Duurzaamheid bij KBC
Ngo-ontmoeting 21 mei 2008
Agenda
Verwelkoming :
Viviane Huybrecht, Hoofd Communicatie Groep
Inleiding :
André Bergen, CEO KBC Groep
Milieuduurzaamheid :
Geert Cromphout, Directeur Facilitaire Voorzieningen
Toepassing van de Equator Principles :
Gert Dekeyser, Hoofd Project Finance Brussel & Noel Goegebuer, Senior Stafmedewerker Beleid Internationale Kredieten
Duurzame beleggingen : nieuwe beslissingen op het vlak van toelatingscriteria : Geert Heuninck, Hoofd Duurzaam & Maatschappelijk Verantwoord Beleggen
2
Debat
Milieuduurzaamheid bij KBC
Geert Cromphout Directeur Facilitaire Voorzieningen
uit ons bedrijfsblad, september 2007
4
Samenvatting
5
Beleidskader
Milieuvriendelijke gebouwen bij KBC
Beperken van het papierverbruik
Milieuvriendelijk transport binnen KBC
Milieuvriendelijke en eerlijke catering
Bewustmaking van ons personeel
Tot slot
Beleidsverklaringen
In het kader van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen gelden binnen KBC verschillende beleidsverklaringen (policies): z z
In augustus 2007 keurde het Directiecomité KBC Groep een beleidsnota goed m.b.t. klimaatverandering/ koolstofemissie voor de groep: z z
6
verklaring m.b.t. milieubeleid in andere beleidsverklaringen komen ook milieuaspecten aan bod: − werknemersbeleid − cliënten-stakeholdersbeleid − leveranciersbeleid
doelstelling: tegen 2010 wil KBC in België klimaatneutraal zijn deze doelstelling werd in februari 2008 door het Managementcomité Divisie België vertaald in een concrete aanpak voor de vrijwillige CO2-neutraliteit van KBC in België > eerst voorkomen, dan pas compenseren
Systematische aanpak van milieuzorg verdeling broeikasgassen in ton 2.262; 3%
31388; 40%
27579; 35%
elektriciteit aardgas stookolie wegverkeer luchtverkeer
2547; 3% 15096; 19%
Een milieuzorgsysteem is een essentieel element binnen een actief stakeholdersmanagement en behoud van notering in duurzaamheidsindexen. KBC werkt in België aan een milieuzorgsysteem (gebaseerd op ISO14001) 7
Samenvatting
8
Beleidskader
Milieuvriendelijke gebouwen bij KBC
Beperken van het papierverbruik
Milieuvriendelijk transport binnen KBC
Milieuvriendelijke en eerlijke catering
Bewustmaking van ons personeel
Tot slot
Milieuvriendelijke gebouwen KBC
In mei 2007 opstart werkgroep ‘duurzaam bouwen’. Gebaseerd op “trias energetica”:
Concrete projecten: z
z
Energiescan: energiezuinigheid van de verschillende types installaties in de gebouwen wordt geëvalueerd in 2008 ‘Green Building Guidelines’ voor nieuwbouw of grote verbouwingen − −
9
er wordt getracht deze zoveel mogelijk CO2-neutraal te maken ook andere aspecten zoals duurzaam watergebruik
Milieuvriendelijke gebouwen KBC
Concrete projecten: z
opgeleverd − nieuwbouw op Tiensevest in Leuven (ingebruikneming sep 2008)
z z
gepland KBC maakt sinds maart 2008 uitsluitend nog gebruik van Groene elektriciteit
Concrete projecten buiten België: z
10
ideale bereikbaarheid openbaar vervoer (station Leuven) regenwaterinstallatie voor sanitaire doeleinden
ČSOB verhuisde naar zijn nieuwe hoofdkantoor in Praag dat volledig gebouwd is volgens de Tsjechische en EUstandaarden inzake ecologisch bouwen. Het gebouw werd genomineerd voor een LEED-certificaat
Samenvatting
11
Beleidskader
Milieuvriendelijke gebouwen bij KBC
Beperken van het papierverbruik
Milieuvriendelijk transport binnen KBC
Milieuvriendelijke en eerlijke catering
Bewustmaking van ons personeel
Tot slot
Verantwoord papiergebruik
Managementcomité Divisie België besliste om “zich verder te engageren in duurzaam ondernemen door het onderschrijven en toepassen van principes van verantwoord papiergebruik.” (februari 2007)
Ondertekening FSC-convenant met volgende engagementen (29-5-2007): z
z
tegengaan van papierverspilling Æ 5% vermindering; verschillende acties maximaal gebruik van milieuvriendelijk papier: − −
z 12
gerecycleerd papier FSC-gecertificeerd papier
communicatie en bewustmaking KBC-medewerkers
Verantwoord papiergebruik
Omschakeling gebruik van gerecycleerd of FSC-papier z
2007 −
−
z
2008 − − −
13
Intern: schrijfblokken, rekeningafschriften, firmapapier, … Externe drukkers: overschakeling van aantal tijdschriften
Intern: A4 print©papier (1000 ton), enveloppen, … Extern: verdere overschakeling van alle periodieke drukwerken Sanitair papier: planning: van 64 % naar 100 % gerecycleerd → 130 ton
Verantwoord papiergebruik
Tegengaan van papierverspilling z
Communicatie en bewustmaking z
z z
14
12-tal acties. Meest zichtbare: − dubbelzijdig printen → nieuwe drukkers (volledig doorgevoerd aug. 2008) − inkorten ondertekening e-mail + weghalen disclaimer onderaan mails − onderzoek 75 gram papier (i.p.v. 80 gr) (= -6,25%) persbericht, intern nieuwsbericht, pagina op duurzaamheidsmodule KBC-intranet suggestieronde voor personeel (300 ingediende suggesties) ondertekening e-mail
Verantwoord papiergebruik Omschakeling papier: realisatie versus planning
! 2008: inkopen tot einde maart.
15
Samenvatting
16
Beleidskader
Milieuvriendelijke gebouwen bij KBC
Beperken van het papierverbruik
Milieuvriendelijk transport (mobiliteit) binnen KBC
Milieuvriendelijke en eerlijke catering
Bewustmaking van ons personeel
Tot slot
Milieuvriendelijk transport binnen KBC
Gebruik van de fiets stimuleren: z z
Fietsvergoeding (sinds 2001) Fietsinfrastructuur − −
z
Campagnes en bewustmakingsacties − −
z
17
veilige fietsstallingen sanitaire voorzieningen - lockers - droogruimte 2007 : samenwerking met Fietsersbond - KBC Op de fiets Kyoto - sponsoringsacties (met belgerinkel naar de winkel)
Fietsverzekering bij dienstverplaatsingen
Milieuvriendelijk transport binnen KBC
Gebruik van openbaar vervoer stimuleren: z
z
Terugbetaling 100 % abonnement openbaar vervoer (woon-werk) (ook bij deeltijdse arbeid) KBC Intranet gelinkt aan sites openbare vervoermaatschappijen −
z z
Inplanting van onze gebouwen KBC Pendelbus in Brussel en Leuven − −
18
dienstregeling – verbindingen – online kaartjes aankopen
Brussel : sinds februari 2000 – ruim 1 400 abonnees Leuven : sinds 1992 – 100-tal pendelaars → snelheid/kosten
Milieuvriendelijk transport binnen KBC
Gebruik van propere wagens stimuleren z
1 000 bedrijfswagens −
z z z z
via GREENLEASE (KBC Lease) Totaalconcept voor een groenere vloot Gedeelde verantwoordelijkheid werknemer/werkgever Berust op drie pijlers: − − −
19
vnl. functionele wagens ter ondersteuning 2 150 bankkantoren en verzekeringsagenten
keuze van een groene wagen CO2 compenseren via Argus-klimaatfonds iedere bestuurder volgt ECO-rijles via Safe Drivers Plan
Samenvatting
20
Beleidskader
Milieuvriendelijke gebouwen bij KBC
Beperken van het papierverbruik
Milieuvriendelijk transport binnen KBC
Milieuvriendelijke en eerlijke catering
Bewustmaking van ons personeel
Tot slot
Milieuvriendelijke en eerlijke catering
Diverse maatregelen: z
zoveel mogelijk herbruikbare materialen: − −
z
zo weinig mogelijk verpakkingsmateriaal van geleverde producten: − − −
z
frisdrank wordt op basis van siroop door ‘instant’- menging met gekoeld water gemaakt andere dranken alleen in herbruikbare flesjes aankoop voedingsmiddelen in zo groot mogelijk beschikbare verpakking.
afvalwater van de keuken: − −
21
glazen, porseleinen borden, metalen bestek bereide desserts in glazen recipiënten.
via een vetafscheider naar het riool biologisch afscheidbaar product in de vetafscheider
Milieuvriendelijke en eerlijke catering
FAIRTRADE z
z
Al lang …: − vergaderservice: Fair Trade-koffie Max Havelaar vruchtensap − recepties en directiekantoren: ingrediënten exclusief gekocht bij Oxfam 2008: − nieuwe aanbesteding automaten (koffie, frisdrank en versnaperingen) waardoor vanaf 1 juni bestaande automaten worden omgeschakeld fresh brew Fair Trade-koffie Æ 20 ton Fair Trade-koffie bioafbreekbare bekertjes
KBC: 1 van de 10 laureaten van de campagne fairtrade@work, 8 mei 2008. 22
Samenvatting
23
Beleidskader
Milieuvriendelijke gebouwen bij KBC
Beperken van het papierverbruik
Milieuvriendelijk transport binnen KBC
Milieuvriendelijke en eerlijke catering
Bewustmaking van ons personeel
Tot slot
Bewustmaking personeel
In 2007 werd de Al Gore-film ‘An Inconvenient Truth” voor 2 000 collega’s vertoond op verschillende locaties in België
Er werden 2 suggestierondes bij het personeel gevoerd via het intranet: z z
z
24
papierverbruik verminderen en klimaatneutraliteit: meer dan 500 suggesties werden ingediend, waarvan 10tallen beloond alle bruikbare suggesties werden doorgespeeld aan betrokken afdeling, die verder de haalbaarheid zal evalueren en er verbeteringsprojecten mee zal opzetten.
Samenwerking met Argus
Argus is een onafhankelijke organisatie, opgericht door KBC in 1970. Argus is het milieupunt van de groep. Sinds 1 januari 2006 is Argus ook de exclusieve milieupartner van Cera, een van de vaste aandeelhouders van KBC.
Argus neemt actief deel aan projecten om de milieubewustheid van het KBC-personeel te verhogen: z
z
z
25
Medewerking aan de vertoning van de Al Gore-film “An Inconvenient Truth” Argus Plan V: KBC-medewerkers werden via het intranet gestimuleerd hun ecologische voetafdruk te verminderen Open leren: opleiding duurzaam bouwen
Klimaatfonds i.k.v. Green Lease
Samenvatting
26
Beleidskader
Milieuvriendelijke gebouwen bij KBC
Beperken van het papierverbruik
Milieuvriendelijk transport binnen KBC
Milieuvriendelijke en eerlijke catering
Bewustmaking van ons personeel
Tot slot
Tot slot
Waardering voor milieu-inspanningen
KBC viel in 2007 viermaal in de prijzen: z z z z
27
Duurzaamheidsverslag kreeg 2e prijs voor ‘Beste Rapport van Duurzaam Ondernemen in België’ KBC kreeg het label ‘ecodynamische onderneming’ (twee sterren) in Brussel West-Vlaams milieucharter voor kantoren werd verkregen Tweede prijs “Green Fleet Award”
Toepassing van de Equator Principles bij KBC
Gert Dekeyser hoofd Project Finance Brussel & Noel Goegebuer senior stafmedewerker Beleid Internationale Kredieten
29
The Equator Principles: motivatie De rol van projectfinanciering voor het stimuleren van duurzame ontwikkeling werd de afgelopen jaren steeds meer kritisch bekeken. Een aantal projecten zoals de Drie Kloven Dam (China), de Tsjaad-Kameroen Pijplijn en enkele mijnprojecten in Latijns-Amerika riepen controverse op.
Bij een aantal banken ontstond de wil daar iets aan te doen Dat heeft geleid tot de ontwikkeling van the Equator Principles
30
The Equator Principles: historisch overzicht
31
Op 4 juni 2003 kondigden 10 banken aan dat ze de EP zouden gebruiken. De belangrijkste banken achter het initiatief waren Citigroup, Barclays, ABN-Amro, WestLB met de steun van International Finance Corporation (IFC – dochter van de Wereldbank).
KBC nam de EP in gebruik op 27 januari 2004 (als 20e bank). De richtlijnen zijn van toepassing op alle entiteiten binnen de KBC-groep.
De Principles werden herzien in 2006 en de herziene Principles werden toegepast sinds 6 juli 2006.
Vandaag gebruiken ongeveer 60 instellingen de EP, waaronder de belangrijke spelers.
De Principles bestaan dit jaar 5 jaar.
The Equator Principles: definitie De Equator Principles zijn een aantal richtlijnen, ontworpen door banken, voor het behandelen van sociale en milieukwesties die zich kunnen voordoen bij het financieren van projecten. De banken passen die richtlijnen toe op alle projectfinancieringen wereldwijd in alle industriesectoren, en dat voor projecten met kapitaalkosten van 10 miljoen USD of meer. De banken staan geen leningen toe aan projecten als de lener niet wil of niet kan instemmen met een aantal milieu- en sociale criteria die opgelegd worden door de Equator Principles.
32
The Equator Principles: definitie
De Equator Principles bestaan uit 10 richtlijnen: z z z z z z z z z
Principle 1: categorisatie Principle 2: social & environmental assessment (SEA) Principle 3: inhoud van SEA – compliance Principle 4: actieplan Principle 5 & 6: raadpleging Principle 7: clausules in kredietovereenkomsten Principle 8: onafhankelijke follow-up en rapportering Principle 9: behandelen van nalatigheid Principle 10: publieke rapportering van EP-banken
www. equator-principles.com 33
The Equator Principles: werking Banken categoriseren projecten in overeenstemming met interne richtlijnen gebaseerd op de milieu- en sociale screeningscriteria van IFC. 3 categorieën: A (hoog risico) B (matig risico) C (laag risico) Een duidelijke terminologie wordt gebruikt. 34
The Equator Principles: werking Voor categorie A en B moet de lener een Social and Environmental Assessment (SEA) uitvoeren die :
inzicht geeft in de belangrijkste milieu- en sociale kwesties die tijdens het categorisatieproces aan bod zijn gekomen;
overeenstemming aantoont met (of een verantwoorde afwijking van) z
z
nationale wetgeving voor projecten in OESO-landen met Hoge Inkomens nationale wetgeving, IFC Performance Standards en Environmental Health and Safety Guidelines van de Wereldbank voor projecten in de andere landen.
De SEA voor categorie A-projecten is gedetailleerder dan voor categorie B-projecten.
35
The Equator Principles: werking Voor alle categorie A en B-projecten in niet Hoge Inkomen OESOlanden, moet de lener zorgen voor een Actieplan (AP) dat beschrijft welke acties er nodig zijn om de risico’s van het project te beheersen/verminderen. Voor categorie A-projecten, zoals ook bij bepaalde categorie B-projecten, moeten de SEA en AP door een onafhankelijke expert beoordeeld worden. Zolang de lening loopt, moet de lener in overeenstemming blijven met het AP, wetgeving en vergunningen en moet hij daar jaarlijks over rapporteren. Is dat niet het geval, dan hebben de banken het recht in te grijpen.
36
The Equator Principles binnen KBC EP binnen KBC in 2007 Categorie
Aantal
% van kredietvolume projectfinanciering
A
4
11.74%
B
25
40.41%
C
30
47.85%
Bron: CSR rapport KBC 2007 – p.38
37
Incorporatie van de EP in het kredietproces
38
→ EP zijn onderdeel van zijn projectdossier
Cliënt
Cliënt + bank → Voorbereiding van de kredietaanvraag
Bank
Cliënt + bank → Follow-up van het krediet
→ Risicobeoordeling van de kredietaanvraag
Incorporatie van de EP in het kredietproces
1. Cliënt: EP zijn onderdeel van zijn projectdossier z z z
39
Cliënt onderzoekt het project (al dan niet) met eigen technisch expert Cliënt moet ervoor zorgen dat het project voldoet aan de EP Cliënt deelt dit mee aan de leidende banken
Incorporatie van de EP in het kredietproces 2. Cliënt + bank: voorbereiding kredietaanvraag z
KBC als een van de leidende banken in de primaire fase van het syndicaat − −
De groep van leidende banken bepalen preliminair de EP-categorie De leidende banken laten het project onderzoeken, inclusief de EP-aspecten, door een onafhankelijk technisch adviseur (TA).
− − −
40
In samenspraak met de TA wordt de definitieve EPcategorie (A, B of C categorie) bepaald
Indien A- of B-categorie, dan wordt de SEA nagezien door de TA De TA bevestigt of het project voldoet aan de EP of niet De EP-gegevens worden toegevoegd aan het syndicatiedossier
Incorporatie van de EP in het kredietproces 2. Cliënt + bank: voorbereiding kredietaanvraag (verv.) z
KBC als één van de participerende banken − −
41
De relatiebeheerder vraagt EP-informatie op bij de leidende banken De relatiebeheerder bespreekt de EP in de kredietaanvraag, en geeft zijn eigen opinie over de door de leidende banken bepaalde EP-categorie
Incorporatie van de EP in het kredietproces 3. Bank: Risicobeoordeling van de kredietaanvraag z z
EP zijn onderdeel van het kredietadvies Het kredietcomité beslist over het kredietvoorstel, inclusief de EP-categorie en het al dan niet voldoen aan de EP
4. Cliënt + bank: Follow-up van het krediet z
42
EP zijn onderdeel van de follow-up van de projectfinanciering
Interne organisatorische maatregelen bij KBC Bank
Publicatie van informatie en richtlijnen via de interne informatiekanalen voor kredieten z
Aanstelling van een EP-coördinator (en zijn vervanger) in elke KBC-vestiging, wereldwijd, met de volgende taken: z
z z
z
43
Richtlijnen bevatten onder meer vereiste minimuminformatie bij bespreking EP in de kredietaanvraag
Tussenpersoon tussen de Kredietafdeling in Hoofdkantoor, de afdeling Project Finance en de eigen vestiging Aanspreekpunt binnen zijn eigen vestiging voor de EP Verzameling van gegevens over de projecten (en de EP-aspecten ervan) gefinancierd door zijn vestiging Jaarlijkse rapportering over de projecten aan Hoofdkantoor, onder meer ten behoeve van het CSR-rapport
Centrale aansturing van de EP-coördinatoren door Hoofdkantoor
Toezicht op EP-compliance door de revisor
Nieuwe beslissingen op het vlak van toelatingscriteria voor duurzame beleggingen
Geert Heuninck Hoofd Duurzaam & Maatschappelijk Verantwoord Beleggen
Duurzaam beleggen
Onze aanpak
Recente ontwikkelingen inzake: z z
45
Controversiële wapens Bedrijven actief in landen met dictatoriale regimes
Waarom duurzaam ondernemen / beleggen?
klimaatsverandering
droogte
einde fossiele brandstoffen
corruptie, fraude,…
vervuiling uitbuiting
mensenrechtenschendingen
Î Dat willen we helpen vermijden!!! 46
Waarom duurzaam ondernemen/ beleggen?
Overtuiging z z
Visie z
z
Duurzaam beleggen is een hefboom voor duurzaam ondernemen. Financiële stromen kanaliseren naar toekomstgerichte vormen van bedrijfsvoering.
Inspelen op een reële behoefte van de cliënten z z z
47
Duurzaamheid rendeert. Verwaarlozing duurzaamheidsaspecten kan leiden tot specifieke controverses en risico’s.
Antwoord op vraag/behoefte cliënt. Mogelijkheid op accenten in portefeuille. Cliëntspecifieke duurzaamheidsscreening.
De filosofie van KBC AM
48
Onze principes inzake duurzaamheid/ethiek primeren z Traditionele fondsen: geen posities in clusterbommen en landmijnen z Duurzame fondsen: onderbouwde en geloofwaardige afbakening van het begrip ‘duurzaamheid en MVO’
Onafhankelijkheid - eigen specifieke aanpak z Adviesraden z Research
Transparantie z Website z Overleg
Integratie in fondsbeheer: z Originele oplossingen – snelle respons op actualiteit z Gericht op beoogde risico-rendementverhouding
Best-in-class en ‘focus’ screening
Marktleider in duurzaam beleggen KBC AM is marktleider voor duurzame beleggingsfondsen met bijna 60% op de Belgische markt en behoort tot de top in Europa
49
Best-in-class: overzicht Onafhankelijkheid
EIRiS Onderzoeksuniversum bedrijven
Internat. instellingen Onderzoeksuniversum landen
Vastleggen van de onderzoekscriteria
Externe adviesraad duurzaamheidsanalyse
Screening Bepalen van de selectiecriteria
Selectie Goedkeuring van het duurzaam universum Duurzaam universum bedrijven
50
Duurzaam universum landen
Meten van de globale impact van bedrijven… Economisch beleid
Deugdelijk bestuur & bedrijfsethiek
Economische prestaties Klanten- & leveranciersrelaties Gemeenschapsbetrokkenheid Ethische code Problemen met het wettelijk kader Samenstellingen van bestuursorganen Deontologie Betrokkenheid van stakeholders Milieubeleid
Zorg voor het milieu
Milieumanagementsystemen Milieurapportering Respect voor biodiversiteit Milieuprestaties
Negatieve score voor betrokkenheid bij maatschappelijk betwiste praktijken 51
Gelijkekansenbeleid Werknemersvertegenwoordiging Werkgelegenheidscreatie Opleiding Loonstructuur Gezondheid & welzijn
Respect voor werknemersrechten
Globale mensenrechtenverantwoordelijkheid
Mensenrechten & internationale relaties
Verantwoordelijkheid ten aanzien van eigen werknemers Ketenverantwoordelijkheid Omkoping & corruptie Globale vertegenwoordiging
Gelijk gewogen criteria, score op 100%
Betrokkenheid bij defensie Genetische manipulatie Betrokkenheid bij productie van nucleaire energie Productie van alcohol Tabaksproductie Dierenproeven
…een selectie in drie stappen… 1. Best-inclass per MSCI Industrie
2. Bijkomende uitsluiting van:
40% Behalve voor: • Olie & Gas (20%) • Mijnbouw (20%) • Defensie (0%) • Tabaksproductie (0%)
52
Worst-in-class per criterium Controversiële wapenproducenten en hun grootste aandeelhouders
Pure gokindustrie
Schendingen van mensenrechten
Schendingen van fundamentele ILOovereenkomsten in het bedrijf en in de keten
Schending van het nucleaire beleid van KBC AM
3. Vetorecht van de Externe Adviesraad:
Jaarlijkse evaluatie na de update van het universum
Ad-hocuitsluitingen gebaseerd op bepaalde controverses
Best-in-classaanpak: voorbeeld Company
40%
60%
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
Stora Enso
79%
79%
88%
75%
88%
75%
71%
0%
Alcan
63%
71%
87%
97%
76%
67%
27%
-8%
Nippon Steel
56%
58%
71%
65%
70%
67%
17%
-2%
Eastman Kodak
52%
58%
65%
70%
59%
44%
52%
-6%
16%
20%
17%
25%
9%
8%
38%
-3%
… Dyson
53
(1)
(1)
Total score
(5)
Environment
(2)
Total score ex. quest. Pract.
(6)
Internal social policy
(3)
Economic policy
(7)
Human Rights
(4)
Corporate governance
(8)
Questionable practices
Dit resulteert in een breed gediversifieerd duurzaam universum Sector Automobiles & Components Banks Capital Goods Commercial Services & Supplies Consumer Durables & Apparel Consumer Services Diversified Financials Energy Food & Staples Retailing Food, Beverage & Tobacco Health Care Equipment & Services Household & Personal Products Insurance Materials Media Mining Pharmaceuticals & Biotechnology Real Estate Retailing Semiconductors & Semiconductor Equipment Software & Services Technology Hardware & Equipment Telecommunication Services Transportation Utilities Grand Total 54
EUR
JAP
NAM
PAC
6 25 13 3 6 2 7 3 5 6 4 2 10 16 10
6 7 21 4 16 1 5 2 2 7 3 3 4 9 2
5 15 9 4 5 6 14 7 5 12 3 5 11 10
4 5 4 3 6 5 10 11 14 180
9 3 2 4 5 21 2 11 3 152
9 17 14 5 25 11 4 7 4 207
ROE 6 2 2 2 3 2 1 1 1 3 6 2 3 16 3 1 2 3 1 60
14 27 20 13 12 17 10 2 13 10 2 17 16 17 5 11 16 19 1 8 10 6 10 9 285
Grand Total 17 67 72 33 40 23 46 24 10 32 30 10 39 58 41 8 33 57 42 13 45 47 24 42 31 884
Duurzame aandelen in lijn met brede aandelenmarkt op lange termijn Return indexen van het beleggingsuniversum en de "duurzame selectie" (december 2002= 100, marketcap gewogen indexen in EUR)
Eiris universum Duurzaam universum (admitted) MSCI North America & Europe
D
ec -0 M 2 ar -0 Ju 3 nS e 03 p0 D 3 ec -0 M 3 ar -0 Ju 4 nS e 04 p0 D 4 ec -0 M 4 ar -0 Ju 5 nS e 05 p0 D 5 ec -0 M 5 ar -0 Ju 6 nS e 06 pD 06 ec -0 M 6 ar -0 Ju 7 nS e 07 p0 D 7 ec -0 7
185 180 175 170 165 160 155 150 145 140 135 130 125 120 115 110 105 100 95 90 85
55
Transparantie Danone
Volledige transparantie via de website www.kbc.be/sri: z z z
Methodologie Screeningresultaten Beleggingsfondsen
Monitor Duurzaam Beleggen Aandeelhoudersdagen duurzaam beleggen
Jaarlijkse ngo-ontmoeting
Workshop met beursgenoteerde bedrijven
Sector: Food, Beverage & Tobacco Company webpage: www.danone.fr Is Danone part of the sustainable investment universe? yes 43.4% Average Food, Beverage & Tobacco 80.1% Maximum Food, Beverage & Tobacco 80.1% Score Danone 1. Economic policy Economic Performance B Customer/ supplier relations C Community involvement A 2. Corporate governance & Business Code of ethics A Problems with the legal framework/deontology A Composition and working practices of C management bodies Stakeholder engagement A 3. Environment Policy B Management A Reporting C Biodiversity D Environmental performance B 4. Internal social Policy Equal opportunities C Trade unions and employee participation A Job creation and security C Training A Wage structure and working conditions E Health and safety A 5. Human Rights Global responsibility for human rights A Breaches human rights principles Breaches ILO conventions Supply chain responsability A Breaches ILO conventions in supply chain Birbery and corruption A Contacts with government authorities/areas in E conflict Involvement in questionable Military industry 0 Genetic Engeneering 0 Nuclear power 0 Alcohol 0 Gambling 0
81%
100% 80% 86%
56
0
60% 40%
5
2
20% 0%
73%
4
3
78%
82% no no no
0%
Food, Tobacco Beverage & Tobacco Animal Testing
1
Legend 1 Economic policy 2 Corporate governance & Business Ethics 3 Environment 4 Internal Social Policy 5 Human Rights Danone Sector average Sector maximum A: Best D: Under average B: Above average E: Weak C: Average If a company is involved in one of the eight questionable practices, than this company is given a negative score depending on the grade of involvement. The grade of involvement is determined by codes. The codes were drawn up by the External advisory board.
Externe Adviesraad: methodologie gebaseerd op academische expertise
Onafhankelijke raad van experts, allen academici aan Belgische en Nederlandse universiteiten; elk is specialist in zijn/haar domein.
Belangrijkste verantwoordelijkheden: z z
z z z z
57
Bepalen van de onderzoeksmethodologie Verlenen van advies en vastleggen van de maatschappelijk betwiste praktijken Verifiëren van de methodologie en de resultaten van het onderzoek Goedkeuren van het duurzaam beleggingsuniversum (Tijdelijk) uitsluiten van individuele bedrijven Bewaken van het transparantiebeleid
Exclusief voor KBC
Scheiding tussen duurzaamheidsonderzoek en financiële analyse
Externe adviesraad: een gediversifieerde samenstelling Prof. dr. Henk van Luijk
Prof. dr. Eric Tollens
Emeritus hoogleraar Bedrijfsethiek aan de Nyenrode Business University
Gewoon hoogleraar Landbouw- en Milieueconomie aan de K.U. Leuven
Jaak Stokx
Prof. dr. Kurt Devooght
Eredirecteur van Kredietbank, voorzitter van Hefboom
Professor Bedrijfsethiek aan de Europese Hogeschool Brussel, Ehsal
Prof. dr. Luc Hens
Prof. dr. Hans Bruyninckx
Vicedecaan van de Faculteit Geneeskunde en Farmacie aan de V.U. Brussel
Professor Duurzame Ontwikkeling aan de K.U. Leuven
Prof. dr. Mieke Van Haegendoren
Prof. dr. Xavier Baeten
Vicerector aan de Universiteit van Hasselt, gewoon hoogleraar Economische Sociologie
Manager Strategic Rewards Centre van de Vlerick Management Business School
Prof. dr. Eva Brems
Prof. dr. Stefan Marysse
Professor Mensenrechten aan de Universiteit Gent
Hoogleraar Internationale Relaties en Politieke Economie aan de Universiteit Antwerpen
Prof. Patrick Vandamme Professor Tropische en Subtropische Landbouw en Etnobotanie aan de Universiteit Gent
58
Duurzaam beleggen
Onze aanpak
Recente ontwikkelingen inzake: z z
59
Controversiële wapens Bedrijven actief in landen met dictatoriale regimes
Wapenbeleid
Sinds 2004 voert KBC AM een restrictief beleid t.a.v. bedrijven die betrokken zijn bij de ontwikkeling, productie en handel in controversiële wapens.
Uitgesloten uit financierings- & investeringsuniversum KBC Groep
“Blacklist” 9
9 9
60
antipersoonsmijnen; clusterbommen; biologische en chemische wapens.
Op basis van dit onderzoek worden twintig bedrijven uitgesloten.
KBC AM actualiseert deze lijst jaarlijks (www.kbcam.be)
Wapenbeleid
61
Uitbreiding beleid met Claymore-mijnen z
Visie KBC AM: Claymore-mijnen = antipersoonsmijnen
z
Gevolg: bedrijven betrokken bij de ontwikkeling, productie en handel in Claymore-mijnen worden eveneens opgenomen op de blacklist van controversiële wapenbedrijven
z
Resultaat: Toevoeging Hanwha Corporation aan Blacklist
Wapenbeleid: update voorjaar 2008 Procedure: z
z
z
z
z
Informatie per bedrijf Alliant geactualiseerd Techsystems Alle bedrijven aangeschreven Aselsan − 4 reacties ontvangen
L-3 Communications Lockheed Martin
BAE Systems
Magellan Aerospace Northrop Grumman
EADS
Poongsan
behoud uitsluiting van 19 Finmeccanica reeds uitgesloten bedrijven mogelijke uitsluiting 5 andere Gencorp bedrijven Eén bedrijf op blacklist dient General Dynamics verder onderzocht te worden: Rheinmetall
62
Aerostar
Raytheon Rheinmetall Singapore Tech
Hanwha Corp
Textron
Honeywell Int.
Thales
Duurzaam beleggen
Onze aanpak
Recente ontwikkelingen inzake: z z
63
Controversiële wapens Bedrijven actief in landen met dictatoriale regimes
Het huidige best-in-classmodel Criterium mensenrechten Globale mensenrechtenverantw.
42%
Algemene reikwijdte
33%
Beleid
33%
Systemen voor implementatie
33%
Schendingen van mensenrechtenprincipes
Uitsl.
Schendingen van ILO-conventies
Uitsl.
Ketenverantwoordelijkheid
64
Gew.
28%
Beleid
50%
Systemen
50%
Schendingen van ILO-conventies in de keten
Uitsl.
Corruptie
15%
Contacten met overheden in conflictgebieden
15%
Het huidige best-in-classmodel
65
70% van het gewicht gaat naar beleid en systemen ter bevordering van mensenrechten
Rechtstreekse uitsluiting van bedrijven die: z Schendingen van mensenrechten begaan, ook in de keten z Tot de worst-in-class behoren
Toepassingsgebied: z +2 700 bedrijven wereldwijd, mogelijk grotere kans op selectie van de beste bedrijven z Selectie van de 40% beste bedrijven per sector
Maar wat met speciale gevallen?
Birma-case: bedrijven boycotten die activiteiten hebben in een bepaald land/regio met controversieel regime? Is Birma een uniek geval? Of is het de media-aandacht die focust op Birma-case?
⇒ “Wat is het verband tussen multinationals en dictatoriale/controversiële regimes?” (Empirische kwestie) Profiteert een bedrijf van of ondersteunt het op een of andere manier een klimaat van repressie in een bepaald land door er activiteiten te hebben?
Antwoord zoeken door opsplitsing in 3 delen: 1. Wat zijn dictatoriale/controversiële regimes? 2. Welke sectoren/activiteiten zijn onderworpen aan een duidelijke link met de overheid? 3. Welke bedrijven komen in contact met dictatoriale regimes, en heeft dat een negatieve impact op de mensenrechten?
66
Beoordelingsmodel duurzame fondsen Voor de duurzame fondsen wordt onderstaande matrix toegepast Energy + Mining
Other strategic activities
Nonstrategic activities
Controversial Countries Category A
0
Minimum Criteria
Minimum Criteria
Controversial Countries Category B
Minimum Criteria
Minimum Criteria
1
Other countries
1
1
1
0: uitsluiten Minimum criteria: bestaande SRI-criteria worden uitgebreid 1: Bestaande SRI-criteria volstaan 67
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 68
Country
North Korea Somalia Uzbekistan Turkmenistan Sudan Burma Libya Zimbabw e Equatorial Guinea Iraq Cuba Syria Eritrea Iran China Congo, Democratic Republic of Laos Saudi Arabia
Totale score
Rank
Bepalen controversiële landen
0,0% 2,7% 5,2% 10,0% 10,6% 14,3% 15,6% 15,8% 15,8% 16,1% 16,8% 17,0% 17,2% 18,8% 19,0% 19,9% 22,4% 23,3%
Analyse op basis van een synthetische indicator: z z
Aanwezig: z z
Burgerlijke vrijheden Fysieke integriteit 20%-participatie, 5%-drempel voor sectoren olie & gas + mijnbouw
Selectie: z
z
Categorie B: 10% zwakst scorende landen (totaal 185) Categorie A: absolute score < 15%:
Aard van bedrijfsactiviteit
Drie categorieën volgens economisch belang regime versus ‘benefits’ voor de lokale bevolking
Energie (olie en gas) + Mijnbouw: meest nauwe banden met centrale overheden
Andere strategische activiteiten: z z z z
69
Aerospace & Defence Banks Capital Goods Materials
Niet-strategische activiteiten:
Automobiles & Components
Health Care Equipment & Services
Semiconductors & Semiconductor Equipment
Consumer Durables & Apparel
Household & Personal Products
Software & Computer Services
Consumer Services
Insurance
Technology Hardware & Equipment
Consumer Services & Supplies
Media
Telecommunication Services
Diversified Financials
Pharmaceuticals & Biotechnology
Transportation
Food & Beverage
Real Estate
Utilities
Food & Staples Retailing
Retailing
Minimumcriteria
Energy + Mining
Other strategic activities
Non-strategic activities
Controversial Countries Category A
0
Minimum Criteria
Minimum Criteria
Controversial Countries Category B
Minimum Criteria
Minimum Criteria
1
Other countries
1
1
1
De bedrijven in de minder gevoelige combinaties kunnen toegelaten worden in de duurzame fondsen mits ze: 1. voldoen aan de bestaande SRI-voorwaarden 2. bovendien een beleid tegen omkoping en corruptie hebben 3. aanvaard worden door de externe adviesraad Opm. : De minimumcriteria kunnen in de toekomst uitgebreid/aangescherpt worden.
70
Implementatie matrix SRI-fondsen Hoeveel bedrijven zijn er in het spel? Energy + Mining
Other strategic activities
Non-strategic activities
Countries Category A
15/4/2
22/11/0
31/12/3
Countries Category B
80/18/2
336/136/26
-
-
-
-
Other countries
Totaal aantal bedrijven 71
Best in class
Extra uitgesloten
Besluit
72
KBC AM wil duurzaam beleggen zo objectief en onderbouwd mogelijk uitbouwen
Duurzaamheidsanalyse = proces van: z Continue verbetering z Aangehouden transparantie en overleg
Onze externe adviesraad speelt een cruciale rol in het bepalen van : z Duurzaamheidscriteria voor de duurzame fondsen z Bedrijven die effectief toegelaten worden in de universa
Opmerking: de fondsbeheerders bepalen autonoom welke toegelaten bedrijven in de portefeuilles opgenomen worden
Duurzaamheid bij KBC
Ngo-ontmoeting 21 mei 2008