooiland Maasland lijke bouwgrond • Dorpsraad • Onderzoek koopgarant / terugkoop • Juiste bestemmingsplanregels

11

De gaarden voor meer doelgroepen herontwikkelen

• Herstructureringsplan • Gemeente Rozengaard • Mooiland Maasland (woonservicezone) • Relatie leggen met Leliengaard (jongeren)

9

Wonen

• Gemeente • Mooiland Maasland

12

Buitengebied, toerisme en recreatie

Wandelpaden aanleggen / oude wandelpaden herstellen zodat mogelijk ontstaat ‘ommetjes’ te lopen

• tussen Duits Lijntje (ter plaatse van het bruggetjes) en de Steenakkerstraat kortsluiting herstellen • kortsluiting tussen Beerseweg en Straatkantseweg herstellen

• • • •

Dorpsraad Haps, verenigingen Haps, gemeente Cuijk, sportverenigingen en • regionaal steunpunt vrijwilligerswerk

13

Opwaarderen Duits Lijntje tot bovenregionale (fiets)route

• Haalbaarheidsonderzoek (ook ivm • Buurgemeentes van natuurwaarden) gemeente Cujick • afstemmen met recreatiesector • Gemeente Cuijk • Provincie Noord-Brabant

14

Loswal als vertrekpunt van (fiets) routes

• Loswal als knooppunt van fietsroutenetwerk • (fiets)routes vanuit Loswal verbeteren

61

15

Bij aanleg randweg om Haps oversteekbaarheid langzaamverkeer garanderen

opnemen in plannen van randweg (in • Provincie hoeverre reeds opgenomen?) Noord-Brabant • Gemeente Cuijk

16

Samenhangend landschapsplan maken voor groene buffer tussen RBL en Haps

• Beter toegankelijk voor langzaamverkeer als wandelgebied • betere langzaamverkeersroutes tussen RBL en Haps • Vestiging van nieuwe groen-recreatieve functies stimuleren • Landschap aantrekkelijker maken

• Gemeente Cuijk • Provincie Noord-Brabant

17

18

Haalbaarheidsonderzoek samenvoegen voetbalvereniging en tennisvereniging Verkeer

• Mogelijkheid 1: tennisvereniging • Gemeente Cuijk ter plaatse van voetbalvereniging • Verenigingen • Mogelijkheid 2: Tennisvereniging en voetbalvereniging verplaatsen naar nieuwe locatie binnen groene buffer

Herinrichten dorpshart

Zie project 1

19

Wandelpaden aanleggen/ herstellen

Zie project 12

20

Opwaarderen Duits Lijntje tot bovenregionale (fiets)route

Zie project 13

21

Bij aanleg randweg om Haps oversteekbaarheid langzaamverkeer garanderen

Zie project 15

LOS stadomland B.V. Postbus 142 5201 AC ‘s Hertogenbosch Veemarktkade 8 5222 AE te ‘s Hertogenbosch. Tel: 073 - 7113770 [email protected] www.losstadomland.nl

iDOP Haps | gemeente Cuijk