JAARVERSLAG 2009
Inhoudsopgave Jaarverslag 2009 Voorwoord
1
RMN in vogelvlucht
2
Directieverslag Algemene gang van zaken
4
Operationele Zaken
8
Personeel en organisatie
16
Financiën en vooruitblik
18
Jaarrekening
19
Accountantsverklaring
28
1
Voorwoord Een vertrouwd en degelijk huismerk Na de toetreding in 2008 van de gemeente Nieuwegein tot de Gemeenschappelijke Regeling en de daaruit volgende veranderingen in de organisatie van RMN werd 2009 gekenmerkt door enerzijds stabilisatie en anderzijds volle kracht vooruit om uitvoering te geven aan de ‘Strategienota 2008-2012’. Daarmee willen wij onze werkprocessen en dienstverlening verder verduurzamen en verbreden om gemeenten en andere relaties op een kosteneffectieve manier een breed pallet aan afval- en reinigingsdiensten te kunnen bieden. Aan de vooravond van ons tienjarig bestaan in 2010 kan worden gesteld dat RMN op koers ligt. Dit is vooral te danken aan de goede en intensieve samenwerking met de bestuurlijke en ambtelijke vertegenwoordigers van de gemeenten Nieuwegein, Soest en Zeist en niet in de laatste plaats aan de enthousiaste inzet en teamspirit van alle collega’s in het bedrijf. Ik heb er daarom alle vertrouwen in dat RMN zich voor onze gemeenten en overige relaties blijft waarmaken als hét vertrouwde en degelijke regionale huismerk. Dat is onze meerwaarde. Rob Schram, directeur RMN Soest, juni 2010
2
Soest
Zeist
Nieuwegein
RMN in Vogelvlucht De gemeenten Nieuwegein, Soest en Zeist zijn deelnemer in de Gemeenschappelijke Regeling RMN. De gemeenten Soest en Zeist hebben al hun voormalige reinigingsdiensttaken in 2000 overgedragen aan RMN (Reinigingsbedrijf Midden Nederland). De gemeente Nieuwegein is per 2008 toegetreden tot de GR RMN met de taak afvalinzameling.
Missie
Als overheidsbedrijf met een sterke lokale binding is RMN de logische partner bij het beheer van de openbare ruimte. RMN levert op duurzame en kosteneffectieve wijze een belangrijke bijdrage aan een schone leefomgeving. Strategische doelen 2008-2012 ✔ Verbreden takenpakket/werkgebied ✔ Verhogen klanttevredenheid ✔ Uitvoeren van drie innovatieve projecten met duurzaam karakter ✔ Versterken beleidsadvisering ✔ Versterken regionale worteling
Afvalinzameling, overslag en reiniging
RMN levert aan de deelnemende gemeenten zonder winstoogmerk diensten op het gebied van: afvalinzameling en overslag, schoonhouden van de openbare ruimten, zoals straatreiniging, w.o. onkruidbestrijding, bladruimen, marktreiniging, kolkenreiniging, gladheidbestrijding, alsmede plaagdieren- en ongediertebestrijding. Voorts zorgt RMN voor het beheer van minicontainers, ondergrondse- en bovengrondse verzamelcontainers. In de deelnemende gemeenten beheert en exploiteert RMN afvalbrengstations. In beperkte mate verzorgt RMN ook inzamel- en reinigingstaken voor bedrijven en particulieren.
Adviseur
Voor gemeenten is RMN als kenniscentrum tevens de adviseur bij uitstek op het gebied van afval, reinigingstaken en daaraan gerelateerde milieuzaken. Daarnaast verzorgt RMN voor de gemeenten hierover de voorlichting aan de inwoners.
3
Maatschappelijk verantwoord en duurzaam
Voor RMN is maatschappelijk verantwoord en duurzaam ondernemen het uitgangspunt van alle activiteiten. Standaard geldt dat minimaal wordt voldaan aan de wettelijke verplichtingen en vergunningsvoorwaarden. Daartoe werken wij o.a. met een milieumanagementsysteem en is RMN ISO-14001 gecertificeerd. Bij de uitvoering van onze taken werken wij zoveel mogelijk samen met lokale partners, zoals gemeenten, bedrijven, kringloopbedrijven en sociaal-maatschappelijke organisaties op het gebied van ´werkvoorziening´ en re-integratie. Wij willen onze personeelsleden een veilige, gezonde, prettige en stimulerende werkomgeving bieden, waarin eigen verantwoordelijkheid en persoonlijk initiatief centraal staan.
Bestuurlijke structuur
Elke in de Gemeenschappelijke Regeling deelnemende gemeente is met een collegelid vertegenwoordigd in het Algemeen Bestuur van de Gemeenschappelijke Regeling. De zittingsperiode van de bestuursleden is gelijk aan die van de gemeenteraden. Deze structuur borgt dat gemeenten via hun afgevaardigden nauw betrokken zijn en blijven bij het bedrijf en daar ook concrete zeggenschap in hebben.
Bestuur
Drs. J.J.L.M. Janssen Burgemeester gem. Zeist J. van Everdingen M.Sc Wethouder gem. Nieuwegein (tot 09-12-2009) A.F.M. Krijger Wethouder gem. Soest J. Oosterhof, Directeur AVU
Voorzitter AB/DB Plaatsverv.voorzitter AB/DB Lid AB/DB Adviseur van het bestuur
Ambtelijk overleg
Periodiek vindt collegiaal overleg plaats met gemeentelijke contactpersonen over zowel uitvoerende werkzaamheden als actuele beleidsaangelegenheden. Het bestuurlijk- en ambtelijk overleg doet recht aan de ‘opdrachtnemers- en opdrachtgeversrol‘. Het zorgt er tevens voor dat de neuzen van gemeenten en het uitvoerend bedrijf altijd in dezelfde richting staan.
Organisatiestructuur
RMN is een ‘platte’ organisatie met een eenhoofdige leiding. De afdeling Operationele zaken is verantwoordelijk voor alle uitvoerende werkzaamheden in de buitenruimte. Registrerende en controlerende zaken zijn ondergebracht bij de afdeling Administratie. Overige functies, zoals adviserende, beleidsspecialistische en algemene ondersteunende functies ressorteren onder de afdeling Algemene zaken.
Verzorgingsgebied
Gemeenten Nieuwegein, Soest en Zeist Aantal inwoners Aantal huishoudens (aansluitingen) Gebiedsoppervlakte
167.135 74.081 12.077 ha.
Bron: kerngegevens provincie Utrecht, juli 2009.
Hoeveelheden ingezameld afval 2009 Huishoudelijk afval t.b.v. hergebruik, recycling of andere nuttige toepassing Huishoudelijk afval te verbranden of te storten Totaal huishoudelijk afval
46.890 ton 92.060 ton
Hieronder begrepen: GFT Papier Glas Textiel Kunststof verpakkingsafval
16.036 10.871 3.713 429 265
45.170 ton
ton ton ton ton ton
Deze gescheiden ingezamelde afvalstoffen leveren gezamenlijk een CO2- besparing op van 27.584.665 kg.
Aantal personeelsleden Vaste dienst Feitelijke jaarlijkse workload
105 130 fte
(het verschil wordt veroorzaakt door seizoenswerk, dat flexibel wordt ingevuld)
Hoofdvestiging
Lange Brinkweg 81, Soest Postbus 203, 3760 AE Soest Telefoon 035 60 39 222 www.rmn.nl
Overige vestigingen Locatie Nieuwegein : Locatie Soest : Locatie Zeist :
Utrechthaven 1-3 De Schans 16 Van Renesselaan 32a, Kwikstaartlaan 13
4
Algemene gang van zaken 2009 De toetreding in 2008 van de gemeente Nieuwegein tot RMN heeft het fundament onder ons bedrijf aanzienlijk versterkt, waardoor op basis van de ‘Strategienota 20082012’ en in samenwerking met de gemeenten kan worden gewerkt aan de verdere ontwikkeling van RMN (Reinigingsbedrijf Midden Nederland) als integrale dienstverlener en adviseur op het gebied van afval, reiniging en hieraan gerelateerde milieuzaken. In 2009 is 92.060 ton huishoudelijk afval ingezameld tegen 94.758 ton in 2008. Dat is ca. 550 kilo per inwoner tegen 567 kilo in 2008. De totale omzet daalde van 16.095.000 euro in 2008 naar 15.853.800 euro. De volumedaling in het aanbod van afval wordt verklaard door de combinatie van beter scheidingsgedrag bij de inwoners én de financiële crisis waardoor minder wordt geconsumeerd en er dus ook minder afval overblijft. De crisis heeft gezorgd voor een daling van het afvalaanbod met 2,85%. Uit oogpunt van duurzaamheid ondersteunen wij het beter scheiden van afval van harte. Net zoals in vorige jaren blijven wij op het gebied van afvalpreventie en afvalscheiding adviezen uitbrengen om de inzamelresultaten van ‘zuivere’ grondstoffen verder te bevorderen.
Kwaliteit
Uit de contacten met de gemeenten blijkt dat de kostenbeheersende maatregelen op geen enkele wijze van negatieve invloed zijn geweest op de kwaliteit van onze dienstverlening. Bovendien ervaren gemeenten en andere afnemers van onze diensten de kwaliteit van ons werk als marktconform en financieel effectief. Wij zijn hier blij mee omdat voor ons als grootste bonus geldt dat gemeenten, inwoners en overige relaties tevreden zijn over de kwaliteit, omvang en kosteneffectiviteit van ons werk. De positieve ontwikkelingen bewijzen dat het besluit om de Gemeenschappelijke Regeling uit te breiden met de gemeente Nieuwegein een zeer juiste is geweest.
Kostenbeheersing
Door een scherpe interne focus op kostenbeheersing en efficiency in onze uitvoerende taken voor gemeenten is het ook in 2009 gelukt de kosten substantieel in de hand te houden. Mede daardoor konden de gemeenten Soest en Zeist de afvalstoffenheffing de afgelopen jaren op hetzelfde niveau houden en kon de gemeente Nieuwegein voor het eerst in jaren de afvalstoffenheffing verlagen. Voor de inwoners van Nieuwegein komt dit voor 2010 neer op een tariefsverlaging van 2%. In tegenstelling hiermee is de landelijke trend dat de afvalstoffenheffingen samen met o.a. de rioolrechten nog steeds stijgen. Dit blijkt uit cijfers van het CBS op basis van gemeentebegrotingen.
Het telefoonteam
Strategienota RMN 2008-2012
De tevredenheid over de gang van zaken in 2009 betekent uiteraard niet dat wij op onze lauweren kunnen rusten. Met het oog op de financiële crisis, de onvermijdelijke naweeën daarvan in de komende jaren en de stormachtige ontwikkelingen in de afval- en reinigingsbranche is het zaak om ons bedrijf en de omvang en kwaliteit van onze dienstverlening verder te ontwikkelen. Het is dan ook noodzakelijk om met volle energie te blijven werken aan de uitvoering van de in 2008 vastgestelde ‘Strategienota RMN 2008-2012’.
5
Hoofdlijnen strategienota
✔ Streven naar gematigde regionale uitbreiding. ✔ Verbreding takenpakket. ✔ Verdere verhoging klanttevredenheid. ✔ Versterken beleidsadvisering en regionale worteling.
ganisaties. Onze betrokkenheid met de branche uit zich voorts in het geven van landelijke presentaties, participatie in regionale klankbord- en werkgroepen en deelname in de redactiecommissie van het landelijke vakblad van de branchevereniging NVRD (de Koninklijke vereniging voor
Bij de ambitie om het takenpakket te verbreden denken wij niet alleen aan uitbreiding in operationele zin, maar ook in beleidsmatig opzicht, bijvoorbeeld door ons verder te ontwikkelen als Kenniscentrum voor de gemeenten op het gebied van afval, reiniging en daaruit voortvloeiende milieuzaken. Zo’n centrale aanpak van deze veelal zeer specialistische taken voorkomt dat iedere gemeente tegen hoge (personele) kosten steeds zelfs het wiel moet uitvinden. Over de rode draad in de Strategienota schreven wij in het Jaarverslag 2008: “Wij willen gemeenten als hun eigen ‘huismerk’ een breed pakket aan ‘ontzorgingsconcepten’ bieden. Anders dan bij private constructies en schaalvergrotingen mag dit streven uiteraard nimmer ten koste gaan van regionaleen gemeentelijke zeggenschap, transparantie, kwaliteit van de dienstverlening en financieel ´rendement´ voor de in RMN samenwerkende gemeenten. Een gematigde en gedoseerde uitbreiding van ons werkgebied zal op basis van ´economy of scale´ altijd een positief effect moeten hebben op de kosten van o.a. overhead, operationele kosten, investeringen, inkoop, onderhoud e.d. Schaalvergroting vermindert de kwetsbaarheid van de organisatie en biedt een brede basis voor innovatie.”
Kenniscentrum
Dankzij ons brede netwerk en de in onze organisatie reeds aanwezige kennis kunnen wij extra toegevoegde waarde en kostenbesparingen bieden aan de in RMN deelnemende gemeenten. In dit verband noemen wij als actuele voorbeelden: ✔ de advisering rond de inzameling van kunststof verpakkingsmateriaal. ✔ de verdere introductie van ondergrondse containers. ✔ het onderzoek naar de invoering van een containermanagementsysteem om daarmee zicht en grip te krijgen op het beheer en gebruik. ✔ advisering op het gebied van afvalpreventie en afvalscheiding. Voor een uitgebreider overzicht van onze activiteiten op het gebied van advisering verwijzen wij graag naar het onderdeel ‘Operationele zaken’. Dat RMN op het gebied van modern en duurzaam afvalbeheer in de branche reeds een goede naam als ‘Kenniscentrum’ heeft opgebouwd moge blijken uit het feit dat wij niet alleen door onze gemeenten regelmatig worden ingeschakeld als adviseur, maar ook door andere gemeenten, collega-bedrijven, (overheids-) instanties en brancheor-
afval- en reinigingsmanagement). Daarnaast worden wij regelmatig door branchegenoten en door leveranciers van bijvoorbeeld reinigingsapparatuur uit zowel binnen- als buitenland benaderd met het verzoek om onze kennis en ervaring te delen om te komen tot een beter product. In 2009 hebben wij op verzoek van de Kamer van Koophandel tijdens regionale bedrijvenbijeenkomsten presentaties verzorgd over duurzame bedrijfsvoering.
Duurzame ontwikkelingen
Bij al onze activiteiten staat duurzaamheid centraal. Afval is geen eindstation, maar moet zoveel mogelijk worden gebruikt als grondstof of ‘voedsel’ voor nieuw (product) leven (Cradle to Cradle). De basisgedachte is dat producten zo moeten worden ontworpen dat ze na eerste gebruik eetbaar zijn, bio-afbreekbaar of te recyclen zijn, of te verbranden zijn met terugwinning van groene energie. Met het oog op de klimaatproblematiek en het schaarser worden van grondstoffen heeft het ministerie van VROM het accent in het Landelijk Afvalstoffenplan voor de periode 2009-2015 verlegd van beheer in de afvalketen naar integraal materialen-ketenbeleid. Hiermee wil VROM de milieudruk in de afvaleindfase beïnvloeden door maatregelen voorin de productieketen. Dit moet leiden tot meer hergebruik. De eerste ervaringen zijn hoopvol. Tal van productiebedrijven hebben reeds initiatieven ontplooid om de hoeveelheid restafval te verminderen door het niet ‘weg te gooien’, maar er zinvolle bestemmingen aan te geven.
6
Vergisten en nacomposteren
Zoals reeds gemeld zullen wij ons in 2010, overeenkomstig de doelstellingen van LAP-2, buigen over mogelijkheden om gescheiden inzameling en daarmee hergebruik van ‘zuivere’ grondstoffen verder te bevorderen. In dit verband is de ontwikkeling op het gebied van vergisten én nacomposteren van groente-, fruit- en tuinafval (GFT) zeer toe te juichen. Daarvoor zijn in de loop der jaren zoveel concrete initiatieven ontwikkeld dat deze verwerkingstechniek niet meer kan worden aangemerkt als ‘eendagsvlieg’. De combinatie van vergisten en nacomposteren geldt als zeer milieuvriendelijk. In geavanceerde installaties wordt GFT namelijk omgezet in grondstof voor de productie van groene energie als biogas, elektriciteit en warmte (bijvoorbeeld voor woonwijken), waarna van de reststroom een zeer zuivere compost wordt gemaakt. Deze schone en duurzame vorm van afvalverwerking zorgt voor een aanzienlijke reductie van de uitstoot van schadelijke broeikasgassen. Het voordeel van deze verwerkingsmethode is voorts dat het regionaal en kleinschalig toepasbaar is. Het extra voordeel van regionale voor-
Duurzaamheidskompas
Uit het in 2009 uitgebrachte nationale Duurzaamheidskompas (een onderzoek van MarketResponse) blijkt dat de meerderheid (90%) van de bevolking in Nederland wil dat ons land ook in tijden van crisis verduurzaamt. Tegelijk wordt door o.a. recyclingbedrijven, de milieubeweging en afval- en milieudeskundigen al enige tijd de vrees geuit dat de ongekende concurrentiestrijd op de markt voor afvalverbranding een ernstige bedreiging vormt voor gescheiden inzameling en recycling-hergebruik van afval. Volgens het onderzoeksbureau Ffact kunnen gemeenten daarbij een belangrijke rol spelen, omdat zij de macht hebben om namens hun inwoners de ontwikkelingen te stimuleren door harde duurzaamheidseisen te stellen aan afvalinzamelaars en verwerkers. Het Rijk dicht gemeenten een belangrijke rol toe bij de transitie naar een duurzame(re) samenleving. Dit blijkt uit het feit dat het rijk lagere overheden met subsidieregelingen stimuleert om regionale en lokale klimaatinitiatieven te ontplooien om zo de uitstoot van broeikasgassen aan te pakken. Het rijk is van mening dat decentrale overheden daarvoor de aanjagers bij uitstek zijn. Mogelijkheden daarvoor zijn o.a. aanpassing aan klimaatverandering, schone mobiliteit, het stimuleren van duurzame bedrijven en duurzame vormen van afvalinzameling en verwerking, waardoor bedrijven als RMN zich kunnen ontwikkelen in de richting van ‘leverancier van CO2- reductie’.
CO2-effect inzameling afval in RMN-gebied
Ingezameld groente-, fruit- en tuinafval
zieningen is dat niet met afval hoeft te worden gesleept, waardoor veel milieubelasting wordt vermeden. Het GFT uit ons verzorgingsgebied wordt thans verwerkt in een gecombineerde vergistings-nacomposteringsinstallaties van VAR in Wilp en levert zo via een omweg uiteindelijk de brandstof voor de ‘aardgasvoertuigen’ die wij in 2010 in bedrijf nemen.
In de afvalhiërarchie geldt preventie als de ideale optie. Een goede tweede plaats wordt ingenomen door het gescheiden inzamelen van herbruikbaar afval/materiaal. Gescheiden inzameling levert ten opzichte van afvalverbranding met energieterugwinning een besparing op aan steeds schaarser wordende grondstoffen. Een belangrijk voordeel van gescheiden inzameling is dat daarmee een forse reductie kan worden gerealiseerd aan uitstoot van CO2. Als voorbeeld: In 2009 heeft RMN 265 ton plastic (kunststof verpakkingsafval) ingezameld. Hiermee is een emissie aan CO2 voorkomen van 689.000 kilo. In het restafval zit potentieel echter nog 10.523 ton plastic. Uitgaande van de scheidingsdoelstelling van het LAP/ GAP is voor deze reststroom een C O2-besparing haalbaar van 6.518.265 kilo. Als - in een ideale situatie - de totale hoeveelheid plastic gescheiden zou worden ingezameld, loopt de CO2-besparing zelfs op tot 28.048.808 kilo. Deze getallen maken duidelijk dat het zeer zinvol is om het scheidingsgedrag van inwoners zoveel mogelijk te stimuleren. Het overzicht ‘CO2-effect gescheiden afval in RMN-gebied’ laat de effecten zien van het gescheiden inzamelen van diverse afvalstromen.
7
CO2-effect gescheiden inzameling afval in RMN-gebied
Gescheiden CO2-besparing Nog in ingezameld (kg) restafval in 2009 (ton) (ton)
GFT Papier Glas Textiel Kunststoffen
16.036 10.871 3.713 429 265
2.373.328 21.850.710 1.199.299 1.472.328 689.000
Scheidings- Mogelijke percentage CO2-besparing op dit (kg) moment
8.644 5.781 1.718 1.029 10.523
65 65 68 29 2
3.652.570 33.470.466 1.754.246 5.002.825 28.048.808
Huidige scheidings- doelstelling uit LAP/GAP
CO2besparing bij doelstelling (kg)
14.252 12.489 4.888 729 2.507
2.109.359 25.102.849 1.578.822 2.501.412 6.518.265
Autokilometers
Gerealiseerde CO2-besparing in kilo's 27.584.665, bespaart: CO2-besparing bij 100% hergebruik 71.928.915, bespaart: CO2-besparing bij behalen doelstelling 37.810.708, bespaart:
146.198.725 44.135.464 381.223.248 115.086.263 200.396.750 60.497.132
KWH elektra
m3 gas
16.550.799 43.157.349 22.686.425
Bronnen: Afvalstromenoverzicht RMN; AVU, sorteerproeven; Agentschap.nl
Milieubeleidsverklaring, ISO-14001
Wij onderschrijven de noodzaak om permanent te streven naar de meest duurzame vorm(en) van afvalinzameling en verwerking. Om duurzaam ondernemen te integreren in alle lagen van de organisatie werken wij met een milieubeleidsverklaring, waarin onze normen en waarden zijn vastgelegd. Wij verplichten ons daarmee om milieubelasting te voorkomen en continu te streven naar verbetering van de milieuprestaties. Uitgangspunt is dat wij bij al onze werkzaamheden minimaal willen voldoen aan de geldende vergunningsvoorwaarden en milieuwet- en regelgeving. De milieubeleidsverklaring staat op onze website en is voor iedereen beschikbaar. Om het geformuleerde milieubeleid effectief en controleerbaar in alle geledingen van onze organisatie te borgen, werken wij met een milieumanagementsysteem conform ISO-14001. Naast de periodieke interne audits, wordt jaarlijks een formele externe audit gehouden door een daartoe erkend bureau. De audit voor 2009 is succesvol afgesloten. Eén keer in de drie jaar wordt een certificeringsaudit ‘in volle omvang’ gehouden. Voor RMN gebeurt dit in 2010. Conform de opzet van de ISO-certificering wordt bij alle audits ook gecontroleerd of bedrijven structureel blijven streven naar verbetering van werkprocessen en milieuprestaties.
Verbeterprestaties
In 2009 hebben wij extra aandacht besteed aan meetgegevens als brandstofverbruik en energieverbruik. Nadat wij al in 2008 voor de onkruidbestrijding in Soest over zijn gestapt op de milieuvriendelijke ‘WAVE-methode’ (Water Als Vitaal Element), waarbij geen chemische- of andere bestrijdingsmiddelen worden gebruikt, maar heet water, is dit in 2009 uitgebreid naar Zeist. Verder hebben wij in 2009 besloten tot de aanschaf van ons eerste voertuig met aardgasmotor. Medio 2010 nemen wij dit eerste voertuig in gebruik. Verder zijn de laatste ‘oude’ voertuigen voorzien van een roetfilter. Duurzaam ondernemen betekent overigens ook dat wij permanent letten op mogelijkheden om menskracht, middelen en grondstoffen zo efficiënt mogelijk in te zetten. Deze kritische blik heeft
in 2009 voor onze inzameling geresulteerd in een besparing van ruim 8000 manuren.
Transparant
Als maatschappelijk verantwoorde organisatie streven wij naar de grootst mogelijke transparantie over de uitvoering en resultaten van ons werk naar de in RMN deelnemende gemeenten en andere belanghebbenden. Naast de reguliere rapportages aan het bestuur brengen wij daarom periodiek een ‘Raadsbrief’ uit om de diverse gemeenteraden te informeren over de ontwikkelingen binnen onze organisatie en in afvalland. De deelnemende gemeenten ontvangen ieder kwartaal de kengetallen van o.a. afvalstromen, meldingen en klachten en een verslag over de voortgang van werkzaamheden en wetenswaardigheden. Andere belanghebbenden informeren wij onder andere via regelmatige klantcontacten en door publicaties in regionale bladen en het uitbrengen van persberichten.
Samenwerking
Naast de intense samenwerking met de in RMN deelnemende gemeenten streven wij ook naar duurzame relaties met andere partijen in ons verzorgingsgebied. Een voorbeeld daarvan is onze samenwerking met kringloopbedrijven en het werkvoorzieningschap Eemfors. Kringloopbedrijven zijn deels op ons werkterrein actief. Samenwerking is extra belangrijk omdat de afvalketen daardoor optimaal kan worden gesloten. Daarom hebben wij in 2009 overleg gevoerd met de kringloopbedrijven in Soest en Nieuwegein over intensivering van de samenwerking. Met het kringloopbedrijf in Zeist werd reeds eerder een samenwerkingscontract gesloten. De samenwerking met kringloopbedrijven zorgt er tevens voor dat wij de gemeenten nog zuiverder afvalstromenoverzichten kunnen leveren, waardoor lokaal beleid zo nodig kan worden bijgesteld. Met het werkvoorzieningschap Eemfors werken wij samen bij het schoonhouden van openbare ruimten. Waar mogelijk stellen wij leer- en werkervaringsplekken beschikbaar aan sociale diensten en andere organisaties op het gebied van werkvoorziening.
8
Operationele zaken Alle in het verzorgingsgebied van RMN vrijkomende huishoudelijke afvalstoffen worden door RMN ingezameld c.q. overgeslagen en afgevoerd naar be- of verwerkingsbedrijven. Diverse afvalstromen zamelen wij huis-aan-huis in (restafval, GFT, papier en grof huishoudelijk afval op afroep). Voor overige afvalstromen beschikken wij over wijkcontainers c.q. afvalbrengstations.
Over heel 2009 is in totaal 2900 ton minder (3%) aan afval ingezameld in het RMN-gebied. Dit is een ‘overall’ beeld voor zowel het recyclebare- als het restafval. Duidelijk is wel dat de consument minder weggooit en de aanschaf van grotere huishoudelijke goederen (zoals meubilair) uitstelt.
In de tweede helft van het verslagjaar is begonnen met de huis-aan-huis inzameling van kunststof verpakkingsafval. In samenwerking met de gemeenten streven wij er naar het aandeel herbruikbare, recyclebare reststoffen door betere scheiding verder op te Ingezameld huishoudelijk afval voeren. (hoeveelheden in tonnen) 2009 2008
Inzameling
In 2009 is 45.170 ton huishoudelijk afval ingezameld ten behoeve van hergebruik, recycling of andere nuttige toepassing tegen 45.525 ton in 2008. Voorts werd 46.890 ton te verbranden of te storten huishoudelijk afval ingezameld tegen 49.233 ton in 2008. Dat de kredietcrisis zich ook uit in het afvalaanbod is reeds vermeld.
Afval voor hergebruik, recycling of andere nuttige toepassing Papier 10.871 Glas 3.713 Textiel 429 KCA 252 GFT 16.036 Grof tuinafval 2.617 Wit- en bruingoed 829 Metalen (ferro/non-ferro) 1.053 Hout 3.663 Schoon puin 3.988 Autobanden 16 Reinigbare grond 1.316 Kunststof 265 Harde kunststof/PVC 75 Herbruikbaar huisraad Kringloop 47 Totaal
45.170
Te verbranden of te storten afval Restafval 40.329 Grof (rest) afval 5.476 Verontreinigd puin 909 Asbest 51 Dakbedekking 125 Totaal
46.890
11.079 3.794 599 250 15.713 2.632 879 1.103 4.006 3.863 22 1.253 138 194 45.525
41.536 6.222 1.288 49 138 49.233
9
Afvalscheiding
In 2008 werd in ons verzorgingsgebied gemiddeld 567 kg afval ingezameld tegen 622 kg landelijk en 524 kilo voor Europa. In 2009 werd in ons verzorgingsgebied gemiddeld 550 kilo afval per inwoner ingezameld. Dit is een daling van 17 kilo’s ten opzichte van 2008. Samenstelling hoeveelheid afval per RMN-inwoner: Storten Verbranden Recycling Composteren
6 kilo 274 kilo 158 kilo 112 kilo
Door ons, samen met de gemeenten, te richten op een verbetering van het scheidingsgedrag van inwoners, zijn nog veel voordelen te behalen.
Landelijke discussie kunststof inzameling
Twee jaar geleden sloten VROM, VNG en het verpakkende bedrijfsleven een akkoord over de gescheiden inzameling en recycling van verpakkingen. Het akkoord loopt in 2012 af. Het ministerie van VROM heeft de landelijke doelstelling voor recycling van kunststof verpakkingsafval vastgesteld op 38% in 2010 en 42% in 2012. Deze 42% is inclusief het kunststof dat wordt geproduceerd door bedrijven. RMN heeft alleen te maken met het kunststof verpakkingsmateriaal van huishoudens. Hoewel inmiddels 406 van de 431 gemeenten kunststof verpakkingsafval gescheiden inzamelen, is de discussie over dit onderwerp nog niet afgesloten. Over de kosten, de vergoeding aan gemeenten en de wijze van inzameling aan de bron van kunststof verpakkingsafval is en wordt landelijk nog veel en vaak in heftige bewoordingen gesproken. Met name de discussie rond bronscheiding versus mechanische nascheiding houdt de gemoederen bezig. Voorstanders van mechanisch nascheiden stellen dat het milieurendement bij die methode aanzienlijk hoger is. Op diverse plaatsen in het land zijn daarmee al proeven gedaan, die dit volgens de initiatiefnemers ook aantonen. Het ministerie van VROM heeft aangekondigd dat in de loop van 2010 landelijke inzamelgegevens beschikbaar komen. Ondertussen maakte de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) begin 2010 bekend dat onderzoek wordt gedaan naar de kosten, tarieven en effecten van zowel bronscheiding als nascheiding. Dit onderzoek wordt naar verwachting in augustus 2010 afgerond. Aan de hand daarvan zullen de vergoedingen aan gemeenten voor de gescheiden inzameling van kunststof verpakkingsafval voor 2011 en 2012 worden vastgesteld. Voorts verklaarde de VNG een nieuwe discussie over het toch invoeren van statiegeld op petflesjes en andere kunststofverpakkingen niet uit te willen sluiten. In april 2010 nam de Tweede Kamer een motie aan die het mogelijk maakt om statiegeld in te voeren op kleine plasticflessen. De discussie krijgt ongetwijfeld nog een vervolg. Met het oog op noodzakelijke investeringen voor de lange termijn is het voor gemeenten gewenst dat er snel eenduidige afspraken komen over de wijze van inzameling en verwerking van kunststof verpakkingsafval en over de vergoedingsregelingen.
Huis-aan-huis inzameling
In vorige jaren hebben wij meegedaan aan de landelijke proef voor het inzameling van kunststof verpakkingsafval, in de volksmond ‘plastic inzameling’ geheten. Op basis van de landelijke proef zijn de vergoedingstarieven voor gemeenten bepaald, waarna RMN de gemeenten heeft geadviseerd om huis-aan-huis in te gaan zamelen met plastic zakken. De voornaamste argumenten hiervoor waren: betere inzamelresultaten, beperking van de kosten en een snelle invoering. Gemeenten hebben conform het advies besloten voor een combinatie van huis-aan-huis inzameling en brenglocaties. Soest startte hiermee in juni, Nieuwegein in oktober en Zeist in november. Soest trapte af met een ‘plastic hero show’. Hoewel het nog te vroeg is om definitieve conclusies te kunnen trekken over de gescheiden (bron)inzameling, beoordelen wij de tussenresultaten als redelijk positief. In de eerste maanden van deze actie is 3,7 kilo kunststof verpakkingsafval per huishouden ingezameld. Wij verwachten dat dit in 2010 zal oplopen tot 9,3 kilo per huishouden. Voor een rendabele inzameling is een respons nodig van 12 tot 15 kilo
per huishouden. Met gerichte acties zullen wij samen met de gemeenten in 2010 proberen de respons verder te verbeteren. Naar schatting zit in het restafval nog ongeveer 56 kilo plastic grondstof, dat geschikt is voor recycling. Als dit door voor- of nascheiding uit de afvalstromen kan worden gehaald, is een besparing te realiseren van de uitstoot van meer dan 28 miljoen kilo CO2. Inmiddels heeft de gemeente Nieuwegein besloten de inzamelfrequentie in 2010 te verhogen van één keer per maand naar één keer in de twee weken. In Soest en Zeist zijn de bovengrondse containers in de loop van 2009 voorzien van bredere inwerpopeningen waardoor de afgifte makkelijker is geworden.
10
Verwerking kunststofmateriaal
Voor de verwerking van het ingezamelde kunststofmateriaal is in Nederland nog geen capaciteit beschikbaar. Daarom wordt het materiaal voorlopig nog afgevoerd naar bedrijven in Duitsland. Nedvang (de stichting die is opgericht om gemeenten bij de inzameling en recycling te ondersteunen) heeft deze bedrijven verplicht tot een recyclebare output van minstens 70%. Volgens Nedvang wordt hieraan voldaan: 73% van het plastic afval is geschikt voor materiaalhergebruik, 23% wordt gebruikt voor nuttige toepassing en de overige 4% is een restfractie, die wordt verbrand. Nedvang zal in 2010 een aanbestedingsprocedure starten voor de bouw en exploitatie van enkele (gedacht wordt aan twee of drie) verwerkingsinstallaties in Nederland.
Afvalinzameling met zijlader
Inwoners krijgen uitleg bij het plaatsen van een ondergrondse container
Sinds 2008 wordt in Zeist bij zestig procent van de huishoudens in de laagbouw het afval ingezameld met behulp van de arbeidsvriendelijke en veilige zijlader in plaats van met de traditionele achterlader. In Nieuwegein werd het afval in 2008 nog geheel ingezameld met de traditionele achterlader. Hier is in 2009 een start gemaakt met de inzet van de zijlader. Na een gewenningsperiode voor de inwoners én een striktere handhaving wordt nog maar weinig afval verkeerd aangeboden. De inzameling per zijlader wordt in 2010 uitgebreid. Soest zamelt het afval inmiddels bij 90% van de huishoudens in de laagbouw in met de zijlader. Hiermee is het maximale bereikt. Binnen
ons verzorgingsgebied bedienen wij thans in de laagbouw met acht zijladers ruim de helft van alle huishoudens.
Diverse inzamelingsactiviteiten
Traditiegetrouw leveren wij afvalcontainers voor diverse evenementen, zoals vrijmarkten en wielerkoersen. RMN verzorgt ook het opruimen van het afval na de feestelijkheden. In samenwerking met diverse verenigingen verzorgt RMN in de gemeenten de inzameling van papier. De opbrengst komt ten goede aan de verenigingen. Voor ons telt vooral dat de wijken schoon blijven, dat papier wordt gescheiden en dat wij door deze manier van samenwerken de relatie met gemeenten en inwoners verstevigen. In de zomermaanden zamelen wij in de gemeente Zeist wekelijks groente-, fruit- en tuinafval in.
Ondergrondse containers
Inzameling met zijlader
Steeds meer gemeenten vervangen bovengrondse containers door ondergrondse containers. Het voordeel hiervan is dat de omgeving schoon blijft en dat afvaltoeristen weg blijven, omdat de containers alleen toegankelijk zijn voor een geselecteerde groep bewoners. In de gemeente Soest is het aantal ondergrondse containers in 2009 met 55 stuks uitgebreid naar 150. In 2010 komen daar nog circa 20 containers bij. Dit betekent dat bovengrondse containers in Soest dan vrijwel geheel uit het straatbeeld zijn verdwenen. De gemeente Nieuwegein heeft in overleg met de woningbouwverenigingen besloten
11
alleen ondergrondse containers te plaatsen bij de hoogbouw. Aankoop en plaatsing zijn verzorgd door RMN. Bij een probleemlocatie in deze gemeente stonden afvalcocons die drie keer per week werden geleegd. Dit zorgde voor veel zwerfafval en ander overlast. Daarom besloot de gemeente medio 2009 om de cocons dagelijks te legen. In maart 2010 is besloten hier ondergrondse containers te plaatsen. Voor alle gemeenten verzorgt RMN het beheer en de uitgifte van toegangspasjes of chips voor de containers en het beheer van de toegangscontrolesystemen. In het algemeen geldt dat de overstap naar ondergrondse containers leidt tot een schonere omgeving, grotere veiligheid voor het inzamelpersoneel en minder voertuigbewegingen. Daarmee is het tevens duurzamer en vergroot het de efficiency van de inzameling.
Afvalbrengstations
Elke ‘RMN’- gemeente beschikt over een afvalbrengstation. RMN heeft het totale beheer over deze afvalbrengstations, incl. de zorg en het beheer van de noodzakelijke milieuvergunning. De provincie Utrecht heeft toegestaan dat RMN met betrekking tot de milieuvergunning zelfcontrolerend is. De afvalbrengstations zijn de afgelopen jaren lokaal aangestuurd. Om het beheer van de stations te optimaliseren, is in 2009 besloten om met ingang van 2010 een teamleider aan te stellen voor het totale beheer van alle stations. Het bestaande afvalbrengstation in Zeist voldoet niet meer aan de eisen en omdat er op die locatie geen mogelijkheden zijn om dit verbeteren, is gekozen voor een nieuwe centraal gelegen locatie. In 2008 is daarvoor een voorlopig koopcontract getekend. De verdere realisatie heeft vervolgens vertraging opgelopen door bezwaren die zijn ingediend bij de Raad van State tegen het bestemmingsplan. Het wachten is op de uitspraak van de Raad van State.
Legen van ondergrondse containers
gebouwd. Uit het hierna volgende overzicht van een aantal reinigingstaken blijkt dat wij ook in deze ‘tak van sport’ behoren tot de toppers met veel expertise in huis.
Reiniging op basis van beeldbestek
Onze reinigingsactiviteiten zijn gebaseerd op het werken met schoonheidsgraden en beeldbestekken. Deze resultaatgerichte aanpak maakt het mogelijk ´risicoplekken´ objectief te inventariseren, waardoor een kosteneffectieve aanpak mogelijk is. Richting gemeenten hebben wij ons verplicht om bij het straatvegen en onkruidbestrijding te werken op basis van ‘beeldbestek’. Zowel wat betreft
Reinigingstaken
Net als in 2008 zetten wij circa 75% van de uitvoeringscapaciteit in op afvalinzameling en 25% op reinigingstaken als straatvegen, onkruidbestrijding, gladheidsbestrijding, kolkenreiniging en ongediertebestrijding. Deze 25% is geen ‘ondergeschoven’ kindje. Deze reinigingstaken behoren ook tot onze corebusiness. Zowel de afvalinzamelings- als de reinigingstaken zijn bij de oprichting van RMN aan ons overgedragen en vormen de basis waarop het bedrijf is
Ongediertebestrijding
12
Wenen hebben in september 2009 een bezoek gebracht aan ons bedrijf om zich te oriënteren op het gebruik van de WAVE-machine bij het milieuvriendelijk bestrijden van onkruid. Op moeilijk toegankelijke plaatsen, zoals bij paaltjes of verkeersgeleiders, maken wij sinds 2009 gebruik van een voertuig dat is voorzien van een handwave. Deze handwave wordt hydrostatisch - en daardoor zeer schoon - aangedreven. De opbouw is speciaal voor RMN ontworpen, waardoor dit voertuig in de zomer bruikbaar is voor de bestrijding van onkruid en bij gladheid in de winter kan worden ingezet voor het strooien van zout op bijvoorbeeld fietspaden.
Zwerfafval, bladactie
RMN en Eemfors werken samen bij het opruimen van bladeren
de kwaliteit van het werk als wat betreft gebruikskosten geldt deze methode in Nederland als meest effectief. De nationale normen voor het ‘beeldbestek’ zijn opgesteld door het CROW, het nationale kennisplatform voor infrastructuur, verkeer, vervoer en beheer van de openbare ruimte. Deze methode is een combinatie van beelden en beschrijvingen, waarmee objectieve schoonheidsgraden zijn vast te stellen; het zogenaamde beeldbestek. De kwalificaties van beeldbestekken lopen van A+, A tot en met D. A+ staat hierbij voor geheel schoon en D staat voor zeer vervuild. Met behulp van de beeldbestekken kunnen opdrachtgever en opdrachtnemer concrete afspraken maken over de kwaliteit van de uit te voeren reinigingswerkzaamheden. In ons gebied zijn met de gemeenten Soest en Zeist afspraken gemaakt dat wij in winkelgebieden werken volgens beeldbestek A en voor woonwijken volgens beeldbestek B. De gemeenten zijn tevreden over onze aanpak en de behaalde resultaten. Onafhankelijke monitoring heeft aantoond dat wij ruimschoots voldoen aan de met de gemeenten afgesproken kwaliteitsniveaus.
Met de gemeente Soest en het werkvoorzieningschap Eemfors werken wij samen. Zo hebben de door RMN ingezette coördinatoren samen met medewerkers van het sociaal werkvoorzieningschap Eemfors de hele gemeente Soest in een periode van zes weken in ploegverband bladvrij gemaakt. Daarbij werd 800.000 kilo bladafval ingezameld.
Overige taken
Naast de beschreven RMN-diensten als afvalinzameling en straatreiniging houden wij in Zeist en Soest de kolken (stoepputjes) schoon en gangbaar. Met het in 2009 in gebruik genomen KAS-systeem (Kolkenzuiger-administratiesysteem), kunnen wij kolken digitaal inmeten en storingen snel lokaliseren. Dit maakt het mogelijk gemeenten
Van onkruidbestrijding naar onkruidbeheersing
Reinigingsbedrijven in Nederland stappen voor het bestrijden van onkruid geleidelijk over op de milieuvriendelijke WAVE-methode (Water Als Vitaal Element). Bij deze methode wordt onkruid niet bestreden met bestrijdingsmiddelen, maar met behulp van sensorgestuurde heetwaterbesproeiing, waardoor de wortels van het onkruid afsterven. De introductie van deze methode is aanleiding geweest om ook voor onkruidbestrijding over te gaan op beeldbestek. RMN gebruikt de WAVE-methode in de gemeenten Soest en Zeist. De WAVE-machine is zo geavanceerd dat de medewerkers voor ze er mee aan de slag mogen een uitgebreide gebruikvaardigheidstraining krijgen. Vertegenwoordigers van de stad
WAVE
13
gericht te adviseren over de staat van het onderhoud en te ondernemen acties. In overleg met de leverancier van het KAS-systeem is in 2009 een uniek en perfect werkend systeem ontwikkeld. Dit systeem is vanaf 1 januari 2010 operationeel. Collega-bedrijven komen sinds die tijd regelmatig op werkbezoek voor een demonstratie, waar onze medewerkers graag en ook trots hun medewerking aan verlenen. Ongedierte- c.q. plaagdierbestrijding vindt vooral plaats voor de wettelijke gemeentelijke taken van dierplagen, zoals muizen en ratten. Onze ongediertebestrijder (plaagdierbestrijder) geeft gerichte adviezen aan inwoners inzake de bestrijding en/of voorkoming van plaagdieren. Tijdens de zomermaanden komt de ongediertebestrijder regelmatig in actie om, op verzoek en tegen betaling, een wespennest te verwijderen. Overzicht 'Afvalstoffen uit reiniging' (hoeveelheden in tonnen) 2009
2008
Bladeren Veegvuil (incl. kolkslib)
801 2.681
800 2.423
Klachten en meldingen
Klachten en meldingen gelden bij uitstek als instrumenten om de uitvoering van ons werk te verbeteren. Elke via de speciale servicelijn binnenkomende klacht of melding wordt na registratie zo snel mogelijk afgehandeld. Dit kan variëren van een simpele oplossing door een vergeten container alsnog te legen tot het oplossen van een structurele klacht door bezoek van een medewerker aan de desbetreffende klant. Ook instructie aan medewerkers bij terugkerende klachtenpatronen maakt deel uit van onze oplossende aanpak. De klachten variëren van het niet (goed) legen van containers, het vol zijn van containers, kapotte containers, te veel onkruid tot het niet ophalen van bijvoorbeeld grof afval. Dat het niveau van onze klachtenbehandeling zeer hoog is, blijkt uit het volgende voorbeeld. Op ruim 4 miljoen klantcontacten per jaar is het aantal klachten over niet- of niet goed geleegde minicontainers (nog geen 1200, ofwel 0,03%) zeer gering. Dit laat onverlet dat elke klacht c.q. melding steeds opnieuw onze volle aandacht krijgt.
Gladheidsbestrijding
De strenge winter van 2009-2010 telde in totaal 41 landelijke sneeuwdagen en begon half december. Sinds 1979 is dit niet voorgekomen. De plotseling invallende winter waarbij op veel plaatsen tot 25 centimeter sneeuw viel, verraste het hele land en daarmee ook de reinigingsdiensten. Bovendien stokte de landelijke distributie van strooizout binnen de kortste keren. Voor RMN had dit allemaal
ook zo z’n gevolgen bij de gladheidsbestrijding in Soest en Zeist. Onze strooiploegen moesten lange dagen en nachten maken om doorgaande wegen en fietspaden berijdbaar te houden. Een compliment aan deze teams is daarvoor zeker op z’n plaats. Door het extreme winterweer, het gebrek aan strooizout en de keus van gemeenten om primair de doorgaande wegen berijdbaar te houden, waren er helaas geen mogelijkheden om de overige straten sneeuwvrij te maken.
Voertuigonderhoud
Voor de uitvoering van onze werkzaamheden beschikken wij over een uitgebreid en volgens de laatste milieu- en veiligheidseisen ingericht voertuigenpark. Sinds de oprichting van de Gemeenschappelijke Regeling maken wij voor een groot deel van het voertuigenonderhoud gebruik van de werkplaats van de gemeente Soest. In de loop van de jaren is de capaciteit van deze werkplaats steeds meer ingezet voor het onderhoud van ons wagenpark. Op verzoek van de gemeente Soest is in 2009 na uitvoerig onderzoek besloten deze werkplaats met ingang van 1 juni 2010 op te nemen in RMN. Bij de besluitvorming is ook de optie van uitbesteding onderzocht. De conclusie was dat uitbesteding aan de markt leidt tot een grote kostenstijging. In Zeist en Nieuwegein maken wij voor het dagelijkse (snelle) onderhoud gebruik van de daar aanwezige gemeentelijke werkplaatsen.
Schone voertuigen
Bij de aanschaf van voertuigen houden wij rekening met de meest recente eisen op het gebied van milieu, veiligheid en duurzaamheid. Zo nodig worden aanpassingen aan bestaande voertuigen uitgevoerd. In 2008 en 2009 zijn dertien voertuigen voorzien van een (gesloten) roetfilter, waarmee een uitstootreductie van schadelijke stoffen van 70% is gerealiseerd. Eind 2010 zullen alle voertuigen
14
om voor nieuwe voertuigen en ander materieel nog alleen gebruik te maken van biologische hydraulische olie. Zelfs indien dit betekent dat er verschillende soorten olie moeten worden aangeschaft omdat fabrikanten anders de werking van het voertuig c.q. materieel niet garanderen. Biologische olie is minder milieubelastend bij lekkages of ander olieverlies, bijvoorbeeld bij het aan- en loskoppelen van aanhangers.
Communicatie
Voor de communicatie met en de voorlichting aan de inwoners over afvalinzameling, afvalscheiding, reiniging e.d. maken wij gebruik van een eigen voorlichtingsrubriek in de gemeentelijke huis-aan-huisbladen. Ook distribueren wij ieder jaar huis-aan-huis een afvalkalender. Voorts organiseren wij excursies voor scholieren en andere belangstellenden aan de afvalbrengstations en ontmoeten wij de inwoners tijdens buurtcontacten en wijkavonden. Wij krijgen steeds meer aanvragen voor excursies van scholieren. Onder het motto ‘Jong geleerd, is oud gedaan’ werken wij daar graag aan mee om het scheidingsgedrag te stimuleren. zijn voorzien van een roetfilter of beschikken over euro 4 of euro 5 motor. Dit zijn scherpe Europese emissiestandaarden die er voor moeten zorgen dat voertuigen zo min mogelijk schadelijke stoffen uitstoten. In 2008 is een onderzoek begonnen naar de mogelijkheden om (aard)gas te gebruiken als energiebron voor onze inzamelvoertuigen. Aardgas is namelijk minder milieubelastend dan gebruik van diesel. Bovendien maken ‘aardgasvoertuigen’ aanzienlijk minder lawaai dan voertuigen die op een traditionele brandstof rijden. In 2009 is de bestelprocedure voor de eerste auto die kan rijden op aardgas opgestart. Omdat aardgas, net als olie, een primaire eindige brandstof is, is dit voertuig ook geschikt om t.z.t. over te schakelen op het nog milieuvriendelijker biogas (bijvoorbeeld afkomstig van vergisting van groenafval). Naar verwachting wordt het eerste aardgasvoertuig medio 2010 ingezet. In algemene zin geldt dat wij alle opties die kunnen bijdragen aan een (nog) lagere milieubelasting door onze voertuigen nauwlettend onderzoeken en waar mogelijk introduceren. Zo is reeds in 2008 besloten
Adviezen en projecten
De uitvoerende werkzaamheden van RMN worden in overleg met de gemeenten zorgvuldig voorbereid en waar nodig verbeterd. Hiertoe worden, zowel voor ons eigen directe werk als voor de advisering aan gemeenten over lokale aanpassingen, nieuwe ontwikkelingen in de markt
RMN-stand bij de landelijke Democratiedag
15
gevolgd en zo nodig nader onderzocht. Op basis daarvan brengen wij - gevraagd en ongevraagd - adviezen uit ter verbetering van o.a. afvalinzameling, afvalscheiding, reiniging en afvalbeheer. Kunststofinzameling In 2008 hebben wij proeven begeleid en uitgevoerd voor de inzameling van kunststof in de gemeenten Soest en Zeist. Op basis daarvan heeft de gemeente Soest besloten om op 1 juni 2009 te starten met huis-aan-huis inzameling met zakken. De andere gemeenten volgden in de loop van het jaar. Kolkenreiniging RMN verzorgt in de gemeenten Soest en Zeist de reiniging van kolken (rioolputten). Op verzoek van de gemeente Zeist hebben wij in 2009 een Kolkenzuiger Administratie Systeem (KAS) geïntroduceerd. Hiermee kunnen kolken digitaal in kaart worden gebracht en kan ook de staat van onderhoud worden weergegeven en geregistreerd. In 2009 is dit systeem geïntroduceerd. Ook andere gemeenten kunnen van dit systeem gebruik maken. Container Management Systeem In 2008 heeft RMN van de deelnemende gemeenten de opdracht gekregen om te onderzoeken welk Container Management Systeem (CMS) nodig is om uitgezette minicontainers te registreren en zo de uitgifte en gebruikskosten van de minicontainers goed uit te kunnen voeren. Het CMS-systeem maakt het ook mogelijk om illegaal gebruik van containers op te sporen. Dit advies- en begeleidingsproject is in 2009 afgerond.
Kolkenreiniging
Kantoor- winkel- en dienstenafval Op grond van onze advisering heeft de gemeente Soest het adressenbestand voor KWD- afval (Kantoor-, Winkelen Dienstenafval) geheel aan ons overgedragen, waardoor wij vanaf 2009 in eigen beheer het KWD- afval in de gemeente Soest inzamelen. Hierdoor is conform onze advisering, een duidelijkere scheiding tussen huishoudelijk- en KWD- afval ontstaan. ‘Doe meer met afval’ In het verslagjaar is onder regie van de AVU (Afvalverwijdering Utrecht) gestart met de provinciale campagne ‘Doe meer met afval’. RMN participeerde in de projectgroep en heeft van harte meegewerkt aan de voorbereiding en de daadwerkelijk uitvoering in 2010. Met deze actie wil AVU het gescheiden inzamelen en nuttig hergebruik van afval extra stimuleren. Wet- en regelgeving Op het gebied van wet- en regelgeving staan wij de gemeenten bij met voorlichting en advies.
Inwoners ontvangen hun chip voor ondergrondse container
16
Personeel en organisatie De integratie van de medewerkers die vanuit de gemeente Nieuwegein zijn overgekomen naar RMN is tot ieders tevredenheid verlopen. Bij de indiensttreding in 2008 van deze collega´s is de afspraak gemaakt dat na een jaar de functiebeschrijvingen en functiewaarderingen voor de gehele organisatie onder de loep zouden worden genomen. Eind 2008 is in navolging van de gemeente Soest gekozen voor een ander functiewaarderingssysteem (RATO). Hierbij ligt de nadruk in de beschrijving en de waardering op algemeen omschreven generieke functies. Dit project is in de loop van 2009 succesvol afgerond. Alle medewerkers zijn geïnformeerd over de beschrijving en waardering van hun functie.
Competenties
In het verlengde van de introductie van het nieuwe functiewaarderingssysteem is in 2009 aandacht besteed aan de vormgeving en definiëring van competenties en competentieprofielen. Dit instrument zal de komende jaren een belangrijke rol spelen bij de persoonlijke ontwikkeling van de medewerkers en de functiebeoordelingen. Als kerncompetenties gelden voor alle functies de volgende elementen: flexibiliteit, resultaatgerichtheid, klantgerichtheid en integriteit. Omdat medewerkers steeds meer een zelfstandige rol en een eigen verantwoordelijkheid krijgen voor hun werk is tevens de competentie ‘zelfstandig werken’ een belangrijk instrument.
Formatie
De vaste personeelsformatie is gestegen van 103 in 2008 naar 105 personen per 31 december 2009, waarvan 89 mannen en 16 vrouwen. Gelet op seizoenswerkzaamheden, vakanties e.d. zijn op jaarbasis circa 130 formatieplaatsen nodig. Uit oogpunt van efficiency maken wij voor deze tijdelijke werkzaamheden gebruik van tijdelijke menskracht.
Leeftijdsopbouw
Ruim 50% van het personeelsbestand is ouder dan 45 jaar. Dit is een toename van 2% ten opzichte van 2008. Omdat onze organisatie een zeer gering verloop kent, ligt voor de komende jaren een verdere vergrijzing in de lijn der verwachting. Met het oog op de continuïteit wordt bij de werving van nieuw personeel rekening hiermee gehouden.
Werkplaats
Ziekteverzuim
Het ziekteverzuimpercentage is in het verslagjaar uitgekomen op 9,85 % tegen 8,36 % in 2008. Dit percentage wordt voor een belangrijk deel beïnvloed door een verhoudingsgewijs groot aantal langdurige zieken. Het kortdurend en middellang verzuim is redelijk stabiel ten opzichte van 2008. Dit neemt niet weg dat ziekteverzuim en een goede begeleiding belangrijke punten van aandacht zijn en blijven. Continue aandacht en goede begeleiding dragen er toe bij om het ziekteverzuim te beheersen en re-integratie te bevorderen.
ARBO en BHV
Na een in 2008 uitgevoerde Risico Inventarisatie en Evaluatie bleek dat op onderdelen van de bedrijfsvoering aanpassingen wenselijk waren. Deze verbeterpunten waren opgenomen in een plan van aanpak, die in 2009
17
Ondernemingsraad (OR)
grotendeels al zijn aangepakt en opgelost. De gezondheid van de medewerkers in de zin van een gezonde, veilige en prettige werkplek beschouwen wij als een belangrijk punt van aandacht. Om in voorkomende gevallen snel te kunnen handelen, zijn op alle RMN-locaties voldoende opgeleide bedrijfshulpverleners (bhv-ers) aanwezig. Jaarlijks wordt een op de betreffende locaties toegesneden oefening gehouden. Alle bhv-ers hebben in 2009 een herhalingscursus gevolgd. Wij zijn blij dat ook in 2009 geen ernstig bedrijfsongeval heeft plaatsgevonden.
Elke RMN- eenheid c.q. locatie is in de OR vertegenwoordigd met één persoon. Om adequaat de belangen van de medewerkers en het bedrijf te kunnen behartigen, volgen zij externe cursussen. Ieder kwartaal is er een formele OR-vergadering, waarbij de directie aanwezig is voor het geven van informatie over de gang van zaken en voor het voeren van overleg over specifieke onderwerpen. In het verslagjaar zijn onder andere de volgende onderwerpen aan de orde geweest: het evaluatierapport over 1 jaar RMN in Nieuwegein (deze was vooral gericht op de beleving van de nieuwe collega’s uit Nieuwegein), het nieuwe functiebeschrijvings- en waarderingssysteem, de integratie van de arbocommissie in de OR, het ziekteverzuim (de OR heeft daarover een enquête gehouden), de toevoeging van de gemeentelijke werkplaats Soest aan RMN, diverse bedrijfsregels en uiteraard de voortgang van de Strategienota. Op initiatief van de OR heeft de directie samen met de voorzitter van de OR een informeel bezoek gebracht aan de diverse locaties. Dit is door alle partijen als positief ervaren. Daarom is besloten deze bezoeken voortaan enkele keren per jaar te herhalen. Wij danken de OR voor het positiefkritisch meedenken en de collegiale inbreng.
Opleiding en training
Om de kwaliteit van onze dienstverlening op het hoogste niveau te houden, investeren wij permanent in opleiding en training van ons personeel. Daarmee willen wij ook het plezier in het werk, zelfontplooing én bedrijfstrouw bevorderen. Voor het uitvoerend personeel worden naast een brede basisopleiding ook aanvullende specifieke taakopleidingen georganiseerd. In 2009 is een Europese Richtlijn van kracht geworden, die voorschrijft dat alle vrachtwagenchauffeurs verplicht zijn om in een periode van vijf jaar in totaal 35 uur aan (bij/na)scholing te volgen om als chauffeur te mogen blijven werken. Deze richtlijn geldt bij RMN voor circa 70 chauffeurs. De opleidingen vinden vanaf 2010 plaats.
Koos Janssen (voorzitter Algemeen Bestuur) bij het afscheid van bedrijfsleider Wim van IJken
18
Financiën en vooruitblik De kosten van de werkzaamheden voor de gemeenten worden op basis van een Dienstverleningsovereenkomst (DVO) via uurtarieven doorberekend aan de gemeenten. Het positieve saldo op de DVO-taken 2009 van totaal € 458.300 is begin 2010 met de gemeenten verrekend. Kosten van aanvullende dienstverlening buiten de DVO om, rekenen wij separaat aan opdrachtgevers door. Voor een compleet overzicht van de resultaten verwijzen wij naar de jaarrekening. Hierin staan ook de balanscijfers en nadere verklaringen.
Besluit begroting en verantwoording
Op grond van het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten dienen overheidsorganen in de begroting en de jaarstukken een aantal verplichte paragrafen op te nemen. Voor RMN betreft dit de onderdelen: Weerstandsvermogen, Onderhoud kapitaalgoederen, Financiering en Bedrijfsvoering. Hiervoor verwijzen wij naar de door het algemeen bestuur van RMN vastgestelde en in dit Jaarverslag opgenomen jaarrekening 2009.
Vooruitblik
Anno 2010 klinken geluiden dat het dieptepunt van de economische crisis is gepasseerd en dat het herstel schoorvoetend inzet. Gegeven de vele onzekerheden wagen wij ons niet aan een voorspelling over het tempo, de omvang daarvan en de gevolgen op regionaal niveau voor de ontwikkeling van afvalvolumes. Met het oog op de aangekondigde forse bezuinigingen is het wel zeker dat gemeenten de buikriem de komende jaren moeten aanhalen. RMN heeft daarom een notitie ‘Trap op, trap af’ opgesteld, waarbij met gemeenten wordt 09 meegedacht over het realiseren van bespaer 20 b m e c e d ringen zonder dat die leiden tot verlies van r 31 ns pe Bala kwaliteit en service. Dankzij synergie-effecten, die in ons gezamenlijke verleden al hebben geleid tot uitstekende resultaten, kan dit voor gemeenten én RMN een win/win-effect hebben. Onze deelnemende gemeenten kunnen er op 20
(alle be
in dragen
20 08 31-12-
20 09 31-12-
SIVA PAS Vaste
IVA ACT Vaste
a activ
Materië
tiva ste ac
Prog
(voorhe
Laste
Omsc
en resu
n
hrijving
Person eel Algem ee Huisves n Materie ting el Direct e kost en Verwer kin Bedrijfs g af val Totaal lasten Resulta Mutatie
Resulta
vaste
a activ
ming
ming
r
0
Vlotte
reserv es
10 3.888.
0
Totaal
0
vaste
183.10
0
0 211.90
ning
38.700
0 341.80
36.200
00 1.977.4 0 310.40
0 545.10
a passiv
0 793.20 Realisa 3.600 Gewijzi 56tie gd begrot e 2009 Primair ing SSIVA begrot e 2009 5.600. ing TA AL PA 300 TO Realisa 411.30 5.682. 0 2009 tie 0 704. 0 681.30 2008 479.30 37 5.308. 04.000 900 2.909.7 0 4.393.60 46 00 3.40 322.00 5.511. 0 600 2.731. 0 TIVA277.400 378.40 300 351.700 AL AC 6.204. 0 278.90 000 TOTA 2. 816.10 493.00 0 6.583. 0 71.900 368.90 300 2.599. 0 500 80.000 6.647.7 0 15.953 340.10 00 .900 6.992. 0 16.193 – 700 .600 15.842 – .0 00 75.100 16.288 .600 – 2.80 0 18
0
0 221.00
0 296.10
ssiva nde pa en schuld ende Kortlop ldi Banksa schulden Overige ss pa iva pende Overlo
Totaal e nd vlot te
185.20
0 110.90
a passiv
2009
35.800
0 160.20 25.000
Vlotte
ramm areke
tiva nde ac en lening ltatenr ekening rtlopende ingen Ko2009 vorder ) Overige n ele idd em Liquid ssaldi ka Bankactiva pende Overlo
es
at na bestem
10 3.888.
0
00 3.830.
Totaal e activa nd vlot te
at voor bestem
reserv
00 3.830.
–
a passiv
en vermog rve se Eigen ve ene re Algem mingsreser Bestem bestemmen te g No at resulta
le va
Totaal
20 08 31-12-
20 09 31-12-
euro’s)
70 1.809.
900 2.395. 0 798.90
0
500 1.265.
22 500 4.097.
600 4.393.
30 4.460.
0
300 4.681.
rekenen dat onze inzet onverminderd gericht blijft op kostenbeheersing en waar mogelijk vergroting van de efficiency van ons werk. Daarbij blijft de focus uiteraard ook gericht op maatschappelijk verantwoord ondernemerschap en in lijn daarmee op het opvoeren van de duurzaamheid van onze activiteiten. Hierbij denken wij bijvoorbeeld aan een verdere ‘zoektocht’ naar CO2 - reducerende activiteiten en werkprocessen, alsmede duurzame inkoop van materialen en grondstoffen. Het maatschappelijk belang hiervan zal duidelijk zijn. De geschiedenis leert immers dat ‘nonduurzaamheid’ uiteindelijk leidt tot zeer hoge maatschappelijke kosten. Denk alleen aan de extreem hoge kosten die (op termijn) nodig zijn om oude verontreinigingen van grond, water en lucht ongedaan te maken. Kosten die generaties na ons voor een belangrijk deel zullen moeten opbrengen. Ook daarom is het de hoogste tijd dat op alle niveaus hard wordt gewerkt aan de transitie naar een duurzame(re) samenleving. Voor RMN betekent duurzaam ondernemen dat wij concreet invulling willen blijven geven aan lokale en nationale duurzaamheidsambities en dat wij een goede werkgever willen zijn. Het houdt tevens in dat wij in de regio sociale werkgelegenheidsdoelstellingen ondersteunen door bijvoorbeeld mogelijkheden te bieden op het gebied van re-integratie en leeren werkervaringsplaatsen. In 2010 en volgende jaren zullen wij in nauwe samenwerking met de gemeenten uitvoering geven aan de uitwerking van de ‘Strategienota RMN 2008-2012’. Dit moet leiden tot versterking van onze duurzame basis, opvoering van de kostenefficiency van werkprocessen, alsmede tot vergroting van zowel onze dienstverlening als klanttevredenheid bij de gemeenten. Hiermee willen wij de meerwaarde bevestigen van het ‘huismerk RMN’.
19
Jaarrekening 2009 Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling
De jaarrekening is opgemaakt met inachtneming van de voorschriften die het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten daarvoor geeft.
Grondslagen en waardering
De waarderingsgrondslagen zijn door het algemeen bestuur vastgesteld op 29 november 2000. De vaste activa zijn opgenomen tegen aanschaf- c.q. overnameprijs. De overige activa en passiva zijn gewaardeerd tegen nominale waarden.
Vaste activa
Materiële vaste activa met economisch nut Deze materiële vaste activa zijn gewaardeerd tegen de verkrijgings- of vervaardigingsprijs onder aftrek van afschrijvingen op basis van de economische levensduur. De volgende afschrijvingstermijnen worden gehanteerd: – Grond en terreinen n.v.t. – Bedrijfsgebouwen 5-10 jaar – Vervoermiddelen 5-10 jaar – Machines, apparaten en installaties 5-15 jaar – Overige materiële vaste activa 3-5 jaar
Vlottende activa
Vorderingen en overlopende activa De vorderingen zijn gewaardeerd tegen nominale waarde, eventueel onder aftrek van een voorziening voor oninbaarheid. Liquide middelen De liquide middelen zijn tegen nominale waarde opgenomen.
Vaste passiva
De vaste passiva zijn tegen nominale waarde opgenomen.
Vlottende passiva
De vlottende passiva zijn gewaardeerd tegen nominale waarde.
Baten en lasten
De baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Baten worden slechts opgenomen voor zover zij op balansdatum zijn gerealiseerd.
20
Balans per 31 december 2009 (alle bedragen in euro’s)
31-12-2009
31-12-2008
ACTIVA
PASSIVA
Vaste activa
Vaste passiva
Materiële vaste activa
Totaal vaste activa
3.830.000
3.888.100
3.830.000
3.888.100
Vlottende activa Kortlopende leningen Overige vorderingen
Eigen vermogen Algemene reserve Bestemmingsreserve Nog te bestemmen resultaat Totaal vaste passiva
31-12-2009
31-12-2008
160.200 25.000
– 35.800
110.900
185.200
296.100
221.000
Vlottende passiva 183.100
211.900
Kortlopende schulden Banksaldi Overige schulden
1.977.400 310.400
2.395.900 798.900
38.700
36.200
Overlopende passiva
1.809.700
1.265.500
Overlopende activa
341.800
545.100
Totaal vlottende activa
563.600
793.200
Liquide middelen Bank- kassaldi
ACTIVA TOTAAL
4.393.600
Totaal vlottende passiva
4.681.300
PASSIVA TOTAAL
4.097.500
4.460.300
4.393.600
4.681.300
21
Toelichting op de balans ACTIVA
VASTE ACTIVA Materiële vaste activa Investeringen met economisch nut: Gronden en terreinen Bedrijfsgebouwen Vervoermiddelen Machines, apparaten en installaties Overige materiële vaste activa
Boekwaarde 31-12-08
Des- Investeringen Afschrijvingen investeringen
43.200 372.400 2.431.100 – 119.600 691.800 349.600 3.888.100
– 119.600
29.200 28.000 41.500 708.100 582.800 45.100 84.700 53.300 93.200 863.700
Boekwaarde 31-12-09 72.400 358.900 2.436.800 652.200 309.700
802.200
3.830.000
Onttrekking 2009
Saldo 31-12-09
PASSIVA VASTE PASSIVA Reserves Saldo 31-12-08 Algemene reserve Bestemmingsreserve 35.800 Nog te bestemmen resultaat 185.200 221.000
Toevoeging 2009
160.200 25.000 35.800 110.900 185.200 296.100 221.000
Niet uit de balans blijkende financiële verplichtingen Contract Datum Duur Huur grond en opstallen de Schans 14-16, Soest 01-10-08 5 jaar Huur kantoor en medegebruik ruimten Utrechthaven 1, Nieuwegein 01-01-08 3 jaar Huur pand Lange Brinkweg 81, Soest 01-05-08 5 jaar
Verlenging nadien
160.200 25.000 110.900 296.100
5 jaar
Per jaar 37.000
per jaar 2 jaar
105.000 185.000
22
Programmarekening 2009 (voorheen resultatenrekening 2009)
Lasten
Omschrijving Realisatie 2009 Personeel 5.600.300 Algemeen 411.300 Huisvesting 479.300 Materieel 2.909.700 Directe kosten 277.400 Verwerking 6.204.000 Bedrijfsafval 71.900 Totaal lasten 15.953.900
Gewijzigde begroting 2009
Primaire begroting 2009
5.682.700 374.000 463.400 2.731.300 278.900 6.583.300 80.000 16.193.600
5.308.900 322.000 378.400 2.816.100 368.900 6.647.700 – 15.842.000
Realisatie 2008 5.511.600 351.700 493.000 2.599.500 340.100 6.992.700 – 16.288.600
75.100
– 2.800
18.500
– 35.000
Mutatie reserves Resultaat na bestemming reserves
– 35.800 110.900
– 35.800 33.000
– 18.500
– 220.200
Omschrijving Realisatie 2009 DVO taken Gemeente Nieuwegein 4.475.000 Gemeente Soest 4.273.900 Gemeente Zeist 6.380.100 DVO taken 15.129.000
Gewijzigde begroting 2009
Primaire begroting 2009
4.625.700 4.363.400 6.465.900 15.455.000
4.602.700 4.479.500 6.513.500 15.595.700
Resultaat voor bestemming reserves
Baten
Werk derden Bedrijfsafval Financiering
619.100 105.700 175.200 900.000
460.100 101.000 174.700 735.800
165.100 – 99.700 264.800
Totaal baten
16.029.000
16.190.800
15.860.500
185.200
Realisatie 2008 4.732.600 4.408.700 6.583.900 15.725.200 369.800 – 158.600 528.400
16.253.600
23
Toelichting op de Programmarekening 2009 (voorheen resultatenrekening)
LASTEN Personeel De lagere personele kosten van € 82.400 zijn enerzijds het gevolg van efficiënte planning en uitvoering van de werkzaamheden en anderzijds van het versneld invoeren van de zijlader. Hierdoor is minder mankracht ingezet dan geraamd. Dit heeft geleid tot lagere kosten van inhuur flexkrachten dan geraamd. Algemeen De hogere algemene kosten van € 37.300 zijn onder meer het gevolg van uitbreiding van externe ondersteuning bij het beheer van het netwerk en juridische ondersteuning bij het aanbesteden van aan te kopen voertuigen. Huisvesting Onder huisvestingskosten zijn ook de kantinekosten opgenomen. De hogere kosten van huisvesting zijn veroorzaakt door inhuur van personeel in verband met ziekte van de kantinemedewerkster en de gestegen exploitatiekosten van de kantine. Materieel De hogere kosten van materieel van € 178.400 zijn veroorzaakt door een aantal factoren. Ten behoeve van een aanvullende opdracht zijn twee extra machines voor het bestrijden van onkruid met heet water gehuurd. De hiermee gemoeide kosten zijn aanvullend in rekening gebracht bij de opdrachtgever. Daarnaast zijn er wegens schade meer minicontainers verstrekt dan geraamd. Tenslotte zijn de materiaalkosten hoger dan geraamd als gevolg van toename van de onderhoudskosten door het uitstellen van vervanging van afgeschreven voertuigen. Dit uitstellen van vervangen levert een besparing op met betrekking tot kapitaallasten van voertuigen. Directe kosten De directe kosten liggen per saldo op het niveau van de begroting. Als gevolg van de vele sneeuwval in 2009 is meer zout gestrooid dan geraamd. De kosten van het opmaken en verspreiden van de afvalkalender zijn lager dan geraamd. Verwerkingskosten De verwerkingskosten zijn € 379.300 lager dan geraamd. De daling van de kosten is vooral veroorzaakt door tariefswijzigingen en een afname van de hoeveelheid restafval en veegvuil. Bedrijfsafval De lagere kosten van bedrijfsafval van € 8.100 worden o.a. veroorzaakt doordat efficiënter is ingezameld dan geraamd en een vermindering van het per 1 januari 2009 overgenomen klantenbestand.
BATEN DVO taken De lagere omzet van € 326.000 wordt veroorzaakt door tarief- en hoeveelheidverschillen van de afvalstromen. Werk derden De hogere omzet werk derden is veroorzaakt door additionele opdrachten van gemeenten. Hierbij valt te denken aan: de aanvullende opdracht van de gemeente Zeist tot integrale invoering van de milieuvriendelijke methode van bestrijding van onkruid met heet water; voortzetten pilot plastic inzameling in de gemeente Soest en Zeist en de extra opdracht tot het afvalvrij houden van het Nijpelsplantsoen in Nieuwegein. Bedrijfsafval en financiering De omzet uit bedrijfsafval en de financieringsopbrengsten ligt in lijn met de begroting.
24
Paragrafen Besluit begroting en verantwoording
Op grond van het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten dienen overheidsorganen in de begroting en de jaarstukken een aantal verplichte paragrafen op te nemen. Voor RMN betreft dit weerstandsvermogen, onderhoud kapitaalgoederen, financiering en bedrijfsvoering.
Weerstandsvermogen
Het weerstandsvermogen is gedefinieerd als het vermogen van de gemeenschappelijke regeling Reinigingsbedrijf Midden Nederland om niet structurele financiële risico’s op te kunnen vangen teneinde haar taken te kunnen voortzetten. Het weerstandsvermogen wordt bepaald door de verhouding tussen weerstandscapaciteit en ongedekte risico’s en is van belang voor het bepalen van de gezondheid van de financiële positie van RMN voor het begrotingsjaar, maar ook voor de meerjarenraming. Weerstandscapaciteit De weerstandscapaciteit wordt berekend uit de posten: algemene reserve, bestemmingsreserve en de stille reserves en bedraagt ultimo 2009 € 296.100. Het bestuur van RMN heeft bepaald dat toekomstige bedrijfsresultaten tot een plafond van € 750.000 aan de algemene reserve worden toegevoegd. De deelnemende gemeenten hebben naar rato van de ingebrachte omzet exclusief de verwerkingskosten recht op een aandeel in de algemene reserve. Resultaten als gevolg van werken voor derden worden afzonderlijk gereserveerd. Deze reserve wordt aangehouden om de risico’s uit deze activiteiten te kunnen opvangen. Stille reserves zijn de meerwaarden van activa die lager dan tegen verkoopprijs of tegen nul zijn gewaardeerd doch direct verkoopbaar zijn, indien dat gewenst zou zijn. De stille reserves worden op nihil gewaardeerd. De weerstandscapaciteit wordt onvoldoende van omvang beoordeeld om onderstaande risico’s te kunnen opvangen. Risico’s ✔ Brandschade wagenpark Alle voertuigen zijn tegen brand verzekerd op basis van dagwaarde. De uitkering van de verzekeraar zal onvoldoende zijn om de voertuigen op basis van nieuwwaarde te kunnen vervangen. Het financiële risico, afboeken van de boekwaarde, bedraagt bij herinvestering in nieuwe voertuigen circa € 2,9 miljoen. Het financiële risico wordt beperkt doordat de voertuigen over drie locaties verspreid worden gestald. ✔ Ziekteverzuim Er is geen voorziening getroffen of een verzekering afgesloten om de kosten van vervanging bij langdurige ziekte op te vangen. ✔ Wijziging in externe regelgeving (milieu, arbo, CAO) ✔ Uittreden deelnemende gemeenten ✔ Renterisico
Onderhoud kapitaalgoederen
RMN zet veel kapitaalgoederen in zoals huisvuilwagens, vrachtwagens, veegmachines en ongekentekend werkmaterieel. De kwaliteit van de kapitaalgoederen is mede bepalend voor de prestaties in het veld. De kwaliteit wordt gewaarborgd door tijdig en vakkundig uitgevoerd onderhoud. RMN streeft ernaar het onderhoud op een kwalitatief hoog peil te houden. Het onderhoud in 2009 is hoofdzakelijk uitgevoerd door gemeentelijke werkplaatsen. Investeren in onderhoud is van belang voor de continuïteit van de bedrijfsvoering. Het voorkomt onnodige stilstand en de in het veld behaalde prestaties zijn kwalitatief en kwantitatief van een hoger (constant) niveau. Daarnaast zijn de voertuigen samen met de buitendienstmedewerkers de visitekaartjes van RMN. Een goed verzorgd wagenpark is plezierig om mee te werken, bevordert de veiligheid en vermindert de belasting van het milieu. In het verlengde hiervan wordt geïnvesteerd in het opleiden van het personeel om zuinig, veilig en verantwoord om te gaan met de aan hen toevertrouwde middelen. Het beleid van RMN is er opgericht om een optimale verhouding te vinden tussen de hoogte van de kosten van onderhoud en de kapitaallasten als gevolg van aanschaf van nieuwe voertuigen. Van belang in dit kader is verder dat RMN in 2010 verwacht te kunnen beschikken over een nieuw afvalbrengstation in de gemeente Zeist. De hiermee gemoeide kapitaallasten zijn opgenomen in de begroting.
Financiering
De treasury-functie ondersteunt de uitvoering van de programma’s. De treasury-functie omvat de financiering van beleid en het uitzetten van geldmiddelen die niet direct nodig zijn. De uitvoering ervan vereist snelle beslissingen in een complexer geworden geld- en kapitaalmarkt. Er zijn aan de uitvoering van de treasury-functie budgettaire gevolgen verbonden, onder meer afhankelijk van het risicoprofiel. Het beleid van RMN voor de financieringsfunctie is vastgelegd in de financiële verordening.
25
Rentebeleid RMN volgt de ontwikkeling van de geld- en kapitaalmarkt op de voet en zal indien de rentetarieven daartoe aanleiding geven haar financieringsbeleid daarop aanpassen. De kaders hiervan zijn opgenomen in een door het algemeen bestuur van RMN vastgesteld rendementsdocument. Op grond hiervan is gekozen om in de financieringsbehoefte voor maximaal 30% te voorzien met kortlopende kredieten (krediet in rekening-courant en daggeldleningen), e.e.a. met inachtname van de wettelijke normen van kasgeldlimiet en renterisiconorm. Risicobeheer Kasgeldlimiet De kasgeldlimiet is het maximum bedrag waarvoor financiële middelen mogen worden aangetrokken op de geldmarkt. De kortlopende middelen worden aangetrokken in de vorm van daggeld, kasgeldleningen en kredietlimiet op de rekening courant. De financiële middelen worden aangetrokken bij de huisbankier van RMN, de NV Bank Nederlandse Gemeenten (BNG). De grootte van de kasgeldlimiet is afhankelijk van het begrotingstotaal aan het begin van het jaar. In 2009 bedroeg de kasgeldlimiet € 1.601.600. Gedurende het verslagjaar is de liquiditeitspositie onder de kasgeldlimiet gebleven. Renterisiconorm De renterisiconorm is een bedrag ter grootte van een percentage van het totaal van de vaste schuld bij aanvang van het jaar. De norm stelt dat per jaar maximaal 20% van de vaste schuld in aanmerking mag komen voor herfinanciering of renteherziening. Het doel hiervan is om op deze wijze spreiding te krijgen in de rentetypische looptijden in de leningportefeuille, waardoor een verandering in de rente vertraagd doorwerkt op de rentelasten. De tabel geeft het verwachte verloop weer van de risiconorm.
Renterisiconorm (bedragen in € 1.000)
2009
2010
2011
2012
2013
Omvang van de vaste schuld op 1 januari 0 Het bij ministeriële regeling vastgestelde percentage 20% Renterisiconorm (minimaal 2,5 miljoen) 2.500 Renterisico op de vaste schuld 0
3.500 20% 2.500 0
4.850 20% 2.500 0
4.465 20% 2.500 0
4.080 20% 2.500 0
Onderschrijding
2.500
2.500
2.500
2.500
2.500
Uit de tabel blijkt dat de renterisico op de vaste schuld in de periode 2009 - 2013 binnen de wettelijke gestelde normen blijft. Financieringsbehoefte en leningenportefeuille De geprognosticeerde investeringen van circa € 3,2 mln kunnen gedeeltelijk worden gefinancierd uit de vrijvallende afschrijvingen. Er wordt rekening gehouden met een uitbreiding van het krediet met 0,8 mln euro. De kredietfaciliteit bestaat in de eerste plaats uit een bij de BNG aangehouden: ‘Krediet in rekening-courant’. De rente is gebaseerd op het interbancaire daggeldtarief met een opslag van 0,25% (EONIA-tarief). Er zijn geen zekerheden gesteld. In aanvulling op het ‘krediet in rekening-courant’ wordt in onderling overleg daggeld of kasgeld verstrekt; e.e.a. met inachtname van de kredietlimiet van maximaal € 7,5 mln. In de rendementsnota is vastgelegd dat tot maximaal 30% in de behoefte aan financiering met kortlopende kredieten kan worden voorzien. Tabel financieringsbehoefte langlopende activa (bedragen in miljoenen euro’s) Begrote stand per 1 januari Niet opgenomen krediet in 2010 Opname krediet Aflossing krediet
Stand per 31 december
2010
2011
6 0 0,1 0
6,1 0 0,8 0
6,1
6,9
26
Relatiebeheer In de komende jaren worden geen veranderingen voorzien in de relatie met de huisbankier. Kasbeheer Jaarlijks wordt een eindafrekening opgesteld van de kosten voor de overeengekomen diensten met de deelnemende gemeenten. Het verschil tussen het totaal van de voorschotnota’s en het totaal af te rekenen bedrag wordt met de betreffende gemeente verrekend. Organisatie In 2005 is de financiële verordening door het algemeen bestuur vastgesteld waarin de uitgangspunten voor het financiële beleid, het financieel beheer en de inrichting van de financiële organisatie van de gemeenschappelijke regeling nader zijn uitgewerkt. In 2009 is een functiewaarderingstraject afgerond. Informatievoorziening Er zijn voor de komende jaren geen wijzigingen voorzien in het informatiesysteem voor het beheer van de financieringsfunctie.
Bedrijfsvoering Maatschappelijke verantwoordelijkheid In het directieverslag is reeds uitvoerig ingegaan op de manier waarop wij zoveel als mogelijk invulling geven aan ‘maatschappelijk verantwoord’ ondernemen. Dit geldt voor diverse terreinen, zoals samenwerking, regionale gebondenheid, milieu, personeel, duurzaamheid, C02 besparingen, etc. Toch willen wij onze maatschappelijke verantwoordelijkheid met betrekking tot duurzaam werken en duurzaam inkopen, hierna nog samenvatten.
Duurzaam, ook met dit multifunctionele voertuig om in de zomer onkruid te bestrijden en in de winter sneeuw te ruimen.
27
Duurzaam werken RMN volgt de ontwikkelingen op de markt van afval en reiniging nauwgezet. Dit geldt, zowel voor nieuwe technieken als werkmethoden. Deze worden bij RMN ingezet of toegepast als zij op financieel- en/of milieugebied aantoonbaar kunnen bijdragen aan betere resultaten. Ook geeft RMN invulling aan veranderd beleid/wetgeving, zoals de verplichting voor inzameling van plastic verpakkingafval. Enkele recente acties: ✔ Werken op beeldbestek voor onkruid en zwerfafval. ✔ Onkruidbestrijding middels de duurzame ‘WAVE-methode’ (heetwatertechniek). ✔ Inzamelen in stedelijk gebied met zijladers. ✔ Inzamelen afval van hoogbouw met ondergrondse verzamelcontainers. ✔ Invoering van Container Management Systeem (CMS), ook wel containerregistratie genoemd. Bovengenoemde acties passen in onze duurzame bedrijfsvoering, waarbij rekening wordt gehouden met mens, omgeving, en economie (People, Planet, Profit). Duurzaam inkopen Duurzaam inkopen is het rekening houden met milieu- en sociale aspecten in alle fasen van het inkoopproces. Bij milieu-aspecten gaat het om het effect van een product, dienst of werk op het milieu, bijvoorbeeld door energie- of materiaalgebruik. Bij sociale aspecten kan worden gedacht aan thema’s als kinderarbeid of mensenrechten. De overheid heeft duurzaam inkopen per 2010 verplicht. RMN doet haar inkopen bij partijen en leveranciers die voldoen aan duurzame criteria, conform de richtlijnen van Agentschap NL. RMN verzorgt aanbestedingen voor de aanschaf van hoofdzakelijk duurzame productiemiddelen conform de Europese wetgeving.
28
Accountantsverklaring Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de in dit verslag opgenomen jaarrekening 2009 van Reinigingsbedrijf Midden Nederland, bestaande uit de balans per 31 december 2009 en de programmarekening over 2009 met de toelichtingen, gecontroleerd. Verantwoordelijkheid van het Dagelijks Bestuur Het Dagelijks Bestuur van Reinigingsbedrijf Midden Nederland is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening, die zowel de baten en lasten als de activa en passiva getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag, beide in overeenstemming met het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten. Deze verantwoordelijkheid houdt onder meer in dat de jaarrekening zowel de baten en lasten als de activa en passiva getrouw dient weer te geven en dat de in de jaarrekening verantwoorde baten, lasten en balansmutaties rechtmatig tot stand zijn gekomen. Rechtmatige totstandkoming betekent in overeenstemming met de begroting en met de van toepassing zijnde wettelijke regelingen waaronder verordeningen. Deze verantwoordelijkheden omvatten onder meer: het ontwerpen, invoeren en in stand houden van een intern beheersingssysteem relevant voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van zowel de baten en lasten als de activa en passiva, zodanig dat deze geen afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten bevat en voor de naleving van de relevante wet- en regelgeving, het kiezen en toepassen van aanvaardbare grondslagen voor financiële verslaggeving en het maken van schattingen die onder de gegeven omstandigheden redelijk zijn. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle, als bedoeld in artikel 213, tweede lid van de Gemeentewet. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder het Besluit accountantscontrole provincies en gemeenten, het controleprotocol voor de accountantscontrole op de jaarrekening zoals vastgesteld door het Algemeen Bestuur de dato 29 juni 2009 en het Besluit van 4 juli 2006 inzake de invoering van single-information single-audit voor specifieke uitkeringen en de nota´s van toelichting daarbij. Dienovereenkomstig zijn wij verplicht te voldoen aan de voor ons geldende gedragsnormen en zijn wij gehouden onze controle zodanig te plannen en uit te voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De keuze van de uit te voeren werkzaamheden is afhankelijk van de professionele oordeelsvorming van de accountant, waaronder begrepen zijn beoordeling van de risico’s van afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. In die beoordeling neemt de accountant in aanmerking het voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van zowel de baten en lasten als de activa en passiva, alsmede het voor de naleving van de wet- en regelgeving relevante interne beheersingssysteem, teneinde een verantwoorde keuze te kunnen maken van de controlewerkzaamheden die onder de gegeven omstandigheden adequaat zijn, maar die niet tot doel hebben een oordeel te geven over de effectiviteit van het interne beheersingssysteem van de gemeenschappelijke regeling. Tevens omvat een controle onder meer een evaluatie van de aanvaardbaarheid van de toegepaste grondslagen voor financiële verslaggeving, van de redelijkheid van schattingen die het Dagelijks Bestuur van de gemeenschappelijke regeling heeft gemaakt en een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. De bij onze controle toegepaste goedkeuringstolerantie bedraagt voor fouten 0,5% en voor onzekerheden 2% van de totale lasten. Deze goedkeuringstolerantie is door het Algemeen Bestuur de dato 29 juni 2009 vastgesteld. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel. Oordeel Naar ons oordeel geeft de jaarrekening van Reinigingsbedrijf Midden Nederland een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van zowel de baten en lasten over 2009 als van de activa en passiva per 31 december 2009 in overeenstemming met het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten. Voorts zijn wij van oordeel dat de in deze jaarrekening verantwoorde baten en lasten alsmede de balansmutaties rechtmatig tot stand zijn gekomen in overeenstemming met de begroting en met de van toepassing zijnde wettelijke regelingen waaronder verordeningen. Verklaring betreffende andere wettelijke voorschriften en/of voorschriften van regelgevende instanties Op grond van de wettelijke verplichting ingevolge artikel 213 lid 3 onder d Gemeentewet melden wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening. Amersfoort, 31 mei 2010
Ernst&Young Accountants LLP w.g. V.C. Hartman RA Partner
Colofon Creatie & Redactie: CommunicatieProducties Chevalier Brielle Grafische vormgeving: Leo Stolk Dtp & Drukwerkadvies Hellevoetsluis Drukwerk: DHD Drukkerij Groesbeek