Innovatie in zorg
Prof.Dr. Dominique Verté
1. Achtergrond • België = 10e oudste land ter wereld België
Vlaams Gewest
Brussels H. Gewest
Waals Gewest
Totaal 60-plus
22,99%
24,11%
18,44%
22,41%
Totaal 80-plus
4,92%
4,98%
4,58%
4,92%
1. Achtergrond België 1990
2010
Mannen 100+
109
186
Vrouwen 100+
437
1373
Totaal 100+
546
1559
1. Achtergrond
1. Achtergrond
Ouderen schaakmat? • • • • •
Vaak negatieve visie Probleem Hoge kost Senioren als inactief Klemtoon op fysieke problemen
Ouderen aan zet • • • •
Een positieve visie Stigmatisering van ouderen tegengaan Niet alle ouderen zijn zorgafhankelijk Alle ouderen hebben recht op een actieve rol binnen de samenleving
Actief ouder worden
Definitie Actief ouder worden (WHO) Elke oudere – ook kwetsbare en ouderen met fysieke beperkingen - moet kunnen blijven participeren in sociale, culturele, spirituele, economische en politieke aangelegenheden.
Sociale cohesie in de buurt • “Maar iets dat opvalt is dat de buurt, wijk, straat – hoe dat je het ook noemt – belangrijker wordt naarmate dat je ouder wordt.” (vrouw, 81 jaar)
29/1/2013
1 1
Buurt wordt belangrijker naarmate men ouder wordt • Ouderen spenderen meer tijd in hun buurt • Ouderen wonen doorgaans een lange tijd in hun buurt • Ouderen zijn meer gehecht aan hun buurt • Meeste ouderen willen zo lang mogelijk in hun vertrouwde omgeving blijven wonen • Sociale buurtnetwerken
Samen de stoep op
29/1/2013
1 2
Sociale contacten OostVlaamse Ouderen
29/1/2013
1 3
Buurtbetrokkenheid
29/1/2013
1 4
Buurtbetrokkenheid = lager • • • • • • •
29/1/2013
Op hogere leeftijd Bij ouderen met fysieke beperkingen Bij vrouwen Bij ouderen zonder kinderen Bij gescheiden ouderen In meer verstedelijkte gemeentes In Gent en Waasland (hoogst in Oudenaarde en Meetjesland)
1 5
Leeftijdsvriendelijke buurt Transport Publieke ruimte, gebouwen
Voorzieningen en diensten
Woning
Leeftijdsvriendelijke buurt
Communicati e en informatie
Respect en sociale
inclusie
Participatie
en tewerkstelling 29/1/2013
1 6
Sociale participatie
• Enkele voorbeelden
29/1/2013
1 7
Rustbanken • 4 op 10 ouderen vindt dat er te weinig rustbanken zijn • Ouderen die vinden dat er te weinig rustbanken zijn: minder contacten met buren
29/1/2
1 8
Voorzieningen in de wijk • Bijna ¼ vindt dat er te weinig voorzieningen zijn in de wijk wat mist men?
•
29/1/2013
1 9
Voorzieningen in de wijk • Ouderen voelen zich meer betrokken bij de wijk en vinden het wonen prettiger wanneer volgende voorzieningen aanwezig zijn:
29/1/2013
•Kruidenierszaak •Bakker •Slager •Dienstencentrum 2 0
Achtergrond • Belang van buurt en nabijheid bij ouder worden • Paradox van buurtparticipatie – Ouderen spenderen veel tijd in de buurt – Ouderen zijn één van de eerste groepen die genegeerd worden wanneer het gaat over beslissingen, inspraak en participatie in de ‘constructie’ van de buurt
• Versterken van empowerment – Ouderen erkennen als actoren in sociale verandering – Ouderen betrekken in de praktijk, in het werkveld, in beleid, in onderzoek – Vooral belangrijk op lokaal niveau
Achtergrond • Federaal planbureau: projectie residentiële zorg 2025: 2010: 125.000 2025: 166.000 • Mantelzorg daalt
• Zorgberoepen?
Ouderenbeleid = lokaal verhaal
• Elke gemeente heeft zijn eigen profiel • Sterke variaties onderling • Verschillen tussen gemeenten zijn groot
Draftversie*
2/12/2011*
** *
*
* * * * *
*
*
*
Proeftuin ‘Zorginnovatie’: Doel
• Innovatie van nieuwe zorg- en hulpprocessen in de ouderenzorg faciliteren
• Innovatie van nieuwe zorg- en hulpproducten in de ouderenzorg faciliteren
26
Proeftuin ‘Zorginnovatie’: Uitgangspunten SARWVG 2011
• Betaalbaarheid en vermaatschappelijking van de zorg en dienstverlening
• Verhogen van de kwaliteit, de performantie, de rechtvaardigheid, de relevantie en de toegankelijkheid van zorg en dienstverlening
27
Focus zorginnovatie • Een integratieve benadering van samenleving, technologie, economie, zorgverstrekkers en lokale overheden bij innovatie • Vertaling van fundamenteel onderzoek naar toegepaste ontwikkelingen en gericht onderzoek in de zorg. 28
Focus zorginnovatie • Creëren van een deels open innovatie ecosysteem • Ontwikkelen van partnerships • Gebruikers actief betrokken bij conceptualisering, ontwikkeling, onderzoek en evaluatie in het volledige innovatieproces (co-creatie) 29
Middel: proeftuinen zorginnovatie
- Een gestructureerde testomgeving voor innovatieve technologieën, producten, diensten en concepten. - Representatieve groep van individuen in de eigen leef- en werkomgeving . - Doel om innovatie bij te sturen en/of te versnellen en/of toekomstige noden te capteren. 30
Middel: proeftuinen zorginnovatie • Integratieve, coöperatieve consortia • Territoriaal omschreven • Voldoende diversiteit in zorgvoorzieningen, dienstverlening, testpopulatie (gebruikers en mantelzorgers), ruimtelijke ordening, huisvestingssituatie … • Speerpuntbenadering: complementariteit en uitwisselbaarheid van proeftuinen 31
Lokale dienstencentra • • • • • •
Regierol buurtzorg met lokale actoren? Detectie en toeleiding van kwetsbare ouderen Motor actieve participatie? Co-creatie & procesmanagement? Sociale innovatie? Senioren activeren en beter betrekken bij het woon- en zorgbeleid? • Mantelzorgers ondersteunen en au sérieux nemen • Opbouw sociale cohesie
