Huishoudkunde in de 21 ste eeuw Lifestyle-coaching in onderwijs Leven en wonen faciliteren

Huishoudkunde in ste de 21 eeuw Lifestyle-coaching in onderwijs Leven en wonen faciliteren Onderwijs als ontwerpwetenschap (Martin Valcke)

De essentie

Onderwijs moet niet voorbereiden op het leven.

Het is het leven zelf! 26/06/2012

Ingrid Molein - DPB Gent - Personenzorg

2

Wat roept dit beeld bij jullie op? • http://www.roche-bobois.com/#/frfr/collections/les-contemporains

26/06/2012


3

Kennen jullie de betekenis van volgende woorden? • Stakeholders

• Cupcake

• Wrap

• Whoopie

• Flashmob

• Foodpairing

• Pop-up-store

• Customizing

• Sharing

• Storytelling

Individueel Duo-overleg Met tekst

26/06/2012


4

Flandres District of Creativity The Future Summit Vlaanderen in actie VIA TED: ideas worth spreading • “Onze maatschappij was vroeger industrieel georiënteerd, daarna werd ze een dream society vol ervaringen, nu draait alles rond creativiteit en innovatie.” (Malcolm Gladwell)

• Opdracht: trendwatching rapid cognition 26/06/2012


5

Vroeger • Vroeger: convergente intelligentie: juiste antwoorden op gesloten vragen – Zijn toetsvragen eerder quiz-vragen? Fout bezig

• Vroeger: ideologie – religie bepalend voor denkwijzen – inzichten cfr. cultuur-christelijk mensbeeld/voedselwetten/… • Vroeger: http://actualiteit.org/forums/showthread.php?t =23045 26/06/2012


6

26/06/2012

Ingrid Molein - DPB Gent Personenzorg

7

En nu • Nu: divergente intelligentie: interessante antwoorden op open vragen • Nu: wetenschappelijke geletterdheid nodig – veel meer mensen dan vroeger op de hoogte van wetenschap ….

26/06/2012


8

Secundair Onderwijs

Heden en toekomst

• Een wereld van meningen en een dictatuur van kernachtige samenvattingen/boodschappen (reclame, blogs,…), pro-contra/zwart-wit standpunten • Een veelheid van keuzemogelijkheden • Infobesitas: van boekdrukkunst naar 3Dboekgroeikunst (Jef Staes) • Globalisering – de wereld mijn dorp – vb. ingrediënten uit de wereldkeuken, ecologische voetafdruk,…. 26/06/2012


9

Immaterieel erfgoed • Voorbeeld: het Nederlandse Sint Nicolaas Genootschap wil het sinterklaasfeest volgend jaar op de nationale erfgoedlijst krijgen en in samenwerking met België ook op de werelderfgoedlijst. Daarmee zou het beschermd zijn en kan het niet zomaar van de ene op de andere dag worden veranderd…. » En toen kwam De Sint langs met iets lekkers…. – koffiepauze » Cfr. Sint-Vincentiusschool Melle verwelkomt milieubewuste Sint (elektrische auto) 26/06/2012


10

vervolg • Feesten • Speciale herdenkingen: feiten en mensen • Open monumentendag – Zondag 8 september 2012 – Thema: woord – muziek – beeld Erfgoeddagen (april) Week van de smaak (november)

26/06/2012


11

Onderwijs versus voorbereiding arbeidsmarkt • beginnend beroepsuitoefenaar: wishfull thinking – Ik ontvang geen fouten: hoe herkennen? – Ik maak geen fouten: hoe erkennen? – Ik geef geen fouten door: hoe vermijden? → op basis van kwaliteitseisen, criteria, normen, wensen-verwachtingen doelgroepen,….

• In onderwijs: leren uit fouten, groeien in competenties, …. → Leren kwaliteitsbewust handelen → Leerplan: handvat, geen handrem…. 26/06/2012


12

Didactische principes GAS-principe

OVURR-strategie

Oriënteren

Globaal

Voorbereiden Uitvoeren

Analyse

Synthese

26/06/2012

Rapporteren

Reflecteren


13

Lifestyle-coaching • Regie over uw eigen leven • PZ: anderen helpen die de regie over hun eigen leven hebben en wensen te behouden “zorgproces: onderhandelde zorg als respectvolle zorg in dialoog”

26/06/2012


14

Holistische mensvisie • Lichamelijk, psychisch, sociaal, geestelijk – voortdurende beïnvloeding • Functies zijn te onderscheiden niet te scheiden • Uniek – eigen variërend behoeftepatroon • Vb. BMI, energetische waarde - voedingsaanbeveling

26/06/2012


15

Ik en de ander holistische mensvisie Lichamelijk

psychisch

Holistisch Emancipatorisch Dynamisch

Communicatie

sociaal

Lichamelijk

communicatie

samenwerken

psychisch

Holistisch Emancipatorisch Dynamisch

sociaal

(ped)agogisch handelen zorgend handelen Existentieel

26/06/2012

Gebruiker: zorgverlener – zorgvrager opvoeder – kind leraar – leerling producent – consument … Ingrid Molein - DPB Gent - Personenzorg

Existentieel

16

Emancipatorisch: gelijkwaardigheid in de relatie (G7)

26/06/2012


17

G7 zelfbeschikking - verantwoordelijk Gebruiker: van onderwijs: leerling-leraar, van zorg: zorgvrager– zorgverlener, van dienstverlening: klant/consumentverkoper/producent van ….

Gebruiker

Geslacht gender

Generatie

Geld & goed

Gelijkwaardigheid in de relatie

Geloof – godsdienst

26/06/2012


Geaardheid

Gebrek– beperking

18

Individu versus samenleving • • • •

Participatie Emancipatie Solidariteit Burgerzin – Neem het niet = indignez-vous – Doe er iets aan = engagez-vous

26/06/2012


19

• “Als oude vrouw heb je de keuze tussen onzichtbaar worden of excentriek” (Ruth Jacobs) • “Het leven is alleen achterwaarts te begrijpen maar moet voorwaarts geleefd worden” (S. Kierkegaard)

26/06/2012


20

Diversiteit, een realiteit!

26/06/2012


21

1. Voeding - maaltijdzorg • Vertrekken vanuit de kwaliteitszorg met hoofdzakelijk nadruk op handelen – Respectvol – Hygiënisch – Methodisch – Veilig – Ergonomisch – Energiezuinig - milieubewust – duurzaam – Economisch 26/06/2012


22

“Een lange lente leven” De kunst van evenwichtige voeding versus kookkunst • Met verstand en toch plezierig op zoek naar een evenwichtiger en fitter voedingspatroon • ‘Maat’ kunnen houden • Dieetleer: van het Grieks “diaita’ = levenskunst • Goede levenshygïëne (A. Paré) • Levenskunst zonder schuldgevoelens (Marie-France Six) • Variatie en nieuwe eetwaren durven proberen 26/06/2012


23

Hoge gezondheidsraad • Aanbevelingen • Stakeholders: wetenschappelijke instellingen, onderwijs, producenten, mutualiteiten, nubel, … • http://www.health.belgium.be/eportal/Myhe alth/index.htm

26/06/2012


24

5 M’s naar de Mens

Milieu

Materieel

Materiaal

• Kwaliteitseisen vanuit AD1: kwaliteitsvol handelen: als basis voor kwaliteitsvolle zorg- en dienstverlening

Methode 26/06/2012


25

AD1 = fundament Kwaliteitsvol handelen Economisch

Hygiënisch

Duurzaam

Ergonomisch

Veilig

Respect 26/06/2012


26

Contexten variëren Hygiëne

Veilig

Respect

Economisch

Duurzaam

Methodisch 26/06/2012


27

Kwaliteitspijl PROCESKWALITEIT PRODUCTKWALITEIT

Methodisch ok/niet ok Ik heb de opdracht begrepen? ja/nee Ik heb gehandeld volgens de werkfiche? ja/nee Ik heb aan een vlot tempo gewerkt? ja/nee

Economisch en milieubewust ok/niet ok

Veilig en hygiënisch ok/niet ok

Ik was zuinig met energie? ja/nee Ik was zuinig met water? ja/nee Ik was zuinig met producten? ja/nee (Ik sorteerde het afval? ja/nee) hier niet van toepassing)

Ik heb de veiligheidsinstructies opgevolgd? ja/nee Ik heb het onderhoud hygiënisch uitgevoerd? bvb. etensresten verwijderd,? ja/nee

Kwaliteitseisen Vetvrij, geen onzuiverheden Geen zeepresten Droog

Respectvol ok/niet ok

Ergonomisch ok/niet ok

Ik kon omgaan met feedback van anderen? ja/nee Ik respecteerde het gebruikte materiaal en plaatste het terug zoals het hoort? ja/nee Ik reageerde beleefd tegen leraar en medeleerlingen? ja/nee

Ik hield een rechte rug aan? ja/nee Ik had een efficiënte werkpostschikking? ja/nee

Noteer 1 tip waar je de volgende keer moet op letten: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

26/06/2012


28

Benoemen zoals benoemd wordt • Gebruiker – zorgvrager – klant – consument – burger - …. • Ingrediënten • Schoonmaakmiddelen, voedingsmiddelen, levensmiddelen, geneesmiddelen,… • Producten • Benodigdheden • Gereedschappen • Apparatuur – machines • … 26/06/2012


29

26/06/2012


30

de hongerigen spijzen, de dorstigen laven • Koken om te koken voorgoed voorbij. • evenwichtige voeding • voedingsaanbevelingen • aangepast: leeftijdsfase, wensen en voorkeuren, budget,… 26/06/2012


31

referentiekaders • Werken met referentiekaders: – Hoeveel kcal nodig voor de ‘gemiddelde’ vrouw? – Voor de ‘gemiddelde’ man? – Hoeveel kcal levert een appel? En 1 kg vet? – Budgetteren: hoeveel nettowedde gemiddelde Belg? – Meten is weten: hoeveel ha in een voetbalveld? Hoeveel m2 is een deur, een gemiddelde toiletruimte? 26/06/2012


32

voeding in PZ • Voeding om te voeden: 11 miljoen inwoners drie maal per dag voeding nodig…. – Zelf bereiden, half-fabrikaten, kant-en klaarvoeding, bedrijfsrestaurants, klein-horeca,… Signalen – adviezen HGR → gezondheid! Onderwijs: sensibilisering → actieve voedingsdriehoek • Voeding als evenement: gastronomie, feestmaaltijd, belevingseconomie – eerder voor studierichtingen in studiegebied Voeding • In PZ: als gelegenheidsonthaal: richtlijn FAVV 26/06/2012


33

Trends: een les is een verhaal • Culinaire workshops, animatie, initiaties • Hip op grootmoeders wijze, vergeten groenten, seizoenen, vegetarisch nieuwe stijl, ethisch, exotisch, verrassende smaken, comfort food… • Hoog-technologie – nostalgie/traditie • Vooruit kijken en achteruit blikken • Local – global (fairtrade,…) • “make believe” (sony) 26/06/2012


34

trends • Heimatreflex: oerdegelijke recepten grootmoeders keuken met moderne toets: erfgoed-traditie-evergreens-… • Gebruiksvriendelijk voedingsadvies: focus op voedingsmiddelen en voedingspatronen, minder vanuit voedingsstoffen

26/06/2012


35

Aan tafel

26/06/2012


36

Moet het nog gezegd…

Mijnvoedingsplan.be Happybody.be

Vigez.be

26/06/2012


37

Zich oriënteren op de opdracht 4 steeds terugkomende aspecten

26/06/2012


38

Koken = fluitje van een cent • Voeding rauw verwerken • Voeding garen – alle bereidingstechnieken onder te brengen in 2 à 3 systemen – Garen in vocht: blancheren, pocheren, koken, inkoken, stomen, microgolf,… – Garen in vet: bakken, braden, frituren, stoven,… – Combinatie van beide 26/06/2012


39

Eigentijdse technieken • Microgolfoven: zoveel meer dan ontdooien en opwarmen ook kooktoestel: pudding, vis, groenten…. voor kleine porties… • Stoomkoken… • Wokken… • Ovenschotels… • “Bistronomie”; slowfood - fastfood

26/06/2012


40

Basiskennis = ? • Vergelijkend onderzoek: vbn. – Verschillende groenten verschillend snijden en bereiden: gaartijden, kleur, smaak… vergelijken – Eenvoudige pudding/saus met verschillende bindmiddelen – Soorten gehakt: textuur, vetgehalte,…

26/06/2012


41

26/06/2012


42

26/06/2012


43

Experimenteel bereiden

http://conceptcartoons.classy.be/ 26/06/2012


44

Smaak • Garen in vocht en/of vet: voor- en nadelen • Vet is echte smaakdrager • Vocht: smaak lost er in op, veel smaakgevende bestanddelen en smaakversterkende stoffen zoals zout, suiker, kruiden, alcohol,… toevoegen, inkoken,…

26/06/2012


45

Scheidingsprincipes voeding = kritieke controlepunten. Zitten vervat in de voedingsmiddelenwetgeving alle HACCP-regels zijn hierop gebaseerd: kruisbesmetting tegengaan 26/06/2012


46

HACCP = gevaren erkennen/herkennen kritieke punten onder controle houden • Warm-koud • Vuil-proper • Nat-droog • Scheiden in tijd en in ruimte 26/06/2012


47

Groei M.-O. verminderen

Koud

Proper 26/06/2012

Droog


48

Groei M.-O. vermeerderen

Warm Vuil 26/06/2012

Nat


49

En dit in alle fasen van de voedselbehandeling • Bestelling, ontvangst, opslag, voorbereiding, bereiding, bewaring, proportionering, verpakking, bediening, nazorg,… • Slaan zowel op factoren: mens, grondstoffen en materialen, werkplaatsen en ruimtes, infrastructuur, management,…. • Opdracht: klasseer volgende regels i.v.m. voedingsmiddelenveiligheid volgens de bovenvermelde scheidingsprincipes 26/06/2012


50

GMP’s en GHP’s Goede manieren van produceren Goede hygiëne praktijken • • • • •

Temperatuursbeheersing Autocontrolesysteem (ACS) Traceerbaarheid: dus etikettering Ongediertebestrijding Reinigingen en ontsmetten

26/06/2012


51

Beslissen = weten waarom wat te kiezen

Beslissingsboom = soort stappenplan = risico-analyse 26/06/2012


52

Probleemoplossend denken stimuleren • Simulaties/probleemstellingen inbouwen – Slechts enkele ingrediënten voorradig – Slechts 2 liter water voorhanden – Budget uitrekenen eenvoudige maaltijd, volgende keer met 10€ minder bereiden: inleveren op hoeveelheden, inleveren op ingrediënten, prijsvergelijken winkels/producten,… – Afwerkingen en bordschikkingen aanpassen,… 26/06/2012


53

• Leren winkelen belangrijker dan leren koken: uitspraak van iemand in armoede

26/06/2012


54

websites • Zie diocesane mededelingen december en volgende maanden • N:\Websites personenzorg\websites voeding.docx

26/06/2012


55

2. Interieur - leefruimtes • www.iliv.be • N:\verzorging 2012\iliv_trendreport_NL_ISSUU[1].pdf • Wat maakt van een huis een thuis? • Woonzorg: woonzorgcentra – gezinszorg • Aankleding – sfeerschepping – thematisch • 4 verschillende generaties 26/06/2012


56

Staying home is the new going out • Interieurs zijn de spiegels van de ziel en van de samenleving • Samenhuizen – het nieuwe wonen • Woning = 3 onderdelen (Kurt Rigolle)

– 1: architectuur: vloeren, wanden, ramen,… – 2: meubilair: kasten, tafels, stoelen, verlichting… – 3: decoratie: gordijnen, beddengoed, accenten…

26/06/2012


57

• Simulatie-opdrachten a.d.h.v. fotomateriaal van verschillende interieurs • Materialen: “Interieurbijbel” • Opleiding prof. schoonmaak VDAB • DVD: chemische warboel? Zo schoongemaakt Arteveldehs Gent

26/06/2012


58

Slimme woning • • • • • • •

Beeldschermen Robots en domotica Zoneverwarming Lichtbehang E-textiel Energiezuinige machines met codetaal Sensoren: vloertapijten – vallen – alarm slaan

26/06/2012


59

3. Linnen • Linnenlijst: lln krijgen linnenlijst en moeten dit in de loop van het schooljaar afwerken…. • Gezinswas van en aan elkaar uitwisselen…. • Linnenkast: verschillende kledingstukken en textiel i.p.v. naar de textielcontainer verzamelen in kleerkastje in het zlw-lokaal…. • Sociale org. tegen armoede: helpen met linnen/spullen (speelgoed,…), beddengoed,… weggeefbaar te maken (moeders voor moeders,…)…. 26/06/2012


60

26/06/2012


61

Sinner-cirkel = reinigingscirkel • Hoeveel tijd neemt be- of inwerking in beslag? • Hoeveel tijd heb ik?

Tijd

Chemie • Met of zonder water? • Met producten? Welke? Vuilheidsgraad, milieu, veiligheid,… • Zuurgraad, pH 26/06/2012

Temperatuur

Mechanische actie


• Op welke t°? • vuilheidsgraad, hygiëne, energie, wasprogramma, ,…

• Voer ik manueel uit? • Kan ik gebruik maken van een machine? • Oppervlak, grondstof?

62

4. Sfeer maken – decoratie • Handvaardigheidstechnieken enkel nog in functie van doelstelling AD7.16 • Plaatsen in historiek: zuinige en noodzakelijke goede-huismoeder-activiteiten verworden tot hobby-ïsme; huisvlijt • In ruimer maatschappelijk kader: – Cfr. Breien voor Kyoto, Breien voor schippers, wooligans,… 26/06/2012


63

26/06/2012


64

Creatief denken stimuleren • Creatief handelen ≠ creatief denken

• Actualiteit hanteren • Out-of-the-box-denken 26/06/2012


65

• 2 domeinen nodig in de toekomst: innovatie en creativiteit, en gezonder leren nadenken over risico’s nemen

26/06/2012


66

26/06/2012


67

26/06/2012


68

Oud maar niet Out

http://www.youtube.com/watch?v=kW6jpa5Ldfc

26/06/2012


69

• Oudste computergebruiker is 100 Daniël Merlevede, de man uit Drongen die nog niet zo lang geleden in de belangstelling kwam omdat hij één van de oudste computergebruikers van het land zou zijn, is 100 en vierde dat met de familie. 'Ik ben dankbaar dat jullie hier allemaal zijn. Laat ons iets drinken op jullie toekomst, want die van mij, die zal normaal gezien verleden tijd zijn, zo ligt het toch in de bestemming van de mens', sprak hij zijn familieleden toe op de viering. 26/06/2012


70

Generaties en hun dresscode • Cfr. Wit hemd – col en plastron • Wat zijn dé modemissers op de werkvloer? o o o o o o o o o o

26/06/2012

Diep decolleté UGG’s en slippers Zichtbaar ondergoed Overdreven sieraden Overduidelijke nepgebruinde huid Slordige en vieze kleding Piercings Korte broek en rok Tanktops Ongestreken hemden Bron: jobat.be


71

Lifestyle • Anders voor verschillende generaties • Weerspiegelt zich in levenswijze, woning, voeding,… 26/06/2012


72

BELANG VAN HET REFLECTEREN Een opleidingsmodel dat eenzijdig de nadruk zou leggen op theorie van buitenaf, of dat oplossingen aanbiedt in de zin van “recepten”, is een model dat niet beantwoordt aan de steeds weer veranderende omstandigheden waarin het onderwijs opereert. Leerlingen die de opleiding verlaten dienen over metacognitieve vaardigheden en een grondhouding te beschikken om het eigen handelen in vraag te stellen en zelfstandig antwoorden te vinden op nieuwe vragen die onvermijdelijk zullen opduiken in de toekomstige praktijk. De kennis en vaardigheden die in de opleiding zijn ontwikkeld dienen immers steeds bevraagd vanuit de specifieke context waarin iemand functioneert. 26/06/2012


73

• N:\VV2010\evaluatie en reflectie TISCA\Zelfreflectie VV.docx • N:\VV2010\evaluatie en reflectie TISCA\Peerreflectie VV over je teamgenoot.docx

26/06/2012


74

Onderwijskunde ontwerpkunde • Ontwerpen van leeractiviteiten

26/06/2012


75

26/06/2012


76

Opdracht: • Creëer een simulatie (cfr. moodbord) • formuleer een opdracht met criteria die zal voorgelegd worden aan jullie leraren en waarmee zij aan de slag moeten om een leergeheel uit te werken – Criteria: • Combinatie van AD’s VV • Vanuit de doelen leerplan VV • Gecombineerd met min. 3 artikels uit de actualiteit 26/06/2012


77

Didactische aanpak → stimuleren – Vanuit combinatie van doelen! – Zelfwerkzaamheid: activerende werkvormen – Begeleide zelfstandigheid – Keuzevaardigheid – Kritische zin – Normen – waarden – criteria - ….

26/06/2012


78

KWALITEITSBEWUST HANDELEN : stappenplan voor leerlingen Opdracht :

Informeer

1 Wat? 2 Voor wie? Doelgroep : wensen en noden 3 Van waaruit? 4 Door wie? 5 Waar? 6 Hoe? Methode 7 Waarmee? Materialen/ benodigdheden

Plan

Aan de hand van een werkmodel

Voer uit

Volgens planning

Evalueer Volgens evaluatiecriteria! Hoe en wat ga je bijsturen?

Afspraken maken

Doorheen alle stappen handel je KWALITEITSBEWUST en hou je dus rekening met volgende (evaluatie)criteria -

26/06/2012


79

Reflecteren

Kijkwijzer : KWALITEITSBEWUST HANDELEN

vi… … …

Visie Context / doelgroep

Methodisch handelen= stappenplan

…

Economisch handelen

Ergonomisch handelen

…

Hygiënisch handelen

Respectvol handelen

KWALITEITSBEWUST HANDELEN/ opdracht

Milieubewust handelen

Observeren Registreren

…

Veilig handelen

…

…

2de graad VV

26/06/2012


80

Laat je inspireren! En plak er pas daarna een uitnodigende en motiverende titel op.

• Art of taste: wanneer kunst en lekker eten elkaar ontmoeten • Food en feelgood • ikookikookikook • Z-in-op-voeding • Home made • Het product is de ster • Huisrestaurant • Dessertentheater • Kookduel • AceSoir • Comme chez moi 26/06/2012


81

• Jonge makers-denkers-dromers • Terug naar de toekomst • http://prezi.com/ykr3amrel_iu/voeding-voormiddelbaar-onderwijs/. Voeding voor Middelbaar Onderwijs Marijn Brouckaert on 28 February 2012

Een inspiratiemuur voor leerkrachten en leerlingen. Ga op vrije ontdekkingstocht in dit overzicht online games, tools, interessante sites, beeldbanken, etc. Projecteerbaar! 26/06/2012


82

• Wie niets wil leren van anderen, ontwikkelt/evolueert niet meer; en dat heeft niets te maken met leeftijd, cultuur of sociale status (Arne Quinze) • Alles is mogelijk, je moet er alleen in geloven! • 2 domeinen nodig in de toekomst: innovatie en creativiteit, en gezonder leren nadenken over risico’s nemen 26/06/2012


83

STAR-methode

26/06/2012


84

26/06/2012


85

U verdient een ster!

26/06/2012


86

26/06/2012


87

Huishoudkunde in de 21 ste eeuw Lifestyle-coaching in onderwijs Leven en wonen faciliteren

Recommend Documents