JAARVERSLAG 2004
JAARVERSLAG 2004
INHOUD DE GROEP _ Financieel profiel _ Woord van de voorzitters _ Historiek _ Corporate governance _ Risicobeheer _ Het aandeel en de aandeelhouders _ Financiële resultaten _ Een groep met vele facetten
SDXI 0058-2 04-05
de bank van de duurzame ontwikkeling
Dexia, de bank van de duurzame ontwikkeling 2_3 4_7 8_11 12_27 28_39 40_51 52_65 66_73
DE METIERS _ Financiële dienstverlening aan de publieke sector, financiering van projecten en credit enhancement _ Financiële dienstverlening aan de retailcliënteel _ Financieel beheer _ Thesaurie en financiële markten
102_111 112_121 122_127
_ Dexia in de wereld
128_132
74_101
De aard zelf van de activiteiten van Dexia, alsook zijn wortels en de waarden waaraan het belang hecht, verlenen het binnen de wereld van financiële instellingen zijn aparte imago als bank van de duurzame ontwikkeling. De activiteiten van Dexia komen tot uiting in thema’s zoals het beheer van de leefomgeving, het welzijn van de bevolking en het beheer van het spaargeld, die veelbelovend zijn en de Groep engageren op het vlak van de lange termijn en het algemeen belang. Dit engagement vormt voor Dexia een essentiële dimensie in de waardecreatie voor de Groep en is tevens een doelstelling, die alomtegenwoordig is in de betrekkingen van Dexia met zijn aandeelhouders, zijn cliënten en zijn werknemers. Dexia neemt steeds meer initiatieven op het vlak van het maatschappelijk verantwoord beleggen. ■ In 2004 hechtte Dexia zijn goedkeuring aan een “Deontologisch charter aangaande de betrekkingen met de leveranciers”. ■ Op het vlak van het vermogensbeheer en met name van dat van de maatschappelijk verantwoorde beleggingen, versterkt Dexia zijn positie als vooraanstaande marktspeler. ■ De Groep paste in het kader van de financiering van grote projecten de “Equator Principles” toe, die ze in 2003 had goedgekeurd. Deze nieuwe regels werden op initiatief van de Wereldbank uitgewerkt door een groep van internationale banken. ■ Sinds december 2002 is Dexia toegetreden tot het United Nations Global Compact. ■ In 2004 kende het magazine Infrastructure Journal aan Dexia de prijs toe van “Bank van de hernieuwbare energie van het jaar 2004”. ■ Dexia spant zich in om de “best practices” te bevorderen en informatie te verstrekken over het belang van de duurzame ontwikkeling. Op www.dexia.com stelt Dexia TV de voornaamste onderwerpen inzake duurzame ontwikkeling in beeldvorm aan u voor en worden ook de initiatieven van Dexia op dit vlak toegelicht.
De vier basismetiers van Dexia
Het Jaarverslag 2004 van Dexia is een publicatie van de directie Externe Communicatie van de Groep. Het werd gerealiseerd in samenwerking met de diensten Communicatie van Dexia Bank België, Dexia Crédit Local en Dexia Banque Internationale à Luxembourg. Dit document is ook beschikbaar in het Frans, Engels en Duits. Het is verkrijgbaar op eenvoudig verzoek bij de zetel van Dexia in Brussel of Parijs.
28,29 % 17,92 % 3,50 % 4,80 %
Aandeelhouders met meer dan 5 % van het kapitaal: waarvan: Arcofin (15,70 %), Gemeentelijke Holding (15,50 %), Groep Caisse des Dépôts (7,91 %), Ethias (6,40 %). Medewerkers groep Dexia Niet-geïdentificeerde aandeelhouders (1) Institutionele aandeelhouders, waarvan geïdentificeerd: België (3,85 %), Frankrijk (9,35 ) overige landen (15,09 %) Eigen aandelen (1) Individuele aandeelhouders inbegrepen.
Financiële dienstverlening aan particulieren In België is Dexia Bank een van de grootste drie marktspelers inzake retailbankieren. Het biedt een volledig gamma van bank- en verzekeringsdiensten aan zijn cliënteel van gezinnen en kleine en middelgrote ondernemingen. In Luxemburg bekleedt Dexia BIL een vergelijkbare positie bij de retailbanken. In de loop der jaren werd een privatebankingactiviteit ontwikkeld, die werd uitgebreid tot buiten het grondgebied van België en Luxemburg. Dit metier wordt uitgeoefend door diverse entiteiten en partners in diverse Europese landen zoals Slowakije, Zwitserland, Spanje en Frankrijk. NB – Het segment private banking maakt sinds 1 januari deel uit van dit metier, terwijl de verzekeringsactiviteit werd overgeheveld naar het metier “Financieel beheer en verzekeringen” (zie verder).
20 % 13 %
MA RK TE N
45,50 %
FINANCIËLE DIENSTVERLENING AAN DE RETAILCLIÊNTEEL
TH ES AU RIE EN FIN AN CI ËL E
_ Totaal aantal aandelen op 31/12/2004: 1 145 261 366
51 %
FIN AN CI EE LB EH EE R
SAMENSTELLING VAN HET KAPITAAL
Dexia verdient ruimschoots zijn naambekendheid als marktleider inzake de financiering van de lokale openbare sector. De Groep beschikt over bijkantoren en dochterondernemingen in de voornaamste geïndustrialiseerde landen. De aanzienlijke omvang van de markt, de kwaliteit van de kredietnemers en de grote behoeften inzake openbare infrastructuur, bieden Dexia ruime kansen om activiteiten met een hoge toegevoegde waarde uit te oefenen. Omvang en innovatie zijn de sleutels tot het welslagen van dit metier, dat voor ongeveer de helft bijdraagt tot de winst van de Groep.
Financieel beheer en verzekeringen
FIN AN AA CIËL NP ED UB IEN LIE ST KE VE SE RLE CT N OR ING
Financiële dienstverlening aan de publieke sector, financiering van projecten en credit enhancement
16 %
Bijdrage van de metiers aan het onderliggend nettoresultaat.
Sinds zijn oprichting heeft Dexia gebruikgemaakt van de knowhow en het kantorennet van Dexia BIL in Luxemburg m.b.t. bepaalde gespecialiseerde sectoren zoals vermogensbeheer en administratief fondsenbeheer. De acquisitie van Artesia BC in 2001 bracht extra competenties en activiteiten aan, met name inzake vermogensbeheer en verzekeringen, die thans in dit metier werden samengevoegd met het oog op het aanbieden van performante en vernieuwende producten en om te blijven streven naar een hogere productiviteit. Deze producten worden verkocht via de distributiekanalen van Dexia en worden eveneens aangeboden aan institutionele cliënten en aan derde kanalen.
Thesaurie en financiële markten De voornaamste activiteiten van de groep Dexia houden in dat zij zeer actief aanwezig moet zijn op de kapitaalmarkten, zowel met het oog op herfinanciering als voor het balansbeheer van de Groep en het uitwerken van geavanceerde oplossingen en producten ten behoeve van de cliënten van de diverse metiers. Deze activiteit is een onontbeerlijke ondersteunende entiteit voor de hele Groep en een belangrijk profit center, dat het voorzichtig risicobeleid van de Groep toepast en zorgt voor een substantiële rentabiliteit.
Voor de illustraties van zijn Jaarverslag 2004 werkte Dexia samen met Ian Teh, fotoreporter bij het agentschap VU’. Hij maakte een reportage in diverse vestigingen van de Groep in Parijs, Brussel, Luxemburg en Rome. Deze foto's geven een beeld van de Groep op basis van het dagelijks leven van de medewerkers in hun werkomgeving. Wij bedanken hierbij de personen die zich hiervoor bereidwillig lieten fotograferen.
www.dexia.com Dexia NV de Meeûssquare 1 B-1000 Brussel Rekeningnummer: 068-2113620-17 RPR Brussel BTW BE 0458.548.296 In Parijs 7-11, quai André Citroën F-75015 Paris Foto's Ian Teh - agentschap VU’, Michel Labelle, David Carr, Stéphane Martens, Roel Ruttens, Grégoire Korganow - Rapho, © Concept & Design L’Agence Synelog Realisatie NORD COMPO + 33 3 20 41 40 01 Druk Snoeck-Ducaju & Zoon, B-9000 Gent Het Jaarverslag van Dexia werd gedrukt op Zanders Megamat-chloorvrij papier en met het BASF-druksysteem dat gebruikmaakt van milieuvriendelijke inkt.
Dexia_ Jaarverslag 2004
Europese bankgroep met internationale dimensie De groep Dexia ontstond in 1996 uit de alliantie van twee vooraanstaande marktspelers op het vlak van de financiering van de lokale openbare besturen in Europa: het Gemeentekrediet van België en Crédit Local de France. Deze twee instellingen en de Banque Internationale à Luxembourg (BIL) werden in 1999 samengevoegd tot één enkele vennootschap met de naam Dexia. Het gaat om een van de eerste grensoverschrijdende fusies in de Europese banksector. Thans behoort Dexia tot de grootste 15 financiële instellingen in de eurozone.
In dienst van twee markten _ Dexia legt zich toe op twee hoofdmarkten: enerzijds de lokale openbare instellingen en anderzijds de privé-cliënteel en de gezinnen. Op de eerste markt is Dexia wereldwijd marktleider en op de tweede is het op regionaal vlak actief. De financiering van de lokale openbare sector _ Sinds de acquisitie in 2000 van Financial Security Assurance (FSA) in de Verenigde Staten, is Dexia wereldwijd de grootste speler op de markt van de financiering van de lokale openbare sector. De grote knowhow, en in het bijzonder de voortdurende innovatie, de langetermijnhorizon en het lagerisicoprofiel van deze activiteit leveren Dexia een uitstekende rentabiliteit en zichtbaarheid op in de banksector. De cliënteel van de particulieren _ Dexia is niet alleen de bank van de lokale openbare besturen, maar is in België ook een vooraanstaande retailbank, die bancaire diensten verleent aan miljoenen cliënten en tegemoetkomt aan hun behoeften inzake financiële dienstverlening. Haar commerciële aanwezigheid werd uitgebreid door de overname van Artesia Banking Corporation in 2001. Bovendien heeft Dexia in de loop der jaren voornamelijk vanuit zijn Luxemburgse vestiging private-bankingdiensten uitgewerkt ten behoeve van gegoede cliënten in diverse Europese landen. Een cultuur van risico, knowhow en degelijke producten _ Het succes van Dexia is niet alleen te danken aan zijn kantorennet, dat bekend staat om zijn knowhow, maar ook aan zijn vermogen om efficiënte producten te bedenken en vernieuwende oplossingen uit te werken, die tegemoetkomen aan de financiële behoeften van de cliënten. Dat is voornamelijk het geval voor de financiering van de lokale besturen, beleggingsproducten, kredietoplossingen, verzekeringen en de activiteit op de kapitaalmarkt. In deze gespecialiseerde sectoren heeft de Groep de beste professionele talenten aangetrokken en ingezet en volgt zij de meest strikte normen op het vlak van het afsluiten van transacties, risicocontrole, operationele discipline en prestaties van de producten. Dexia heeft een van de beste ratings in de banksector, aangezien twee van zijn dochterondernemingen een rating AAA hebben. Een efficiënte organisatie _ De organisatie van Dexia is een unieke combinatie van gedecentraliseerde operationele entiteiten en van een zeer strikt beheer van de strategische functies zoals financiën, audit en deontologie, human resources, communicatie en relaties met de beleggers. De gedelegeerd bestuurder en de overige zes leden van het directiecomité sturen de Groep. Vier leden staan aan het hoofd van hun respectief metier en twee leden zorgen voor het centraal toezicht op de financiële functies enerzijds en op het beheer van de verrichtingen en de technologie anderzijds.
De Groep_Financieel profiel
Financieel profiel BALANSTOTAAL _ (in miljarden EUR)
PRUDENTIEEL EIGEN VERMOGEN _ (in miljarden EUR) 389
351
351
11,9
350
11,7
11,9
RATIO TOTAAL EIGEN VERMOGEN _ (in %)
12,0 11,5 10,7
11,2
11,7
9,8 258 7,2
2000
2001
2002
2003
2004
NETTORESULTAAT (GROEPSAANDEEL) _ (in miljoenen EUR)
2001
2002
2003
RENTABILITEIT EIGEN VERMOGEN (ROE) _ (in %) 1 772
1 434
2000
2004
2000
2001
2002
2003
2004
EXPLOITATIECOËFFICIËNT _ (in %) 19,8
18,7 17,7 16,2
16,5
2002
2003
59,0
58,9
59,2
2001
2002
2003
55,9
54,8
1 431 1 299
1 001
2000
2001
2002
Dexia_ Jaarverslag 2004
2003
2004
2000
2001
2004
2000
2004
De Groep_Financieel profiel
24 019 medewerkers(1), waarvan: 15 309 in België 2 338 in Frankrijk 2 984 in Luxemburg 3 388 internationaal _
TIER I-RATIO _ (in %) 10,7 9,3
9,3
9,3
2000
2001
2002
TOTAAL UITSTAAND BEDRAG AAN DEPOSITO’S EN EFFECTEN (2) (3) _ (in miljarden EUR) 241,5 224,9
231,8
2003
2004
1,58
2000
2001
1,13
2002
157,8
2001
2002
134,4
186,8
2000
2001
2002
2003
2004
2000
2003
2004
RATINGS (LANGE TERMIJN)(1)
Moody’s Standard & Poor’s Fitch
1,25
156,4
9,9
NETTOWINST PER AANDEEL _ (in EUR)
1,15
227,2
UITSTAAND BEDRAG VAN DE KREDIETEN AAN DE CLIËNTEEL (2) _ (in miljarden EUR) 161,9 166,2
Dexia Bank
Dexia Crédit Local
Dexia BIL
Financial Security Assurance
Dexia Municipal Agency
Aa2 AA AA+
Aa2 AA AA+
Aa2 AA AA+
Aaa AAA AAA
Aaa AAA AAA
Dexia behoort tot de best genoteerde financiële instellingen van de wereld, aangezien de voornaamste entiteiten van de Groep een rating AA of AAA hebben.
1,24
2003
2004
(1) Op 31 december 2004. (2) Uitstaande bedragen in de balans. (3) Schulden aan de cliënteel en in schuldbewijzen belichaamde schulden.
2_3
De Groep_Woord van de voorzitters
Woord van de voorzitters De economische opleving die in 2003 werd ingezet, duurde voort in 2004. De wereldeconomie beleefde in 2004 immers haar sterkste groei sinds dertig jaar, waardoor de meeste ondernemingen, vooral de financiële, uitstekende resultaten behaalden. Deze trend werd krachtig ondersteund door de twee motoren van de wereldeconomie, de Verenigde Staten en China, en stelt ons in staat om 2005 met vertrouwen tegemoet te zien. Onder de belangrijkste internationale gebeurtenissen van 2004 noteren wij eveneens de uitbreiding van de Europese Unie tot 25 landen en de toetreding van tien nieuwe lidstaten op 1 mei 2004, wat Europa met nieuwe uitdagingen confronteert en zijn dynamisme aantoont. Gelet op de versnelde groei van de wereldeconomie is voorzichtigheid geboden, aangezien de olieprijzen en de dollarkoers in 2005 ongetwijfeld de wereldgroei zullen beïnvloeden.
FRANÇOIS NARMON, voorzitter van de raad van bestuur
Toch moeten wij ook even stilstaan bij de zeebeving en de vloedgolf van 26 december in Azië, die ontzettend veel menselijk leed hebben veroorzaakt en tot een enorme wereldwijde opwelling van solidariteit hebben geleid, waarbij Dexia zich als vanzelfsprekend heeft aangesloten via een gift van 200 000 EUR, naast de persoonlijke bijdragen van heel wat werknemers van de onderneming. 2004 was een uitstekend beursjaar voor Dexia, vermits het aandeel meer dan 24 % is gestegen, een klim die sterker is dan die van de meeste Europese beursindexen. Sinds de oprichting van de groep Dexia in 1996 is het aandeel gemiddeld met 13,2 % per jaar gestegen. Dankzij de uitstekende resultaten kan Dexia de ontwikkeling van zijn activiteiten financieren en zijn aandeelhouders op een zeer bevredigende manier belonen met een hoog dividend. Dexia is vandaag niet alleen een vooraanstaande bankgroep in België, Frankrijk en
Dexia_ Jaarverslag 2004
De Groep_Woord van de voorzitters
Luxemburg en een erkend marktspeler in Europa op het vlak van vermogensbeheer, maar ook de wereldleider inzake financiële dienstverlening aan de lokale publieke sector. De raad van bestuur van Dexia kwam in 2004 zevenmaal bijeen. De aanwezigheid van de bestuurders op de vergaderingen van de raad van bestuur bedroeg 81,7 %. De raad onderzocht de strategische krachtlijnen en de evolutie van de Groep, rekening houdend met de economische en financiële omgeving. In dit kader moest hij zich met name buigen over een mogelijke samenwerking met Sanpaolo IMI. Op voorstel van het strategisch comité heeft hij beslist om deze mogelijkheid niet verder te onderzoeken. De raad van bestuur volgde eveneens de evolutie van het dossier Dexia Bank Nederland, de ontwikkeling van het eerste metier in Japan en Mexico en de verkoop van Kempen & Co. De raad van bestuur maakte voor de derde maal zelf een evaluatie van zijn werking in de loop van 2004. De tevredenheidsgraad bedraagt 87 % (tegen 82 % het jaar daarvoor) en mag globaal als zeer bevredigend worden beschouwd. In de raad van bestuur werd ook een denkoefening op gang gebracht ter gelegenheid van de inwerkingtreding van de Belgische code inzake Corporate Governance. Deze oefening wordt in 2005 voortgezet en moet met name tegen eind 2005 resulteren in de publicatie van een charter voor deugdelijke bedrijfsvoering van de groep Dexia. Dexia is een solide bankgroep die, gezien haar verdere ontwikkeling, de toekomst sereen mag tegemoet zien. Dexia is een rendabele financiële groep die waarde creëert. De raad van bestuur zal aan de algemene vergadering van aandeelhouders van 11 mei 2005 voorstellen om een dividend uit te keren dat 17 % hoger ligt dan in 2004 en 0,62 EUR per aandeel bedraagt.
4_5
De Groep_Woord van de voorzitters
Woord van de voorzitters
PIERRE RICHARD, gedelegeerd bestuurder, voorzitter van het directiecomité
Onze economische omgeving vertoonde in 2004 aanzienlijke contrasten in vergelijking met 2003. Zo liet de groei van het bbp in de Verenigde Staten een opleving zien, terwijl deze indicator in Europa doorgaans bescheiden bleef. Het renteverloop was verschillend in beide regio’s van de wereld. De pariteit euro/dollar bleef de Europese export onder druk zetten. Ondanks de recente onrust in verband met de olieprijs ging de wereldeconomie geleidelijk aan vooruit. Tegen die achtergrond leverde Dexia zeer goede prestaties, zowel inzake activiteit als resultaten. Onze Groep realiseerde uitstekende resultaten in 2004. Mijn dank gaat dan ook naar alle teams van Dexia, die op een doeltreffende manier aan deze prestatie hebben bijgedragen. Het nettoresultaat groepsaandeel steeg met 23,8 % tot 1 772 miljoen EUR. Deze gunstige evolutie komt tot uiting in al onze metiers, die allemaal op een voortreffelijk jaar mogen terugblikken. Ik feliciteer alle teams van Dexia overal ter wereld voor hun dynamisme en bijdrage aan deze puike resultaten. Twee belangrijke factoren verklaren deze prestaties: in de eerste plaats de positieve evolutie van onze opbrengsten, die de structurele bron van waardeschepping zijn. Ze stijgen met 5,6 % bij gelijkblijvende consolidatiekring en zonder de nietweerkerende elementen, en zelfs met 6,1 % bij een constante wisselkoers. In de tweede plaats hielden wij onze algemene kosten, die met 1,4 % tot 3 012 miljoen EUR zijn gedaald, verder onder controle. Het brutobedrijfsresultaat, dat op 2 380 miljoen EUR uitkomt, is aldus sterk toegenomen. Dit resulteert in een aanzienlijke verbetering van ons exploitatiecoëfficiënt, die van 59,2 % in 2003 naar 55,9 % in 2004 is gedaald. Onze voornaamste financiële ratio’s plaatsen Dexia in het koppeloton van de Europese banken: onze ROE (rentabiliteit op het eigen vermogen) klom van 16,5 % in 2003 naar 19,8 % in 2004. Onze nettowinst per aandeel steeg van 1,24 EUR in 2003 naar 1,58 EUR in 2004, zijnde een groei van 28,1 %, wat bijna driemaal zoveel is als onze gemiddelde jaarlijkse groeidoelstelling. Ondanks de inkopen van aandelen die het afgelopen jaar een bedrag van ongeveer
Dexia_ Jaarverslag 2004
De Groep_Woord van de voorzitters
700 miljoen EUR vertegenwoordigden, is onze Tier 1-ratio nog altijd zeer hoog, namelijk 10,7 %. Ons ontwikkelingsmodel is dus sedert de oprichting van Dexia in 1996 lonend geweest en wij gaan ermee door. Dexia onderscheidt zich door een sterk vermogen om jaar na jaar cashflow te genereren, wat een fundamentele troef is en de Groep in staat stelt om de aandeelhouders een zeer hoge return te bieden dankzij een constant beleid van hoge dividenduitkering. Over de periode 1997-2004 is het dividend per aandeel meer dan verdubbeld. Ons meerjarenactieplan 2005-2007 is gebaseerd op de vier hoofddoelstellingen, die sinds de totstandkoming van de Groep aan het Dexia-model ten grondslag liggen. ■ Onze positie van Europese bankgroep met een internationale dimensie bevestigen: Dexia is een zeer internationale groep met vestigingen in 22 landen. Hoewel zijn huidige resultaten grotendeels in België, Frankrijk, Luxemburg en Noord-Amerika werden verwezenlijkt, biedt zijn voortdurende geografische ontwikkeling hem belangrijke hefbomen voor de toekomst. Ons eerste metier, de financiële dienstverlening aan de lokale publieke instellingen, wordt gekenmerkt door een snelle geografische expansie aangezien wij reeds in vrijwel alle landen van de Europese Unie aanwezig zijn. Daarbij komen nog de onlangs toegetreden landen zoals Polen, maar ook Zwitserland en vervolgens Canada en Mexico, die onze belangrijke pool “NoordAmerika” aanvullen, en, ten slotte, Japan. Wij profiteren ongetwijfeld van het decentralisatieproces waarmee de meeste ontwikkelde landen worden geconfronteerd en dat de lokale overheden meer bevoegdheden verleent en zodoende ons werkterrein verruimt. Aangaande onze tweede markt, de cliënteel van de particulieren, die private banking omvat, hebben wij duidelijk onze positie versterkt en onze legitimiteit is nu een feit dankzij de geslaagde integratie van Artesia BC in België. Bijgevolg kunnen wij thans elke gelegenheid tot ontwikkeling van onze activiteiten benutten en op die manier ons cliëntenbestand uitbreiden. ■ Onze ontwikkeling versnellen door volop voor onze cliënten te innoveren. Volgens mij is dat de sleutel van het succes van
Dexia: meer dan ooit actief een innoverend beleid voortzetten door het creëren van producten en diensten dankzij onze erkende knowhow in onze verschillende metiers, waardoor wij de cliënten zeer concurrerende gamma’s kunnen aanbieden in een erg competitieve wereld. ■ Waarde creëren dankzij een ambitieus beleid van interne groei voor alle metiers en enkel investeringen aanvaarden die een duurzame toereikende rentabiliteit opleveren. Op halflange termijn, d.w.z. tegen 2007, heeft de Groep vier doelstellingen: een jaarlijkse gemiddelde groei van de nettowinst per aandeel van meer dan 10 %, een stijging van het dividend per aandeel van minstens 10 % per jaar, de verdere daling van de exploitatiecoëfficiënt tot 52,7 % in 2007 door de bedrijfskosten onder het inflatiepeil te houden en een rentabiliteit op het eigen vermogen van 16,5 % in 2007 volgens de IFRS-normen. ■ Zich baseren op een aantal waarden die op één lijn zitten met de uitdagingen van onze onderneming. Dexia heeft aandacht voor de grote maatschappelijke tendensen. Daarom heeft het de duurzame ontwikkeling en de ethische waarden hoog in het vaandel staan en vormen deze twee elementen de hoeksteen van onze hele strategie. Zo wordt het motto “Dexia, de bank van de duurzame ontwikkeling” niet alleen intern toegepast, door op alle teams een beroep te doen en het sociale beleid te ontwikkelen, maar ook ten aanzien van onze cliënten, die vandaag steeds meer belang hechten aan ethische waarden, vooral aan duurzame ontwikkeling. Het dynamisme dat onze commerciële metiers aan de dag leggen, garandeert de verdere groei van onze opbrengsten, ondanks de scherpere concurrentie. Wat de algemene kosten betreft, zal de inspanning inzake kostenbeheersing en het zoeken naar synergie binnen de Groep worden voortgezet. Hoewel het delicaat is om te voorspellen hoe 2005 er zal uitzien, kunnen wij nu reeds onderstrepen hoezeer de soliditeit van onze fundamentals en de ervaring van onze teams borg staan voor succes. Wij hebben dus het volste vertrouwen in de mogelijkheden van onze teams om voort te gaan op de weg van het dynamisme en de groei, die Dexia sinds zijn oprichting heeft uitgestippeld.
6_7
De Groep_Historiek
Dexia, van zijn oprichting tot nu 1996-1997 de alliantie
Het Gemeentekrediet van België, de grootste bank van de Belgische publieke sector en de tweede grootste all-roundbank in België, en Crédit Local de France, de referentie-instelling voor de financiering van de Franse lokale besturen, voeren een economische fusie door die leidt tot het ontstaan van Dexia, een Europese bankgroep. Deze toenadering wordt uitgebreid met Banque Internationale à Luxembourg, een dochteronderneming van het Gemeentekrediet van België. Het gaat om de eerste Europese grensoverschrijdende fusie in het vooruitzicht van de Europese Monetaire Unie en de invoering van de euro. De twee operationele vennootschappen, Crédit Local de France en Gemeentekrediet van België, komen onder de gemeenschappelijke controle van twee nieuwe holdingmaatschappijen, Dexia Belgium en Dexia France. Elk daarvan bezit 50 % van het kapitaal van de operationele entiteiten. Op 19 november 1996 wordt het aandeel van Dexia Belgium op de beurs van Brussel geïntroduceerd (BEL20), terwijl het Dexia France-aandeel de plaats inneemt van het aandeel van Crédit Local de France, dat reeds op de beurs van Parijs genoteerd staat (CAC 40). Dexia voert zijn operationele organisatie in. Het consortiaal comité, bestaande uit vier leden, vormt de geïntegreerde stuurcel van Dexia, terwijl het uitvoerend comité Groep
Dexia_ Jaarverslag 2004
belast is met het operationeel beheer van de entiteiten. De Gemeentelijke Holding, die bestaat uit de Belgische gemeenten en provincies en 65,5 % van het kapitaal van Dexia Belgium in handen heeft, verkoopt 15,5 % van de aandelen in zijn bezit. Na afloop van deze operatie, die een groot succes wordt, is het kapitaal van Dexia Belgium ten belope van 50 % (min één aandeel) in handen van Belgische en buitenlandse privé- en institutionele beleggers. Dexia neemt een participatie van 40 % in het kapitaal van de Italiaanse bank Crediop, de grootste privé-bank die gespecialiseerd is in de financiering van de Italiaanse lokale besturen.
1998
start van de internationale ontwikkeling Dexia breidt zijn internationale ontwikkeling uit. In Italië brengt het zijn participatie in het kapitaal van Dexia Crediop op 60 %. Dankzij zijn positie als nummer 1 in België en Frankrijk op de markt van de financiering van de publieke sector, en ook door deze nieuwe acquisitie in Zuid-Europa, kan Dexia zijn Europese leiderspositie verstevigen. De werking van de Europese Ondernemingsraad strekt zich nu uit tot de hele Groep en haar 13 500 medewerkers. Hij vervult een informerende en adviserende rol i.v.m. economische, financiële en sociale kwesties met grensoverschrijdend karakter, zoals de werkgelegenheid,
de evolutie van de metiers, de acquisities van de Groep en de fusies.
1999
de eenmaking Eind 1999 gaat de Groep over tot de eenmaking van haar structuren door haar twee overkoepelende holdings te fuseren tot één maatschappij, Dexia. Dexia controleert nu de twee operationele vennootschappen die aan de basis liggen van zijn oprichting, nl. het Gemeentekrediet van België en Dexia Crédit Local, en daardoor ook Banque Internationale à Luxembourg. De nieuwe samenstelling van de raad van bestuur weerspiegelt het Europees karakter van de Groep. Een uitvoerend comité, bestaande uit zes leden, is belast met de operationele directie van de Groep. In november 1999 wordt het Dexiaaandeel genoteerd op de beurs van Brussel (BEL20) en Parijs (CAC 40) en wordt het ook op de beurs van Luxemburg geïntroduceerd. De Groep begint aan een belangrijke ontwikkeling op het vlak van verzekeringen. In Frankrijk neemt ze een meerderheidsbelang in Sofaxis, een maatschappij die gespecialiseerd is in de statutaire verzekering van de territoriale en ziekenhuisambtenaren, in België verwerft ze Elvia Verzekeringen en in Duitsland de makelaar Rekord. Met de oprichting van Dexia Asset Management zorgt de Groep voor een goed presterende dochteronderneming die gespecialiseerd is in vermogensbeheer voor de privé- en institutionele cliënteel.
De Groep_Historiek
2000
wereldleider inzake financiële dienstverlening aan de publieke sector Voor Dexia is 2000 het jaar waarin in de Verenigde Staten de verzekeringsmaatschappij Financial Security Assurance (FSA) werd verworven, een van de leiders op het gebied van credit enhancement voor gemeenteobligaties. Dankzij deze nieuwe acquisitie bereikt Dexia het doel dat het zich van bij zijn oprichting heeft gesteld en wordt het wereldleider op de markt van de financiële dienstverlening aan de publieke sector. Thans is Dexia in bijna alle landen van de Europese Unie actief. In Spanje creëert het samen met Banco Sabadell, de vierde Spaanse privé-bankgroep, een gemeenschappelijke dochteronderneming voor de financiering van de lokale openbare sector: Dexia Sabadell Banco Local. Met zijn Oostenrijkse partner Kommunalkredit Austria, neemt Dexia een participatie in het kapitaal van Prvá komunálna banka (PKB), de bank die gespecialiseerd is in de financiering van de openbare sector in Slowakije. In Nederland verwerft Dexia de Bank Labouchere, waarvan de activiteit gericht is op vermogensbeheer, met name via het internet. In 2000 stelt Dexia voor het eerst aan zijn medewerkers voor om op een gereserveerde kapitaalverhoging in te schrijven. De transactie oogst veel succes, want nagenoeg 65 % van de medewerkers neemt eraan deel. Eind 2000 bezitten zij 1,5 % van het kapitaal van Dexia.
8_9
De Groep_Historiek
2001
de nummer 2 in België
BRUTODIVIDEND PER AANDEEL _ (in EUR)
Prestatie op jaarbasis +11,5 % per jaar
0,62 (1)
+ 17 % 0,53 0,48
0,48
2001
2002
0,43 0,39 0,36 0,32
0,31
0,26
1997
1998
Dexia France
1999
2000
Dexia Belgium
2003
2004
Dexia
2002
WINST PER AANDEEL _ (in EUR)
Prestatie op jaarbasis +11,5 % per jaar
1,58 1,44 (2)
+ 28,1 % 1,24 1,18 (2)
1,25 1,15
1,13
0,98 0,85 0,66
1996
0,75
1997
1998
1999
2000
(1) Voorgesteld dividend. (2) Niet-weerkerende elementen niet inbegrepen.
Dexia_ Jaarverslag 2004
In België verwerft Dexia Artesia Banking Corporation. Deze bankgroep, met activiteiten op het gebied van retailbankieren (BACOB), verzekeren (DVV verzekeringen) en vermogensbeheer (Cordius), is ook een partner voor de Belgische non-profitsector. Dankzij deze acquisitie wordt Dexia de nummer 2 van het bankverzekeren in België. Op het vlak van de financiële dienstverlening aan de publieke sector zet Dexia zijn internationale ontwikkeling voort. De Groep brengt zijn participatie in het kapitaal van Dexia Crediop van 60 op 70 %. Dexia verwerft ook de controle over Otzar Hashilton Hamekomi, een Israëlische bank die gespecialiseerd is in de financiering van de lokale overheden. Het metier van het financieel beheer blijft zich ontwikkelen: Dexia fuseert Cordius en Dexia Asset Management. Het gaat ook over tot acquisities in Luxemburg, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk, Spanje en Nederland.
2001
2002
2003
2004
Dexia, de bank van de duurzame ontwikkeling Dexia neemt een nieuwe slogan aan: “Dexia, de bank van de duurzame ontwikkeling”. Dit engagement vormt voor Dexia een essentiële dimensie in de waardecreatie voor de Groep en is tevens een doelstelling die alomtegenwoordig is in de betrekkingen van Dexia met zijn werknemers, zijn cliënten en zijn aandeelhouders. In België verloopt de integratie van Artesia BC volgens plan: het kantorennet, dat over het hele Belgische grondgebied vertegenwoordigd is, werkt onder één en dezelfde naam, Dexia Bank. In Spanje richt Dexia, in een partnerschap met Banco Popular Español, Iberagentes Popular Banca Privada op.
De Groep_Historiek
In Australië opent Dexia een vertegenwoordigingskantoor in Sydney ter ondersteuning van zijn ontwikkeling in Zuidoost-Azië.
Dexia zet zich in voor duurzame ontwikkeling en bevestigt deze inzet door toe te treden tot de “Equator Principles”. Deze principes werden uitgewerkt door de Wereldbank en verdedigen het respect voor het milieu en de sociale rechtvaardigheid in het kader van grote transacties voor de financiering van structuurprojecten. Op sociaal vlak keurt Dexia een charter goed met de “Principes inzake sociaal beheer”, waardoor het zijn wil laat blijken om in de Groep principes inzake sociale dialoog, werkgelegenheid en mobiliteit in te voeren.
2003
een nieuwe integratiefase Dexia zet een nieuwe stap naar de volledige integratie met de organisatie van zijn activiteiten rond vier grote metiers ten dienste van twee grote markten, enerzijds de markt van de lokale openbare instellingen en de para-openbare en privé-ondernemingen die eraan gelinkt zijn, en anderzijds de markt van de particulieren, professionelen en kleine ondernemingen.
2004
het jaar van de consolidatie Dexia wil zijn positie op het gebied van verzekeringen verstevigen, met name in België. Het brengt zijn elf verzekeringsmaatschappijen samen in één entiteit, Dexia Insurance Services. De belangrijkste vier zijn in België gevestigd, de andere in Duitsland, Frankrijk, Ierland, Luxemburg en Zwitserland. Op het vlak van de financiële dienstverlening aan de publieke sector zet Dexia zijn ambitieus programma inzake internationale ontwikkeling voort. De Groep kondigt de opening aan van vier nieuwe vestigingen in Polen, Japan, Mexico en Canada. Deze landen vertegenwoordigen een groot ontwikkelingspotentieel voor Dexia.
WAARDE OP 18 MAART 2005 VAN 1 000 EUR, GEÏNVESTEERD OP DRIE HISTORISCHE DATA VAN DE GROEP DEXIA _ (in EUR) 1 428 3 160
Dexia
8 308 1 202 2 772
EuroStoxx Banks
Sinds 31 december 1991, beursintroductie van Crédit Local de France.
4 457 887
Sinds 20 november 1996, oprichtingsdatum van de groep Dexia.
2 001
EuroStoxx 50
4 187
Sinds 16 september 1999, eenmaking van de Groep Dexia.
1 092 1 998
BEL20
3 942 954 CAC 40
2 073 2 915 2 000
4 000
6 000
8 000
10 000
10_11
Corporate governance
Dexia_ Jaarverslag 2004
Corporate governance
Een nieuwe corporategovernancecode In december 2003 hebben de Commissie voor het Bank-, Financie- en Assurantiewezen, de Federatie van Belgische Ondernemingen en Euronext Brussel een corporate-governancecommissie opgericht om een wetboek over corporate governance op te stellen. Na een openbare raadpleging heeft de commissie Corporate Governance de definitieve tekst van het Belgische corporate-governancewetboek gepubliceerd op 9 december 2004 (“de Code”). De Code vervangt de aanbevelingen die in dit verband werden geformuleerd door de Commissie voor het Bank-, Financie- en Assurantiewezen, de Federatie van Belgische Ondernemingen en Euronext Brussel. De Code werd van kracht op 1 januari 2005 voor alle beursgenoteerde Belgische ondernemingen. Dexia wil de negen principes naleven die krachtens de Code zijn opgesteld en aan corporate governance ten grondslag liggen. Op de buitengewone algemene vergadering van Dexia NV van 11 mei 2005 zal aan dit onderwerp een specifiek agendapunt worden gewijd. Dexia zal op zijn internetsite tegen ten laatste 1 januari 2006 overigens een “corporate-governancecharter” publiceren. De raad van bestuur van Dexia NV heeft op zijn vergadering van 3 februari 2005 beslist binnen de raad een corporate-governancecommissie op de richten die zich moet buigen over een aantal thema’s met betrekking tot deugdelijke bedrijfsvoering.
12_13
De Groep_Corporate governance
Raad van bestuur van Dexia NV Op 31 december 2004 bestond de raad van bestuur uit negentien leden. De raad van bestuur van Dexia NV weerspiegelt de Europese identiteit van de Groep: er zijn immers vijf nationaliteiten in vertegenwoordigd. De samenstelling van de raad stemt ook overeen met het Frans-Belgische statutaire karakter van Dexia NV. De raad telt namelijk evenveel Belgische als Franse bestuurders, waarbij elke nationaliteit minstens een derde van de raad uitmaakt.
Wijzigingen in de samenstelling van de raad van bestuur in de loop van het boekjaar 2004 Tijdens het boekjaar 2004 werd de samenstelling van de raad van bestuur als volgt gewijzigd. ■ De raad van bestuur van 4 maart 2004 heeft Anne-Marie Idrac gecoöpteerd om Paul-Louis Halley tijdelijk te vervangen. Tijdens de gewone algemene vergadering van Dexia NV van 12 mei 2004 werd Anne-Marie Idrac definitief benoemd. Haar mandaat loopt ten einde na de gewone algemene vergadering van Dexia NV in 2008. ■ Tijdens dezelfde gewone algemene vergadering van Dexia NV van 12 mei 2004 werd Jan Renders definitief benoemd. Hij was reeds gecoöpteerd door de raad van bestuur van Dexia NV
Dexia_ Jaarverslag 2004
op 11 september 2003. Zijn mandaat loopt af na de gewone algemene vergadering van Dexia NV in 2008. ■ Tijdens dezelfde gewone algemene vergadering van Dexia NV van 12 mei 2004 werd Francis Mayer definitief benoemd. Hij was reeds gecoöpteerd door de raad van bestuur van Dexia NV op 20 november 2003. Zijn mandaat loopt af na de gewone algemene vergadering van Dexia NV in 2008. ■ Didier Donfut heeft ontslag genomen uit de raad van bestuur van Dexia NV op 16 november 2004. De raad van bestuur heeft Elio Di Rupo gecoöpteerd om hem tijdelijk te vervangen vanaf 16 november 2004. Op de volgende gewone algemene vergadering van Dexia NV op 11 mei 2005 zal worden voorgesteld Elio Di Rupo te benoemen voor een nieuw mandaat van vier jaar. ■ Karel De Gucht heeft ontslag genomen uit de raad van bestuur van Dexia NV op 29 november 2004. De raad van bestuur heeft Francis Vermeiren gecoöpteerd om hem tijdelijk te vervangen vanaf 29 november 2004. Op de volgende gewone algemene vergadering van Dexia NV op 11 mei 2005 zal worden voorgesteld Francis Vermeiren te benoemen voor een nieuw mandaat van vier jaar.
van Dexia NV op zijn vergadering van 5 februari 2004 besloten strikte onafhankelijkheidscriteria te hanteren, die gebaseerd zijn op artikel 524 van het Belgische Wetboek Vennootschappen en de corporategovernanceprincipes aanbevolen in het Bouton-verslag, dat in Frankrijk als referentie geldt. Op 31 december 2004 bestond de raad van bestuur uit negen onafhankelijke bestuurders(1). Alle onafhankelijkheidscriteria die van toepassing zijn op de raad van bestuur van Dexia en de lijst van onafhankelijke bestuurders staan beschreven in het Jaarverslag – Rekeningen en Verslagen, pagina 20.
Niet-uitvoerende bestuurders Een niet-uitvoerend bestuurder is een bestuurder die in de onderneming of in een van haar dochterondernemingen geen enkele directiefunctie uitoefent. Met uitzondering van Pierre Richard, die eveneens gedelegeerd bestuurder en voorzitter van het directiecomité van Dexia NV is, zijn de andere leden van de raad van bestuur van Dexia NV allemaal niet-uitvoerende bestuurders.
Onafhankelijke bestuurders Om rekening te houden met de omvang van de groep Dexia en de onafhankelijkheidscriteria die de Groep op haar leden wil toepassen nog te vergroten, heeft de raad van bestuur
(1) Een van de onafhankelijke bestuurders, Thierry Breton, diende op 28 februari 2005 zijn ontslag in als bestuurder van Dexia NV.
De Groep_Corporate governance
SAMENSTELLING VAN DE RAAD VAN BESTUUR(1) Naam, leeftijd, nationaliteit, comités, aantal Dexia-aandelen
François Narmon 70 jaar, Belg Bezit 7 060 Dexia-aandelen Bestuurder sinds 1996 Pierre Richard 63 jaar, Fransman Bezit 49 210 Dexia-aandelen Bestuurder sinds 1996 Eric André 50 jaar, Belg Bezit 1 500 Dexia-aandelen Bestuurder sinds 2002 Gilles Benoist Onafhankelijk bestuurder 58 jaar, Fransman Bezit 300 Dexia-aandelen Bestuurder sinds 1999 Rik Branson 60 jaar, Belg Bezit geen Dexia-aandelen Bestuurder sinds 2001 Thierry Breton (2) Onafhankelijk bestuurder 50 jaar, Fransman Bezit geen Dexia-aandelen Bestuurder sinds 2000 Guy Burton 56 jaar, Belg Bezit 2 000 Dexia-aandelen Bestuurder sinds 2001 Elio Di Rupo 53 jaar, Belg Bezit geen Dexia-aandelen Bestuurder sinds 2004 Anne-Marie Idrac Onafhankelijk bestuurder 53 jaar, Française Bezit geen Dexia-aandelen Bestuurder sinds 2004 Denis Kessler Onafhankelijk bestuurder 52 jaar, Fransman Bezit 15 285 Dexia-aandelen Bestuurder sinds 1999
(1) (2) (3) (4) (5) (6) (7)
Hoofdfunctie
Naam, leeftijd, nationaliteit, comités, aantal Dexia-aandelen
André Levy-Lang Onafhankelijk bestuurder 67 jaar, Fransman Bezit 38 000 Dexia-aandelen Bestuurder sinds 2000
■ ■ ■
Voorzitter van de raad van bestuur van Dexia NV
■ ■
Gedelegeerd bestuurder en voorzitter van het directiecomité van Dexia NV
Francis Mayer 54 jaar, Fransman Bezit geen Dexia-aandelen Bestuurder sinds 2003
■
Schepen van Financiën in Ukkel (België)
Roberto Mazzotta Onafhankelijk bestuurder 64 jaar, Italiaan Bezit geen Dexia-aandelen Bestuurder sinds 2001
■
■ ■
Voorzitter van het directorium van CNP-Assurances
Voorzitter van het directiecomité van Arcofin
Algemeen directeur en voorzitter van France Télécom
Algemeen directeur en voorzitter van het directiecomité van Ethias Voorzitter van de Parti Socialiste (België)
Algemeen directeur en voorzitster van RATP
■ Algemeen directeur (PDG) ■ (3) van de groep SCOR
■ (3) Emeritus hoogleraar aan de ■ universiteit Paris-Dauphine
■ (4) Algemeen directeur ■ (4) van de Caisse des Dépôts
Voorzitter van Banca Popolare di Milano
Jan Renders 55 jaar, Belg Bezit geen Dexia-aandelen Bestuurder sinds 2003
Voorzitter van het ACW
Gaston Schwertzer Onafhankelijk bestuurder 72 jaar, Luxemburger Bezit 33 660 Dexia-aandelen Bestuurder sinds 1999 Anne-Claire Taittinger Onafhankelijk bestuurder 55 jaar, Française Bezit 1 000 Dexia-aandelen Bestuurder sinds 2001 Marc Tinant 50 jaar, Belg Bezit 100 Dexia-aandelen Bestuurder sinds 2001 Sir Brian Unwin Onafhankelijk bestuurder 69 jaar, Brit Bezit geen Dexia-aandelen Bestuurder sinds 2000 Francis Vermeiren 68 jaar, Belg Bezit 1 700 Dexia-aandelen Bestuurder sinds 2004 Waarnemer Frank Beke 58 jaar, Belg Bezit 1 400 Dexia-aandelen Bestuurder sinds 2001
Hoofdfunctie
Doctor in de rechten Beheerder van vennootschappen
■ (5) Voorzitter van het directorium ■ (6) van de Groupe Taittinger Directeur-generaal van de Société du Louvre – Groupe du Louvre ■
Lid van het directiecomité van Arcofin
■
Voorzitter van de Assettrust Housing Limited
■ (7) Burgemeester van Zaventem ■ (7) (België)
Burgemeester van Gent (België)
Toestand op 31 december 2004. Thierry Breton heeft zijn ontslag ingediend als bestuurder van Dexia NV op 28 februari 2005. Toestand op 11 januari 2005. ■ Strategisch comité Vanaf 11 januari 2005. ■ Bezoldigingscomité Sinds 5 februari 2004. ■ Benoemingscomité Toestand op 6 maart 2004. ■ Auditcomité Sinds 11 januari 2005.
14_15
De Groep_Corporate governance
Scheiding van de functies van voorzitter van de raad van bestuur en van gedelegeerd bestuurder (CEO) De statuten van de vennootschap vermelden expliciet de regel inzake de scheiding van de functies van voorzitter van de raad van bestuur en gedelegeerd bestuurder (CEO). Deze functies moeten aan verschillende personen van verschillende nationaliteit worden toevertrouwd, zelfs wanneer de voorzitter van de raad van bestuur verhinderd is en zich door een ander bestuurder laat vervangen om een vergadering van de raad voor te zitten.
Duur van de mandaten De duur van de mandaten van de bestuurders die benoemd werden na 7 mei 2002, bedraagt maximum vier jaar. Op die manier conformeert Dexia zich aan de corporate-governanceregels terzake.
Bevoegdheden van de raad van bestuur De raad van bestuur van Dexia NV bepaalt de strategische doelstellingen en het algemeen beleid van de vennootschap en de Groep. Hij controleert en stuurt het beheer ervan. Hij wijst de leden van het directiecomité aan, keurt de middelen goed die noodzakelijk zijn om de door hem bepaalde strategische doelstellingen te bereiken, ziet toe op de verwezenlijking van het programma voor het beheer en de controle van de vennootschap en legt verantwoording af aan de aandeelhouders.
Dexia_ Jaarverslag 2004
Activiteiten van de raad van bestuur De raad kwam in 2004 zeven maal bijeen. De presentiegraad van de bestuurders op de vergaderingen van de raad van bestuur bedroeg 81,7 %. Naast de statutaire benoemingen heeft de raad zich in hoofdzaak over de volgende dossiers gebogen: – de bespreking en goedkeuring van de financiële resultaten en van de maatschappelijke en geconsolideerde jaarrekening van 2003; de follow-up van de resultaten van de commerciële activiteit van de Groep in 2003; – de bespreking en goedkeuring van de financiële resultaten en de rekeningen van de Groep op 31 maart, 30 juni en 30 september 2004; de follow-up van de resultaten van de commerciële activiteit van de Groep op dezelfde data; – de bespreking en goedkeuring van het budget van de groep Dexia voor 2004; – de analyse van de strategische opties van de groep Dexia; – de studie van het project tot toenadering met Sanpaolo IMI; – de bespreking en de goedkeuring van het auditplan voor 2004; – het verslag van de voorzitter van de raad van bestuur van Dexia NV over de werking van de raad en over de interne controle in de Groep; – de bespreking en de beslissingen met betrekking tot de zelfevaluatie van de raad van bestuur; – de bespreking en de kennisname van het interne controleverslag en van
het verslag van de risico-analyse en het risicobeheer in 2003; – de periodieke verslagen van het auditcomité; – de bespreking en de goedkeuring van de onafhankelijkheidscriteria voor de bestuurders en van de procedure voor de kwalificatie van de bestuurders als “onafhankelijke bestuurders”; – de follow-up van het dossier Dexia Bank Nederland; – de verkoop van Kempen & Co; – de uitbouw van het eerste metier in Japan en Mexico; – de positie van Dexia in de defensie- en de wapensector; – het aandeelhoudersplan voor de personeelsleden en de medewerkers van de Groep, alsook het aandelenoptieplan voor 2004; – de verslagen van het strategisch comité, het bezoldigingscomité en het benoemingscomité; – de strategie en de behandeling van de eigen aandelen; – de wijziging van het auditcharter; – de bijeenroeping van de gewone en buitengewone aandeelhoudersvergadering. De gedelegeerd bestuurder, die tevens voorzitter van het directiecomité is, heeft zich onthouden van de beraadslagingen van de raad van bestuur over zijn eigen bezoldiging en pensioenstelsel. Elk kwartaal bezorgt de gedelegeerd bestuurder van Dexia NV aan de leden van de raad van bestuur een verslag over de activiteiten van de verschillende entiteiten en hun dochteronder-
De Groep_Corporate governance
nemingen. Dit verslag wordt opgemaakt op grond van de drie hoofdmetiers van de Groep. Het geeft een gedetailleerd overzicht van de positie van Dexia in deze domeinen. Vinden er tussen twee vergaderingen van de raad van bestuur belangrijke gebeurtenissen plaats die de groep Dexia aanbelangen, dan brengt de gedelegeerd bestuurder de bestuurders hiervan op de hoogte. De statutaire regels en het intern reglement van de raad van bestuur staan gedetailleerd beschreven in het Jaarverslag _ Rekeningen en Verslagen, pagina 21.
Zelfevaluatie In 2004 heeft de raad van bestuur van Dexia NV zijn werking zelf beoordeeld. De bestuurders hebben zich in het algemeen heel positief uitgesproken over hun werking; de tevredenheidsgraad bedroeg immers 87 %. De algemene tevredenheid over de werking van de raad was in 2004 beter dan in 2003 (82 %).
Bezoldigingen van de bestuurders De gewone algemene vergadering van Dexia NV heeft in 2002 beslist de bestuurders voor de uitoefening van hun mandaat een jaarlijkse bezoldiging toe te kennen van maximum 700 000 EUR. De vergadering heeft de raad van bestuur tevens de bevoegdheid gegeven om de praktische modaliteiten voor deze bezoldiging en de toekenning ervan uit te werken.
Op zijn vergadering van 23 mei 2002 heeft de raad van bestuur beslist om elke bestuurder een jaarlijks forfaitair bedrag van 20 000 EUR (= een vaste vergoeding van 5 000 EUR per kwartaal) toe te kennen, alsook presentiegeld ten belope van 2 000 EUR per vergadering van de raad van bestuur of van een van de gespecialiseerde comités (de variabele bezoldiging). Voor de bestuurders die hun mandaat niet over een volledig jaar zouden hebben uitgeoefend, wordt deze vaste vergoeding verlaagd in verhouding tot het aantal kwartalen dat ze hun mandaat effectief hebben uitgeoefend. De voorzitter van de raad van bestuur ontvangt geen bezoldiging als bestuurder. Het bezoldigingscomité heeft op zijn vergadering van 13 maart 2000 evenwel een jaarlijks forfaitair bedrag voorgesteld voor zijn volledig mandaat, evenals jaarlijks toegekende opties. Deze beslissing, die door de raad van bestuur op 14 maart 2000 werd bekrachtigd, werd genomen door beide organen rekening houdend met de belangrijke rol die de huidige voorzitter van de raad van bestuur vervult bij het promoten en vertegenwoordigen van de Groep. De gedelegeerd bestuurder ontvangt geen enkele bezoldiging voor zijn mandaat van bestuurder. Hij wordt daarentegen wel vergoed voor zijn functies van gedelegeerd bestuurder en van voorzitter van het directiecomité.
16_17
De Groep_Corporate governance
TANTIÈMES EN PRESENTIEGELD VAN DE BESTUURDERS VAN DEXIA NV VOOR DE UITOEFENING VAN HUN MANDAAT IN 2004 (IN EUR) RvB (vaste bez.)
RvB (varbez.)
Strategisch comité
Auditcomité
Bezoldigingscomité
Benoemingscomité
Totaal
François Narmon Pierre Richard Eric André Gilles Benoist(1)
0,00 0,00 20 000,00
0,00 0,00 10 000,00
0,00 0,00 0,00
0,00 0,00 4 000,00
0,00 0,00 0,00
0,00 0,00 0,00
0,00 0,00 34 000,00
Rik Branson Thierry Breton Guy Burton Karel De Gucht Elio Di Rupo Didier Donfut Anne-Marie Idrac Denis Kessler André Levy-Lang Francis Mayer Roberto Mazzotta Jan Renders Gaston Schwertzer Anne-Claire Taittinger Marc Tinant Brian Unwin Francis Vermeiren Frank Beke (waarnemer)
20 20 20 20
0,00 000,00 000,00 000,00 000,00 0,00 000,00 000,00 000,00 000,00 0,00 000,00 000,00 000,00 000,00 000,00 000,00 0,00 000,00
0,00 14 000,00 0,00 0,00 12 000,00 0,00 0,00 0,00 14 000,00 10 000,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00
0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 2 000,00 8 000,00 0,00 0,00 0,00
0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 6 000,00 0,00 6 000,00 0,00 0,00
0,00 6 000,00 0,00 0,00 4 000,00 0,00 0,00 0,00 6 000,00 6 000,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00
20 15 20 20 20 20 20 20 20 20 20
0,00 000,00 000,00 000,00 000,00 0,00 000,00 000,00 000,00 000,00 0,00 000,00 000,00 000,00 000,00 000,00 000,00 0,00 000,00
14 2 6 12 8 10 10 12 10 14 14 14 12 12 12
54 22 26 48 28 25 50 48 30 34 34 42 40 38 32
0,00 000,00 000,00 000,00 000,00 0,00 000,00 000,00 000,00 000,00 0,00 (2) 000,00 000,00 000,00 000,00 000,00 000,00 0,00 000,00
(1) Gilles Benoist wenst als bestuurder geen tantièmes of presentiegeld te ontvangen. (2) De tantièmes en presentiegeld voor het mandaat van bestuurder van Dexia NV bedroegen voor Francis Mayer in 2004 32 000 EUR. Het bedrag werd rechtstreeks aan de Caisse des Dépôts gestort.
Dexia_ Jaarverslag 2004
De Groep_Corporate governance
De gespecialiseerde comités opgericht door de raad van bestuur De raad van bestuur van Dexia heeft onder zijn leden vier gespecialiseerde comités opgericht: het strategisch comité, het auditcomité, het bezoldigingscomité en het benoemingscomité. Deze comités vervullen een adviserende rol en bieden de raad van bestuur de mogelijkheid om de competenties van elk lid ten volle te benutten door het specifieke opdrachten toe te vertrouwen. De bevoegdheden van deze vier comités staan integraal beschreven in het Jaarverslag – Rekeningen en verslagen, pagina’s 23 tot 25.
Strategisch comité _Samenstelling Het strategisch comité is samengesteld uit zes bestuurders, waaronder de voorzitter van de raad van bestuur en de gedelegeerd bestuurder. De aanwezigheidsgraad op de vergaderingen van dit comité bedroeg 92,9 % in 2004. _Bevoegdheden Het strategisch comité komt bijeen om de strategische positie van de groep Dexia te evalueren, rekening houdend met de evolutie van haar omgeving en haar markten en met de ontwikkeling op middellange termijn. De gedelegeerd bestuurder mag eveneens op gelijk welk ogenblik het strategisch comité bijeenroepen om gevoelige dossiers te bestuderen vooraleer ze aan de raad van bestuur worden voorgelegd. _Activiteit Het strategisch comité is zevenmaal bijeengekomen in 2004: 3 februari, 27 april, 1 juli, 27 oktober, 10 november,
16 november en 24 november 2004. Het behandelde volgende onderwerpen: – het budget 2004; – het financieel plan 2004-2006; – de analyse van de strategische opties van de groep Dexia; – de studie van het project tot toenadering met Sanpaolo IMI.
Auditcomité _Samenstelling Het auditcomité is samengesteld uit drie bestuurders. In 2004 bedroeg de aanwezigheid op dit comité 84,6 %. _Bevoegdheden Het auditcomité is enerzijds belast met het onderzoeken van de ontwerpen van jaar- en kwartaalrekeningen (vennootschappelijk en geconsolideerd) en met name de procedures voor het opstellen ervan en zich te vergewissen van de relevantie en de bestendigheid van de toegepaste boekhoudmethodes en -principes. Anderzijds is het comité belast met het toezicht op de prestatie van het interne-controlesysteem van de directie en in het bijzonder het systeem voor het beheer van de risico’s waaraan de Groep vanwege haar activiteiten is blootgesteld. Het auditcomité staat rechtstreeks in contact met de revisoren, de auditorgeneraal van de Groep en de chief compliance officer. Het brengt tevens de gedelegeerd bestuurder van zijn contacten op de hoogte.
_Activiteit In 2004 behandelde het auditcomité onder meer volgende onderwerpen: – overzicht van de rekeningen en resultaten van de Groep op 31 december 2003, 31 maart 2004, 30 juni 2004 en 30 september 2004; – het verslag van de voorzitter van de raad van bestuur over de werking van de raad van bestuur en de interne controle (overeenkomstig de Franse wet op de financiële veiligheid); – het jaarverslag over de interne controle binnen de Groep; – halfjaarverslagen over de activiteiten van de interne audit in de entiteiten van de Groep; – de halfjaarverslagen van Risk Management Group over de meting van en toezicht op de risico’s; – het integriteitsbeleid van de groep Dexia; – het ontwerp van huishoudelijk reglement van het auditcomité; – de methodologische veranderingen inzake de uitwerking van de auditverslagen en de follow-up van de aanbevelingen; – meerjarenplan van audit voor 2004-2008 en de jaarplannen van audit voor 2004 en 2005; – de resultaten van de verschillende auditopdrachten, zoals die in het kader van de IFRS- en Bazel II-projecten; – follow-up van de dossiers Legiolease en Lernout&Hauspie; – follow-up van de actieplannen over de bancaire entiteiten van de Groep in New York en van de verslagen van de regelgevers.
18_19
De Groep_Corporate governance
Bezoldigingscomité _Samenstelling Het bezoldigingscomité bestaat uit drie niet-uitvoerende bestuurders van de Groep. De aanwezigheidsgraad op de vergaderingen van dit comité bedroeg 100 % in 2004. _Bevoegdheden Dit comité bepaalt de criteria voor de bezoldiging van de voorzitter van de raad van bestuur, de gedelegeerd bestuurder, de beheerders en de directiekaderleden. Het comité bespreekt tevens het beleid inzake het aandeelhoudersplan voor personeelsleden. _Activiteit Het bezoldigingscomité is driemaal bijeengekomen in 2004: 5 februari, 11 mei en 15 november. Het behandelde volgende onderwerpen: – een vergelijkende analyse van de systemen die in de Europese groepen worden gehanteerd voor de berekening van de variabele verloning en de bonussen; – het jaarlijks onderzoek van het bezoldigingsniveau van de leden van het directiecomité (Europese benchmark ex-UK); – bezoldigingsbeleid van de grote internationale dochtermaatschappijen; – interne en externe benchmark op het gebied van een overkoepelend pensioenstelsel en aanpassing van de voorwaarden van de aanvullende pensioenovereenkomst voor de Franse leden van het directiecomité;
Dexia_ Jaarverslag 2004
– vastlegging van de algemene voorwaarden van het internationale aandeelhoudersplan voorbehouden aan de werknemers, evenals het aandelenoptieplan 2004; – algemene principes voor de bezoldiging van de bestuurders.
Benoemingscomité _Samenstelling Het benoemingscomité is samengesteld uit zes bestuurders, waaronder de voorzitter van de raad van bestuur en de gedelegeerd bestuurder. Het wordt voorgezeten door een onafhankelijk bestuurder. De aanwezigheidsgraad op de vergaderingen van dit comité bedroeg 100 % in 2004. _Bevoegdheden Het benoemingscomité bereidt de beslissingen van de raad van bestuur voor die handelen over de voorstellen tot benoeming of vernieuwing van het mandaat van bestuurders of leden van het directiecomité. _Activiteit Het benoemingscomité is driemaal bijeengekomen in 2004: 3 maart, 29 september en 22 december. Het behandelde volgende onderwerpen: – de samenstelling van de raad van bestuur; – de samenstelling van de gespecialiseerde comités; – de onafhankelijkscriteria die gelden voor de bestuurders.
De Groep_Corporate governance
Van links naar rechts: Jacques Guerber, Axel Miller, Rembert von Lowis, Pierre Richard, Marc Hoffmann, Claude Piret, Dirk Bruneel. _
Directiecomité Voorzitter Pierre RICHARD ■ Gedelegeerd bestuurder (Group Chief Executive Officer) ■ Voorzitter van de raad van toezicht van Dexia Crédit Local ■ Vice-voorzitter van de raad van bestuur van Dexia Bank België ■ Vice-voorzitter van de raad van bestuur van Dexia Banque Internationale à Luxembourg ■ Vice-voorzitter van de raad van bestuur van Financial Security Assurance (FSA)
Jacques GUERBER ■ Directeur-generaal van het metier “Financiële dienstverlening aan de publieke sector, financiering van projecten en credit enhancement” ■ Voorzitter van het directorium van Dexia Crédit Local ■ Bestuurder bij Financial Security Assurance (FSA)
Leden
Axel MILLER ■ Directeur-generaal van het metier “Financiële dienstverlening aan particulieren” ■ Voorzitter van het directiecomité van Dexia Bank België
Rembert von LOWIS ■ Financieel directeur (Group Chief Financial Officer) ■ Vice-voorzitter van de raad van toezicht van Dexia Crédit Local ■ Bestuurder bij Financial Security Assurance (FSA)
Marc HOFFMANN ■ Directeur-generaal van het metier “Financieel beheer en verzekeringen” ■ Voorzitter van het directiecomité van Dexia Banque Internationale à Luxembourg
Dirk BRUNEEL ■ Directeur-generaal van het metier “Thesaurie en financiële markten” ■ Voorzitter van het directiecomité van Dexia Bank Nederland ■ Bestuurder bij Financial Security Assurance (FSA) Claude PIRET ■ Group Chief Operations & Technology Officer ■ Lid van de raad van toezicht van Dexia Crédit Local
Samenstelling Het directiecomité bestaat uit maximum acht leden. Ze worden benoemd en afgezet door de raad van bestuur op voordracht van de gedelegeerd bestuurder. De leeftijdsgrens is vastgelegd op 65 jaar. De informatie in verband met de werking van het directiecomité, met name de bevoegdheden, de wijze van beslissen en vergaderen, staan uitgebreid beschreven in het Jaarverslag – Rekeningen en verslagen, pagina’s 25 tot 27.
20_21
De Groep_Corporate governance
Bezoldiging van de leden van het directiecomité De bezoldiging van de leden van het directiecomité wordt op voorstel van het bezoldigingscomité vastgelegd door de raad van bestuur van Dexia NV. Sinds 2000 wordt de bezoldiging van de leden van het directiecomité bestudeerd met de steun van een gespecialiseerd consultant (Towers Perrin). De conclusies van deze studie werden besproken in het bezoldigingscomité. Het bezoldigingscomité heeft voorstellen geformuleerd en overgemaakt aan de raad van bestuur, die ze in februari 2004 heeft goedgekeurd. Het bezoldigingscomité heeft de externe consultant eveneens aangesproken om meer inzicht te verwerven in de berekeningswijze van het variabel gedeelte. Het bedrag van de vaste bezoldiging wordt bepaald rekening houdend met de aard en het belang van de door iedereen uitgeoefende bevoegdheden ten opzichte van vergelijkbare functies op de markt. Het variabele gedeelte is begrensd tot eenmaal de vaste bezoldiging voor de leden van het directiecomité en tot 1,5 maal voor de gedelegeerd bestuurder. Het variabel gedeelte is gebaseerd op een prestatiecriterium van de Groep, namelijk de winst per aandeel, die gemeten wordt op grond van de nettowinst per aandeel in absolute cijfers en de evolutie ervan tussen 2003 en 2004. Er wordt ook rekening gehouden met elementen die verband houden met de eigen bijdrage
Dexia_ Jaarverslag 2004
van de leden van het directiecomité aan de ontwikkeling van hun activiteit en aan het nakomen van specifieke doelstellingen, zodat hun variabel gedeelte opwaarts of neerwaarts kan worden aangepast binnen een marge van 20 %. De totale brutobezoldiging die in 2004 aan de gedelegeerd bestuurder werd uitgekeerd, bedraagt 1 745 000 EUR. Zijn vaste brutobezoldiging bedraagt 825 000 EUR, aangevuld met een variabele brutobezoldiging van 920 000 EUR. In 2003 had de gedelegeerd bestuurder een globale brutobezoldiging ontvangen van 1 410 000 EUR, waarvan een globaal variabel gedeelte van 625 000 EUR. De totale brutobezoldiging die in 2004 aan de zeven leden van het directiecomité werd uitgekeerd, bedraagt 7 092 000 EUR. In het kader van het aandelenoptieplan 2004 ontvingen de leden van het directiecomité 545 000 Dexiaopties, waarvan 120 000 aan de gedelegeerd bestuurder werden toegekend. Dit vertegenwoordigt in totaal 5,5 % van alle in 2004 toegekende opties. De leden van het directiecomité genieten naast hun algemene pensioenstelsels ook specifieke aanvullende pensioenplannen. Deze worden bepaald door verwijzing naar de toepasselijke reglementering van het desbetreffende land (groepsverzekering, artikel 39).
De Groep_Corporate governance
De groepsorganisatie De oprichting van Dexia in 1996 is het resultaat van de toenadering tussen twee banken, het Gemeentekrediet van België en Crédit local de France. Dit onuitgegeven initiatief anticipeerde op de komst van een eengemaakte financiële markt op Europees niveau. Dexia ontwikkelde zich in een economisch en politiek landschap dat achtereenvolgens werd gekenmerkt door de totstandkoming van de eenheidsmarkt en de invoering van de euro. Het kapitaal van de Groep werd geïntegreerd bij de fusie tussen Dexia Belgium en Dexia France in 1999. Eind 2003 zette Dexia NV een nieuwe stap in het integratieproces. De basisprincipes en beleidslijnen van de nieuwe organisatie van het management zijn van kracht sinds 1 januari 2004. De nieuwe organisatie van het management berust op vier principes. ■ Het directiecomité van Dexia NV speelt een voorname rol in het sturen van de Groep en zijn vier basismetiers. ■ Organisatie van het management van de Groep rond de vier basismetiers: “Financiële dienstverlening aan de publieke sector, financiering van projecten en credit enhancement”, “Financiële dienstverlening aan de retailcliënteel”, “Financieel beheer” en “Thesaurie en financiële markten”. De organisatie gaat gepaard met de oprichting van vier uitvoerende “metier”-comités, voorgezeten door de vier directeurs-generaal die tevens lid zijn van het directiecomité. Deze vier uitvoerende “metier”-comités bestaan
uit de voornaamste vertegenwoordigers van de metiers binnen de operationele entiteiten. Naast bepaalde bevoegdheden op het vlak van human resources (de leidinggevende kaderleden van de metiers), zijn de directiecomités belast met het uitwerken van de metierstrategie, de bijbehorende jaardoelstellingen en de follow-up van de resultaten. ■ Zo hebben de directiecomités van de drie grote stichtende entiteiten van de Groep (Dexia Bank België, Dexia Crédit Local en Dexia BIL) een spiegelstructuur van het directiecomité van Dexia NV, dit met het oog op een rechtstreekse en efficiënte samenwerking tussen de hoofden van de entiteiten en de verantwoordelijken van de Groep, zowel voor de metiers als voor de financiële en operationele functies (Chief Financial Officer en Chief Operations & Technology Officer). ■ Om beter tegemoet te komen aan de behoeften van de twee markten van Dexia – overheidsinstellingen en particulieren – werd de perimeter van bepaalde metiers herbepaald in het kader van de nieuwe organisatie van het management. De nieuwe organisatie werd in twee tijden gepland tussen 1 januari 2004 en 1 januari 2005 en is vandaag operationeel. Sinds 1 januari 2004 zijn de “Equities”-activiteiten ondergebracht in het metier “Thesaurie en financiële markten”, waardoor de marktprocessen op één enkele manier kunnen beheerd worden, en werden de corporate-
activiteiten van Dexia Securities aangehecht bij het metier “Financiële dienstverlening aan de publieke sector, projectfianciering en credit enhancement”. Sinds 1 januari 2005 zijn de private-bankingactiviteiten ondergebracht in het tweede metier “Financiële dienstverlening aan particulieren”. De activiteit productie verzekeringen werd overgeheveld naar het derde metier “Financieel beheer en verzekeringen”.
22_23
De Groep_Corporate governance
Teams van de groep Dexia Het directiecomité kan voor zijn operationele werking rekenen op een vijftiental teams, in totaal bijna 180 hooggekwalificeerde medewerkers, verdeeld over Brussel, Parijs en Luxemburg. Deze teams werken binnen de Groep over de verschillende entiteiten heen. Hun opdracht bestaat in het sturen en controleren van de vitale functies van de Groep – audit, deontologie, boekhoudkundige consolidatie, risicobeheer en strategische planning – maar ook het bepalen en coördineren van het beleid van Dexia op het vlak van thesaurie en financiële markten, communicatie, human resources en informatica. Aan deze bevoegdheden werd eind 2003 duurzame ontwikkeling toegevoegd. Het kabinet van de voorzitter, dat onder leiding staat van Mireille Eastwood, zorgt samen met het secretariaat-generaal voor de coördinatie en follow-up van de activiteiten van de gedelegeerd bestuurder en het directiecomité. Het kabinet vormt ook de schakel tussen de directies van de Groep en de zetel.
Dexia_ Jaarverslag 2004
Het secretariaat-generaal en de functie juridische en fiscale zaken vallen onder de verantwoordelijkheid van Olivier Van Herstraeten, die rechtstreeks rapporteert aan de gedelegeerd bestuurder. Het secretariaat-generaal moet in hoofdzaak toezien op de goede werking van de sociale organen van Dexia NV en van het directiecomité, waarvan het het secretariaat verzorgt en de activiteiten coördineert in samenwerking met het kabinet van de voorzitter. De juridische en fiscale functie is bevoegd voor elke materie die betrekking heeft op de Groep in haar geheel. De algemene audit van de Groep staat onder leiding van Véronique Thirion. De auditor-generaal valt onder de gedelegeerd bestuurder. De functie van chief compliance officer (de deontoloog van de Groep) is toevertrouwd aan Jean-Noël Lequeue. Hij rapporteert rechtstreeks aan de gedelegeerd bestuurder. Thierry Desgain coördineert als adjunct-financieel directeur de teams “boekhouding en consolidatie”, “strategische planning”, “risicobeheer” en “fusies-acquisities”. Hij versterkt de samenwerking tussen de verantwoordelijken van de entiteiten en de verantwoordelijken van de Groep voor de financiële functies. Het team strategische planning en beheersinformatie stelt informatie ter beschikking die kan bijdragen tot een strategische visie op lange termijn. Het staat onder leiding van Yves Guérit en
is tevens belast met het opmaken van het vooruitlopend budget van Dexia. Het moet ook de activiteit en rendabiliteit van de verschillende metiers van de Groep volgen. Het team risk management, onder leiding van Eric Hermann, is verantwoordelijk voor het definiëren en organiseren van het risicobeheer en de risicocontrole, alsook de actualisering van het economisch eigen vermogen. Het team van Michel Buysschaert beheert en evalueert fusie-, acquisitieen cessievoorstellen en bestudeert vanuit financieel oogpunt de interne reorganisaties bij participaties en dochterondernemingen binnen Dexia. De functie boekhouding en consolidatie van de Groep en de invoering van de nieuwe IFRSboekhoudnormen werden toevertrouwd aan Thierry Nederlandt. Het team belast met financiële communicatie en relaties met de beleggers staat onder de verantwoordelijkheid van Robert Boublil, die rechtstreeks afhangt van de gedelegeerd bestuurder en verschaft beleggers, analisten en ratingbureaus alle nuttige strategische en financiële informatie over de Groep. Het team externe communicatie, geleid door Françoise Lefebvre, draagt het imago van Dexia uit bij journalisten, individuele aandeelhouders en het grote publiek. Het beheer van het Bazel II-project is in handen van André Delasnerie, die wordt bijgestaan door de teams voor risicobeheer.
De Groep_Corporate governance
De controle over de Groep De afdeling Operations en Technologie moet de synergie binnen de Groep bevorderen. André Guilliams coördineert de Informatie/Technologie (IT)activiteiten en back-offices en Stéphane Cohen-Ganouna houdt toezicht op het beleid inzake aankopen en logistiek. Het team human resources en interne communicatie staat onder leiding van Bernard-Franck GuidoniTarissi, die via zijn beleid inzake mobiliteit, verloning, loopbaanbeheer en interne informatie een groepsgeest en een werkgemeenschap moet ontwikkelen. De directeur duurzame ontwikkeling Groep is Daniel Caille. Hij hangt rechtstreeks af van de gedelegeerd bestuurder en is zelf algemeen directeur en lid van het directorium van Dexia Crédit Local.
De door de Groep uitgevoerde operaties worden strikt gecontroleerd, zowel intern door de interne audit als extern door het college van commissarissen van Dexia. (zie het Jaarverslag – Rekeningen en verslagen, pagina’s 28 tot 31).
Interne audit Dexia beschikt over een homogene auditfunctie die beantwoordt aan de strengste normen. De auditfunctie heeft als opdracht de interne controle in de Groep te bevorderen en permanent toe te zien op de werking en de daadwerkelijke toepassing van het bestaande controlesysteem. De auditfunctie draagt bij tot het behoud van de goede reputatie van de Groep en de efficiëntie en integriteit van haar structuren, waarden die ze hoog in het vaandel draagt. De interne audit gaat na of de risico’s die Dexia en al zijn entiteiten nemen in het kader van hun activiteiten, op adequate wijze worden geïdentificeerd, geanalyseerd en gedekt. De interne audit moet eveneens toezien op de constante verbetering van de werking van de Groep. _Organisatie De organisatie van de interne audit stoelt op drie basisprincipes. ■ Binnen een door het auditcomité van Dexia NV goedgekeurd kader bepaalt het directiecomité de strategie, de eisen en de werkingsregels van de interne audit.
■ De interne-auditfunctie wordt uitgeoefend door een net van auditdirecties, die hun opdracht vervullen onder leiding van de auditorgeneraal van de Groep, die rechtstreeks rapporteert aan de gedelegeerd bestuurder, de voorzitter van het directiecomité. De auditor-generaal heeft rechtstreeks toegang tot het auditcomité, waar hij geregeld verslag uitbrengt van de interneauditactiviteiten in de Groep. Zowel het auditcomité als de voorzitter van de raad van bestuur kunnen een beroep doen op de auditor-generaal om een auditopdracht uit te voeren. ■ Elke auditdirectie van de dochterondernemingen moet ten overstaan van de voorzitter van het directiecomité van de entiteit verantwoording afleggen over het uitvoeren van haar opdracht en brengt verslag uit over haar werking aan de auditor-generaal van de Groep. Het personeelsbestand van de auditteams van Dexia Bank en Dexia Banque Internationale à Luxembourg werd aangepast conform de beslissingen van de respectieve directiecomités eind 2003. _Opdrachten in 2004 In 2004 werden een aantal belangrijke “horizontale opdrachten” uitgevoerd, waarbij tegelijkertijd de auditors van Dexia NV en die van de operationele entiteiten waren betrokken. Dat was het geval bij de audit van het intern model dat gebruikt wordt voor de berekening van de wettelijke
24 _ 25
De Groep_Corporate governance
vereisten van de marktrisico’s van de Groep, de follow-up van de invoering van de Compliance-organisatie en de plannen voor de continuïteit van de activiteit, de follow-up van de stand van zaken in de projecten IFRS en Bazel II. De directie Audit van Dexia NV heeft eveneens het initiatief genomen voor opdrachten die de hele Groep aanbelangen zoals de analyse van het economisch eigen vermogen, van de functies voor de operationele sturing van de dochtermaatschappijen en van de organisatie van private banking. Elk van de vier commerciële metiers van de Groep onderging een specifieke audit, die toegespitst was op de krediet-, markt- en operationele risico’s. Op het vlak van informatiesystemen vonden er bij Dexia Bank auditopdrachten plaats in het kader van de fusieprocessen met Artesia BC en de herziening van de systemen. De verschillende auditopdrachten die in 2004 werden uitgevoerd, hebben geleid tot actieplannen om de diverse zwakke punten in het interne controlesysteem bij te sturen. Elk actieplan werd goedgekeurd door het directiecomité van de betrokken entiteit en ondergaat geregeld een follow-up om na te gaan of er daadwerkelijk rekening wordt gehouden met de aanbevelingen. _Methodes De globale aanpak van het risicouniversum, de gemeenschappelijke auditmethodologie en de modaliteiten op het gebied van verslagen en followup op het niveau van de overkoepelende groepsstructuur, die in
Dexia_ Jaarverslag 2004
2004 werden herzien en aangevuld, dragen er toe bij dat Dexia over een efficiënt intern controlesysteem beschikt. De follow-upprocedure voor de uitvoering van de aanbevelingen werd met een gedifferencieerde benadering gewijzigd naargelang van de prioriteiten en op een kwalitatief hoogstaander niveau dan voorheen. Om de kwaliteit van de auditopdrachten te harmoniseren en te verbeteren, gebruiken de auditors steeds meer op groepsniveau uitgewerkte gemeenschappelijke systemen. Deze referentiesystemen zullen geïntegreerd worden in de audittool die in 2004 voor enkele opdrachten werd getest en in 2005 wordt uitgebreid naar de operationele entiteiten.
Deontologie en compliance(1) Sinds de oprichting in 2003 werd de functie deontologie en compliance sterk ontwikkeld binnen de groep Dexia en bezit ze een grote autonomie. Ze bestaat uit een team van specialisten en werkt nauw samen met de deontologie- en complianceteams van de drie operationele entiteiten van de Groep. Haar rol bestaat enerzijds in het harmoniseren van de methodologieën en procedures in elk domein van het financie- en verzekeringswezen, zowel op nationaal als internationaal niveau en anderzijds in het analyseren van risico’s die gepaard gaan met eventuele deontologische tekortkomingen of nietnaleving van de wetten of reglementen.
_Principes Het integriteitsbeleid van Dexia berust op volgende principes: – toepassing van dezelfde ethische en deontologische principes in alle Dexia-entiteiten; – naleving van de wetten en reglementeringen, zowel nationaal als internationaal; – bevordering van een klimaat van transparantie en vertrouwen ten overstaan van de cliënten, de medewerkers en de aandeelhouders; – bepaling van een beleid ter preventie van fraude of andere actieve misbruiken, afwijkingen van systemen, misbruik van informatie of procedures; – handhaving van een integere houding, met name in het kader van transacties of berichtgeving over de financiële markten. Op het vlak van het bestrijden van witwaspraktijken en financiering van terrorisme richt Dexia zich naar de internationale normen. Dexia volgt in dit verband de aanbevelingen van de FATF (Financial Action Task Force on Money Laundering), alsook de Wolfsberg-principes op het vlak van private banking en ten overstaan van onze correspondentbanken. Deze principes worden versterkt door de invoering van gemeenschappelijke instrumenten in het kader van preventie, follow-up en toezicht. Zo heeft de Groep in 2004 een nieuw gemeenschappelijk programma in gebruik genomen voor het analyseren van transacties in de strijd tegen witwaspraktijken en financiering
De Groep_Corporate governance
van terrorisme (ERASE), maar ook een specifieke en internationaal geldende private-bankinggedragscode. _Organisatie De opdracht van de Chief Compliance Officer en de Compliance Officers bestaat erin toe te zien op de daadwerkelijke toepassing van de door de Groep vastgelegde integriteitsregels. Om deze opdracht uit te voeren beschikken ze over twee tools: enerzijds het compliancecharter dat het statuut en de opdrachten van de functie bepaalt, evenals haar organisatie, bevoegdheden en plichten, en anderzijds de deontologische code van de Groep, die werd goedgekeurd door alle entiteiten van de Groep en de voor de medewerkers geldende gedragsregels bepaalt. Deze ethische waarden en deugdelijke deontologische praktijken hebben met name betrekking op de preventie van het misbruik van voorkennis en de normalisering van transacties in Dexia-aandelen voor eigen rekening door de medewerkers. De voornaamste Compliance Officers ontmoeten regelmatig de regelgevers en controleautoriteiten in de verschillende landen waar de groep Dexia gevestigd is, om de best practices op het vlak van deontologie in kaart te brengen en toe te passen. (1) De “deontologie en compliance” is een onafhankelijke functie die het compliance risico identificeert, evalueert, er opinies over geeft, stuurt en er rekenschap van geeft. Het compliance risico is het risico op wettelijke of reglementaire sancties, op financieel verlies of op reputatieverlies, dat een bank kan oplopen als gevolg van het feit niet conform gehandeld te hebben met de wetten, reglementen, gedragscodes en gangbare normen.
26_27
Risicobeheer
Dexia_ Jaarverslag 2004
Risicobeheer
Dexia heeft sinds zijn oprichting de grootste aandacht voor de controle en het beheer van de risico’s en voor de kwaliteit van zijn verbintenissen. De komende toepassing van de nieuwe Bazel II-regelgeving vergt heel wat inzet van de teams binnen de Groep en in al haar metiers.
28_29
De Groep_Risicobeheer
Kredietrisico’s Organisatie Het Risk Management-team voor de Groep houdt toezicht op het risicobeleid van Dexia onder leiding van het directiecomité van Dexia of van gespecialiseerde risicocomités. Het bepaalt de richtlijnen van de Groep aangaande limieten en bevoegdheidsdelegatie, het bepaalt en beheert de opvolging van de risico’s en de daarbij horende beslissingsprocessen en past de risicobeoordelingsmethodes toe op elk metier en op elke operationele entiteit. Op groepsniveau werden twee gespecialiseerde risicocomités opgericht die verantwoordelijk zijn voor het beheer van het kredietrisico: ■ het Credit Risk Policy Committee bepaalt het risicoprofiel en de risicorichtlijnen van de Groep;
■ het Dexia Credit Committee spreekt zich uit over aangelegenheden die buiten het toepassingsgebied van de bevoegdheidsdelegaties van de entiteiten vallen.
De grote projecten van 2004 Naast de voortdurende inspanningen voor het toepassen van de vereiste methodologie en de procedure met betrekking tot de geavanceerde benadering van Bazel II, hadden in 2004 de volgende belangrijke verwezenlijkingen plaats: – het invoeren van een reeks nieuwe risicocomités die zich toespitsen op het beheer van TFM-posities op het niveau van de Groep (het Credit Risk Committee dat de regels en bevoegdheidsdelegaties voor de activiteitslijnen vastlegt, de Credit
RISICO’S PER CATEGORIE VAN TEGENPARTIJ _
RISICO’S PER GEOGRAFISCHE REGIO _ 0,90 %
7,50 % 11,40 % 5,00 % 1,50 %
Approval Committees die oordelen over specifieke transacties, de Credit Lines Committees die bevoegd zijn voor de toewijzing van kredietlijnen aan de diverse activiteitslijnen); – de herziening of ontwikkeling van nieuwe beleidslijnen inzake kredietrisico’s (limiet voor verzekeringen, veralgemening van de eigenvermogenbenadering bij het bepalen van de limieten voor corporate tegenpartijen, de behandeling van kredietderivaten, de limieten voor soevereine tegenpartijen enz.).
49,70 %
0,1 % 0,1 % 0,4 %
}
3,60 % 13,40 % 13,80 %
40,40 % 6,10 %
18,50 % 0,90 %
Lokale overheden Bedrijven Monoline-verzekeraars ABS/MBS Projectfinanciering
Dexia_ Jaarverslag 2004
4,10 %
Particulieren, zelfstandigen en KMO’s Financiële instellingen Staten Andere
0,90 %
France België Duitsland Italië Luxemburg Andere landen van de Europese Unie
7,90 % 1,50 % 11,90 %
Rest van Europa Verenigde Staten en Canada Centraal- en Zuid-Amerika Zuidoost-Asië Japan Andere
De Groep_Risicobeheer
Risicobeheer bij Financial Security Assurance Geconsolideerde risico’s De totale uitstaande positie van de Groep nam toe tot 610 miljard EUR op 31 december 2004, tegen 575 miljard EUR een jaar daarvoor. Zij steeg met 6,1 % ondanks de daling van de US dollar t.o.v. de euro (een daling met 6,6 % over de periode). De spreiding van de tegenpartijen in de portefeuille van Dexia is zeer stabiel. De helft van het uitstaande bedrag betreft de sector van lokale openbare besturen (303 miljard EUR, d.i. 7,5 % meer dan einde 2003). Op 31 december 2004 waren de posities van de Groep geconcentreerd in de Europese Unie (54,6 % of 333 miljard EUR einde 2004, tegen 312 miljard EUR een jaar daarvoor), voornamelijk in België (13,8 %) en in Frankrijk (13,4 %). De posities van de Groep in de Verenigde Staten en Canada vertegenwoordigen 40,4 % van het totale uitstaande bedrag, wat stabiel is in euro in vergelijking met het cijfer op 31 december 2003. Uitgedrukt in US dollar is het aandeel in dit deel van de wereld over het jaar toegenomen met 13,8 % tot 335 miljard USD.
Financial Security Assurance (FSA) beperkt zijn activiteit tot sectoren die gekenmerkt worden door een kleine kans op verliezen en grote restwaarden in geval van verlies. Daardoor dient weinig beroep te worden gedaan op de waarborg van FSA en, indien dit toch gebeurt, dan blijven de te vergoeden bedragen doorgaans beperkt. FSA verzekert enkel transacties die op zijn minst Investment Grade zijn, beantwoorden aan zijn wettelijke en structurele vereisten en passen binnen vooraf vastgelegde individuele en globale risicolimieten. Alvorens een overheidsobligatie te verzekeren, vraagt FSA beslagrecht op de belastingontvangsten of op andere specifieke inkomstenstromen van essentiële overheidsdiensten. Op de markt van de asset-backed securities waarborgt FSA de zgn. senior tranches die zodanig in de structuur ingepakt zijn, dat ze reeds een gevoelige verslechtering van de onderliggende activa kunnen doorstaan zonder dat beroep moet worden gedaan op de externe verzekering. De structuur van de meeste van deze ABS-transacties zorgt er immers voor dat de dekking door collateral in principe toeneemt naarmate de tijd vordert, en bevat zelfcorrigerende mechanismen die in werking treden om de bescherming te herstellen indien bepaalde kwaliteitstriggers onder hun vooropgestelde minimum dalen. De due diligence is de regel in het verzekeringsproces van FSA. Als de transactie eenmaal gewaarborgd is, houdt FSA gedurende de hele looptijd
toezicht op de uitgifte om potentiële problemen op te sporen en corrigerende maatregelen te nemen. Herverzekering speelt eveneens een sleutelrol inzake risicobeheersing. Net zoals de banken een beroep doen op gesyndiceerde kredieten om de individuele risico’s te beperken, herverzekert FSA de transacties bij een groep van herverzekeringsmaatschappijen met een rating AA of AAA. Dankzij zijn gedisciplineerde aanpak heeft FSA een zeer behoudende portefeuille uitgebouwd, zoals blijkt uit de onderliggende kredietkwaliteit van zijn verzekerde portefeuille: 88 % van het verzekerd nominaal bedrag heeft een rating A of hoger en 54 % kan een rating AA of hoger voorleggen.
FSA: RATINGS VAN DE PORTEFEUILLE _
34 % 28 % 26 %
11 % 1%
A AA AAA BBB Non-investment grade
30_31
De Groep_Risicobeheer
Het Bazel II-project Het Bazel II-project, dat werd uitgewerkt door de regelgevers die deel uitmaken van het Bazel-comité voor het banktoezicht, heeft betrekking op een nieuw systeem voor de berekening van het reglementair eigen vermogen waarover elke instelling moet beschikken om haar risico’s te kunnen dekken. In vergelijking met de bestaande methode wil men voornamelijk de risico’s veel minder forfaitair aanpakken en de instellingen die geperfectioneerde instrumenten hebben om de risico’s te volgen, in staat stellen gebruik te maken van een “Internal Ratings Based Approach Advanced”, die daartegenover de mogelijkheid biedt om het vereiste reglementaire kapitaal aanzienlijk te verminderen. De groep Dexia wil, gezien de kwaliteit van haar portefeuille, zoeken naar een akkoord omtrent de methode “IRBA advanced” zodra ze is ingevoerd, namelijk op 1 januari 2008 (na twee jaar van berekeningen parallel met de huidige methode, te rekenen vanaf 1 januari 2006). In 2004 werden de werkzaamheden zeer actief voortgezet volgens verschillende krachtlijnen: ■ Op methodologisch vlak, door de voornaamste reglementaire ontwikkelingen van 2004 in aanmerking te nemen: – verschijnen van het ontwerp van Europese richtlijn (CAD 3), waarbij de Bazel II-regelgeving werd overgenomen op het niveau van de Europese Unie; de eindversie van deze tekst wordt verwacht in de loop van 2005; – ontwerp van gemeenschappelijke reporting voor alle Europese landen, waarvan een eerste versie momenteel wordt besproken met de sector en medio 2005 moet zijn afgerond. Deze methodologische werkzaamheden golden ook voor de definitie van systemen inzake interne rating voor diverse categorieën van uitstaande bedragen die nog niet gedekt waren door de systemen die begin 2004 werden toegepast. ■ Op informaticavlak door de verdere invoering van processen om alle risico’s van de Groep op te trekken volgens een eengemaakt wereldwijd datamodel voor alle vestigingen. Een eerste belangrijke stap werd gezet in januari 2005 door het benutten van een database “actoren”, waardoor men voor alle tegenpartijen (zonder de retailbanking), alle entiteiten samen, over een eengemaakt referentiesysteem zal beschikken. ■ Op organisatorisch vlak door de oprichting van een dienst voor interne validering, die geïntegreerd is in het Risk Management Group en die de nauwkeurigheid en stevigheid van alle gebruikte modellen moet nagaan en waarborgen. Deze nieuwe dienst moet een essentiële rol spelen bij de certificering door de regelgevers, omdat zij zich grotendeels op zijn werkzaamheden zullen baseren zodra de Audit kan garanderen, dat ze werden uitgevoerd volgens de regels van de kunst (en vooral met strikte inachtneming van de scheiding van de functies ontwikkelen en valideren). Over de stand van zaken van het project wordt geregeld verslag uitgebracht bij het directiecomité en het auditcomité van de Groep. De aanbevelingen worden aandachtig gevolgd.
Dexia_ Jaarverslag 2004
De Groep_Risicobeheer
VALUE AT RISK 2004 VaR 10 dagen, 99 % (in miljoenen EUR)
Marktrisico’s Marktrisico’s zijn de risico’s die te maken hebben met de schommelingen van marktparameters (rentevoeten, wisselkoersen, aandelenkoersen enz.) en voortvloeien uit de activiteiten van de Groep op de kapitaalmarkten. De marktrisico’s die worden gegenereerd door de andere metiers, zijn grotendeels ingedekt en de resterende risico’s worden beheerd in het balansbeheer (ALM). De marktrisico’s van Dexia hebben vooral betrekking op de Europese rentevoeten. De risico’s op aandelen en de wisselrisico’s blijven veel kleiner. De voornaamste risico-indicator in de Groep is de Value at Risk (VaR). De VaR die door Dexia wordt berekend, meet het potentieel verlies met een betrouwbaarheidsinterval van 99 % voor een termijn van 10 dagen. Naast de VaR wordt het risico eveneens beperkt door limieten op het nominaal bedrag, of op de sensitiviteit t.o.v. veranderingen in intrestvoeten
Gemiddelde 2004
Maximum 2004
7,8 1,6 1,7
16,5 2,9 2,1
2,5 1,3 19,3 27,2
5,4 3,3 34,0 46,2
Kapitaalmarkten Financiële engineering Fixed Income (obligaties) Effectisering Thesaurie & aandelen Aandelen Wissel Monetair Thesaurie en financiële markten
(bpv) en spreadwijzigingen, alsook door limieten aangaande de sensitiviteit van opties (delta, gamma, vega, thêta, rhô). Het intern model van de groep Dexia dat gebruikt wordt voor de berekening van het vereiste kapitaal t.o.v. het algemeen renterisico van de tradingportefeuille en t.o.v. het wisselrisico, werd een eerste keer gevalideerd door de regelgevende instantie (valutadatum 31 december 2004). Dit bevestigt de kwaliteit van het marktrisicokader dat de Groep heeft uitgewerkt, wat betreft zowel de kwantitatieve als de operationele aspecten.
aanbeveling van de afdeling risicobeheer voor de Groep. Deze afdeling wordt ermee belast om in samenspraak met de risicobeheersteams van de diverse entiteiten deze beslissingen te vertalen in welomlijnde en gedetailleerde limieten en procedures. De afdeling risicobeheer van de Groep is eveneens verantwoordelijk voor het vastleggen van de berekeningsmethodes voor de resultatenrekening (waardering en risico-indicatoren) die door de Groep zullen worden toegepast.
Risico’s Organisatie van de controle
De marktactiviteiten van Dexia hebben voornamelijk een ondersteunende functie voor de Groep. De gemiddelde aanwending van de VaR ten belope van 27,2 miljoen EUR stemt overeen met het aanwendingsniveau van 2003.
De voornaamste beslissingen op het vlak van de beheersing van de marktrisico’s (algemene risicolimieten, keuze van de risico-indicatoren, organisatie van de verslagen en de beslissingsprocessen) worden genomen door het directiecomité van Dexia op
HISTORIEK VAN VaR IN 2004 50
40
30
20
10
31/12/04
17/12/04
03/12/04
19/11/04
05/11/04
22/10/04
08/10/04
24/09/04
10/09/04
27/08/04
13/08/04
30/07/04
16/07/04
02/07/04
18/06/04
04/06/04
21/05/04
07/05/04
23/04/04
09/04/04
26/03/04
12/03/04
27/02/04
13/02/04
30/01/04
16/01/04
02/01/04
0
32_33
De Groep_Risicobeheer
Beheer van actief/passiefrisico’s (ALM) Het meten van de balansrisico’s van de diverse entiteiten werd geharmoniseerd. De Groep gebruikt als voornaamste risico-indicatoren zowel de Value at Risk (VaR) – met een betrouwbaarheidsniveau van 99 % en een termijn van 20 dagen – als de gevoeligheid van de huidige nettowaarde (Net Present Value – NPV) van de posities op de balans. De risico’s hebben vooral betrekking op de langetermijnrente in Europa en zijn het resultaat van het verschil tussen de afschrijvingsprofielen van de vastrentende activa en passiva. Het Earnings-at-risk-kader maakt ook deel uit van de ALM-beslissingsinstrumenten, aangezien het van essentieel belang is voor het beheren van het niveau en de gevoeligheid van de boekhoudresultaten (IFRS of Local GAAP) in de tijd. Hoewel het operationeel ALMbeheer gedecentraliseerd blijft in de drie grote dochterondernemingen van Dexia, heeft men dankzij twee geregelde controle-instanties een globaal beeld van deze risico’s binnen de Groep: ■ tijdens een maandelijkse informele bijeenkomst bespreken de ALMbeheerders de evolutie van de markt en het gedetailleerd dekkingsbeleid voor de eerstvolgende maand; ■ het ALM-comité van Dexia, waarin alle leden van het directiecomité van de Groep zitting hebben, controleert de algemene coherentie inzake ALM van de Groep. Het beslist eveneens over de
Dexia_ Jaarverslag 2004
methodologie en over de richtlijnen inzake het meten van de risico’s, met name voor het investeren van het eigen vermogen en over de mechanismen voor interne transfers. Het directiecomité ontvangt eveneens een maandelijks rapport over de ALM-posities.
Beheer van de liquide middelen Gelet op de omvang van de balans van Dexia wordt er nauw toezicht gehouden op het evenwicht tussen de beschikbare middelen en hun aanwending. In de praktijk zijn er twee domeinen die onze bijzondere aandacht verdienen: – het op elkaar afstemmen van de nieuwe geplande kredieten (inzake termijn en bedrag) en de beschikbare middelen; – de noodzaak om zelfs in moeilijke tijden te zorgen voor de behoeften aan liquide middelen van de Groep. Daarom gaat bijzondere aandacht uit naar de vooruitzichten inzake de behoefte aan liquide middelen in de voornaamste munten, de ramingen van de reserve aan liquide middelen en de verbintenissen inzake liquide middelen buiten de balans van de Groep. Gelet op hun omvang worden de diverse aangelegenheden die betrekking hebben op de liquide middelen van de Groep, rechtstreeks behandeld door het ALM-comité van de Groep.
De Groep_Risicobeheer
Operationeel risicobeheer Organisatie Het kader voor het beheer van het operationeel risico dat in 2003 tot stand kwam, berust voornamelijk op de volgende elementen: – correspondenten voor het operationeel risico, die een coördinerende rol vervullen in de diverse entiteiten en activiteiten van de groep, het inzamelen van gegevens over risico-incidenten en de afdeling Risk & Control Self-Assessment; – de functie voor het operationeel risicobeheer, die belast is met het vastleggen van de methodologische principes, de selectie van de geschikte tools, en het coherent karakter van het globaal kader; – het Operational Risk Committee, dat er maandelijks voor zorgt dat de diverse taken naar behoren worden uitgevoerd en beslissingen door het management voorbereidt. Ter aanvulling van de geregelde controle door het Operational Risk Committee werd einde 2004 een nieuw strategisch comité opgericht, waarin vertegenwoordigers van het directiecomité zitting hebben. Naast het valideren van de voornaamste methodologiekeuzen zal de rol van dit comité erin bestaan beslissingen te nemen m.b.t. de typologie en aanvaardbare niveaus inzake operationele risico’s.
Keuze van een globale software ter ondersteuning van het operationeel risicobeheer Om tegemoet te komen aan de vereisten van Bazel II m.b.t. het aanleggen
van een historiek van operationele incidenten en verliezen, werd op 1 januari 2004 een voor de hele Groep gemeenschappelijke gegevensbank in gebruik genomen. Met het oog op de geleidelijke totstandkoming van een overzicht van de algemene operationele risico’s (gebaseerd op auto-evaluatietechnieken), alsook op de ontwikkeling van afdoende verslagen en specifieke sleutelrisico-indicatoren, werd einde 2004 geopteerd voor een globale software, waarin al deze functionaliteiten werden opgenomen. Deze software moet voor het einde van het eerste kwartaal van 2005 geïmplementeerd zijn.
Gegevensinzameling m.b.t. operationele incidenten en verliezen Het inzamelen van gegevens op basis van gemeenschappelijke methodologische principes, en dat in één enkel instrument voor de hele groep Dexia, ging begin 2004 van start. Op dit vlak kon in de loop van het volledige jaar 2004 een verbetering worden vastgesteld van de reikwijdte en de kwaliteit van de ingezamelde gegevens. Het is de bedoeling om de analyse van deze informatie in de toekomst verder uit te bouwen, om te komen tot een verbeterd operationeel proces en een lagere frequentie van operationele risico-incidenten.
Globaal beeld van de operationele risico’s
gegevensinzameling) geleidelijk in de hele Groep vanaf het begin van het tweede kwartaal van 2005 een aanvang nemen. De voornaamste bedoeling daarvan is het lijnmanagement van elke activiteit de mogelijkheid te bieden te komen tot een auto-evaluatie van de operationele risico’s en controles die gekoppeld zijn aan haar activiteiten. Dankzij de resultaten van deze evaluatie, die geregeld zullen moeten worden geüpdatet, moet het mogelijk zijn te komen tot een betere identificatie van het risicoprofiel van elk metier.
Berekening van de kapitaaltoereikendheid inzake de operationele risico’s Met betrekking tot het reglementair vereist kapitaal opteerde Dexia in 2004 voor de eerstvolgende jaren voor de volgende oriëntatie: – enerzijds wordt er in de eerste plaats naar gestreefd om vanaf 1 januari 2007 de “standaardbenadering” toe te passen op alle metiers van de Groep, en bijgevolg te beantwoorden aan alle toepassingscriteria die werden vastgelegd door de regelgevende instanties, waarbij de nadruk ligt op de kwalitatieve criteria; – anderzijds zal, afhankelijk van de specifieke behoeften van bepaalde activiteiten, achteraf een ontwerpplan worden uitgewerkt voor de geleidelijke migratie naar de “geavanceerde metingsbenadering”.
Zoals aanvankelijk was beslist, zal dit tweede deel van het globaal kader (na de implementatie van een systematische
34_35
De Groep_Risicobeheer
Economisch eigen vermogen Het economisch eigen vermogen houdt rekening met alle risico’s van de Groep in rampenscenario’s. Op 31 december 2004 bedroeg het totaal economisch eigen vermogen 8,0 miljard EUR (7,8 miljard EUR op 31 december 2003). Na het in rekening brengen van de diversificatie tussen de diverse metiers van de Groep kwam dit cijfer uit op 6,9 miljard EUR (6,6 miljard EUR op 31 december 2003). Dit verschil van 1,2 miljard EUR (1,2 miljard EUR op 31 december 2003) stemt overeen met het portefeuille-effect dat het gevolg is van de aanwezigheid in de Groep van metiers met gedeeltelijk onafhankelijke risico’s. Het eigen vermogen is groter dan het economisch eigen vermogen dat vereist is voor de rampenscenario’s waarmee rekening wordt gehouden. Dit overschot is noodzakelijk voor het handhaven van de solvabiliteit en de rating van Dexia op het gewenste peil. In 2005 zal de groep Dexia haar methodologie voor het berekenen van het economisch eigen vermogen hervormen in het licht van de nakende invoering van de nieuwe normen in het kader van Bazel II en met inachtneming van de voorwaarden van de “Tweede pijler”.
Nieuwe berekeningsmethode voor de berekening van het economisch eigen vermogen De hervorming heeft betrekking op drie belangrijke aspecten: ■ de overschakeling van de scenariogestuurde methode naar een meer statistische methode; ■ de inschatting van alle soorten risico’s van bank- en verzekeringsactiviteiten (kredietrisico, marktrisico, wisselrisico, operationeel risico, gedragsrisico enz.); ■ het verhogen van het betrouwbaarheidsinterval tot 99,97 %, wat overeenstemt met de AA/Aa2 criteria van de ratingbureaus, zijnde de doelstelling van de Groep. Het economisch eigen vermogen werd berekend volgens deze nieuwe methode voor de situatie op 30 juni 2004; het bedroeg 8,7 miljard EUR en ligt dus materieel gezien lager dan het reglementair kapitaal op dezelfde datum (10,9 miljard EUR als Tier 1-ratio, en 12,1 miljard EUR als ratio totaal eigen vermogen, op basis van de huidige normen inzake het reglementair kapitaal).
ECONOMISCH EIGEN VERMOGEN PER METIER(1) (in miljarden EUR)
Op 31 december 2003
Financiële dienstverlening aan de openbare sector, projectfinanciering, credit enhancement Financiële diensten aan particulieren Financieel beheer Thesaurie en financiële markten Niet toegewezen Totaal (1) Zonder rekening te houden met het portefeuille-effect.
Dexia_ Jaarverslag 2004
3,7 1,8 0,5 0,9 1,0 7,8
Op 31 december 2004
3,9 1,9 0,4 0,9 0,9 8,0
De Groep_Risicobeheer
Kapitaaltoereikendheid en risicogewogen activa Kapitaaltoereikendheid Aangezien er in 2004 geen specifieke kapitaalverrichtingen plaatshadden, nam de Tier 1 equity van de Groep toe tot 11 023 EUR dankzij de overgedragen winst. De ratio’s m.b.t. de toereikendheid van het eigen vermogen en van het kapitaal stegen fors als gevolg van de daling van de risicogewogen activa. Eind 2004 kwam de Tier 1-ratio uit op 10, 7 % en de ratio totaal eigen
vermogen bedroeg 11,7 %. Deze ratio’s liggen een stuk boven de reglementaire vereisten.
Risicogewogen activa De totale risicogewogen activa van Dexia kwamen einde 2004 uit op 103,4 miljard EUR, d.i. een daling met 3 % op één jaar tijd. Deze evolutie kan worden verklaard door de daling van de pariteit van de US dollar, wat
SOLVABILITEITSELEMENTEN (in miljoenen EUR)
Eigen vermogen Tier 1 Prudentieel eigen vermogen(1) Gewogen risicovolume (1)
2001
2002
2003
2004
9 686 11 911 103 633
10 197 11 741 109 365
10 509 11 917 106 540
11 023 12 038 103 355
9,3
9,3
9,9
10,7
11,5
10,7
11,2
11,7
(in %)
Tier 1-ratio(1) Ratio totaal eigen vermogen (total capital ratio)(1)
Kwaliteit van de activa De kwaliteit van de activa blijft hoog: het aandeel dubieuze of nietinvorderbare kredieten t.o.v. het totaal aan uitstaande kredieten zet zijn positieve trend door; het bedraagt dit jaar 0,39 %, tegen 0,44 % eind 2003. De dekking van de dubieuze of niet invorderbare kredieten door voorzieningen neemt lichtjes toe tot 73,2 %.
Ratings
VERDELING VAN DE RISICOGEWOGEN ACTIVA (in miljoenen EUR)
Tegenpartijen gewogen voor 20 % Tegenpartijen gewogen voor 50 % Tegenpartijen gewogen voor 100 % Tradingportefeuille Totaal
een weerslag had op de in USD uitgedrukte activa, en ook door een aanzienlijke winst bij de risicogewogen activa voor de tradingportefeuille, die voortvloeide uit de certificering door de regelgevende instanties van de interne modellen voor de beoordeling van de vereisten inzake het eigen vermogen m.b.t. de marktrisico’s. Opmerkelijk is de aanzienlijke stijging (+17 %) bij de risicogewogen activa van het aandeel van tegen 20 % gewogen tegenpartijen. Dit houdt verband met de algemene toename van de risico’s van Dexia t.a.v. de tegenpartijen uit de lokale openbare sector.
2001
28 9 57 8 103
297 968 267 101 633
2002
29 10 61 8 109
673 103 201 388 365
2003
28 10 57 9 106
772 190 717 861 540
2004
33 11 53 3 103
(1) De winst voor het boekjaar min het voorgesteld dividend is bij het eigen vermogen inbegrepen.
768 790 875 922 355
De hoge ratings wijzen op de financiële soliditeit van de groep Dexia. In 2004 bevestigden Moody's en Standard & Poor’s hun Aa2/AA rating en Fitch bevestigde zijn AA+ rating. De ratings van FSA en Dexia Municipal Agency zijn de beste financiële ratings die een tegenpartij kan krijgen (Aaa/AAA/AAA van Moody's, Standard & Poor’s en Fitch).
36_37
De Groep_Risicobeheer
KWALITEIT VAN DE ACTIVA (in miljoenen EUR)
2001
2002
2003
2004
Dubieuze schuldvorderingen 1 064 1 153 Niet-invorderbare schuldvorderingen 833 789 Voorzieningen(1) 1 266 1 320 Niet-invorderbare schuldvorderingen/brutovorderingen op de cliënten (%) 0,54 0,50
991 717 1 243
1 068 654 1 260
0,44
0,39
Dekkingsratio
72,80
73,20
66,70
67,97
(1) Dit omvat niet de algemene voorziening die werd aangelegd tot dekking van de potentiële risico’s op Legiolease-producten.
Juridische geschillen Legiolease in Nederland _Context De moeilijkheden m.b.t. de aandelenlease-activiteit bij de voormalige Bank Labouchere, dat daarna werd omgedoopt tot Dexia Bank Nederland NV, kwamen aan het licht bij de plotse en uitgesproken daling van de koersen op de beurs van Amsterdam eind 2001. De waarde van de effecten die gebruikt werden als waarborg voor de door de bank toegekende leningen, bleek ontoereikend voor heel wat overeenkomsten, wat leidde tot een potentiële restschuld in plaats van de aanvankelijk verhoopte meerwaarde. De Nederlandse dochteronderneming kreeg af te rekenen met een negatief imago in Nederland, zowel ten aanzien van de producten als van de onderneming zelf, die ook nog eens af te rekenen kreeg met tal van klachten en processen. In een vaak vijandige omgeving heeft Dexia maatregelen genomen en acties ondernomen om de cliënteel te
Dexia_ Jaarverslag 2004
kalmeren en tegelijkertijd zijn rechtmatige positie en reputatie te verdedigen, in het belang van zijn aandeelhouders. ■ De uitbouw van een interne organisatie om het hoofd te bieden aan het steeds groter wordend aantal geschillen en transacties. ■ De lancering in 2003 van een “commercieel aanbod” om voor de cliënten de financiële gevolgen op te vangen, in ruil voor hun akkoord om samen met de bank tot een minnelijke schikking te komen. ■ De oprichting in datzelfde jaar van een “Hardship Commission” (Vrijwaringscommissie), die zich moet uitspreken over de gevallen van cliënten in moeilijkheden. ■ Het aanleggen in 2002 van voorzieningen tot dekking van de kosten van het commercieel aanbod en van de potentiële kredietrisico’s, en met het oog op de toezegging van de bank om de zaken van de Vrijwaringscomissie en andere soortgelijke transacties te regelen.
De Groep_Risicobeheer
_Geschillen Er ontstonden een aantal geschillen tussen de bank en haar cliënten over de aandelenleaseproducten. Deze geschillen hebben betrekking hetzij op individuele cliënten, hetzij op collectieve stichtingen, en handelen met name over: ■ de kwaliteit van de informatie die bij de verkoop aan de cliënten werd meegedeeld; ■ het ontbreken van enige controle over de vraag of aandelenlease al dan niet een geschikt product is voor een cliënt op grond van zijn ervaring, zijn financiële situatie en zijn beleggingsdoelstellingen; ■ het ontbreken van de toestemming van de echtgeno(o)t(e) van de cliënt; ■ de modaliteiten i.v.m. de commercialisering; ■ de schending van de wetgeving inzake het consumentenkrediet; ■ het zogezegd niet-bindende karakter van de weigering in het aanbod van Dexia om op te treden tegen DBNL; ■ de modaliteiten aangaande de opzegging van de overeenkomst. De geschillen worden in Nederland behandeld voor diverse soorten rechtbanken of scheidsrechters, voornamelijk burgerlijke en kantonnale rechtbanken, hoven van beroep, het Dutch Securities Institute (DSI) en het Geschillencomité van de banksector. _Recente ontwikkelingen Op 11 februari 2005 maakte Dexia bekend dat een belangrijke stap was gezet met het oog op een regeling van het aandelenleasedossier. In de eerste plaats kwamen Dexia en Aegon (van wie Dexia in 2000 de Bank Labouchere had overgenomen) overeen om een einde te maken aan
hun geschil. Daartoe betaalde Aegon aan Dexia in 2005 ter finale afrekening een bedrag van 218 miljoen EUR, om bij te dragen tot een afdoende oplossing voor de gevallen van de cliënten van Dexia Bank Nederland, die aandelenleasecontracten hadden gesloten en in financiële moeilijkheden verkeren. Bovendien werden meer middelen uitgetrokken voor de schadeloosstelling van de cliënten, ongeacht of zij vertegenwoordigd worden door een stichting of niet. Dexia boekt in zijn rekening over 2004 aanvullende kosten ten belope van 207 miljoen EUR tot dekking van aanvullende kosten voor het regelen van de gevallen van cliënten van Dexia Bank Nederland, die met financiële moeilijkheden af te rekenen hebben, alsook met het oog op andere te verwachten transacties. Ten slotte heeft de heer Wim Duisenberg, de voormalige gouverneur van de Europese Centrale Bank, op initiatief van de Nederlandse Centrale Bank, aanvaard om op te treden als bemiddelaar met het oog op een regeling tussen Dexia Bank Nederland en zijn cliënten. Dexia verleent alle steun aan de bemiddelaar en het zal tijdens diens werkzaamheden geen rechtszaken inspannen tegen cliënten met aandelenleasecontracten.
De maatregelen die Dexia Bank Nederland in Nederland heeft genomen, zowel op juridisch, financieel en boekhoudkundig vlak, als in organisatorisch en commercieel opzicht, worden gedetailleerd toegelicht in het Jaarverslag - Rekeningen en Verslagen (cf. pagina’s 6 en 93 tot 96).
38_39
Het aandeel en de aandeelhouders DEXIA HEEFT ALTIJD AANDACHT GEHAD voor de kwaliteit van zijn relaties met de aandeelhouders, een belangrijke uitdaging voor de Groep, die streeft naar een nog betere dialoog en meer transparantie tegenover haar aandeelhouders. Na de onzekerheid op de beurs en de geopolitieke onrust van 2003 waardoor de aandelenmarkten achteruitgingen, is er in 2004 sprake van een positieve evolutie. Het Dexia-aandeel presteerde beter dan de belangrijkste beursindexen (behalve de BEL20). Het boekte in 2004 een gemiddelde jaarprestatie van 24,04 % en de koers van het aandeel steeg van 13,65 EUR eind 2003 naar 16,93 EUR eind 2004. Door overeenkomstig de doelstellingen het meerjarenplan 20042006 na te leven, kon de Groep haar status van “voorspelbare groeiwaarde” versterken.
Dexia_ Jaarverslag 2004
Het aandeel en de aandeelhouders
+24 % (1) Groei van het Dexia-aandeel in 2004 groter dan die van de meeste Europese indexen _
+17 % (2)(3)
Stijging van het brutodividend tussen 2003 en 2004 _
20 miljard EUR Beurskapitalisatie van Dexia op 25 januari 2005 _
(1) Gemiddelde van de koersen op Euronext Parijs en Brussel. (2) Brutodividend van 0,62 EUR voorgesteld aan de algemene vergadering van 11 mei 2005. (3) 26 mei 2005: betaalbaarstelling van het dividend.
40_41
De Groep_Het aandeel en de aandeelhouders
Het Dexia-aandeel Het Dexia-aandeel wordt verhandeld op Euronext in Parijs en Brussel en in Luxemburg. Het maakt deel uit van de voornaamste Europese indexen.(1) In 2004 werd het Dexiaaandeel geselecteerd in de vier voornaamste beursindexen die
gebaseerd zijn op de principes van het maatschappelijk verantwoord beleggen (MVB): Dow Jones Sustainability Index “World”, ASPI Eurozone, FTSE4 Good “Europe” en “Global”, Ethibel Sustainability Index (ESI) “Europe” en “Global”.
DE BELANGRIJKSTE AANDEELHOUDERS VAN DEXIA De belangrijkste aandeelhouders van Dexia(1)
Participatie in het kapitaal van Dexia NV
Arcofin Gemeentelijke Holding Caisse des Dépôts Ethias CNP Assurances
15,70 15,50 7,91 6,40 1,60
% % % % %
(1) Op 31 december 2003.
DEXIA-AANDEEL IN 2004
Indexen
Gewicht in de index(1)
BEL20 CAC 40 Euronext 100 FTSE Eurotop 100 FTSEuroFirst 80 Dow Jones EuroStoxx Banks MSCI Europe Banks (1) Op 31 december 2004.
Dexia_ Jaarverslag 2004
15,32 1,80 1,36 0,43 0,74 2,08 1,33
% % % % % % %
Positie
Aantal vennootschappen
2 20 19 61 48 14 18
20 40 100 103 81 48 46
Aandeelhoudersstructuur Op 31 december 2004 bezat Dexia NV rechtstreeks en onrechtstreeks 3,50 % eigen aandelen. De medewerkers van de groep Dexia hadden 4,80 % van het kapitaal van de vennootschap in handen. Op dezelfde datum en voor zover de vennootschap bekend, had geen enkele individuele aandeelhouder, met uitzondering van Arcofin, de Gemeentelijke Holding, de Caisse des Dépôts en Ethias, 3 % of meer van het kapitaal van Dexia NV in bezit. Eveneens op 31 december 2004 hadden de bestuurders van Dexia NV 149 815 aandelen van de vennootschap in handen.
Een uitstekend jaar 2004 De meeste Europese aandelenmarkten presteerden in 2004 zwak vanwege een slappe Europese economische opleving, een stijging van de olieprijzen en nieuwe recordniveaus van de euro tegenover de Amerikaanse dollar. Deze negatieve elementen werden gedeeltelijk gecompenseerd door de talrijke fusie- en acquisitietransacties die zich zowel in Europa als in Amerika in de loop van het jaar hebben voorgedaan en aldus de markt hebben ondersteund. In deze omstandigheden steeg de EuroStoxx50 met 6,9 %, de DAX met 7,3 %, de CAC 40 met 7,4 % en de AEX met slechts 3,1 %. Op de Amerikaanse markten won de Nasdaq 7,4 % en de Dow Jones slechts 3,2 %.
De Groep_Het aandeel en de aandeelhouders
_Dynamisme van de Europese banksector Voor de banksector, waar de EuroStoxx Banks 10,8 % steeg, was de vooruitgang groter, gezien de goede resultaten die globaal genomen gedurende het hele jaar door de banken werden gepubliceerd en wellicht ook door een speculatiepremie die de sector duurder maakte. Van alle Europese banken zijn de Belgische het meest vooruitgegaan, wat uiteraard gunstig was voor de BEL20, die een stijging van 30,7 % vertoonde. _Dexia doet het beter dan de belangrijkste Europese indexen 2004 was voor Dexia een uitstekend jaar, vermits het aandeel meer dan 24 % steeg, een vooruitgang die beter was dan die van de meeste andere bankinstellingen en Europese indexen. Dexia presteerde het hele jaar lang beter dan de EuroStoxx Banks, maar er was pas echt sprake van een forse en ononderbroken stijging vanaf de zomer tot het einde van het jaar.
De redenen van deze stijging hebben te maken met de opeenvolging van goede kwartaalresultaten gedurende het hele jaar, met de uitvoering van de verdere inkoop van aandelen zoals aan de markt aangekondigd, en met de terugkeer van Dexia als voorspelbare groeiwaarde. In navolging van de aandelenmarkten lag de volatiliteit van Dexia in 2004 eveneens lager dan in 2003, met koersen van minimum 12,81 EUR en maximum 17,19 EUR; het aantal dagelijks verhandelde effecten lag in 2004 ook lager, met gemiddeld 3 miljoen aandelen die op beide markten van eigenaar veranderden, tegenover nagenoeg 4 miljoen in 2003. Tot slot geeft de op jaarbasis berekende prestatie van het aandeel sinds de oprichting van de Groep in 1996, een stijging van 13,2 % te zien. (1) Op 31 januari 2005 treedt Dexia toe tot de nieuwe Next CAC 70.
Op 31 december 2003
Op 31 december 2004
13,65 16 036
16,93 19 384
Koers van het aandeel (in EUR) (1) Beurskapitalisatie (in miljoenen EUR) (1) Koersgemiddelde op Euronext Brussel en Parijs.
42_43
Dexia_ Jaarverslag 2004
Maandelijks verhandelde volumes
Dexia
CAC 40
9/10/04 6/02/05 21/02/05
11/06/04
12/02/04
15/10/03
17/06/03
17/02/03
Dexia 9/10/04 6/02/05 21/02/05
11/06/04
12/02/04
15/10/03
17/06/03
17/02/03
20/10/02
26/02/02
22/02/02
25/10/01
27/06/01
27/02/01
30/10/00
EuroStoxx Banks
20/10/02
26/02/02
22/02/02
25/10/01
Maandelijks verhandelde volumes
27/06/01
27/02/01
30/10/00
2/07/00
4/03/00
5/11/99
8/07/99
10/03/99
10/11/98
13/07/98
15/03/98
15/11/97
18/07/97
20/03/97
20/11/96
Gemiddelde Dexia
2/07/00
4/03/00
5/11/99
8/07/99
10/03/99
10/11/98
13/07/98
15/03/98
15/11/97
18/07/97
20/03/97
20/11/96
25 €
20 €
15 €
10 €
5€
25 €
20 €
15 €
10 €
5€
0€ 20/02/05 21/02/05
20/11/04
20/08/04
20/05/04
20/02/04
20/11/03
20/08/03
20/05/03
20/02/03
20/11/02
20/08/02
20/05/02
20/02/02
20/11/01
20/08/01
20/05/01
20/02/01
20/11/00
20/08/00
20/05/00
20/02/00
20/11/99
20/08/99
20/05/99
20/02/99
20/11/98
20/08/98
20/05/98
20/02/98
20/11/97
20/08/97
20/05/97
20/02/97
20/11/96
De Groep_Het aandeel en de aandeelhouders
KOERSVERLOOP VAN DEXIA (VAN NOVEMBER 1996 TOT FEBRUARI 2005)
23 €
21 €
19 €
17 €
15 €
13 €
11 €
9€
7€
5€
EuroStoxx50
KOERSVERLOOP VAN DEXIA IN BRUSSEL EN VERHANDELDE VOLUMES 45 000 000
40 000 000
35 000 000
30 000 000
25 000 000
20 000 000
15 000 000
10 000 000 5 000 000
0€
BEL20
KOERSVERLOOP VAN DEXIA IN PARIJS EN VERHANDELDE VOLUMES
90 000 000
80 000 000
70 000 000
60 000 000
50 000 000
40 000 000
30 000 000
20 000 000
10 000 000
De Groep_Het aandeel en de aandeelhouders
BEURSGEGEVENS
Koers van het aandeel op 31/12/2003 (in EUR) Koers van het aandeel op 31/12/2004 (in EUR) Hoogste en laagste koers (in EUR) Gemiddeld dagelijks volume aan transacties (in miljoenen EUR) Dagelijks aantal verhandelde effecten (in duizenden)
Brussel
Parijs
13,66 16,92 17,19 - 12,81 18,69 1 273
13,63 16,93 17,19 - 12,85 26,25 1 774
EVOLUTIE VAN HET AANTAL AANDELEN Op 31/12/2000
Op 31/12/2001
Op 31/12/2002
Op 31/12/2003
Op 31/12/2004
Aantal aandelen waarvan zelfcontrole (1) Koopopties toegekend aan werknemers
975 482 350 21 321 110 10 099 640
1 166 813 164 11 867 710 18 331 214
1 181 685 852 20 082 005 31 809 349
1 175 222 680 32 546 412 43 301 416
1 145 261 366 40 050 935 50 684 800
Totaal aantal aandelen en opties (2) Gewogen gemiddeld aantal aandelen (3) Verwaterd gewogen gemiddeld aantal aandelen (3) (4)
985 581 990 870 841 830
1 185 144 378 1 137 242 884
1 213 495 201 1 150 867 134
1 218 524 096 1 157 363 982
1 195 946 166 1 118 723 767
n.b.
n.b.
n.b.
1 193 520 986
1 165 027 628
2000
2001
2002
2003
2004
1,15 n. b. 6,41 8,02 0,43 0,32
1,25 n. b. 6,73 8,39 0,48 0,36
1,13 n. b. 7,20 8,79 0,48 0,36
1,24 1,20 7,68 9,25 0,53 0,40
1,58 1,52 8,32 9,95 0,62 (8) 0,47 (8)
0,37
0,41
0,41
0,45
0,53 (8)
GEGEVENS PER AANDEEL (In EUR)
Nettoresultaat groepsaandeel
(5)
Nettoresultaat per verwaterd aandeel (6) Netto-activa zonder FABR groepsaandeel (7) Netto-activa met FABR groepsaandeel (7) Brutodividend Nettodividend (9) Nettodividend voor aandelen met VVPR-strip (10)
BEURSRATIO’S (In miljoenen EUR)
2001
2002
2003
2004
Uitkeringsratio(11) Price Earnings Ratio P/E(13) Price to Book Ratio(14) Jaarlijkse return (in %) (15)
39,3 12,9 1,9 3,0
43,0 10,4 1,3 4,1
42,1 11,0 1,5 3,9
38,7 (12) 10,7 1,7 3,7
(1) Dexia-aandelen binnen de consolidatiekring. (2) Voor meer inlichtingen, raadpleeg ook de wettelijke informatie op www.dexia.com. (3) Bevat niet de aandelen in zelfcontrole. (4) Na uitoefening van alle opties. (5) Verhouding tussen het nettoresultaat groepsaandeel en het gewogen gemiddeld aantal aandelen. (6) Verhouding tussen het nettoresultaat groepsaandeel en het gemiddeld aantal verwaterde aandelen. (7) Netto-activa na aftrek van zelfcontrole (op basis van het aantal aandelen in bezit op het einde van het boekjaar). (8) Voorgesteld dividend. (9) Na afhouding van de Belgische roerende voorheffing van 25 %. (10) Na afhouding van de Belgische roerende voorheffing van 15 % voor aandelen met VVPR-strip. (11) Verhouding tussen het totaal bedrag dividend en het nettoresultaat groepsaandeel. (12) Berekening gesteund op het voorgesteld dividend. (13) Verhouding tussen de gemiddelde koers van het aandeel op 31 december en het nettoresultaat per aandeel van het jaar. (14) Verhouding tussen de gemiddelde koers van het aandeel op 31 december en de netto-activa (met inbegrip van FAB van de Groep) per aandeel op 31 december. (15) Verhouding tussen het brutodividend per aandeel en de koers van het aandeel op 31 december.
44_45
De Groep_Het aandeel en de aandeelhouders
Nauwkeurige informatie Instrumenten aangepast aan de verwachtingen van de aandeelhouders Dexia ontwikkelde in de loop der jaren een strikte, regelmatige en interactieve informatieverstrekking. Het systeem is opgebouwd rond een club van aandeelhouders, een Europees raadgevend comité voor individuele aandeelhouders, regiovergaderingen, informatiedocumenten die speciaal voor de aandeelhouders worden samengesteld, een telefonische infoservice, specifieke rubrieken op de internetsite en actualisering van de gegevens in real time. _De Europese club van individuele aandeelhouders De club telt vandaag zowat 16 000 leden, voornamelijk Belgische en Franse aandeelhouders. Ze is een centrum voor de verspreiding van financiële informatie – in de vorm van publicaties en documenten – ten behoeve van de aandeelhouders die regelmatig de evolutie van de onderneming willen volgen. Inschrijven bij de Europese club van Dexiaaandeelhouders kan telefonisch, via e-mail of op de internetsites www.dexia.com en www.boursorama.com. _Aandeelhoudersvergaderingen en ontmoetingen in de regio’s Dexia organiseert geregeld regionale ontmoetingen met zijn aandeelhouders om met hen de metiers, de strategie en de resultaten van de Groep te bespreken. Zo ontmoette Pierre Richard, gedelegeerd bestuurder en
Dexia_ Jaarverslag 2004
voorzitter van het directiecomité, in de loop van 2004 de aandeelhouders van Rijsel en Parijs tijdens panelgesprekken die in samenwerking met grote Franse magazines voor beleggers werden georganiseerd. Dexia neemt, samen met andere ondernemingen, ook deel aan vergaderingen in partnership met Euronext, de Cercle de liaison des informateurs financiers (CLIFF) in Frankrijk en de Franse federatie van beleggingsclubs. En 2004 ontmoette Dexia zijn aandeelhouders in Lyon, Nancy, Nantes en Straatsburg. Verder is Dexia elk jaar aanwezig op de Actionaria-beurs in Parijs. Dit belangrijk evenement voor de beleggers biedt de mogelijkheid om rechtstreeks met de deelnemers te dialogeren. _Informatiekanalen Dexia publiceert driemaal per jaar, in het Nederlands en in het Frans, een Brief aan de aandeelhouders. De individuele aandeelhouders worden regelmatig op de hoogte gebracht van de ontwikkelingen van de Groep, actuele onderwerpen en de resultaten en verslagen van de algemene vergaderingen. De brieven zijn bestemd voor de leden van de club en voor de aandeelhouders die de brief willen ontvangen. Brief aan de aandeelhouders is ook beschikbaar op de internetsite. Dexia stelt voor de individuele aandeelhouders ook een beknopte versie van het jaarverslag op. Dit verslag is beschikbaar in het Nederlands, het Frans en het Engels.
De Groep_Het aandeel en de aandeelhouders
Naar aanleiding van de kwartaal-, halfjaar- en jaarresultaten, publiceert Dexia bovendien financiële berichten in de Belgische, Franse, Luxemburgse en Angelsaksische pers. De in 2002 gepubliceerde Gids van de aandeelhouder werd begin 2003 opnieuw uitgegeven. In 2005 wordt hij aangepast in het licht van de hervorming van de belasting op dividenden en de afschaffing van de avoir fiscal in Frankrijk. Hij is opgevat als een praktisch instrument om orders te plaatsen, zijn aandelen te beheren, inzicht te verwerven in de fiscale behandeling van het aandeel en het reilen en zeilen van de onderneming te volgen. De gids moet de particuliere belegger beter vertrouwd maken met de Groep, vermeldt de algemene regels voor onder meer beursorders op markten zoals Euronext, en benadrukt ook het specifieke karakter van de fiscaliteit van aandelen in België en Frankrijk, afhankelijk van het land van verblijf. _De internetsite Met 42 000 bezoekers per maand bevestigt de site www.dexia.com dat ze een belangrijk informatiekanaal is voor individuele aandeelhouders, journalisten en institutionele beleggers. Door haar erg praktische structuur is een snelle toegang mogelijk tot allerhande informatie over de Groep, haar activiteiten en actualiteit en de koers van het Dexiaaandeel. Aan de hand van een nieuwe rubriek kan men de lijst en de waarde raadplegen van alle beveks en ethische beveks van de Groep.
De internetsite verleent toegang tot de belangrijkste publicaties van de Groep, zoals de jaar-, kwartaal- en halfjaarverslagen, en ook tot de perscommuniqués, de informatiebrieven aan de aandeelhouders en de dagelijkse en maandelijkse commentaren over het aandeel. In 2004 kreeg www.dexia.com nagenoeg 35 000 bezoekers voor de rubriek “Aandeelhouder zijn”. Alle
werkaanbiedingen kunnen worden geraadpleegd in de rubriek “Dexia Jobs”. De Dexia-site is drietalig (Nederlands, Frans en Engels) en wordt vooral geraadpleegd door Europese internetgebruikers, hoofdzakelijk uit België en Frankrijk, maar het aantal raadplegingen vanuit de Verenigde Staten neemt voortdurend toe.
Dexia TV, duurzame ontwikkeling live De webstek www.dexia.com, die sinds mei 2004 bestaat, beschikt nu ook over een gloednieuwe en innoverende multimediaruimte: Dexia TV, duurzame ontwikkeling live. Dexia TV is een reportagemagazine dat de sleutelaspecten van duurzame ontwikkeling – het milieu, de economie en de maatschappij – concreet in beeld brengt. Via deze nieuwe ruimte wil de Groep zich concreet positioneren als een eersterangsspeler die gespreksonderwerpen wil aanreiken en de best practices wil bevorderen, wenst te informeren en de uitdagingen van duurzame ontwikkeling wil verklaren. Windenergie, het hergebruik van afval, microkredieten, socialeratingbureaus en billijke handel maken deel uit van de elf reportages die sinds de oprichting van Dexia TV on line konden worden bekeken. Dexia TV oogstte van bij de aanvang veel succes en mocht zich reeds op meer dan 40 000 bezoekers verheugen. Op die manier belichaamt Dexia TV de institutionele slogan van de Groep, “Dexia, de bank van de duurzame ontwikkeling”.
46_47
De Groep_Het aandeel en de aandeelhouders
De opiniepeiling Dexia/TNS Sofres 2004 Dexia en TNS Sofres realiseerden voor het derde opeenvolgende jaar een opiniepeiling bij een representatieve nationale steekproef van 503 Franse individuele aandeelhouders. Deze enquête werd exclusief voor de Actionaria-beurs 2004 gehouden en toont aan dat de kern van de individuele aandeelhouders actief blijft, ondanks een moeilijke beurs- en geopolitieke context. De individuele aandeelhouders staan massaal achter een “nieuw contract” dat met de beusgenoteerde vennootschappen zou moeten worden afgesloten en gebaseerd is op een meer aanmoedigend dividendbeleid. Hieronder vindt u de belangrijkste punten uit de opiniepeiling. _DE BEURSACTIVITEIT De kern van de aandeelhouders blijft koper, ondanks de algemene vertraging die de voorbije jaren werd vastgesteld. 44 % van de aandeelhouders deden sinds het begin van het jaar minstens één verrichting op hun portefeuille en 25 % tijdens het kwartaal dat aan de opiniepeiling voorafging. Onder degenen die transacties op hun portefeuille uitvoerden, gingen 17 % over tot arbitrages: 14 % waren “nettokoper” en 12 % “nettoverkoper”. De nettokopers zijn meestal grote portefeuilles die actief en zelfs zeer actief zijn op de beurs, en internetgebruikers. _INTERNET EN DE BEURS Het gebruik van het internet neemt toe en is meer gediversifieerd. Eén Franse individuele aandeelhouder op vier gebruikt het Web om zijn aandelenportefeuille te beheren. Onder de aandeelhouders die surfen, plaatst meer dan 70 % koop- of verkooporders on line en meer dan een op twee zoekt op het net informatie of advies over de beursgenoteerde vennootschappen. _INTERNET EN DE BERICHTGEVING VAN DE BEURSGENOTEERDE VENNOOTSCHAPPEN 40 % van de aandeelhouders kiest het internet om de documenten van de vennootschappen te raadplegen. De jongste en de actiefste wat hun portefeuille betreft, doen het meest een beroep op het internet om zich rechtstreeks over de vennootschappen te informeren. _INFORMATIE OVER DE VENNOOTSCHAPPEN Na het dieptepunt van 2003 wordt de vraag naar informatie over de vennootschappen voor alle thema’s groter, meer bepaald i.v.m. de economische en financiële informatie, die in het centrum van de belangstelling blijft. Daarnaast zoeken de aandeelhouders steeds meer informatie over de vooruitzichten van de ondernemingen (25 %) en over hun strategie (20 %). _HEFBOMEN EN HINDERPALEN VOOR BELEGGEN OP DE BEURS De aandeelhouders hebben veel aandacht voor de beurscontext en de internationale geopolitieke toestand. 89 % onder hen is van oordeel dat deze context een belangrijke hinderpaal vormt voor beleggen op de beurs. Naast een stijging van de beurskoersen verwachten de aandeelhouders veel van de beursgenoteerde ondernemingen. Ze wensen een meer stimulerend dividendbeleid en een hogere uitkeringsgraad wat de resultaten betreft. Bovendien verwachten ze van de financiële instellingen een vermindering van de beheers- en transactiekosten, en van de Staat een daling van de sociale inhoudingen.
Dexia_ Jaarverslag 2004
De Groep_Het aandeel en de aandeelhouders
_De algemene vergadering van aandeelhouders De algemene vergadering is een belangrijk moment in het bestaan van de onderneming, waarover specifieke informatie wordt verstrekt: een officieel bericht in het Belgisch Staatsblad en in de BALO in Frankrijk, berichten in de Belgische en Franse financiële pers, informatie die wordt gegeven via het groene nummer, en een oproepingsdossier dat beschikbaar is in het Nederlands, het Frans en het Engels en van het internet kan worden gedownload. Sinds 2000 wordt de algemene vergadering ook live uitgezonden op het internet, zodat aandeelhouders die zich niet kunnen verplaatsen, het verloop van de debatten toch kunnen volgen. _Het Europees raadgevend comité voor individuele aandeelhouders Het Europees raadgevend comité van Dexia werd in juni 2001 opgericht en nam de fakkel over van het raadgevend comité van Dexia France, dat in 1997 ontstond. De samenstelling van het comité weerspiegelt de Europese identiteit van de Groep: het bestaat momenteel uit vier Belgische, vier Franse en drie Luxemburgse aandeelhouders. Zijn taak bestaat erin de Groep advies te verstrekken in verband met haar communicatiebeleid tegenover de individuele aandeelhouders. Het raadgevend comité wordt voorgezeten door Pierre Richard. Het
komt jaarlijks twee- tot driemaal bijeen. Op de algemene vergadering van Dexia NV geeft een van zijn leden elk jaar een samenvatting van de werkzaamheden van het comité tijdens het afgelopen jaar. _Telefonische informatie voor de aandeelhouders Deze dienst is vanuit Frankrijk bereikbaar op het gratis nummer 0 800 35 50 00, van maandag tot vrijdag van 9 tot 19 uur, en vanuit België op 02 213 57 46. Hij krijgt vaak oproepen van individuele aandeelhouders die vragen stellen over de koers van het aandeel, de fiscaliteit van het Dexia-aandeel, het bedrag en de belasting van het dividend, de VVPR-strips en de algemene vergadering.
Relaties met de institutionele aandeelhouders Voor Dexia is de relatie met de institutionele aandeelhouders zeer belangrijk, aangezien ze meer dan 30 % van het kapitaal in handen hebben. Met het oog hierop moet een team, dat gedeeltelijk in Brussel en gedeeltelijk in Parijs operationeel is, speciaal de relaties met de beleggers en de analisten verzorgen en ze informeren. _Regelmatige informatieverstrekking Dexia tracht regelmatig informatie te verstrekken aan de institutionele aandeelhouders en de analisten. Het betreft vooral driemaandelijkse,
48_49
De Groep_Het aandeel en de aandeelhouders
halfjaarlijkse en jaarlijkse activiteitsverslagen, themagerichte presentaties en perscommuniqués over de activiteit, de financiële resultaten en de actualiteit van de Groep. Al deze informatie is onmiddellijk na publicatie beschikbaar op de internetsite www.dexia.com onder de rubriek “U bent belegger”. Deze informatie wordt op eenvoudig verzoek eveneens via e-mail aan de beleggers bezorgd. De financiële actualiteit van Dexia leidde in 2004 tot 31 publicaties (vier activiteitenverslagen, twaalf presentaties ad hoc en vijftien perscommuniqués). _Contacten met de institutionele aandeelhouders Na elke bekendmaking van resultaten of bij andere gelegenheden worden wereldwijd bijeenkomsten georganiseerd met de voornaamste institutionele beleggers. Voor elk van hen is dit de gelegenheid om over de resultaten en de strategie van de Groep rechtstreeks vragen te stellen aan de leden van het directiecomité of het management van Dexia. In de loop van 2004 heeft de directie van de Groep, bijgestaan door het team Investor Relations, verscheidene honderden beleggers uit zestien landen en dertig steden ontmoet.
Dexia_ Jaarverslag 2004
De Groep_Het aandeel en de aandeelhouders
Ontmoetingen met de aandeelhouders in 2005 _3 maart 2005 - Bekendmaking van de jaarresultaten 2004. _22 maart 2005 - Vergadering van het Europees raadgevend comité voor individuele aandeelhouders van Dexia in Parijs. _21 april 2005 - Ontmoeting tussen Pierre Richard en de aandeelhouders van Dexia in Rijsel, in het kader van een partnership met Le Journal des Finances. _11 mei 2005 Algemene vergaderingen van aandeelhouders in Brussel. _12 mei 2005 - Ontmoeting tussen Pierre Richard en de aandeelhouders van Dexia in Parijs, in partnership met Investir. _26 mei 2005 - Publicatie van de resultaten op 31 maart 2005 en betaalbaarstelling van het dividend. _7 juni 2005 - Dexia neemt deel aan een vergadering georganiseerd door FFCI(1) en CLIFF(2) in Montpellier. _16 juni 2005 - Dexia neemt deel aan een vergadering in Lyon, in partnership met Le Revenu. _8 september 2005 - Publicatie van de resultaten op 30 juni 2005. _29 september 2005 - Dexia neemt deel aan een vergadering georganiseerd door FFCI(1) en CLIFF(2) in Annecy. _Oktober 2005 - Vergadering van het Europees raadgevend comité voor individuele aandeelhouders van Dexia in Brussel. _10 oktober 2005 - Dexia neemt deel aan een vergadering in Tours, in partnership met Investir. _11 oktober 2005 - Dexia neemt deel aan een vergadering in Marseille, in partnership met Le Revenu. _17 november 2005 - Bekendmaking van de resultaten van het 3de kwartaal 2004. _19 en 20 november 2005 - Deelname van Dexia aan de Actionaria-beurs in Parijs. _30 november 2005 - Dexia neemt deel aan een vergadering in Lyon, in partnership met Investir. _6 december 2005 - Dexia neemt deel aan een vergadering georganiseerd door FFCI(1) en CLIFF(2) in Biarritz. (1) Fédération française des clubs d’investissement. (2) Cercle de liaison des informateurs financiers en France.
50_51
Financiële resultaten
Dexia_ Jaarverslag 2004
Financiële resultaten
“2004 was andermaal een opmerkelijk jaar voor Dexia, met een sterke groei met twee cijfers van de winst per aandeel, die reeds in het begin van het jaar was voorspeld. In alle metiers werden zonder enige uitzondering sterke commerciële en financiële prestaties opgetekend, terwijl de kapitaalbasis van de Groep bleef toenemen. De terugkoop van aandelen die in de loop van het jaar plaatshad en de forse toename van het voorgestelde dividend benadrukken het vermogen van Dexia om voor zijn aandeelhouders waarde te creëren en ze aan hen uit te keren, en tegelijkertijd zijn eigen ontwikkeling te financieren. Met het oog op de toekomst geeft het hoge productieniveau van het recente verleden ons alle redenen om te geloven dat onze opbrengsten zullen blijven toenemen, voornamelijk voor de metiers Financiële dienstverlening aan de publieke sector, financiering van projecten en credit enhancement en Financiële dienstverlening aan particulieren. Met betrekking tot de kosten blijft de Groep streven naar synergiemogelijkheden en kostenbesparingen, en wil ze het groeitempo van de algemene uitgaven niet boven de inflatie laten uitstijgen. De overschakeling naar de IFRSnormen in 2005 zal allicht zorgen voor wat volatiliteit. Hoewel men niet mag verwachten dat de groeivoeten even hoog zullen blijven als nu, is Dexia duidelijk op weg naar nog een jaar van groei”. Pierre Richard Persconferentie van 3 maart 2005
52_53
De Groep_Financiële resultaten
Wijzigingen in de consolidatiekring en de methodes Wijzigingen in de consolidatiekring
Herschikkingen binnen de metiers
De voornaamste wijzigingen die plaatsvonden in 2004 hadden betrekking op de verkoop van Kempen & Co in Nederland, die van kracht werd vanaf het tweede kwartaal, en de verkoop van de Société Monégasque de Banque Privée, met ingang van 1 december 2004. FMS Hoche, een in Frankrijk gevestigde onderneming die gespecialiseerd is in administratief fondsenbeheer, die in november 2004 werd overgenomen, wordt volledig geconsolideerd in 2005.
Er hadden kleine verschuivingen plaats tussen de metiers (bv. overheveling van het segment „aandelengebonden diensten“ van het Financieel beheer naar Thesaurie en financiële markten; identificatie van de uitstaande bedragen voor Financiële dienstverlening aan de publieke sector bij Dexia BIL – voornamelijk kredieten aan bedrijven – wat vooraf deel uitmaakte van de Financiële dienstverlening aan de retailcliënteel). De impact van het nettoresultaat van elk metier is verwaarloosbaar. Toch werden alle financiële gegevens van de metiers op jaar- en op kwartaalbasis aangepast.
Proformajaarrekening De wijzigingen van de consolidatiekring in 2004, alsook de voornaamste wijzigingen die plaatsvonden in 2003 (verkoop van minderheidsbelang in de groep Landbouwkrediet NV, de verkoop van de onlinemakelaarsactiviteit van Alex in Nederland en de overname van het belang van de minderheidsaandeelhouders in Dexia Hypothekenbank Berlin), werden in aanmerking genomen met het oog op het opstellen van de proformajaarrekening voor 2003, en de eerste drie kwartalen van 2004 werden in aanmerking genomen om een vergelijking te kunnen maken. In absolute bedragen kwam het verschil tussen het nettoresultaat groepsaandeel dat werd gerapporteerd en het proformacijfer voor 2003 uit op -27 miljoen EUR (de opbrengsten daalden met 61 miljoen EUR, en de kosten namen af met 39 miljoen EUR).
Dexia_ Jaarverslag 2004
De Groep_ Financiële resultaten
GECONSOLIDEERDE RESULTATENREKENING (in miljoenen EUR)
2003
2004
Evolutie
Opbrengsten
5 160
5 392
+4,5 %
– Nettorenteopbrengsten en soortgelijke opbrengsten
3 429
3 524
+2,8 %
– Nettocommissielonen en overige opbrengsten
992
1 076
+8,5 %
– Technische en financiële marge van de verzekeringsactiviteit
739
791
+7,1 %
(3 056)
(3 012)
-1,4 %
2 104
2 380
+13,1 %
(176)
(229)
+30,1 %
1 929
2 151
+11,5 %
15
99
x 6,6
Kosten Brutobedrijfsresultaten Risicokosten Bedrijfsresultaat Nettowaardecorrecties op financiële vaste activa Toevoeging aan het FAB
7
0
n.s.
Waardecorrecties op consolidatieverschillen
(131)
(44)
-66,6 %
Belastingen
(362)
(420)
+16,1 %
Nettoresultaat van de ondernemingen waarop vermogensmutatie wordt toegepast Nettoresultaat Aandeel van derden Nettoresultaat groepsaandeel
56
56
+0,8 %
1 513
1 842
+21,7 %
82
70
-15,4 %
1 431
1 772
+23,8 %
2003
2004
Evolutie
5 160
5 392
+4,5 %
ONDERLIGGENDE RESULTATENREKENING (1) (in miljoenen EUR) Opbrengsten Gewijzigde consolidatiekring
(61)
-
n.s.
5 099
5 392
+5,7 %
20
30
n.s.
5 079
5 362
+5,6 %
3 382
3 470
+2,6 %
– nettocommissielonen en overige opbrengsten
955
1 101
+15,3 %
– technische en financiële marge van de verzekeringsactiviteit
742
791
+6,6 %
(3 056)
(3 012)
-1,4 %
(39)
-
n.s.
(3 017)
(3 012)
-0,1 %
Pro forma opbrengsten Niet-weerkerende elementen Onderliggende opbrengsten waarvan – nettorenteopbrengsten en soortgelijke opbrengsten
Kosten Gewijzigde consolidatiekring Pro forma kosten Niet-weerkerende elementen Onderliggende kosten Pro forma brutobedrijfsresultaat Niet-weerkerende elementen
(49)
4
n.s.
(2 968)
(3 016)
+1,6 %
2 082
2 380
+14,3 %
(29)
34
n.s.
Onderliggend brutobedrijfsresultaat
2 111
2 346
+11,1 %
Pro forma risicokosten
(175)
(229)
+30,8 %
Niet-weerkerende elementen
(17)
(177)
x 9,3
Onderliggende risicokosten
(158)
(52)
-67,1 %
Pro forma nettoresultaat groepsaandeel
1 404
1 772
+26,2 %
Niet-weerkerende elementen Onderliggend nettoresultaat groepsaandeel
40
159
x 4,0
1 364
1 613
+18,2 %
(1) Niet-weerkerende elementen niet inbegrepen en pro forma voor 2003.
54_55
De Groep_Financiële resultaten
Analyse van de resultatenrekening Nettoresultaat groepsaandeel 2004 was voor Dexia een recordjaar voor de winstgroei: het nettoresultaat groepsaandeel bedroeg 1 772 miljoen EUR, d.i. 23,8 % of 341 miljoen EUR meer. Globaal genomen vloeit deze evolutie voort uit de hogere opbrengsten – ondanks de negatieve impact van de koers van de euro t.o.v. de dollar –, en uit een goede kostenbeheersing. Deze toename werd eveneens gunstig beïnvloed door de niet-weerkerende elementen ten belope van netto 159 miljoen EUR in 2004, tegen 40 miljoen EUR in 2003, die geanalyseerd worden op pagina’s 10-11 van dit verslag. Zonder deze niet-weerkerende elementen en op een proformabasis, steeg het nettoresultaat groepsaandeel met 18,2 % (+19,2 % bij gelijke wisselkoers) wat neerkomt op een flinke stijging. Deze sterke operationele prestatie – na een groei met 15,2 % in 2003 (18,5 % bij gelijke wisselkoers) – was merkbaar in alle metiers van de Groep, soms in zeer uitgesproken mate: de onderliggende winst nam toe voor Financiële dienstverlening aan de publieke sector, financiering van projecten en credit enhancement met 14,2 % (+17,9 % bij gelijke wisselkoers) en met 24,8 % voor Financiële dienstverlening aan de retailcliënteel; voor het Financieel beheer bedroeg de stijging 32,0 %; en voor Thesaurie en financiële markten kwam ze uit op 9,0 % (+12,4 % bij gelijke wisselkoers).
Opbrengsten Voor het hele jaar 2004 bedroegen de opbrengsten 5 392 miljoen EUR,
Dexia_ Jaarverslag 2004
d.i. een toename met +4,5 %, en met +5,6 % voor de onderliggende proformacijfers. Dat was het gevolg van de zeer goede operationele resultaten, terwijl de niet-weerkerende opbrengsten slechts 30 miljoen EUR bedroegen. Ook dit jaar werd de stijging van de onderliggende opbrengsten afgeremd door de evolutie van de US dollar, die een aanzienlijke invloed had op de opbrengsten van twee metiers (-52 miljoen EUR voor Financiële dienstverlening aan de publieke sector, financiering van projecten en credit enhancement, en -12 miljoen EUR voor Thesaurie en financiële markten) waarvan een deel van de activiteiten in USD wordt uitgedrukt. Deze daling werd slechts gedeeltelijk gecompenseerd door de positieve resultaten (+41 miljoen EUR) van de muntdekkingsverrichtingen, die geboekt worden onder Central Assets. Bij gelijkblijvende wisselkoers bedroeg de toename van de onderliggende proforma-opbrengsten +6,1 %. Alle categorieën van opbrengsten lieten een stijging optekenen: ■ De nettorenteopbrengsten en soortgelijke opbrengsten beliepen 3 524 miljoen EUR, een toename met 2,8 %, en met 2,6 % op onderliggende basis. De respectieve bijdrage van de metiers (die verder in dit verslag worden geanalyseerd) was positief voor de eerste twee metiers (+7,5 % voor Financiële dienstverlening aan de publieke sector, financiering van projecten en credit enhancement en + 6,6 % voor Financiële dienstverlening aan de retailcliënteel) en daalde in het
metier Financieel beheer (-13,5 %) als gevolg van de daling van de uitstaande omlopen bij Dexia Bank Nederland. ■ De nettocommissielonen en overige opbrengsten beliepen 1 076 miljoen EUR, d.i. +8,5 %. De toename was twee keer zo groot (+15,3 %, of +146 miljoen EUR) voor de onderliggende proformacijfers, wat in grote mate verklaard kan worden door een forse hervatting van de feebusiness, zowel voor de Financiële dienstverlening aan de retailcliënteel (+36 miljoen EUR) als voor het Financieel beheer (+106 miljoen EUR). ■ De technische en financiële marge van de verzekeringsactiviteit steeg met 7,1 % tot 791 miljoen EUR, en met 6,6 % (of 49 miljoen EUR) op een onderliggende proformabasis. Deze toename zou veel hoger zijn geweest (+12,5 %), als de pariteit EUR/USD dezelfde was gebleven. Dat weerspiegelt voornamelijk de aanhoudend goede prestatie van FSA, alsook een beter klimaat voor de overige verzekeringsactiviteit, in vergelijking met 2003.
Kosten Voor het hele jaar 2004 bedroegen de kosten 3 012 miljoen EUR, een daling met 1,4 % t.o.v. het cijfer van 2003. De onderliggende kostenbasis is dit jaar, na twee opeenvolgende jaren van daling, gestegen met een bescheiden 1,6 %, d.i. ongeveer evenveel als de inflatie, conform de doelstelling van de Groep. De wisselpariteit droeg ten dele bij tot dit goede resultaat, aangezien een deel van de kosten in USD is uitgedrukt: bij
De Groep_ Financiële resultaten
ongewijzigde wisselkoers stegen de onderliggende kosten met 2,1 %, een zeer gunstige evolutie als we ze vergelijken met de opbrengsten (+6,1 %) op een vergelijkbare basis. De analyse van de onderliggende kosten volgens de soort van kosten geeft het volgende resultaat: ■ de personeelskosten kwamen in 2004 uit op 1 446 miljoen EUR, een stijging met 3,2 % in vergelijking met 2003; ■ de commissielonen voor het agentennet, zijnde de commissielonen die de Groep betaalt aan haar netwerken van zelfstandige agenten en zaakaanbrengers, bedroegen 355 miljoen EUR, een toename met 3,2 %; ■ de overige bedrijfskosten bleven stabiel op 863 miljoen EUR. ■ de waardeverminderingen en afschrijvingen en uitgestelde aanschaffingskosten namen af met 2,1 % tot 352 miljoen EUR.
Brutobedrijfsresultaat Voor het hele jaar 2004 nam het brutobedrijfsresultaat fors toe tot 2 380 miljoen EUR, een stijging met 13,1 % in vergelijking met 2003. Op basis van de onderliggende proformaopbrengsten en kosten, bedroeg de stijging +11,1 % (+11,8 % bij gelijke wisselkoers). De exploitatiecoëfficiënt bleef verbeteren en kwam voor 2004 uit op 55,9 %, tegen 59,2 % voor 2003. Zonder niet-weerkerende elementen stellen we ook een verbetering vast, nl. van 58,4 % in 2003 tot 56,2 % in 2004.
56_57
De Groep_Financiële resultaten
Focus op Dexia Bank Nederland Met betrekking tot Dexia Bank Nederland wijzen wij erop dat in 2002 zowel de algemene als de specifieke voorzieningen ten belope van 478 miljoen EUR in de jaarrekening werden geboekt tot dekking van de kosten en potentiële kredietrisico’s die te maken hebben met de aandelenleaseportefeuille. Tot op heden werden deze voorzieningen reeds gedeeltelijk aangewend; op het einde van het jaar beliepen zij 237 miljoen EUR voor de algemene voorzieningen en 158 miljoen EUR voor de specifieke voorzieningen. Bovenop deze bedragen maakte Dexia op 11 februari 2005 bekend dat het besloten had om voor de jaarrekening van 2004 extra voorzieningen aan te leggen ten belope van 207 miljoen EUR. Die namen de vorm aan van voorzieningen tot dekking van de te verwachten kosten van bepaalde wettelijke risico’s en vereffeningen van andere regelingen (80 miljoen EUR, die geboekt staat als een aanvullende algemene voorziening), aanvullende voorzieningen voor de gevallen van cliënten van Dexia Bank Nederland die moeilijkheden ondervinden (102 miljoen EUR die geboekt worden als specifieke voorzieningen), en het saldo van 25 miljoen EUR in de vorm van een versnelde afschrijving van gekapitaliseerde uitgaven die voordien waren uitgesteld (een negatief element in “overige opbrengsten”). Al deze bedragen hebben betrekking op niet-weerkerende elementen. Op het einde van het jaar kwam het totaalbedrag, zowel voor de krediet- als voor de wettelijke risico’s (met uitzondering van de risico’s die te maken hebben met de toestemming van de echtgeno(o)t(e)), zodoende uit op 317 miljoen EUR voor de algemene voorzieningen, en op 260 miljoen EUR voor de specifieke voorzieningen. Een volledige toelichting over Dexia Bank Nederland vindt u op pagina’s 38-39 van dit verslag. Dexia_ Jaarverslag 2004
Risicokosten
Andere elementen
De risicokosten kwamen voor 2004 in totaal uit op 229 miljoen EUR, tegen 176 miljoen EUR in 2003. In 2004 omvatten zij voor 177 miljoen EUR aan uitzonderlijke voorzieningen die werden aangelegd bij Dexia Bank Nederland (zie verder). Zonder dit specifiek element zouden de risicokosten 52 miljoen EUR hebben bedragen, d.i. ongeveer een derde van het vergelijkbare cijfer voor 2003, d.i. 158 miljoen EUR. Dit positieve onderliggende verschil kan worden verklaard door diverse factoren, die allemaal in gunstige zin evolueren: de risicokosten waren in 2004 laag voor Financiële dienstverlening aan de publieke sector, financiering van projecten en credit enhancement en voor de Financiële dienstverlening aan de retailcliënteel; 2003 was een moeilijk jaar voor het Financieel beheer (er werden voor 18 miljoen EUR voorzieningen aangelegd voor de activiteit inzake private banking in Frankrijk). Ten slotte werden er in 2004 voor 17 miljoen EUR vroeger aangelegde voorzieningen teruggenomen voor de activiteit Thesaurie en financiële markten, gezien de verbetering van de situatie van sommige tegenpartijen. De ratio’s voor de risicokosten (jaarlijkse nettokosten als percentage van de totale uitstaande verbintenissen) zag er voor 2004 als volgt uit: 1,8 basispunten voor de bankactiviteit, tegen 5,7 basispunten in 2003 (zonder Dexia Bank Nederland); 0,6 basispunt voor FSA, tegen 1,2 basispunten in 2003.
De nettowaardecorrecties op financiële vaste activa beliepen +99 miljoen EUR in 2004, tegen +15 miljoen EUR in 2003. De voornaamste meerwaarden voor 2004 worden toegelicht bij de bespreking van de niet-weerkerende elementen. De afschrijving van de goodwill op de volledig geconsolideerde dochterondernemingen beliep 44 miljoen EUR in 2004, tegen 131 miljoen EUR in 2003, waarvan diverse versnelde afschrijvingen deel uitmaakten. De kosten voor 2004 werden gecompenseerd door de afschrijving van de badwill van Dexia Hypothekenbank Berlin (+15 miljoen EUR), als gevolg van de aankoop van het minderheidsbelang. De belastingen, die tevens de uitgestelde belastingen omvatten, beliepen 420 miljoen EUR in 2004, tegen 362 miljoen EUR in 2003. Tijdens deze twee jaar waren de belastingen laag, aangezien ze werden getemperd door diverse positieve invloedsfactoren: in 2003 waren er voor 141 miljoen EUR aan niet-weerkerende elementen die te maken hadden met de fiscaal aftrekbare waardeverliezen op bepaalde participaties, en met de regeling van bestaande belastinggeschillen. In 2004 namen de belastingen ook af onder invloed van de voornoemde nietweerkerende voorzieningen bij Dexia Bank Nederland, en ook omdat verdere waardeverliezen werden geboekt op bepaalde participaties van Dexia BIL, die zorgden voor een niet-weerkerende
De Groep_ Financiële resultaten
positieve belastingweerslag van 163 miljoen EUR. Bovendien was er ook een belastingkrediet ten belope van 17 miljoen EUR die voortvloeide uit de regeling van een belastinggeschil. De onderliggende belastingsvoet van de Groep voor 2004 bedroeg 28,5 %. Het nettoresultaat van ondernemingen waarop vermogensmutatie wordt toegepast, zonder afschrijving van de goodwill, beliep 56 miljoen EUR, wat geen verschil inhoudt t.o.v. 2003. Het aandeel van derden kwam in 2004 uit op 70 miljoen EUR, tegen 82 miljoen EUR in 2003.
Financiële ratio’s van de Groep – Kapitaal – Voorgesteld dividend De rentabiliteit op het eigen vermogen (ROE), die de verhouding weergeeft tussen het nettoresultaat voor de periode en het gemiddeld eigen vermogen (zonder het Fonds voor
algemene bankrisico’s en na toewijzing van het resultaat), steeg van 16,5 %1 in 2003 tot 19,8 %1/2 in 2004. De winst per aandeel (WPA), die 1,24 EUR per aandeel bedroeg in 2003, steeg fors tot 1,58 EUR in 2004, een toename met 28,1 %. In de loop van 2004 werd het aan de markt aangekondigde programma voor de inkoop van aandelen verdergezet; er werd 693 miljoen EUR in geïnvesteerd, wat 47 miljoen aandelen vertegenwoordigt, of 4 % van alle aandelen die in het begin van het jaar in omloop waren. De teruggekochte aandelen werden reeds gedeeltelijk vernietigd krachtens de resolutie in die zin die werd goedgekeurd op de algemene aandeelhoudersvergadering van mei 2004. Op de volgende jaarlijkse algemene vergadering van mei 2005 zal worden voorgesteld om het saldo ook te vernietigen. Ondanks voornoemde vermindering van het aantal aandelen in omloop
(1) Als de goodwill m.b.t. het ruilbod op de aandelen van Dexia BIL (in 1999), de goodwill m.b.t. de acquisities van FSA en Bank Labouchere (in 2000) en de goodwill m.b.t. de acquisities van Artesia BC, Kempen & Co en Financière Opale Group (in 2001) op de actiefzijde waren geboekt en afgeschreven over een periode van 20 jaar, zou de ROE voor 2003 zijn uitgekomen op 7,1 % en voor 2004 op 9,24 %. (2) Gedetailleerde berekening van ROE (in miljoenen EUR): ROE gerapporteerd
ROE gecorrigeerd
1 772
1 772
Nettoresultaat groepsaandeel Afschrijvingskosten die worden aangerekend op de reserves Gecorrigeerd nettoresultaat groepsaandeel Gecorrigeerd gemiddeld eigen vermogen ROE
–
-636
1 772
1 136
8 934
12 293
19,84 %
9,24 %
58_59
De Groep_Financiële resultaten
kwam de Tier 1-ratio (1) op 31 december 2004 uit op 10,7 %, tegen 9,9 % een jaar daarvoor. Dit positieve verschil kan vrijwel volledig worden verklaard door de implementatie vanaf 31 december 2004 van interne marktrisicomodellen die werden goedgekeurd door de toezichthoudende overheden in het kader van de bestaande Bazel Imethodologie. Dat bracht het bedrag van de risicogewogen activa terug met 7 %, waardoor reglementair kapitaal vrijkwam. De raad van bestuur stelt voor om een brutodividend per aandeel uit te keren van 0,62 EUR, een toename met 17,0 % t.o.v. het vorig jaar uitbetaalde dividend per aandeel.
Opmerkelijke nietweerkerende elementen In 2004 beliep de bijdrage van de niet-weerkerende elementen aan het nettoresultaat +159 miljoen EUR (waarvan +17 miljoen EUR in het vierde kwartaal), terwijl ze in het vorige jaar +40 miljoen EUR bedroeg (waarvan +10 miljoen EUR in het vierde kwartaal). Dit zijn de belangrijkste ontwikkelingen tijdens het voorbije jaar. _Met betrekking tot de opbrengsten Er werden rentebetalingen geïnd op de aandelenleasingcontracten van Dexia Bank Nederland, van de cliënten die het commercieel aanbod van Dexia hebben aanvaard. Dit aanbod omvatte
Dexia_ Jaarverslag 2004
De Groep_ Financiële resultaten
renteverminderingen, waarvan de waarde was opgenomen in de totale algemene voorziening die door de Groep in 2002 werd vastgelegd. Daar deze voorziening behandeld werd als een niet-weerkerend element, wordt het gebruik ervan op dezelfde manier behandeld (verwante niet-weerkerende opbrengsten bedroegen 41 miljoen EUR in 2004, tegenover 15 miljoen EUR in 2003, of een verschil van +26 miljoen EUR). In de andere richting deed een deel van de extra kosten (207 miljoen EUR) voor Dexia Bank Nederland die in het vierde kwartaal 2004 werden geboekt, zich voor in de vorm van een versnelde afschrijving van gekapitaliseerde kosten (-25 miljoen EUR) en werd dus van de opbrengsten afgetrokken. _Aan de kostenzijde De verkoop van eigendom in 2004 had een positief effect van +20 miljoen EUR op de kosten, dat gedeeltelijk gecompenseerd werd door het aanleggen van voorzieningen voor de herstructurering van de groep Dexia BIL (-15 miljoen EUR). In 2003 beliepen de niet-weerkerende kosten -49 miljoen EUR. De risicokosten voor Dexia Bank Nederland, die beschouwd worden als een niet-weerkerende element, bedroegen voor het hele jaar in totaal 177 miljoen EUR, waarvan 182 miljoen EUR voor het vierde kwartaal 2004. De nettowaardecorrecties op financiële vaste activa beliepen
+85 miljoen EUR in 2004, tegenover +20 miljoen EUR in 2003. De voornaamste meerwaarden voor 2004 waren: ■ +54 miljoen EUR op de verkoop tijdens het eerste kwartaal van de participatie van Dexia in Belgacom; ■ +39 miljoen EUR op de verkoop tijdens het vierde kwartaal van de participatie in BIAC (de luchthaven van Zaventem); en ■ +7 miljoen EUR op de verkoop tijdens het vierde kwartaal van het belang van Dexia BIL in de Société Monégasque de Banque Privée in Monaco. De niet-weerkerende belastingen beliepen +237 miljoen EUR in 2004 (tegenover +141 miljoen EUR in 2003) en vloeiden, naast de belastingimpact van de hierboven beschreven nietweerkerende elementen, voort uit twee belangrijke gebeurtenissen: de regeling van een belastinggeschil (+17 miljoen EUR) en de positieve fiscale weerslag van waardeverliezen op verschillende dochterondernemingen van de groep Dexia BIL (+163 miljoen EUR).
(1) Voor de berekening van deze ratio is het resultaat van het boekjaar verminderd met het (voor 2004 voorgesteld) dividend in het eigen vermogen begrepen.
60_61
De Groep_Financiële resultaten
Voornaamste rubrieken die in 2003 en 2004 als nietweerkerend werden geboekt Nettorenteopbrengsten en soortgelijke opbrengsten ■ Eerste kwartaal 2003: de nettoopbrengsten op de CLN(1)-portefeuille (+5,5 miljoen EUR); minderwaarde op de verkoop van aandelen (-4,7 miljoen EUR). ■ Tweede kwartaal 2003: nettoopbrengsten op de CLN-portefeuille (+4,2 miljoen EUR); minderwaarde op de verkoop van aandelen (-4,5 miljoen EUR), meerwaarde op wisselverrichtingen (+7,1 miljoen EUR). ■ Derde kwartaal 2003: netto-opbrengsten op de CLN-portefeuille (+5,1 miljoen EUR); meerwaarde op de verkoop van aandelen (+3,8 miljoen EUR); aanwending van de voorziening voor Legiolease (+5,2 miljoen EUR). ■ Vierde kwartaal 2003: nettoopbrengsten op de CLN-portefeuille (+5,0 miljoen EUR); meerwaarde op de verkoop van aandelen (+0,4 miljoen EUR); aanwending van de voorziening voor Legiolease (+9,3 miljoen EUR); minderwaarde op niet-strategische activa (-8,6 miljoen EUR). ■ Eerste kwartaal 2004: netto-opbrengsten op de CLN-portefeuille (-7,4 miljoen EUR); aanwending van de voorziening voor Legiolease (+9,8 miljoen EUR); meerwaarde op de verkoop van participaties (+8,8 miljoen EUR).
■ Tweede kwartaal 2004: nettoopbrengsten op de CLN-portefeuille (+12,3 miljoen EUR); aanwending van voorziening voor Legiolease (+10,0 miljoen EUR); minderwaarde op
Dexia_ Jaarverslag 2004
de verkoop van participaties (-9,6 miljoen EUR). ■ Derde kwartaal 2004: netto-opbrengsten op de CLN-portefeuille (+0,1 miljoen EUR); meerwaarde op de verkoop van aandelen (+1,0 miljoen EUR); aanwending van de voorziening voor Legiolease (+11,1 miljoen EUR). ■ Vierde kwartaal 2004: nettoopbrengsten op de CLN-portefeuille (+7,1 miljoen EUR); meerwaarde op de verkoop van aandelen (+1,1 miljoen EUR); aanwending van de voorziening voor Legiolease (+9,9 miljoen EUR). Nettocommissielonen en overige opbrengsten ■ Eerste kwartaal 2003: verzekering van de CLN-portefeuille (-4,1 miljoen EUR). ■ Tweede kwartaal 2003: verzekering van de CLN-portefeuille (-4,0 miljoen EUR). ■ Derde kwartaal 2003: verzekering van de CLN-portefeuille (-5,6 miljoen EUR); achterstallige rente in het kader van de regeling met de Belgische belastingadministratie (+5,8 miljoen EUR); geschil m.b.t. Bancoval (-1,5 miljoen EUR). ■ Vierde kwartaal 2003: verzekering van de CLN-portefeuille (-3,9 miljoen EUR); integratie van Dexia Sofaxis over 14 maanden (+4,5 miljoen EUR). ■ Eerste kwartaal 2004: verzekering van de CLN-portefeuille (-3,4 miljoen EUR); terugbetaling van achterstallige rente ingevolge een regeling met de belastingadministratie (+7,3 miljoen EUR). ■ Tweede kwartaal 2004: verzekering van de CLN-portefeuille (-3,9 miljoen EUR).
■ Derde kwartaal 2004: verzekering van de CLN-portefeuille (-0,3 miljoen EUR). ■ Vierde kwartaal 2004: versnelde afschrijving van de gekapitaliseerde uitgaven bij Dexia Bank Nederland (-24,9 miljoen EUR).
Kosten ■ Eerste kwartaal 2003: voorziening voor herstructureringskosten voor de verzekeringsactiviteiten (-1,3 miljoen EUR); werkingskosten in verband met het “Dexia-Aanbod” bij Dexia Bank Nederland (-2,5 miljoen EUR). ■ Tweede kwartaal 2003: voorziening voor herstructureringskosten voor de verzekeringsactiviteiten (-0,4 miljoen EUR); personeelsinkrimpingsplan bij de groep Dexia BIL (-15,3 miljoen EUR); werkingskosten voor het “DexiaAanbod” bij Dexia Bank Nederland (-2,3 miljoen EUR). ■ Derde kwartaal 2003: voorziening voor herstructureringskosten voor de verzekeringsactiviteiten (+1,0 miljoen EUR); werkingskosten in verband met het “Dexia-Aanbod” bij Dexia Bank Nederland (-0,3 miljoen EUR); personeelsinkrimpingsplan bij de groep Dexia BIL (-4,6 miljoen EUR); aanvullende kosten m.b.t. Landbouwkrediet NV (-1,0 miljoen EUR); herstructurering vastgoed en herlokaliseringen bij de groep Dexia BIL (-8,5 miljoen EUR). ■ Vierde kwartaal 2003: herstructurering bij de groep Dexia BIL (-5,4 miljoen EUR); voorziening voor herstructureringskosten i.v.m. Rekord (-2,5 miljoen EUR); integratie van Dexia Sofaxis (-3,9 miljoen EUR).
De Groep_ Financiële resultaten
■ Eerste kwartaal 2004: voorziening voor herstructureringskosten bij de groep Dexia BIL (-3,0 miljoen EUR); meerwaarde door de verkoop van eigendommen (+16,5 miljoen EUR). ■ Tweede kwartaal 2004: voorziening voor herstructureringskosten bij de groep Dexia BIL (-4,9 miljoen EUR); meerwaarde door de verkoop van eigendommen (+3,5 miljoen EUR). ■ Derde kwartaal 2004: voorziening voor herstructureringskosten bij Dexia Bank Nederland (-1,4 miljoen EUR). ■ Vierde kwartaal 2004: voorziening voor herstructureringskosten bij de groep Dexia BIL (-6,8 miljoen EUR).
Risicokosten ■ Eerste kwartaal 2003: kosten voor Legiolease bij Dexia Bank Nederland (-22,8 miljoen EUR). ■ Tweede kwartaal 2003: nettoterugneming van kosten voor Legiolease bij Dexia Bank Nederland (+13,2 miljoen EUR). ■ Derde kwartaal 2003: kosten voor Legiolease bij Dexia Bank Nederland (-7,4 miljoen EUR). ■ Derde kwartaal 2004: nettoterugneming van kosten voor Legiolease bij Dexia Bank Nederland (+4,4 miljoen EUR). ■ Vierde kwartaal 2004: kosten voor Legiolease bij Dexia Bank Nederland (-182,3 miljoen EUR).
Nettowaardecorrecties op financiële vaste activa ■ Eerste kwartaal 2003: meerwaarde op langetermijnbeleggingen (+50,2 miljoen EUR). ■ Tweede kwartaal 2003: waardeverlies op langetermijnbeleggingen (-67,9 miljoen EUR).
■ Derde kwartaal 2003: meerwaarde op langetermijnbeleggingen (+11,9 miljoen EUR). ■ Vierde kwartaal 2003: meerwaarden op langetermijnbeleggingen (+43,8 miljoen EUR); nettowaardeverliezen op langetermijnbeleggingen (-17,8 miljoen EUR).
van de overeenkomstige belastingen tegen het juiste tarief wordt beschouwd als een niet-weerkerend element in het totale bedrag van de belastingen. De individuele belastingimpact van sommige elementen, alsook de specifieke fiscale boekhoudkundige behandeling worden hieronder verduidelijkt.
■ Eerste kwartaal 2004: meerwaarden op langetermijnbeleggingen (+53,8 miljoen EUR); waardeverlies op langetermijnbeleggingen (-7,3 miljoen EUR). ■ Tweede kwartaal 2004: waardeverlies op langetermijnbeleggingen (-3,0 miljoen EUR). ■ Vierde kwartaal 2004: meerwaarde op langetermijnbeleggingen (+45,9 miljoen EUR).
■ Tweede kwartaal 2003: belastingkrediet op een aftrekbaar waardeverlies voor Nederlandse dochterondernemingen (+63,3 miljoen EUR). ■ Derde kwartaal 2003: belastingkrediet ingevolge de regeling van een belastinggeschil (+20,6 miljoen EUR). ■ Vierde kwartaal 2003: herschikking van belastinglatenties voor verzekeringsactiviteiten (+42,6 miljoen EUR); belastingkrediet gekoppeld aan de versnelde afschrijving van de goodwill van diverse participaties (zie hoger, +21,6 miljoen EUR).
Versnelde afschrijving van de goodwill na waardeverlies ■ Vierde kwartaal 2003: versnelde afschrijving van de goodwill (-80,9 miljoen EUR) na waardeverlies op diverse participaties (Ely, Dexia Partenaires France, Dexia Banque Privée France, Rekord). ■ Eerste kwartaal 2004: versnelde afschrijving van de goodwill (-9,4 miljoen EUR) na waardeverliezen op een participatie. ■ Tweede kwartaal 2004: versnelde afschrijving van de goodwill (-5,0 miljoen EUR) na waardeverliezen op participaties. ■ Vierde kwartaal 2004: versnelde afschrijving van de goodwill (-2,2 miljoen EUR) na waardeverliezen op een participatie.
■ Eerste kwartaal 2004: belastingkrediet op aanvullende aftrekbare verliezen op Nederlandse dochterondernemingen (+17,3 miljoen EUR); terugbetaling van belastingen na de regeling van een belastinggeschil (+10,2 miljoen EUR). ■ Tweede kwartaal 2004: belastingkrediet op aftrekbare verliezen op diverse dochterondernemingen (+40,6 miljoen EUR); terugbetaling van belastingen na de regeling van een belastinggeschil (+6,1 miljoen EUR). ■ Vierde kwartaal 2004: belastingkrediet op aanvullende aftrekbare verliezen bij dochterondernemingen van Dexia BIL (+104,9 miljoen EUR).
Belastingen Alle bovenstaande elementen zijn elementen vóór belastingen. Het bedrag
(1) CLN-portefeuille (Credit Linked Notes) waarvoor begin 2001 fraude werd vastgesteld.
62_63
Strategie_Financiële resultaten
Analyse van de balans Het geconsolideerd balanstotaal op 31 december 2004 bedroeg 389,2 miljard EUR. In vergelijking met 31 december 2003 zijn de totale belastingen toegenomen (+11,2 %) als gevolg van de ontwikkeling van de commerciële activiteiten. Het balanstotaal wordt weergegeven op basis van het bankverzekeringsschema.
Schulden De schulden ten aanzien van de cliënteel en de in schuldbewijzen belichaamde schulden (kasbons, certificaten en obligaties) kwamen einde 2004 uit op 241,5 miljard EUR (+6,3 %). Hun aandeel in het balanstotaal bedraagt 62,1 %. De cliëntendeposito’s kwamen einde 2004 uit op 97,6 miljard EUR, een toe-
name met +5,7 %, die voornamelijk voortvloeit uit de goede resultaten van de commerciële aanbiedingen op de spaarrekeningen. De in schuldbewijzen belichaamde schulden namen toe tot 143,9 miljard EUR (+6,7 %), voornamelijk als gevolg van de nieuwe uitgiften van obligaties door Dexia Municipal Agency en Dexia Crediop.
Schuldvorderingen op de cliënteel
in niet-vastrentende effecten, beliep 133,2 miljard EUR (+10,5 %). Deze stijging vloeit voort uit de aankoop van obligaties en aandelen door de verzekeringsmaatschappijen van de Groep en de ontwikkeling van de financiering van de lokale overheden in Italië in de vorm van obligaties bovenop de normale kredieten.
Interbankenkredieten en -voorschotten/deposito’s De toename van de interbankenactiva en -passiva is het gevolg van de ontwikkeling van het volume van de bancaire activiteiten, voornamelijk inzake termijndeposito’s en repo’s/ reverse repo’s.
Eigen vermogen
De schuldvorderingen op de cliënteel namen lichtjes toe (+ 2,6%) tot 166,2 miljard EUR op 31 december 2004.
Effectenportefeuille Het totale bedrag van de beleggingen in overheidseffecten, obligaties en andere vastrentende effecten, alsook
Het eigen vermogen van de groep Dexia (kapitaal, uitgiftepremies, reserves, winst van het boekjaar vóór bestemming, in mindering gebrachte goodwill en FAB niet inbegrepen), kwam op 31 december 2004 uit op 10 464 miljoen EUR, tegen 9 790 miljoen EUR einde 2003, d.i. een stijging met +6,9 %.
GECONSOLIDEERDE BALANS (VÓÓR BESTEMMING VAN DE WINST) (1) (in miljoenen EUR)
Balanstotaal Passiva gegevens Eigen vermogen Belangen van derden Fonds voor algemene bankrisico’s Achtergestelde schulden Schulden aan kredietinstellingen Schulden aan de cliënteel In schuldbewijzen belichaamde schulden Activa gegevens Overheidspapier Vorderingen op kredietinstellingen Vorderingen op de cliënteel Obligaties en andere vastrentende effecten Aandelen en andere niet-vastrentende effecten Financiële vaste activa (1) Herberekend voor 2002 en 2003.
Dexia_ Jaarverslag 2004
2002
2003
2004
Evolutie 2004/2003
350 924
349 888
389 155
11,2 %
9 090 714 1 842 5 583 68 176 85 322 146 505
9 790 485 1 793 5 411 68 088 92 343 134 905
10 464 483 1 793 4 922 86 465 97 609 143 914
6,9 - 0,4 0,0 - 9,0 27,0 5,7 6,7
% % % % % % %
10 29 157 117 4 1
5 29 161 115 5 1
9 43 166 126 6 1
62,9 46,7 2,6 9,8 22,9 5,6
% % % % % %
886 841 773 009 906 883
977 696 941 351 157 443
734 571 199 871 336 524
De Groep_ Financiële resultaten
Invoering van de IFRS–normen Op 1 januari 2005 worden de financiële resultaten van de groep Dexia gepubliceerd volgens de EU-normen, d.w.z. volgens de IFRS(1)-normen zoals ze werden goedgekeurd door de Europese Commissie. De entiteiten van de groep Dexia zullen immers gebruikmaken van de Europese portefeuille voor het dekken van het renterisico (“carve out” van IAS(2) 39 door de Europese Commissie) en voor het dekken van de zichtdeposito’s. Zoals is toegestaan in het kader van IFRS 1 publiceert Dexia vanaf 2005 de pro forma financiële staten volgens de EU-normen, met uitzondering van IAS 32, IAS 39 en IFRS 4, waarvoor de toepassingsdatum 1 januari 2005 wordt. De voornaamste gevolgen van de omschakeling naar de IFRS-normen zijn: ■ verhoging van het eigen vermogen in de openingsbalans op 1/1/2004; ■ de overschakeling naar de nieuwe normen geeft aanleiding tot een licht positieve weerslag op de nettowinst van het eerste kwartaal 2004; ■ er wordt geen negatieve weerslag verwacht van de eerste toepassing van de normen IAS 32 & 39 en IFRS 4 op het eigen vermogen in de openingsbalans op 1/1/2005, behalve de impact van de eigen aandelen die hierop in mindering zullen worden gebracht; ■ de toepassing van de “Europese Portfolio Hedge” (“carve out”) zal het mogelijk maken om op passende wijze het voorzichtig beheer van de balans van de
Groep boekhoudkundig te verwerken, met een zeer beperkte impact op de volatiliteit van de reserves en van het resultaat; ■ sommige activiteiten zullen boekhoudkundige volatiliteit genereren. De eerste toepassing van de IFRSnormen op 1 januari 2004 (zonder de normen IAS 32, IAS 39 en IFRS 4) leidt tot een verhoging van het eigen vermogen van de Groep (kapitaal en reserves) met 1 651 miljoen EUR, waarbij dit vermogen stijgt van 9 790 miljoen EUR op basis van het vroegere referentiesysteem naar 11 441 miljoen EUR volgens het nieuwe referentiesysteem. Deze stijging is het gevolg van het in aanmerking nemen (vóór fiscale impact) van: ■ het FAB in de reserves +1 793 miljoen EUR ■ pensioenverbintenissen -322 miljoen EUR ■ het wegwerken van bepaalde voorzieningen op het passief +136 miljoen EUR ■ aanpassingen van de materiële activa +24 miljoen EUR ■ de waardevermindering van immateriële activa -45 miljoen EUR ■ andere aanpassingen, met inbegrip van de fiscale impact +65 miljoen EUR De financiële resultaten van de Groep en van haar diverse metiers volgens de nieuwe referentiesystemen werden vergeleken met die welke werden bekomen volgens de vroegere referentiesystemen op basis van de resultaten van het eerste kwartaal 2004. De verge-
lijking leert ons dat, voor de beschouwde periode, de indeling van de resultatenrekening nogal verschillend is, maar dat globaal genomen, het resultaat volgens de IFRS-normen slechts lichtjes hoger is dan dat zoals het berekend was op basis van de vroegere normen. Er wordt evenwel op gewezen dat het eerste kwartaal niet representatief is voor het ganse jaar, aangezien sommige kosten geconcentreerd waren op het einde van het jaar en de normen IAS 32 & 39 en IFRS 4 in 2004 bovendien niet van toepassing waren. De weerslag van de eerste toepassing van de normen IAS 32, IAS 39 en IFRS 4 op 1 januari 2005 werd geanalyseerd met betrekking tot de samenstelling van de portefeuilles aan de actiefzijde van de balans en de boekhoudkundige verwerking van de derivaten waarvoor een hedgerelatie bestaat. De groep Dexia opteerde voor de toepassing van de Europese Portfolio Hedge (“carve out”) voor de dekking van het renterisico. Deze optie stelt haar in staat om haar voorzichtige aanpak inzake balansbeheer voort te zetten, met een zeer beperkte impact op de reserves en op het resultaat wat de volatiliteit betreft. De overschakeling naar de nieuwe normen zou voor bepaalde activiteiten (voor Credit Enhancement en voor Thesaurie & Kapitaalmarkten) daarentegen kunnen resulteren in meer volatiliteit dan in het verleden het geval was. Het betreft activiteiten die ofwel onder de categorie van de afgeleide producten vallen, waarvan de waardeaanpassingen in de resultatenrekening zullen worden opgenomen (zoals de Credit Default Swaps die verzekerd worden door FSA), ofwel – met het oog op indekking – gebruikmaken van afgeleide producten waarvan de waardeaanpassingen in de reserves zullen worden ingeschreven. (1) IFRS: International Financial Reporting Standards. (2) IAS: International Accounting Standards.
64_65
Een groep met vele facetten VIA EEN AMBITIEUS EN TRANSPARANT BEHEER van ieders kennis en capaciteiten, bereidt Dexia vandaag zijn teams voor op de uitdagingen van morgen. Door het creëren van een gemeenschappelijke cultuur op basis van waarden die rekening houden met de diversiteit, delen de medewerkers van Dexia eenzelfde toekomst. Human Resources en Communicatie spannen zich samen in om voor alle 24 019 medewerkers dag na dag het gevoel te vergroten dat ze tot een sociaal eengemaakte werkgemeenschap behoren.
Dexia_ Jaarverslag 2004
Een groep met vele facetten
24 019 mannen en vrouwen maken deel uit van de groep Dexia en werken in dienst van al haar metiers in 22 landen _
37,5 jaar voor de vrouwen en 40,2 jaar voor de mannen, dat is de gemiddelde leeftijd van de medewerkers van Dexia _
4,8 % van het kapitaal van Dexia is thans in handen van zijn medewerkers _
66_67
De Groep_Een groep met vele facetten
De medewerkers van Dexia ■ Het personeelsbestand van de Groep bleef in 2004 globaal genomen stabiel, met 24 019 medewerkers, tegenover 23 865 in 2003. ■ De medewerkers van de Groep zijn jong; 50 % is tussen 30 en 44 jaar. ■ De gemiddelde leeftijd van de vrouwen is 37,5 jaar en die van de mannen 40,2 jaar. ■ Globaal genomen is het personeelsbestand evenwichtig verdeeld tussen mannen en vrouwen.
■ De rekruteringen gebeuren vooral in de leeftijdscategorie 25-29 jaar. ■ De werknemers van de Groep hebben voor 95,6 % een contract van onbepaalde duur. ■ De gemiddelde anciënniteit van de medewerkers is circa 10 jaar. ■ De werknemers met een parttimebaan vertegenwoordigden in 2004 17 %, tegenover 15,5 % in 2003.
24 019 MEDEWERKERS IN 22 LANDEN
UITSPLITSING VOLGENS GESLACHT België Luxemburg Frankrijk Slowakije Nederland Verenigde Staten Duitsland Italië Switserland Spanje Ierland Verenigd Koninkrijk Singapore Hong Kong Australië Israël Denemarken Zweden Andere landen Totaal personeelsbestand op 31 december 2004
Dexia_ Jaarverslag 2004
15 303 2 986 2 338 668 573 522 355 266 229 211 170 140 59 59 28 27 25 14 46 24 019
53,85 %
46,15 %
Mannen Vrouwen
De Groep_ Een groep met vele facetten
Het TopEx-seminarie, dat in 2004 in Brussel plaatsvond, werd gedurende twee dagen door 260 leidinggevende kaderleden van Dexia
Delen en begeleiden … … betekent de mobiliteit en het uitwisselen en verspreiden van informatie onder de medewerkers vergemakkelijken aan de hand van doelgerichte en aangepaste acties. Het betekent ook dat de medewerkers concreet bij de groei van de Groep worden betrokken door hun de mogelijkheid te bieden om aandeelhouder van Dexia te worden. _De nieuwe medewerkers integreren In 2004 werden drie sessies van het integratieseminarie “Discovering Dexia” georganiseerd in Amsterdam, Londen en Luxemburg. De nieuwe medewerkers van de Groep kregen gedurende twee dagen de gelegenheid om de geschiedenis en de organisatie van Dexia te leren kennen en bovendien ook de leiders van de Groep te ontmoeten. Meer dan 350 personen van overal ter wereld namen in 2004 aan “Discovering Dexia” deel. Het seminarie mocht sinds zijn ontstaan reeds zowat 3 000 nieuwe medewerkers verwelkomen. _Informeren en begeleiden De belangrijkste taak van de teams van de interne communicatie in 2004 bestond in het begeleiden van de invoering van de nieuwe organisatie van de Groep in metiers. De organisatie van en deelname aan transversale ontmoetingen en seminaries en de verwezenlijking van informatiedragers en doelgerichte communicatieinstrumenten (intranetsites, audiovisuele dragers) hebben in ruime mate bijgedragen tot het ontstaan van transnationale werkgemeenschappen.
bijgewoond. _
LEEFTIJDSPIRAMIDE >59 55-59 50-54 45-49 40-44 35-39 30-34 25-29 20-24 <20 20 %
10 %
0%
10 %
20 %
ANCIËNNITEITSPIRAMIDE >40 36-40 31-35 26-30 21-25 16-20 11-15 6-10 0-5 60 %
40 %
Mannen
20 %
0%
20 %
40 %
60 %
Vrouwen
68_69
De Groep_Een groep met vele facetten
Via team+spirit, het maandelijkse tijdschrift, en team+spirit welcome, de intranetsite van de Groep, krijgen de medewerkers toegang tot volledige en praktische informatie over het leven in de onderneming, de activiteit van de teams, de dagelijkse actualiteit van Dexia en ook de werkaanbiedingen. _
Om beter te beantwoorden aan de verwachtingen van de medewerkers die zich in 2003 via een enquête uitspraken, werd het interne tijdschrift team+spirit een maandblad, waardoor het nog beter voeling kreeg met de actualiteit en het dagelijkse leven van Dexia. Het intranet van de Groep, dat voor bijna alle medewerkers toegankelijk is, werd geleidelijk herwerkt, zowel wat de vorm als wat de inhoud betreft. Met dit project wil men beter aan de behoeften van de medewerkers tegemoetkomen en hun meer praktische instrumenten en informatie ter beschikking stellen. Op de jaarlijkse vergadering van de leidinggevende kaderleden van de TopEx-groep, die plaatsvond in november, konden de 260 deelnemers in aanwezigheid van experts van gedachten wisselen over de uitdagingen van de economische groei en de monetaire politiek in Europa, over het beheer van de veranderingen in een transnationale groep en over de ontwikkelingsstrategie van de Groep. _De mobiliteit bevorderen Een van de prioriteiten van de Human Resources-teams van de Groep bestaat erin de medewerkers meer loopbaanmogelijkheden te bieden. Daarom worden de werkaanbiedingen op een gemeenschappelijke intranetsite tot hun beschikking gesteld. Bovendien werd een nieuw instrument ingevoerd waarmee ze via e-mail en een abonnement informatie kunnen krijgen over de vacante betrekkingen die aan hun wensen beantwoorden.
Dexia_ Jaarverslag 2004
_Het loonsparen uitbreiden Om de medewerkers te laten delen in de groei van de Groep en hun gevoel van betrokkenheid te bevorderen, heeft Dexia sinds zijn oprichting een daadkrachtig beleid van loonsparen gevoerd. Na de vijfde kapitaalverhoging voor het personeel, bezitten de medewerkers 4,8 % van het totaal aantal Dexia-aandelen en zijn ze daarmee de vijfde grootste referentieaandeelhouder van de Groep. Zeven medewerkers op tien zijn thans aandeelhouder van Dexia, wat getuigt van hun vertrouwen in de Groep.
EVOLUTIE VAN HET KAPITAAL IN HANDEN VAN DE MEDEWERKERS SINDS 2000 4,80 _ (in %) 4,14 3,50
2,25 1,50
2000
2001
2002
2003
2004
De Groep_ Een groep met vele facetten
Ontwikkelen en anticiperen … … betekent ervoor zorgen dat Dexia over de nodige menselijke middelen beschikt om de toekomstige uitdagingen aan te gaan. Met deze ambitie richtte de Groep een ondernemingsuniversiteit op, alsook een team dat belast is met het succession management. _Bijdragen aan de ontwikkeling van Dexia Om de synergie tussen de metiers te stimuleren en de betrokkenheid van de medewerkers te vergroten, besloot de Groep om met een ondernemingsuniversiteit van start te gaan. Ze kreeg de naam “Dexia Corporate University” en biedt vier soorten diensten aan: een zomeruniversiteit, zes faculteiten voor de vormingsprogramma’s, een tijdschrift voor economische en financiële analyse en een ondernemingsclub. Deze universiteit verruimt het bestaande programmaaanbod, meer bepaald wat de managementopleiding betreft. In 2004 werden gemiddeld 3,27 opleidingsdagen per medewerker gegeven. Dit cijfer dekt verschillende realiteiten, die enerzijds verband houden met de lokale reglementeringen en overeenkomsten en anderzijds met de specifieke uitdagingen van elk metier. _De toekomst voorbereiden Dexia ontplooide in 2004 zijn functie succession management en ontwikkelde een sterke coördinatie op het vlak van de metiers. De opdracht van deze nieuwe functie werd bepaald door het directiecomité en bestaat erin
om voor alle sleutelfuncties van de Groep, samengebracht onder de naam “Top 250”, het opvolgingsplan uit te werken en te laten functioneren. Dankzij dit plan moet Dexia op gelijk welk moment voor de gevoelige functies van de Groep kunnen beschikken over de aangewezen menselijke middelen voor zijn werking en ontwikkeling. Het succession management is ook bedoeld voor het ontwikkelen van de bekwaamheden van de betrokken medewerkers, ongeacht of het om de leidinggevende kaderleden van de Groep of om de kaderleden met hoog potentieel gaat. De speciale teams werken mee aan het opstellen en de follow-up van de vormingsprogramma’s die nu in de ondernemingsuniversiteit van Dexia geïntegreerd zijn.
Dexia Corporate University De ondernemingsuniversiteit van Dexia, een bij uitstek transversaal project vermits het bestemd was voor alle vennootschappen van de Groep, werd ingevoerd door een werkgroep, die bestond uit vertegenwoordigers van de Human Resources-teams van de entiteiten en van het loopbaanbeheersteam van de Groep. De opdracht van de universiteit werd bij de officiële start in september 2004 door hen als volgt verwoord: “Dexia Corporate University zal op permanente wijze bijdragen aan de ontwikkeling en de resultaten van de groep Dexia door uitstekende ontwikkelingsprogramma’s aan te bieden, het ontstaan van een groepscultuur te bevorderen, de medewerkers erbij te betrekken en de groepsstrategie toe te passen”. Om deze opdracht te vervullen, zal Dexia University de initiatieven consolideren die in de verschillende entiteiten reeds bestaan en nieuwe opleidingsprogramma’s uitwerken die aan de operationele behoeften van de Groep voldoen.
70_71
De Groep_Een groep met vele facetten
De Europese Ondernemingsraad bestaat uit 33 vertegenwoordigers van het personeel en speelt een
Vertrouwen en dialoog Dexia wil een groep zijn die haar maatschappelijke verantwoordelijkheden opneemt, wat een engagement veronderstelt dat gebaseerd is op vertrouwen en transparantie tegenover alle medewerkers, en ook op dialoog, meer bepaald met de Europese ondernemingsraad. _De sociale relaties versterken De Europese Ondernemingsraad is de weerspiegeling van de internationale en transversale organisatie van de Groep en speelt een steeds grotere rol op sociaal vlak. Hij telt 33 werknemersvertegenwoordigers, naast de voorzitter van het directiecomité en de directeur Human Resources van Dexia. In 2004 werd aan de gedachtewisseling met de Europese Ondernemingsraad een nieuwe dynamiek gegeven. Die kwam tot uiting in vijf initiatieven: ■ een intensivering van de gedachtewisselingen met de vertegenwoordigers van het personeel; ■ een actieve follow-up van het sociale leven van de Groep via het bureau van het comité; ■ een betere aanpassing aan de organisatie van de Groep met de oprichting van metiercommissies; ■ een verbetering van de informatiemiddelen met de hulp van een onafhankelijk accountant; ■ een verbetering van de communicatiemiddelen van het comité met de ontwikkeling van een specifiek intranet.
Dexia_ Jaarverslag 2004
_Zich inzetten voor de diversiteit Begin 2004 lanceerde de directie, in het kader van het actieplan duurzame ontwikkeling, verschillende acties ten voordele van de diversiteit. Het belangrijkste project van het jaar 2004 bestond in het verbeteren van de plaats van de vrouw in de Groep. Daar het talent op de arbeidsmarkt ingevolge de komende demografische verschuivingen schaarser zal worden, is het van essentieel belang dat Dexia deze waarden beter tot hun recht laat komen, want het gaat om troeven om talent te behouden en aan te trekken. De eerste fase van dit project bestond in het opstellen van een witboek met een balans van onze toestand en in het uitbrengen van aanbevelingen. Het witboek werd in alle onafhankelijkheid opgesteld door negen vrouwelijke hogere kaderleden van de Groep. Het werd aan de Europese Ondernemingsraad voorgelegd en daarna aan alle medewerkers bezorgd. Dexia is zich bewust van het belang van de diversiteit voor zowel de ondernemingen als de integratie van bepaalde minderheden, en formaliseerde zijn engagement door in 2004 in Frankrijk de Charte de la diversité te ondertekenen. _De herstructureringen beheren Om de negatieve impact van de herstructureringen tot een minimum te beperken, moet Dexia innoverend en solidair optreden. Het “Job Center”, dat in 2002 in België werd opgericht als begeleiding van de fusie tussen Dexia
steeds belangrijker rol op sociaal vlak. _
Bank en Artesia BC, werd in 2004 uitgebreid tot Frankrijk en Nederland. Het is de bedoeling om via deze benadering een compleet dienstengamma aan te bieden, dat een collectieve en solidaire oplossing van de werkgelegenheidsproblemen mogelijk maakt. Zo werd in 2004 94 % van de functies die bij Dexia Bank na natuurlijk vertrek werden vervangen, ingevuld aan de hand van interne mutaties/reconversies. In Luxemburg profiteerden meer dan 900 werknemers van soortgelijke maatregelen in het kader van het programma “Anders werken”, dat in 2002 werd ingevoerd.
De Groep_ Een groep met vele facetten
Het witboek, de plaats van de vrouw in de onderneming In een context van mutatie en beheer van veranderingen, zijn de plaats van de vrouw in de onderneming en de integratie van de vrouwelijke waarden voor Dexia een noodzaak. Het witboek over de plaats van de vrouw in de groep Dexia vormt het eerste deel van een project over de diversiteit, waarvoor het initiatief uitging van Pierre Richard, voorzitter van het directiecomité. De studie werd in alle onafhankelijkheid uitgevoerd door negen vrouwelijke hogere kaderleden uit de verschillende entiteiten van de Groep, onder leiding van experts van het Franse “Ministère de la Parité et de l’Egalité” en van de universiteit van Luik in België. De samenvatting van het document werd, samen met een reeks concrete aanbevelingen, aan alle medewerkers van de Groep bezorgd. De aanbevelingen van het witboek hebben vooral betrekking op acties om de plaats van de vrouw in het management van Dexia te verstevigen. Deze acties zullen in de loop van 2005 en 2006 geleidelijk worden ingevoerd in alle entiteiten van de Groep, die ze zullen kunnen aanpassen en aanvullen op basis van de aard en verplichtingen van de activiteit. Deze acties hebben vooral betrekking op: ■ de sensibilisering van het kader voor de uitdagingen van de diversiteit; ■ een beleid om het rekruteren van vrouwelijk talent aan te moedigen; ■ een beter evenwicht tussen privé- en beroepsleven; ■ het beheer van de loopbaan voor vrouwen. De werkgroepen die in het leven werden geroepen voor het opstellen van het witboek, zijn belast met de follow-up van de acties en eventueel van de aanpassing van de aanbevelingen.
72_73
+14%
ultaat nettores
Financiële dienstverlening aan de publieke sector, financiering van projecten en credit enhancement WERELDLEIDER. Dexia staat bekend voor zijn deskundigheid en knowhow inzake financiering van collectieve voorzieningen, projectfinanciering, credit enhancement en, ruimer gezien, financiële dienstverlening aan de publieke sector. Het is op dit vlak wereldleider en oefent deze activiteit uit op zijn thuismarkt, België en Frankrijk, maar ook internationaal, via dochterondernemingen, bijkantoren en participaties in Australië, Duitsland, Israël, Italië, Luxemburg, Nederland, Noord-Amerika, Oostenrijk, Polen, Portugal, Slowakije, Spanje, het Verenigd Koninkrijk en Zweden. Elders in de wereld zet Dexia zijn ontwikkeling voort vanuit zijn zetel in Parijs. In 2004 beleefde de Groep een verdere geografische uitbreiding en opende nieuwe vestigingen in Japan, Mexico en Canada.
Dexia_ Jaarverslag 2004
Financiële dienstverlening aan de publieke sector
Nr.1 Wereldleider inzake financiële dienstverlening aan de publieke sector _
193 miljard EUR (1) Totaal van de uitstaande langetermijnkredieten stijgt met 8,6 % _
34,4 miljard EUR (2) Totale productie langetermijnkredieten _
927 miljoen USD Totaal bedrag van de geactualiseerde rentemarges en brutopremies die door FSA werden ingezameld _
(1) Zonder de ondernemingen waarop vermogensmutatie werd toegepast. (2) Zonder Duitsland en ondernemingen waarop vermogensmutatie wordt toegepast.
74_75
De metiers_Financiële dienstverlening aan de publieke sector
Voorstelling, strategie en vooruitzichten Voorstelling Dexia is wereldleider inzake de financiering van openbare instellingen. Dit metier van de Groep omvat diverse activiteiten zoals de financiering van gemeenten, projectfinanciering en credit enhancement. De financiering van de gemeenten houdt in dat wordt tegemoetgekomen aan de behoeften van de lokale besturen en van andere openbare instellingen, in de vorm van rechtstreekse kredieten, vaste verbintenissen, liquiditeitsgaranties of waarborgen voor de verkoop van effecten die worden uitgegeven door de cliënteel. Dexia biedt zijn cliënten een volledig productengamma aan van met name gestructureerde kredieten en schuldbeheer. Dexia is ook actief in het domein van de projectfinanciering en wendt zijn knowhow internationaal aan. Dexia past een selectieve benadering toe die overeenstemt met het lagerisicoprofiel van de Groep: er wordt voorrang gegeven aan essentiële infrastructuur (vervoer, milieu enz.) en aan de sector van de hernieuwbare energiebronnen. Dexia, de tweede grootste bank van België, financiert eveneens een cliënteel van grote en middelgrote ondernemingen. Via zijn bijkantoor in New York, Financial Security Assurance (FSA), dat een rating AAA heeft, verzekert Dexia gemeentelijke obligaties en infrastructuurtransacties, en doet het ook aan credit enhancement van geëffectiseerde schuldvorderingen
Dexia_ Jaarverslag 2004
(asset-backed securities) in de sector van de kredietverstrekking aan ondernemingen en van de verbruiksen hypothecaire kredieten. Naast kredietverstrekking en credit enhancement biedt Dexia een ruime waaier van financiële diensten aan, met name inzake kapitaalmarkten, verzekeringen, vermogensbeheer en betaaldiensten, en het doet daarvoor een beroep op de knowhow van de Groep (Dexia Capital Markets, Dexia Insurance, Dexia Asset Management enz.). De groep Dexia is aanwezig in de meeste landen van de Europese Unie, waar het een globaal aandeel bezit van 16 % van de markt van de financiering van de lokale openbare sector, alsook in de Verenigde Staten. ■ Op de historische thuismarkten Frankrijk en België bedraagt het marktaandeel van Dexia respectievelijk 42 % en 80 %. Dexia breidde onlangs zijn activiteit in deze twee landen uit tot nieuwe cliënten uit de lokale openbare sector, zoals ziekenhuizen, socialehuisvestingsmaatschappijen en andere instellingen zonder winstoogmerk. Frankrijk en België dragen voor ongeveer 50 % bij tot de winst van dit metier. De waaier van cliënten is er zeer ruim, gaande van de grootste tot de kleinste overheden. En stimuleren de innovatie binnen de Groep, wat ten goede komt aan de concurrentie in alle andere landen waar ze actief is. ■ De groep Dexia is aanwezig in tal van andere Europese landen (Italië, Spanje,
Verenigd Koninkrijk, Duitsland, Luxemburg, Centraal- en Oost-Europa, de Scandinavische landen en Nederland), waar de activiteit voornamelijk draait rond de financiering van grote of middelgrote lokale openbare besturen. Gesterkt door zijn gevestigde reputatie heeft Dexia zijn aandeel op alle markten opgevoerd d.m.v. een aanbod van vernieuwende producten en een doelgerichte commerciële benadering. Dat leidt tot een grotere bijdrage van deze landen aan de winst van dit metier. ■ In de Verenigde Staten is Dexia zowel actief via zijn bijkantoor in New York als via zijn volle dochter Financial Security Assurance (FSA) – een van de voornaamste marktspelers inzake credit enhancement m.b.t. obligaties die worden uitgegeven door Amerikaanse gemeenten (24 % marktaandeel in 2004). In dit land, waar de langetermijnschuld van de lokale openbare besturen vrijwel uitsluitend van gedesintermedieerde aard is, is de Groep erin geslaagd om snel te groeien op deze enorme markt, dankzij zijn uitstekend productengamma, dat een combinatie vormt van credit enhancement en bancaire oplossingen (faciliteiten inzake liquide middelen). ■ Dexia en FSA zijn eveneens actief inzake projectfinanciering in de hele wereld. Een groot deel van de transacties vinden plaats in het Verenigd Koninkrijk en Italië, waar de markt in de loop der jaren aanzienlijk is uitgebreid.
De metiers_Financiële dienstverlening aan de publieke sector
Een ruime en groeiende markt In Europa zal de markt van de schuld van de lokale openbare besturen (die in totaal meer dan 500 miljard EUR waard is) wellicht blijven groeien als gevolg van de aan de gang zijnde decentralisatie, waardoor nieuwe bevoegdheden worden overgedragen aan de lokale en de regionale overheden, en ook als gevolg van de behoefte aan nieuwe infrastructuur. Op de gemeentelijke markt in de Verenigde Staten (meer dan 1 200 miljard EUR) is de totale schuld in 2004 toegenomen. Zij zal tijdens de eerstkomende jaren wellicht sterker blijven toenemen dan in Europa.
Geografische expansie De Groep is betrokken bij de ontwikkeling van deze activiteit in Europa, die voornamelijk geconcentreerd zal zijn in Centraal- en Oost-Europa. Zo richt Dexia in 2004 in Wenen een nieuwe bank op in samenwerking met de historische partner Kommunalkredit Austria. Deze nieuwe bank zal werken op basis van een lokale aanwezigheid – zoals in Polen, Tsjechië en Slowakije (waar Dexia in het bezit is van Dexia banka Slovensko, die eveneens financiële diensten verleent aan particulieren) – of rechtstreeks vanuit de hoofdzetel in Oostenrijk. De Groep begon eveneens met de uitbouw van zijn activiteiten in Canada, een zeer grote markt die sterk gedecentraliseerd is en in ruime mate gedesintermedieerd, en met een zeer
grote vraag naar infrastructuur, alsook in Mexico, een ander sterk groeiend land met zeer grote behoeften aan infrastructuur (afvalwater, vervoer enz.). Ten slotte zal Dexia zich richten op Australië, een van de voornaamste markten voor projectfinanciering en op Japan, de grootste internationale markt voor de financiering van openbare besturen (totale schuld van 1 500 miljard EUR).
Vooruitzichten voor de Groep Dexia profiteert vooral van de groei van de markt van de lokale overheidsschuld, die de komende jaren op jaarbasis vermoedelijk met 1,5 % zal groeien in Europa en met 4 % in de Verenigde Staten en in Japan. Behalve de groei van zijn markt, berust de strategie van Dexia op drie pijlers: – permanente innovatie om beter tegemoet te komen aan de behoeften van de cliënten, – verruiming van de cliënteel met nieuwe actoren van de lokale publieke sector, – uitbreiding van de transacties in nieuwe landen. Deze strategie heeft zijn doeltreffendheid bewezen en sinds zijn oprichting heeft Dexia voortdurend zijn winst in de sector van de financiële dienstverlening aan de publieke sector opgevoerd, terwijl het tegelijkertijd zijn laag risicoprofiel behield.
76_77
De metiers_Financiële dienstverlening aan de publieke sector
Conjunctuur van de lokale financiën in de landen van de Europese Unie 1998-2003: lokale financiën in evenwicht in het Europa van de Vijftien _Lokale uitgaven beperkt in 2003 Tussen 1998 en 2003 zijn de lokale uitgaven (1 165 miljard EUR) in het Europa van de Vijftien sterk gestegen (met een jaarlijks gemiddelde van +4,2 % qua volume). Dit dynamisme is grotendeels het gevolg van belangrijke overhevelingen van bevoegdheden naar de lokale overheden in verschillende landen (bijvoorbeeld in Italië, Frankrijk en vooral Spanje). In 2003 lag de evolutie van de lokale uitgaven lager dan deze trend (+2,7 % in volume) ondanks de verdere decentralisering en de toename van bepaalde lopende uitgaven, zoals de uitgaven met een sociaal karakter. _Investeringen blijven status-quo in 2003 Tussen 1998 en 2003 stegen de investeringsuitgaven van de lokale overheden in het Europa van de 15 in volume jaarlijks gemiddeld met +3,5 %. Ze vertoonden tijdens deze periode twee grote evolutiefasen: een fase van dynamische groei tot in 2001 en nadien een langzame ontwikkeling tegen een algemene achtergrond van economische vertraging. In 2003 bleven de lokale investeringsuitgaven nagenoeg stabiel (+0,5 % in volume) op een nog altijd hoog peil. Ze beliepen namelijk 141 miljard EUR, d.i. 62,5 % van de publieke investeringsuitgaven en het equivalent van 1,5 % van het bbp van het Europa van de 15.
Dexia_ Jaarverslag 2004
_Financiële evenwichten gevrijwaard Tijdens de periode 1998-2003 bleef het begrotingssaldo van de lokale publieke sector altijd in de buurt van het evenwicht. In 2003 vertegenwoordigden de lokale tekorten van het Europa van de 15 slechts 0,05 % van het bbp en de helft van de landen vertoonden zelfs een overschot. De lokale schuld (516 miljard EUR) blijft dus stabiel.
Nieuwe lidstaten: de steeds groter wordende lokale publieke sector De lokale financiën in de tien nieuwe lidstaten werden in 2003 gekenmerkt door: ■ een verdere decentralisering tijdens het laatste decennium: de lokale uitgaven vertegenwoordigen voortaan 12,0 % van hun bbp, d.i. een cijfer dat zeer dicht bij dat van de Vijftien ligt (12,5 %); ■ de belangrijke investeringsinspanningen van hun lokale overheden: de lokale investeringen vertegenwoordigen in deze landen gemiddeld 2,0 % van het bbp, tegen 1,5 % voor de Vijftien, hetgeen wijst op de actieve rol die de lokale publieke sector voortaan speelt in de nieuwe lidstaten om de voorzieningen van openbaar nut te verbeteren.
Tendensen 2004 _Sterk verschillende evolutie tussen de lokale uitgaven en investeringen naar gelang van de landen De stijging van de lokale publieke uitgaven blijft dynamisch in België, Frankrijk, Duitsland en Zweden. De redenen zijn uiteenlopend: behoorlijke toename van de lokale ontvangsten in België, impact van de decentralisatie in Frankrijk, toename van de uitgaven met een sociaal karakter in Zweden, verslapping van de druk op de uitgaven in Duitsland dankzij de hervorming van de bedrijfsbelasting. In andere landen stegen de lokale uitgaven minder sterk, zoals in Italië of Portugal, om tegemoet te komen aan eisen in verband met het evenwicht van de overheidsfinanciën. De lokale investeringen stijgen bijzonder sterk in het Verenigd Koninkrijk of in Frankrijk, maar langzamer in andere landen, vooral in de Scandinavische. _Talrijke hervormingen gelanceerd of geprogrammeerd In Frankrijk zal de situatie van de lokale overheden belangrijke ontwikkelingen ondergaan: nieuwe overhevelingen van bevoegdheden in 2004, 2005 en 2006, nieuwe architectuur van de dotaties, herziening van de bedrijfsbelasting, toekenning van nieuwe belastingen aan de departementen en regio’s. In Italië werden de maatregelen om de stijging van de lokale uitgaven te beperken in 2004 versterkt met de goedkeuring van het decreet taglia spese
De metiers_Financiële dienstverlening aan de publieke sector
en de verdere bevriezing van de aanslagvoeten van de gewestelijke belasting op de bedrijven en de aanvullende belasting op de inkomstenbelasting. In Spanje is in januari 2004 een nieuw systeem voor de financiering van de steden met meer dan 75 000 inwoners en van de hoofdsteden van provincies of autonome gemeenschappen in werking getreden. Het komt tot uiting in de stijging van de overdrachten van Staatsbelasting en een vermindering van de dotaties. In Duitsland werden de voorwaarden voor de verdeling van de opbrengst van de bedrijfsbelasting gewijzigd. Ook de nieuwe lidstaten zijn met hervormingen van hun lokale financiën gestart. In Polen bijvoorbeeld, werd het aandeel van de Staatsbelastingen die gedeeltelijk naar de lokale overheden worden overgeheveld, verhoogd als tegenprestatie voor de vermindering van de dotaties van de Staat.
De wereldwijde uitwisseling van informatie tussen de lokale actoren bevorderen Dexia, dat zijn contacten en vestigingen in talrijke landen benut, tracht de kruiselingse informatieuitwisseling te bevorderen binnen de uitgestrekte Europese zone maar ook internationaal, in samenwerking met de VN en de internationale financiële instellingen. Zo nam Dexia in februari 2004 te Wenen deel aan de organisatie van een eerste congres dat gewijd was aan de
financiering van de lokale investeringen in Centraal- en Oost-Europa. De Groep nam ook deel aan het stichtingscongres van de wereldorganisatie “Cités et Gouvernements locaux unis”, die plaatshad te Parijs in mei 2004. Het was de gelegenheid om er technische seminaries met belangrijke Europese, Noord-Amerikaanse en ZuidAfrikaanse lokale actoren te organiseren. Dexia heeft verder geijverd voor een internationaal recht van toegang tot de essentiële stedelijke diensten (water, elektriciteit, openbaar vervoer) in partnership met internationale organisaties. Zo heeft de Groep in september 2004 deelgenomen aan de werkgroep over de essentiële diensten in het kader van het World Urban Forum in Barcelona. Dexia was ook betrokken bij de oprichting en de financiering van het nieuwe International Training Centre for Local Authorities/Actors, dat bestemd is voor de actoren van Centraal- en OostEuropa. Deze nieuwe instelling, die in Polen is gevestigd, staat open voor de verantwoordelijken van de stedelijke diensten van de geografische zone. De medewerkers van de Groep verzorgen er opleiding in lokale financiën en publiek/privaat partnership (PPP).
78_79
De metiers_Financiële dienstverlening aan de publieke sector
Activiteit Het totaal uitstaand bedrag van Dexia voor het metier financiële dienstverlening aan de publieke sector kwam eind december 2004 uit op 193 miljard EUR, wat overeenkomt met een stijging van 8,6 % ten opzichte van eind december 2003 (+9,8 % zonder wisselkoerseffect). Deze stijging, die aanzienlijk was voor vrijwel alle vestigingen, bedroeg 30 % of meer voor verscheidene entiteiten, waaronder Spanje, het Verenigd Koninkrijk, Slowakije en de internationale zetel. Ze geldt ook het verzekerd nettokapitaal van FSA, dat 11,0 % toeneemt in vergelijking met eind december 2003. In 2004 bedroeg de totale productie langetermijnkredieten, zonder Duitsland en Oostenrijk, 34,4 miljard EUR, wat beantwoordt aan de productie van 2003, ondanks een
globaal ongunstig wisselkoerseffect. In Europa was de productie bijzonder dynamisch. In Noord-Amerika daalde de activiteit, na twee uitzonderlijke jaren, met 29 % (22,5 % zonder wisselkoerseffect). Wat de publieke sector betreft, beliep de activiteit zonder Duitsland 28,0 miljard EUR, d.i. een krimp van 4,1 % vergeleken met 2003. De activiteit die in 2004 werd gerealiseerd, is duidelijk tegengesteld, met een stijging van 3,6 % voor de Europese zone en een terugval voor Amerika (-27,7 %). Voor de gestructureerde financieringen bedroeg het productievolume 6,4 miljard EUR, zijnde een stijging van 28,9 % ten opzichte van de activiteit van 2003. De inzet van Dexia op het vlak van “duurzame ontwikkeling” komt vooral
GEOGRAFISCHE UITSPLITSING VAN HET UITSTAAND BEDRAG AAN PROJECTFINANCIERINGEN (1) (in miljoenen EUR)
Italië Frankrijk & internationale zetel Verenigd Koninkrijk Verenigde Staten (zonder FSA) Spanje Zuidoost-Azië België Slowakije Zweden
(2)
(1) Zonder financiering van activa. (2) In de landen waar Dexia niet gevestigd is.
Dexia_ Jaarverslag 2004
3 079 2 628 1 498 978 650 228 212 161 80
in deze activiteitssector concreet tot uiting. Dexia is voortaan immers wereldleider voor de financiering van hernieuwbare energie. In 2004 trad de Groep op als “arranger” en kredietverlener in het kader van de financiering van windmolenparken in Spanje, Italië, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten. Bovendien behoort Dexia, dankzij de mandaten die het in Groot-Brittannië en Frankrijk heeft verkregen, tot de allergrootste banken die gespecialiseerd zijn in de financiering van “publiek/privaat partnership” op het vlak van gezondheid en onderwijs. Financial Security Assurance, de Noord-Amerikaanse dochteronderneming van Dexia die gespecialiseerd is in credit enhancement van gemeente-obligaties en geëffectiseerde schuldvorderingen, realiseerde een uitstekende productie van 927 miljoen USD aan geactualiseerde rentemarges en brutopremies, wat neerkomt op een stijging van 3,6 % ten opzichte van 2003, toen reeds een record was bereikt. Dexia Finance, de dochteronderneming die gespecialiseerd is in de organisatie en het uitwerken van financiële montages voor de grote Europese lokale overheden, was bijzonder actief. In 2004 bedroeg het volume van de gerealiseerde transacties 14,3 miljard EUR, zijnde een groei van 11,7 % in vergelijking met 2003 (12,8 miljard EUR). Dexia Finance is actief in Frankrijk, België, Italië, Duitsland, Spanje, Oostenrijk en Zweden.
De metiers_Financiële dienstverlening aan de publieke sector
Frankrijk België Italië Amerika(2) Spanje Verenigd Koninkrijk Zweden Luxemburg Nederland(3) Slowakije Israël Zuidoost-Azië Zetel Parijs Totaal zonder Duitsland en Oostenrijk Duitsland Oostenrijk(4)
PRODUCTIE
TOTAAL UITSTAANDE KREDIETEN
LANGETERMIJNKREDIETEN IN 2004
OP 31/12/2004
(in miljarden EUR)
(in miljarden EUR)(1)
10,2 4,9 5,7 6,8 1,4 1,7 0,8 0,2 0,3 0,3 0,1 0,1 1,9
+17,0 +18,0 -17,6 -29,0 +13,9 +27,1 +70,7 -31,7 +125,8 +68,4 -29,3 +63,0 +96,3
% % % % % % % % % % % % %
34,4 9,4 2,9
57,7 27,8 28,5 26,8 4,9 4,6 3,4 1,2 0,7 0,6 0,3 0,4 4,5
+4,4 +3,2 +15,0 +11,3 +28,3 +29,4 +7,7 +6,5 -2,7 +44,1 +1,8 +11,6 +36,3
% % % % % % % % % % % % %
161,5 +162,6 % +22,9 %
31,5 9,9
+5,7 % +32,4 %
(1) Buitenbalansproducten inbegrepen. (2) Zonder FSA. (3) Banque Artesia Nederland. (4) Stemt overeen met het totaal van de uitstaande bedragen en de productie langetermijnkredieten van Kommunalkredit Austria, dat sedert 2001 een 49 %-dochteronderneming van Dexia is.
80_81
De metiers_Financiële dienstverlening aan de publieke sector
Het delen van kennis Dexia, dat wereldleider is op het gebied van financiële dienstverlening aan de publieke lokale sector en expert in lokale financiën, laat anderen delen in zijn kennis van de Europese lokale publieke sector. Zo publiceert Dexia jaarlijks een conjunctuurnota, Local finance in the European Union. Ze hangt een beeld op van de evolutie van de conjunctuur van de lokale financiën over een periode van vijf jaar. In 2004 heeft Dexia de radius van zijn analyse uitgebreid tot de 10 nieuwe lidstaten van de Europese Unie. Deze studie vormt voor het vierde opeenvolgende jaar een referentieinstrument voor de belangrijkste Europese lokale beslissers. Ze wordt gepubliceerd in het Engels en het Frans en kan worden geraadpleegd op de internetsite van de groep www.dexia.com. Dexia zet eveneens zijn belangrijke uitgeversactiviteiten voort. Via zijn dochteronderneming Dexia Editions (1) publiceert de Groep met name gespecialiseerde werken over de lokale financiën in Europa. In 2004 publiceerde Dexia twee boeken op dit vlak. Het eerste, Local finance in the 25 countries of the European Union, maakt een eerste vergelijkende analyse van de organisatie, de uitgaven en de middelen van de lokale overheden. Dit tweetalig werk (Engels en Frans) bevat ook een cd-rom met deze vergelijkende analyse in twintig talen van de Europese Unie. Het tweede, Local public companies in the 25 countries of the European Union, is de vrucht van het partnership tussen Dexia en de ‘Fédération Nationale des Sociétés d’Économie Mixte’ (FNSEM) en is een vergelijkende studie van de lokale publieke ondernemingen en daarmee gelijkgestelde structuren, meer bepaald van de ondernemingen waarvan het kapitaal volledig of gedeeltelijk in handen is van de lokale overheden. (1) www.dexia-editions.com.
Dexia_ Jaarverslag 2004
De metiers_Financiële dienstverlening aan de publieke sector
“Geld, wat een wonder. Hoe zouden onze steden eruit zien zonder?” (Campagne 2004 – Dexia Bank België). _
België Wat de publieke sector betreft, kwam het uitstaand bedrag van de langetermijnkredieten eind december 2004 uit op 24,5 miljard EUR, d.i. een stijging van 1,7 miljard EUR (+7,5 %) ten opzichte van eind 2003. Deze groei geldt voor de drie cliëntensegmenten: een stijging van meer dan 4 % voor de lokale overheden, een toename van bijna 13 % voor de overige lokale actoren en van 10 % voor het segment social profit. In 2004 vertegenwoordigde het volume transacties in verband met het beheer van uitstaande bedragen 2,9 miljard EUR. De langetermijnproductie beliep voor de publieke sector 3,2 miljard EUR(1), tegen 2,6 miljard EUR in 2003. Ze vertoonde een stijging van 22,9 %, die vooral gedragen wordt door de activiteit voor de segmenten “overige lokale actoren” en “social profit” (gezondheid en sociaal), waarvan de productie respectievelijk 863 en 398 miljoen EUR bedroeg. In België bedraagt het marktaandeel van Dexia 80 %. Enerzijds beliep de productie die door de lokale overheden wordt gegenereerd, 1,6 miljard EUR(2) (-9,5 % ten opzichte van 2003). Ze vertoonde in het vierde kwartaal 2004 echter een groei die met name was toe te schrijven aan een sterkere vraag naar financieringen vanwege de grote steden maar ook vanwege intercommunale actoren uit de energiesector.
Anderzijds is de stijging van de productie voor de overige publieke cliënten te danken aan de overheveling van het beheer van de federale schuld voor sociale huisvesting naar de gewesten, d.i. een groei van 86 %. Aangaande de social profit (die zich voornamelijk richt tot de verzorgingsinstellingen, onderwijsinrichtingen, vakbonden en ziekenfondsen, maar ook tot wereld van de vzw’s(3)) was de groei vooral voelbaar in de sector van de openbare en privé-ziekenhuizen. De marktaandelen bedragen meer dan 50 %. Voor de social profit vestigen wij vooral de aandacht op de overname van de investering voor de ziekenhuissector in Wallonië, die steun geniet dankzij het bewust beleid van het Gewest, wat onder meer deze productiestijging van 43 % heeft mogelijk gemaakt, en een uitgifte van 50 miljoen EUR door het universitair ziekenhuis Saint-Luc, die aan Dexia werd toegewezen. Ten slotte vierde Dexia in 2004 het tienjarig bestaan van zijn analyse van de financiële toestand van de ziekenhuissector, MAHA. Aangaande de gestructureerde producten werd er in België een stevige activiteit vastgesteld en Dexia liet op deze markt een totaal productievolume van 543,6 miljoen EUR optekenen.
(1) Alle dochterondernemingen inbegrepen. (2) Zonder de verrichtingen met onze dochteronderneming in New York, want indien men rekening houdt met de gerealiseerde Crossborderverrichtingen, laat de productie voor de Belgische lokale overheden een lichte stijging zien, met dien verstande ook dat 2003 gestimuleerd werd door een uitzonderlijke consolidatie van een grote cliënt. (3) Verenigingen zonder winstoogmerk.
BELGIË NIEUWE PRODUCTIE _ (in miljoenen EUR) 4 889 4 394 4 145
2002
2003
2004
UITSTAAND BEDRAG(1) _ (in miljoenen EUR) 27 109
26 995
2002
2003
27 848
2004
(1) Buitenbalansproducten inbegrepen.
82_83
De metiers_Financiële dienstverlening aan de publieke sector
“Geld, wat een wonder. Waar zouden ziekenhuizen zijn zonder?” (Campagne 2004 – Dexia Bank België). _
Focus op de sociale producten Als bank van de duurzame ontwikkeling en marktleider was Dexia verplicht om inzake betaalmiddelen naar vernieuwing te zoeken teneinde deze cliënten uit de sociale sector geschikte producten aan te bieden, die tegemoetkomen aan de bekommernissen van de openbare actor, de bank en de burger die op de bijstand van de maatschappelijke diensten een beroep doet. In dit kader heeft Dexia een waaier van originele diensten ontwikkeld: ■ De sociale rekeningen: 50 000 rekeningen die op initiatief van de OCMW’s geopend werden op naam van natuurlijke personen en bestemd zijn om het leefloon te innen; zo krijgen kansarmen de mogelijkheid om zich in het maatschappelijk leven te integreren dankzij bankdiensten, te vergelijken met die waarover de gemiddelde cliënt beschikt. ■ Het budgetbeheer: systeem van gecentraliseerde rekeningen waarbij een OCMW gemachtigd wordt om het huishoudelijk budget te beheren van een persoon die niet in staat is om deze verantwoordelijkheid op zich te nemen. Dexia Bank telt vandaag meer dan 27 000 dergelijke rekeningen. ■ De schuldbemiddelingsrekening: deze formule biedt de mogelijkheid om, op basis van een rechterlijke beslissing, een persoon met een hoge schuldenlast te helpen zijn verbintenissen aan te zuiveren in het kader van een genormaliseerd sociaal leven. ■ De rekening systeem I: biedt de mogelijkheid om het budget van personen die in een rusthuis verblijven, te beheren! Er zijn bij Dexia Bank 25 000 van deze rekeningen geopend. ■ De huurwaarborgen: systeem waardoor aan de order van een OCMW bankwaarborgen kunnen worden uitgegeven ten gunste van personen die op zoek zijn naar huisvesting en die onmogelijk de bedragen kunnen besteden, die nodig zijn om ten gunste van een verhuurder een waarborg te stellen. Wat de sociale woningen betreft, heeft Dexia Bank een specifiek systeem uitgewerkt dat hem in staat stelt om meer dan 100 000 waarborgen te beheren. In totaal zijn dat dus meer dan 100 000 rekeningen die Dexia ter beschikking stelt van de openbare instellingen met een sociale roeping en die speciaal bestemd zijn voor kansarmen. Deze producten tonen aan dat Dexia de referentiebankier is voor de openbare besturen.
Dexia_ Jaarverslag 2004
In België vervult Dexia ook alle bankiersopdrachten voor zijn publieke cliënteel en blijft 2004 een bijzonder jaar dat gekenmerkt wordt door de verlenging van alle kassierscontracten die de gemeenschappen en gewesten tot nog toe aan Dexia Bank hadden toevertrouwd, wat de bekroning is van een ononderbroken trouw van veertien jaar. Hoewel de uitstaande bedragen status-quo bleven, heeft Dexia Bank zijn dienstverlening aan de cliënteel bewust gestimuleerd door de teams, die belast zijn met de relaties met de cliënteel, te laten luisteren naar de openbare cliënten, vooral voor alles wat de sociale producten aangaat. Dexia Bank heeft sinds twee jaar ook de verzekeringsmarkt aangeboord en in 2004 zijn eerste belangrijke successen heeft behaald. Zo zijn er de laatste twaalf maanden steeds meer cliënten, die een beroep deden op de producten van Dexia, hetgeen bewijst dat de bank reeds sterk verankerd is. In 2003 en 2004 zorgden respectievelijk 60 en 139 cliënten ervoor dat er 70 miljoen EUR aan diverse premies werd ingezameld. Inzake social profit dateert de aanwezigheid van Dexia al van veel vroeger, zodat in dit marktsegment een zeer solide positie kan worden behouden. Inzake corporate banking kwam de productie over 2004 uit op 1,7 miljard EUR, een stijging van 17,2 % in vergelijking met 2003. In België bedroeg de samengevoegde productie 964 miljoen EUR, d.i. een toename van 227 miljoen EUR (+30,8 %) ten opzichte van die van 2003.
De metiers_Financiële dienstverlening aan de publieke sector
Campagne 2004 – Dexia Crédit Local. _
2004 was een overgangsjaar op het vlak van corporate banking in België. De reorganisatie van de verkooppunten en het project tot verbetering van de kwaliteit van de kredietportefeuille zijn uitstekend verlopen. Het is dan ook tijd om deze voor België strategische activiteit nieuw leven in te blazen in het kader van aanvaardbare risiconormen. In dit specifieke segment waren er twee opvallende transacties, die meerwaarden hebben gegenereerd van 39 miljoen EUR voor de verkoop van de BIAC-aandelen, maar vooral van 55 miljoen EUR voor de operatie Belgacom. Voor deze IPO van Belgacom was Dexia Bank in maart 2004 joint global coordinator en joint lead manager van de retailtranche. Deze beursintroductie was tot dan toe de grootste die ooit in België werd gerealiseerd en de belangrijkste in Europa sedert 2001. Het totaal geplaatst bedrag bereikte een cijfer van meer dan 3,5 miljard EUR. Deze operatie is perfect verlopen. Het doorslaggevend element in dit succes was ongetwijfeld het enthousiasme van de particuliere cliënten. Ongeveer 143 500 personen hebben immers bij die gelegenheid Belgacom-aandelen gekocht, d.i. 1,5 % van de Belgische bevolking.
Frankrijk In 2004 was de commerciële activiteit van Dexia in Frankrijk zeer dynamisch. Het totaal uitstaand bedrag eind 2004 beliep 57,7 miljard EUR, een tot dan toe nooit gezien peil. De productie bereikte een historische piek
en overschreed voor het eerst de symbolische drempel van 10 miljard EUR aan nieuwe activiteit. Ze kwam namelijk uit op 10,2 miljard EUR, een stijging van 17 % ten opzichte van 2003. Deze uitstekende resultaten zijn aan drie factoren te danken: – de groei van de Franse markt van de financiering van de lokale publieke sector als gevolg van de investering van de Franse lokale overheden (+10 % in 2004) en verscheidene plannen om de overheidsinvesteringen in de sectoren sociale huisvesting en ziekenhuisinrichtingen aan te zwengelen; – de historisch lage rente, waardoor zeer aantrekkelijke tarieven voor langere looptijden konden worden vastgelegd; – de dynamiek en de innovatie van de commerciële teams, waardoor marktaandeel werd veroverd en innoverende financiële oplossingen werden aangebracht voor de lokale actoren die bij ons cliënt zijn. Het marktaandeel van Dexia in Frankrijk werd dus versterkt voor de kern van het metier van de lokale overheden (42 %) en is sterk gestegen ten opzichte van 2003 voor de openbare ziekenhuizen (> 45 %). Het uitstaand bedrag voor de lokale overheden beliep eind 2004 43,7 miljard EUR. Bovendien verstevigt Dexia zijn leiderspositie voor de financieringen in de markt van de sociale huisvesting, ter aanvulling van die van de Caisse des Dépôts.
FRANKRIJK NIEUWE PRODUCTIE _ (in miljoenen EUR) 10 161 8 687 7 136
2002
2003
2004
UITSTAAND BEDRAG(1) _ (in miljoenen EUR) 53 646
2002
55 250
2003
57 663
2004
(1) Buitenbalansproducten inbegrepen.
84_85
De metiers_Financiële dienstverlening aan de publieke sector
Campagne 2004 – Dexia Crédit Local. _
De commerciële activiteit was meer bepaald zeer dynamisch in 2004: ■ het activiteitsvolume van Dexia Crédit Local ten aanzien van de lokale overheden steeg met 17,0 % in vergelijking met 2003 en bedroeg 9,8 miljard EUR. Deze trend wordt bewaarheid voor alle soorten cliënten. Dat is in het bijzonder het geval voor de grote overheden, zoals de departementen en de regio’s (+9,2 %), die opnieuw zijn gaan lenen. In januari 2004 lanceerde Dexia voor rekening van de regio Nord-Pas-de-Calais een obligatieuitgifte van 50 miljoen EUR. Deze laatste illustreert het bewust investeringsbeleid van de regio, maar ook de wens van Dexia om zijn cliënten te begeleiden bij het diversifiëren van hun financieringswijzen. Voorts ondertekende Dexia met de Communauté urbaine de Bordeaux een overeenkomst aangaande de reservering van 100 miljoen EUR voor de tweede fase van haar tramnet (18 km), dat tegen 2007 in gebruik zal worden genomen. Deze overeenkomst moet worden gezien in het kader van het partnership dat op gang werd gebracht met de minister van Openbaar Vervoer, die Dexia Crédit Local opdracht heeft gegeven om 500 miljoen EUR aan langetermijnleningen aan de Franse lokale overheden te verstrekken voor hun projecten van openbaar vervoer in eigen tracé. ■ Het activiteitsvolume bij de overige lokale actoren is in 2004 fors toegenomen, namelijk met 32 %. Dit cliëntensegment vertegenwoordigt
Dexia_ Jaarverslag 2004
thans meer dan 35 % van de langetermijnactiviteit van Dexia in Frankrijk en versterkt de bewuste strategie van de Groep om zich in nieuwe markten te ontwikkelen. ■ De openbare gezondheidssector, met een bedrag van 1,3 miljard EUR aan nieuwe verbintenissen, gaat 67,3 % vooruit en bereikte een recordproductie die voortvloeit uit het dynamisme van de markt, welke vooral profiteert van de positieve impact van het plan “Hôpital 2007” voor de modernisering van de Franse ziekenhuissector. ■ De sector van de sociale huisvesting groeide met 41,7 % en haalde een productievolume van 1,5 miljard EUR. In dit kader ondertekenden Dexia en Crédit Immobilier de France een partnership met het oog op een globale financieringsoplossing om de ontwikkeling van een systeem van huurkoop te bevorderen. De sociale lening inzake huurkoop komt tegemoet aan de vraag tot het verwerven van eigendom voor gezinnen met een bescheiden inkomen met of zonder persoonlijke inbreng. ■ De sector sociale economie (kamers van koophandel en nijverheid, verenigingen en stichtingen, ziekenfondsen) boekte forse vooruitgang in 2004 en er werden belangrijke leasetransacties gerealiseerd. Dexia CLF Banque heeft een volledig gamma van producten en diensten inzake vermogensbeheer voor de lokale institutionele cliënteel. Ondanks de scherpe concurrentie op deze markt zijn de beheerde uitstaande bedragen
van de bank met 19 % gestegen tot 4,3 miljard EUR, waarvan 2 miljard EUR van ICBE’s. Wat de gestructureerde financieringen betreft, vertegenwoordigde de activiteit eind december 2004 een bedrag van 397 miljoen EUR. Dexia legt zich dienaangaande toe op de financiering van projecten en activa en speelt hierbij een rol als financieel adviseur, arranger of kredietgever in de sectoren infrastructuur (voornamelijk vervoer, parkeerterreinen en gezondheid) en leefmilieu (afvalverwerking) en, meer in het algemeen, het uitbesteden van openbare diensten. Onder de belangrijke transacties noteren wij het verlenen van financieel advies aan inschrijvers op de lopende offerteaanvragen die betrekking hebben op nieuwe autosnelwegenprojecten (A41 en A65). Bovendien verleende Dexia advies aan de Direction des Routes en de Direction Régionale de l’Equipement du Nord-Pas-de-Calais over de mogelijke schema’s voor de herstelling van de snelweg A25. Dexia nam deel aan de offerteaanvragen voor drie belangrijke projecten in het kader van een PPP, namelijk als financieel adviseur, investeerder en mogelijk arranger. Het betreft de ziekenhuizen van Caen en Corbeil-Essonnes alsook vier nieuwe gevangenissen. Ten slotte was Dexia arranger bij de financiering van nieuwe gendarmeries en scholen volgens de PPP-formule. In Frankrijk ontwikkelt Dexia sedert enkele jaren een aanbod van
De metiers_Financiële dienstverlening aan de publieke sector
verzekeringen, dat speciaal bestemd is voor de lokale actoren en hun personeel. Deze geslaagde diversificatie van het pakket “verzekeringsbankieren” maakt Dexia sterker in zijn rol van allroundbankier bij de grote institutionele cliënteel. Deze activiteit ontwikkelt zich vooral via twee entiteiten. De eerste, Dexia Sofaxis, is de enige Franse marktspeler die gespecialiseerd is in de financiële dekking van de statutaire verplichtingen van de lokale besturen en de ziekenhuisinrichtingen ten aanzien van hun personeel. In 2004 steeg de activiteit van Dexia Sofaxis in een weinig dynamische markt met 15,2 % en vertegenwoordigde een bedrag van 343 miljoen EUR aan uitgegeven premies. De tweede entiteit, Dexia Epargne Pension, een levensverzekeringsmaatschappij van de Groep in Frankrijk, commercialiseert bij de lokale institutionele cliënteel (instellingen voor sociale huisvesting, gemengde maatschappijen, kamers van koophandel) collectieve levensverzekeringsproducten: eindeloopbaanvergoedingen, aanvullend pensioen en loonsparen. Voor dit cliëntensegment boekte de maatschappij zeer goede resultaten, namelijk een premie-incasso van 63 miljoen EUR dat afkomstig is van 200 cliënten. Bovendien is de inzameling die door Dexia Epargne Pension via haar verbonden netten werd gerealiseerd, 17,9 % gestegen, met een ingezameld bedrag van meer dan 100 miljoen EUR.
Duitsland Eind 2004 had de dochteronderneming 31,5 miljard EUR uitstaan, een stijging van 5,7 % ten opzichte van ultimo 2003. Het activiteitsvolume over 2004 beliep in totaal 9,3 miljard EUR. In Duitsland opereert Dexia Hypothekenbank Berlin via zijn twee vestigingen, namelijk zijn zetel in Berlijn en zijn kantoor in Frankfurt. Dit laatste is enerzijds actief inzake makelaardij van langetermijnfinancieringen en anderzijds op het vlak van financiële engineering voor de Duitse lokale overheden. In 2004 was de activiteit van het kantoor van Frankfurt vooral gericht op de origination en commercialisering van op maat gesneden gestructureerde transacties van het type Dexia Finance ten aanzien van grote overheden, zoals de stad Frankfurt-am-Main. Het uitstaand bedrag van dit type van productie is ten opzichte van 2003 met 61,0 % gestegen. In Berlijn ontwikkelt Dexia vooral een financiële activiteit en legt zich toe op de aankoop van “sovereign” en “sub-sovereign” effecten, maar ook van obligatieuitgiften van de Duitse publieke sector, zowel op de secundaire als op de primaire markt. In dit kader heeft de Duitse dochteronderneming in 2004 haar uitstaand bedrag geoptimaliseerd en er tevens voor gewaakt dat de zwakke risicograad gehandhaafd bleef.
DUITSLAND NIEUWE PRODUCTIE _ (in miljoenen EUR) 10 720 9 351
3 561
2002
2003
2004
UITSTAAND BEDRAG(1) _ (in miljoenen EUR) 31 518
31 345 29 808
2002
2003
2004
(1) Buitenbalansproducten inbegrepen.
86_87
De metiers_Financiële dienstverlening aan de publieke sector
NOORD-AMERIKA Dexia Crédit Local New York Branch NIEUWE PRODUCTIE _ (in miljoenen USD) 10 890 9 656 8 435
2002
2003
2004
UITSTAAND BEDRAG(1) _ (in miljoenen USD) 36 465 30 375
22 177
2002
2003
2004
(1) Buitenbalansproducten inbegrepen.
Dexia_ Jaarverslag 2004
Noord-Amerika Dexia is aanwezig op het Amerikaanse continent via Dexia Crédit Local New York Branch en Financial Security Assurance (FSA). _Dexia Crédit Local New York Branch Het bijkantoor is actief op twee vlakken, namelijk in de publieke sector, waar het liquiditeitswaarborgen voor gemeente-obligaties tegen een herzienbare rentevoet en aankopen van obligaties aanbiedt en op het vlak van gestructureerde financieringen. Eind 2004 beliep het totaal uitstaand bedrag van het agentschap 36,5 miljard USD, zijnde een stijging van 20,0 % vergeleken met eind 2003. De productie die in de loop van 2004 en voor de publieke sector werd gerealiseerd, bedroeg 8,3 miljard USD, een daling van 21,0 % ten opzichte van 2003, en die met betrekking tot de gestructureerde financieringen kwam uit op 144 miljoen USD, een krimp van 63 %. De publieke sector Tegen een algemene achtergrond van daling van de markt van de gemeenteobligaties (-6,1 %/360 miljard USD in 2004), waarbij de lage rentestand het gebruik van vastrentende producten bevordert ten nadele van de uitgiften met herzienbare rentevoet, beliep de buitenbalansproductie in 2004 6,3 miljard USD, d.i. een daling van 29,0 %. Tot de gerealiseerde verrichtingen inzake het waarborgen van liquide middelen behoren die welke werden toegestaan voor de uitgiften van de Staat
Californië in het kader van zijn programma van Economic Recovery bonds (732 miljoen USD), die voor de stad Chicago (530 miljoen USD) en, ten slotte, die voor Dormitory Authority of the State of New York, die verzekerd werd door FSA (483 miljoen USD). Het bijkantoor lanceerde in juni het nieuwe programma “Tender Option Bonds” in het kader van zijn beleggingen in tax-exempt bonds (belastingvrije obligaties). Dit programma werd ingezet met de eerste aankopen van effecten, die zijn uitgegeven door de Staten Californië en Massachusetts. Eind 2004 bedroeg het totaal volume aankopen 572 miljoen USD. Gestructureerde financieringen De productie eind december 2004 beliep 116 miljoen EUR. In 2004 spitste de activiteit zich toe op de sector van de hernieuwbare energie. Zo trad het bijkantoor van New York op als arranger bij de financiering van windmolenparken in Texas en Tennessee. Bovendien adviseerde Dexia Japanse maatschappijen bij de aankoop van elektrische centrales die met gas werken en in Texas en Californië zijn gevestigd. Wat de financieringen van activa betreft, heeft een wetsvoorstel dat de haalbaarheid van de transacties van US Lease aanzienlijk heeft beperkt, Dexia ertoe gebracht om deze adviesverlenende activiteit vrijwel volledig stop te zetten. _Financial Security Assurance Financial Security Assurance (FSA) oefent activiteiten uit op het vlak van
De metiers_Financiële dienstverlening aan de publieke sector
credit enhancement van gemeenteobligaties en geëffectiseerde schuldvorderingen in Noord-Amerika maar ook in Europa. Credit enhancement van gemeente-obligaties bestaat in het garanderen van de obligatie-uitgiften die voornamelijk door gemeenten worden gerealiseerd. Doordat FSA een uitstekende rating AAA bezit, biedt het de gemeenten de mogelijkheid om, tegen betaling van een premie, toegang te hebben tot de obligatiemarkt tegen voordeliger voorwaarden. Credit enhancement van geëffectiseerde schuldvorderingen of “asset-backed securities” (ABS) is een soortgelijke waarborg die wordt toegekend aan obligatie-uitgiften, die diverse categorieën van activa (consumentenkredieten …) herfinancieren. Het verzekerd nettokapitaal kwam ultimo december 2004 uit op 325,8 miljard USD, tegen 294,4 miljard USD eind 2003. In 2004 realiseerde FSA een totale productie van 927,2 miljoen USD aan geactualiseerde rentemarges en brutopremies, d.i. een stijging van 3,6 % in vergelijking met 2003. De gemeentelijke sector In 2004 verwezenlijkte FSA met betrekking tot de Noord-Amerikaanse gemeentelijke sector een bedrag van 561 miljoen USD aan geactualiseerde brutopremies, d.i. een daling van 8,4 % ten opzichte van 2003. Het enhancement op deze markt bedroeg 54 %, tegen 50 % in 2003. Deze vertraging van de activiteit is te wijten aan een volumedaling met 6,1 % (360 miljard USD) van de uitgiften van
Noord-Amerikaanse gemeenteobligaties maar ook aan de sterke concurrentiedruk. FSA verzekerde uitgiften voor een nominaal bedrag (bruto) van 49,0 miljard USD, wat overeenkomt met een marktaandeel van 24 %, tegen 27 % in 2003, en genereerde een bedrag van 433,5 miljoen USD aan geactualiseerde brutopremies. In de Verenigde Staten was de ziekenhuissector het meest dynamisch op het vlak van origination, vermits er 29 verrichtingen werden gerealiseerd in 2004, goed voor een totaal van 139 miljoen USD aan geactualiseerde brutopremies. In de vervoersector sloot FSA verscheidene belangrijke transacties af, waaronder die voor de luchthaven van Dallas-Fort Worth, de luchthaven van Atlanta (Hartsfield-Jackson Atlanta International Airport), die de grootste trafiek ter wereld heeft, de Maryland Transportation Authority en de Metropolitan Washington Airports Authority. FSA verbeterde eveneens de obligatieuitgiften van de Staat Californië, de stad Philadelphia (om de investeringsprojecten van haar dochter op het vlak van gas te financieren), maar ook van de stad Atlanta (om de renovatie van haar watervoorzieningsnet te financieren). Internationaal beliep de jaarproductie 127,5 miljoen USD aan geactualiseerde brutopremies, waarvan meer dan de helft in het Verenigd Koninkrijk werd gerealiseerd. Tot deze verrichtingen behoort de verbetering van een obligatie-uitgifte voor een
NOORD-AMERIKA Financial Security Assurance GEACTUALISEERDE BRUTOPREMIES EN MARGES _ (in miljoenen USD) 882
895
2002
2003
927
2004
VERZEKERD NETTOKAPITAAL (NOMINAAL) _ (in miljoenen USD)
325 808 294 390 265 700
2002
2003
2004
88_89
De metiers_Financiële dienstverlening aan de publieke sector
OOSTENRIJK Dexia via Kommunalkredit Austria NIEUWE PRODUCTIE _ (in miljoenen EUR) 2 949
2 400
1 686
2002
2003
2004
UITSTAAND BEDRAG(1) (2) _ (in miljoenen EUR) 9 922
7 494
5 700
2002
2003
2004
(1) Buitenbalansproducten inbegrepen. (2) Komt overeen met het totaal van de uitstaande bedragen en de productie van langetermijnkredieten van Kommunalkredit Austria, dat sinds 2001 voor 49 % in handen is van Dexia.
Dexia_ Jaarverslag 2004
watermaatschappij, die actief is in het zuiden van Engeland. Op het Europese vasteland (zonder het Verenigd Koninkrijk) werd de activiteit van FSA nadelig beïnvloed door de annulering van twee van zijn mandaten (voor de Spaanse en Portugese snelwegen). Er was evenwel een zeer belangrijke transactie met een Italiaanse watermaatschappij in de streek van Puglia. Asset-backed securities Met een bedrag aan geactualiseerde brutopremies van 292,5 miljoen USD vertoont de productie van FSA in dit domein een belangrijke stijging van 22,9 %. Deze productie werd voor het grootste deel in de Verenigde Staten gerealiseerd, vooral in de woningsector. Internationaal had de voornaamste transactie betrekking op het waarborgen van een verrichting met de luchthaven van Sydney.
Oostenrijk Dexia bezit een minderheidsbelang (49 %) in het kapitaal van Kommunalkredit Austria, een bank die gespecialiseerd is in de financiering van de Oostenrijkse lokale overheden. De Oostenrijkse partner deed het uitstekend in 2004. Zijn totaal uitstaand bedrag kwam immers uit op 9,9 miljard EUR en zijn nieuwe langetermijnproductie op 2,9 miljard EUR, d.i. een groei van 22,9 % in vergelijking met 2003. Buiten Oostenrijk heeft de activiteit van de Oostenrijkse bank zich ontwikkeld in Zwitserland en Duitsland voor
bepaalde verrichtingen in partnership met Dexia Hypothekenbank Berlin.
Centraal- en Oost-Europa In deze zone ontwikkelt de Groep zich in samenwerking met Dexia Crédit Local en Kommunalkredit Austria via een gemeenschappelijke holding, Dexia Kommunalkredit Holding, die voor 51 % in handen is van Dexia Crédit Local en voor 49 % eigendom is van Kommunalkredit Austria. Deze overkoepelende vennootschap bezit de participaties van Dexia in Centraal-Europa en vooral die van Dexia banka Slovensko in Slowakije. In 2004 werd besloten deze holding om te vormen tot een volwaardige bank, Dexia Kommunalkredit Bank Central & Eastern Europe. De opening van een bijkantoor in Polen, die in 2003 was aangekondigd, nam concrete vorm aan door de lancering van Dexia Kommunalkredit Polska. De nieuwe entiteit, die in Warschau is gevestigd, telt een tiental medewerkers en ontwikkelt haar activiteit ten aanzien van de Poolse lokale actoren. In 2004 kwamen verscheidene transacties tot stand in samenwerking met het team van de Parijse zetel, waarvan een met de stad Warschau voor een bedrag van 88 miljoen EUR. Terzelfdertijd werd bij de toezichthoudende overheden in Polen een dossier met betrekking tot de aanvraag van een banklicentie ingediend. Dexia en Kommunalkredit Austria brachten ook een nieuw partnership op
De metiers_Financiële dienstverlening aan de publieke sector
gang op het vlak van vermogensbeheer. Begin 2004 werd een gemeenschappelijke dochteronderneming, Kommunalkredit Dexia Asset Management, opgericht om deze activiteit te ontwikkelen voor een cliënteel van lokale actoren in Oostenrijk en Centraal-Europa.
SPANJE NIEUWE PRODUCTIE _ (in miljoenen EUR) 1 372 1 205 1 132
Spanje Eind 2004 beliep het uitstaand bedrag van de bank 4,9 miljard EUR, een klim van 28,3 % ten opzichte van 2003. De nieuwe productie langetermijnkredieten van Dexia Sabadell Banco Local kwam uit op 1,4 miljard EUR, d.i. een groei van 13,9 %. Hoewel de vraag naar nieuwe financieringen vanwege de Spaanse lokale overheden in 2004 zwak bleef, met name wegens de verkiezingscontext en de uitvoering van het pact aangaande de begrotingsstabiliteit, is de productie van de dochteronderneming met 13,5 % gestegen en bedroeg 1,1 miljard EUR eind 2004. Er werden verscheidene belangrijke transacties gerealiseerd, waaronder een lening ten belope van 94 miljoen EUR aan de stad Madrid, de totstandkoming van een financiering ten gunste van de Autonome Gemeenschap van Catalonië voor een bedrag van 99 miljoen EUR, de deelname aan een gesyndiceerde lening aan de Regio Valencia voor 75 miljoen EUR, alsook de deelname aan de obligatie-uitgifte van 500 miljoen EUR, die door de Autonome Gemeenschap van Catalonië werd gerealiseerd. Ook op het vlak van de gestructureerde financieringen steeg de
2002
2003
2004
UITSTAAND BEDRAG(1) _ (in miljoenen EUR) 4 945
3 853
2 926
2002
2003
2004
(1) Buitenbalansproducten inbegrepen.
90_91
De metiers_Financiële dienstverlening aan de publieke sector
Dexia, “Bank van de hernieuwbare energie 2004” Dexia ontving de prijs “Bank van de hernieuwbare energie 2004” (“Renewables Arranger of the Year 2004”) die wordt toegekend door het gespecialiseerde tijdschrift Infrastructure Journal. Deze onderscheiding beloont alle transacties die Dexia in de loop van 2004 heeft gerealiseerd inzake hernieuwbare energie. Daartoe behoort onder meer het organiseren van de financiering van windmolenparken in Spanje, Italië en de Verenigde Staten. Vandaag geniet Dexia, dankzij zijn knowhow, ervaring en innoverend vermogen, een uitstekende naambekendheid bij de voornaamste projectontwikkelaars in de sector van de hernieuwbare energie. Dexia wil dit type van transacties actief ontwikkelen door een beroep te doen op zijn multinationale teams die gevestigd zijn in Parijs, Brussel, Londen, Madrid, New York en Sydney. Deze prijs bevestigt eveneens de sterke en globale inzet van de groep Dexia ten gunste van de duurzame ontwikkeling.
Dexia_ Jaarverslag 2004
productie, namelijk met 15,9 % en beliep 225 miljoen EUR. De zeer dynamische activiteit van Dexia Sabadell Banco Local heeft zich toegespitst op de financiering van projecten in de sectoren vervoer, leefmilieu en hernieuwbare energie, in het bijzonder windenergie. Onder deze projecten vermelden wij vooral de Olivo-transactie, die betrekking heeft op de aankoop door een financiële investeerder van verscheidene windmolenparken die een totaal vermogen van 158 MW ontwikkelen. Dexia trad bij dit project op als arranger van de financiering voor een totaalbedrag van nagenoeg 200 miljoen EUR. Deze operatie wordt gekenmerkt door een innoverende aankoopstructuur en is een primeur voor een buitenlandse investeerder. Deze transactie bevestigt de knowhow van Dexia in de sector alsook zijn leiderspositie in deze markt. Een aanzienlijk gedeelte van de productie werd eveneens gerealiseerd op het stuk van vervoer. De Spaanse dochteronderneming fungeerde hierbij als arranger en “underwriter” in het kader van belangrijke snelwegenprojecten, waaronder de snelweg die Alicante met Elche verbindt en ook de interstedelijke snelweg van Madrid naar de luchthaven. Op het vlak van het openbaar vervoer trad Dexia op als arranger bij de financiering van de elektrische en telecomuitrusting van de nieuwe lijn 9 van de metro van Barcelona. Ten slotte was Dexia
arranger bij de financiering van een nieuwe afvalverbrandingsfabriek, die alle behoeften van Cantabria kan opvangen.
Israël Alle restrictieve maatregelen die Dexia heeft genomen met het oog op een laag risicoprofiel voor de financieringsverrichtingen van de Israëlische bank resulteerden – tegen een moeilijke economische en politieke achtergrond – in een forse daling van de activiteit in 2004. Zo kwam het uitstaand bedrag ultimo 2004 uit op 324 miljoen EUR en de productie langetermijnkredieten die in 2004 werd gerealiseerd, bleef bewust zeer beperkt en beliep 74 miljoen EUR, wat neerkomt op een inkrimping van 29,3 % vergeleken met 2003.
Italië Na een recordjaar in 2003 slonk de activiteit van Dexia in Italië over 2004 in een markt die 21 % terugviel, maar toch nog een hoog peil haalde. Eind 2004 kwam het totaal uitstaand bedrag uit op 28,5 miljard EUR en ging zodoende 15 % vooruit. Dexia Crediop realiseerde een totale productie van 5,8 miljard EUR, tegen 7,0 miljard EUR in 2003. Wat de publieke sector betreft, bedroeg de totale productie 3,7 miljard EUR, tegen 6,5 miljard EUR in 2003. In deze dalende context verhoogde Dexia echter zijn marktaandeel tot 39 % in 2004, tegen 32 % in 2003. De activiteit van Dexia was bijzonder sterk voor de internationale uitgiften van de grote
De metiers_Financiële dienstverlening aan de publieke sector
Italiaanse lokale overheden, die 40 % van de nieuwe productie voor hun rekening namen, wat overeenkomt met een marktaandeel van 53 %. Dexia Crediop verwierf op die manier talrijke mandaten voor de belangrijkste verrichtingen die door de Italiaanse regio’s werden gerealiseerd, waaronder Piëmont, Puglia, Latium, de Abruzzen, Friuli Venezia Giulia, Sardinië, Campanië en Ligurië. Voorts heeft de stad Rome, in het kader van de heropening van haar internationale uitgifte die in november 2003 werd gerealiseerd, aan Dexia Capital Markets het mandaat van “joint bookrunner” en van “joint lead manager” toevertrouwd voor een nieuwe tranche van 400 miljoen EUR met vervaldag 2033. Voor Dexia Crediop kwam de transactie concreet tot uiting in een nieuwe investering van 100 miljoen EUR. Op het vlak van effectisering was de markantste transactie de deelname aan de effectisering van schuldvorderingen, die de regio Latium heeft ingezet: Dexia Capital Markets trad op als “joint bookrunner” en “joint lead manager” bij een uitgifte van assetbacked securities voor een totaalbedrag van 193 miljoen EUR, dat door Dexia Crediop voltekend werd. In 2004 hebben belangrijke Italiaanse overheden, die cliënt zijn bij de bank, hun schuld herschikt. Deze verrichtingen, die door Dexia Finance Italia worden uitgevoerd, vertegenwoordigen een totaalbedrag van 1,2 miljard EUR en hebben voornamelijk betrekking op de regio’s Toscane, Puglia en Piëmont alsook op
ISRAËL
ITALIË
NIEUWE PRODUCTIE _ (in miljoenen EUR)
NIEUWE PRODUCTIE _ (in miljoenen EUR)
105
6 970
91
5 743
5 503 74
2002
2003
2004
UITSTAAND BEDRAG(1) _ (in miljoenen EUR) 303
319
2002
2003
2004
UITSTAAND BEDRAG(1) _ (in miljoenen EUR)
324
28 537 24 808 20 219
2002
2003
2004
2002
2003
2004
(1) Buitenbalansproducten inbegrepen.
92_93
De metiers_Financiële dienstverlening aan de publieke sector
LUXEMBURG NIEUWE PRODUCTIE _ (in miljoenen EUR) 333
227
2003
2004
UITSTAAND BEDRAG(1) _ (in miljoenen EUR) 1 187 1 115
2003
2004
(1) Buitenbalansproducten inbegrepen.
Dexia_ Jaarverslag 2004
de stad Milaan. Deze activiteit wordt aangevuld met een swapproductie van 481 miljoen EUR, die het hele eerste halfjaar 2004 werd afgeremd door de vertraging in de afkondiging van een nieuw decreet dat de toegang van de Italiaanse lokale overheden tot afgeleide producten regelt. Inzake gestructureerde financieringen was 2004 voor Dexia Crediop een zeer uitzonderlijk jaar. De productie beliep immers 2 miljard EUR, zijnde bijna vijf maal het volume van 2003. De activiteit werd gekenmerkt door een sterkere aanwezigheid op de primaire obligatiemarkt en had betrekking op vervoer, hernieuwbare energie en water. Tot de meest opvallende transacties behoort de financiering van het project voor de hogesnelheidstrein (TAV), waarvoor Dexia co-arranger was bij twee obligatie-uitgiften, een van 1 miljard EUR en een van 600 miljoen EUR. Dexia nam deel aan de uitgifte van asset-backed securities ten belope van 830 miljoen EUR door de nationale maatschappij voor Italiaanse spoorwegen, Ferrovie dello Stato. Op het stuk van hernieuwbare energie was Dexia Crediop arranger bij de financiering van het windenergieproject van Andretta Bisaccia, dat door EDF Energies nouvelles werd ontwikkeld. Inzake water was Dexia betrokken bij twee transacties. De financiering van de concessiehoudende maatschappij Nuove Acque in Toscane is uiterst vernieuwend vermits ze in Italië de eerste verrichting is, die in deze sector
in het kader van een publiek/privaat partnership heeft plaatsgehad. Voorts was Dexia “joint lead arranger” voor een obligatie-uitgifte door het overheidsbedrijf van de regio Puglia, dat met het beheer van het water is belast. Inzake vermogensbeheer kwam het beheerd uitstaand bedrag uit op 1,7 miljard EUR en steeg met 11 % ten opzichte van eind december 2003.
Luxemburg In een economisch gunstige context die ondersteund wordt door aanzienlijke investeringen van de Staat, positioneert Dexia Banque Internationale à Luxembourg zich als de tweede belangrijkste bankactor – na de bank van de Staat – op de markt van de financiële dienstverlening aan de publieke sector. De activiteit financiële dienstverlening aan de publieke sector in Luxemburg, die sinds eind 2003 gestructureerd is als een volwaardig profit center en geleid wordt via Dexia Banque Internationale à Luxembourg, beleefde een gevoelige stijging van de uitstaande bedragen in 2004, waardoor de opbrengsten sterk stegen. Eind 2004 bleven de uitstaande kredieten stabiel en kwamen ze uit op 1,2 miljard EUR. De nieuwe productie kredieten van haar kant, beliep 227 miljoen EUR, tegen 333 miljoen EUR in 2003. Deze productiedaling is zeer relatief rekening houdend met het afsluiten in 2003 van een uitzonderlijke verrichting die betrekking had op de financiering van het nieuwe luchthavengebouw van Luxemburg voor een bedrag van 200 miljoen EUR.
De metiers_Financiële dienstverlening aan de publieke sector
In 2004 werd – met succes – voorrang gegeven aan de verhoging van de uitstaande bedragen voor de lokale overheden (bijna 20 % marktaandeel) en aan de ontwikkeling van de opbrengsten uit financiële stromen en commissielonen. De andere belangrijke ontwikkelingsas was de financiering van nationale voorzieningen van openbaar nut (nieuw gebouw van de luchthaven van Luxemburg, Centre national de recherche Gabriel Lippmann) en van de ziekenhuissector, waarvoor de bank op de thuismarkt een leiderspositie bekleedt (Hôpital du Kirchberg, Centre national de réadaptation).
Verenigd Koninkrijk Eind 2004 kwam het totaal uitstaand bedrag van het bijkantoor uit op 4,6 miljard EUR, d.i. een stijging van 29,4 % in vergelijking met eind 2003. In 2004 is de productie van de langetermijnkredieten van Dexia in het Verenigd Koninkrijk sterk toegenomen. Ze bedroeg 1,7 miljard EUR, d.i. een klim van 27,1 % in vergelijking met 2003. De activiteit van de vestiging van Londen heeft zich sterk ontwikkeld voor de sector van de lokale overheden, met een productie van 1,2 miljard EUR, d.i. een stijging van 72,3 % ten opzichte van 2003. Het succes van de commercialisering van het product LOBO (Lender’s Option, Borrower’s Option), dat in 2003 werd gelanceerd, wordt bevestigd. Deze zeer innoverende kenmerken maken het, in bepaalde configuraties van de rentecurve, mogelijk om de
cliënten rentevoorwaarden aan te bieden die interessanter zijn dan die, welke tijdens de eerste jaren van de lening door de overheidsinstelling PWLB (Public Work Loan Board) werden aangeboden. In dit kader verwierf Dexia een belangrijke portefeuille LOBO’s voor een totaalbedrag van 265 miljoen EUR. Het bijkantoor verleende ook financieringen aan grote gemeenten, waaronder Glasgow voor 44 miljoen EUR en de Camden London Borough Council voor 63 miljoen EUR. In 2004 was de activiteit op de markt van de sociale huisvesting zeer beperkt. Wat de gestructureerde financieringen betreft, kwam de productie ultimo december 2004 uit op 513 miljoen EUR. De activiteit was zeer behoorlijk op het stuk van privaat/publiek partnership (PFI/Project Finance Initiative). De teams van Londen traden op als arranger voor een belangrijk volume van financieringen in de sectoren onderwijs en gezondheid. De acht mandaten als arranger betreffende de financiering van scholen en ziekenhuizen, voornamelijk in de streek van Londen, hebben ervoor gezorgd dat Dexia de vijfde plaats bekleedt onder de banken die in het Verenigd Koninkrijk als arranger optreden volgens de PFI-formule. Bovendien realiseerde Dexia met succes een mandaat van financieel adviseur bij de maatschappij, die werd uitgekozen om het hele wegennet (rijweg, maar ook openbare verlichting en bewegwijzering) van de stad Portsmouth te renoveren volgens de PFI-formule. Het gaat om een primeur op dit terrein.
VERENIGD KONINKRIJK NIEUWE PRODUCTIE _ (in miljoenen EUR) 1 684
1 325
425
2002
2003
2004
UITSTAAND BEDRAG(1) _ (in miljoenen EUR) 4 609
3 561 2 752
2002
2003
2004
(1) Buitenbalansproducten inbegrepen.
94_95
De metiers_Financiële dienstverlening aan de publieke sector
Slowakije
SLOWAKIJE
ZWEDEN
NIEUWE PRODUCTIE _ (in miljoenen EUR)
NIEUWE PRODUCTIE _ (in miljoenen EUR)
334
852
198
849
497
155
2002
2003
2004
UITSTAAND BEDRAG(1) _ (in miljoenen EUR)
2002
2003
2004
UITSTAAND BEDRAG(1) _ (in miljoenen EUR)
599
3 445 3 102
3 199
416 319
2002
2003
2004
(1) Buitenbalansproducten inbegrepen.
Dexia_ Jaarverslag 2004
2002
2003
2004
In Slowakije is Dexia via zijn dochteronderneming Dexia banka Slovensko actief ten aanzien van twee soorten cliënteel, enerzijds de lokale overheden, waaraan ze financieringen verleent, en anderzijds een cliënteel van particulieren, waaraan ze retaildiensten verleent (deze activiteit wordt toegelicht in het hoofdstuk Financiële dienstverlening aan de retailcliënteel, pagina 109). Eind 2004 had de dochteronderneming een bedrag van 599 miljoen EUR uitstaan, tegen 416 miljoen EUR eind 2003. De nieuwe langetermijnproductie beliep 334 miljoen EUR en steeg met 68,4 %. De activiteit ten aanzien van de publieke cliënteel was zeer dynamisch en het totaalbedrag van de langetermijnkredieten kwam uit op 246 miljoen EUR, zijnde een klim van 50,8 % in vergelijking met 2003. Het aandeel van de productie rechtstreekse leningen aan de lokale overheden (zonder aankopen van Staatseffecten) is meer dan verdubbeld ten opzichte van 2003 en bedroeg 157 miljoen EUR. Zo kreeg Dexia de offerteaanvraag toegewezen die door de stad Bratislava werd uitgeschreven en waaraan grote Slowaakse en internationale banken deelnamen. Het betrof een lening ten belope van 85 miljoen EUR die vooral bestemd is om projecten inzake transportvoorzieningen te financieren. Deze transactie is voor Dexia zijn eerste belangrijke verrichting met de Slowaakse hoofdstad. Ook de productie van gestructureerde financieringen
De metiers_Financiële dienstverlening aan de publieke sector
vertoonde een sterke stijging en kwam uit op 88 miljoen EUR, tegen 35 miljoen EUR in 2003. De belangrijkste transactie was de toekenning van een lening van 20 miljoen EUR aan het overheidsbedrijf, dat belast is met de commerciële activiteiten van het Slowaakse spoorwegnet.
Zweden Ondanks de sterk afwachtende houding vanwege de lokale overheden ging de nieuwe productie langetermijnkredieten in 2004 flink vooruit. Het uitstaand bedrag van de dochteronderneming is gestegen en kwam uit op 3,4 miljard EUR, tegen 3,2 miljard EUR eind 2003. De nieuwe productie beliep 849 miljoen EUR, tegen 497 miljoen EUR in 2003 en klimt 70 %. Dexia Public Finance Norden realiseerde verscheidene transacties met de stad Göteborg. De dochteronderneming ontwikkelde eveneens nieuwe transacties in Finland voor een totaalbedrag van 79 miljoen EUR. In 2004 steeg de productie van gestructureerde producten die door Dexia Finance werden opgezet en kwam uit op 75 miljoen EUR. Deze producten worden bijzonder op prijs gesteld door de Finse lokale actoren.
Zuidoost-Azië Het vertegenwoordigingskantoor van Dexia Crédit Local in Australië, dat in 2003 werd geopend, veranderde begin 2004 van statuut en werd een volwaardige dochteronderneming (finance company).
Eind 2004 had het in totaal 371 miljoen EUR uitstaan, tegen 333 miljoen EUR eind 2003 en de langetermijnproductie beliep 110 miljoen EUR, d.i. een stijging van 63 %. Vanuit Sydney heeft de activiteit van Dexia zich in deze uitgestrekte geografische zone toegespitst op de financiering van Australische projecten. Dexia sloot een “underwriting” af voor de financiering van een tolautosnelweg in het voorstedelijk gebied van Melbourne. In de Staat Victoria nam Dexia deel aan de financiering van twee gevangenissen in het kader van een privaat/publiek partnership, alsook aan de herfinanciering van de steenkoolcentrale in Loy Yang A.
ZUIDOOST-AZIË NIEUWE PRODUCTIE _ (in miljoenen EUR) 110
67
45
2002
2003
2004
UITSTAAND BEDRAG(1) _ (in miljoenen EUR) 371 328
333
2002
2003
2004
(1) Buitenbalansproducten inbegrepen.
96_97
De metiers_Financiële dienstverlening aan de publieke sector
OVERIGE GEOGRAFISCHE ZONES NIEUWE PRODUCTIE _ (in miljoenen EUR) 1 917
976
485
2002
2003
2004
UITSTAAND BEDRAG(1) _ (in miljoenen EUR) 4 494
3 298 2 928
2002
2003
2004
(1) Buitenbalansproducten inbegrepen.
Dexia_ Jaarverslag 2004
Overige geografische zones Vanuit Parijs opereren de gespecialiseerde teams van Dexia Crédit Local in de landen waar Dexia niet gevestigd is en verlenen hun steun aan de vestigingen of vertegenwoordigingskantoren. In 2004 was Dexia actief in Zwitserland, Japan, Polen, Portugal, Turkije, Hongarije en Duitsland. In 2004 behaalde het team van Parijs uitstekende resultaten. De totale productie langetermijnkredieten is nagenoeg verdubbeld en kwam uit op 1,9 miljard EUR, tegen 976 miljoen EUR in 2003. Eind 2004 bedroeg het uitstaand bedrag 4,5 miljard EUR, tegen 3,3 miljard EUR eind 2003. De financieringsactiviteit van de publieke sector was bijzonder dynamisch. De productie bedroeg 1 miljard EUR, tegen 376 miljoen EUR in 2003, d.i. bijna driemaal het volume van vorig jaar. Dexia is actief ten aanzien van de grote lokale overheden. In Zwitserland was de activiteit zeer dynamisch (461 miljoen EUR) en Dexia verleende met name drie leningen aan het kanton Genève. In Japan, waar Dexia een activiteit (289 miljoen EUR) opstart met de opening van een vertegenwoordigingskantoor, sloot de Groep met de stad Tokio twee leningen af voor een totaal bedrag van 124 miljoen EUR. In Portugal heeft Dexia, via zijn vertegenwoordigingskantoor in Lissabon, drie leningen afgesloten voor de havens van de Azoren, die allemaal gewaarborgd zijn door de autonome regio.
Wat de gestructureerde financieringen betreft, was 2004 een zeer goed jaar inzake productie. Ze vertegenwoordigt een bedrag van 876 miljoen EUR, tegen 376 miljoen EUR in 2003. De activiteit van Dexia had betrekking op de telecommunicatie in Duitsland, Oostenrijk, Polen en Hongarije, de wegeninfrastructuur in Oostenrijk, Hongarije en Kroatië en de energie. In deze laatste sector is Dexia opgetreden als co-arranger bij de financiering van de oliepijpleiding, die olie van Azerbeidjan naar de Turkse Middellandse Zeekust moet vervoeren en bij de financiering van een nieuwe terminal voor de vloeibaarmaking van aardgas in Qatar, dat zijn productie naar het Verenigd Koninkrijk zal exporteren.
De metiers_Financiële dienstverlening aan de publieke sector
Een dynamische geografische expansie De expansiestrategie van Dexia op de internationale markt van de financiële dienstverlening aan de publieke sector heeft zich ontwikkeld dankzij enerzijds zijn vermogen om zijn knowhow te exporteren en zich snel aan de nieuwe markten aan te passen, en anderzijds zijn vastberadenheid om de beste lokale partnerships tot stand te brengen of zijn eigen ontwikkelingsbases te creëren. De prioriteiten bij uitstek van de Groep blijven de zekerheid en het behoud van een laag risicoprofiel voor elk van deze transacties. Dexia is vandaag wereldleider en speelt een vooraanstaande rol in de landen waar het is gevestigd. In 2004 heeft de geografische expansie van Dexia zich voortgezet in Azië, Noord-Amerika en Centraal-Amerika. In Japan opende Dexia een vertegenwoordigingskantoor in Tokio. Dit land bezit voor de Groep heel wat ontwikkelingspotentieel op middellange en lange termijn. De markt van de financiering van de Japanse lokale overheden is immers zeer belangrijk en even groot als die van de Verenigde Staten. Japan vormt een markt van de overheidsschuld van 1 500 miljard EUR. Er worden momenteel verschillende studies en analyses uitgevoerd om het model en de voorwaarden van optreden van een lokale bankvestiging te bepalen. In Canada heeft Dexia besloten om een bijkantoor te openen. Dankzij deze nieuwe vestiging in Montréal zal Dexia, dat tot nog toe de Canadese markt vanuit zijn vestiging in New York bewerkte, zich actiever op deze zeer belangrijke markt kunnen ontwikkelen. Canada vertegenwoordigt een markt van de overheidsschuld van 375 miljard EUR en de vraag naar de financiering van voorzieningen van openbaar nut, vooral volgens de PPP-formule, is er belangrijk. In Mexico werd ook beslist om een vertegenwoordiging te openen in Mexico City. Mexico, de negende wereldeconomie, die afhankelijk is van de economie van de Verenigde Staten en waarvan de investeringsbehoeften zeer belangrijk zijn, vormt voor Dexia de troef van een sterke groei gekoppeld aan een gematigd risico om er een bankactiviteit te ontwikkelen. Mexico vertegenwoordigt een markt van de overheidsschuld die momenteel tot 8,3 miljard EUR is beperkt maar waarvan de investeringsbehoeften voor voorzieningen van openbaar nut, vooral op het vlak van waterbehandeling en vervoer, zeer belangrijk zijn.
98_99
De metiers_Financiële dienstverlening aan de publieke sector
Financiële resultaten van het metier Onderstaande analyse is gebaseerd op de onderliggende gegevens (d.w.z. zonder de niet-weerkerende elementen) van het metier, teneinde een beter beeld te krijgen van de fundamentele economische trends. Elementen die als niet-weerkerend worden beschouwd, worden in detail toegelicht op pagina's 62-63. Financiële dienstverlening aan de publieke sector noteerde in 2004 een forse groei van het brutobedrijfsresultaat (+8,7 % en +12,0 % bij gelijke wisselkoers), terwijl het nettoresultaat opgedreven werd door uitzonderlijk lage risicokosten. Het nettoresultaat groepsaandeel voor het volledige jaar beliep 902 miljoen EUR (+14,2 % in vergelijking met 2003 en +17,9 % bij gelijke wisselkoers). De belangrijkste bijdragen aan het nettoresultaat van de metiers kwamen van FSA (29 %), Frankrijk (27 %), België (24 %), de VS zonder FSA (7 %) en Italië (6 %). Wij wijzen erop dat de inkomstenstromen van FSA en Dexia New York Branch negatief werden beïnvloed door de ongunstige evolutie van de eurodollarwisselkoers. Deze entiteiten presteerden immers erg goed; het bedrijfsresultaat van FSA (in USD en US GAAP) steeg in 2004 met 22 % in vergelijking met 2003. De evolutie van de opbrengsten weerspiegelt de zeer goede commerciële
Dexia_ Jaarverslag 2004
prestaties van het metier. Voor het hele jaar beliepen ze 2 013 miljoen EUR, een stijging van 7,3 %, of 10,0 % bij gelijke wisselkoers. Er werd in alle opbrengstencategorieën groei vastgesteld. – De nettorenteopbrengsten en soortgelijke opbrengsten stegen met 7,5 %, wat de toename van de uitstaande bedragen weerspiegelt. – De nettocommissielonen en overige opbrengsten groeiden met 8,7 %, dankzij een sterkere activiteit op het vlak van projectfinanciering. – De technische en financiële marge van de verzekeringsactiviteit (waarop de opbrengsten van FSA worden geboekt) steeg met 5,7 %, ondanks de daling van de USD tegenover de EUR. Bij gelijke wisselkoers beliep de toename 14,6 %. De kosten stegen over het hele jaar met 4,5 % (+6,4 % bij gelijke wisselkoers) als gevolg van de uitbreiding van de activiteit. Het brutobedrijfsresultaat beliep 1 340 miljoen EUR voor het volledige jaar (+8,7 % en +12,0 % bij gelijke wisselkoers). De exploitatiecoëfficiënt bleef in 2004 verbeteren tot 33,5 % voor het volledige jaar, tegenover 34,3 % in 2003. De risicokosten daalden aanzienlijk tijdens het jaar (-64,1 %) en beliepen 31 miljoen EUR voor het volledige jaar 2004, gedeeltelijk onder invloed van terugnemingen van voorzieningen, met name bij FSA.
De metiers_Financiële dienstverlening aan de publieke sector
Het bedrijfsresultaat (na risicokosten) van het metier groeide fors tijdens het jaar (+14,1 % tot 1 309 miljoen EUR). Het rendement op het economisch eigen vermogen(1) (ROEE) van het
metier bleef verbeteren en bedroeg in 2004 24,4 % (22,8 % in 2003).
(1) Nettoresultaat in percent van het toegewezen eigen vermogen op het einde van de periode.
ONDERLIGGENDE RESULTATENREKENING(1) (zonder niet-weerkerende elementen) (in miljoenen EUR)
Opbrengsten – Nettorenteopbrengsten en soortgelijke opbrengsten waarvan rente op T.E.V.(2) – Nettocommissielonen en overige opbrengsten – Technische en financiële marge van de verzekeringsactiviteit Kosten Brutobedrijfsresultaat Risicokosten Bedrijfsresultaat Nettowaardecorrecties op financiële vaste activa Belastingen Nettoresultaat van de ondernemingen waarop vermogensmutatie wordt toegepast Nettoresultaat Aandeel van derden Nettoresultaat groepsaandeel Exploitatiecoëfficiënt ROEE(3) Toegewezen eigen vermogen (einde van de periode)
2003
2004
Evolutie
1 877 1 246 184 225
2 013 1 340 192 245
+7,3 % +7,5 % +4,3 % +8,7 %
405
429
(645) 1 232 (85) 1 147 (5) (318)
(674) 1 340 (31) 1 309 11 (391)
+5,7 % +4,5 % +8,7 % -64,1 % +14,1 % n.s. +22,9 %
11 835 45 790 34,3 % 22,8 % 3 663
15 944 42 902 33,5 % 24,4 %
+39,1 +13,1 -6,2 +14,2
% % % %
3 869
(1) Pro forma voor het hele boekjaar 2003. (2) Toegewezen economisch eigen vermogen. (3) Rendement op het economisch eigen vermogen.
100_101
+25%
ultaat nettores
Financiële dienstverlening aan de retailcliënteel Inzake FINANCIËLE DIENSTVERLENING AAN DE RETAILCLIËNTEEL ontplooit Dexia zijn activiteit in drie landen: ■ in België, onder de merknaam Dexia Bank, dat tot de grootste drie Belgische banken behoort; ■ in Luxemburg, waar Dexia Banque Internationale à Luxembourg zich als een van de grootste banken van het land positioneert; ■ in Slowakije, waar Dexia banka Slovensko actief is in nauwe samenwerking met Dexia Bank, waarvan ze de knowhow deelt. Via een dicht net van kantoren verkoopt Dexia een volledig gamma van bankverzekeringsproducten en -diensten aan een cliënteel van gezinnen, professionelen en kleine en middelgrote ondernemingen.
Dexia_ Jaarverslag 2004
Financiële dienstverlening aan de retailcliënteel
1 198
kantoren
In België een uitgebreid net voor ongeveer 3,9 miljoen cliënten _
87,8 miljard EUR Stijging van de uitstaande cliëntentegoeden met 7,3 % _
24,2 miljard EUR Toename van de uitstaande kredieten met 6,0 % _
2,5 miljard EUR Aangroei verzekeringspremies Dexia-cliënteel met 13,6 % _
102_103
De metiers_Financiële dienstverlening aan de retailcliënteel
Voorstelling, strategie en vooruitzichten Voorstelling Alvorens stichtend lid te worden van de groep Dexia in 1996, was het Gemeentekrediet van België de bevoorrechte bankier van de gemeenten en beschikte het over een van de grootste netwerken van loketbanken in België, met een bijzonder sterke positie in het domein van het gezinssparen en op het vlak van de inzameling van werkmiddelen. Mettertijd werd het productengamma en de cliëntensegmenten uitgebreid en groeide de onderneming uit tot een volwaardige commerciële bank. De invoering van de merknaam Dexia in 2000 werd gevolgd door de acquisitie van Artesia Banking Corporation in 2001, wat zorgde voor een nieuwe uitbreiding van het commercieel netwerk, zowel inzake bankdiensten als verzekeringen. Op dit ogenblik behoort Dexia tot de grootste drie banken in België. De Groep bekleedt thans een belangrijke commerciële positie in Luxemburg via Dexia BIL en zijn 40 kantoren. Vóór 2004 maakten de financiële dienstverlening aan particulieren en de verzekeringsactiviteit samen deel uit van dit metier. In 2004 besloot de Groep om in 2005 over te gaan tot een reorganisatie. Dat heeft geleid tot een wijziging van het werkterrein van dit metier, dat nu ook private banking omvat. Tegelijkertijd werd de verzekeringsactiviteit overgeheveld naar het metier Financieel beheer en verzekeringen. Het metier Financiële diensten aan particulieren legt zich uitsluitend toe op de distributie en biedt zijn uitgebreid productengamma aan alle cliëntensegmenten aan. Dit
Dexia_ Jaarverslag 2004
aanbod gaat van basisbetaaldiensten tot financiële oplossingen met hoge toegevoegde waarde.
Strategie De strategische doelstelling van het metier Financiële diensten aan particulieren bestaat in de distributie van zijn eigen producten en diensten, alsook van die welke gecreëerd worden door de andere metiers van de Groep voor een cliënteel van voornamelijk gezinnen en o.m. ook gefortuneerde cliënten, vrije beroepen en kleine en middelgrote ondernemingen. _Thuismarkten Het grootste deel van de activiteit vindt plaats in België en Luxemburg, waarin Dexia beschikt over een uitgebreid distributienetwerk. Dexia Bank beheert een netwerk van 1 198 kantoren in België, waarvan er 871 geleid worden door zelfstandigen. Dexia Insurance verkoopt zijn producten leven en niet-leven via het kantorennet van de bank, alsook via 238 exclusieve agenten, 1 697 makelaars en het direct kanaal Corona. De integratie van Artesia Banking Corporation en de reorganisatie van het distributienet werden in 2004 actief voortgezet. Het net van zelfstandige kantoren werd verminderd met nog eens 18 eenheden. Dat betekent dat de in 2001 vastgelegde doelstelling om tegen 2005 het aantal zelfstandige kantoren terug te schroeven tot minder dan 900, reeds bereikt is. In 2004 sloten 78 kantoren van het loontrekkend net de deuren. Momenteel bedraagt het aantal verkooppunten 316. Tegen einde
2005 zullen nog 100 loontrekkende kantoren geschrapt worden. De integratie van Artesia Banking Corporation hield een aanzienlijke kostensynergie in, nl. van 180 tot 200 miljoen EUR voor het hele boekjaar 2005. In 2004 werd het cijfer van 222 miljoen EUR gehaald, wat een bewijs vormt van het welslagen van dit proces, zowel in absolute cijfers als wat de vooropgezette planning betreft. Dit heeft hoofdzakelijk betrekking op de activiteit als retailbank. De doorgedreven rationalisatie van het banknet na de acquisitie van Artesia BC wordt in 2005 afgerond. De herstructurering van de kanalen die enkel verzekeringsproducten verkopen en de herschikking ervan zullen ook na 2005 voortduren, zodat de Belgische markt in commercieel opzicht optimaal bestreken kan worden. _Internationaal Het metier Financiële diensten aan particulieren wordt uitgeoefend in een groot aantal entiteiten buiten België en Luxemburg. Dat houdt in dat men werkt met uiteenlopende wijzen om de markt te benaderen en met diverse productengamma’s. Dit zijn de voornaamste landen: ■ Frankrijk – Naast zijn activiteit in de sector van de financiering van de openbare besturen beheert Dexia diverse entiteiten, die financiële diensten verlenen aan de particulieren. Dexia is voor 100 % eigenaar van Dexia Banque Privée France, waarvan de hoofdzetel gevestigd is in Parijs. Dexia Epargne Pension, dat gelanceerd werd in 2002, is gespecialiseerd in verzekeringen.
De metiers_Financiële dienstverlening aan de retailcliënteel
De Groep heeft een participatie van 20 % in le Crédit du Nord, dat 648 kantoren heeft in de voornaamste regio’s van het land. ■ Zwitserland – De Groep omvat ook een instelling voor private banking, nl. Dexia Private Bank Switzerland. ■ Slowakije – Dexia is eigenaar van Dexia banka Slovensko (52 kantoren), dat ten dienste staat van de lokale openbare sector en de particulieren. ■ Spanje – Dexia bezit een participatie van 40 % in Popular Banca Privada, een joint venture op het vlak van private banking met Banco Popular in Spanje.
Vooruitzichten Het metier van de Financiële dienstverlening aan particulieren omvat twee krachtlijnen. ■ Dexia streeft naar een versterking van zijn commerciële aanwezigheid op de thuismarkten, enerzijds door de rationalisering van de kantorennetten en anderzijds door het uitbreiden van de productenportefeuille van elke cliënt. ■ De internationale expansie vormt zowel een uitdaging als een kans voor Dexia, gelet op de snelle wijzigingen die zich voordoen op de markt van de financiële diensten in Europa. De partnerships, allianties en andere soorten commerciële samenwerkingsvormen worden actief onderzocht, met inbegrip van acquisities, als er zich mogelijkheden aandienen en er sprake is van waardecreatie, voornamelijk op het vlak van de mogelijke synergie tussen de retailbank en de openbare cliënteel, alsook op het vlak van private banking (het succes in Spanje is daarvan een goed voorbeeld).
104_105
De metiers_Financiële dienstverlening aan de retailcliënteel
Activiteit CLIËNTENTEGOEDEN (in miljarden EUR)
2003
2004
Evolutie
Deposito’s op rekening – Depositoboekjes – Overige deposito’s Kasbons Euro-obligaties Dexia Aandelen coöperanten ICBE’s Levensverzekering Totaal
33,6 25,0 8,5 14,6 7,4 1,3 17,7 7,4 81,8
37,8 28,9 8,9 11,4 7,7 1,3 20,0 9,6 87,8
+12,5 % +15,3 % +4,3 % -21,8 % +4,3 % +1,8 % +13,5 % +30,1 % +7,3 %
2003
2004
Evolutie
Leven – Tak 21 – Tak 23
1 883 1 339 544
2 155 1 463 692
+14,5 % +9,3 % +27,2 %
Niet-leven Totaal
317 2 200
343 2 498
+8,3 % +13,6 %
(in miljarden EUR)
2003
2004
Evolutie
Kredieten aan particulieren – Hypothecaire kredieten – Consumentenkredieten Beroepskredieten Totaal
16,2 14,2 2,0 6,6 22,8
17,0 15,1 2,0 7,1 24,2
+5,2 +6,3 -2,5 +8,0 +6,0
GEÏNDE VERZEKERINGSPREMIES (in miljoenen EUR)
UITSTAANDE KREDIETEN
Dexia_ Jaarverslag 2004
% % % % %
Deze activiteit wordt vooral ontwikkeld in België en Luxemburg, waar Dexia een eersterangspositie bekleedt, alsook in Frankrijk, waar Dexia zijn verzekeringsactiviteiten ontwikkelt. In 2004 bleef de rente globaal laag in Europa (met een afplatting van de rentecurve in de tweede jaarhelft) en de aandelenmarkten zijn blijven heropleven. Terwijl in de eerste helft van het jaar de cliënten de voorkeur gaven aan producten met een gewaarborgd rendement, vertoonde de vraag naar gemeenschappelijke beleggingsfondsen (ICBE’s) in het tweede halfjaar een heropleving. Eind 2004 lieten de uitstaande cliëntentegoeden een stijging van 7,3 % zien in vergelijking met ultimo 2003 en bedroegen 87,8 miljard EUR. De tegoeden van de balansproducten (depositoboekjes, kasbons) bleven stabiel en beliepen 56,8 miljard EUR (+2,4 %), terwijl de buitenbalansproducten (gemeenschappelijke beleggingsfondsen of ICBE’s en verzekeringsproducten) fors toenamen (+17,6 % op een jaar), met een versnelling in het vierde kwartaal (+9,0 % gedurende de laatste drie maanden van 2004). De grote tendensen in 2004 waren: – een gevoelige stijging van het uitstaand bedrag op de depositoboekjes (+15,3 %), dat eind 2004 op 28,9 miljard EUR uitkwam door de verschuiving van het uitstaand bedrag van de kasbons (-21,8 % op een jaar) naar de depositoboekjes. De groei van
De metiers_Financiële dienstverlening aan de retailcliënteel
Dexia en de verzekering
dit product is in de tweede helft van het jaar vertraagd, doordat de cliënten liever in gemeenschappelijke beleggingsfondsen (ICBE’s) gingen beleggen; – een lichte stijging van de overige deposito’s (+4,3 % over 12 maanden); – een forse klim van de gemeenschappelijke beleggingsfondsen (ICBE’s), vooral in het vierde kwartaal. Eind 2004 beliepen de cliëntentegoeden inzake gemeenschappelijke beleggingsfondsen 20,0 miljard EUR, d.i. een groei van 13,5 % in een jaar (zijnde 2,4 miljard EUR). De nettoproductie vertegenwoordigt 1,8 miljard EUR voor het hele jaar en 1,1 miljard EUR voor het vierde kwartaal alleen. Wat de verzekeringsactiviteiten betreft, is het uitstaand bedrag van de levensverzekeringsproducten (technische reserves) in een jaar met 30,1 % gestegen. Deze groei is te verklaren door zowel een heropleving van de beursmarkten als door de goede commerciële prestaties van 2004, alle categorieën van contracten samen. De geïnde verzekeringspremies met betrekking tot de cliënteel van particulieren kwamen in 2004 uit op 2 498 miljoen EUR, d.i. een vooruitgang van 13,6 % in vergelijking met 2003. De beste prestatie komt van de levensverzekeringsproducten in rekeneenheden – Tak 23 – (+27,2 % in een jaar), vooral in Frankrijk (Dexia Epargne Pension). Inzake verzekering niet-leven beliep de productie 343 miljoen EUR, een aangroei van 8,3 % op 12 maanden.
In het kader van zijn strategie “verzekeringsbankieren” heeft Dexia in 2004 besloten om alle verzekeringsmaatschappijen van de Groep, die actief zijn inzake verzekering leven en niet-leven, samen te brengen in eenzelfde overkoepelende entiteit die in Brussel is gevestigd, namelijk Dexia Insurance Services. Deze reorganisatie is bedoeld om de positie van de Groep op de verzekeringsmarkt te versterken. Dexia Insurance Services controleert vanuit Brussel elf verzekeringsmaatschappijen, waarvan de vier belangrijkste in België en de andere in Frankrijk, Duitsland, Ierland, Luxemburg en Zwitserland gevestigd zijn. In België werden de verzekeringsmaatschappijen DVV Verzekeringen en Dexia Insurance samengebracht in eenzelfde operationele entiteit, Dexia Insurance Belgium, die opereert via verschillende distributiekanalen. ■ Het kantorennet van Dexia Bank biedt, naast bankproducten, een volledige waaier van verzekeringsproducten aan zijn cliënteel van particulieren, zelfstandigen en kleine ondernemingen aan. ■ Het net van DVV-consulenten biedt, via 250 agentschappen, onder de merknaam DVV, een volledig gamma van verzekeringsproducten aan in het kader van een gepersonaliseerde relatie en service. ■ De directe verkoop (telefoon, internet) van eenvoudige verzekeringsproducten tegen een concurrerende prijs via de maatschappij Corona Direct en onder deze handelsnaam. ■ Makelaardij voor de distributie van levensverzekeringsproducten van de maatschappij Belstar en van niet-levensverzekeringsproducten onder de naam Flexia. In Frankrijk ontwikkelt de Groep deze activiteit via twee maatschappijen: de levensverzekeringsmaatschappij Dexia Epargne Pension, die gespecialiseerd is op het vlak van sociale engineering, voornamelijk het financieel sparen van de openbare ambtenaren, en een makelaar in verzekeringen niet-leven, Dexia Prévoyance, die producten inzake collectieve onderlinge verzekering verkoopt aan privé- of parapublieke ondernemingen die privé-personeel in dienst hebben. In Duitsland is de Groep actief via verzekeringsmakelaar Rekord, een maatschappij die gespecialiseerd is in verzekeringsproducten leven en pensioensparen voor zelfstandigen en leiders en medewerkers van kleine en middelgrote ondernemingen. In Luxemburg is Dexia Life & Pensions een maatschappij die zich toelegt op individuele en collectieve levensverzekeringen. Ze verkoopt als een vrije leverancier van diensten individuele levensverzekeringen en pensioenspaarproducten in verscheidene landen van de Europese Unie. In Luxemburg, Ierland en Zwitserland ontwikkelt de activiteit zich via de maatschappij Eurco op het gebied van de herverzekering en het beheer van captives, zowel voor de maatschappijen van de groep Dexia als voor derde cliënten.
106_107
De metiers_Financiële dienstverlening aan de retailcliënteel
Op 31 december 2004 beliepen de uitstaande kredieten aan de cliënteel van particulieren 24,2 miljard EUR, een stijging van +6,0 % op 12 maanden. Deze groei is vooral te verklaren door de volumes van hypothecaire kredieten: het uitstaand bedrag steeg met 6,3 % op 12 maanden en kwam eind 2004 uit op 15,1 miljard EUR. De consumentenkredieten gingen licht achteruit (-2,5 % in een jaar). De kredieten aan kleine en middelgrote ondernemingen en zelfstandigen bleven het hele jaar stijgen (+8,0 % op 12 maanden) en kwamen eind 2004 uit op 7,1 miljard EUR.
Retailbanking in Luxemburg _Retailbanking Na drie jaar van gematigde economische groei knoopte de Luxemburgse economie in 2004 weer aan met een krachtiger groei. In die context en ondanks een alsmaar scherpere concurrentie behaalde Dexia Banque Internationale à Luxembourg (Dexia BIL) over 2004 uitstekende commerciële resultaten. Dankzij de gunstige economische en politieke omgeving kan Dexia BIL voortgaan op de weg van de duurzame ontwikkeling in het Groothertogdom Luxemburg, met name via de financiering tegen een voorkeurtarief van projecten die investeren in hernieuwbare energie. De nieuwe productie woonkredieten vertoont nog altijd een merkwaardige opgang, ondersteund door de zeer lage rentestand en een sterke vraag op de vastgoedmarkt van de particulieren.
Dexia_ Jaarverslag 2004
De financiële leasing op het vlak van autofinanciering heeft steeds meer succes bij de cliënteel. De klassieke beleggingsproducten ondergaan verder de negatieve invloed van de historisch lage rente, waardoor de cliënteel overstapt naar nieuwe beleggingsformules, zoals gestructureerde producten met gewaarborgd kapitaal of alternatieve fondsen. Onder de producten met fiscale voordelen die aan de Luxemburgse inwoners worden aangeboden, zet het woonsparen zijn opmars verder en wordt het commercieel succes ervan elk jaar bevestigd. Met een nog rijker productenaanbod vertoonde de activiteit verzekeringsbankieren in 2004 een aanzienlijke ontwikkeling, vooral inzake producten in rekeneenheden die aansluiten bij Dexia-beveks. Een steeds grotere groep van internauten doet het aantal bankverrichtingen via het bancaire internetinstrument www.dexiaplus.lu toenemen en zorgt er zodoende voor dat de productiviteit van de retailbanking aanzienlijk wordt verhoogd. Door de aanpassing in Luxemburg van het bankprogramma Axion, dat door Dexia Bank België werd gelanceerd en specifiek voor de jongeren (12 tot 25 jaar) werd ontwikkeld, kan vandaag het marktaandeel van de bank bij deze cliënteel worden vergroot. Bij de cliënteel van KMO’s kan Dexia BIL, ondanks een voorzichtig
De metiers_Financiële dienstverlening aan de retailcliënteel
“Meer dan u verwacht !“ (Campagne spaarproducten – Dexia banka Slovensko). _
beleid inzake risicocontrole van de kredieten en een gevoelige daling van de vraag naar vastgoedkrediet, het recordpeil van zijn uitstaand bedrag van 2003 behouden. De resultaten inzake de kredieten voor roerende investeringen in de vorm van leasing zijn meer dan bevredigend. In 2004 was de strategie in verband met de werving van nieuwe cliënten, gebaseerd op een betere kennis van hun profielen en het verbeteren van de kwaliteit van de transactieprocedures, een prioriteit die vruchten afwierp. Daardoor kon Dexia BIL vooruitgaan en zijn ambitieuze ontwikkelingsdoelstellingen realiseren. Gezien de steeds grotere concurrentie in het financieel centrum Luxemburg, met vooral de intrede van op “private banking” gerichte banken in de markt van “retailbanking”, kon Dexia BIL zijn winst inzake marktaandelen als hoofdbankier handhaven en op die manier zijn positie als een van de vooraanstaande banken van het land bevestigen. _Verzekeringsbankieren In 2004 bevestigden de cliënten hun belangstelling voor levensverzekeringsproducten, wat tot uiting kwam in een verhoging van het aantal inschrijvingen met meer dan 31 %. Samen met de traditionele behoeften inzake erfenisplanning en ouderdomsvoorzorg trachten de cliënten steeds meer het rendement van hun tegoeden te optimaliseren, gebruikmakend van de specifieke fiscale voordelen die verbonden zijn
aan dit type van product. Om aan deze vraag tegemoet te komen, heeft Dexia BIL besloten zijn aanbod te verruimen via een vereenvoudiging van zijn gamma. Op die manier heeft het, in samenwerking met zijn verzekeringspartner Dexia Life & Pensions, twee nieuwe producten van het type multisupport tegen een gewaarborgde rente of in rekeneenheden ontwikkeld. 2004 wordt eveneens gekenmerkt door de ontwikkeling van het specifiek fonds, een bijzonder contract inzake discretionair vermogensbeheer. 2005 kondigt zich even ambitieus aan, met een productenaanbod en erfenisoplossingen die bedoeld zijn om zo goed mogelijk aan de verwachtingen van de cliënteel te beantwoorden.
specifiek voor de jongeren werd ontwikkeld. Beide formules hebben heel wat succes bij de cliënteel. Ten aanzien van de cliënteel van professionelen (individuele ondernemers, KMO’s & KMI’s) legt de bank zich toe op het beheer van bancaire geldstromen, wisselverrichtingen en financiering van de courante activiteit en investeringen. Dexia banka telt eveneens onder zijn cliënteel van professionelen enkele grote cliënten, waaronder verzekeringsmaatschappijen. Op 31 december 2004 kwam het totaalbedrag van de deposito’s van particulieren en professionelen uit op 396 miljoen EUR, een groei van 27,1 % ten opzichte van 2003.
Retailbanking in Slowakije In Slowakije is Dexia actief op het vlak van de Financiële dienstverlening aan de retailcliënteel via zijn dochter Dexia banka Slovensko. De Slowaakse bank ontwikkelt haar activiteit in nauwe samenwerking met Dexia Bank, waarvan ze de knowhow deelt voor de activiteiten inzake bankdiensten aan particulieren en ondernemingen. De bank biedt haar cliënteel van particulieren een ruim pakket van bankproducten en -diensten aan: beheer van zichtrekeningen, spaarproducten, consumentenleningen en verzekeringsproducten. In 2003 lanceerde de bank het nieuwe product inzake hypothecair krediet alsook het Axion-aanbod, dat
108_109
De metiers_Financiële dienstverlening aan de retailcliënteel
Financiële resultaten van het metier Onderstaande analyse is gebaseerd op de onderliggende gegevens (d.w.z. zonder de niet-weerkerende elementen) van het metier, teneinde een beter beeld te krijgen van de fundamentele economische trends. Elementen die als nietweerkerend worden beschouwd, worden in detail toegelicht op pagina's 62-63. De financiële diensten aan de retailcliënteel bleven in 2004 fors vooruitgaan: het brutobedrijfsresultaat van dit metier kende een groei van 31,6 % (na een stijging van 26,1 % in 2003). Het nettoresultaat groepsaandeel voor het volledige jaar 2004 beliep 359 miljoen EUR, een stijging van 24,8 % tegenover 2003. Deze rentabiliteitsverbetering werd bereikt dankzij een belangrijke groei van de opbrengsten (+8,2 %), die gepaard ging met een bescheiden toename van de kosten (+1,5 %) dankzij het volgehouden kostenbeheersingsprogramma met betrekking tot de integratie van Artesia Banking Corporation. De risicokosten namen lichtjes toe (+5,3 %) ten opzichte van het lage cijfer van 2003. De opbrengsten voor het volledige jaar 2004 bedroegen 1 915 miljoen EUR, d.i. +8,2 % of +145 miljoen EUR. – De nettorenteopbrengsten en soortgelijke opbrengsten kenden een forse groei (+6,6 % of +79 miljoen EUR). Deze evolutie werd gedragen door een
Dexia_ Jaarverslag 2004
positief volume-effect, zowel bij de deposito’s (vooral spaardeposito’s) als voor de kredietactiviteit (hypothecaire kredieten en kredieten aan KMO’s). Ten slotte werd de productmix verbeterd, wat hogere opbrengsten opleverde. – De nettocommissielonen en overige opbrengsten stegen met 11,0 % (of +36 miljoen EUR), doordat de vraag naar provisiegenererende producten in 2004 hervatte, vooral in het tweede deel van het jaar. – De technische en financiële marge van de verzekeringsactiviteit nam toe met 11,9 %, of +30 miljoen EUR, dankzij de goede commerciële prestatie tijdens het jaar en ook dankzij grotere financiële resultaten. De kosten bedroegen 1 396 miljoen EUR voor het volledige jaar 2004, een stijging met 1,5 %. Deze matige toename van +20 miljoen EUR werd waargenomen in België (+12 miljoen EUR) en in Luxemburg (+7 miljoen EUR). In België namen de personeelsen de algemene kosten af, een gevolg van de tastbare resultaten van de integratie van Artesia Banking Corporation. In de andere richting stegen de provisies die aan het agentennet werden betaald, wat de hogere productie en rentabiliteit weerspiegelde van de commerciële activiteit die de hierboven aangehaalde hogere opbrengsten genereerde. Het brutobedrijfsresultaat beliep 518 miljoen EUR voor het hele jaar (+31,6 %). De exploitatiecoëfficiënt verbeterde bijgevolg aanzienlijk, nl. tot 72,9 %, komende van 77,7 % in 2003.
De metiers_Financiële dienstverlening aan de retailcliënteel
De risicokosten beliepen 34 miljoen EUR in 2004, tegenover 32 miljoen in 2003, d.i. een lichte stijging van 5,3 %. De belastingen stegen in 2004 met 46,6 % tot 163 miljoen EUR, wat overeenstemt met een aanslagvoet van 34 %, tegenover 30 % in 2003, toen van belastinglatenties gebruik kon worden gemaakt.
Het rendement op het economisch eigen vermogen(1)(ROEE) bleef verbeteren en bereikte 19,3 % voor het volledige jaar 2004. In 2003 beliep het 15,9 % en in 2002 10,8 %. (1) Nettoresultaat in percent van het toegewezen eigen vermogen op het einde van de periode.
ONDERLIGGENDE RESULTATENREKENING (1) (zonder niet-weerkerende elementen) (in miljoenen EUR)
Opbrengsten – Nettorenteopbrengsten en soortgelijke opbrengsten waarvan rente op T.E.V. (2) – Nettocommissielonen en overige opbrengsten – Technische en financiële marge van de verzekeringsactiviteit Kosten Brutobedrijfsresultaat Risicokosten Bedrijfsresultaat Nettowaardecorrecties op financiële vaste activa Belastingen Nettoresultaat van de ondernemingen waarop vermogensmutatie wordt toegepast Nettoresultaat Aandeel van derden Nettoresultaat groepsaandeel Exploitatiecoëfficiënt ROEE (3) Toegewezen eigen vermogen (einde van de periode)
2003
2004
Evolutie
1 770 1 189 99 327
1 915 1 267 99 363
+8,2 % +6,6 % -0,4 % 11,0 %
254 (1 376) 394 (32) 361 4 (111)
285 (1 396) 518 (34) 484 0 (163)
+11,9 % +1,5 % +31,6 % +5,3 % +34,0 % n.s. +46,6 %
32 286 (1) 287 77,7 % 15,9 % 1 799
35 357 (1) 359 72,9 % 19,3 %
+11,0 % +24,8 % n.s. +24,8 %
1 852
(1) Pro forma voor het hele boekjaar 2003. (2) Toegewezen economisch eigen vermogen. (3) Rendement op het economisch eigen vermogen.
110_111
+32%
ultaat nettores
Financieel beheer Het FINANCIEEL BEHEER omvat drie complementaire activiteiten: private banking, vermogensbeheer en administratief beheer van beleggingsfondsen. Dexia biedt, voornamelijk op Europese schaal, een ruim gamma van financiële diensten aan, zowel voor particulieren als voor institutionele beleggers of promotoren van fondsen.
Dexia_ Jaarverslag 2004
Financieel beheer
85,8 miljard EUR Beheerde uitstaande tegoeden stijgen met 12,3 % _
188,7 miljard EUR
Uitstaand bedrag van de als depotbank beheerde fondsen stijgt met 36 % _
27,7 miljard EUR Tegoeden van de private-bankingcliënteel _
112_113
De metiers_Financieel beheer
Voorstelling en strategie Tot einde 2004 omvatte het Financieel beheer het vermogensbeheer, het administratief fondsenbeheer en de activiteit inzake private banking. De voor 2005 geplande reorganisatie van de Groep, waartoe in 2004 werd beslist, wijzigt het werkterrein van dit metier, dat nu Financieel beheer en verzekeringen heet. Dit metier omvat voortaan de verzekeringsactiviteit, terwijl de activiteit inzake private banking wordt overgeheveld naar het metier Financiële dienstverlening aan particulieren, dat zich uitsluitend toelegt op de distributie. De activiteit in Nederland door Dexia Bank Nederland (de voormalige Bank Labouchere), die tot in 2004 deel uitmaakte van dit metier, wordt nu overgeheveld naar de niet-toegewezen resultaten. De strategie van dit metier berust voornamelijk op het streven naar kwaliteit en prestatie van het product, alsook op de permanente bereidheid om de productiviteit te verbeteren. De Groep is bijvoorbeeld bezig met het samenvoegen van de productieplatformen voor verzekeringsproducten (DVV Verzekeringen en Dexia Insurance). De producten leven en nietleven worden verkocht door de diverse kantorennetten van de Groep (retailbankieren en private banking, exclusieve agenten, rechtstreekse verzekering, financiering van openbare besturen).
Financieel beheer Zoals de meeste banken op het Europese vasteland heeft Dexia zijn eigen
Dexia_ Jaarverslag 2004
productiecapaciteit inzake vermogensbeheer ontwikkeld. De aandacht is in de eerste plaats uitgegaan naar de gemeenschappelijke beleggingsfondsen, gelet op de toenemende vraag van het retailbanknet naar dit soort van producten, die tevens steeds geavanceerder moeten zijn. Deze knowhow werd vervolgens ter beschikking gesteld van de institutionele beleggers, waaronder de traditionele cliënten van Dexia (met name de openbare sector), maar ook van andere instellingen, waarvoor Dexia een rechtstreekse benadering ontwikkeld heeft. Dexia Asset Management is thans de voornaamste entiteit van de Groep waar de knowhow inzake vermogensbeheer is samengebracht. Dexia Asset Management is een belangrijk Europees marktspeler geworden, die actief is in heel wat Europese landen: België, Luxemburg, Frankrijk, Nederland, Italië, Spanje, Zwitserland, Duitsland, Oostenrijk, Ierland, Scandinavië en ook in Australië. Dexia Asset Management beheert een volledig gamma van producten zoals aandelenfondsen, obligatiefondsen, monetaire fondsen en gediversifieerde fondsen. Bovendien onderscheidt Dexia Asset Management zich tegenover de concurrentie in het bijzonder door het beheer van meer specifieke producten, zoals het alternatief beheer en de MVB-fondsen (maatschappelijk verantwoord beleggen), een bewijs van het engagement van de Groep in het kader van de duurzame ontwikkeling. De producten worden verkocht via de netwerken van de Groep, met name
De metiers_Financieel beheer
de retailbank, de private-bankinginstelling en de kantorennetten voor de financiering van de openbare besturen, en ook via kantorennetten van derden. Een deel van de activiteit is afkomstig van institutionele mandaten. Dexia Asset Management streeft er voortdurend naar de prestatie van het productengamma op te voeren en tegelijkertijd een uitstekende productiviteit te behouden (bij de beste van Europa), dankzij een strikte controle op zijn bedrijfskosten. In deze context zal Dexia Asset Management gebruik blijven maken van de distributienetwerken van de Groep (van de cliënten van de retailbank en van private banking, alsook van de instellingen voor de financiering van de openbare besturen) en zal het zijn activiteit uitbreiden naar nieuwe institutionele cliënten.
Administratief fondsenbeheer Deze activiteit omvat de diensten als depothoudende bank en andere administratieve taken m.b.t. effecten en fondsen. Dexia biedt drie soorten van diensten aan: depothoudende bank en aanverwante diensten, centraal administratief beheer (boekhouding van de fondsen, juridische taken, berekenen van periodieke waarderingen enz.) en transferagent (bijhouden van de registers, beheer van de inschrijvingen en terugkoopverrichtingen van deelbewijzen van fondsen). Dexia is een vooraanstaand marktspeler in deze sector gelet op zijn eersterangsrol op de Luxemburgse markt, die na de Franse markt de tweede grootste is in Europa. In de loop der
jaren heeft Dexia een knowhow opgebouwd op het vlak van het centraal administratief beheer en als transferagent en is het uitgegroeid tot Europees marktleider in deze twee segmenten. Dexia bouwde zijn franchise uit onder de merknaam Dexia Fund Services (DFS) en FETA (First European Transfer Agent). De Groep breidde zich uit tot buiten Luxemburg en is thans actief in tal van andere Europese landen. In Ierland, de zesde grootste Europese markt, heeft Dexia Fund Services al snel een aanzienlijk marktaandeel verworven. Op het Europese vasteland biedt Dexia Fund Services een volledig gamma aan in diverse landen: in Frankrijk heeft DFS zich versterkt na de acquisitie van FMS Hoche in november 2004 en consolideert het zodoende zijn positie als leider op de sterk groeiende markt van de alternatieve fondsen. In Italië begon DFS zijn activiteit in 2003 en haalde het al snel een belangrijk miljardenmandaat binnen. Het Europees werkterrein omvat eveneens Nederland, België, Spanje en Zwitserland. Dexia Fund Services is tevens aanwezig in Hongkong en Singapore. De Europese markt biedt een hoog potentieel, gelet op de toenemende vraag naar geïntegreerde diensten. Een concurrentie-omgeving creëert een aanhoudende druk op de prijzen en zorgt voor vraag naar een voortdurende verbetering van de dienstverlening. In dit klimaat van uitdagingen breidt Dexia Fund Services zijn productengamma voortdurend uit en verbetert het zijn dienstverlening met het oog op de uitbreiding van zijn cliënteel.
Private Banking Dexia biedt aan de gefortuneerde cliënteel een ruim dienstengamma aan, voornamelijk op het vlak van vermogensbeheer op basis van een mandaat (discretionair beheer, of gewoon adviserend beheer, waarbij de cliënt de uiteindelijke beslissing neemt). Historisch gezien bouwde Dexia een sterke aanwezigheid uit in Luxemburg dankzij het kantorennet van Dexia Banque Internationale à Luxembourg (Dexia BIL), een van de grote banken van het land. Na de oprichting van de groep Dexia in 1996, breidde Dexia BIL zijn activiteit uit tot de traditionele centra voor private banking (Zwitserland, Jersey enz.) en tot bepaalde nationale markten. De activiteit inzake private banking wordt op uiteenlopende wijze uitgeoefend, afhankelijk van de distributiekanalen waarop de Groep een beroep kan doen. In de landen waar een kantorennet bestaat, zoals in België en Luxemburg, is het voornamelijk de bedoeling om een hoogstaande dienstverlening op maat aan te bieden aan de gegoede personen, die reeds deel uitmaken van de cliënteel van de bank. In de landen waar Dexia niet over zijn eigen distributienet beschikt, wordt geopteerd voor allianties of joint ventures, zoals in Spanje, waar in 2002 een gemeenschappelijke dochteronderneming werd opgericht samen met Banco Popular (Popular Banca Privada), waarin Dexia een participatie aanhoudt van 40 %.
114_115
De metiers_Financieel beheer
Activiteit UITSPLITSING VAN DE ACTIVITEIT INZAKE VERMOGENSBEHEER _ 58,0 % 22,0 %
12,0 % 8,0 %
Collectief beheer (retail en institutioneel) Beheer institutionele mandaten Adviesbeheer Discretionair beheer (privé)
Vermogensbeheer Eind 2004 beliep het uitstaand bedrag inzake vermogenbeheer 85,8 miljard EUR, een stijging van 12,3 % ten opzichte van eind 2003. Meer dan 80 % van dit uitstaand bedrag wordt beheerd door Dexia Asset Management. Dexia Asset Management bevestigde in 2004 zijn goede commerciële en beheersresultaten. De beheerde activa stegen met 14,5 % en kwamen uit op 71,2 miljard EUR. De stijging van de beheerde activa is voor 8,5 % te danken aan een interne groei van zeer hoge kwaliteit, d.w.z. afkomstig van bestaande of nieuwe cliënten. De overige 6 % houdt verband met de ontwikkeling van de onderliggende markten, ook “markteffect” genoemd. Dexia Asset Management verstevigt zijn positie van Europees leider op de markt van de MVB-fondsen (maatschappelijk verantwoord beleggen). Eind 2004 kwamen de uitstaande bedragen dienaangaande uit op 7,9 miljard EUR en vertegenwoordigden meer
BEHEERDE UITSTAANDE BEDRAGEN (in miljarden EUR)
2003*
2004*
Evolutie
Collectief beheer (retail en institutioneel) Adviesbeheer Discretionair beheer (privé) Beheer institutionele mandaten Totaal
43,7 10,6 7,0 15,1 76,4
49,6 10,5 7,0 18,7 85,8
+13,5 % -0,9 % 0,0 % +23,8 % +12,3 %
* Zonder Dexia Bank Nederland.
Dexia_ Jaarverslag 2004
dan 11 % van alle beheerde fondsen, d.i. een resultaat dat veel beter is dan het Europese gemiddelde van deze markt, dat ongeveer 1 % bedroeg. Door deze forse klim (1,5 miljard EUR aan beheerde activa in 2003) is Dexia Asset Management uitgegroeid tot de nummer één in België, met een marktaandeel van 65 %, en in Frankrijk. Op Europees niveau is het marktaandeel van Dexia Asset Management groter dan 10 %. Volgens talrijke externe bronnen werpt Dexia Asset Management zich op als een van de beste vermogensbeheerders van de markt. 70 % van de in zijn fondsen beheerde activa bevinden zich immers in het eerste of tweede kwartiel. In 2004 opteerde Dexia Asset Management voor een beleid van actief stemmen op de algemene vergaderingen van de beursgenoteerde vennootschappen die deel uitmaken van de portefeuille. Er werd besloten om de stemrechten in verband met de aandelen die door Dexia Asset Management voor rekening van zijn cliënten worden beheerd, uit te oefenen. Zo heeft Dexia Asset Management deze actieve strategie inzake stemming toegepast op ongeveer 50 % van zijn activa die in aandelenfondsen worden beheerd. Dexia Asset Management heeft in 2004 zijn commercieel net ook met twee nieuwe vestigingen uitgebreid, een in Nederland en een in Oostenrijk. Deze laatste, Kommunalkredit Dexia Asset Management, werd opgericht in partnership met Kommunalkredit Austria en zal deze dochteronderneming de mogelijkheid bieden om
De metiers_Financieel beheer
Dexia Asset Management, innoverend vermogensbeheer haar activiteiten open te stellen voor de landen van Oost-Europa.
Administratief fondsenbeheer De markten van de beleggingsfondsen hebben zich in de loop van 2004 verder gestabiliseerd en de resultaten van Dexia Fund Services zijn zeer gunstig geëvolueerd ondanks de steeds grotere concurrentie. Wij noteren meer in het bijzonder de hoge vlucht van vastgoedproducten (Real Estate Investment Funds of REIFS), een domein waarin Dexia Fund Services de belangrijkste leverancier van diensten in Luxemburg is. Op die manier werden een tiental nieuwe mandaten afgesloten met een totaal uitstaand bedrag van meer dan 3 miljard EUR op het einde van de beleggingsperiode. Het totaal uitstaand bedrag als depotbank kwam eind 2004 uit op 348,3 miljard EUR, d.i. een stijging van 15,0 % in vergelijking met ultimo 2003. De fondsen vertegenwoordigden 188,7 miljard EUR van het totaal, wat overeenkomt met een klim van 35,8 % in een jaar. Dexia Fund Services bereikt aldus een betere zichtbaarheid voor het metier van algemeen bewaarnemer. Dexia Fund Services biedt zijn diensten als algemeen bewaarnemer aan in de volgende landen: België, Spanje, Frankrijk, Ierland, Luxemburg, Nederland, Zwitserland, Hongkong en Singapore. Ontwikkelingen zullen het mogelijk maken om binnenkort dezelfde dienst aan te bieden vanuit Italië.
Voor Dexia Asset Management is innovatie een sleutelwaarde. Om voor de beleggers waarde te creëren, worden de beleggingsprocessen voortdurend aangepast en houden ze rekening met de meest recente ontwikkelingen inzake vermogensbeheer. Zo lanceerde Dexia Asset Management in 2004 talrijke nieuwe producten in de meeste activaklassen, zowel voor de institutionele beleggers als voor het grote publiek. Op het vlak van obligatiebeheer is Dexia Total Return Bond een dakfonds dat een absoluut rendement nastreeft en een dynamische spreiding van de activa tussen de verschillende klassen van obligatieactiva aanbiedt. Het doel is een positieve prestatie te genereren in de meeste fasen van de economische cyclus, los van de stijging of daling van de markten en daarbij profijt te trekken uit de brede waaier van opportuniteiten op de obligatiemarkten. Dexia Sustainable Euro Bonds, dat eveneens gelanceerd werd in het gamma van obligatiefondsen, is het eerste duurzame fonds van dit gamma, dat gebruikmaakt van een gedifferentieerde extra-financiële selectie volgens het type van emittent. Het beleggingsuniversum wordt vastgelegd in samenwerking met de ratingbureaus die gespecialiseerd zijn in duurzaam beleggen, namelijk Stock at Stake (researchbureau van Ethibel) en SiRi Company. Wat de gestructureerde producten betreft, is Dexia Dynamix Global het meest vernieuwende product van het gamma. Dit gemeenschappelijk beleggingsfonds koppelt een actief beheer tussen de aandelen-, obligatie- en monetaire fondsen van Dexia Asset Management aan een dynamisch risicobeheer (men wil het kapitaalverlies tot 7 % per jaar beperken). Op die manier biedt Dexia Dynamix Global de beleggers de mogelijkheid om, ongeacht hun risicoprofiel, te mikken op de prestaties van een ruim gediversifieerde portefeuille en toch een goed niveau inzake rentabiliteit en zekerheid te behouden. Inzake alternatief beheer ten slotte, een bevoorrechte ontwikkelingsas, lanceerde Dexia Asset Management in 2004 het fonds Dexia Long Short Emerging Markets. Dit fonds geeft toegang tot een groot aantal opportuniteiten op de groeimarkten en vermindert aanzienlijk de risico’s inherent aan deze markten. In tegenstelling tot de trendfondsen, die uitsluitend lange strategieën gebruiken (kopen), koppelt dit fonds het nemen van short-posities (verkopen) aan het nemen van long-posities (kopen), wat de beste manier is om zijn marktrisico te optimaliseren in geval van een schok of crisis en volop te profiteren van het te boven komen van crisissen.
116_117
De metiers_Financieel beheer
De activiteit centraal administratief beheer steeg met 8,4 % in aantal nettoinventariswaarden (NIW) die werden berekend om eind 2004 in totaal 357 000 NIW’s te bereiken. Deze groei vloeit grotendeels voort uit de instap van enkele nieuwe grote cliënten. Wij vermelden bijvoorbeeld de positieve effecten voor 2004 van mandaten die reeds in 2003 in de wacht werden gesleept: Gestielle (Banco Popolare di Verona e Novara) in Italië voor 10 000 NIW’s en het deel “vermogensbeheer” van Clerical Medical Investment (een Britse onderneming die deel uitmaakt van de groep HBOS) voor 9 000 NIW’s. Wij noteren eveneens niet te verwaarlozen stijgingen bij bepaalde strategische cliënten (Julius Bär en HSBC bijvoorbeeld voor 1 800 NIW’s in het eerste kwartaal en 3 000 NIW’s in het vierde kwartaal). Dankzij de heropleving van de beursmarkten eind 2003 en in de loop van 2004 kon de activiteit van transferagent positief evolueren. De afwachtende houding van de beleggers heeft opnieuw plaats gemaakt voor een goed niveau van transacties op de markten, waardoor het volume inschrijvings- en wederinkooporders aanzienlijk is toegenomen. De stijging werd versterkt door de ontwikkeling van de activiteit, vooral in Italië met Gestielle. De in dit domein verwerkte volumes zijn aldus met 41,7 % gestegen. De trustee-activiteit die door Dexia Fund Services in Dublin, Singapore en Hongkong wordt uitgeoefend, is eveneens gunstig geëvolueerd, in overeen-
Dexia_ Jaarverslag 2004
stemming met de evolutie van de activiteiten van depotbank van de betrokken entiteiten. Zo kwam het uitstaand bedrag eind 2004 uit op 21,7 miljard EUR, een stijging van 14,4 % in vergelijking met 2003. De trustee, een begrip dat ontleend is aan de Angelsaksische regelgeving, krijgt van het fonds of de beheersvennootschap waarvoor hij werkt, een mandaat om het beheer van het fonds te controleren.
Private Banking 2004 werd gekenmerkt door een aanzienlijke groei van de opbrengsten (+8 %) tot 322 miljoen EUR. Deze stijging houdt vooral verband met de commercialisering van producten en diensten met een hoge toegevoegde waarde, waaronder het nieuw discretionair mandaat Dexia Vision™, de gestructureerde producten en de bankverzekeringsproducten. De groei van het nettobankproduct is aanzienlijk, zowel in Luxemburg (+19 %) als internationaal. Zo waren er de uitstekende prestaties in België (+17,4 %), Frankrijk (+8 %) en Denemarken, waar de opbrengsten meer dan verdubbeld zijn. Dankzij deze groei van de opbrengsten, samen met een efficiënte controle van de algemene kosten (+3 %), is het brutobedrijfsresultaat fors gestegen (+25 %) en beliep 89 miljoen EUR over het boekjaar 2004. Eind 2004 vertoonden de door private banking beheerde bedragen een status-quo en bedroegen 27,7 miljard EUR.
Hoewel er in Luxemburg een negatieve evolutie was als gevolg van de Belgische fiscale hervormingen in 2004, is het internationaal net doeltreffend gebleken in de verwerving van nieuw kapitaal. Wij noteren heel in het bijzonder de stijgende activiteit in België, waarvan het beheerd uitstaand bedrag 11,7 % is toegenomen tot 2,7 miljard EUR op 31 december 2004 en de kapitaalvlucht uit Luxemburg na de fiscale amnestie gedeeltelijk opslokt; in Frankrijk, waar de tegoeden van de cliënteel 6,9 % stegen en uitkwamen op 2,8 miljard EUR en in Zwitserland, waar het uitstaand bedrag 5,9 % groeide en eind 2004 2,7 miljard EUR beliep. In Luxemburg werd de vermindering van het uitstaand bedrag, die verband houdt met de EBA (Eenmalige Bevrijdende Aangifte – fiscale amnestie in België), sterk gecompenseerd door het verwerven van nieuw kapitaal. Het uitstaand bedrag bleef stabiel en beliep 19,2 miljard EUR (-2,6 %) eind 2004. Deze uitstaande bedragen moeten worden aangevuld met die van Popular Banca Privada, de Spaanse dochteronderneming die in samenwerking met Banco Popular werd opgericht en waarvan Dexia voor 40 % aandeelhouder is. Deze bedragen beliepen 2,3 miljard EUR eind 2004 en zijn 35,2 % gestegen na een uitstekend jaar.
De metiers_Financieel beheer
UITSPLITSING VAN DE PRIVATEBANKINGACTIVITEIT VOLGENS HET TYPE VAN BEHEER _ 42,6 %
39,7 % 17,7 %
Zonder mandaat Adviesbeheer Discretionair beheer
UITSPLITSING VAN DE PRIVATEBANKINGACTIVITEIT VOLGENS HET TYPE VAN PRODUCT _
UITSPLITSING VAN DE PRIVATEBANKINGACTIVITEIT VOLGENS ENTITEIT _
48,0 % 25,3 %
69 %
10 % 22,7 %
10 %
4,0 %
10 % 1%
Dexia BIL Luxembourg Effecten
Dexia Private Bank Switzerland
Gelddeposito’s
Dexia Banque Privée France
Collectief beheer
Dexia Bank België
Verzekeringsbankieren
Overige (Jersey, Denemarken)
118_119
De metiers_Financieel beheer
Financiële resultaten van het metier Onderstaande analyse is gebaseerd op de onderliggende gegevens (d.w.z. zonder de niet-weerkerende elementen) van het metier, teneinde een beter beeld te krijgen van de fundamentele economische trends. Elementen die als niet-weerkerend worden beschouwd, worden in detail toegelicht op pagina's 62-63. Het nettoresultaat groepsaandeel voor het volledige jaar 2004 beliep 237 miljoen EUR, een stijging van 32,0 % tegenover 2003 en van 33,8 % bij gelijke wisselkoers. Met uitzondering van Dexia Bank Nederland kwam het nettoresultaat voor 2004 uit op 197 miljoen EUR tegen 124 miljoen EUR voor 2003, een toename met 58,3 %. Dat is het gevolg van goede inkomsten in alle segmenten van het metier en een matige stijging van de kosten.
(in miljoenen EUR)
Het brutobedrijfsresultaat bedroeg 311 miljoen EUR voor het volledige jaar 2004, een aangroei van 14,2 % tegenover 2003 (+39 miljoen EUR), ondanks een achteruitgang van 40 miljoen EUR bij Dexia Bank Nederland, als gevolg van in de eerste plaats de daling bij de uitstaande kredieten voor aandelenleasing, ten tweede de verbeterde business mix, de grotere volumes voor het vermogensbeheer en het administratief fondsenbeheer, alsook van een zeer efficiënte bedrijfsvoering. In 2004 vertegenwoordigde Dexia Bank Nederland 14 % van het totale brutobedrijfsresultaat van het metier. ■ Vermogensbeheer kende een zeer goed jaar. Het brutobedrijfsresultaat beliep 99 miljoen EUR (+45 miljoen EUR meer dan in 2003, een stijging van 83,2 %). Dit was te danken aan de toegenomen opbrengsten (+37,4 %), in correlatie met de stijging van de uitstaande bedragen (de activa in beheer
Administratief fondsenbeheer
Vermogensbeheer (1)
2003
2004
Opbrengsten 141 Kosten (88) Brutobedrijfsresultaat 54
194 (96) 99
(1) Pro forma.
Dexia_ Jaarverslag 2004
(1)
2003
2004
214 (147) 67
230 (158) 72
groeiden met 12 % tijdens het jaar) die een beheersprovisie genereren. Ook de prestatieprovisies droegen bij tot dit hoge cijfer; ze beliepen immers 55 miljoen EUR voor het volledige jaar 2004 (7 miljoen EUR tijdens het eerste kwartaal, 19 miljoen EUR in het tweede kwartaal en 29 miljoen EUR in het vierde kwartaal). Vanaf 2005 wordt het grootste deel van de prestatieprovisies vervangen door hogere beheersprovisies. De kosten stegen (+9,2 % in één jaar), in combinatie met de sterke ontwikkeling van de activiteit. ■ Bij het administratief fondsenbeheer gingen de opbrengsten omhoog met 7,5 %, dankzij een stijging van het beheerd kapitaal en de ontwikkeling van aanverwante diensten, en ondanks een nog steeds erg scherpe concurrentie, die de marges onder druk zette. De kosten namen eveneens toe (+7,3 %), tegen de achtergrond van een sterke ontwikkeling van de activiteit. Bijge-
Private Banking 2003
Dexia Bank Nederland
(1)
2004
2003(1)
2004
293 (226) 67
328 (233) 96
156 (72) 84
99 (55) 44
De metiers_Financieel beheer
volg steeg het brutobedrijfsresultaat met 7,9 % (of +5 miljoen EUR) tot 72 miljoen voor het volledige jaar. ■ Het brutobedrijfsresultaat voor Private Banking beliep 96 miljoen EUR, een aangroei van 41,8 % (of +28 miljoen EUR) dankzij een stijging van de opbrengsten (+12 %) en een goede kostenbeheersing (+3,1 %).
Dit is het resultaat van een gevoelige rendementsverbetering van de beheerde activa en houdt rechtstreeks verband met de strategie om cliëntenactiva toe te wijzen aan producten met een grotere toegevoegde waarde.
ONDERLIGGENDE RESULTATENREKENING (1) (zonder niet-weerkerende elementen) (in miljoenen EUR)
Opbrengsten – Nettorenteopbrengsten en soortgelijke opbrengsten waarvan rente op T.E.V.(2) – Nettocommissielonen en overige opbrengsten – Technische en financiële marge van de verzekeringsactiviteit Kosten Brutobedrijfsresultaat Risicokosten Bedrijfsresultaat Nettowaardecorrecties op financiële vaste activa Belastingen Nettoresultaat van de ondernemingen waarop vermogensmutatie wordt toegepast Nettoresultaat Aandeel van derden Nettoresultaat groepsaandeel Exploitatiecoëfficiënt ROEE (3) Toegewezen eigen vermogen (einde van de periode)
2003
2004
Evolutie
804 432 28 372
852 374 23 479
+5,9 % -13,5 % -18,9 % +28,5 %
0 (532) 272 (20) 252 0 (68)
0 (542) 311 (3) 308 1 (69)
n.s. +1,7 % +14,2 % -87,2 % +22,4 % n.s. +1,7 %
(1) 183 3 180 66,2 % 35,6 % 514
1 240 3 237 63,6 % 55,8 %
n.s. +31,3 % n.s. +32,0 %
431
(1) Pro forma voor het hele boekjaar 2003. (2) Toegewezen economisch eigen vermogen. (3) Rendement op het economisch eigen vermogen.
120_121
+9%
ultaat nettores
Thesaurie en financiële markten Het metier THESAURIE EN FINANCIËLE MARKTEN zorgt voor de financiering van de Groep op korte en lange termijn en maakt het mogelijk om de cliënten van de commerciële metiers van de Groep een ruim gamma van kapitaalmarktproducten aan te bieden. Dexia bekleedt, gezien de omvang en de kwaliteit van zijn obligatieuitgiften, die meestal een rating AAA hebben, een vooraanstaande plaats op de internationale kapitaalmarkten. In 2004 stond Dexia vierde gerangschikt voor de obligaties die door lokale overheden worden uitgegeven. Dit metier oefent eveneens activiteiten uit voor eigen rekening via met name het beheer van een obligatieportefeuille met een uitstekende kredietkwaliteit en een laag risicoprofiel.
Dexia_ Jaarverslag 2004
Thesaurie en financiële markten
28,9 miljard EUR Totaalbedrag van de langetermijnobligaties die Dexia in 2004 heeft uitgegeven _
43,9 miljard EUR Totaalbedrag van de obligatieportefeuille voor eigen rekening (credit spread portfolio) _
AAA Meer dan 65 % van de door Dexia uitgegeven obligaties hebben een rating AAA _
4de Dexia bekleedt de vierde plaats voor de obligaties in euro die door lokale overheden zijn uitgegeven. _
122_123
De metiers_Thesaurie en financiële markten
Voorstelling en activiteit KWALITEIT VAN DE OBLIGATIEPORTEFEUILLE (CREDIT SPREAD) _ 36,2 % 31,2 %
27,9 % 3,7 % 1,0 %
AAA A AA BBB Non-investment grade
UITSPLITSING VAN DE UITGIFTEN 2004 PER EMITTENT (in miljarden EUR)
Dexia Municipal Agency (1) Dexia Crédit Local Dexia Bank België Dexia BIL Dexia Crediop Dexia Hypothekenbank Berlin Totaal
8,5 3,3 1,2 0,7 5,4 9,8 28,9
(1) Dexia Municipal Agency is de onderneming van de groep Dexia die door de bevoegde autoriteiten erkend is om vastgoedobligaties uit te geven (obligaties met activa van uitstekende kwaliteit als onderpand).
Dexia_ Jaarverslag 2004
Het metier Thesaurie en financiële markten heeft vooral tot doel de overige metiers van de Groep te ondersteunen, maar ook te functioneren als een volwaardig profit center. Dit metier verschaft geldmarktproducten op korte termijn en zorgt voor de langetermijnfinanciering van Dexia om de groei van zijn balans te ondersteunen. De teams van Thesaurie en financiële markten, die blijk geven van een permanente innovatie, ontwikkelen een uitgebreid gamma van kapitaalmarktproducten (obligaties, gestructureerde renteproducten en aandelenderivaten, wisselkoersproducten, effectisering) voor de cliënten van de commerciële metiers (lokale overheden, ondernemingen, retailbanking- en private-bankingcliënten, beheerders van fondsen …) maar ook voor de eigen institutionele cliënten (banken, verzekeringsmaatschappijen), die gevolgd worden door teams van gespecialiseerde verkopers die hun een service op maat bieden. Deze teams beheren eveneens een obligatieportefeuille (credit spread portfolio), die ertoe bijdraagt dat Dexia een hoog niveau aan liquide middelen bezit en een belangrijk gedeelte van de winsten van het metier genereert.
Langetermijnfinanciering In 2004 gaf de Groep langetermijnobligaties uit voor een totaalbedrag van 28,9 miljard EUR (tegen 21,5 miljard EUR in 2003) met een gemiddelde looptijd van iets meer dan 7 jaar.
De Groep bleef profiteren van haar emittenten met een rating AAA – Dexia Municipal Agency en Dexia Hypothekenbank Berlin – om aan haar financieringsbehoeften tegemoet te komen. Het totaal van de obligatieuitgiften die door een rating AAA gedekt zijn, bedroeg 18,3 miljard EUR in 2004, met een gemiddelde levensduur van 8 jaar.
Obligatieportefeuille (credit spread portfolio)(1) Deze portefeuille werd in de loop der jaren opgebouwd als een bron van opbrengsten en dient eveneens als reserve aan liquide middelen om de programma’s inzake langetermijnfinanciering flexibel te maken. Het kort papier, dat vroeger beheerd werd in het kader van de geldmarktactiviteiten, werd in 2004 naar de obligatieportefeuille overgeheveld ten belope van een bedrag dat iets hoger ligt dan 5 miljard EUR. Eind 2004 vertegenwoordigde deze portefeuille 43,9 miljard EUR. Het totaal uitstaand bedrag pro forma kromp met 1,6 miljard EUR, voornamelijk als gevolg van de daling van de dollar ten opzichte van de euro, vermits de helft van de portefeuille is samengesteld uit activa die in US-dollar zijn uitgedrukt. Eind 2004 bedroeg de gemiddelde levensduur van de portefeuille 5,3 jaar. Haar kredietkwaliteit is uitstekend (meer dan 95 % heeft minstens een rating A). De portefeuille bestaat voornamelijk uit obligaties met veranderlijke
De metiers_Thesaurie en financiële markten
rentevoet en obligaties waarvan het renterisico gedekt is (asset swaps). De beleggingen spitsen zich toe op de volgende segmenten: financiële instellingen (49 %), asset-backed securities (29 %), Staten en lokale besturen (20 %) en ondernemingen (2 %).
(400 miljoen EUR) en in de regio Abruzzen (250 miljoen EUR). In 2004 bekleedde Dexia de vierde plaats voor de obligaties die door lokale overheden in euro zijn uitgegeven. In 2003 stond Dexia twaalfde in deze rangschikking.
Financiële engineering en derivaten
Aandelenmakelaardij
Geldmarkt
Deze activiteit heeft twee doelstellingen: enerzijds de ontwikkeling van gestructureerde producten voor de cliënten van de commerciële metiers, voornamelijk de lokale publieke instellingen en hun satellieten en de particulieren en, anderzijds, het beheer van renteposities en aandelenderivaten. Wij vermelden met name de ontwikkeling van inflatiegelinkte producten voor bepaalde Europese grote lokale overheden en aandeelhoudersplannen voor ondernemingen in België.
Deze activiteit wil de institutionele cliënten van de Groep (banken, verzekeringsmaatschappijen, vermogensbeheerders, ondernemingen enz.) een hoogstaande service verlenen bij hun transacties in verband met de aan- en verkoop van aandelen en aandelenderivaten. De sleutelelementen van deze service, die in Brussel, Parijs, Luxemburg en Spanje (via Bancoval) wordt verstrekt, zijn het vermogen om goede opportuniteiten te zoeken en de betrouwbaarheid van uitvoering.
Het hoofddoel van deze activiteit bestaat erin tegemoet te komen aan de financieringsbehoeften op korte termijn van de Groep, gebruikmakend van verschillende instrumenten zoals commercial paper (CP) dat in USdollar (US Commercial Paper) en in euro (Euro Commercial Paper) is uitgedrukt, depositocertificaten (DC), de interbanken- en REPO-markt. Het uitstaand bedrag aan CP en DC’s beliep 23,6 miljard EUR in 2004 (tegen 21,0 miljard EUR eind 2003). Het tweede doel is het beheer van de liquide middelen van de Groep in de voornaamste munten en van de kortetermijnrenteposities.
Obligaties (fixed income) Deze activiteit omvat in hoofdzaak de origination en syndication van obligatieuitgiften voor de lokale overheden die cliënt zijn (en voor de Groep). Zo fungeerde Dexia Capital Markets(2) als joint lead manager voor de regio Catalonië (500 miljoen EUR) en als joint book-runner en joint lead manager bij verschillende Italiaanse lokale overheden, vooral in het kader van de uitgiften van de stad Rome
uit die vooral gericht is op de financiering van de publieke sector. De Groep treedt op als adviseur en/of arranger voor dit type van transacties. Zo was Dexia in 2004 de enige arranger bij een onroerende effectisering voor een regio van Italië.
Wisselmarkt Deze activiteit levert de cliënten van de Groep (vooral fondsenbeheerders en ondernemingen) wisselmarktproducten (contant en derivaten). Ze steunt intens de cliënten van Dexia Fund Services, voor wie in 2004 geoptimaliseerde marktinstrumenten werden ontwikkeld.
Effectisering Op basis van de vaardigheden die in de Verenigde Staten werden ontwikkeld (effectisering van commerciële hypothecaire kredieten), bouwde Dexia in Europa een effectiseringsactiviteit
(1) De credit spread portfolio is een obligatieportefeuille voor eigen rekening, die bedoeld is om een stabiele kredietmarge te genereren. Aan deze portefeuille is geen renterisico verbonden. (2) Dexia Capital Markets is een handelsnaam die door de kapitaalmarkten wordt gebruikt om de naam Dexia in diverse compartimenten te promoten.
124_125
De metiers_Thesaurie en financiële markten
Financiële resultaten van het metier Onderstaande analyse is gebaseerd op de onderliggende gegevens (d.w.z. zonder de niet-weerkerende elementen) van het metier, teneinde een beter beeld te krijgen van de fundamentele economische trends. Elementen die als niet-weerkerend worden beschouwd, worden in detail toegelicht op pagina's 62-63. Het metier Thesaurie en financiële markten geeft goede resultaten te zien, die in lijn liggen met die van vorig jaar (het brutobedrijfsresultaat neemt in één jaar tijd toe met 11,9 %, en bij gelijke wisselkoers met 15,3 %) in weerwil van een hoge activiteit in 2003, dat gekenmerkt werd door eenmalige elementen. Deze goede prestatie is zowel te danken aan de hogere opbrengsten als aan de verlaging van de kosten. Het nettoresultaat groepsaandeel geeft een stijging te zien van 9,0 % ten opzichte van het jaar daarvoor (+12,4 % bij gelijke wisselkoers) tot 283 miljoen EUR voor 2004. De voornaamste bijdragen werden geleverd door de activiteit van de obligatieportefeuille (credit spread portfolio), die 63 % van het totale resultaat van het metier voor haar rekening neemt, gevolgd door de activiteit thesaurie – Money Market – (17 %) en de activiteit inzake financiële engineering van afgeleide producten (8 %).
Dexia_ Jaarverslag 2004
In 2004 beliepen de opbrengsten 531 miljoen EUR, d.i. 4,2 % meer (of +6,5 % bij gelijke wisselkoers). Dat is een uitstekende prestatie, aangezien de opbrengsten voor 2003 al meerwaarden omvatten die te maken hadden met de stopzetting van bepaalde beheersactiviteiten voor eigen rekening (+12 miljoen EUR tijdens het eerste kwartaal van 2003). Bovendien werden in de obligatieportefeuille voorzieningen teruggenomen na de inkrimping van de credit spreads in de loop van 2004. De kosten dalen met 8,5 % tot 177 miljoen EUR voor 2004. Dat is het gevolg van de stopzetting van bepaalde activiteiten en ook van de positieve impact van de integratie bij Dexia Bank België, die o.m. heeft gezorgd voor een herbestemming van bepaalde centrale kosten, die in 2004 gunstiger waren voor het metier. Voor 2004 bedraagt het brutobedrijfsresultaat 354 miljoen EUR, een stijging met +11,9 % (of +15,3 % bij gelijke wisselkoers). De exploitatiecoëfficiënt is verbeterd van 38,0 % in 2003 tot 33,4 % in 2004. De belastingen belopen 89 miljoen EUR voor 2004, een toename met 51,1 % ten opzichte van 2003. Deze forse stijging kan zowel worden verklaard door een beter bedrijfsresultaat als door de regularisering van de vroegere fiscale behandeling van bepaalde afgeleide producten, wat in de rekeningen van het vierde kwartaal van 2004 zorgde voor extra kosten ten belope van 13 miljoen EUR.
De metiers_Thesaurie en financiële markten
Het rendement op het economisch eigen vermogen (1) (ROEE) is toegenomen tot 31,6 % in 2004. (1) Nettoresultaat in percent van het toegewezen eigen vermogen op het einde van de periode.
ONDERLIGGENDE RESULTATENREKENING (1) (zonder niet-weerkerende elementen) (in miljoenen EUR)
Opbrengsten – Nettorenteopbrensten en soortgelijke opbrengsten waarvan rente op T.E.V. (2) – Nettocommissielonen en overige opbrengsten – Technische en financiële marge van de verzekeringsactiviteit Kosten Brutobedrijfsresultaat Risicokosten Bedrijfsresultaat Nettowaardecorrecties op financiële vaste activa Belastingen Nettoresultaat van de ondernemingen waarop vermogensmutatie wordt toegepast Nettoresultaat Andeel van derden Nettoresultaat groepsaandeel Exploitatiecoëfficiënt ROEE (3) Toegewezen eigen vermogen (einde van de periode)
2003
2004
Evolutie
510 479 53 31
531 492 48 39
+4,2 % +2,7 % -9,5 % +26,3 %
0 (194) 316 5 321 0 (59)
0 (177) 354 21 374 0 (89)
n.s. -8,5 % +11,9 % x 4,2 +16,6 % n.s. +51,1 %
0 262 2 260 38,0 % 27,2 % 966
0 285 2 283 33,4 % 31,6 %
n.s. +8,9 % n.s. +9,0 %
904
(1) Pro forma voor het hele boekjaar 2003. (2) Toegewezen economisch eigen vermogen. (3) Rendement op het economisch eigen vermogen.
126_127
Dexia_in de wereld
Dexia in de wereld Achatpublic.com 107, avenue Parmentier F-75011 Paris Tel.: (33) 1 48 07 53 20 Fax: (33) 1 48 07 53 21
Adinfo Pachecolaan 44 B-1000 Brussel Tel.: (32) 2 222 67 10 Fax: (32) 2 222 24 37
AMCC 1180 NW Maple Street Suite 202 Issaquah,WA 98027 USA Tel.: (1) 425 313 46 00 Fax: (1) 425 313 10 05 www.artesiamortgage.com
Astris Finance, LLC 1634 Eye Street NW Suite 901 Washington, DC 20006 USA Tel.: (1) 202 223 9420 Fax: (1) 202 223 9427 www.astrisfinance.com
Ausbil Dexia
Dexia Asset Management France
Herengracht 539-543 NL-1017 BW Amsterdam PO Box 274 NL-1000 AG Amsterdam Tel.: (31) 20 520 49 11 Fax: (31) 20 624 75 02 www.artesia.nl
Washington Plaza 40, rue Washington F-75408 Paris Cedex 08 Tel.: (33) 1 53 93 40 00 Fax: (33) 1 45 63 31 04 www.dexia-am.com
Belstar Assurances Livingstonelaan 6 B-1000 Brussel Tel.: (32) 2 556 01 75 Fax: (32) 2 524 01 88 www.belstar.be
CEVI Bisdomplein 3 B-9000 Gent Tel.: (32) 9 264 07 01 Fax: (32) 9 233 05 24 www.cevi.be
CIGER Rue de Néverlée 12 B-5020 Namur Tel.: (32) 81 55 45 11 Fax: (32) 81 55 45 06 www.ciger.be
Veritas House - Level 23 207 Kent Street Sydney NSW 2000 Australia Tel.: (61) 2 925 90 200 Fax: (61) 2 925 90 222 www.ausbil.com.au
Corona
BACOB Banque France
34, rue Nicolas Leblanc BP 2007 F-59011 Lille Tel.: (33) 3 20 40 59 53 Fax: (33) 3 20 30 16 15
(bijkantoor) 39, rue d’Anjou F-75008 Paris
Bancoval Fernando el Santo 20 E-28010 Madrid Tel.: (34) 91 360 99 00 Fax: (34) 91 360 99 95 www.bancoval.es
Dexia_ Jaarverslag 2004
Banque Artesia Nederland
Metrologielaan 2 B-1130 Brussel Tel.: (32) 2 244 22 11 Fax: (32) 2 216 15 15 www.corona.be
Créatis
Dexia Asset Management Belgium Koningsstraat 180 B-1000 Brussel Tel.: (32) 2 222 52 42 Fax: (32) 2 222 07 07 www.dexia-am.com
Dexia Asset Management Luxembourg 283, route d’Arlon L-1150 Luxembourg Tel.: (352) 25 43 43 1 Fax: (352) 25 43 43 4940 www.dexia-am.com
Dexia Asset Management Luxembourg Bijkantoor Genève 2, rue de Jargonnant CH-1207 Genève Tel.: (41) 22 707 90 00 Fax: (41) 22 707 90 90 www.dexia-am.com
Dexia Asset Management Luxembourg Bijkantoor Spanje Calle Ortega y Gasset 26 E-28006 Madrid Tel.: (34) 91 360 94 75 Fax: (34) 91 360 98 99 www.dexia-am.com
Dexia Asset Management Luxembourg Bijkantoor Italië Corso Italia 1 I-20122 Milano Tel.: (39) 02 31 82 83 61 Fax: (39) 02 31 82 83 84 www.dexia-am.com
Dexia Asset Management Bijkantoor Nederland Lichtenauerlaan 102-120 NL-3062 ME Rotterdam Tel.: (31) 10 204 56 53 Fax: (31) 10 204 58 79 www.dexia-am.com
Dexia_in de wereld
Dexia Assureco 7 à 11, quai André Citroën F-75015 Paris Tel.: (33) 1 43 92 77 49 Fax: (33) 1 43 92 78 99
Dexia Auto Lease Livingstonelaan 6 B-1000 Brussel Tel.: (32) 2 285 35 88 Fax: (32) 2 282 66 01 www.dexia-auto-lease.be
Dexia Bail 7 à 11, quai André Citroën F-75015 Paris Tel.: (33) 1 43 92 73 89 Fax: (33) 1 45 75 34 59
Dexia Bank België Pachecolaan 44 B-1000 Brussel Tel.: (32) 2 222 11 11 Fax: (32) 2 222 40 32 www.dexia.be www.axionweb.be
Dexia Bank Belgium Dublin Branch George’s Dock 6 IRL-IFSC Dublin 1
Dexia Bank Belgium New York Branch 445 Park Avenue New York, NY 10022 USA Tel.: (1) 212 705 0700 Fax: (1) 212 705 0701
Dexia Bank Denmark Grønningen 17 DK-1270 København Tel.: (45) 33 46 11 00 Fax: (45) 33 32 42 01 www.dexia-bank.dk
Dexia Bank Nederland Piet Heinkade 55 Postbus 808 NL-1000 AV Amsterdam Tel.: (31) 20 348 50 00 Fax: (31) 20 348 55 55 www.dexiabank.nl
Dexia banka Slovensko Hodzova 11 01011, Zilina Slowakije Tel.: (421) 41 51 11 135 Fax: (421) 89 51 11 530 www.dexia.sk
Dexia Banque Internationale à Luxembourg 69, route d’Esch L-2953 Luxembourg Tel.: (352) 45 90 1 Fax: (352) 45 90 20 10 www.dexia-bil.lu
Dexia Banque Privée France 37, rue d’Anjou F-75383 Paris Tel.: (33) 1 40 06 60 00 Fax: (33) 1 42 65 00 98 www.dexiaplus.fr
Dexia BIL Asia Singapore
www.dexia-bil.lu
Dexia BIL Singapore Branch 9 Raffles Place #42-01 Republic Plaza Singapore 048619 Tel.: (65) 62 22 76 22 Fax: (65) 65 36 02 01 www.dexia-bil.lu
Dexia CLF Banque 62, rue de la Chaussée d'Antin F-75009 Paris Tel.: (33) 1 44 37 45 02 Fax: (33) 1 44 37 45 07 www.dexia-creditlocal.fr
Dexia CLF Régions Bail
9 Raffles Place #42-01 Republic Plaza Singapore 048619 Tel.: (65) 62 22 76 22 Fax: (65) 65 36 02 01 www.dexia-bil.lu
7 à 11, quai André Citroën F-75015 Paris Tel.: (33) 1 43 92 34 59 Fax: (33) 1 45 75 34 59
Dexia BIL
51/F, Central Plaza 18 Harbour Road Wanchai, Hong Kong Tel.: (852) 2978 5656 Fax: (852) 2845 0390 www.dexiafundservices.com
Dublin Branch George’s Quay House 43 Townsend Street IRL-Dublin 2 Tel.: (353) 1 613 04 44 Fax: (353) 1 613 04 45 www.dexia-bil.lu
Dexia BIL Vertegenwoordigingskantoor Fuengirola Puebla Lucia, Local 6 Avda. Alcalde Clemente Diaz E-29640 Fuengirola Tel.: (34) 95 25 80 244 Fax: (34) 95 25 80 687 www.dexia-bil.lu
Dexia BIL Hong Kong Branch 51/F, Central Plaza 18 Harbour Road Wanchai, Hong Kong Tel.: (852) 2978 5656 Fax: (852) 2845 0390 www.dexia-bil.lu
Dexia BIL London Branch Shackleton House Hay’s Galleria 4 Battle Bridge Lane UK-London SE1 2GZ Tel.: (44) 207 556 30 00 Fax: (44) 207 556 30 55
Dexia Corporate Services Hong Kong
Dexia Crediop Via Venti Settembre, 30 I-00187 Roma Tel.: (39) 06 47 71 1 Fax: (39) 06 47 71 59 52 www.dexia-crediop.it
Dexia Crédit Local 7 à 11, quai André Citroën BP 1002 F-75901 Paris Cedex 15 Tel.: (33) 1 43 92 77 77 Fax: (33) 1 43 92 70 00 www.dexia-creditlocal.fr
Dexia Crédit Local Asia Pacific Pty Ltd Level 23, Veritas House 207 Kent Street Sydney NSW 2000 Australia Tel.: (61) 2 925 13 961 Fax: (61) 2 925 90 222
Dexia Crédit Local Dublin Branch 6 Georges Dock IRL-IFSC Dublin 1 Tel.: (353) 1 670 27 00 Fax: (353) 1 670 27 05
128_129
Dexia_in de wereld
Dexia Crédit Local New York Branch 445 Park Avenue New York, NY 10022 USA Tel.: (1) 212 515 7000 Fax: (1) 212 753 5522 www.dexia-americas.com
Dexia Crédit Local Portugal Estrella Office Rua Domingos Sequeira 27-5G P-1350-119 Lisboa Tel.: (351) 21 395 15 16 Fax: (351) 21 397 77 33
Dexia Crédit Local Japan Representative Office Yurakucho Building F.11 1-10, Yurakucho 1-chome Chiyoda-ku, Tokyo 100-0006 Japan Tel.: (81) 3-5219 2050
Dexia Delaware LLC 445, Park Avenue 7th Floor USA New York, NY 10022 Tel.: (1) 212 515 70 00 Fax: (1) 212 753 55 22
Dexia Editions 7 à 11, quai André Citroën F-75015 Paris Tel.: (33) 1 43 92 79 13 Fax: (33) 1 43 92 80 77
Dexia Epargne Pension 65, rue de la Victoire F-75009 Paris Tel.: (33) 1 55 07 95 21 www.dexia-ep.com
Dexia Factors Livingstonelaan 6 B-1000 Brussel Tel.: (32) 2 282 66 33 Fax: (32) 2 282 66 99 www.dexia-factors.be
Dexia Finance 7 à 11, quai André Citroën F-75015 Paris Tel.: (33) 1 43 92 75 28 Fax: (33) 1 43 92 75 35
Dexia Flobail 7 à 11, quai André Citroën F-75015 Paris Tel.: (33) 1 43 92 73 89 Fax: (33) 1 45 75 34 59 Dexia_ Jaarverslag 2004
Dexia Fund Services Belgium Koningsstraat 180 B-1000 Brussel Tel.: (32) 2 222 07 02 Fax: (32) 2 222 52 26 www.dexiafundservices.com
Dexia Fund Services Cayman Coconut Villa #2 Jennifer’s Drive PO Box 10211 APO Grand Cayman Tel.: (1345) 945 85 00 Fax: (1345) 945 85 01 www.dexiafundservices.com
Dexia Fund Services Dublin George’s Quay House 43 Townsend Street IRL-Dublin 2 Tel.: (353) 1 613 04 00 Fax: (353) 1 613 04 01 www.dexiafundservices.com
Dexia Fund Services France 105, rue Réaumur F-75002 Paris Tel.: (33) 1 49 35 68 01 Fax: (33) 1 49 35 70 54 www.dexiafundservices.com
Dexia Fund Services Italia Procaccini Center Via Messina 38 Torre B, Piano 5 I-20154 Milano Tel.: (39) 02 3362 31 Fax: (39) 02 3362 32 30 www.dexiafundservices.com
Dexia Fund Services Singapore 9 Raffles Place #42-01 Republic Plaza Singapore 048619 Tel.: (65) 64 35 33 36 Fax: (65) 65 36 02 19 www.dexiafundservices.com
Dexia Habitat 7 à 11, quai André Citroën F-75015 Paris Tel.: (33) 1 43 92 81 64 Fax: (33) 1 43 92 81 50
Dexia Hypothekenbank Berlin Charlottenstrasse 82 D-10969 Berlin Tel.: (49) 30 25 59 8-0 Fax: (49) 30 25 59 8-2 00 www.dexia.de
Dexia Insurance Avenue des Arts 23 B-1000 Brussel Tel.: (32) 2 237 15 11 Fax: (32) 2 237 16 99
Dexia Investments Ireland 6 George’s Dock IRL-IFSC Dublin 1 Tel.: (353) 1 645 5000 Fax: (353) 1 829 1577 www.dexia-investments.ie
Dexia Investor Services Bank France 105, rue Réaumur F-75002 Paris Tel.: (33) 1 70 37 83 00 Fax: (33) 1 70 37 83 03
Dexia Kommunalkredit Bank Türkenstraße 9 A-1092 Wien Tel.: (43) 1 31 6 31 Fax: (43) 1 31 6 31 103 www.dexia-kom.com
Dexia Kommunalkredit Polska Ul. Sienna 39 PL-00-121 Varsovie Tel.: (48) 22 654 35 84
Dexia Kredietmaatschappij Maatschappelijke zetel en exploitatiezetel Rue des Clarisses 38 B-4000 Liège Tel.: (32) 4 232 45 45 Fax: (32) 4 232 45 01 Exploitatiezetel Sint-Michielslaan 50 B-1040 Brussel Tel.: (32) 2 732 12 12 Fax: (32) 2 737 29 27 www.dexia-km.be
Dexia_in de wereld
Dexia Lease Belgium Maatschappelijke zetel Pachecolaan 44 B-1000 Brussel Exploitatiezetel Livingstonelaan 6 B-1000 Brussel Tel.: (32) 2 222 38 39 Fax: (32) 2 222 37 13 www.dexialease.be
Dexia Lease Services Livingstonelaan 6 B-1000 Brussel Tel.: (32) 2 285 29 29 Fax: (32) 2 285 39 99
Dexia Life & Pensions 2, rue Nicolas Bové L-1253 Luxembourg Tel.: (352) 262 54 41 Fax: (352) 262 54 45 480 www.dexia-life.com
Dexia Location Longue Durée 22, rue des Deux Gares F-92564 Rueil-Malmaison Cedex Tel.: (33) 1 57 69 55 55 Fax: (33) 1 57 69 65 87 www.dexia-clflease.fr
Dexia Mahé Vendôme 6, place Vendôme F-75001 Paris Tel.: (33) 1 44 77 86 86 Fax: (33) 1 42 60 58 48
Dexia Municipal Agency 7 à 11, quai André Citroën F-75015 Paris Tel.: (33) 1 43 92 77 77 Fax: (33) 1 43 92 70 00 www.dexia-ma.com
Dexia Partenaires France 2, rue de Messine F-75008 Paris Tel.: (33) 1 40 76 03 74 Fax: (33) 1 40 76 03 71
Dexia Prévoyance 3, avenue Claude Guillemin Site BRGM F-45100 Orléans Tel.: (33) 2 38 64 39 80 Fax: (33) 2 38 64 33 68
[email protected]
Dexia Private Bank Jersey PO Box 12 2-6 Church Street St Helier, Jersey JE4 9NE Tel.: (44) 1534 83 44 00 Fax: (44) 1534 83 44 11 www.dexia-privatebank.je
Dexia Private Bank Switzerland Beethovenstrasse, 48 CH-8039 Zürich Tel.: (41) 1 286 92 92 Fax: (41) 1 201 14 71 www.dexia.ch
Dexia Public Finance Bank Shackleton House 4 Battle Bridge Lane UK-London SE1 2RB Tel.: (44) 20 7378 7757 Fax: (44) 20 7378 7188 www.uk-dexia.com
Dexia Public Finance Norden Box 7573 Engelbrektsplan 2 S-103 93 Stockholm Tel.: (46) 8 407 57 00 Fax: (46) 8 407 57 01
Dexia Sabadell Banco Local Paseo de las Doce Estrellas, 4 Campo de las Naciones E-28042 Madrid Tel.: (34) 91 721 33 10 Fax: (34) 91 721 33 20 www.dexiasabadell.es
Dexia Securities France 112, avenue Kléber F-75116 Paris Tel.: (33) 1 56 28 52 00 Fax: (33) 1 56 28 52 90 www.dexia-securities.fr
Dexia Securities Services Beethovenstraat 300 PO Box 75666 NL-1070 AR Amsterdam Tel.: (31) 20 348 5000 Fax: (31) 20 348 7576 www.dexiafundservices.com
Dexia Securities USA 747 Third Avenue, 22nd floor New York, NY 10017 USA Tel.: (1) 212 3760 130 Fax: (1) 212 3760 139
Dexia Sofaxis Route de Creton F-18100 Vasselay Tel.: (33) 2 48 48 10 10 Fax: (33) 2 48 48 10 11 www.sofaxis.com
Dexia Trust Services Hong Kong 51/F, Central Plaza 18 Harbour Road Wanchai, Hong Kong Tel.: (852) 2978 5656 Fax: (852) 2845 0390 www.dexiafundservices.com
Dexia Trust Services Singapore 9 Raffles Place #42-01 Republic Plaza Singapore 048619 Tel.: (65) 64 35 33 36 Fax: (65) 65 36 02 19 www.dexiafundservices.com
Dexia Woonkredieten Maatschappelijke zetel Pachecolaan 44 B-1000 Brussel Exploitatiezetels • Chaussée de Dinant 1033 B-5100 Wépion Tel.: (32) 81 46 82 11 Fax: (32) 81 46 05 55 • H. Consciencestraat 6 B-8800 Roeselare Tel.: (32) 51 23 21 11 Fax: (32) 51 23 21 45
DVV Verzekeringen Livingstonelaan 6 B-1000 Brussel Tel.: (32) 2 286 61 11 Fax: (32) 2 286 15 15 www.dvvlap.be
Ely Fund Managers (Holdings) Shackleton House Hay’s Galleria 4 Battle Bridge Lane UK-London SE1 2 GZ Tel.: (44) 20 7556 2500 Fax: (44) 20 7556 3055 www.ely.uk.com
130_131
Dexia_in de wereld
Eural
Financière Centuria
WTC Toren 1 Koning Albert II-laan 30 bus 37 B-1000 Brussel Tel.: (32) 2 204 39 99 Fax: (32) 2 204 38 00 www.eural.be
203, rue du Faubourg SaintHonoré F-75008 Paris Tel.: (33) 1 44 86 80 22 Fax: (33) 1 40 06 62 87 www.centuria.fr
Experta Corporate and Trust Services
First European Transfer Agent
180, rue des Aubépines L-1145 Luxembourg Tel.: (352) 26 92 55 2263 Fax: (352) 26 92 55 3366 www.experta.lu
5, rue Thomas Edison L-1445 Strassen Tel.: (352) 25 47 01 - 1 Fax: (352) 25 47 01 - 9500 www.dexiafundservices.com
Livingstonelaan 6 B-1000 Brussel Tel.: (32) 2 286 63 27 Fax: (32) 2 284 74 76
Experta (Suisse)
Floral
Steinengraben, 22 CH-4002 Basel Tel.: (41) 61 285 17 17 Fax: (41) 61 285 17 77 www.experta.ch
7 à 11, quai André Citroën F-75015 Paris Tel.: (33) 1 43 92 78 34 Fax: (33) 1 43 92 70 57
180, rue des Aubépines L-1145 Luxembourg Tel.: (352) 4590-3309 Fax: (352) 4590-4792
Experta Trust Services Jersey PO Box 300 2-6 Church Street St Helier, Jersey JE4 8YL Tel.: (44) 1534 83 44 44 Fax : (44) 1534 83 44 55 www.experta.je
Experta Trust Company (Bahamas) Limited Trade Winds Building, 4th Floor Bay Street PO Box N-10697 Nassau, Bahamas Tel.: (1) 242 325 0922 Fax: (1) 242 325 0911 www.experta.bs
Fidexis Liefdadigheidsstraat 15 B-1210 Brussel Tel.: (32) 2 209 02 30 Fax: (32) 2 209 02 37
Financial Security Assurance 350 Park Avenue New York, NY 10022 USA Tel.: (1) 212 826 0100 Fax: (1) 212 688 3101 www.fsa.com
Dexia_ Jaarverslag 2004
Popular Banca Privada Popular Gestion Privada Juan Ignacio Luca de Tena 11 E-28027 Madrid Tel.: (34) 914 18 93 00 Fax: (34) 914 18 93 28 www.popularbancaprivada.es
Sepia
SISL
Kommunalkredit Austria
Société Luxembourgeoise de Leasing BIL Lease
Türkenstraße 9 A-1092 Wien Tel.: (43) 1 31 6 31 0 Fax: (43) 1 31 6 31 503 www.kommunalkredit.at
14-16, avenue Pasteur L-2310 Luxembourg Tel.: (352) 22 77 33 1 Fax: (352) 22 77 44 www.dexia-bil.lu
Kommunalkredit Dexia Asset Management
Sogama Crédit associatif
Türkenstraße 9 A-1092 Wien Tel.: (43) 1 31 6 31 0 Fax: (43) 1 31 6 31 503 www.kdam.at
75, rue Saint-Lazare F-75009 Paris Tel.: (33) 1 42 80 42 24 Fax: (33) 1 42 81 42 98
Logins Generaal De Wittelaan 17 bus 32 B-2800 Mechelen
Otzar Hashilton Hamekomi (OSM) 3, Heftman Street 64737 Tel-Aviv Israël Tel.: (972) 3 695 7211 5 Fax: (972) 3 691 9503
Parfibank Regentlaan 40 B-1000 Brussel Tel.: (32) 2 513 90 20 Fax: (32) 2 512 73 20 www.parfibank.be
Van Lieshout & Partners Maliebaan 45 PO Box 13224 NL-3507 LE Utrecht Tel.: (31) 30 23 45 432 Fax: (31) 30 23 45 400 www.vanlieshout-en-partners.nl
WGH Informatique Avenue de l’Expansion 7 B-4432 Ans Tel.: (32) 4 246 10 46 Fax: (32) 4 246 03 03 www.wgh.be