economische feiten en cijfers

economische feiten en cijfers

Voorwoord Deze publicatie “Economische feiten en cijfers” toont u de belangrijkste economische wetens waardigheden over de economie van Leeuwarden. Hoe ziet de werkgelegenheidsstructuur eruit? De beroepsbevolking? Wat is de kantorenvoorraad? Waar komen de bezoekers vandaan? Wat zijn hun bestedingen? Hoeveel inwoners heeft de gemeente? Op deze vragen en andere geeft deze publicatie een antwoord. Deze publicatie laat zien dat Leeuwarden goede jaren achter de rug heeft waar het gaat om woningbouwproductie en bevolkingsgroei. Ook kreeg de stad te maken met een groeiend aantal studenten en een flinke banengroei. En ook het aantal startende ondernemers nam sinds 2001 sterk toe. De publicatie is tot stand gekomen in een periode van een zich snel verscherpende economische crisis (voorjaar/zomer 2009). Deze crisis is nog niet in de cijfers zichtbaar. Zo is de verwachting dat de werkgelegenheid van Leeuwarden de komende 2 à 3 jaar met mate zal krimpen. Naar verwachting overigens minder hard dan landelijk, onder andere ten gevolge van het groter aandeel van de non-profit sector in de totale werkgelegenheid. Ook verwachten we dat de werkloosheid zal oplopen en dat het aantal HBO-studenten zal toenemen, onder andere doordat studenten sneller geneigd zullen zijn door te studeren, in een periode dat er minder banen zijn (het zogenaamde ‘stapelen’). Ook de woningbouwproductie zal de komende twee a drie jaar op een lager peil liggen dan de afgelopen jaren, maar nog altijd wordt gerekend op een behoorlijke bevolkingsgroei. Leeuwarden, nu 93.498 inwoners, is een groeiende gemeente. Tussen 2015 en 2020 zal het bevolkingsaantal de 100.000-grens passeren.

Uitgave Gemeente Leeuwarden Oktober 2009 Algemeen Contact voor ondernemers: Gemeente Leeuwarden Servicepunt Bedrijven Postbus 21000 8900 JA Leeuwarden Stadskantoor Oldehoofsterkerkhof 2 Leeuwarden T 058 233 88 83 F 058 233 88 34 E ez@leeuwarden.

2

Contact voor zich nieuw vestigende ondernemers: Wie zijn bedrijf in Leeuwarden wil vestigen wordt op alle fronten bijgestaan, Leeuwarden biedt perspectief voor alle ondernemers. Kijk op www.leeuwarden.nl of bel 058 233 88 83 en vraag naar Evelien Walstra of Henk Besselse. Contact voor het verkrijgen van onderzoeksrapporten en statistische feiten en cijfers: Wie behoefte heeft aan onderzoeksrapporten en of statistische feiten en cijfers kan bellen met Jaap Stuiver, 058 233 85 14 of een mail sturen naar [email protected].

We gaan er vanuit dat Leeuwarden sterker uit de crisis zal komen. We gaan dan ook door met investeren in de stad, met innovatie-stimulering, duurzaamheids-bevordering, met het ontwikkelen van watertechnologie, enzovoort. In de binnenstad wordt gewerkt aan het project Nieuw Zaailand (Nieuw Fries Museum, een nieuwe parkeergarage en vernieuwing en toevoeging van het winkelaanbod), aan de zuidwestkant van Leeuwarden wordt gewerkt aan de Haak om Leeuwarden en een nieuwe westelijke invalsweg, met nieuwe kantoor- en bedrijvenlocaties en niet te vergeten, de nieuwbouwwijk “De Zuidlanden” met uiteindelijk 6.500 woningen. Dichtbij de binnenstad komt de watercampus tot ontwikkeling. Iets ten noorden van de binnenstad wordt de kenniscampus van de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden en Stenden University gerealiseerd. Leeuwarden biedt onder andere veel perspectief aan ondernemers. Dit onder andere door de relatief ruime en goede huisvestingsmogelijkheden, zowel voor de onderneming zelf als voor de werknemers. Een vooral ook het grote aantal HBO-studenten is een ‘ unique selling point’ van de stad. Een voorbeeld: bijna 2.700 (van de ruim 17.000) studenten volgen een technologische georiënteerde HBO-opleiding in Leeuwarden, aan een van de drie hogescholen. (NHL, Van Hall Larensteijn en Stenden University). Kortom, dat - en nog veel meer - is het mooie van Leeuwarden.. H. Deinum Wethouder Economische Zaken van de gemeente Leeuwarden

Statistiek en Onderzoek & Economie

3

De werkgelegenheid van Leeuwarden Sterke werkgelegenheidsgroei sinds 2006 Vanaf 2006 is het aantal banen in Leeuwarden sterk toegenomen. Tussen april 2006 en april 2007 groeide het aantal banen in Leeuwarden met 400 (0,8%), tussen april 2007 en april 2008 met 1300 (2,4%). In 2008 overtreft het aantal banen van 15 uur per week en meer voor het eerst de 55.000. Sinds het jaar 2000 zijn er 4.600 banen bijgekomen en is het aantal bedrijfsvestigingen gegroeid van 4084 naar 5232. Figuur 1. Ontwikkeling absolute omvang werkgelegenheid 2000-2008 (banen 15 u/w en meer)

56000 55000 54000 53000 52000 51000 50000 49000 48000 2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

Bron: Werkgelegenheidsregister, bewerking S&O

Groei met name in dienstensectoren De groei van de werkgelegenheid sinds 2000 is afkomstig van de dienstensectoren. Met name de werkgelegenheid in de sector Zorg nam fors toe. Andere sterke groeiers binnen de diensten zijn sinds de eeuwwisseling: Zakelijke dienstverlening, Openbaar bestuur, Onderwijs, Overige dienstverlening en Horeca. Sterkste krimpsectoren in dat tijdvak waren: Industrie en Landbouw: 500 banen minder. De sectoren Bouwnijverheid, Handel en Financiële diensten bleven in omvang vrijwel gelijk. Ook tussen april 2007 en april 2008 zijn de sector Zorg en de Zakelijke dienstverlening sterke groeiers. De Financiële dienstensector kromp in dit tijdvak, net als de sector Horeca. Dit laatste ten gevolge van het (administratieve) vertrek van een grote cateraar in die sector. Zie verder ook tabel 1.

4


5

Kaart: Werkgelegenheid naar sector en wijk, 2008

Tabel 1. Werkgelegenheidsontwikkeling naar sector, 2000-2008 Werkgelegenheid Abs.verand. Sector

2000-2008

Rel. verand.

Abs.verand.

Rel. verand.

Banen

2000-2008

2007-2008

2007-2008

2008

Landbouw -526 -72,6%

0

0,0%

199

Industrie -1032 -17,9%

47

1,0%

4748

Water en energie

45

5,3% -17 -1,9%

896

Bouwnijverheid -124 -4,7%

79

3,2%

2538

Handel -135 -2,2%

99

1,7%

5984

Horeca

145

17,0% -106 -9,6%

Vervoer en communicatie -616 -26,6%

58

3,5%

998 1703

Financiële diensten -107 -1,8% -170 -2,8%

5969

Zakelijke dienstverlening 1764

40,7%

475

6096

Openbaar bestuur

1168

16,6%

89

1,1%

8216

643

15,0%

46

0,9%

4934

3078

40,8%

591

5,9%

10621

305

16,1%

84

4,0%

2204

4608

9,1%

1275

2,4%

55106

Onderwijs Zorg Overige dienstverlening Totaal

8,5%

Bedrijfssector


Landb. & visserij Industrie

Samenstelling van de werkgelegenheid Naar omvang is de Zorg de grootste sector. Met 10.600 banen is deze sector goed voor 18% van alle banen in Leeuwarden. Daarna volgt Openbaar bestuur, met ruim 8.200 banen (15% van het totaal). De sectoren Handel, Financiële diensten en Zakelijke dienstverlening hebben ongeveer 6.000 banen ieder, ofwel per stuk 11% van de totale werkgelegenheid. Onderwijs en Industrie, beide bijna 5.000 banen zijn ieder voor zich goed voor 9% van de werkgelegenheid.

Bouwnijverheid Handel Horeca Vervoer & Comm. Fin. inst. & Zak. dnstverl. Niet comm. dienstverl.

Figuur 2. Samenstelling werkgelegenheid 2008 naar sector Landbouw; 0%

Industrie; 9%

Overige diensten; 4%

Water en energie; 2% Bouwnijverheid; 5%

Zorg; 18%

0

5310

10620

Handel; 11% Horeca; 2% Onderwijs; 9%

Bron: Werkgelegenheidsregister, bewerking: S&O (cijfers afgerond op tientallen)

Vervoer&comm.; 3% Openbaar bestuur; 15% Zakelijke diensten; 11%

Fin. diensten; 11%


6


7

Overzicht grootste werkgevers Leeuwarden heeft zes bedrijven/instellingen met meer dan 1000 werkzame personen per bedrijf/instelling. Grootste werkgever is de Zorgroep Noorderbreedte, waaronder onder andere het Medisch Centrum Leeuwarden valt. Het financiële cluster is sterk vertegenwoordigd bij de bedrijven met meer dan 500 werkzame personen met ING, Achmea, Aegon, de Friesland Bank en Cooperatie de Friesland (zorgverzekeraar). Dit geldt ook voor het openbaar bestuur: Justitie/Centraal Justitieel Incassobureau, Vliegbasis Leeuwarden, Gemeente Leeuwarden, Politie en Provincie Friesland. Het onderwijs kent twee (HBO-)instellingen met meer dan 500 werkzame personen, de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden en de Stenden Hogeschool.

Figuur 3a. Aantal vestigingen naar omvang

Figuur 3b. Aantal banen naar vestigingsomvang

10% 6%

27%

6%

13% 10%

0-4 5-9 10-19 20-49 50-99 100-249 250-499 >=500

10%

Tabel 2. Grootste werkgevers naar aantal banen van 15 u/w en meer Naam Banen

18%

Bron: Werkgelegenheidsregister

Zorggroep Noorderbreedte, w.o. Medisch Centrum Leeuwarden 3000-3500 ING

2000-2500

Justitie/CJIB

1500-2000

Achmea

1500-2000

Vliegbasis Leeuwarden

1000-1500

Gemeente Leeuwarden

1000-1500

NHL

750-1000

Friesland Foods

750-1000

Politie

750-1000

Friesland Bank

750-1000

Aegon

500-750

Provincie Friesland

500-750

Nuon

500-750

Stenden Hogeschool (voorheen CHN) 500-750 Coöperatie de Friesland

500-750

Bron: Werkgelegenheidsregister

Starters Steeds meer mensen starten een eigen bedrijf. Vlak na de eeuwwisseling schommelde het aantal starters jaarlijks tussen de 200 en 300. In 2008 is het aantal starters opgelopen tot bijna 700. Sectoren waarin relatief vaak een eigen bedrijf gestart wordt zijn: • de bouw (ontwikkeling opkomst zzp-ers, zelfstandigen zonder personeel); • detailhandel; • advies, facilitaire en persoonlijke diensten. Tabel 3. Ontwikkeling aantal starters naar sector, 2001-2008 2001

2002

2003

2004

2005

2006

01 Landbouw en visserij

Sector

2

2

2

4

4

3

2007 2008 4

10

02 Industrie

17

7

10

9

17

24

23

29

03 Bouw

69

42

26

37

53

114

63

73

04 Groothandel

15

21

23

27

41

28

20

27

05 Detailhandel

37

37

66

89

84

87

96

93

06 Horeca

11

9

15

19

15

9

18

29

07 Vervoer

7

11

8

10

11

11

15

18

2

3

4

6

4

1

3

4

59

66

117

103

08 Financiën

Naast deze grote bedrijven zijn er 4000 bedrijven met 0-4 werkzame personen. Deze vormen

09 Adviesdiensten

32

37

49

54

78% van alle bedrijfsvestigingen en 10% van de totale werkgelegenheid. De 17 vestigingen van

10 Facilitaire diensten

41

31

40

48

57

54

84

100

500 en meer werkzame personen zijn goed voor 27% van de werkgelegenheid in Leeuwarden.

11 Persoonlijke diensten

39

33

25

47

63

64

93

134

12 Algemene diensten Totaal

6

8

11

11

19

21

41

65

278

241

279

361

427

482

577

685

Bron: KvK Noord-Nederland

8


9

Figuur 5. Opleidingsniveau niet-werkende werkzoekenden per 1-1-2009

Figuur 4. Starters 2001-2008 naar sector

2%

1% 5%

Landbouw

4%

Industrie

14%

15%

21%

10%

Basis Vmbo Mbo / havo / vwo Hbo / bachelor Wo / master

Bouw Groothandel Detailhandel

6%

Horeca Vervoer

14%

36%

Financiën

31%

Adviesdiensten 17%

Facilitaire diensten Persoonlijke diensten

16%

1%3% 4%

Algemene diensten

Bron: UWV Werkbedrijf Figuur 6. Werkloosheid naar leeftijdsklasse per 1 januari 2009

Bron: KvK Noord-Nederland 8%

Beroepsbevolking en niet-werkende werkzoekenden

6%

3% 11%

Beroepsbevolking Het CBS houdt door middel van de ‘enquête beroepsbevolking’ het onderwijsniveau en het beroepsniveau bij. Een toenemend aantal werkzame Leeuwarders heeft een hoog onderwijsniveau en een beroepsniveau behorende bij de hogere en wetenschappelijke beroepen.

25%

21%

Tabel 4. Onderwijs- en beroepsniveau beroepsbevolking 2006/2008 Onderwijsniveau laag

middelbaar hoog

Beroepsniveau

elementaire lagere

middelbare hogere

wetens.

beroepen beroepen beroepen beroepen beroepen

6.900

2.900

18.000

14.100

10.100

13.400

9.500

15 - 22 jaar 23 - 24 jaar 25 - 29 jaar 30 - 39 jaar 40 - 49 jaar 50 - 59 jaar ouder dan 60 jaar

3.100

26%

Bron: UWV Werkbedrijf

Bron: CBS Niet-werkende werkzoekenden Per 1-1-2009 telde Leeuwarden bijna 4000 niet-werkende werkzoekenden. Met andere woorden: mensen die geen baan hebben en wel graag een baan willen! Ruim een derde van de werkzoekenden heeft een MBO/HAVO/VWO opleidingsniveau en bijna een derde VMBO. Een derde van de niet-werkende werkzoekenden is ouder dan 50 jaar,een vijfde is jonger dan 30 jaar.

10


11

Onderwijs Onderwijs algemeen Leeuwarden heeft in totaal 44.500 leerlingen of studenten die binnen de gemeente onderwijs volgen. Een groot deel van deze 44.500 personen komt van buiten Leeuwarden. Tabel 5. Aantal leerlingen naar onderwijssoort, schooljaar 2008/2009 Soort onderwijs Aantal leerlingen ‘08/’09 Basisonderwijs

8.389

Voortgezet onderwijs

7.578

MBO

11.196

HBO

17.330

Totaal

44.493

Bron: S&O gemeente Leeuwarden HBO-onderwijs Van de HBO-studenten woont bijna een derde in de gemeente Leeuwarden. Het aantal leerlingen in het hoger beroepsonderwijs neemt de laatste jaren sterk toe. Van iets meer dan 14.000 in 2000/2001 naar ruim 17.000 op dit moment. Economie en management gerichte studies hebben in totaal de meeste studenten. Ruim 8.000 in het studiejaar 2008/2009. Figuur 7. Ontwikkeling aantal studenten in het HBO, 2000/2001 - 2008/2009 18000 17000 16000 15000 14000 13000 12000 00/01

01/02

02/03

03/04

04/05

05/06

06/07

07/08

08/09

Bron: S&O gemeente Leeuwarden

12


13

Tabel 6. Studenten ingeschreven aan één van de drie Leeuwarder HBO-instellingen naar onderwijsrichting, 2008/2009: Onderwijsrichting

Studenten

Onderwijs, Media & Communicatie

4.011

Economie & Management

8.293

Zorg en Welzijn

2.342

Technologie

2.684

Totaal Bron: S&O gemeente Leeuwarden

14

17.330


15

Kantoren en Detailhandel

Andere feiten (2008):

Kantoren In Leeuwarden is 738.000m2 aan kantooroppervlak aanwezig. In totaal 40% daarvan is in het Stationsgebied te vinden. In de binnenstad bevindt zich 17% van de voorraad, in de FEC-zone 9% en langs de Oostegoweg 7%. In totaal is de Kantorenhaak goed voor bijna driekwart van het totale kantoorvloeroppervlak. Andere feiten: Aanbod kantoorruimte 2009: 67.700m2 (=kantoorruimte waarvoor een huurder gezocht wordt). Opname 2008: 17.200m2 (=kantoorruimte waarvoor een huurder gevonden is)

Aantal winkels:

750

Aantal café’s/restaurants:

236

Aantal hotels:

12

Aantal recreatieve bezoeken jaarlijks:

2,6mln

Omzet detailhandel: 602 miljoen euro waarvan dagelijks 233 miljoen euro waarvan van buiten gemeente Leeuwarden 30,3 miljoen euro (13%) waarvan niet dagelijks 369 miljoen euro waarvan van buiten gemeente Leeuwarden 158,7 miljoen euro (43%)

Detailhandel Leeuwarden telt 215.000 m² winkel vloeroppervlak. Grootste branche daarbij is wonen, met ruim 46.000m2 vloeroppervlak. Daarna volgen de dagelijkse sector (levensmiddelen en persoonlijke verzorging), kleding en schoenen (sterk geconcentreerd in de binnenstad) en Doe-het-zelf (vooral buiten de binnenstad). Figuur 8. Winkelvloeroppervlak in Leeuwarden naar branche.

9.850

Dagelijkse sector

37.864

Warenhuis Kleding, schoenen

46.058 6.519

Juwelier, huish.&luxe art. Sport en spel Hobby en media

33.937 27.380

Dier en plant Bruin- en witgoed Fietsen en autoacces.

6.288

5.748 10.196

12.968 7.157

16.746

Doe-het-zelf Wonen Overig

Bron: Locatus/GoudappelCoffeng.

16


17

Bedrijventerreinen in Leeuwarden Crystalic Leeuwarden heeft diverse bedrijventerreinen. Sommige bedrijventerreinen zijn volledig uitgegeven of hebben geen gemeentelijke bedrijfsterreingrond uitgeefbaar meer. Bij andere is dat wel het geval. In totaal heeft Leeuwarden bruto 536 ha bedrijventerrein en netto 415 ha. Hiervan is nog 37 ha. uitgeefbaar en 375 ha. al uitgegeven. Gemiddeld werd over de periode 1995-2008 zo’n 8 hectare per jaar uitgegeven (excl. een uitschieter van 35 ha in 2000). Tabel 7. Bestaande bedrijfsterreinen in de gemeente Leeuwarden per 1-1-2009 Met voorraad Type Bruto Netto Uitgegeven Totaal Terstond Niet terst. uitgeef- uitgeef- uitgeef baar baar baar Hemrik

Gemengd

182,5

153

152

0,6

0,6

Gemengd plus

22,2

19,5

18,2

1,3

1,3

0

Business Park

Hoogwaardig

33,1

27,6

16,9

10,7

10,7

0

Newtonpark IV

Gemengd plus

43,3

27

0,2

26,8

14,8

12

Newton I

0

Terreinen zonder voorraad Schilkampen

Gemengd

9

5

5

0

0

0

Ouddeelstraat e.o

Gemengd

3

2,5

2,5

0

0

0

Vrijheidsplein

Gemengd

4

3,3

3,3

0

0

0 0

Goutum Noord Bisschopsrak De Merodestraat

Gemengd

1,1

1,1

1,1

0

0

Gemengd plus

10

7

7

0

0

0

Gemengd

30

24

24

0

0

0 0

Leeuwarden West Gemengd plus

168

115

115

0

0

De Greuns

Gemengd

11,3

11,3

11,3

0

0

0

Newtonpark II

Gemengd

18,3

15,8

15,8

0

0

0

Totaal

535,8

412,1

372,3

39,4

27,4

12

Bron: Provincie Friesland/Gemeente Leeuwarden De provincie Friesland raamt voor de gemeente Leeuwarden een behoefte van 5,9 ha (lage variant) tot 9,1 ha (hoge variant) per jaar tot aan eind 2020. Daarom ontwikkelt de gemeente Leeuwarden ook nieuwe bedrijfsterreinen. Tabel 8. Toekomstige bedrijfsterreinen

Netto hectares indicatief

Newtonpark III

25.0

Zwettepark Noord

40.0

Totaal

66.5

Bron: Gemeente Leeuwarden

18


19

Toerisme en bestedingen Aantal en herkomst bezoekers In totaal zijn in 2008 2.594.000 miljoen toeristische bezoeken afgelegd aan Leeuwarden. Hiermee is Leeuwarden de 15e stad op de lijst van 29 deelnemende steden aan het onderzoek. Qua aantal bezoekers bezet Leeuwarden met 905.000 bezoekers de 20e plek. Gemiddeld legde een bezoeker 2,9 bezoeken aan Leeuwarden af in 2008. Dit is ten opzichte van de andere steden in het onderzoek relatief veel. Diverse bezoekers komen meerdere malen naar Leeuwarden waardoor het totaal aantal bezoeken (bezoekers x aantal bezoeken) relatief hoog ligt. 905.000 personen bezochten in 2008 voor plezier/ontspanning Leeuwarden. Het grootste deel, te weten 37% van deze bezoekers/toeristen komt uit Friesland. Leeuwarden zelf is namelijk niet meegerekend. Daarnaast komt 15% uit Noord-Holland en 13% uit Zuid Holland, 8% komt uit Gelderland, 6% uit Groningen en 5% uit Overijssel. Figuur 9. Herkomst bezoekers 2005-2008

400 350 300 2005

* 1000

250

2006

200

2007

150

2008

100 50

Fr

ie

sl

an d

(e xc G l.L ro w ni .) n D ge re n O n ve th r e Fl ijss e G vo el el la de nd rl N oo U and t rd re Zu -H cht id olla -H n ol d N oo Ze lan rd el d -B an ra d Li ba m nt bu rg

0

Bron: ContinuVakantieOnderzoek

20


21

Uitgaven door toeristen Gemiddeld werd in 2008 door toeristen € 47,30 per persoon uitgegeven bij een bezoek aan Leeuwarden. Het gemiddelde van alle steden in het onderzoek is € 46,10. Het relatief hoge bedrag dat toeristen in Leeuwarden besteden heeft te maken met de grote groep die komt om te winkelen voor plezier. Het percentage van alle bestedingen, die men in de winkels uitgeeft, is met 55,9% (€ 26,44 per bezoek) dan ook hoger dan gemiddeld in de andere steden met respectievelijk 46,7% en € 21,52. Gemiddeld besteedt de bezoeker in de Leeuwarder horeca 30,5% van alle bestedingen, de stadsbezoeker elders geeft 39,1% uit (€ 14,44 om € 18,02). De Binnenstad van Leeuwarden en haar functies Leeuwarden heeft een historische binnenstad met bijna 600 monumenten. In 1860 woonden 24.000 inwoners in de binnenstad. Na een dieptepunt van 2800 inwoners in 1982, is het aantal inwoners nu ruim 4200. De woonfunctie wordt de laatste jaren steeds sterker door de bouw van binnenstadsappartementen. Het historische karakter blijkt uit het grote aantal monumenten, bijna 600. Naar aantal monumenten per 1000 inwoners is Leeuwarden de 7e monumentenstad van Nederland. Een van de belangrijkste functies, misschien wel de belangrijkste, is de functie als koopcentrum voor heel Friesland. Winkelen is vaak de belangrijkste bezoekreden voor een bezoek aan Leeuwarden. Leeuwarden heeft dan ook een groot winkelaanbod. Qua winkel aanbod domineert de sector kleding en mode in de binnenstad, zowel in aantal winkels als in winkelvloeroppervlak. De in de binnenstad gevestigde musea, waaronder het Fries Museum, het Fries Natuurmuseum en Keramiekmuseum Princessehof, trekken jaarlijks zo’n 150.000 bezoekers. Stadschouwburg de Harmonie verkoopt jaarlijks zo’n 150.000 kaarten, de bibliotheek telt meer dan 700.000 bezoekers per jaar. Figuur 10. Aantallen winkels naar branche in de binnenstad. 140 120 100 80 60 40 20

Pe

rs Lev oo en nl ijk smi d e Ve del rz en o Sc W rg ho Kle a ing r e en di en ng nhu & & M is Hu Ju Led od ish wel erw e ou ier a de & ren lijk Op An e- tiek tie & L u k & xe Sp Ku or ns t& t Sp e Ho l bb y P M Br lan ed ui t & ia n & Di W e Au itg r to oe & d Do F e- iets H De et -Z ta el ilh W an on f de en lO ve rig

0

Bron: Locatus/GoudappelCoffeng

22


23

De bevolking van Leeuwarden Bevolkingsgroei Leeuwarden heeft per 1-1-2009 93.498 inwoners. De afgelopen jaren is de Leeuwarder bevolking sterk gegroeid. Met name sinds 2000 is sprake van een groeiversnelling. Sinds 2000 is de bevolking met ruim 4600 personen gegroeid, ofwel 5,2%.

Bevolkingsmigratie naar regio en leeftijd Leeuwarden is erin geslaagd een negatief migratiesaldo met de randgemeenten na de eeuwwisseling om te buigen naar een positief saldo. Per saldo vestigen zich per jaar meer mensen uit Friesland in Leeuwarden dan er vertrekken uit Leeuwarden. Ten opzichte van overig Nederland is er sinds 1999 een licht krimpend negatief saldo. Ten opzichte van onbekend/ buitenland zit er veel variatie in de cijfers. Naar leeftijd is er een sterk positiefsaldo van 15-19 jarigen (+800 per jaar gemiddeld) en een sterk negatiefsaldo van 25-34 jarigen (-400 per jaar).

Figuur 11. Bevolkingsgroei gemeente Leeuwarden sinds 1995 Figuur 12. Bevolkingsmigratie naar regio, 1995-2008 94000

800

1995

93000

1996

600

92000 91000

400

90000

200

1997 1998 1999 2001 2002

89000

0 d an ite

de

ek nb O

O

ve

en

rig

d/ bu

Ne

Fr rig ve O

nl

rla

nd ie s

la

nt en em

dg

an

-400 R

08

07

09 20

20

05

04

03

06

20

20

20

20

01

00

02

20

20

20

99

20

97

96

98

19

19

19

19

19

95

87000

ee

-200

nd

2003

88000

Bron: GBA gemeente Leeuwarden, bewerking S&O Bevolkingssamenstelling Leeuwarden heeft door de aanwezigheid van een grote (HBO-) studentenpopulatie een grote groep 18-24 jarigen, ruim 12.000 personen in getal, 13% van de bevolking.

-600

2004 2005 2006 2007 2008

Bron: GBA gemeente Leeuwarden, bewerking S&O

Tabel 9. Bevolkingssamenstelling gemeente Leeuwarden 1-1-2009 Leeftijdsgroep

Aantal

%

0-12

12623

14%

13-17

5040

5%

18-24

12189

13%

25-34

13866

15%

35-49

19223

21%

50-64

16793

18%

65-74

6876

7%

75 e.o

6888

7%

Totaal

93498

100%

Bron: GBA gemeente Leeuwarden, bewerking S&O

24


25

Figuur 13. Bevolkingsmigratie naar leeftijd, 2001-2008

1000 800 2001

600

2002 400

2003 2004

200

2005 2006 al ta to

4

eo 85

4

-8 75

4

-7 65

4

-6 55

4

-5 45

4

-4 35

4

-3 25

9

-2 20

-1 15

0-

-200

14

0

2007 2008

-400 -600 Bron: GBA gemeente Leeuwarden, bewerking S&O

26


27

Figuur 15. Samenstelling van de woningvoorraad 2008

Woningvoorraad Ontwikkeling van de woningvoorraad en samenstelling Leeuwarden heeft sinds 2002 de woningbouwproductie fors op kunnen voeren, met bevolkingsgroei als resultaat. Tussen 2000 en 2008 is hierdoor de woningvoorraad toegenomen van 42.549 naar 45.547. Een derde van de voorraad bestaat uit flatwoningen/ appartementen en onder- of bovenwoningen. Tussenwoningen- en hoekwoningen vormen 45% van de voorraad. De laatste jaren worden in nieuwbouwwijken (Zuiderburen, Blitsaerd, Techum) vooral 2/1-kapen vrijstaande woningen gebouwd.

Ouderenhuisvesti ng; 2%

Anders/onbekend; 5%

Kamerbew./ wooneenheden; 1%

Tussenwoningen; 32%

Flatwoning; 29%

Figuur 14. Nieuwbouw en onttrekkingen aan de woningvoorraad

Hoekwoningen; 13%

Nieuwbouw en onttrekkingen woningvoorraad Onderbovenwoning; 4%

800 700

Vrijstaand; 6%

600

2/1 kap; 8%

500 400

Bron: BWM, bewerking S&O.

300 200 100

Toevoegingen Bron: BWM, bewerking S&O

28

Onttrokken

2008

2007

2006

2005

2004

2003

2002

2001

2000

1999

1998

1997

1996

1995

1994

1993

1992

1991

1990

1989

1988

0

Inkomens Het gemiddeld besteedbaar inkomen ligt in Leeuwarden lager dan het landelijk gemiddelde. Dit wordt onder andere veroorzaakt door relatief veel alleenstaanden, een hoger dan gemiddelde werkloosheid en de aanwezigheid van een grote (uitwonende) studentenpopulatie in Leeuwarden. 51% van de Leeuwarder huishoudens behoort tot de laagste vier inkomens groepen, landelijk is dit 40%. Meer lage inkomens dus dan landelijk maar ook lagere koopprijzen voor woningen per m2 woningvloeroppervlak dan gemiddeld in Nederland en dus daarmee ook lagere hypotheeklasten voor een doorsnee koopwoning. Het gemiddeld huishoudinkomen in Leeuwarden is 26.100 euro per jaar (2006). Leeuwarden heeft 41.030 huishoudens met een inkomen. Samen wordt e 1.070.883.000,- verdiend (1,07 miljard euro) over heel 2006. In Nederland is het gemiddeld besteedbaar huishoudinkomen 31.300 euro per jaar. Gestandaardiseerd naar verschil in huishoudensgrootte is het verschil kleiner: e 19.200 in Leeuwarden, e 21.600 in Nederland.


29

Tabel 10. Inkomens verdeling huishoudens naar 10%-groepen 10% inkomensgroepen Leeuwarden Leeuwarden

Reistijden van Leeuwarden naar belangrijke bestemmingen

Nederland

(inkomensgrenzen *1000 euro)

totaal

%

%

1e (laagste)

6210

15%

10%

< 13,1

2e

13,1 tot 16,5

5470

13%

10%

3e

16,5 tot 19,7

5010

12%

10%

4e

19,7 tot 23,2

4470

11%

10%

5e

23,2 tot 27,3

4370

11%

10%

6e

27,3 tot 31,6

4050

10%

10%

7e

31,6 tot 36,3

3600

9%

10%

8e

36,3 tot 42,6

3080

8%

10%

9e

42,6 tot 53,1

2850

7%

10%

> 53,1

1940

5%

10%

41030

100%

100%

10e (hoogste)

Kaart: ligging Leeuwarden in Nederland, autoreistijd naar drie grote steden en reistijd naar Friese toeristengebieden (Friese Meren, blauw en Waddeneilanden, geel)

1u , 15 m in u ten

Groningen 35 m inuten 10 m in .

50 m inuten 1u, 15 m inuten

Bron: CBS

Zwolle Amsterdam

Figuur 16. Inkomensverdeling huishoudens naar 10%-groepen

16% 14% 12% 10% Leeuwarden

8%

Nederland

6% 4% 2% 0% < 13,1

13,1 tot 16,5

16,5 tot 19,7

19,7 tot 23,2

23,2 tot 27,3

27,3 tot 31,6

31,6 tot 36,3

36,3 tot 42,6

42,6 tot 53,1

> 53,1

Bron: Gemeente Leeuwarden Bron: CBS

30


31

economische feiten en cijfers

Recommend Documents