Financieel jaarverslag 2006
Kerncijfers 2006 (in miljoenen euro’s) 2006
2005
Exploitatie Bedrijfsopbrengsten Bedrijfslasten Bedrijfsresultaat Resultaat na belastingen
1 .260 – 1 .229 31 0
1 .197 – 1 .190 7 0
Vermogen1 Balanstotaal Eigen vermogen Langlopende schulden
13 .124 141 2 .106
9 .230 105 2 .179
Activa1 Materiële vaste activa Jaarafschrijvingen Bruto-investeringen Investeringsbijdragen
11 .082 265 875 743
7 .355 221 563 412
1 Vergelijkende cijfers 2005 zijn niet aangepast voor de Betuweroute (zie hiervoor toelichting Materiële vaste activa).
(in absolute aantallen)
Financieel jaarverslag ProRail 2006
2
2006
2005
Medewerkers Aantal medewerkers (gemiddeld) Aantal fte’s (gemiddeld)
2 .651 2 .508
2 .706 2 .559
Kwantiteiten Netlengte in exploitatie (in km) waarvan enkelsporig waarvan meersporig Netlengte geëlektrificeerd
2 .7762 926 1 .850 2 .028
2 .813 926 1 .887 2 .066
Totale spoorlengte (in km) waarvan vervangen in boekjaar
6 .517 114
6 .589 94
Wissels waarvan vervangen in boekjaar
8 .280 123
8 .333 190
Overwegen waarvan beveiligd
2 .716 2 .049
2 .760 2 .076
Seinen
9 .825
10 .017
Stations Stationsoppervlakte (in duizenden m2)
3763 1 .4094
389 1 .427
Beweegbare bruggen Tunnels 2 Daling van het aantal km’s door overdracht RandstadRail. 3 Het aantal stations is in 2006 afgenomen door overdracht RandstadRail met totaal 20 stations, t.o.v. een oplevering van 7 nieuwe stations. 4 De stationsoppervlakte is in 2006 afgenomen door overdracht RandstadRail met totaal 32.000 m2, t.o.v. een toename van 14.000 m2 m.b.t. de nieuwe stations.
86 6
86 6
Financieel jaarverslag 2006
Financieel jaarverslag ProRail 2006 4
Inhoud Kerncijfers 2006 Verslagen Verslag van de Raad van Bestuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 Financiële resultaten 2006 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 Bericht van de Raad van Commissarissen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 Personalia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 Jaarrekening 2006 Balans per 31 december 2006 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Exploitatierekening 2006 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kasstroomoverzicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Toelichting op balans en exploitatierekening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Niet in de balans opgenomen verplichtingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
27 28 29 30 52
Overige gegevens Resultaatbestemming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56 Accountantsverklaring . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57
Financieel jaarverslag ProRail 2006
5
Financieel jaarverslag ProRail 2006
Verslag van de Raad van Bestuur
6
De Nederlandse maatschappij is sterk afhankelijk van een goed functionerend spoorsysteem. Dagelijks reizen circa 1,2 miljoen mensen met de trein en worden 100.000 ton goederen vervoerd. ProRail houdt Nederland mobiel, nu en straks!
In dit verslag geven wij een overzicht van de belangrijkste prestaties gedurende 2006 . Voor een totaaloverzicht van de activiteiten, de kwaliteit van onze diensten en de wijze waarop wij werken aan professionalisering, verwijzen wij u graag naar het Jaarbericht ProRail 2006 dat naast dit Financieel jaarverslag 2006 is uitgebracht .
Taken en verantwoordelijkheden ProRail opereert vanuit een publieke taak en verantwoordelijkheid ten behoeve van de personen- en goederenvervoerders op het spoorwegnet . ProRail werkt in opdracht van spoorwegvervoerders, het Ministerie van Verkeer en Waterstaat en derden, zoals gemeenten en provincies . ProRail acteert voor en in het midden van de Nederlandse samenleving . ProRail voert in hoofdzaak de volgende kernactiviteiten uit: • managen van de capaciteit op het spoornet; • aanbieden van veilige treinpaden aan vervoerders; • leveren van informatie voor reizigers; • aanleggen van spoorwegen en bouwen van stations; • beheren en onderhouden van het bestaande spoornet; • beheren van stations en transfervoorzieningen .
en ProRail hun onderlinge verantwoordelijkheden en prestaties vast . Jaarlijks stelt ProRail een Beheerplan op dat invulling geeft aan de Beheerconcessie . Daarnaast spreekt ProRail hierin af welke prestaties tegen welke prijs ProRail de komende jaren gaat leveren . Het Beheerplan beschrijft de maatregelen die ProRail neemt om te waarborgen dat deze prestaties worden behaald . In het Beheerplan 2007 is de focus erop gericht dat ProRail de relatie met vervoerders en andere stakeholders intensiever en professioneler gaat invullen, doordat de vervoerders en andere stakeholders in 2007 een vast aanspreekpunt binnen ProRail hebben .
Veiligheid De Nederlandse spoorweginfrastructuur is één van de veiligste binnen Europa . In de afgelopen periode is ProRail echter geconfronteerd met een aantal ernstige incidenten (onder andere ontsporingen als gevolg van spoorspattingen6) . Het aantal incidenten in een relatief korte tijd en de aard van de incidenten heeft ProRail aanleiding gegeven te onderzoeken of dit op zichzelf staande incidenten zijn of dat er een zekere samenhang bestaat tussen de oorzaken van de incidenten . Wij hebben daarbij ons veiligheidsbeleid verder geïntensiveerd om te voorkomen dat
Figuur 1. Concessiestelsel5
Per 1 januari 2005 zijn de Spoorwegwet en de Concessiewet van kracht geworden . Het concessiestelsel vormt een driehoek: het Rijk verleent vervoerconcessies aan vervoerders (waaronder de NS) en een Beheerconcessie aan ProRail (tot 2015) . ProRail en vervoerders spreken in de toegangsovereenkomsten met elkaar af welke prestaties tegen welke prijs worden geleverd . Zo leggen vervoerders
ProRail
Beheerconcessie/ Beheerplan
Toegangsovereenkomsten
Toezichthouders NMa*/IVW**
EU Rijksoverheid
5 * NMa: Nederlandse Mededingingsautoriteit ** IVW: Inspectie Verkeer en Waterstaat 6 Spoorspattingen: het verschijnsel dat door hoge temperaturen het spoor in de lengte uitzet en door de hoge spanning uit het lood raakt met knikken en bochten tot gevolg.
Vervoerders
Vervoerconcessie/ Vervoerplan
Financieel jaarverslag ProRail 2006
7
Spoorwegwet en Concessiewet
een mogelijke samenhang zich kan ontwikkelen tot een veiligheidsrisico . Daarnaast bestond de behoefte om meer focus en samenhang aan te brengen in reeds uiteengezette maatregelen .
noeg alle met het Ministerie van Verkeer en Waterstaat afgesproken resultaten zijn behaald . Onderstaand zijn de belangrijkste ontwikkelingen weergegeven . 1 Klanttevredenheid
In dit kader is in 2006 een belangrijke aanvullende stap gezet in de vorm van de Veiligheidsagenda 2007-2008 die in november jl . aan de Minister is aangeboden . In deze agenda zijn vier speerpunten benoemd: 1 veiligheid in de keten; 2 intensiever risicomanagement; 3 betere handhaving; 4 werkzaamheden vragen tijd . In de Veiligheidsagenda is een toelichting op deze speerpunten opgenomen en een selectie van mogelijke maatregelen . Vervolgens is de Veiligheidsagenda nader uitgewerkt in een concept-Veiligheidsprogramma . Maatregelen zijn per thema benoemd alsmede de verantwoordelijke manager en wanneer de betreffende maatregel moet zijn uitgevoerd . Begin 2007 wordt het Veiligheidsprogramma mede naar aanleiding van de resultaten uit gesprekken met IVW en Ministerie van Verkeer en Waterstaat en naar aanleiding van gesprekken met aannemers verder ingevuld . Ook nader onderzoek naar wenselijke verbeteringen in het veiligheidsmanagement in de komende maanden zal tot aanvulling van het Veiligheidsprogramma leiden .
Prestaties
Financieel jaarverslag ProRail 2006
8
ProRail heeft als doel optimale resultaten te leveren tegen een zo laag mogelijke prijs . De focus op prestaties komt tot uitdrukking in het ProRail dashboard . Aan de hand van het dashboard kan ProRail bepalen of de doelen ook daadwerkelijk worden gerealiseerd . De indicatoren van het dashboard zijn ook in de managementafspraken opgenomen . De prestatie-indicatoren van ProRail zijn in figuur 2 weergegeven . De resultaten op de kernprestaties laten over het jaar 2006 een positief beeld zien . Nage-
In 2006 heeft ProRail het imago- en klanttevredenheidsonderzoek uitgebreid met diepte-interviews onder haar stakeholders . De campagne gericht op het publiek is voortgezet en lijkt resultaten op te leveren . Het imago onder het publiek en de bekendheid van de activiteiten van ProRail zijn ten opzichte van 2005 verbeterd . Het rapportcijfer van het publiek is gestegen van 5,5 naar 6,0 . Uit het imago-onderzoek onder stakeholders blijkt nog geen verandering van de waardering voor ProRail . Het rapportcijfer blijft een 6,3 . 2 Beschikbaarheid
De beschikbaarheid is in 2006 wederom verbeterd . ProRail heeft, net als in voorgaande jaren, veel werk gemaakt van het terugdringen van de zogenoemde Treindienst Aantastende Onregelmatigheden (TAO’s) en het reduceren van de functie hersteltijd (FHT) . Het aantal storingsuren (het aantal uren dat de railinfrastructuur niet beschikbaar was als gevolg van storingen) is in 2006 dan ook lager (10 .868 uren) dan de vooraf afgesproken richtwaarde (13 .600 uren) en dan de realisatie in
Figuur 2. Prestatie-indicatoren ProRail
3 Beschikbaarheid
2 Bijsturing
7 Financiën
6 Veiligheid & Milieu
1 klanttevredenheid
4 Transfer
5 Benutting
3 Transfer
Het is in 2006 gelukt om samen met de vervoerders de sociale veiligheid en de reinheid op stations te verbeteren . Reizigers ervaren de inzet van camera’s en beheerste avondtoegang op de stations als positief . Dit aspect heeft tot gevolg dat de positieve klantbeleving van 54% hoger is dan de richtwaarde van 46% . De sociale veiligheid overdag scoort met 87% eveneens hoger dan de richtwaarde (84%) . Klantbeleving is een belangrijk meetpunt . Wat opvalt is dat onze objectieve metingen van reinheid niet altijd in overeenstemming zijn met de positieve trend in de klantbeleving . Dit is reden om komend jaar nog eens goed de achterliggende oorzaken te analyseren . 4 Bijsturing
De prestaties op het gebied van bijsturing en informatievoorziening (informatiepanelen op de stations en transfervoorzieningen) liggen binnen de afgesproken waarden (realisatie van 971 onregelmatigheden versus richtwaarde van 1 .000 onregelmatigheden) . Een nieuw monitoringsysteem is gestart . Met de informatie daaruit kunnen alle betrokken partijen hun processen gericht verbeteren, met als uiteindelijke doel verhoging van de punctualiteit . 5 Benutting
Op het gebied van de capaciteitsverdeling zijn er bij de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) geen geslaagde beroepen geweest, hetgeen wij als een maatstaf zien voor de transparante en niet-discriminerende verdeling . Met goederenvervoerders is voor 2007 een gebruiksvergoeding afgesproken .
6 Veiligheid
De negatieve ontwikkeling op arbeidsveiligheid (13% meer incidenten dan in 2005) en de vertraging in de afname van het aantal passages Stoptonend Sein (afname in 2009 met 50% ten opzichte van 2005) vereisen versterkte aandacht . Analyses zijn inmiddels gemaakt en de nodige acties zijn in gang gezet mede door het ontwikkelen van een Veiligheidsagenda . De veiligheid van reizigers, personeel en overweggebruikers (systeemveiligheid) is in 2006 (90%) verbeterd ten opzichte van 2005 (77%) . 7 Financiën
Het bedrijfsresultaat (vóór verwerking van de mutatie egalisatiereserve en belastingen) bedraagt dit jaar EUR 31 miljoen (2005: EUR 7 miljoen) . Dit resultaat is grotendeels opgebouwd uit een drietal grote componenten, te weten: • de met de Rijksoverheid afgesproken én behaalde generieke taakstelling 2006 (EUR + 11 miljoen) en aanbestedingsresultaten 2006 (EUR + 35 miljoen); • hogere financiële baten en overige bedrijfsopbrengsten ten opzichte van de verleende subsidiebeschikking 2006 (EUR + 20 miljoen) als gevolg van een fors saldo aan liquide middelen; • een dotatie aan de voorziening derdenwerken (EUR – 37 miljoen) om deze voorziening op een verantwoord peil te brengen . Ten tijde van de uitplaatsing in 1995 was deze voorziening ten onrechte afgeroomd, maar door de huidige bedrijfsvoering is dit probleem door ProRail opgelost binnen de eigen budgettaire mogelijkheden en vormt het geen belemmering voor invoering van het activaregister per 2008 .
7 Wanneer de invloed van de invoering van het nieuwe monitoringsproces en -systeem buiten beschouwing wordt gelaten.
9
Financieel jaarverslag ProRail 2006
20057 (12 .354 uren) . De gerealiseerde beschikbaarheid bedraagt 99,3% hetgeen hoger is dan de richtwaarde van 98,5% .
Outputsturing Het Ministerie van Verkeer en Waterstaat en ProRail hebben afgesproken om ProRail met ingang van 2008 te gaan sturen op output (prestaties) . Op deze datum moet ProRail in staat zijn om te opereren binnen de nieuwe - op outputsturing gebaseerde - kaders . Outputsturing is gedefinieerd als het sturen én gestuurd worden op de prestaties van ProRail, uitgedrukt in 7 prestatie-indicatoren, die samen het dashboard van ProRail vormen . Deze prestatie-indicatoren zijn afgeleid van de zorgtaken uit de Beheerconcessie . Het doel van outputsturing is dat ProRail met de vervoerders en het Ministerie van Verkeer en Waterstaat afspraken maakt over de te leveren prestaties en de daarbij behorende financiële middelen . De wijze waarop deze prestaties worden gerealiseerd is dan de verantwoordelijkheid van ProRail . Op dit moment werkt ProRail samen met het Ministerie van Verkeer en Waterstaat hard aan de voorbereiding van deze nieuwe setting . ProRail heeft in mei 2005 het programma outputsturing opgestart om op een gestructureerde en gecoördineerde wijze invulling te
geven aan de gestelde doelen (zie figuur 3) . Voorwaarde voor het realiseren van de doelen 1 en 2 is de realisatie van de doelen 4 en 5 . De doelen 3 en 6 vormen het fundament voor de overige 4 doelen . Voor deze 6 doelen is het ambitieniveau tot 2008 vastgesteld, evenals de inspanningen, die noodzakelijk zijn voor het realiseren van de doelen . Ook is aangegeven wanneer ProRail geslaagd zal zijn en hoe dat gemeten zal worden . Dit geheel vormt ProRail’s plan van aanpak . Via kwartaalrapportages wordt de voortgang van zowel de doelen als de onderliggende inspanningen inzichtelijk gemaakt en worden, waar nodig, afspraken gemaakt over benodigde bijsturingsacties . Outputsturing heeft ook gevolgen voor de sturingsrelatie tussen ProRail en zijn partners . In 2006 is de “blauwdruk” van de nieuwe sturingsrelatie met het Ministerie van Verkeer en Waterstaat, aan de hand van de elementen sturen, prikkelen, verantwoorden en aanspreken / afrekenen, op hoofdlijnen uitgewerkt en vastgesteld . In 2007 zal de impact van de overgang op outputsturing ook voor de vervoerders en andere stakeholders in kaart worden gebracht .
Figuur 3. Doelen ProRail
Financieel jaarverslag ProRail 2006
10
Relatie kosten, activiteiten en prestaties (doel 1) Gegevens op orde (doel 4)
Systemen op orde (doel 5)
Afweging onderhoud, vernieuwing, nieuwbouw (doel 2)
Keten van primaire processen op orde (doel 3)
Professionalisering organisatie en medewerkers op orde (doel 6)
ProRail is een professionele organisatie die door VenW aangestuurd kan worden op output-conforme prestaties in de Beheerconcessie (per 1/1/08)
Wijzigingen in de Hoofdspoorweginfrastructuur ProRail is als houder van de Beheerconcessie zeer betrokken bij de wijzigingen in de hoofdspoorweginfrastructuur . De belangrijkste wijzigingen van 2006 zijn de overdracht van RandstadRail, de overdracht van de HSL-Zuid en de voorbereiding voor de overdracht van de Betuweroute: • RandstadRail
• HSL-Zuid Op 1 oktober 2006 heeft ProRail de zuidelijke sectie van de HSL-Zuid in beheer genomen (gedeelte Rotterdam tot Belgische grens) . De inbeheername heeft later plaatsgevonden dan de geplande datum van 1 april 2006 . Dit werd veroorzaakt door vertragingen in de bouwactiviteiten van Infraspeed en het niet kunnen leveren van alle voor beheer noodzakelijke informatie door de HSL-Zuid . Hierdoor kon ProRail het beheer nog niet aanvaarden . De noordelijke sectie zou op 1 oktober 2006 overgedragen worden, maar zal door vertraging op zijn vroegst pas in april 2007 in beheer genomen kunnen worden door ProRail . ProRail heeft in de voorbereiding van het beheer van de HSL-Zuid een contractmanagementteam opgericht dat het Infraspeed-contract gaat aansturen . ProRail zal uiteindelijk namens de Staat dit contract beheren . Bij het overnemen van het beheer zijn alle verantwoordelijkheden eenduidig belegd . Naast het beheren van het contract zijn ook de overige onderdelen van ProRail zoals treindienstleiding, calamiteitenorganisatie en schakel- en meldcentrum in 2006 ingericht voor het beheer van de HSL-Zuid .
• BetuweRoute In 2006 heeft ProRail zich ingespannen om de Betuweroute, de goederenspoorlijn tussen de Rotterdamse haven en de grens van Nederland en Duitsland, te blijven beheren als geïntegreerd onderdeel van het totale Nederlandse spoorwegnet . Dit in de overtuiging dat alleen op deze wijze de Betuweroute, dat verweven is met de rest van het spoorwegnet, op efficiënte wijze geëxploiteerd kan worden . Uiteindelijk heeft ProRail op 11 oktober 2006 met het Havenbedrijf Rotterdam en het Havenbedrijf Amsterdam een joint venture, de Betuweroute Exploitatiemaatschappij B .V . (‘BREM’), opgericht . Per 28 februari 2007 is ‘Keyrail’ de handelsnaam van de BREM . ProRail heeft een belang van 50% en de Havenbedrijven Rotterdam en Amsterdam respectievelijk 35% en 15% . Keyrail voert vanaf 1 januari 2007 de exploitatie van de Betuweroute uit binnen de Beheerconcessie van ProRail . De inbreng van ProRail in het eigen vermogen van Keyrail bedraagt maximaal EUR 13 miljoen . Keyrail heeft de ruimte om met nieuwe ideeën en concepten de markt te betreden . Het succes van de Betuweroute en de leereffecten van deze joint venture staan daarbij voorop . ProRail zal zelf als concessiehouder toezien hoe Keyrail de vereisten uit de Beheerconcessie invult . Na de oplevering van het A15-tracé in 2007 zal Keyrail naar verwachting echt zijn eigen stempel kunnen drukken op de exploitatie van de Betuweroute .
11
Financieel jaarverslag ProRail 2006
Op 3 juni 2006 is het beheer van de Hofpleinlijn en de Zoetermeer Stadslijn van ProRail aan Stadsgewest Haaglanden en Stadsregio Rotterdam overgedragen . Vanaf die datum zijn deze partijen verantwoordelijk voor deze lijnen . ProRail draagt alle betrokken contracten over, hetgeen in 2007 voltooid wordt . ProRail verwacht eind 2007 formele décharge te krijgen .
Rubriceringsdiscussie egalisatierekening In de aandeelhoudersvergadering d .d . 24 april 2006 is afgesproken dat in de jaarrekening 2006 een keuze wordt gemaakt over de wettelijk verplichte omzetting van de egalisatierekening naar eigen dan wel vreemd vermogen op de balans . Deze boekhoudkundige keuze hangt samen met een fundamenteel besturingsvraagstuk . Dit besturingsvraagstuk gaat met name over de rol waarin de Rijksoverheid (Ministerie van Verkeer en Waterstaat) ProRail financiert en aanstuurt . Is dit vanuit de subsidieverstrekkende rol of vanuit de aandeelhouder/opdrachtgevers rol . De aansturing van ProRail hangt nauw samen met de vastgestelde visie die uitgaat van verhoogde efficiency en effectiviteit door de invoering van outputsturing .
Financieel jaarverslag ProRail 2006
12
De visie over outputsturing betekent in het kort dat ProRail binnen afgesproken meerjarenkaders op prestaties aangestuurd wordt . De Rijksoverheid is daarbij verantwoordelijk voor het beleidsmatige mobiliteitskader en stelt in overleg de daarbij behorende financiële reeksen vast . ProRail maakt binnen deze kaders prestatieafspraken met de vervoerders en is zelf verantwoordelijk voor het optimaal leveren van deze prestaties tegen zo laag mogelijke kosten . De rol van de Rijksoverheid wordt daarmee beperkter en meer op afstand . Deze visie is voor een deel al praktijk, maar is nog niet geformaliseerd . Daartoe is in de Beheerconcessie afgesproken dat voor 1 januari 2008 een evaluatie zal plaatsvinden op basis waarvan de Rijksoverheid formeel instemt met de invoering van de op prestatie gebaseerde aansturing . Hierbij is aangetekend dat ProRail vervolgens een met deze visie samenhangende efficiencyverbetering zal realiseren van EUR 150 miljoen per jaar vanaf 2011 . ProRail en het Ministerie zijn het eens dat de rol van aandeelhouder / opdrachtgever logisch samenhangt met het sturen op prestaties . Vooralsnog verkiest de Rijksoverheid de aansturing en financiering vanuit de rol van subsidieverstrekker in te vullen . Deze opvatting
is bepalend geweest voor de omzetting van de egalisatierekening naar vreemd vermogen in de jaarrekening 2006 . Als subsidieverstrekker kan geen eigen vermogen worden gecreëerd binnen een B .V ., dat kan alleen vanuit de rol van aandeelhouder . Dit betekent dat ook de afschrijvingskosten welke samenhangen met deze investeringen niet langer in de exploitatierekening tot uitdrukking komen . Het is teleurstellend dat de keuze van de Rijksoverheid leidt tot een discrepantie tussen de interne bedrijfsvoering en de jaarrekening van ProRail . De interne bedrijfsvoering wordt conform de gezamenlijk vastgestelde visie ingericht op het sturen op prestaties en de hiermee samenhangende integrale kosten inclusief afschrijvingen . ProRail en de Rijksoverheid (Ministerie van Verkeer en Waterstaat) hebben het voornemen het gesprek over de aansturing van ProRail en de rol van de Rijksoverheid daarin voort te zetten in 2007 . Het doel hiervan is om uiteindelijk te komen tot een helder en gedeeld beeld van de aard van de gewenste verhouding tussen ProRail en haar aandeelhouder/opdrachtgever .
Corporate Governance ProRail past de Nederlandse corporate governance code toe van de Commissie Tabaksblat . Omdat ProRail geen beursnotering en geen “one-tier” bestuursstructuur heeft, is de code op enkele onderdelen niet van toepassing . De meeste principes en bepalingen waren overigens al in gebruik voordat de code van kracht werd . De corporate governance code bij ProRail is verankerd in: • Reglement voor de Raad van Bestuur; • Reglement voor de Raad van Commissarissen; • Reglement voor het Audit Committee; • Reglement voor de Remuneratie-, Selectieen Benoemingscommissie; • Profielschets leden Raad van Commissarissen; • Gedragscode; • Klokkenluiderregeling .
De Raad van Bestuur heeft in 2006 nagenoeg de gehele code Tabaksblat geïmplementeerd en gaat de genoemde onderdelen in 2007 openbaar maken op de website van ProRail .
het Ministerie van Verkeer en Waterstaat en de overige stakeholders; • ProRail zich ook op het gebied van risicomanagement goed kan spiegelen aan de ‘best practices’ van andere (beursgenoteerde) bedrijven .
Risicomanagement
Ter nadere invulling van bovengenoemde verantwoordelijkheid heeft de Raad van Bestuur besloten om het huidige systeem van interne beheersing uit te breiden met de opzet, implementatie en werking van een bedrijfsbreed systeem van risicomanagement . Het huidige interne beheersingssysteem van ProRail is gebaseerd op een duidelijke organisatiestructuur en planning- & control-cyclus . Hierbinnen wordt gewerkt met een systeem van budgetten, prognoses, maand- en kwartaalrapportages, managementcontracten en prestatiebesprekingen met het management . Het stelsel van beheersingsmaatregelen wordt verder ondersteund door een bedrijfsbrede gedragscode en toepassing van de code Tabaksblat . Naast de reeds bestaande set van beheersingsmaatregelen die primair gericht zijn op de betrouwbaarheid van interne en externe verslaggeving en de naleving van wet- en regelgeving, is in 2006 voor het eerst gewerkt aan het opzetten van een geïntegreerd risicomanagementsysteem om ook de beheersing van de strategische en operationele risico’s verder te versterken . Uiteindelijk heeft dit tot doel dat: • voldoende informatie over de beheersing van de risico’s wordt gegeven aan de Raad van Bestuur, de Raad van Commissarissen,
Het COSO ERM model ProRail hanteert voor de opzet van risicomanagement een systeem dat gebaseerd is op het referentieraamwerk voor interne beheersing dat de Amerikaanse organisatie COSO (Committee of Sponsoring Organizations of the Treadway Commission) heeft gepubliceerd . Dit raamwerk beschrijft de vereiste elementen en attributen van een geïntegreerd risicomanagement en heeft zich inmiddels tot een wereldstandaard ontwikkeld . Ook in de toelichting van de code Tabaksblat wordt het aangeduid als een geschikt normenkader voor de inrichting en (bestuurs-) beoordeling van risicomanagement systemen . Het model maakt het bestaande risicomanagement in de bedrijfseenheden alsmede hun onderlinge samenhang beter inzichtelijk en voegt de ProRail-brede risico’s toe . Uiteindelijk zullen zowel de ProRail-brede risico’s en bedrijfseenheidspecifieke risico’s met behulp van een dergelijk geïntegreerd risicomanagement systeem geïdentificeerd en beheerst worden . Het proces en de eerste resultaten ProRail is het geïntegreerde risicomanagement proces gestart met verder versterken van haar interne beheersomgeving en een besturingskader . Binnen deze beheersomgeving geven de missie, bedrijfsdoelstellingen en KPI’s weer wat ProRail wil bereiken . Dit wordt verwerkt en toegelicht in het jaarlijkse Bedrijfsplan (intern) en de daarop gebaseerde toegangsovereenkomsten met de vervoerders en het daarop gebaseerde Beheerplan met de Rijksoverheid (extern) . Bij de identificatie van de risico’s is gestart met een ‘control risk self assessment‘ (CRSA) door de bedrijfseenheden .
13
Financieel jaarverslag ProRail 2006
De Raad van Bestuur van ProRail is eindverantwoordelijk voor het onderhouden van adequate en effectieve risicomanagement- en interne beheersingssystemen . Deze systemen moeten gezamenlijk een redelijke mate van zekerheid bieden dat de onderneming haar strategische en operationele doelstellingen realiseert en dat de van toepassing zijnde wettelijke en contractuele verplichtingen worden nageleefd .
Vervolgens hebben de Directieraad en de Raad van Bestuur de belangrijkste ProRailbrede strategische en bedrijfsvoeringsrisico’s vastgesteld: Strategische risico’s • achterblijvende professionaliteit doordat leercyclus onvoldoende is; • onvoldoende ruimte te ontwikkelen vanuit de overheid door niet tijdig invoeren van outputsturing en daarmee samenhangend de afhankelijkheid van de politiek voor beslissingen op bedrijfsniveau; • te veel regels om bedrijfsmatig te kunnen acteren door uitblijven deregulering; • verlies van sponsorship stakeholders door te laag tempo van organisatieveranderingen; • onvoldoende beheersing ProRail door ontbreken integrale sturing (fragmentatie van verantwoordelijkheden); • reputatieschade door onvoldoende beheer van de Betuweroute .
Financieel jaarverslag ProRail 2006
14
Bedrijfsvoeringsrisico’s • achterblijvende professionalisering / niet waar kunnen maken van doelen door: - te late beschikbaarheid van ondersteunende systemen; - te beperkt procesgericht sturen en analyseren; - te beperkte samenhang in bedrijfsbrede planvorming; • onvoldoende beheersing van grote projecten; • onvoldoende voortgang in vervanging beveiligingsystemen door problemen rond implementatie van ERTMS; • achterblijvende realisatie van afgesproken efficiencydoelstellingen (AWA) . In 2007 en verder zullen de ProRail brede en de specifieke risico’s voor de bedrijfseenheden verder worden uitgewerkt alsmede de bijhorende beheersingsmaatregelen worden geïdentificeerd . Deze worden vervolgens geïmplementeerd, gecommuniceerd en opgevolgd . Dit zal ertoe leiden dat over 2007 de bestuursverklaring van de Raad van Bestuur wordt onderbouwd met een bestuursverklaring van de individuele bedrijfseenheden .
Met de inzet van onze nieuwe afdeling Audit zal tevens invulling worden gegeven aan voortdurende objectieve toetsing op de effectiviteit van onze systemen van risicomanagement en interne beheersing . ProRail heeft een onafhankelijke Audit Committee (onderdeel van de Raad van de Commissarissen), die geheel bestaat uit niet-uitvoerend bestuurders . Deze commissie komt periodiek bijeen met de leden van de Raad van Bestuur, de Financieel Directeur en de externe accountant . Volgens het COSO ERM model is een risicomanagement systeem effectief wanneer er een redelijke mate van zekerheid bestaat dat: • Het bestuur op de hoogte is van de mate waarin de strategische en operationele doelstellingen van de onderneming worden bereikt . • De in- en externe rapportages betrouwbaar zijn en de organisatie zich houdt aan de van toepassing zijnde wetten en regels . Voor wat betreft de inhoud van een ‘redelijke mate van zekerheid’ dient uitgegaan te worden van wat als zodanig geldt voor een zorgvuldig handelend bestuurder in de gegeven omstandigheden . Hoe goed onze interne risicomanagement en interne beheersingssystemen ook zijn opgezet, ze kunnen nooit absolute zekerheid geven omtrent het behalen van onze doelstellingen en het voldoen aan standaarden . Bij het nemen van beslissingen kunnen menselijke beoordelingsfouten optreden waarbij zelfs simpele vergissingen grote gevolgen kunnen hebben . Samenspanning van functionarissen kan leiden tot het omzeilen van interne beheersingsmaatregelen en het management kan gemaakte afspraken negeren . Op basis van onze huidige systemen van interne beheersing en het ingezette proces van geïntegreerd risicomanagement zijn wij echter overtuigd dat er belangrijke stappen voorwaarts zijn gezet voor het verkrijgen van aanvullende zekerheid over de realisatie van onze doelstellingen . Wij zullen hier in 2007 (en verder) een krachtig vervolg aan geven .
Vooruitzichten voor 2007 en verder ProRail is op twee fronten zeer actief om de infrastructuur op korte en langere termijn in lijn te krijgen met de mobiliteitsvraag door middel van respectievelijk het Herstelplan Spoor en de netwerkanalyse spoor . • Herstelplan Spoor
In 2006 is de tweede fase van het Herstelplan Spoor zeker gesteld waarmee ProRail, in samenwerking met de vervoerders, de belangrijkste capaciteitsknelpunten op het spoor en het kwaliteitsniveau van de infrastructuur aanpakt . Beide hebben als doel om de punctualiteit van de treinen te verbeteren en meer passagiers en vracht in 2012 te kunnen vervoeren .
2006 een beeld heeft geschetst van de ontwikkeling tot en met het jaar 2020 . Aangezien het ontwikkelen en uitbreiden van infrastructuur een lange aanlooptijd heeft, moet nu een afweging gemaakt worden of nieuwe infrastructuur in het jaar 2020 noodzakelijk is of dat met Beter Benutten op de bestaande infrastructuur afdoende aan de vervoersvraag kan worden voldaan .
• Netwerkanalyse spoor
ProRail is als beheerder ook op de lange termijn betrokken om de vraag van de vervoerders en eindklanten in te vullen . Deze vraag wordt ingevuld door middel van de netwerkanalyse spoor die in september
Financieel jaarverslag ProRail 2006
15
Grafiek 1. Ontwikkeling bedrijfsopbrengsten (in miljoenen euro’s)
Financiële resultaten 2006 Optimale prestaties, lage kosten ProRail werkt voor een belangrijk deel met overheidsgeld . Dat schept een grote verantwoordelijkheid . De organisatie wil haar werk doen tegen zo laag mogelijke kosten . In dit verband zijn twee thema’s van belang: het achterstallig onderhoud op het spoor en de bevoegdheid om te bepalen wanneer welke vervangingsinvesteringen moeten plaatsvinden . Deze bevoegdheid is nodig om de kosten van vernieuwing en onderhoud tegen elkaar te kunnen afwegen . Als het op een bepaald moment goedkoper is om infrastructuur te vernieuwen dan te onderhouden, moeten de hiertoe benodigde middelen wel beschikbaar zijn . Het Ministerie van Verkeer en Waterstaat heeft het belang van een gedegen vervangingsbeleid onderschreven en hiervoor de benodigde middelen gereserveerd in de Nota Mobiliteit, die in de Tweede Kamer behandeld en geaccordeerd is . Deze middelen komen beschikbaar in de periode 2011-2020 . Totdat de Nota Mobiliteit ingaat, worden de middelen uit de tweede fase Herstelplan Spoor als overbrugging aangewend . Dit betreft EUR 1 .075 miljoen vanaf 2006 .
Financieel jaarverslag ProRail 2006
16
1 .200
Diverse bedrijfsopbrengsten
1 .000
Raamregeling NS (FENS)
800 Gebruiksvergoeding vervoerders
600
Bijdragen Rijksoverheid
400 200 0 2002
2003
2004
2005
2006
Bedrijfsopbrengsten De totale bedrijfsopbrengsten van ProRail bedroegen in 2006 EUR 1 .260 miljoen, dat is 5,3 procent meer dan in 2005 (EUR 1 .197 miljoen) . De bijdragen van de Rijksoverheid voor het beheer en onderhoud en de vergoeding van vervoerders voor het gebruik van het spoornet lagen in 2006 met EUR 1 .142 miljoen op een iets hoger niveau dan in 2005 (EUR 1 .112 miljoen) . De totale bedrijfsopbrengsten omvatten, naast de eerder genoemde bijdragen van de Rijksoverheid en de vergoeding van vervoerders, ook de diverse opbrengsten, bestaande uit geactiveerde productie eigen bedrijf en overige bedrijfsopbrengsten .
In 2006 is de nieuwe methodiek van de gebruiksvergoeding, gebaseerd op gemeten ton- en treinkilometers, voor personenvervoerders geïntroduceerd . Voor de goederenvervoerders is overeengekomen de gebruiksvergoeding voor 2006 en 2007 te blijven baseren op een treinkilometer-tarief zonder zwaardere belasting van de zware treinen . Voor losse locomotieven geldt in 2007 een tarief dat de helft bedraagt van het treinkilometer-tarief .
Bedrijfslasten De totale bedrijfslasten van ProRail bedroegen EUR 1 .229 miljoen in 2006, hetgeen hoger ligt dan het niveau van 2005 (EUR 1 .190 miljoen) . Grafiek 2 laat zien dat 60,0% van de bedrijfslasten is besteed aan aannemers en leveranciers, ten behoeve van het beheer en onderhoud aan het spoorwegnet . Hierbij streeft ProRail naar een éénduidige contractuele vastlegging van afspraken en de gewenste kwaliteit, gebaseerd op de te leveren output . De overige 40% bestaat uit ondermeer de apparaatskosten van ProRail (ten behoeve van het managen van capaciteit en instandhouding: circa 20%) en kapitaallasten (afschrijvingen en rente: 15%) .
Bedrijfsresultaat Het bedrijfsresultaat (vóór verwerking van de mutatie egalisatiereserve en belastingen) bedraagt dit jaar EUR 31 miljoen (2005: EUR 7 miljoen) . Dit resultaat is grotendeels opgebouwd uit een drietal grote componenten, te weten: • de met de Rijksoverheid afgesproken én behaalde generieke taakstelling 2006 (EUR + 11 miljoen) en aanbestedingsresultaten 2006 (EUR + 35 miljoen); • hogere financiële baten en overige bedrijfsopbrengsten ten opzichte van de verleende subsidiebeschikking 2006 (EUR + 20 miljoen) als gevolg van een fors saldo aan liquide middelen; • een dotatie aan de voorziening derdenwerken (EUR – 37 miljoen) om deze voorziening op een verantwoord peil te brengen . Ten tijde van de uitplaatsing in 1995 was deze voorziening ten onrechte afgeroomd, maar door de huidige bedrijfsvoering is dit probleem door ProRail opgelost binnen de eigen budgettaire mogelijkheden en vormt het geen belemmering voor invoering van het activaregister per 2008 .
Grafiek 2. Verdeling bedrijfslasten in 2006 (in procenten)
14,2 0,5 7,1 60,0 10,9
Uitbesteed werk Lonen en sociale lasten Afschrijvingskosten Overige lasten vaste activa Overige bedrijfslasten Financiële baten en lasten
Financieel jaarverslag ProRail 2006
17
7,3
Investeringen en financiering De bruto-investeringen in vaste activa bedroegen in 2006 EUR 875 miljoen, 3,5 % meer dan in 2005 (EUR 845 miljoen) . Van de investeringen in 2006 heeft het Ministerie van Verkeer en Waterstaat circa 81% gefinancierd . Hiervan heeft EUR 268 miljoen betrek king op de aanleg van de Betuweroute, EUR 279 miljoen op reizigersprojecten, EUR 25 miljoen op goederenprojecten, EUR 17 miljoen op het project Beter Benutten 21e eeuw, en indirect EUR 118 miljoen op vervangingsinvesteringen . Het Ministerie van Verkeer en Waterstaat heeft dit jaar voor het eerst ruim de helft van kleinere, landelijke programma’s (zoals Opheffen Overwegen en het programma Ruimte voor de Fiets) rechtstreeks gefinancierd (EUR 49 miljoen) . Tabel 1. Kasstroomoverzicht 2006 (in miljoenen euro’s) Liquide middelen - begin 2006 Operationele activiteiten - bedrijfsresultaat - afschrijvingen - mutaties werkkapitaal - overige mutaties
574
31 87 355 48 521
Investeringsactiviteiten - bruto investeringen - overige mutaties
– 875 11 – 864
Financieel jaarverslag ProRail 2006
18
Financieringsactiviteiten - investeringsbijdragen - generieke taakstelling - aanbestedingsresultaten - agio op aandelenemissie - aflossing leenfaciliteit (Staat) - aflossing leningen (geen herfinanciering) - overige mutaties
743 – 15 – 30 60 26 – 57 – 27 700
Liquide middelen - eind boekjaar 2006 931
Verder droegen lagere overheden (zoals provincies en gemeenten) en NS-Groep B .V . (FENS) samen EUR 119 miljoen bij aan projecten .
Efficiency Hoewel ProRail voor de periode 2004 tot en met 2007 EUR 853 miljoen extra van de Rijksoverheid ontvangt om de achterstand in onderhoud van het spoor weg te werken, heeft ProRail ook een groot aantal efficiencydoelstellingen afgesproken . ProRail staat voor de taak om deze op een goede manier in te vullen, zonder dat het gevolgen heeft voor de prestaties . Het totale besparingspotentieel van deze efficiencydoelstellingen loopt Tabel 1: kasstroomoverzicht 2006 tot 2011 op tot meer dan EUR 150 miljoen per jaar (zie hiervoor tabel 2) . Voor 2006 is de totaal geplande efficiency van EUR 66 miljoen behaald en daarmee is invulling gegeven aan een deel van de beoogde besparing van EUR 150 miljoen per jaar vanaf 2011 . Sinds 2001 geldt een structurele bezuinigingstaakstelling voor het onderhoud op het spoor van EUR 25 miljoen per jaar, die ProRail invult door het uitvoeren van maatregelen op het gebied van ‘life cycle management’ . Daarnaast is in 2003 een generieke efficiencydoelstelling (ZBO taakstelling en generieke taakstelling) met de Rijksoverheid afgesproken van cumulatief EUR 96 miljoen tot en met 2009 . Hiervan is EUR 45 miljoen behaald tot 2006 . In 2006 is het jaarlijkse afgesproken gedeelte van deze efficiencydoelstelling (EUR 11 miljoen) behaald, waardoor nog EUR 40 miljoen resteert voor de jaren 2007 tot en met 2009 . Verder zijn de in 2006 (eenmalig) verwachte meevallers bij aanbestedingen (EUR 30 miljoen) al verrekend door het Ministerie van Verkeer en Waterstaat conform de meerjarige afspraak uit 2004 hieromtrent . De totale gerealiseerde aanbestedingsmeevallers in 2006 bedroegen EUR 35 miljoen, waarmee deze doelstelling is behaald . Om verdere invulling
Tabel 2. Efficiency
2006
2007
2008
2009
2010
2011
vanaf 2011
Efficiencytaakstelling BBV Efficiency en effectiviteit KO Generieke taakstelling (incl . ZBO) Extra NoMo efficiency Compensatie lagere GV
– 25 0 – 11 0 0
– 25 – 40 – 12 0 –2
– 25 – 40 – 14 0 –2
– 25 – 40 – 14 0 –2
– 25 – 40 – 14 0 –2
– 25 – 40 – 14 – 75 –2
– 25 – 40 – 14 – 75 –2
Efficiency totaal (structureel)
– 36
– 79
– 81
– 81
– 81
– 156
– 156
Aanbesteding exploitatie
– 30
– 15
– 18
– 17
– 17
0
0
Efficiency totaal (individueel)
– 30
– 15
– 18
– 17
– 17
0
0
Efficiency totaal
– 66
– 94
– 99
– 98
– 98
– 156
– 156
uit de ‘Activiteiten Waarde Analyse’ met een doorlooptijd tot 2010 om de beoogde EUR 75 miljoen in te vullen . Utrecht, 17 april 2007
Raad van Bestuur ProRail B.V. drs . B .J . Klerk, voorzitter mw . drs . J .C .H .G . Arts U . Groen
19
Financieel jaarverslag ProRail 2006
te geven aan het totale besparingspotentieel van ruim EUR 150 per jaar vanaf 2011 is vorig jaar in kaart gebracht wat de verdere mogelijkheden zijn om te professionaliseren en kosten te besparen, zowel in aantallen fte’s uitgedrukt in euro’s als in externe kosten . Hiervoor is de methode van de activiteiten waarde analyse gebruikt met als doel de efficiency van de bedrijfsvoering te verhogen en de kwaliteit ervan te verbeteren . ProRail is in 2006 gestart met de uitvoering van de ideeën
Bericht van de Raad van Commissarissen
Financieel jaarverslag ProRail 2006
20
De Raad van Commissarissen houdt toezicht op het beleid en de algemene gang van zaken in de organisatie . Daarnaast adviseert de Raad van Commissarissen de Raad van Bestuur . Het werk van de Raad van Commissarissen is in 2006 beheerst door het streven naar gestage verbetering van de performance op alle gebieden waar indicatoren zijn geformuleerd, door het samen met de Raad van Bestuur werken aan verdieping van inzicht in de optimale toekomst van de spoorsector en door een aantal lastige kwesties . Met betrekking tot het eerste punt zijn niet alleen de managementrapportages diepgaand besproken, maar is ook een dialoogkader tot stand gekomen voor periodiek beraad tussen Raad van Bestuur en Raad van Commissarissen over een aantal cruciale punten . In het kader van het tweede punt is de Raad van Commissarissen een aantal malen voorgelicht over toekomstgerichte kwesties waaronder aanbesteden, onderhoudsstrategieën en een aanzet tot strategisch HRM-beleid . De lastige kwesties betroffen ondermeer: • De vorming van eigen vermogen
De vorming van eigen vermogen hangt nauw samen met de vastgestelde visie rond het sturen op prestaties . Helaas blijkt deze visie nog niet leidend te mogen zijn voor de opstelling van de jaarrekening over 2006 . Het is teleurstellend dat de keuze van de Rijksoverheid leidt tot een discrepantie tussen de interne bedrijfsvoering en de jaarrekening van ProRail . ProRail heeft met de Rijksoverheid afgesproken het gesprek over de aansturing van ProRail en de rol van de Rijksoverheid daarin voort te zetten in 2007 om uiteindelijk te komen tot heldere en gedeelde inzichten over de gewenste verhouding tussen ProRail en haar aandeelhouder/ opdrachtgever en deze te kunnen vertalen in een daarmee consistente jaarrekening .
• De exploitatie van de Betuweroute
De exploitatie van de Betuweroute, heeft tot een aantal extra vergaderingen van de Raad van Commissarissen geleid . De Raad van Commissarissen juicht het toe dat de Raad van Bestuur een onafhankelijke evaluatie laat uitvoeren naar het verloop van deze kwestie . De Raad van Commissarissen heeft in deze kwestie meer dan gebruikelijk ook over het eigen functioneren gesproken en ziet het resultaat van de evaluatie met vertrouwen tegemoet . • De waarborging van veiligheid
Voor ProRail is de veiligheid op en rond het spoor prioriteit nummer één . In 2006 heeft een aantal ernstige incidenten zich voorgedaan waarbij de veiligheid op het spoor niet kon worden gewaarborgd . Het is evident dat niet alle veiligheidsrisico’s kunnen worden uitgesloten . Wél kan ProRail onverminderd aandacht besteden aan verbetermogelijkheden, procedures hanteren die de risico’s minimaliseren en blijvend sturen op het belang van de veiligheid om zo het benodigde gedrag bij de medewerkers te stimuleren . Naar aanleiding van genoemde incidenten in 2006 heeft ProRail een veiligheidsagenda opgesteld en voor de uitvoering hiervan een tijdelijke programmadirecteur aangesteld . Deze extra maatregelen moeten de urgentie van, de focus en de sturing op veiligheid in de keten verder aanscherpen .
Bijeenkomsten Raad van Commissarissen
21
De Raad van Commissarissen heeft in 2006 zeven maal met de Raad van Bestuur vergaderd . Voorafgaand aan elke vergadering vond overleg in eigen kring plaats . In 2006 was de Raad van Commissarissen bij alle vergaderingen nagenoeg voltallig aanwezig . De heer E .H . Broekhuizen was bij één vergadering niet aanwezig . Naast de reguliere vergaderingen heeft de voltallige Raad van Commissarissen op 24 april 2006 de Algemene Vergadering van Aandeelhouders bijgewoond .
Financieel jaarverslag ProRail 2006
Algemeen
De Raad van Commissarissen heeft in oktober 2006 met de Raad van Bestuur een studiereis gemaakt naar Duitsland . Beiden hebben zich, met vertegenwoordigers van verschillende organisaties binnen de Duitse spoorsector, op de hoogte gesteld van een aantal ontwikkelingen aldaar, met name de discussie over de eventuele beursgang van het spoorbedrijf in relatie tot het beheer van het net . De Raad van Commissarissen heeft eveneens twee bijeenkomsten met de Directieraad gehad: één bijeenkomst had tot doel de kennis over het bedrijf te intensiveren; de andere bijeenkomst betrof het thema governance .
Samenstelling De samenstelling van de Raad van Commissarissen is in het verslagjaar 2006 niet gewijzigd . Het aantal leden van de Raad van Commissarissen is door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders vastgesteld op vijf . In 2006 had de Raad van Commissarissen een plaats vacant . Een door de Raad van Commissarissen in 2006 voorgedragen kandidaat heeft zich teruggetrokken, voordat benoeming door de aandeelhouder plaatsvond . Begin 2007 wordt opnieuw een kandidaat voorgedragen aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders .
Toezicht
Financieel jaarverslag ProRail 2006
22
De Raad van Commissarissen besprak en verleende zijn goedkeuring aan diverse investeringsvoorstellen, besprak in iedere vergadering de financiële resultaten en de prestaties van diverse bedrijfsonderdelen . Daarnaast besprak de Raad ieder kwartaal de rapportages (inclusief opzet en kwaliteit hiervan) . Tevens zijn het rapport van de accountant (inclusief de specifieke risico’s en interne beheersingssystemen) besproken, alsmede de jaarrekening . De Raad van Commissarissen heeft onder meer aandacht besteed aan de volgende onderwerpen:
• strategie ten aanzien van Ingenieursbureaus; • gebruiksvergoeding; • reisinformatie; • kleinschalig onderhoud en ‘Life Cycle Management’; • strategie CAO; • Veiligheidsagenda; • exploitatie Betuweroute; • Bedrijfs- en Beheerplan 2007; • functioneren van de Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen . In sommige gevallen had de Raad van Commissarissen hierbij ook een goedkeurende rol .
Jaarrekening 2006 Met de externe accountant, Ernst & Young Accountants, zijn zowel de jaarrekening over 2006 als de (financiële) kwartaalrapportages besproken . Het verslag van de Raad van Bestuur en de jaarrekening over 2006 zijn per 17 april 2007 door de Raad van Bestuur opgemaakt . De Raad van Commissarissen heeft met de jaarrekening ingestemd op 17 april 2007 . De jaarrekening is door Ernst & Young Accountants gecontroleerd en van een goedkeurende accountantsverklaring voorzien . Deze verklaring is te vinden op pagina 57 van dit verslag . De Raad van Commissarissen legt de jaarrekening voor aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders en stelt de Algemene Vergadering van Aandeelhouders voor deze vast te stellen, waarna deponering bij de Kamer van Koophandel kan plaatsvinden . De externe accountant kan over zijn accountantsverklaring omtrent de getrouwheid van de jaarrekening worden bevraagd door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders .
Corporate Governance Het afgelopen jaar heeft ProRail relevante onderwerpen van corporate governance geïmplementeerd op basis van de best practice bepalingen uit de Nederlandse Corporate Governance Code van de commissie Tabaksblat (‘Code Tabaksblat’) . Begin 2007
Beloningsbeleid 2006 De beloning8 van de Raad van Commissarissen bestaat uit een vaste, door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders c .q . Minister van Verkeer en Waterstaat vastgestelde, jaarlijkse vergoeding en een vergoeding per vergadering voor de leden van het Audit Committee en de leden van de Remuneratiecommissie . ProRail heeft geen leningen verstrekt aan leden van de Raad van Commissarissen . In overeenstemming met de regels van behoorlijk bestuur is de beloning van de leden van Raad van Commissarissen niet afhankelijk van de prestaties van ProRail .
Audit Committee Het Committee bereidt onder meer de behandeling in de Raad van Commissarissen voor van te publiceren financiële cijfers . Het Audit Committee, bestaande uit de heren E .H . Broekhuizen (voorzitter), W . den Dulk en R .J . in ‘t Veld, heeft in 2006 vijf maal vergaderd, doorgaans in aanwezigheid van de voorzitter van de Raad van Bestuur, de Financieel Directeur en de externe accountant Ernst & Young . Het overleg met de externe accountant vond tevens naast deze vergaderingen plaats . Het Audit Committee heeft tijdens de vergaderingen onder meer aandacht besteed aan: • kwartaalrapportages; • exploitatie van de Betuweroute; • eigen vermogen; • risicomanagement; • KPI-ontwikkelingen .
De resultaten van deze vergaderingen van het Audit Committee zijn in de vergaderingen van de Raad van Commissarissen besproken . Voor 2007 zijn minimaal twee overleggen met de externe accountant gepland . De eerste bijeenkomst in maart 2007 is gericht op de jaarrekening 2006 en het daarbij behorende accountantsrapport . Het tweede overleg met de accountant zal in september 2007 plaatsvinden . Hier zullen de volgende onderwerpen besproken worden: de opzet, bestaan en werking van Control Risk Self Assessments (CRSA) en de start van de jaarrekeningcontrole over het verslagjaar 2007 .
Remuneratiecommissie In 2006 is een Remuneratie-, Selectie- en Benoemingscommissie (‘Remuneratiecommissie’) ingesteld door de Raad van Commissarissen . Deze commissie, bestaande uit mevrouw C .J .G . Zuiderwijk-Jacobs (voorzitter) en de heren E .H . Broekhuizen (waarnemend lid) en R .J . in ’t Veld, is een vaste commissie van de Raad van Commissarissen en is in 2006 twee keer bijeengekomen . De commissie stelt het beloningsbeleid voor de leden van de Raad van Bestuur op en legt dit ter goedkeuring voor aan de Raad van Commissarissen . De commissie heeft er vanaf gezien om nu al onderzoek te laten doen naar de vraag of het salaris van de bestuurders adequaat is vastgesteld .
Tot slot De Raad heeft respect en waardering voor de grote inzet van alle medewerkers en van de Raad van Bestuur . De Raad van Commissarissen spreekt hiervoor zijn erkentelijkheid uit . Utrecht, 17 april 2007 Raad van Commissarissen ProRail B.V.
prof . dr . R .J . in ’t Veld, president-commissaris mr . E .H . Broekhuizen ir . W . den Dulk mw . drs . C .J .G . Zuiderwijk-Jacobs
8 Het overzicht van beloningen Raad van Commissarissen is opgenomen in de Toelichting op balans en exploitatierekening
23
Financieel jaarverslag ProRail 2006
worden de vereiste documenten op de website geplaatst . De Raad van Commissarissen heeft zich tot de aandeelhouder gewend met de vraag of de aandeelhouder bereid is zich te houden aan de OECD Richtlijnen voor de corporate governance van staatsdeelnemingen .
Financieel jaarverslag ProRail 2006
Personalia per 31 december 2006
24
Raad van Bestuur ProRail B.V.* drs. B.J. Klerk (1951)
Voorzitter (per 1542003) Nevenfuncties Presidentcommissaris bij Gem. Vervoersbedrijf Utrecht N.V. (tot 112007) Voorzitter van Association of European Rail Infrastructure Managers Vicevoorzitter van Union Internationale des Chemins de Fer Lid Raad van Toezicht bij Het Nederlands Spoorwegmuseum Penningmeester Raad van Toezicht bij Stichting Railinfra Opleidingen
mw. drs. J.C.H.G. Arts (1959)
Lid (per 1542003) Nevenfuncties Bestuurslid van het Spoorwegpensioenfonds Bestuurslid van ’atelier HSL’ Lid Raad van Toezicht bij Ziekenhuis Gelderse Vallei (Ede) Lid Raad van Toezicht bij Festival/Huis a/d Werf (Utrecht) (tot 112007)
U. Groen (1964)
Lid (per 1102005) Nevenfuncties Voorzitter van Stichting Inlichtingenbureau (Den Haag) Lid van adviesraad Information Management bij Delft TopTech Commissaris bij Betuweroute Exploitatiemaatschappij B.V. (Rotterdam)
Directieraad ProRail B.V. drs. A.R. van Altena drs. P.M. Bakker ir. A.J. Straatman drs. A.J. Bauer drs. H. van Dijk mw. drs. L.M.A. Donders drs. P. Kraaijeveld drs. J.G. Los mw. drs. M.J. PootsBijl RC ir. P.J. de Weijs ing. W. Knopperts MBA
Directeur Bedrijfsstrategie (per 1512006) Directeur ICTServices (tot 112007) Directeur ICTServices a.i. (per 112007) Directeur Inframanagement Directeur Capaciteitsmanagement Directeur HRM Directeur Spoorontwikkeling Directeur Verkeersleiding Financieel Directeur Directeur Infraprojecten (tot 13122006) Directeur Infraprojecten a.i. (per 13122006)
Raad van Commissarissen ProRail B.V.* Presidentcommissaris (per 182000) Hoogleraar aan de Open Universiteit en de Universiteit Nederlandse Antillen Voorzitter van de Raad voor Ruimtelijk, Milieu en Natuuronderzoek Commissaris bij IBM Nederland, HSK Groep en Berenschot Procesmanagement BV
mr. E.H. Broekhuizen (1947)
Commissaris (per 13112000) Adviseur Raad van Bestuur van Academisch Medisch Centrum te Amsterdam
ir. W. den Dulk (1941)
Commissaris (per 182000) Zelfstandig adviseur
drs. C.J.G. Zuiderwijk Jacobs (1962)
Commissaris (per 172001) Voorzitter Raad van Bestuur van Ziekenhuis GooiNoord/ Ziekenhuis Hilversum Lid Raad van Advies Rabobank Nederland
* Conform de code Tabaksblat zijn alleen relevante nevenfuncties van de Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen weergegeven.
25
Financieel jaarverslag ProRail 2006
prof. dr. R.J. in ’t Veld (1942)
Financieel jaarverslag ProRail 2006
Jaarrekening 2006
26
Balans per 31 december 2006 (vóór verwerking van het resultaat)
(in miljoenen euro’s)
31 december 2006
31 december 2005
Activa Vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa
[1] [2]
11.082 963
7.355 1.078 12.045
Vlottende activa Vorderingen Liquide middelen
[3] [4]
148 931
Totaal activa
8.433
223 574 1.079
797
13.124
9.230
31 december 2006
31 december 2005
Passiva [5]
Egalisatierekeningen Investeringsbijdragen Exploitatiebijdragen
[6] [7]
141
0 0
105
5.386 – 44 0
5.342
Voorzieningen
[8]
165
119
Langlopende schulden
[9]
2.106
2.179
Kortlopende schulden
[10]
132
134
Overlopende passiva
[11]
10.580
1.351
13.124
9.230
Totaal passiva
27
Financieel jaarverslag ProRail 2006
Eigen vermogen
Exploitatierekening 2006 (in miljoenen euro’s)
2006 Bijdragen [12] Bijdragen Rijksoverheid Gebruiksvergoeding Bijdragen Raamovereenkomst NS
2005
982 195 0
947 164 1 1.177
Diverse bedrijfsopbrengsten [13] Geactiveerde productie eigen bedrijf Overige bedrijfsopbrengsten
50 33
Bedrijfsopbrengsten
Exploitatielasten [14] Kosten van uitbesteed werk Lonen en salarissen Sociale lasten Afschrijvingskosten Overige waardeveranderingen vaste activa Overige bedrijfslasten
Financiële baten en lasten
[15]
Bedrijfslasten Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor mutatie egalisatiereserve en belastingen
Financieel jaarverslag ProRail 2006
28
[16]
Mutatie egalisatiereserve Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belastingen Belastingen Resultaat na belastingen
[17]
1.112
47 38 83
85
1.260
1.197
– 738 – 120 – 14 – 87 –6 – 174 – 1.139
– 735 – 121 – 17 – 85 – 15 – 115 – 1.088
– 90
– 102 – 1.229
– 1.190
31
7
– 31
–7
0
0
0
0
0
0
Kasstroomoverzicht 2006 (in miljoenen euro’s) 2006
Mutaties exploitatierekening Mutatie egalisatiereserve Afschrijvingskosten vaste activa Nietactiveerbare investeringen/liquidatie resultaten (na aftrek investeringsbijdragen) Oprenting voorzieningen en overlopende passiva Disagio Onttrekking voorzieningen Dotatie voorziening derdenwerken vernieuwing
0
0
31 87 3
7 85 11
6
4
3 –1 37
4 –1 0 166
Mutaties werkkapitaal
Vorderingen Kortlopende schulden Overlopende passiva (kortlopend) Herwaardering VUTpremiekosten
75 –2 284 –2
Kasstroom uit operationele activiteiten Brutoinvesteringen materiële vaste activa (inclusief geactiveerde productie e.d.) Desinvesteringen materiële vaste activa Overige mutaties investeringen
Investeringsbijdragen Overige mutaties investeringsbijdragen Uitbetalingen aan RO (generieke taakstelling) Uitbetalingen aan RO (aanbestedings resultaten) Storting agio op aandelenemissie Deelnemingen Aflossing lening Staat (financiële vaste activa) Aflossing leningen (geen herfinanciering) Onttrekkingen overlopende passiva Dotatie voorzieningen (exclusief oprenting)
– 56 41 0 0 355
– 15
521
95
– 875 3 8
Kasstroom uit investeringsactiviteiten
110
– 563 5 39
– 864
– 519
743 – 18 – 15 – 30
529 – 40 – 11 0
60 –1 26
100 0 65
– 57 – 13 5
– 15 –2 4
29
Kasstroom uit financieringsactiviteiten
700
630
Totale kasstroom
357
206
Liquide middelen einde boekjaar Liquide middelen begin boekjaar
Mutatie liquide middelen
931 574
574 368
357
206
Financieel jaarverslag ProRail 2006
Resultaat uit bedrijfsuitoefening
2005
Toelichting
op de balans en de exploitatierekening 2006
Bedragen in miljoenen euro’s, tenzij anders is aangegeven
Grondslagen voor de jaarrekening Algemeen
De jaarrekening is opgesteld in overeenstem ming met Titel 9 Boek 2 BW en met de Richt lijnen van de Raad voor de Jaarverslaggeving. De hierna uiteengezette grondslagen voor de financiële verslaggeving zijn consistent toegepast voor de gepresenteerde perioden in deze jaarrekening. Spoorwegwet, Beheerconcessie en Nota Mobiliteit
Financieel jaarverslag ProRail 2006
30
Per 1 januari 2005 is de nieuwe Spoorwegwet ingegaan. In deze wet wordt de beheerder verantwoordelijk gesteld voor de (prestaties van de) infrastructuur. In de toelichting aan het parlement geeft de Minister van Verkeer en Waterstaat aan dat in deze nieuwe setting op output in plaats van op input gestuurd zal worden. Met de inwerkingtreding van de nieuwe Spoorwegwet is ook de Beheercon cessie van kracht geworden. Hierin wordt de relatie tussen het Ministerie en ProRail als beheerder van de infrastructuur verder uitge werkt. Om verantwoording te kunnen nemen voor het leveren van optimale prestaties tegen zo laag mogelijke kosten moet ProRail zelfstandig kunnen beslissen over het tijdstip van vervangen dan wel het (langer) onder houden van de activa. Deze beslissing moet gebaseerd zijn op een bedrijfseconomische afweging – onafhankelijk van het kasritme van de overheid. Dit belang is door de over heid onderkend in de Nota Mobiliteit, waarin de hiertoe benodigde vervangings middelen zijn gereserveerd. Deze middelen zijn daarmee in het Meerjarenprogramma Infrastructuur en Transport niet gerubri ceerd onder aanleg/overige programma’s, maar onder onderhoud en vervanging. Dit impliceert dat de middelen in de vorm van de concessievergoeding aan ProRail ter beschik king gesteld zullen worden. Het Beheerplan 2007 van ProRail sluit hierop aan. Daarnaast is onderkend in de toelichting op de Beheer
concessie dat meerjarige financiering een logisch gevolg is van sturing op prestaties. In de nieuwe situatie zal ProRail voor langere tijd zekerheid hebben over de voor het beheer beschikbare middelen, zodat ProRail in staat is gunstige contracten af te sluiten met aannemers, de werkplanning over de jaren heen beter kan inrichten en timing van activiteiten (vervangingsinvesteringen) kan optimaliseren. Presentatie
Volgens de vigerende Richtlijnen van de Raad voor de Jaarverslaggeving dienen egalisatie rekeningen in de balans (i) als vooruitontvan gen bedragen onder de overlopende passiva te worden opgenomen, of (ii) in mindering te worden gebracht op het geïnvesteerde bedrag. Het vraagstuk van de presentatie wijziging heeft een sterke relatie met de aard van de relatie tussen het Ministerie van Ver keer en Waterstaat en ProRail en met de wijze van vergoeden van de integrale kosten van ProRail. De beelden over deze relatie tussen het Ministerie van Verkeer en Waterstaat en ProRail zijn niet eensluidend. Het Ministerie van Verkeer en Waterstaat heeft tot op he den de bijdragen altijd als subsidie verstrekt in haar rol als subsidieverlener. ProRail heeft voor de jaarrekening 2006 op verzoek van de aandeelhouder besloten de egalisatiereke ningen te rubriceren als overlopende passiva. De opstelling van de verloopstaat Materiële vaste activa wijkt af van de standaardindeling (art. 366 lid 1 Titel 9 BW 2) teneinde een beter inzicht te geven en beter aan te sluiten op de aard van het bedrijf conform art. 362 lid 4 en art. 363 lid 4 Titel 9 BW 2. Hiertoe is de onder verdeling van de verloopstaat Materiële vaste activa uitgebreid. Daarnaast sluit de indeling beter aan bij de gehanteerde benamingen in de communicatie tussen ProRail en de Rijks overheid.
ten laste van de exploitatierekening worden gebracht.
Waardering
Onder aanschaffingsprijs wordt verstaan investeringsuitgaven die verband houden met het verkrijgen of vervaardigen van het activum, inclusief de kosten van de door eigen personeel verrichte werkzaamheden (geactiveerde productie eigen bedrijf). In de aanschaffingsprijs wordt geen rente over investeringen tijdens de bouw begrepen.
Alle activa en passiva worden, tenzij anders is vermeld, opgenomen voor de nominale waarde in euro’s (EUR). Materiële vaste activa
Materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen de aanschaffingsprijs onder aftrek van de over deze waarde op lineaire basis berekende afschrijvingen of tegen lagere bedrijfswaarde. De categorieën Dragen en geleiden, Toevoeren energie en Transfer worden gemiddeld in 33 jaar afgeschreven. De categorie Beheersen en sturen wordt gemiddeld in 11 jaar afgeschreven. De cate gorie Beveiligen wordt gemiddeld in 25 jaar afgeschreven. Op terreinen wordt niet afgeschreven. Verder wordt de bovenbouw (onderdeel Dragen en geleiden) in 10 jaar afgeschreven tot 60% van de aanschaffings prijs waarbij de vernieuwingen rechtstreeks
De door de Rijksoverheid ‘à fonds perdu’ gefinancierde investeringen worden als vaste activa geactiveerd, terwijl de ontvangen bijdragen als een overlopend passief worden gerubriceerd. Deze methode wordt ook toegepast op door derden gefinancierde investeringen, waarvan het economisch eigendom bij ProRail ligt. Vanaf jaarrekening 2007 worden de materiële vaste activa gewaardeerd tegen vervangings waarde.
31
Financieel jaarverslag ProRail 2006
Grondslagen voor de waardering van activa en passiva
Financiële vaste activa
Bijdragen
De vorderingen op lange termijn worden opge nomen tegen de nominale waarde, zo nodig onder aftrek van een waardecorrectie. Het binnen een jaar te ontvangen deel van deze vorderingen wordt hier eveneens opgenomen. Nietgeconsolideerde deelnemingen waarin ProRail invloed van betekenis heeft, worden gewaardeerd op het betreffende aandeel in de nettovermogenswaarde, bepaald volgens de grondslagen van ProRail.
Onder Bijdragen Rijksoverheid worden de van de Rijksoverheid verkregen middelen voor capaciteitsmanagement, verkeersleiding, onderhoud en kapitaallasten van het lande lijke railnet verantwoord.
Vorderingen
Onder Bijdragen Raamovereenkomst NS worden de gedeclareerde bedragen uit het zogenaamde Fonds Eénmalige bijdrage NS (FENS) verantwoord, dat met name bestemd is voor verbetering van de spoorweginfra structuur.
De vorderingen worden opgenomen tegen nominale waarde onder aftrek van een waar decorrectie in verband met dubieuze vorde ringen (oninbaarheid). Onderhanden projecten die door derden worden gefinancierd en geen economisch eigendom worden van ProRail, zijn verant woord onder de vorderingen. Deze projecten worden gewaardeerd tegen kostprijs, vermin derd met de gefactureerde termijnen naar rato van de voortgang van het project. De kostprijs omvat alle uitgaven die rechtstreeks verband houden met specifieke projecten. Voorzieningen
Financieel jaarverslag ProRail 2006
32
Voorzieningen worden opgenomen voor in rechte afdwingbare of feitelijke verplich tingen van een onzekere omvang of met een onzeker tijdstip als gevolg van gebeurtenissen in het verleden. De voorziening derdenwerken heeft betrekking op afgekochte risi co’s inzake de te verwachten verplichtingen die voortvloeien uit door derden betaalde werken. De voorzieningen hebben over wegend een meerjarig karakter.
Grondslagen voor de resultaatbepaling Baten en lasten worden toegerekend aan de periode waarop zij betrekking hebben, in zoverre dat ongerealiseerde winsten niet in aanmerking worden genomen en dat te verwachten verliezen worden verantwoord wanneer deze worden onderkend.
De van spoorwegondernemingen geïnde vergoedingen voor gebruik van het landelijk railnet worden onder Gebruiksvergoeding verantwoord.
Diverse bedrijfsopbrengsten
Onder Geactiveerde productie eigen bedrijf zijn opgenomen de door het eigen personeel verrichte werkzaamheden, welke betrekking hebben op de vervaardiging van materiële vaste activa (investering), zoals voorbereiding en toezicht. Onder Overige bedrijfsopbrengsten zijn met name opbrengsten van de voor derden uitge voerde werkzaamheden opgenomen. Vennootschaps- en omzetbelasting
Vanaf 1 januari 2002 maakt ProRail B.V. samen met Railinfratrust B.V. onderdeel uit van een fiscale eenheid voor de heffing van vennootschapsbelasting. Vanaf verslagjaar 2006, met terugwerkende kracht vanaf 1 januari 2005, maakt ProRail B.V. samen met Railinfratrust B.V. tevens onderdeel uit van een fiscale eenheid voor de heffing van omzetbelasting. Beide vennootschappen zijn volgens de standaardvoorwaarden hoofdelijk aansprakelijk voor de te betalen belasting van alle bij de fiscale eenheid betrokken vennoot schappen.
Vaste activa [1] Materiële vaste activa
Toevoeren energie
Beheersen Beveiligen en Sturen
Transfer
Werken in constructie
Stand per 31 december 2005: Aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen
5.262 1.468
1.050 411
557 323
Boekwaarde per 31 dec. 2005
3.794
639
Betuweroute Brutoinvesteringen Ingebruikname Desinvesteringen Overdracht RandstadRail Afschrijvingen Overige waardeveranderingen
1.134 572 –1 – 44 – 100 –1
Totaal mutaties in 2006
1.445 731
1.098 325
1.201
10.613 3.258
234
714
773
1.201
7.355
67 100 –3 – 32 –4
28 62 – 41
97 72 –1 –1 – 56 4
71 76 –1 –9 – 36
1.894 875 – 882 – 38 – 75
3.291 875 – 41 – 57 – 265 – 76
1.560
128
49
115
101
1.774
3.727
Stand per 31 december 2006: Aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen
6.931 1.577
1.203 436
659 376
1.619 790
1.230 356
2.975
14.617 3.535
Boekwaarde per 31 dec. 2006
5.354
767
283
829
874
2.975
11.082
Categorieën Materiële vaste activa:
• Dragen en geleiden: Dragen en geleiden bevat terreinen (13%), aardebaan (9%), ballastbed (5%), bovenbouw (16%), geluidsschermen (4%), bruggen (34%) en tunnels (19%); • Toevoeren energie: Toevoeren energie bevat de bovenleiding en draagconstructies (54%) en onderstations/voedingsinstallaties (46%); • Beheersen en sturen: Beheersen en sturen bevat de zogenaamde hard en software van het systeem Vervoer Per Trein (50%), telecommunicatiekabelnetwerk (19%), GSMR en de overige centrale apparatuur in verkeersleidingposten (31%); • Beveiligen: Beveiligen bevat baanvak
Totaal
beveiliging (76%) en overwegbeveiliging en bevloering (24%); • Transfer: Transfer bevat perrons inclusief overkappingen (52%), de toegang tot perrons, zoals roltrappen, liften en tunnels (18%), het publieke aandeel in stations gebouwen (17%) en fietsenstallingen (13%). Betuweroute
De materiële vaste activa van de Betuweroute zijn in 2006 geherrubriceerd, omdat bekend is geworden dat deze activa economisch eigendom van ProRail zijn. In 2005 kon nog niet eenduidig het economische eigendom worden vastgesteld. De activa van het project Betuweroute waren in 2005 verantwoord als Onderhanden Werk in opdracht van derden
33
Financieel jaarverslag ProRail 2006
Dragen en Geleiden
(in miljoenen euro’s)
(EUR 3.291 miljoen) onder de post Vorde ringen, gesaldeerd met betreffende investe ringsbijdragen. Bruto-investeringen
De brutoinvesteringen in vaste activa bedroegen in 2006 EUR 875 miljoen en is 3,5% meer dan in 2005 (EUR 845 miljoen). Van de investeringen in 2006 heeft het Ministerie van Verkeer en Waterstaat circa 81% gefinancierd. Hiervan heeft EUR 268 miljoen betrekking op de aanleg van de Betuweroute, EUR 279 miljoen op reizigers projecten, EUR 25 miljoen op goederenpro jecten, EUR 17 miljoen op het project Beter Benutten 21e eeuw, en indirect EUR 118 miljoen op vervangingsinvesteringen. Het Ministerie van Verkeer en Waterstaat heeft dit jaar voor het eerst ruim de helft van de kleinere, landelijke programma’s (zoals Opheffen Overwegen en het programma Ruimte voor de Fiets) rechtstreeks gefi nancierd (EUR 49 miljoen). Verder droegen lagere overheden (zoals provincies en gemeenten) en NSGroep B.V. (FENS) samen EUR 119 miljoen bij aan projecten. Ingebruikname
Financieel jaarverslag ProRail 2006
34
Ingebruiknames hebben plaatsgevonden bij de projecten Betuweroute (EUR 274 miljoen), AmsterdamUtrecht (EUR 79 miljoen), Rand stadspoor/VleuGel (EUR 46 miljoen), extra perroncapaciteit Amsterdam WTC (EUR 24 miljoen) en landelijk programma extra capa citeit energievoorziening (EUR 22 miljoen). In 2006 is van het project Betuweroute de Botlektunnel (EUR 198 miljoen) en van het project AmsterdamUtrecht de Utrechtboog (EUR 61 miljoen) in gebruik genomen. Desinvesteringen
De desinvesteringen bij de Werken in constructie worden met name veroorzaakt door afboekingen als gevolg van niet acti veerbare investeringsuitgaven. Dit betreft onder andere project BB 21 Ontwikkeling en Beveiliging ERTMS (EUR 14 miljoen) en project Hanzelijn met name voor sanering en arche ologie (EUR 4 miljoen). De hierop betrekking hebbende ontvangen investeringsbijdragen
zijn vrijgevallen (zie hiervoor toelichting overlopende passiva). Overdracht RandstadRail
Dit betreft een desinvestering in verband met de overdracht van activa ad EUR 57 miljoen aan de beheerorganisatie van RandstadRail (Stadsgewest Haaglanden en Stadsregio Rotterdam). Deze overdracht heeft “om niet” plaatsgevonden, waardoor (na aftrek van investeringsbijdragen ad EUR 33 miljoen) een boekwaardeverlies ad EUR 24 miljoen ten laste van het eigen vermogen is gebracht. Overige waardeveranderingen
Bij overige waardeveranderingen hebben overboekingen plaatsgevonden naar de onderhanden werk positie in verband met het economisch eigendom van derden. Hiervan heeft EUR 14 miljoen betrekking op Randstad Rail (project Schenkstrook) en EUR 55 miljoen op infrastructuur vanuit de Betuweroute.
[2] Financiële vaste activa
Disagio
Lening Staat
Deelnemingen
Overige vorderingen
Totaal
Stand per 31 december 2005
12
26
0
1.040
1.078
Toevoegingen Onttrekkingen
–3
– 26
1
31 – 118
32 – 147
9
0
1
953
963
Stand per 31 december 2006
Disagio
Het disagio (het negatieve verschil tussen het van de geldgever ontvangen bedrag en de bij het aangaan van de lening als schuld erkende hoofdsom) is in 2003 ontstaan als gevolg van omzetting van de zogeheten Eurofima leningen9 met N.V. Nederlandse Spoorwegen en is ultimo 2006 groot EUR 9 miljoen (2005: EUR 12 miljoen). In 2007 vervalt EUR 3 miljoen van het nog aanwezige disagio. Dit disagio heeft een doorlooptijd tot en met 2012. Lening staat
Lening staat is een langlopende lening verstrekt aan de Staat der Nederlanden wegens voorfinanciering van investerings bijdragen welke omgezet is in een lening op annuïteitenbasis die in 15 jaar wordt afgelost. De lening is eind 2006 in zijn geheel afgelost ter grootte van EUR 26 miljoen (2005: EUR 65 miljoen, waarvan EUR 45 miljoen vervroegd). Het kortlopende rentedeel van de annuïteit bedraagt EUR 1 miljoen en is verantwoord als rentebate (2005: EUR 6 miljoen). Er heeft geen waardecorrectie plaatsgevonden op deze vordering. Deelnemingen
Onder Deelnemingen is het belang in Relined B.V. en het belang in BREM B.V. opgenomen. Relined B.V. heeft ten doel het optimaal uitnutten van capaciteit van glasvezelnetten en kabels ten behoeve van data en telecom activiteiten. De vennootschap is statutair gevestigd te Utrecht en heeft een geplaatst 9 Leningen waarbij rollend materieel van NS als zekerheid is gesteld.
aandelenkapitaal van EUR 18.000. ProRail B.V. neemt voor 50% deel in dit aandelenkapitaal. BREM B.V. (Betuweroute Exploitatiemaat schappij) heeft ten doel het beheren en exploiteren van de goederenspoorlijn tussen de Rotterdamse haven en de grens van Nederland en Duitsland. De vennootschap is statutair gevestigd te Utrecht en heeft een geplaatst aandelenkapitaal van EUR 18.000. Op 2 november 2006 heeft ProRail B.V. een eerste storting in het aandelenkapitaal van BREM B.V. gedaan ter grootte van EUR 500.000. ProRail B.V. zal maximaal een kapi taal van EUR 13 miljoen beschikbaar stellen. Overige vorderingen
Onder Overige vorderingen zijn de aan ProRail B.V. toevertrouwde geldmiddelen opgenomen overeenkomstig de Raamovereenkomst met de NS Groep B.V. (FENS). Deze gelden mogen alleen aangewend worden voor de met NS overeengekomen programma’s tot en met 2010. De gelden zijn ultimo 2006 voornamelijk in deposito gegeven (EUR 569 miljoen tot en met het 1e kwartaal 2007 en EUR 400 miljoen tot en met het 3e kwartaal 2007). Op een separate BNGbankrekening is EUR 2 miljoen (2005: EUR 1 miljoen) aanwezig. De declaratie over het 4e kwartaal, EUR 27 miljoen (2005: EUR 21 miljoen), is in mindering gebracht op deze tegoeden. Als rentevordering over het 4e kwartaal 2006 staat EUR 9 miljoen (2005: EUR 11 miljoen) uit. Naar verwachting zal in 2007 de onttrekking voor FENS EUR 250 miljoen bedragen (zie ook Overlopende passiva).
35
Financieel jaarverslag ProRail 2006
(in miljoenen euro’s)
Vlottende activa [3] Vorderingen
(in miljoenen euro’s) Onderhanden werk in opdracht van derden Vorderingen op derden Vordering op de Rijksoverheid Vorderingen inzake omzetbelasting Overige vorderingen Overlopende activa Totaal
Bij de waardering van de Vorderingen is reke ning gehouden met mogelijke oninbaarheid ad EUR 13 miljoen (2005: EUR 6 miljoen). De dotatie van EUR 7 miljoen (2005: EUR 2 miljoen) is verantwoord onder de Overige bedrijfslasten.
Specificatie onderhanden werk derden (in miljoenen euro’s; exclusief de Betuweroute) Kosten onderhanden opdrachten Gedeclareerde bedragen Totaal
Financieel jaarverslag ProRail 2006
36
31 december 2006
31 december 2005
26 63 5 4 17 33
17 45 10 36 11 104
148
223
Onderhanden werk in opdracht van derden
In de post Onderhanden werk in opdracht van derden zijn vorderingen op derden wegens uitgevoerde werken ad EUR 26 miljoen (2005: EUR 17 miljoen) opgenomen.
31 december 2006
31 december 2005
291 – 265
304 – 287
26
17
Vorderingen op de Rijksoverheid
Overige vorderingen
De post Vorderingen op de Rijksoverheid bevat de nog te ontvangen investeringsbij dragen over 2006 en ZBOtaakstelling 2005 (EUR 4 miljoen), beiden van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat.
Onder Overige vorderingen is de nog te innen gebruiksvergoeding over de maand december opgenomen.
Vorderingen inzake omzetbelasting
De stand van de Vorderingen inzake omzetbelasting (EUR 4 miljoen) is verlaagd doordat de betaling van de BTWverplichting over november 2006 door de bank pas in januari 2007 heeft plaatsgevonden.
Overlopende activa
Onder de Overlopende activa is voor de nog te ontvangen bedragen een bedrag ad EUR 25 miljoen (2005: EUR 99 miljoen) en voor voor uitbetaalde bedragen een bedrag ad EUR 8 miljoen (2005: EUR 5 miljoen) opgenomen. De post nog te ontvangen bedragen bestaat onder andere uit overloop beschikking naar 2007 (EUR 13 miljoen), nog te ontvangen rente (EUR 4 miljoen) en nog te vorderen
schades (EUR 7 miljoen). Verder is een latente claim op de Rijksoverheid opgenomen in verband met extra inspanningen voor Nieuwe Sleutelprojecten ad EUR 5 miljoen. De post vooruitbetaalde bedragen bestaat met name
uit EUR 4 miljoen voor het huren van het glasvezelkabelnet en EUR 4 miljoen voor de bij leveranciers opgebouwde voorraden inzake ‘Ruimte voor de fiets’.
[4] Liquide middelen
(in miljoenen euro’s)
31 december 2006 31 december 2005
Totaal banktegoeden
931
574
De gelden worden op een speciale rekening bij het Ministerie van Financiën aangehouden conform de Comptabiliteitswet. Van deze
Eigen Vermogen
(in miljoenen euro’s)
Gestort Kapitaal
Agio
Overige reserves
Onverdeeld resultaat
Totaal
Stand per 31 december 2005
0,02
100
5
0
105
Storting op aandeeluitgifte Uitkering dividend i.v.m. RandstadRail Resultaat lopend boekjaar
0 -
60 – 24
-
-
60 – 24
-
-
-
0
0
Stand per 31 december 2006
0,02
136
5
0
141
Aandelenkapitaal
Agio
Het maatschappelijke aandelenkapitaal bedraagt EUR 90.000 en is verdeeld in 200 aandelen van elk EUR 450. Het geplaatste en gestorte aandelenkapitaal bestaat uit 42 aandelen (2005: 41 aandelen) en bedraagt EUR 18.900 per 31 december 2006 (2005: EUR 18.450). De geplaatste en volgestorte aandelen zijn in handen van Railinfratrust B.V. In 2006 heeft een kapitaalstorting op de uitgifte van één aandeel plaatsgevonden van EUR 450 (2005: kapitaalstorting op de uitgifte van één aandeel van EUR 450).
Het bedrag, als gevolg van de kapitaalstorting op de uitgifte van één aandeel, boven de nominale waarde is als agio verantwoord ad EUR 60 miljoen (2005: EUR 100 miljoen). Daarnaast is door middel van een voorgenomen aandeelhoudersbesluit dividend uitgekeerd van EUR 24 miljoen ten laste van het agio. Deze dividenduitkering is het gevolg van het boekwaardeverlies van de activa bij de economische overdracht RandstadRail naar Stadsgewest Haaglanden en Stadsregio Rotterdam. Het juridisch eigendom blijft bij Railinfratrust B.V. berusten. Het
37
Financieel jaarverslag ProRail 2006
[5]
gelden ad EUR 931 miljoen is EUR 585 miljoen uitgezet als daggeldlening.
betreft de desinvestering van de betreffende activa ad EUR 57 miljoen verminderd met de ontvangen investeringsbijdragen ad EUR 33 miljoen.
Onverdeeld resultaat
Onder de post Onverdeeld resultaat zijn de jaarlijkse exploitatieresultaten verantwoord. In 2006 is een nettoresultaat van EUR 0 miljoen (2005: EUR 0 miljoen) behaald.
Egalisatierekeningen [6] Investeringsbijdragen
(in miljoenen euro’s) Stand per 31 december 2005 Presentatiewijziging Stand per 31 december 2006
Rijksoverheid
Derden
Totaal
4.950
436
5.386
– 4.950
– 436
– 5.386
-
-
-
Om te voldoen aan de Richtlijnen van de Raad bijdragen gepresenteerd als Overlopende voor de Jaarverslaggeving zijn de Investerings- passiva.
[7] Exploitatiebijdragen 38
Financieel jaarverslag ProRail 2006
(in miljoenen euro’s) Stand per 31 december 2005 Presentatiewijziging Stand per 31 december 2006
Rijksbijdragen
Taakstelling
Risicobuffer
Totaal
– 20
– 51
27
– 44
20
51
– 27
44
-
-
-
-
Om te voldoen aan de Richtlijnen van de Raad voor de Jaarverslaggeving zijn de Exploitatie-
bijdragen gepresenteerd als Overlopende passiva.
Voorzieningen
(in miljoenen euro’s)
Derdenwerken Onderhoud
Totaal
Vernieuwing
Stand per 31 december 2005
23
96
119
Toevoegingen Onttrekkingen
2 –1
45
47 –1
Stand per 31 december 2006
24
141
165
Voorziening derdenwerken
De Voorziening derdenwerken betreft de voorziening voor Onderhoud en Vernieuwing van door derden betaalde werken, waarvan de kosten worden gedekt waartoe ProRail zich langdurig heeft verplicht. De dotatie wordt gevormd uit van derden ontvangen afkoopsommen, inclusief de oprenting tegen 3,9% (2005: 3,3%) en jaarlijks ontvangen vergoedingen van derden. Ten aanzien van de onttrekkingen bij onderhoud wordt verondersteld dat deze gelijk is aan de jaar lijkse oprenting. Bij vernieuwing wordt de onttrekking uitgevoerd op basis van feite
[9]
lijke mutaties vanuit de projecten. In 2006 is een extra dotatie van EUR 37 miljoen aan de Voorziening derdenwerken vernieuwing gedaan in verband met herberekening van deze voorziening in het kader van het project Activa Register. Hieruit is gebleken dat de voorziening te laag was verantwoord om aan de van derden overgenomen vernieuwings verplichtingen te kunnen voldoen. De te lage voorziening is met name een gevolg van de balanssanering bij de verzelfstandiging van NSeenheden in 1995 en de daaruit voort vloeiende indexaties.
Langlopende schulden 31 december 2006
(in miljoenen euro’s)
31 december 2005
Onderhandse leningen Verplichting Rijksoverheid (generieke taakstelling) NS Stations inzake transferruimten
2.036 40 30
2.093 55 31
Totaal
2.106
2.179
Onderhandse leningen
De post onderhandse leningen betreft lang lopende leningen die onder staatsgarantie zijn aangetrokken ten behoeve van de klei nere, landelijke programmainvesteringen.
De aflossingen (regulier en gedeeltelijk vervroegd) bedroegen in 2006 EUR 57 miljoen (2005: EUR 90 miljoen). Er zijn geen leningen verlengd. In de loop van 2007 wordt op de hierboven genoemde onderhandse leningen EUR 122 miljoen afgelost.
39
Financieel jaarverslag ProRail 2006
[8]
Specificatie onderhandse leningen (in miljoenen euro’s)
< 1 jaar
Totaal
122
986
855 73
122 1.841 73
Totaal
122
986
928
2.036
De langlopende verplichting Rijksoverheid betreft een generieke taakstelling van EUR 96 miljoen, die ProRail met de overheid heeft afgesproken. Deze taakstelling zal worden ingevuld door verbetering van de efficiency en niet door vermindering van de te leveren functionaliteit en/of operationele prestaties. Deze verplichting betreft de periode tot en met 2009. Het gedeelte van de taakstelling tot en met 2005 is reeds betaald (EUR 41 miljoen). In 2006 is de afgesproken efficiency van EUR 11 miljoen ingevuld, dat reeds door middel van de beschikking 2006 is ingehouden. Ook het resterende bedrag over 2005 ad EUR 4 miljoen is in 2006 verrekend. Voor 2007
[10]
bedraagt de in te vullen taakstelling EUR 12 miljoen conform de eind 2003 overeenge komen meerjarenreeks. NS Stations inzake transferruimten
Bij de verzelfstandigingsoperaties van de N.V. Nederlandse Spoorwegen in 1994 is, naast de commerciële ruimtes, ook het juridisch eigendom van de stationstransfer aan NS Stations toegewezen. ProRail heeft echter het economisch eigendom van deze transfer activa. ProRail vergoedt de hieruit voortvloei ende schuld aan NS Stations over een periode van dertig jaar. In 2006 is ruim EUR 1 miljoen afgelost waarmee de schuldenpositie ultimo 2006 op EUR 30 miljoen terecht is gekomen. In 2007 zal circa EUR 2 miljoen worden afgelost.
Kortlopende schulden
(in miljoenen euro’s)
Financieel jaarverslag ProRail 2006
> 5 jaar
2% tot 4% 4% tot 6% 6% tot 8%
Verplichting Rijksoverheid (generieke taakstelling)
40
1-5 jaar
31 december 2006
31 december 2005
Leveranciers en handelscrediteuren Schulden aan groepsmaatschappijen Belastingen en sociale lasten Overige kortlopende schulden
122 1 0 9
124 0 2 8
Totaal
132
134
De onder Kortlopende schulden opge nomen bedragen hebben een looptijd korter dan 1 jaar. Overige kortlopende schulden
Onder de overige kortlopende schulden (EUR 9 miljoen) is een voorziening personeel
verantwoord ad EUR 1,1 miljoen. Hiervan zal in 2007 EUR 0,8 miljoen worden betaald aan kosten van medewerkers waarvan de functie is opgeheven, zoals doorbetaling van de lonen en transferbudgetten van deze medewerkers en kosten van het mobiliteitscentrum.
[11]
Overlopende passiva 31 december 2006
(in miljoenen euro’s) NS Groep N.V. inzake raamovereenkomst (FENS) Gemeentelijke bijdragen inzake stationsprojecten Sociale veiligheid op stations Investeringsbijdragen Exploitatiebijdragen Overlopende passiva (kortlopend) Totaal
31 december 2005
953 21 9.088 – 45 563
1.040 31 1 279
10.580
1.351
Raamovereenkomst (FENS)
Sociale veiligheid op stations
Op 20 december 2000 hebben NSgroep B.V. en Railinfrabeheer B.V. een raamovereenkomst gesloten. Hiertoe heeft NS een éénma lige financiële bijdrage ad EUR 1.338 miljoen aan Railinfrabeheer B.V. overgemaakt. Railinfrabeheer B.V. gebruikt deze bijdrage voor de mede door NS gewenste beheerste toegang van de stations, de ontwikkeling van de OVchipcard, de verbetering van de kwali teit van de railinfrastructuur en de informa tievoorziening op de stations. In 2006 is een bedrag van EUR 118 miljoen (2005: EUR 142 miljoen) gedeclareerd en een bedrag van EUR 31 miljoen (2005: EUR 30 miljoen) ontvangen aan rentebaten. Voor 2007 worden declara ties ter waarde van EUR 280 miljoen verwacht alsmede EUR 30 miljoen aan rentebaten.
In 2000 heeft het Ministerie van Verkeer en Waterstaat een subsidie ad EUR 4,5 miljoen (NLG 10 miljoen) verstrekt voor de verbete ring van de sociale veiligheid op de stations. Deze subsidie is bestemd voor aanschaf, plaat sing en onderhoud van 188 camera’s op de meest onveilige locaties. Het project (aanschaf en plaatsing) is medio 2002 opgeleverd. In 2006 zijn voor het laatst de onderhoudskosten vanuit deze gelden gefinancierd. Investerings- en Exploitatiebijdragen
In voorgaand boekjaar werden deze over heidsbijdragen verantwoord als Egalisatierekeningen en gerubriceerd tussen het Eigen Vermogen en Vreemd Vermogen.
Gemeentelijke bijdragen stationsprojecten 41
Financieel jaarverslag ProRail 2006
Van de gemeente Amsterdam is in 1998 een bedrag van EUR 25 miljoen ontvangen voor de (gedeeltelijke) financiering van het project AmsterdamBijlmer. Inclusief de bijgeboekte rente bedraagt het saldo op deze rekening ultimo 2006 EUR 20 miljoen (2005: EUR 31 miljoen). De overige gemeentelijke bijdragen ad EUR 1 miljoen (2005: EUR – miljoen) bestaan uit bijdragen ten behoeve van SNCF (Lange Goederentreinen) en stationsliften van de gemeente Zandvoort.
Specificatie overheidsbijdragen (in miljoenen euro’s)
Investeringsbijdragen RijksDerden Totaal overheid
Stand per 31 december 2005
Financieel jaarverslag ProRail 2006
Totaal
Presentatiewijziging
4.950
436
5.386
– 20
– 51
27
– 44
Betuweroute
3.278
13
3.291
Ontvangen bijdragen Desinvesteringen Overdracht RandstadRail Jaaramortisaties (vrijval) Overige waardeveranderingen Mutatie lopend boekjaar Gerealiseerde generieke taakstelling Verrekende aanbestedingsmeevallers Boventallige aanbestedingsmeevallers Overige mutaties
624 – 27 – 15 – 162 – 58
119 –8 – 18 – 16 – 28
743 – 35 – 33 – 178 – 86
31 – 11 – 30 –5 –2
11
5
31 – 30 –2
Stand per 31 december 2006
8.590
498
9.088
– 37
– 40
32
– 45
Ontvangen bijdragen De toevoegingen van de investeringsbijdragen betreffen de ‘à fonds perdu’ ontvangen bijdragen van de Rijksoverheid voor 2006 ad EUR 624 miljoen en van m.n. gemeenten en provincies ad EUR 119 miljoen. Het aandeel terreinen en bovenbouw waarover niet wordt afgeschreven, bedraagt ultimo 2006 EUR 830 miljoen (2005: EUR 758 miljoen).
42
Exploitatiebijdragen EgalisatieTaakRisicoreserve stelling reserve
Jaaramortisaties De jaaramortisaties betreffen de vrijval ten gunste van de exploitatierekening van de ontvangen bijdragen. Deze staan tegenover de betreffende afschrijvingskosten van de objecten. Desinvesteringen, overdracht RandstadRail en overige waardeveranderingen De desinvesteringen, overdracht RandstadRail en overige waardeveranderingen worden nagenoeg geheel veroorzaakt door de bij Werken in Constructie genoemde projecten (zie Materiële vaste activa). Mutatie lopend boekjaar De mutatie lopend boekjaar betreft het verschil tussen de vastgestelde subsidie en
de werkelijke kosten waarvoor subsidie is verleend. Deze mutatie ad EUR 31 miljoen is ten laste van de egalisatiereserve gekomen. Verrekende aanbestedingsmeevallers Deze post betreft de afgesproken én gere aliseerde aanbestedingsresultaten door de Rijksoverheid ad EUR 30 miljoen die reeds ingehouden zijn bij het verlenen van de subsi diebeschikking 2006. Boventallige aanbestedingsmeevallers De risicoreserve bestaat uit enerzijds het deel ad EUR 27 miljoen dat in voorgaand boek jaar gepresenteerd stond tussen het Eigen Vermogen en het Vreemd Vermogen als egalisatierekening exploitatiebijdragen en anderzijds de in 2006 behaalde boventallige aanbestedingsmeevallers ad EUR 5 miljoen. De aanbestedingsmeevallers in 2006 zijn toegevoegd conform de afspraken met het Ministerie van Verkeer en Waterstaat. Met het totaal van de middelen kunnen in de toekomst onverwachte tegenvallers bekostigd worden. Besteding van deze middelen kan uitsluitend geschieden na goedkeuring door het Ministerie van Verkeer en Waterstaat.
Onder de Overlopende passiva (kortlopend) ad EUR 563 miljoen zijn ondermeer opge nomen de nog af te dragen rente van onder handse leningen op de vervaldatum ad EUR 41 miljoen, de overloop van de in 2006 ontvangen Rijksbijdragen naar 2007 ad EUR 97 miljoen, voorfinanciering door de Rijks overheid van investeringen (zoals tweede fase Herstelplan Spoor, leenfaciliteit, VALYS, hotspots) ad EUR 164 miljoen, de te verrekenen declaraties met het
Ministerie van Verkeer en Waterstaat ad EUR 26 miljoen, vooruitontvangen gelden van lagere overheden ad EUR 14 miljoen, diverse personeelsaanspraken (onder andere aanspraken vakantiegeld en vrijetijdsaan spraken) ad EUR 12 miljoen, claims ad EUR 2 miljoen en de zogeheten passiveringen, waarvan nog geen factuur van de aannemer cq. leverancier is ingediend terwijl wel een prestatie ter waarde van EUR 151 miljoen is geleverd.
43
Financieel jaarverslag ProRail 2006
Overlopende passiva (kortlopend)
[12]
Bijdragen
Bijdragen Rijksoverheid 2006
(in miljoenen euro’s) Totaal Deze verantwoorde bijdragen ad EUR 982 miljoen (2005: EUR 947 miljoen) betreffen de van de Rijksoverheid verkregen middelen voor capaciteitsmanagement, verkeersleiding, onderhoud, vernieuwing en kapitaallasten
2005 982
947
van het landelijke railnet, die betrekking hebben op de exploitatierekening 2006. De verantwoorde bijdragen bestaan uit onder staande componenten:
Specificatie opbouw exploitatiebijdragen (in miljoenen euro’s)
2006
Initiële beschikking op (subsidie)aanvraag 2006 Ingehouden efficiencytaakstelling 2006 Ingehouden aanbestedingsresultaten 2006 Aanvullende beschikking 2006 (incl. indexering)
1.089 11 30 120 1.250
Overige beschikkingen (Monitorstudie, STS* en UPGE**) Overloop vanuit de beschikkingen 2005 Voorschot beschikking 2007 (Sturen Boven Kader) Overige verrekeningen (m.n. ZBOtaakstelling 2005)
14 19 13 2 48 1.298
Financiering investeringswerken*** Bestemd voor de refundregeling NS Reizigers Overheveling projecten naar 2007 (m.n. STS en UPGE)
– 225 –3 – 88 – 316
Totaal exploitatiebijdragen
982
44
Financieel jaarverslag ProRail 2006
Gebruiksvergoeding (in miljoenen euro’s) Totaal
De vergoedingen betreffen de van spoorweg ondernemingen geïnde bijdragen voor het gebruik van het landelijk railnet en zijn toege nomen met EUR 31 miljoen. Deze vergoe ding is ingesteld bij Algemene Maatregel
2006
2005 195
164
van Bestuur. Met ingang van 2006 wordt de tractie energie via ProRail aan de gebruikers doorbelast ter grootte van EUR 28 miljoen (zie hiervoor ook kosten van uitbesteed werk: beheer).
* STS: project Stoptonende Seinen ** UPGE: project Uitvoeringsprogramma Geluid op Emplacementen *** m.n. financieringsgelden vanuit tweede fase Herstelplan Spoor (EUR 103 mln.) en voor kleine investeringsprogramma’s (EUR 75 mln.)
Bijdragen raamovereenkomst FENS (in miljoenen euro’s)
2006
2005
Totaal De bijdragen vanuit het Fonds Eénmalige bijdrage NS ad EUR 0,2 miljoen (2005: EUR 0,5 miljoen) betreffen overlopende gelden die in
[13]
-
1
de afgelopen jaren beschikbaar zijn gesteld voor verbeteringen van het spoorwegnet, in casu bovenbouwvernieuwing.
Diverse bedrijfsopbrengsten
(in miljoenen euro’s)
2006
2005
Geactiveerde productie eigen bedrijf Overige bedrijfsopbrengsten
50 33
47 38
Totaal
83
85
Geactiveerde productie eigen bedrijf
Geactiveerde productie eigen bedrijf is het toerekenen/doorbelasten van de uren van projectmedewerkers tegen een kostendek kend tarief aan investeringswerken ad EUR 50 miljoen (2005: EUR 47 miljoen). Hierdoor worden alle investeringskosten geactiveerd; naast ontwerp en bouwkosten ook de kosten van het eigen projectmanagement. Overige bedrijfsopbrengsten
uit dienstverlening, zoals bijvoorbeeld engineeringswerkzaamheden voor derden ad EUR 7 miljoen, periodieke betalingen van lagere overheden voor onderhoud en stroom ad EUR 5 miljoen, SLAcontract voor het beheer en onderhoud van het automatiseringssysteem Vervoer Per Trein met NSReizigers ad EUR 2 miljoen, omroepcontracten met NSReizigers ad EUR 9 miljoen, vergoeding uitgevoerd onder houd van de SUNlijn10 ad EUR 3 miljoen, verhuur van het koperkabelnet ad EUR 4 miljoen.
De post overige bedrijfsopbrengsten bestaat
Financieel jaarverslag ProRail 2006
45
10 SUN: Sneltram Utrecht Nieuwegein
[14]
Exploitatielasten
Kosten van uitbesteed werk (in miljoenen euro’s)
2006
2005
Bovenbouwvernieuwing Grootschalig onderhoud Kleinschalig onderhoud Onderhoud transfer Beheer (incl. kosten Calamiteitenorganisatie) Innovatie/systeemontwikkeling
– 200 – 104 – 255 – 60 – 117 –2
– 220 – 108 – 265 – 54 – 84 –4
Totaal
– 738
– 735
De daling van bovenbouwvernieuwing en onderhoud is voornamelijk veroorzaakt door het doorschuiven van projecten naar 2007. De stijging van beheer is voornamelijk
veroorzaakt door de doorbelasting van de tractie energie ad EUR 28 miljoen via ProRail aan de gebruikers met ingang van 2006.
Lonen en salarissen (in miljoenen euro’s) Totaal
De gemiddelde personeelsbezetting (exclusief inhuur) over 2006 bedroeg 2.508
Verdeling van fte’s naar kernactiviteiten (gemiddeld aantal fte’s)
Financieel jaarverslag ProRail 2006
46
2006 – 120
2005 – 121
fte’s (2005: 2.559 fte’s). Alle medewerkers zijn formeel in dienst van ProRail B.V.
2006
2005
Aanleg en instandhouding spoorwegnet Verkeersleiding, info en bijsturing Verdelen beschikbare spoorcapaciteit Ondersteunende taken (waaronder innovatie en ICT)
942 1.134 84
1.009 1.171 80
348
299
Totaal
2.508
2.559
Het aantal fte’s binnen de kernactiviteiten ‘aanleg en instandhouding spoorwegnet’ en ‘ondersteunende taken (waaronder inno vatie en ICT)’ is respectievelijk gedaald met 67 fte’s dan wel gestegen met 49 fte’s ten
opzichte van 2005. De daling is voornamelijk veroorzaakt door vervroegd uittreden, terwijl de stijging voornamelijk is veroorzaakt door centralisatie van de financiële diensten.
Sociale lasten 2006
(in miljoenen euro’s) Totaal
– 14
De daling van de sociale lasten met EUR 3 miljoen ten opzichte van 2005 is grotendeels veroorzaakt door daling van de lasten van de pensioenpremie voor de pensioenregeling met EUR 2 miljoen. De lasten van de pensioen premies zijn gedaald van EUR 3 miljoen in
Overzicht bezoldiging Raad van Commissarissen (in euro’s)
2005 – 17
2005 naar EUR 1 miljoen in 2006. Deze daling is veroorzaakt doordat per 1 januari 2006 de pensioenregeling gewijzigd is van een eind loon naar een middenloonregeling. Hierdoor zijn de premies gedaald ten opzichte van 2005.
vaste jaarlijkse vergoeding
vergoeding Audit Committee
vergoeding Remuneratiecommissie
totaal 2006
totaal 2005
R.J. in ’t Veld (presidentcommissaris) E.H. Broekhuizen W. den Dulk mw. C.J.G. ZuiderwijkJacobs
28.446 18.087 18.087 18.087
10.417 10.417 10.417
4.167 2.083 4.167
43.030 30.587 28.504 22.254
40.457 30.276 30.276 17.776 13.332*
totaal
82.707
31.251
10.417
124.375
132.117
*betrof voormalig lid Raad van Commissarissen tot 1-10-2005
Bezoldiging commissarissen
De ten laste van de vennootschap gekomen beloning voor commissarissen van ProRail bedraagt EUR 0,1 miljoen (2005: EUR 0,1
basissalaris
variabele beloning
pensioenpremies
totaal 2006
totaal 2005 47
B.J. Klerk (voorzitter) mw. J.C.H.G. Arts U. Groen**
189.336 170.400 150.000
27.372 20.839 5.599
2.491 2.226 1.940
219.199 193.465 157.539
216.925 189.934 37.134
totaal
509.736
53.810
6.657
570.203
443.993
**lid Raad van Bestuur vanaf 1-10-2005
Bezoldiging bestuurders
De beloning voor de statutaire bestuurders bedraagt in 2006 EUR 0,6 miljoen (2005: EUR 0,4 miljoen). De stijging is veroorzaakt doordat in 2006 de beloning van dhr. Groen
het gehele jaar meetelde (2005: vanaf 1 oktober 2005). Daarnaast is per 1 januari 2006 de pensioenregeling gewijzigd van een eindloon naar een middenloonregeling met als gevolg lagere pensioenpremies.
Financieel jaarverslag ProRail 2006
Overzicht bezoldiging Raad van Bestuur (in euro’s)
miljoen). Het Audit Committee is vijf maal (2005: 6) bijeengekomen in 2006. De Remuneratiecommissie is in 2006 ingesteld en is twee keer bijeengekomen.
Overige beloningen (in het kader van de WOPT)
ProRail had in 2006, buiten de genoemde bestuurders, geen medewerkers in dienst met een belastbaar jaarloon dat uitgaat boven het normbedrag ad EUR 171.000 (2005: EUR
158.000). Hiermee is voldaan aan de gestelde verplichtingen in het kader van de Wet Open baarmaking uit Publieke middelen gefinan cierde Topinkomens (WOPT).
Afschrijvingskosten (in miljoenen euro’s) Afschrijvingen materiële vaste activa Onttrekkingen investeringsbijdragen (overlopende passiva)
2006 – 265
– 221
178
136
– 87
– 85
Totaal
De stijging van de afschrijvingen materiele vaste activa ad EUR 44 miljoen (2005: EUR 15 miljoen) wordt enerzijds veroorzaakt door activering van de Betuweroute (EUR 31 miljoen) en anderzijds van activering van
2005
een groot aantal projecten (EUR 13 miljoen). Doordat projecten ook ‘à fonds perdu’ zijn gefinancierd, vindt er een onttrekking plaats van tijdens de bouw ontvangen investerings bijdragen.
Overige waardeveranderingen vaste activa (in miljoenen euro’s) Boekwaarderesultaten bij desinvesteringen Nietactiveerbare investeringen/sloopresultaten Onttrekkingen investeringsbijdragen (overlopende passiva) Overige waardeveranderingen (gesaldeerd) Totaal
2006
2005 –3 – 38
–5 – 44
35
33 1
–6
– 15
Financieel jaarverslag ProRail 2006
48 Niet-activeerbare investeringen/sloopresultaten
Onttrekkingen investeringsbijdragen
Onder de Niet-activeerbare investeringen/ sloopresultaten zijn met name begrepen de afboekingen van het project BB21 (EUR 14 miljoen), het project Hanzelijn met name voor sanering en archeologie (EUR 4 miljoen) en stations en reisinformatieprojecten (gefinancierd vanuit FENS) voor gemaakte uitgaven samenhangend met voorbereiding en besluitvorming (EUR 4 miljoen).
De onttrekking investeringsbijdragen heeft betrekking op de vrijval van de bijdragen betreffende de boekwaarderesultaten bij desinvestingen en de nietactiveerbare inves teringen/sloopresultaten.
Overige bedrijfslasten 2006
(in miljoenen euro’s) Huisvestings en kantoor/werkplekkosten Overige personeelskosten Externe dienstverlening Dotaties aan voorzieningen Overige baten Totaal
De overige bedrijfslasten zijn met EUR 59 miljoen toegenomen ten opzichte van 2005. Deze toename is voornamelijk veroorzaakt door een stijging van de lasten van externe dienstverlening en een toename van de dotatie aan voorzieningen. De stijging van de lasten van externe dienstverlening ten opzichte van 2005 zit vooral in een toename van inhuurkosten met circa EUR 21 miljoen waartegenover een daling van de advies
– 37 – 15 – 78 – 45 1
– 37 –16 – 60 –2
– 174
– 115
kosten met EUR 5 miljoen staat. De toename van de post dotaties aan voorzieningen is voornamelijk veroorzaakt door een dotatie aan de post Voorziening derdenwerken vernieuwing in verband met een herbere kening (in het kader van het project Activa Register) van de hoogte van de voorziening van totaal EUR 37 miljoen en een dotatie van EUR 7 miljoen in verband met dubieuze vorderingen.
Financiële baten en lasten
(in miljoenen euro’s) Rentelasten Rentebaten
2006 – 112 22
– 117 15
– 90
– 102
Totaal
De behaalde rentebaten op de FENSgelden ad EUR 31 miljoen zijn conform afspraak toegevoegd aan het fonds en maken derhalve geen deel uit van de gepresenteerde finan ciële baten.
2005
Onder de post rentelasten is verder het jaardeel 2006 ad EUR 3 miljoen (2005: EUR 4 miljoen) van het in 2003 betaalde disagio verantwoord, evenals de rentelasten die aan de voorzieningen zijn toegerekend ad EUR 4 miljoen (2005: EUR 3 miljoen).
Rentelasten
De daling van de rentelasten ad EUR 5 miljoen ten opzichte van 2005 is voornamelijk veroor zaakt door een boeterente ter grootte van EUR 2 miljoen voor vervroegde aflossing. Deze is lager dan de boeterente in 2005 ad EUR 8 miljoen.
Rentebaten
De toename van de rentebaten ad EUR 7 miljoen is zowel veroorzaakt door een toename van de omvang van de liquide middelen als een stijging van het rente percentage ten opzichte van 2005.
49
Financieel jaarverslag ProRail 2006
[15]
2005
[16]
Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening (voor mutatie egalisatiereserve en belastingen)
(in miljoenen euro’s)
2006
Totaal
Deze post ad EUR 31 miljoen betreft het verschil tussen de vastgestelde subsidie en de werkelijke kosten waarvoor subsidie is verleend en wordt in zijn geheel ten laste van de egalisatiereserve (onder de Overlopende passiva) gebracht. Deze post bestaat uit een drietal grote componenten, te weten: • de met de Rijksoverheid afgesproken én behaalde generieke taakstelling 2006 (EUR + 11 miljoen) en aanbestedingsresultaten 2006 (EUR + 35 miljoen); • hogere financiële baten ten opzichte van de verleende subsidiebeschikking 2006 (EUR + 16 miljoen) als gevolg van een fors saldo aan liquide middelen;
[17]
Totaal
Financieel jaarverslag ProRail 2006
31
7
• een dotatie aan de voorziening derden werken (EUR – 37 miljoen) om deze voorziening op een verantwoord peil te brengen. Ten tijde van de uitplaatsing in 1995 was deze voorziening ten onrechte afgeroomd, maar door de huidige bedrijfs voering is dit probleem door ProRail opgelost binnen de eigen budgettaire mogelijkheden en vormt het geen belem mering voor invoering van het activa register per 2008.
Belastingen
(in miljoenen euro’s)
50
2005
2006
2005 0
0
Financieel jaarverslag ProRail 2006
51
Niet in de balans opgenomen verplichtingen Concessie
Milieuvergunningen
ProRail B.V. heeft een concessie voor het beheer van de hoofdspoorweginfrastructuur. Het beheer omvat de zorg voor de kwaliteit, betrouwbaarheid en beschikbaarheid van de infrastructuur, de eerlijke, nietdiscrimi nerende verdeling van de capaciteit daarvan alsmede het leiden van het verkeer daarover. Verder wordt hier ook onder begrepen het voorbereiden en het uitvoeren van uitbrei ding van de hoofdspoorweginfrastructuur.
In het kader van de milieuwetgeving dient ProRail voor haar emplacementen vergunningen te verkrijgen. In deze milieu vergunningen is de toegestane milieuruimte geregeld, d.w.z. hoeveel geluid er mag worden gemaakt en welk risico vanwege het rangeren met gevaarlijke stoffen toelaatbaar is. De verplichtingen die hieruit voortvloeien, zijn voor de meest urgente emplacementen door middel van (geluids)bronbestrijdende maatregelen thans in uitvoering. Voor de overige emplacementen is dit jaar een uitvoeringsprogramma geluid op emplace menten (UPGE) gestart, dat tot 2010 door loopt. Hierbij wordt er vanuit gegaan dat zogenaamde piekgeluiden niet meer volledig gesaneerd hoeven te worden. Het Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer heeft het bevoegd gezag via de Handreiking Industrielawaai hiertoe geadviseerd. Het Ministerie van Verkeer en Waterstaat heeft tot 2010 in totaal EUR 111,4 miljoen beschikbaar gesteld om de reeds bestaande geluidsproblematiek op empla cementen op te lossen. Voor een aanpak om aan ongewijzigde normen te voldoen zou tenminste EUR 2,3 miljard noodzakelijk zijn. De beide Ministeries hebben nadrukkelijk aangegeven dat de gelden slechts beschik baar zijn om de bestaande situatie te saneren. Wanneer de spoorsector wil groeien of ander gebruik van de emplacementen wenst, worden van de spoorsector zelf de nodige inspanningen verwacht. Daarom wordt actief gezocht naar een structurele oplossing voor het beheer van de vergunde capaciteit, zodat geen nieuwe saneringssituaties ontstaan.
De concessie is in werking getreden op 1 januari 2005 en vervalt met ingang van 1 januari 2015. Als bijzonderheid wordt vermeld dat er een evaluatie van deze concessie in 2008 plaatsvindt. Hiernaast dient eens per vier jaar een internationale bench mark uitgevoerd te worden.
Investeringsverplichtingen De aangegane financiële verplichtingen inzake investeringen en onderhanden werk bedroegen per 31 december 2006 circa EUR 0,7 miljard (2005: EUR 0,6 miljard). De stijging is hoofdzakelijk toe te schrijven aan de voort gang van de werkzaamheden van het project Hanzelijn.
Outputprocescontracten
Financieel jaarverslag ProRail 2006
52
In 1999 is een begin gemaakt met het contrac teren van spooraannemers via zogeheten outputprocescontracten. Voorgaand boekjaar zijn 31 van de 39 contracten afgesloten in het format OPC+ 2004. De overige acht kennen een alternatief format van werkpakketde finitie. Tevens is een start gemaakt met de voorbereidingen, die nodig zijn voor het in concurrentie gunnen van de in 2006 en verder expirerende contracten. De huidige vijfjaarscontracten hebben een totale omvang van circa EUR 0,4 miljard (2005: EUR 1,0 miljard). De verplichtingen in de nog resterende jaren hebben een omvang van circa EUR 0,2 miljard (2005: EUR 0,4 miljard).
Richtlijn 271 Personeelsbeloningen van de Raad voor de Jaarverslaggeving is herzien en in 2005 van kracht geworden. Deze richtlijn regelt onder meer de wijze waarop pensioen regelingen in de jaarrekening moeten worden verwerkt.
vermogen van het Spoorwegpensioenfonds kan worden gerekend. Van de pensioenpremie die aan het Spoor wegpensioenfonds wordt afgedragen komt 2/3 deel voor rekening van de onderneming en 1/3 deel voor rekening van de medewer kers.
Op 31 december 2005 is een nieuwe pensioen regeling voor de bedrijfstak Spoorwegen, ondergebracht bij het Spoorwegpensioen fonds, ingegaan. Deze regeling is voor de financiële verantwoording als een toege zegde bijdrageregeling gekwalificeerd. Kenmerk van deze pensioenregeling is dat de onderneming in het kader van deze rege ling zich heeft verplicht tot het betalen van een vooraf vastgestelde jaarlijkse premie. De premie die met het Spoorwegpensioenfonds is overeengekomen, is een jaarlijks stijgend percentage van de loonsom. Het percentage stijgt van 1% in 2006 tot uiteindelijk het kostprijsdekkende niveau van 14%. De onder neming heeft na betaling van de overeen gekomen premie geen verplichting tot het betalen van aanvullende bedragen in geval sprake zou zijn van een tekort bij het pensi oenfonds. De actuariële risico’s en de beleg gingsrisico’s liggen bij het pensioenfonds en zijn deelnemers.
Als gevolg van de CAO die in 1998 is afge sloten voor de Sociale Eenheid NS, waarbij ProRail is aangesloten, is de VUTrege ling destijds vervangen door de vroeg pensioenregeling. Voor personeelsleden die vóór de vroegpensioenleeftijd 40 dienstjaren bereiken en zijn geboren vóór 1950 geldt een overgangsregeling. De uitvoering van deze overgangsregeling is overgedragen aan het Spoorwegpensioenfonds. Afrekening zal plaatsvinden op basis van nacalculatie. De verwachting is dat het ter beschikking gestelde bedrag toereikend zal zijn. Voor personeelsleden die vóór de vroegpensioen leeftijd 40 dienstjaren bereiken en zijn geboren in 1950 of later geldt dat het voor deze categorie werknemers gereserveerde bedrag is ingezet voor de levensloopregeling.
In voorgaande jaren heeft het Spoorwegpen sioenfonds een deel van de verschuldigde pensioenpremie ten laste gebracht van de hiervoor geoormerkte reserve van het Fonds. Deze reserve was uitvloeisel van het bepaalde in de Wet Privatisering Spoorwegpensioen fonds 1994 en diende om de pensioenpremie te verlagen ter compensatie van de gestegen loonkosten als gevolg van de privatisering. ProRail had geen beschikkingsmacht over deze geoormerkte reserve. Met de vernieu wing van de pensioenregeling is de geoor merkte reserve benut om een vaste, jaarlijks stijgende premie af te spreken, zodat de stij ging geleidelijk plaatsvindt tot het niveau van de kostendekkende premie. Deze afspraak brengt met zich mee dat de geoormerkte reserve per 31 december 2005 volledig tot het
ProRail heeft overeenkomsten afgesloten voor levering van diensten op het gebied van huisvesting, ITbeheer, ARBO, personeel en salarisadministratie. Hieruit vloeit een verplichting voort van circa EUR 0,1 miljard (2005: EUR 0,1 miljard). De looptijd varieert van 1 tot 5 jaar.
Meerjarige dienstverleningscontracten
Buiten afschrijving geraakte activa De post Materiële vaste activa bevat een groot aantal objecten die het einde van hun economische levensduur zijn gepasseerd en daarmee buiten afschrijving zijn geraakt. Het gaat met name om objecten die een lange levensduur kennen, zoals perrons en perronkappen, beveiliging van overwegen,
53
Financieel jaarverslag ProRail 2006
Pensioenverplichtingen
baanvakken en emplacementen en (de onderbouw van) spoorbruggen inclusief grondwerende constructies. De technische staat hiervan laat evenwel toe dat zonder veiligheidsrisico’s deze objecten niet op korte termijn vervangen hoeven te worden. Dit betekent echter wel dat het bedrijfsecono misch optimum voor vervanging is verstreken dat leidt tot onnodig oplopende onder houdskosten en mogelijk meer verstoringen. De vervangingsverplichting van genoemde objecten is op enkele miljarden ingeschat. Het Ministerie van Verkeer en Waterstaat heeft het belang van een gedegen vervangings beleid onderschreven en heeft hiervoor de benodigde middelen gereserveerd naar aanleiding van de Nota Mobiliteit. Eind 2005 is deze Nota Mobiliteit in de Tweede Kamer behandeld en door hen geaccordeerd. Deze gelden ad EUR 13,4 miljard komen beschik
Financieel jaarverslag ProRail 2006
54
baar in de periode 20112020. Tot die tijd worden de gelden uit het Herstelplan Spoor als overbrugging gebruikt.
Garantie Relined B.V. ProRail heeft zich, als eigenaar van een glas vezelnetwerk, garant gesteld om de rechten en plichten van Relined B.V. over te zullen nemen, indien Relined B.V. niet langer de huurovereenkomst van glasvezelkabels met SURFnet B.V. kan nakomen. SURFnet B.V. is verantwoordelijk voor het GigaPortproject, een Nederlands initiatief gericht op de ontwikkeling van elektronische communi catie in termen van netwerkstructuur. Hierbij wordt gebruik gemaakt van ‘Dark Fiber’ glas vezelkabels, die voor een periode van 15 jaren worden gehuurd van Relined B.V.
In 2001 is een samenwerkingsprotocol tot stand gekomen tussen Rijkswaterstaat en het voormalige Railinfrabeheer B.V. Het protocol geeft aan hoe partijen met elkaar omgaan op het gebied van beheer en onder houd (inclusief vervanging), indien er sprake is van aanraking van elkaars infrastructuur. De totale vervangingswaarde van de betref fende 89 kunstwerken wordt geraamd op EUR 1,4 miljard. Afspraken hoe om te gaan met daadwerkelijke vervangingen (structu reel vanaf 2015) worden meegenomen in het overleg tussen het Ministerie van Verkeer en Waterstaat en ProRail B.V. over hoe de finan ciering van deze vervangingsinvesteringen geregeld dient te worden. Voor noodzake lijke vervangingen, voordat dit overleg is
afgerond, wordt gezocht naar ad hocoplos singen. In 2006 is dit van toepassing geweest op de Callandbrug en de Velserspoortunnel. Uitgangspunt hierbij is dat de overnemende partij (beheerder) hiervan geen financieel nadeel mag ondervinden.
Claims ProRail B.V. is van tijd tot tijd betrokken in rechtsgeschillen naar aanleiding van inge diende, doch betwiste claims. Mede geba seerd op juridisch advies, is de Raad van Bestuur van mening dat de uitkomst van lopende zaken geen invloed van materiële betekenis zal hebben op de financiële positie van ProRail B.V.
55
Financieel jaarverslag ProRail 2006
Samenwerkingsprotocol RWS
Overige gegevens Resultaatbestemming Ingevolge artikel 21.2 van de statuten van ProRail B.V. staat het resultaat na belastingen ter vrije beschikking van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. Over 2006 bedroeg het resultaat na belastingen EUR 0 miljoen (2005: EUR 0 miljoen).
Financieel jaarverslag ProRail 2006
56
Accountantsverklaring Verklaring betreffende de jaarrekening
Wij hebben de in dit verslag opgenomen jaarrekening 2006 van ProRail B.V. te Utrecht bestaande uit de balans per 31 december 2006 en de exploitatierekening over 2006 met de toelichting gecontroleerd. Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur van de vennootschap is verant woordelijk voor het opmaken van de jaar rekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het bestuursverslag, beide in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. Deze verantwoordelijkheid omvat onder meer: het ontwerpen, invoeren en in stand houden van een intern beheersingssysteem relevant voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat, zodanig dat deze geen afwij kingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten bevat, het kiezen en toepassen van aanvaardbare grondslagen voor financiële verslaggeving en het maken van schattingen die onder de gegeven omstandigheden redelijk zijn. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht. Dienovereenkomstig zijn wij verplicht te voldoen aan de voor ons geldende gedrags normen en zijn wij gehouden onze controle zodanig te plannen en uit te voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwij kingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werk zaamheden ter verkrijging van controleinfor matie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De keuze van de uit te voeren werkzaamheden is afhankelijk van
de professionele oordeelsvorming van de accountant, waaronder begrepen zijn beoor deling van de risico’s van afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. In die beoordeling neemt de accoun tant in aanmerking het voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarreke ning van vermogen en resultaat relevante interne beheersingssysteem, teneinde een verantwoorde keuze te kunnen maken van de controlewerkzaamheden die onder de gegeven omstandigheden adequaat zijn maar die niet tot doel hebben een oordeel te geven over de effectiviteit van het interne beheersingssysteem van de vennootschap. Tevens omvat een controle onder meer een evaluatie van de aanvaardbaarheid van de toegepaste grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van schattingen die het bestuur van de vennoot schap heeft gemaakt, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controleinformatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel. Oordeel Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstel ling van het vermogen van ProRail B.V. per 31 december 2006 en van het resultaat over 2006 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. Verklaring betreffende andere wettelijke voorschriften
Op grond van de wettelijke verplichting inge volge artikel 2:393 lid 5 onder e BW melden wij dat het bestuursverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaar rekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW. Utrecht, 17 april 2007 Ernst & Young Accountants namens deze w.g. A. de Bie RA
57
Financieel jaarverslag ProRail 2006
Aan: de Raad van Bestuur en Raad van Commissarissen van ProRail B.V.
Financieel jaarverslag ProRail 2006
58
Colofon Tekst: ProRail Fotografie: Arthur van Riet Vormgeving: Inpladi BV Druk: Drukkerij Libertas
Bezoekadres Moreelsepark 3 3511 EP Utrecht Postadres Postbus 2038 3500 GA Utrecht www.prorail.nl