Denkraam. gratis magazine voor en door cliënten in de regio Rijnmond nummer 24 - december 2006

krant23.qxd

11-12-2006

12:59

Pagina 1

Denkraam www.denkraam.info

Geestelijke Gezondheidszorg Maatschappelijke Opvang Verslavingszorg

gratis magazine voor en door cliënten in de regio Rijnmond

[1]

nummer 24 - december 2006

krant23.qxd

11-12-2006

12:59

Pagina 2

Redactie: José Bonouvrier, Liesbeth Vollemans, Irmlinda de Vries, Koos Bijlholt, Michiel van Gog, Carla Berkhof, Erwin Tukker, Natasja Schreuder, Loyce van den Berg, Ester de Bruin en Gio van Beek. Eindredactie: Ernest Smit, Jan B. Burger, Martin Luycx en Bas van Bellen. Correspondenten: Aad Smits, De Tas, Natasja Schreuder, Astrid van Bruggen, Bas van Bellen, Ernest Smit, J. Neusche, mr. Helen, Loyce van den Berg, Jan Bakker, Rijminstructeur, Ronald Oosterhof, Raymond van Dijk, Jaqueline Compaijen, Petra Notenboom, Mini Warman, Ernest Smit en Henry Sunant. Fotografie: Michiel van Gog, Jan B. Burger, Erwin Tukker, Bas van Bellen en Willem van Ham. Voorkant: ‘De Hef‘ door Erwin Tukker, bewerking door Bas van Bellen. Achterkant: Michael door Michiel van Gog. Strip: Ferry van Wing Vormgeving en druk: Argus, Rotterdam Verzendklaar maken: Datawerk, Rotterdam Distributie: Postdienst Vredehof, Rotterdam Verspreidingsgebied: Regio Rijnmond, de Hoekse Waard, Voorne-Putten en de Zuid Hollandse Eilanden. Oplage: 2700 exemplaren. Redactieadres: (ook voor een gratis abonnement) Postbus 21078 3001 AB Rotterdam tel: 010-7502123 / 010-4665962 E-mail: [email protected] Website: www.denkraam.info

Deadline nummer 25: 15 januari 2007 Verschijning: vanaf 5 februari 2007

Projectondersteuning: Teus van Wijk, Basisberaad Rijnmond (hoofdredacteur) Tel: 010 – 7502123 / 010 – 4665962 e-mail: [email protected] ‘Denkraam’ is een onafhankelijk magazine. Het is een product van de gezamenlijke cliëntenraden uit de GGZ, Maatschappelijke Opvang en Verslavingszorg uit regio Rijnmond in samenwerking met Basisberaad Rijnmond. Aan de totstandkoming van deze uitgave is de uiterste zorg besteed. Voor informatie die desondanks onvolledig of onjuist is opgenomen aanvaardt de redactie geen aansprakelijkheid. Alle in deze uitgave opgenomen artikelen mogen niet worden overgenomen zonder toestemming van de opsteller. De redactie kan besluiten ingezonden bijdragen zonder opgave van reden niet te plaatsen, in te korten en/of taalkundig te bewerken. Publiceren onder pseudoniem mag, mits naam en adres bij de redactie bekend zijn.

[2]

[Denkraam]

Colofon

Inhoud december 2006 6

Afscheid, loslaten wat zo pijn doet. Afscheid nemen is een geladen onderwerp voor veel mensen. Afscheid nemen betekent vaak ook een nieuwe begin, terwijl je voor een einde lijkt te staan.

9

Cliëntenpaticipatie: wat is nieuw. Verslag van het Jubileumcongres 25 jarig bestaan Basisberaad Rijnmond

18

Borderline danst tango met familie Verslag van een informatiedag over borderline

19

Feest: 25 jaar Basisberaad Een uitgebreid fotoverslag van het feest van het jubilerende Basisberaad

22

Arbeidsreïntergratie met een GGz verleden Conferentie van het Platform Cliëntenraden waarin cliënten aan het woord zijn over arbeidsreïntegratie.

26

DAC of MAC? Interview met Henk Gorel over het cliëntgestuurd activiteiten centrum in Schiedam

28

Jaren leven met een leugen Ervaringsverhaal door Petra Notenboom

30

Spiritualiteit is niets minder dan het volgen van je hart Door Natasja Schreuder

33

OGGZ, nieuwe sociale psychiatrie in de grote stad Verslag van studiedag over de OGGZ

37

Denken in dualiteiten Column in de reeks mr Helen’s Rechthoekje

En verder: 4 7 13 14 15 29 32 34 38 39

Zin en onzin Claustrofobische kluizenaar Help ik zoek hulp Cliëntenparticipatie, wat was nieuw? (column) 25 Jaar cliëntenraad RIBW Rijnmond Spirituele homo’s (column) Madame Tweelingziel (column) Ingezonden Henkie Denkie (strip) Recepten

krant23.qxd

11-12-2006

12:59

Pagina 3

Van de redactie

nummer 24

nummer 24

De laatste maand van het jaar is weer aangebroken en ook de redactie heeft het hier maar druk mee. In de privé sfeer, met onze goed heiligman Sinterklaas, maar ook de

voorbereidingen voor de kerst vergen van een ieder wat extra als het neerkomt op redactiewerk.

De broederlijkheid op de redactie is deze maand extra tot stand gekomen en dit niet

eens vanwege de lieflijke gevoelens van de aankomende kerst. Spanning, extra werk,

maar vooral vertrouwen op een goede afloop brengt ons dan uiteindelijk toch dichterbij

elkaar. Weer een jaar Denkraam dat erop zit. Dat zijn dan al vier jaren die wij met plezier voor Denkraam gedraaid hebben. De hoofddenker Teus heeft het deze maand extra

zwaar gehad. Voor hem een hoop werk doordat hij de redactie van OndersteBoven, het

blad van de Cliëntenbond in de GGz, op zich heeft genomen. Godzijdank bieden zich dan nieuwe afleidingen aan zoals de rubriek Zin en Onzin. Onzinnige zinnigheden die de

stemming op de redactie weten te redden wanneer de inspiratie even af lijkt te nemen. Voor de redactie is er soms niets minder nodig dan elkaar even flink uitmelken om de prestaties te verbeteren. Het houdt ons scherp, zogezegd.

Ook heeft de redactie twijfels gehad rond de wisselende thema’s voor in het nummer

met de discussie of er dit jaar ook iets aan kerst gedaan moest worden in het blad. Uiteindelijk is de beslissing gevallen dat Denkraam dit jaar buiten kerst blijft. Vrede behoort immers een ieder het gehele jaar toe.

Denkraam besteedt dit nummer ook de aandacht aan het 25 jarige bestaan van Basisberaad Rijnmond waar wij door middel van een feestje van mee hebben mogen profiteren. Hier leest u alles over in het verslag en het bijbehorende fotoverslag. Ook het jubileumcongres in oktober hebben we niet gemist. Ook hiervan doen we verslag. Ondanks dat Denkraam zich dit jaar niet uitgebreid met kerst bezig houdt, hebben de redactieleden wel wat aandacht besteed aan spiritualiteit in zijn geheel. Het volgen van ons hart, is immers

Openbare redactievergadering Denkraam Datum:

vrijdag 12 januari 2007

Tijd:

10.00 – 12.00 uur

Lokatie:

Basisberaad Rijnmond Zomerhofstraat 80-86 (2e etage) Rotterdam Tel: 010 7502123 e-mail: [email protected]

De redactie nodigt de lezers van Denkraam van harte uit om deze vergadering bij te wonen. Thema van de bijeenkomst is het magazine Denkraam zelf. Wat vindt ú van Denkraam? Kom langs op vrijdag 12 januari!!

het belangrijkst in ons redactiewerk. Wij, als redactie van Denkraam hebben dit jaar genoten van de samenwerking en de publicaties die daar uit voort zijn gekomen. Het spreekt natuurlijk voor zich dat wij dat zonder onze lezers niet mogelijk hebben kunnen maken. Het bestand van losse abonnementen is dit jaar dan ook uitgebreid tot over de 500 leden, en we gaan nog harder ons best doen om Denkraam te verbeteren. Ook voor komend jaar geldt dan ook: heb je een leuk idee, een mooi verhaal of een goed gedicht, mail het ons of stuur het op! We zullen kijken of het voor een plaatsing in aanmerking komt. Ook zijn in het nieuwe jaar de openbare vergaderingen bij te wonen om eens te kijken hoe het er op onze redactie aan toe gaat. Denkraam wenst een ieder een goed kerstfeest toe en een nieuwjaar vol met kracht en geluk! Namens de redactie, Teus van Wijk, hoofdredacteur.

[3]

krant23.qxd

11-12-2006

12:59

Pagina 4

Denkraam op zoek naar kantoorruimte. Een ijverig redactielid heeft een fantastische locatie ontdekt: een

Wanneer de redactie aanwezig is? (op zondagmiddag)

leegstaand hotel, direct gelegen aan het water, vroeger gekraakt

“Sorry dat ik vanochtend afspraken heb gemist, maar waarom

geweest, nu leegstaand. Als tip wordt gegeven om na te vragen of

wordt er op het telefoonnummer van Denkraam niet opgeno-

de ruimte te huur is. Even telefonisch navragen hoe dit hotel

men?”

heet: Hotel New York.

“Geeft niks dat je hebt uitgeslapen, het is immers zondag vandaag.”

Pauze tijdens de redactievergadering.

Cliëntgestuurd DAC in Schiedam

Normaal stormen de rokers de rookruimte binnen. Nu waren het

Er hoeft maar iets van activiteit te zijn, of redactielid Ernest S. is

de niet-rokers die de rookruimte bezet hielden. Er wordt voorge-

er wel bij. Plenaire Vergaderingen, cliëntenraad Bavo, werkgroep

steld om de rookruimte om te vormen tot niet-rook-ruimte zodat

Zorghotel, Herstel en nog veel meer. De vraag is eerder: waar is

er in de rest van het pand gerookt kan worden.

Ernest S. níet bij? Bij de oprichtingsvergaderingen van het cliëntgestuurd DAC is Schiedam. De redactie is oprecht verbaasd.

De wensen van de (vrouwelijke) blaat straatadvocaten. Een nieuwe straatadvocaat, mannelijk, er goed uitziend, vrijgezel, zonder kinderen en niet te beroerd om de ramen te zemen en te koken, en overuren te draaien in de avonduren. De straatadvoca-

Vergaderingen van de redactie Vergaderingen van de redactie zijn uiterst goed te typeren als ‘zin en onzin’. Op een der vergaderingen staan de vrouwelijke redactieleden centraal: zin of onzin? Het eerste slachtoffer was in ieder geval Natasja. Bas omschrijft haar als: “ze is de jongste en de ver-

zin en ten willen duidelijk de individuele belangenbehartiging weer oppakken. De redactie hoopt echter dat het een castraatadvocaat wordt. Sollicitaties kunt u richten aan de blaatadvocaten, locatie kippenhok in Rotterdam.

ste.” Bedoelt hij verste (ze woont in Velsen Noord) of verschte (ze is 20 jaar). Teus gaat over deze opmerking heen met de mededeling: “Aan pijpen geen gebrek bij Natasja.” Dit wordt uitgelegd als de pijpen van de hoogovens waar ze tussen woont. Dit is althans de uitleg van Teus. Natasja legt het echter anders uit: “ik woon naast een zelf gegraven gleuf”. “Bedoelt ze hiermee het Noord Hollands Zee Kanaal?”

Wanneer de redactie aanwezig is? (op maandagmiddag)

“Ik zit hier om de ruimte op te vullen”, aldus Loyce tijdens de vergadering. Een poging om de aandacht van de redactie te krijgen? Die krijgt ze in ieder geval wel. “Je bént geen opvulling, je zorgt

“Ik weet nog niet wanneer ik hier weer ben”

voor de opvulling van ons,” vult Martin aan. Het blijkt om de

“Prima, maar morgen ben ik er niet.”

meegebrachte hapjes te gaan. Bij de rondvraag laat Martin wat

“Ok, tot woensdag dan”.

wij noemen ‘een verse bijdrage’, iets wat de geur niet ten goede komt. Hiermee promoveert Loyce van opvulling tot aanvulling.

[4]

krant23.qxd

11-12-2006

12:59

Pagina 5

De redactie en de Tweede Kamer verkiezingen

Zin en onzin

Een maatschappelijk betrokken redactielid pleitte er bij de vorige uitgave van Denkraam al voor om de lezers op te roepen vooral te gaan stemmen bij de verkiezingen. Hij belt nog naar de

Meer dan 2 miljoen vluchtelingen in Ghana .

gemeente Rotterdam om na te vragen hoe het nu eigenlijk zit

Men overweegt nu ook efexor in te zetten, beperkt het vluchtge-

met die nieuwe kiezerspas. Een dag voor de verkiezingen legt hij

drag …

zijn kiezerspas klaar op zijn tafel. De dag van de verkiezingen vergeet hij echter zijn pas. Aan het eind van de dag terug naar

Bin Laden nu al meer dan twee jaar zoek .

huis gesneld, maar geen kaart te vinden. Niet op de tafel, ner-

Naar het schijnt gaat Jaap Jongbloed zich er nu ook actief mee

gens! Teleurgesteld gaat hij slapen. Na de volgende dag te hebben

bemoeien .

uitgeslapen, het lijkt wel zondag, vindt hij zijn kiezerspas terug: onder zijn hoofdkussen naast zijn bril.

De WMO is dit jaar van kracht gegaan .

Ik zie de resultaten al voor me; Sangria-laan, Rob Oudkerkstraat,

De redactie op weg naar Utrecht

de Dubbele Diagnose wijk .

Op zaterdagochtend breekt bij een delegatie van de redactie lichte paniek uit als blijkt dat er werkzaamheden aan het spoor zijn

China blijkt belangrijke partner ipv bedreiging voor economie .

tussen Rotterdam en Utrecht. Een bus nemen of toch maar omrei-

De Fu yung Hai wordt niet zo heet gegeten als opgediend !

zen via Leiden of Amsterdam? Een nog niet wakker redactielid moet nog een kaartje kopen bij de automaat. Hij toetst “iets in

Balkenende slikt excuses Bush omtrent geheime gevangenissen .

met een U”, want “daar moeten we toch naar toe?!” Hij vond het

Balkenende voegt eraan toe dat Bush heeft toegezegd voortaan

in ieder geval niet vreemd dat een retourtje Rotterdam – Utrecht

een condoom te gebruiken .

onzin Enkele clientgestuurde projecten maken in 2006 hun entree .

Overleg vindt plaats bij de huisarts in de wachtkamer … met korting €23,- kostte. Later dat weekend is nagezocht waar

De paus verslikt zich in wat uitspraken over de islam

Usquert ligt: in het noordelijke puntje van Groningen. De NS

Leidt ons niet in verzoeking en verlos ons van de islam …

toonde in ieder geval respijt en de heer Bas v B. kon het geld van zijn kaartje terug krijgen.

Donner doet uitspraken over de sharia

De hoofdredacteur zag dit alles met lede ogen aan, en om nog

Laten we kebab, eehhhhh… gehakt van die man maken …..

verdere vertragingen te voorkomen besloot hij alvast richting spoor te gaan. De redacteur die net zijn kaartje met een U had

Kinderen nog steeds in ambassade vast .

omgewisseld voor een retourtje Utrecht, zag een delegatie van de

Godzijdank zwaait Ria daar niet de scepter …

redactie die in verwarring was. Waar is onze hoofdredacteur gebleven? Zijn telefoon neemt hij niet op. Dan maar vast richting

De paus doet openlijke spijtbetuiging over uitspraken islam

spoor lopen, alwaar we onze hoofdredacteur horen roepen: “Je

Alva fronst de wenkbrauwen ….

ziet me toch lopen?!”. Ja Teus, da’s goed! We zien je lopen, maar hoe volgzaam is de redactie?

De WMO wordt de nieuwe standaard in de georganiseerde aanpak .

Na twee uur reizen kwam de redactie in Utrecht aan.

Er komt nu dan ook op elke spuit een sofinummer en adres ….

[5]

krant23.qxd

11-12-2006

12:59

Pagina 6

Afscheid, loslaten wat zo pijn doet Afscheid nemen hoeft geen eind te zijn

alleen woorden en veel gevoel met zich

afscheid meer neemt en er voor wegrent

Het leven zit vol met afscheid nemen.

mee kan brengen, is het belangrijk even

door te doen alsof het niet zo erg is. Of

Afscheid nemen is een geladen onder-

stil te staan bij het thema (Goed!!)

misschien neem je afscheid en ga je er

werp voor veel mensen, want afscheid

afscheid nemen en de manier waarop jij

juist helemaal aan onderdoor omdat je

betekent vaak ook een nieuw begin, ter-

hier zelf mee omgaat.

niet weet waar je met al die nare gevoe-

wijl je voor een einde lijkt te staan.

lens van een verlies heen moet. Het is

Mensen moeten afscheid nemen van

niet makkelijk, maar het is niet gezond

geliefde personen of dieren die komen te

Goed afscheid nemen is het begin

en prettig om na een afscheid in een

overlijden of van mensen waarmee je

Om te beginnen aan een nieuw begin,

leegte van verdriet te vallen. Het is dan

niet meer dezelfde paden bewandelt.

(na je verlies) is het dus belangrijk om

ook goed om te weten dat afscheid

Ook heb je ongetwijfeld al eens afscheid

goed afscheid te nemen. Op een manier

nemen iets is waarvoor je best wat tijd

moeten nemen van bijvoorbeeld een

waar jij je prettig en veilig bij voelt. Goed

mag nemen. Als je dit niet doet, kan het

school, je werk, een sport, de stad waarin

afscheid nemen kun je op verschillende

wel eens zo zijn dat je je later alleen nog

je woonde of misschien zelfs een stukje

manieren doen en het is fijn om iets te

maar rotter gaat voelen en niet kan ver-

van je gezondheid. Het komt erop neer

vinden waar je echt je gevoel en verdriet

werken dat de persoon of het stukje

dat afscheid nemen, afsluiten betekent

mee kan verwerken.

leven er niet meer is. Als je dit herkent

en de pijn en verdriet wat daarmee

Als je afscheid nemen al als vreselijk

kan je ervoor kiezen alsnog afscheid te

samengaat is klaar om erkend te worden

ervaart kan het zijn dat dit je wat moeite

nemen op je eigen unieke manier.

door jezelf!!!!

kost, al helemaal als hetgeen waarvan je

Zoals ik al zei nemen mensen in ver-

afscheid moet nemen een groot en

Bijna alle mensen in je omgeving zullen

schillende periodes in het leven afscheid

belangrijk deel van je leven heeft

bekend zijn met afscheid nemen. De een

van dingen en of mensen die ze lief heb-

gevormd.

gaat er iets makkelijker mee om dan de

ben. Omdat afscheid meer inhoudt dan

Het kan zelfs zo zijn dat je liever geen

ander, maar als jij erg veel moeite hebt

[6]

krant23.qxd

11-12-2006

12:59

Pagina 7

met afscheid nemen is het goed om wat ondersteuning te vragen bij het verwer-

Claustrofobische kluizenaar

ken van je verdriet en misschien helpen de mensen je wel bij het zoeken van afleiding. Vraag aan andere mensen hoe zij met afscheid nemen omgaan. Gedachten delen kan soms al heel erg troostend zijn. Afscheid is pijnlijk, in wat voor vorm dan ook. Van wie of wat je ook afscheid neemt op welke manier, het kan erg helpen om er iets bijzonders van te maken zodat je ook even stilstaat bij het feit dat afscheid niet altijd een einde hoeft te zijn. Hieronder staan wat voorbeelden hoe je op een goede manier bij afscheid stil kan staan. 1. Heb je te maken met een vervelend overlijden, schrijf dan een brief of een gedicht ter ere van de overledene. Dit kan erg opluchten en je kan zelfs nog kwijt wat je niet heb durven zeggen. Als je gelooft dat de overledenen naar een betere plek dan de aarde gaan, kan je tegen ze praten of pak je er een foto bij om je verdriet te woord te staan. Zeg maar dat je je alleen en verlaten voelt, ook op die manier geef je jezelf de ruimte. 2. Moet je afscheid nemen van school, je werk of ga je verhuizen, dan zijn andere mensen belangrijk. Zorg ervoor dat je iemand kan bellen of een brief kan schrijven over wat het met je doet. Misschien heb je aan je dagboek al genoeg. Zorg ervoor dat je leuke herinneringen hebt zoals foto’s of iets anders wat je erbij pakt als je het even moeilijk heb. Maak van de dag zelf iets speciaals, praat over de leuke tijd en de

Ik ben een man van de wereld, Maar ik durf mijn huis niet meer uit, Als claustrofobische kluizenaar, Is dat knap lastig, Want ik krijg het Spaans benauwd, In kleine ruimtes, Nou woon ik in een woning, Van twintig vierkante meter, En als de muren op me afkomen, Is het me al lang overkomen, Dan voel ik de drang om, De boze buitenwereld te trotseren, Maar na vijf stappen buiten, Komt de kluizenaar weer in me naar boven, Dus besluit ik te kiezen, Voor de gulden middenweg, De rest van de dag, Ga ik op en neer in de lift, Totdat ik mijn eigen kop in de spiegel, Zo spuugzat ben, Dat ik verder naar beneden kijk, En tot de conclusie kom, Dat ik niet de moeite heb genomen, Om een broek aan te trekken, Vandaar al die scheve blikken, In mijn richting in de lift, Nou geneer ik me nergens voor, En zeker niet voor mijn penispomp, Die zijn langste tijd ook al lang heeft gehad, Misschien is dat een goed idee, Om uit mijn sociale isolement te komen, “Man met penispomp, Zoekt contactgestoorde dame, Handicap geen probleem.”

[gedicht]

rijminstructeur©2006

nieuwe dingen die er voor je in petto liggen. Wissel adressen uit en weet dat je niet vergeten wordt! [7]

krant23.qxd

11-12-2006

12:59

Pagina 8

3. Neem je afscheid van een relatie, in

kan dan alsnog zijn dat je niet goed weet

je verdriet zit en eindelijk eens door

een bewuste keuze, bereid het dan goed

waarom het nou precies zoveel verdriet

moet gaan. Je zal dan zelf moeten kijken

voor. Als je wederzijds afscheid neemt

met zich meebrengt voor jou. Of je het

of het ook echt terecht is dat mensen je

omdat je niet meer samen verder kan

nu van je afzet of er voortdurend mee

hierop wijzen of dat ze niet weten hoe ze

(denk aan een afscheid in de hulpverle-

bezig bent. Dat lijkt dan ook niet belang-

op je verdriet moeten reageren. Verwerk

ning), dan is het goed om het van te

rijk omdat het immers NU zo een pijn

je niet en kan je niet loslaten, dan kost

voren af te spreken wanneer je dit doet.

doet en je niet gelijk denkt aan voor-

het je meer dan dat het je oplevert.

Je kan afspreken dat je iets leuks gaat

gaande keren, of misschien juist wel.

Anders zullen de mensen hier om je

doen en misschien een cadeautje voor

Heb je die keren wat met het afscheid

heen er niet zo geprikkeld op reageren.

elkaar kopen. Ook zou je kunnen

gedaan? En op wat voor een manier?

De mensen wijzen je er dan eigenlijk op

opschrijven wat je allemaal van elkaar

Wat voelde je erbij? Zou je alsnog wat

dat je blijft hangen in dat wat zo een

geleerd heb en waarom je denkt dat dit

met die pijn van elk afscheid kunnen

pijn doet en staat niet open voor nieuwe

afscheid er was. Omdat het afscheid van

doen, waardoor ook je gekwetste gevoel

prikkels. (Die juist misschien wel erg

twee kanten komt moet je er bij stil

van afscheid nemen nu wat minder

prettig kunnen zijn en nieuwe energie

staan het goed af te sluiten. Niet dat je

wordt?

geven!)

achteraf schuldgevoelens hebt of je als-

Soms is het zo dat je op bijvoorbeeld

De term loslaten klinkt omtrent afscheid

nog in de steek gelaten voelt. Maak er

feest of verjaardagen extra last hebt van

nemen wat vreemd, maar het

iets moois van waarin je ook zegt wat je

oud gemis, (wat een afscheid met zich

bekrachtigt het positieve van wat nog

voelt. Zorg ervoor dat het een mooie her-

mee brengt) je kunt dan een kaarsje

voor je ligt. Kun je namelijk je pijnlijke

innering wordt zodat je na het afscheid

branden om bij wijze van spreken je ver-

emoties loslaten. Door andere invulling

met een glimlach terug kan denken aan

driet los te laten met de vlam en warmte

en gedachten te creëren, zul je beter

de periode met deze persoon(en).

van de kaars. Een kaars branden staat als

kunnen zien wat het leven voor jou nog

Het komt ook wel eens voor dat je met

positief teken jegens jezelf,

meer in petto heeft. Loslaten gaat

ruzie uit elkaar gaat en elkaar ook nooit

het wordt ook in de kerk

niet vanzelf. Het kost tijd en ener-

meer zal zien. Het kan erg pijn doen

gezien als een stukje zorg

gie om je over je eigen gevoelens

omdat je ook de kans niet hebt gehad

dragen voor een situatie

te buigen zonder er overheen te

om afscheid te nemen. Wat je dan kan

door middel van het licht

denken in al de teleurstellingen

doen is een ritueel bedenken zoals bij-

van het kaarsje en de liefde

die je eerder hebt ervaren. Voelen

voorbeeld de reden van de ruzie opschrij-

die men erin symboliseert

is voelen, gedachtes koppelen aan

ven en dat vervolgens verbranden. Dan

bij het aansteken.

al je emoties kunnen het gevoel verergeren of zelfs verdrukken.

laat je het negatieve los en ben je mis-

Wees niet bang om na een

schien een stuk van je boosheid kwijt. Bedenk waarom je op een nare manier

Afscheid nemen en loslaten

afscheid los te laten, je zult zien,

uit elkaar bent gegaan en of je daar ver-

Uiteindelijk lijkt het erop

dat de tijd het leert en er komt

der nog wat mee wilt en kunt doen. Ver-

neer te komen dat het

ALTIJD iets voor terug! Laat je niet

geet niet te kijken naar alle goede din-

afscheid een einde is waar

ontmoedigen door dat wat je ver-

gen die je over hebt gehouden of die

een nieuw begin zich

loren lijkt te zijn, maar neem de

misschien zelfs gebeurd zijn na een nare

opent. De buitenwereld

tijd om je verlies te accepteren en

afsluiting.

lijkt van je te verwachten

vraag steun als je het echt even

dat je, je er op een gegeven

niet meer weet!!!

moment overheen zet en Afscheid nemen en de pijn

doorgaat met je leven. Dit

Mocht afscheid nemen iets zijn

Pijn is moeilijk te doorgronden als je niet

is de halve waarheid, want

waar je extreem angstig voor bent

precies weet waar het vandaan komt. Bij

ergens is het terecht dat

of waar je meer over wilt weten

een afscheid kan het wezen dat je de

mensen dit denken, we

kun je kijken of er misschien een

pijn benoemt als ondragelijk, omdat het

leren immers steeds maar

goed boek is wat je hierin onder-

misschien wel heel veel triggert van eer-

door te gaan. Wat men

steunt. Wat ik persoonlijk een

dere keren afscheid nemen. Loop je er nu

alleen wel eens lijkt te ver-

heel goed boek vind en wat ook

misschien voor weg en raakt het je daar-

geten is dat je zelf het

ervaringsverhalen beschrijft is;

om zo? Of stort jij je juist volledig op

tempo moet bepalen van je

Afscheid nemen van Laurens de

afscheid nemen en ben je met niets

proces in het loslaten. Ver-

Keyzer.

anders bezigt? (Als je dit doet probeer er

werken is hoe de mens dat

dan enkele momenten per dag mee

noemt. Soms zullen men-

bezig te zijn in plaats van continue) Het

sen zeuren dat je te lang in

[8]

Natasja Schreuder

11-12-2006

12:59

Pagina 9

Cliëntenparticipatie: wat is nieuw? Met die titel heeft het Basisberaad Rijnmond op 12 oktober een congres georganiseerd ter gelegenheid van haar 25-jarig bestaan. Basisberaad zet zich in om de positie van gebruikers van de geestelijke gezondheidszorg, verslavingszorg en maatschappelijke opvang te versterken en hun belangen te behartigen, zowel individueel als collectief. Op het congres staat de vraag centraal waar het Basisberaad als regionale cliëntenorganisatie na 25 jaar voor staat en wordt er gekeken naar de toekomst: waar gaat het Basisberaad naar toe? De locatie waar het jubileumcongres

relevante ontwikkelin-

zich afspeelt is het Bibliotheektheater in

gen en thema’s te

het centrum van Rotterdam. De sfeer is

bespreken rond de

informeel en gezellig. Er zijn veel bezoe-

geestelijke gezondheids-

kers vanuit de eigen doelgroep, maar ook

zorg. Het Basisberaad is

hulpverleners en politici. De dag wordt

ontstaan uit actiegroepen,

op geheel eigen wijze gepresenteerd

waarin kritische hulpver-

door Jaap Meeuwsen, directeur van het

leners zich begin jaren

Basisberaad Rijnmond. In het eerste

tachtig hadden georgani-

gedeelte van het congres staat centraal

seerd. Het hedendaagse Basis-

waar het Basisberaad nu voor staat. Een

beraad is als regionale cliëntenor-

aantal ‘producten’ en ‘projecten’ van het

ganisatie een volwaardige

Basisberaad presenteren zich.

gesprekspartner van instellingen en

Eerste deel: het Basisberaad nu

gemeente. De Plenaire Vergadering

De spits wordt afgebeten door Bert

bestaat tegenwoordig voornamelijk

Euser, voorzitter van het Basisberaad

uit cliënten. Het kritische geluid

Rijnmond. Bert Euser spreekt goede hoop

is binnen de Plenaire Vergade-

uit voor de toekomst, een toekomst die

ring nog steeds goed te horen.

toch onzekerheid met zich meebrengt.

Ernest Smit en Martin

Door veranderende subsidieregelingen,

Luycx presenteren de

de overgang naar financiering via de

projecten Denk-

Wet Maatschappelijke Ondersteuning in

raam en

2007, moeten cliënten- , patiënten en

GGzplaza.

consumentenorganisaties meer product-

Beide pro-

gericht gaan werken. Toch blijft de col-

jecten zijn

lectieve belangenbehartiging de kernac-

ontstaan

tiviteit van het Basisberaad. Op het con-

uit de

gres wil het Basisberaad graag naar bui-

samenwer-

ten treden om te laten zien waar ze voor

king tussen

staat.

cliëntenra-

Twee vaste deelnemers (Miny Warman

den in de

en Jan de Haas) vertellen over de Plenai-

regio Rijn-

re Vergadering. De Plenaire Vergadering

mond en

is het oudste onderdeel van het Basisbe-

Basisberaad,

raad en is van oorsprong de spil van de

met als doel

organisatie. Maandelijks komen cliënten,

informatievoor-

hulpverleners en familieleden bijeen om

ziening vanuit

[congres]

krant23.qxd

Miny Warman

[9]

krant23.qxd

11-12-2006

12:59

Pagina 10

projecten heen. Denkraam bracht haar eerste uitgave uit in december 2002, GGzplaza ging september 2003 van start. Intussen werken Denkraam en GGzplaza intensief samen. Zowel Denkraam als GGzplaza is volledig cliëntgestuurd: medewerkers en vrijwilligers hebben allen ervaring met de geestelijke gezondheidszorg, maatschappelijke opvang of verslavingszorg. Vanuit Clip (Cliënten informatiepunt) is Helena Kats aan het woord. Helena Kats is initiatiefneemster van Steunpunt Schuldpreventie. Ze interviewt betrokken medewerkers en vrijwilligers die niets vermoedend in de zaal zitten, waarmee ze inspeelt op de gemoedelijke

Astrid van Bruggen

en ontspannen sfeer van de dag. Clip is

Bert Euser

het derde project rond informatievoor-

gehaald, en krijgen vragen over wie en

ziening vanuit cliëntenperspectief, van

wat de ideale hulpverlener is. Twee van

de samenwerkende cliëntenraden Rijn-

de drie personen blijken ondersteuner te

mond en Basisberaad en is de ‘informa-

zijn van een cliëntenraad, maar dat

tiewinkel’. In de zomer 2005 is tijdens de

maakt voor de zaal niks uit: die amu-

Plenaire Vergadering aangebracht dat

seert zich wel. De ‘hulpverlener’ die een

mensen uit ‘de doelgroep’ te maken krij-

lege fles heeft meegenomen, blijkt de

gen met (dreigende) schuldsanering en

ideale hulpverlener te zijn.

bewindvoering, terwijl er voor weinig cliëntenperspectief. Denkraam is de

aandacht is voor het voorkómen van

Tweede deel: de toekomst van cliëntenpar-

‘klantenkrant’, GGzplaza de ‘website’

schuldsanering. Het idee voor het opzet-

ticipatie

beide zijn projecten voor en door cliën-

ten van een steunpunt schuldpreventie

Na de pauze richt het congres zich op de

ten. Het derde project rond informatie-

is aangedragen en ondergebracht bij

toekomst van cliëntenparticipatie. De

voorziening (Clip) presenteert zich later

Clip.

afgelopen jaren zijn door cliëntenorgani-

deze dag.

Het eerste gedeelte wordt afgesloten met

saties verschillende cursussen ontwik-

Via een zelfgebouwde website klikken

een toneelstukje: ‘wie van de drie’. Drie

keld waarin ervaringsdeskundigheid

de heren door de geschiedenis van de

hulpverleners worden uit de zaal

centraal staat. Astrid van Bruggen pre-

Denkraam presentatie

[10]

krant23.qxd

11-12-2006

12:59

Pagina 11

senteert de verschillende cursussen die vanuit het Basisberaad in de regio Rijnmond zijn opgezet: ‘Werken met eigen ervaring’ (in samenwerking met stichting Rehabilitatie ’92) en ‘Cliënten trainen hulpverleners’. In beide cursussen staat de ervaringen van cliënten

”

centraal. Beide cursussen zijn ontwikkeld door cliënten en worden gegeven

Dames en Heren, heeft het basisberaad Rijnmond na 25 jaar nog steeds een mooie toekomst voor zich?

door cliënten (ervaringsdeskundigen). Doel van de cursus ‘werken met eigen

”

ervaring’ is: de eigen ervaringen in het

Wie iets over de toekomst van het basis-

een zinloos conflict wordt uitgevochten,

kader van herstellen te leren gebruiken

beraad Rijnmond wil zeggen moet iets

terrein wordt betwist dat van niemand

in activiteiten met en voor cliënten. ‘Cli-

zeggen over de toekomst van de cliën-

is en als ik weer eens een opgepompt

ënten trainen hulpverleners’ richt zich

tenbeweging in Nederland, en wie iets

ego zie rondlopen met zwakke benen.

op de hulpverlening en het kennis te

over de toekomst van die beweging wil

Een haat-liefde verhouding en dat zult u

nemen van de leefwereld van cliënten

zeggen, moet iets over haar verleden,

in mijn bijdrage horen doorklinken.

zoals die door henzelf wordt benoemd.

over haar geschiedenis zeggen. En dan

De trainers vertellen iets over zichzelf,

bent u bij mij aan het goede adres, ik

In de eerste plaats is het vandaag feest,

over de keuzes die ze maken, over de

loop al even lang mee in deze beweging

het basisberaad bestaat 25 jaar. Zeker

manier waarop zijzelf met psychische-

als het Basisberaad, nl. namelijk 25 jaar.

reden voor een feestje, maar ook reden

en verslavingsproblemen omgaan en

Dat ik al zolang meeloop is geen verdien-

voor een kritische terug- en vooruitblik.

welke eigen oplossingen ze hebben

ste hoor, het is het enige wat ik kan, ik

Waar staan we nu, wat lukt er wel en

gevonden. Ook vertellen zij hoe de hulp-

heb wel eens wat anders geprobeerd,

wat niet en hoe moeten we verder?

verlening ervaren wordt en welke bete-

maar dat was geen succes. Sinds een jaar

kenis die heeft in hun leven. Beide cur-

of vier werk ik nu bij het IGPB, een klein

Laten we beginnen met het feest.

sussen zijn goed ontvangen en worden

onderzoeks- en ontwikkelingsbureau in

Het basisberaad bestaat 25 jaar en dat is

nu door het hele land gegeven.

A’dam en daar houd ik me vooral bezig

een dikke felicitatie waard. Het basisbe-

Het Basisberaad zet zich ook in voor

met onderwerpen die hoop ik, belang-

raad heeft zich in het Rotterdamse een

nieuwe vormen van cliëntenparticipatie.

rijk zullen zijn voor de toekomst van de

plaats verworven die niet meer weg te

Mentaal Beter is een netwerk van zelf-

cliëntenbeweging in de ggz. Ik richt me

denken is en staat midden in deze stad

standig gevestigde praktijken van

in mijn werk vooral op onderwerpen als

en midden in deze regio. Een actieve,

psychologen, psychotherapeuten, (ortho-

ervaringskennis, ervaringsdeskundig-

vitale club, veelvorming en veelkleurig.

)pedagogen en psychiaters. Het Basisbe-

heid, ervaringswerkers, vraagsturing, en

Een club die met gevarieerde diensten en

raad ontwikkelt met Mentaal Beter een

ik probeer een instrumentarium te ont-

producten dicht op de huid zit van wat

vorm voor cliëntenparticipatie. René

wikkelen waarmee de fricties of zo u

de Rotterdamse bevolking nodig heeft.

Kragten en Robert van der Krogt zijn het

wilt botsingen in de zorg tussen vraag

En een club die meer dan eens een trend

afgelopen jaar bezig geweest om dit

en aanbod, geanalyseerd kunnen wor-

heeft gezet, de straatadvocaten komen

vorm te geven. Een cliëntenraad, zoals

den. In de keuze voor deze onderwer-

hier vandaan! Ieder verstandig mens zal

bij instellingen gebruikelijk, is in de vrij-

pen gaat een visie schuil op wat er in

dan ook zeggen ga vooral zo door. Maar

gevestigde praktijken niet goed moge-

deze beweging toe doet en wat niet. U

mag ik de zilveren jubilaris dan wel

lijk. Er wordt gekeken naar andere vor-

zult mij dan ook niet gauw enthousiast

enkele overwegingen meegeven. Over-

men van cliëntenparticipatie, zoals een

horen praten over zaken als participatie

wegingen die ik baseer op wat ik om me

website en interviews.

of medezeggenschap of over klachten,

heen zie in de cliëntenbeweging.

Ed van Hoorn sluit de dag af met een bij-

WMCZ of BOPZ of eigen bijdragen. In dat

drage over de toekomst van cliëntenpar-

soort onderwerpen zie ik niet zo veel

De cliëntenbeweging in het algemeen

ticipatie. Heeft het Basisberaad over 25

muziek maar daarover straks meer. Van

heeft de laatste jaren een hoge vlucht

jaar nog bestaansrecht? De bijdrage

belang is verder nog te vermelden dat ik

genomen, althans in omvang en ver-

brengt nogal discussie met zich mee. De

een haat-liefde verhouding heb met deze

schijningsvorm. Er zijn op dit moment

voordracht van Ed van Hoorn is integraal

beweging. Aan de ene kant ben ik vol

wel 150 cliëntgestuurde initiatieven in

opgenomen in Denkraam.

bewondering en trots als ik zie wat er

het land en het worden er elke dag meer,

allemaal uit de grond wordt gestampt en

er is een groot aantal regionale beraden

Tekst: Bas van Bellen

aan de andere kant zou ik er niets mee

of platforms, er werken inmiddels hon-

Fotografie: Jan B Burger en Michiel van Gog

te maken willen hebben als weer eens

derden ervaringswerkers in de ggz en er

[11]

krant23.qxd

11-12-2006

12:59

Pagina 12

zijn tal van schilvoorzieningen, maar ook

eindeloos over de WMO, komt er een

doen er in elk geval goed aan om over

aanbieders in de AWBZ die uit onze hoek

nieuwe BOPZ dan putten we ons uit in

dit soort zaken met elkaar in onze eigen

komen en ga zo maar door. Een groot,

de lobby voor het beperken van de

club te praten, maar kan er echt niet een

veelkleuring palet, en een groot verschil

nadelige gevolgen, wil de subsidiever-

landelijke debatdag af? Of een spannen-

met het begin van de 80-er jaren, toen

schaffer dat we ons organiseren in vere-

de internetsite opzetten waarop je naar

het landelijk bureau van de Cliënten-

nigingen dan putten we ons

hartelust kunt discussiëren over dingen

bond gehuisvest was in een tuinhuisje in

uit in afmattende verenigingen met alle

die je meemaakt als je kop anders werkt

een vochtige Amsterdamse achtertuin,

gedoe van dien. Moeten het platforms

dan die van andere mensen?

een heel groot en indrukwekkend ver-

zijn, dan maken we er platforms van, ook

schil dus, maar zit het hart nog wel in

al sneuvelen daarbij drie generaties vrij-

Tweede probleem:

die beweging, is het nog wel steeds een

willigers. Maar waar is in dat geweld

het evenwicht tussen belangenbeharti-

beweging? Wat heeft laten ze zeggen

toch onze eigen agenda gebleven? Wie

ging en dienstverlening is zoek, we zijn

een cliëntgestuurd initiatief in Gronin-

kan er nog een verhaal vertellen over

geobsedeerd verslaafd aan het participe-

gen, gemeen met een cliëntenbelangen-

wat de cliëntenbeweging in Nederland

ren in het beleid van anderen en we

bureau in Sittard en met een crisikaart-

wil? Wie kan er nog een verhaal vertel-

doen te weinig waar we wel goed in zijn,

consulent in Amsterdam en met het

len over gekte en psychisch lijden en hoe

nl. diensten verlenen die beter zijn dan

basisberaad in de Rijnmond. Is het nog

je daar in deze tijd mee om kunt gaan?

die van de GGz.

wel een beweging en sterker nog, is het

Het grootste probleem dames en heren,

noodzakelijk dat het één beweging is? Ik

in deze mooie beweging is dat we geen

We doen veel te veel aan zinloze belan-

vind van wel, ik vind het noodzakelijk

agenda meer hebben, en sterker nog we

genbehartiging, en dan doel ik niet

dat je daar een beweging in moet kun-

hebben geen plek meer waar zo’n agen-

zozeer op het behartigen van de sociaal-

nen zien, dat wil niet zeggen dat dan alle

da tot stand zou kunnen komen. We tref-

economische belangen van cliënten

neuzen dezelfde kant op moeten staan

fen elkaar niet meer, we spreken elkaar

want dat is een goede zaak, maar het

en dat iedereen hetzelfde denkt, ben je

niet meer, we denken niet meer samen

eindeloos becommentariëren van wat

gek, dat wil niemand (neem ik aan)

na en we debatteren niet meer met

aanbieders en de overheid doen of zeg-

maar ik vind dat we meer zouden moe-

elkaar. Ja, ieder in zijn eigen groepje,

gen dat ze doen of zeggen dat ze willen

ten benadrukken wat ons onderling

maar niet meer als geheel. Er is zelfs niet

gaan doen. Daarover meepraten is vaak

bindt, dan we op dit moment doen.

een spannend internetforum waar we

een fnuikende, frustrerende aangelegen-

Waarom? Omdat ik het voor het even-

elkaar kunnen treffen. We bewegen en

heid omdat er van meebeslissen vrijwel

wicht in de samenleving, en in de zorg

we zwijgen. We lijken met zijn allen op

nooit sprake is. In de praktijk is het vaak

van groot belang vind dat er ook een

dat stel dat na 25 jaar huwelijk niets

een klapstoeltje waar we af en toe even

krachtige, kritische tegenstem aanwezig

meer tegen elkaar te zeggen heeft en

op mogen zitten als het de aanbieders of

is en omdat we, als we onszelf als een

zwijgend de maaltijd doorbrengt. U kent

beleidsmakers zo uitkomt en waar we

beweging zien, meer van elkaar kunnen

die stellen wel en als je ze met je partner

vanaf gegooid worden als de echte

leren en beter vooruit kunnen komen.

tegenkomt zeg je tegen elkaar dat je dat

beslissingen vallen. Participeren in

Maar ook omdat we, van links naar

nooit zal overkomen maar we laten wel

beleid en planning van de zorg is vooral

rechts in die mooie beweging, en van

toe dat we in onze beweging niet of nau-

stukken bestuderen, een mening vor-

beneden naar boven met dezelfde pro-

welijks meer met elkaar praten. Als we

men, inspreken, geduld worden en er

blemen worstelen. Willen we in de cliën-

wel een agenda zouden hebben dan zou-

nooit meer iets van horen. Zo herinneren

tenbeweging een mooie toekomst heb-

den we ons niet zo mee hoeven laten

we ons vast nog wel al die gelegenheden

ben, wil het basisberaad in de Rijnmond

bepalen door de agenda van anderen,

waarbij we onze zaak als Brugmannen

een mooie toekomst hebben dan zullen

dan zouden we weer iets te zeggen heb-

bepleit hebben maar er verder nooit

we onze gezamenlijke problemen moe-

ben over bijvoorbeeld de gekte van het

meer iets van gehoord hebben. De reden

ten tackelen. Ik noem vijf belangrijke

huidige arbeidsmarktbeleid, of over de

waarom de andere partij je laat partici-

problemen, of als je niet van problemen

burgerrol en hoe moeilijk die te herove-

peren is niet vanuit een intrinsiek geloof

wil spreken, vijf zaken die niet in balans

ren is als je in de kreukels hebt gelegen,

in de kracht van jouw stem, maar omdat

zijn en die een verdere ontwikkeling van

of over het gehang in de GS en in de

de regelgeving het eist of omdat het leuk

de cliëntenbeweging in de weg staan.

DAC’s die daarvoor in de plaats zijn geko-

staat voor de buehne of voor het jaarver-

men. En met een eigen agenda zouden

slag. Zelfs de goedwillende, verlichte

Eerste probleem: we hebben geen eigen

we een mening hebben over maatschap-

manager of beleidsmakers die een open

agenda meer,

pelijke participatie en waar dat voor

mind heeft voor de inspreker, houdt zich

Als schaduwen volgen we het overheids-

onze mensen geen recht meer is maar

altijd het recht voor om in tweede

beleid op de voet, verzint men een nieu-

een dure plicht en een kwelling. Maar

instantie zelf te bepalen wat hij er uit

we wet a la WMO dan vergaderen we

zo’n agenda hebben we niet meer. We

oppikt of wat niet. Inspreken/participe-

[12]

krant23.qxd

11-12-2006

12:59

Pagina 13

ren is een tombola met vele nieten. En

regeerde werelden, geen alternatief

de prijs die je er voor betaald is hoog: het

maar aanvulling. We zullen veel meer in

vreet tijd en mankracht en energie, het

de richting van het primaire proces moe-

splitst de groep in degenen die goed

ten gaan, andere aanbieders verdringen

kunnen meepraten (waarvan enkelen

met betere, minder schadelijke produc-

zelfs glanzende carrières in de bureau-

ten. Niet alleen aan het eind van de rit

cratieën maken) aan de ene kant, en de

maar ook aan het begin, in drie rollen.

grote groep aan de andere kant die niet

Aanbieder worden dus. Met alle tegen-

netjes genoeg, beleefd genoeg, welspre-

spraken van dien. Hiërarchische verhou-

kend genoeg, of geduldig genoeg is om

dingen, therapeutische blik, ik ben beter

in te spreken. De participatiestrategie

dan jij, ik weet wat goed voor je is en jij

heeft weliswaar voor een zekere aan-

niet enzovoorts. Daarvoor moeten we

trekkingskracht van de beweging

waakzaam zijn. En ons laten betrappen

gezorgd, door zeggenschap te suggere-

en corrigeren als dat nodig is.

ren, maar het heeft een bloeiende, rebelse, basisbeweging ook getransformeerd

Vierde probleem.

in een akelig clubje gezagsgetrouwe

We springen buitengewoon slordig om

boekhouders (van de WMCZ, BOPZ en de

met ons kapitaal, en dat is ervaringsken-

WMO en ga zo maar door..). Een partici-

nis. We claimen het, we springen er slor-

patiestrategie in de cliëntenbeweging is

dig mee om en dus slordig met de men-

in mijn ogen dan ook geen verstandige,

sen die op basis van die ervaringskennis

geen efficiënte en geen effectieve strate-

werken. Voorbeeld van act: goede erva-

gie. En ik meen dat ik daarin de geschie-

ringswerker, wat kan die? Drie lagen.

denis aan mijn kant heb. Ik zie nergens de sprankelende en grote successen die

Vijfde probleem.

het opgeleverd zou hebben en die zou-

De kwaliteit van veel bestuurders en

den passen bij de geleverde investering.

medewerkers van de organisaties laat

Participeren in het beleid van aanbieders

veel te wensen over.

en overheid, dames en heren, dit is een

Drie voorbeelden, geen incidenten.

slechte investering.

Rokende ondersteuner, zuinige penningmeester, machtsdronken voorzitter.

Wat we wel zouden moeten doen: zelf

Wat te doen? Ik weet het ook niet. Niet

diensten en zorg opzetten. Verdraagza-

idealiseren van de ervaringsdeskundige

me zorg (niet een die voor alle mensen

(=geen heilige), geen verbod op het aan-

alle oplossingen heeft), biografiebrede

stellen van niet-ervaringsdeskundigen.

zorg, geen frietsnijder (de mens is meer

Eisen stellen, selecteren, mensen niet

dan zijn lijden), ook vader, reiziger en lid

weg laten komen met de dingen die ze

van de ANWB. Waar geduld en verdraag-

soms flikken. Lid worden van de Vereni-

zaamheid is voor gekte, psychisch lijden

ging Van Ervaringsdeskundigen.

(ipv het eeuwige genezingsbevel). Zelf doen: Cliënt Gestuurde Initiatieven en

Goed, ik hoop dat ik over 25 jaar als ik 81

succesvol: positieve attributie, rolwisse-

ben, rustig zittend in mijn kamertje in

lingen, therapievrije omgeving (je hoeft

huize Westerkim, in de krant mag lezen

niet), symmetrische omgangsvormen.

dat in Rotterdam het Basisberaad alle

Daar zijn we goed in.

zorg heeft overgenomen. Als u het goed

Alleen, en dan kom ik bij het derde pro-

vindt kom ik dan nog een keertje terug

bleem, dat bieden we veel te smal en te

om te zien of jullie dan ook inhoud heb-

aarzelend aan zodat te weinig mensen er

ben gegeven aan de vijf punten die ik

weet van hebben en.

naar voren heb gebracht.

Derde probleem:

Dank

qua financiering zitten we nog steeds in Ed van Hoorn

de marge en dat komt omdat we met ons

Ed van Hoorn

werk in de marge zitten. Nu: twee geseg-

Fotografie: Michiel van Gog

[13]

krant23.qxd

11-12-2006

12:59

Pagina 14

[column] Cliëntenparticipatie: Wat was nieuw? Zijn jullie ook op het jubileumcongres van het Basisberaad

daar iets tegen heb, maar als we er toch niets mee doen. De cliën-

geweest? Genoten? Ja, ik ook. Maar alleen Ed van Hoorn, die kon

tenraden kunnen hun budget en de extra gekregen vijf miljoen

ik toch op een gegeven moment niet meer volgen. Dit kwam

euro wel beter besteden. Ondersteunend lid worden van de Vere-

zeker omdat hij aan het eind van het programma was gezet,

niging van Ervaringswerkers of zo. Volg de geldstroom. Wat denk

dacht ik. Ik keek mijn buurvrouw aan. Nee, zij had het ook, onge-

je van het niet idealiseren van de ervaringsdeskundige? Tegen-

veer halverwege zijn verhaal. Ed van Hoorn feliciteerde het jarige

woordige cliëntenraden hebben soms al geen ervaringsdeskundi-

Basisberaad en kwam met vijf probleemstellingen waar de cliën-

ge voorzitter, penningmeester en secretaris meer. Sommigen heb-

tenbeweging nu mee te maken heeft en of er nog toekomst is

ben geen diagnose en nog geen kwartier psychotherapie gehad,

voor cliëntenparticipatie. Mijn buurvrouw en ik zoiets van: “aha,

en bleken heel geschikt te zijn, als voorzitter.

ja dat is het,” en dan weer “waar gaat het

Dan zijn er nog de

over?” Aan het einde

GGz-bestuurders die

van de dag tijdens de

op eens heel veel ver-

borrel (met) sprak ik

dienen, terwijl wij, cli-

twee dames en die

ënten, rond komen

vonden die speech

van een tob inkomen.

van Ed van Hoorn

Volgens afspraak zou

geweldig. Ze snapten

een bestuurder nor-

het helemaal. Ja, erg

maal 150.000 Euro

goed! Waar wilde hij

mogen verdienen. Aan

dan heen met dat

lopende contracten

verhaal? Nou dat

van huidige bestuur-

konden ze niet uit-

ders kan niet getornd

leggen en ik kon ook

worden. Er kan niets anders worden

geen uitleg geven waarom ik het niet kon volgen. In een gesprek met een ander

gedaan, dan te wachten op een nog geldend vervroegd pensioen.

kreeg ik te horen dat die het ook niet begreep. Hoezo geen

Volgnummer 3 op de Psy lijst verdient het normale bedrag, alleen

forums van cliëntenorganisaties op Internet? Er zijn toch forums:

heeft hij er een duur krantenwijk naast, waar ook de instelling

Denkraam en GGzplaza in Rotterdam, en Netcliënten in Amster-

van profiteert. En in de krant die hij bezorgt, staan goede dingen

dam. Zeker drie weken later sprak ik nog iemand, zeer betrokken

waar andere ziekenhuisbestuurders en managers iets aan heb-

bij de cliëntenbeweging in de Rijnmond, al 25 jaar ervaringsdes-

ben. Alleen een jaarabonnement kost wat, maar, dan heb je ook

kundig. Hij snapte het helemaal en vroeg mij: “snapte jij het niet?

wat.

Nou zeg!” Dus ik zeg: “van de koffie en de centrale verwarming.”. “Ja,”zei hij, “dat is het, dan snap je het toch!”

Gisteren ontving ik een papiertje, niet veel groter dan tien bij vijf centimeter, in de brievenbus. Ik ben er eerst nog op gaan staan, ik

Koffie en centrale verwarming? Dat is nou precies waar Ed van

zag het niet eens. Mister Ali, helderziende en medium biedt zijn

Hoorn het over heeft. Zodra we van alle gemakken zijn voorzien,

hulp aan bij problemen, zoals relatie, geldzaken, schulden, terug-

neemt de desinteresse toe. Net zoiets als Nero met de harp met

vinden een vermiste, vinden van werk, gezondheid, psyche, noem

op de achtergrond Rome in de fik. Dus: wakker blijven, regionaal

maar op. Daar geloof ik niet in, maar wie weet is Mister Ali de zie-

overleggen en kennis overdragen. Zeker nooit arriveren, niet zeg-

ner aan wie we kunnen vragen waarom het cement tussen de

gen “we zijn er.” Let ook op boekhouders die willen maar al te

bouwstenen van de cliëntenbeweging is weg gespoeld.

graag de macht grijpen. Henry Sunant Er is nog een zesde probleem, na de vijf van Ed van Hoorn. Waarom investeren cliëntenraden nog? Bijvoorbeeld in dure workshops, cursussen, symposia, congressen en opleidingen die door allerlei alleenrechtorganisaties worden voorgekauwd. Niet dat ik [14]

krant23.qxd

11-12-2006

12:59

Pagina 15

Groots beginnen in een kleine stichting

Eind jaren ’70 van de vorige eeuw werd melding gemaakt van inspraak van cliënten als belangrijk aandachtspunt van de managers. Het optimale leek een volledig zelfstandige Bewonersvereniging (met statuten en al). Dat werd gerealiseerd, maar was geen lang leven beschoren, omdat in de praktijk al ras bleek dat de doelstelling van de vereniging niet waar werd gemaakt. Daarna werd de Bewonersraad opgericht, aanvankelijk onder de leiding van de algemeen coördinator Psychiatrie van de stichting, die een stevige basis voor het functioneren van de Raad legde. Daarmee was de Raad een van de eerste raden in de ggz. Met enkele anderen werd gewerkt aan de LPR om inspraak en medezeggenschap verder te verbreiden.

Groei en meerdere bloei?

Met de erkenning van beschermende woonvormen als een AWBZ-verstrekking kwam de overheidscontrole op de hulpverlening op gang en daarmee ook de verplichting mogelijkheid te bieden aan cliënten voor inspraak en medezeggenschap. Het betekende ook dat aan instellingen kwaliteitseisen opgelegd gingen worden en dat kleine instellingen moesten gaan fuseren uit oogpunt van continuïteit van zorg. Niets op tegen. Het bleef aanvankelijk nog heel overzichtelijk voor hulpvragers en hupverleners. Jan Bakker

Later toen het marktdenken en het strategisch denken meer in zwang kwam (en

25 jaar Cliëntenraad bij RIBW Rijnmond (“de Pameijer”)

nu nog steeds) hebben managers de smaak te pakken gekregen om groter worden. Er wordt benadrukt dat een goede concurrentiepositie nodig is. Aan cliëntenraden wordt gevraagd om mee te praten over zoveel mogelijk kwalita-

In de regio Rijnmond is “de Pameijer” een begrip. Een respectabele 80 jaar wordt hulp verleend aan mensen met psychosociale problematiek en aan mensen met een verstandelijke beperking. Het unieke van “de Pameijer” is vooral dat altijd kleinschalig hulp midden in de samenleving verleend werd. Even uniek echter is het feit dat ruim voordat de wet instellingen daartoe verplichtte er een medezeggenschapsorgaan voor cliënten kwam.

tieve verworvenheden. De ervaring leert dat fusies en reorganisaties veel aandacht opeisen waardoor de verdere kwaliteitsverbetering van de hulpverlening aan de groep cliënten nogal eens onder druk komt te staan. Dat alles stelt hoge eisen aan de leden van de Raad. De belangrijke inspraak en medezeggenschap bij de wooneenheden en dagcentra (daar waar “het” voor cliën-

[15]

krant23.qxd

11-12-2006

12:59

Pagina 16

ten gebeurt) komt daardoor eveneens

steeds verder ontwikkeld zodat velen nu

niet anders te kunnen. Toch is het

onder druk. Terwijl dat juist de kern van

achter hun eigen voordeur wonen en niet

belangrijk om goed naar nieuw te ont-

de inspraak en medezeggenschap is.

meer noodgedwongen moeten samenwo-

wikkelen beleid te kijken. Eenmaal vast-

nen met anderen die zij niet gekozen

gesteld beleid verandert niet zo snel is de

hebben. Als een van de eersten hield de

ervaring. Privacybeleid, klachtenbeleid,

De zich emanciperende cliënt

Raad in 1990 een eerste tevredenheids-

beleid rond begeleidingsplannen, rookbe-

Je serieus genomen voelen, te beginnen

onderzoek onder cliënten, een (in de loop

leid, medicatiebeleid, enzovoort. Over

door de hulpverleners is het begin van

der jaren te uitgebreide) vragenlijst ont-

veel praatte de cliëntenraad mee, met

herstel. Is feitelijk ook de simpele

wikkelt door Erik van der Hijden (GGD)

menigmaal zeer door het management

opdracht voor een cliëntenraad. Mee pra-

met de toenmalige bewonersraad. De

gewaardeerde adviezen en aanvullingen.

ten over je eigen leven. Het terugkrijgen

resultaten van de onderzoeken waren en

Meestal wordt jaarlijks met bestuur en

van regie over je eigen leven. Niets meer

zijn belangrijke gespreksonderwerpen

directie een beleidsdag gehouden, waar-

en niets minder. Het scherpst werd dat

voor het overleg van de Raad met de

bij op aangeven van de Raad een belang-

verwoord in een conferentie eind jaren

directie. Dagactiviteiten, de toeleiding

rijk onderwerp uitgediept werd.

’90 door de Cliëntenraad met het Basisbe-

naar betaald werk, het woongenot, de

raad georganiseerde congres in de Schot-

financiële perikelen van cliënten en

se Kerk aan de Schiedamsesingel onder

Luisteren en gehoord worden

de titel “Greep op eigen leven.”

Voor de Raad was vanaf het begin de

De conclusies die dagvoorzitter Huub

boodschap aan de Stichting: kijk eerst

Beijers trok, waren:

naar wat men wel kan, het gezonde deel

Q

De hulpverleners moeten gerehabili-

van de cliënt, dat hij/zij zelf kan. Toen in

teerd worden. Een cursus door cliën-

de loop der jaren BW’en en DAC’s openge-

ten gegeven aan hulpverleners. (Cur-

steld werden voor mensen met ernstiger

sus Training cliëntenparticipatie in de

problemen dan voorheen, werd aandacht

GGz).

gevraagd voor elementaire basisbehoef-

Het nemen van initiatieven moeten

ten als veiligheid en geborgenheid.

we als cliënten zelf doen, niet wach-

Alles gaat niet altijd zo gemakkelijk als

ten op de hulpverleners. Het er niet bij

het lijkt. Met enige regelmaat ontdekte

laten zitten. Zelf de drempels nemen,

de Raad dat “men” vergeten was de Raad

de kansen grijpen.

tijdig te informeren en/of advies te vra-

Maak van je verleden je sterkste punt!

gen. Naarmate de stichting groter werd,

Het plan van het Basisberaad is om

was het voor de raad steeds moeilijker

ook in het Rotterdamse met cliënten

een goed contact met de achterban te

Q

Q

aan herstel te gaan werken. Zo houd je als cliënten elkaar op het rechte

onderhouden, ondanks verspreiding van Aad Smits

verslagen, eigen kleine onderzoekjes,

spoor. Q

bezoeken aan voorzieningen (BW’en, gebrekkige ondersteuning daarbij zijn

DAC’s), jaarbijeenkomsten. Dat is jammer.

directie of Raad van Toezicht hebben

telkens terugkerende belangrijke punten

De ondersteuners van de Raad hebben de

die wil investeren in cliëntendeskun-

waarbij nog steeds vooruitgang geboekt

ervaring dat cliënten, ieder op eigen

digheid en daarin vertrouwen heeft.

wordt. Dat eerste onderzoek

wijze vaak heel goed duidelijk

Het heeft nog niets aan actualiteit inge-

(een van de eerste tevredenheid-

weten te maken wat belangrijk is,

boet!

onderzoeken, zoniet de eerste in

voor henzelf, maar ook voor ande-

de GGz) werd een landelijk voorbeeld. Kleine stappen samen vormen een forse vooruitgang.

Als Cliëntenraad ben je nooit tevreden.

Meepraten over beleid

Dat kan ook niet want je werk is nooit af.

Het belangrijkste voor de cliën-

Als we terugkijken op de afgelopen jaar

tenraad is, we noemden het al

cliëntenmedezeggenschap bij “de Pameij-

eerder, het opkomen voor de

er” dan is echter heel veel veranderd,

levenssfeer van de cliënten-

mede dankzij die Raad.

groep. De weg ernaar toe (het

Een van de meest opvallende is de huis-

beleid) is vaak in ingewikkelde

vesting. Het kleinschalige wonen is

termen beschreven. Het schijnt

[16]

[impressie]

Belangrijk is dat GGz-instellingen een

ren. Om gehoord te worden moet je je organiseren. Op voorzieningenniveau, op stichtingsniveau, maar ook daarbuiten. De cliëntenraad is een belangrijke drijfveer geweest achter de samenwerking tussen de verschillende andere GGz-cliëntenraden en het Basisberaad. Onder het motto “We zijn elkaars cliënt” werden gezamenlijke projecten ontwikkeld en mogelijk

krant23.qxd

11-12-2006

12:59

Pagina 17

mogelijk gezamenlijk opgetrokken zoals naar gemeenten bij de Wet Maatschappelijke Ondersteuning.

Terugkijken en vooruitzien.

In het begin was het misschien allemaal wel een tikkie makkelijker (iedereen kende iedereen nietwaar), gingen veranderingen misschien wel een tikkie sneller (de lijnen naar beslissende managers was korter èn er was minder bureaucratie), toch moeten we het verleden niet idealiseren ten opzichte van het heden. Er zijn drempels geslecht voor cliënten, maar er moet gewaakt worden dat bureaucratie binnen groter wordende instellingen als de Pameijer geen nieuwe drempels vormen. Van grotere instellingen wordt verwacht dat men aan moeilijkere cliënten ook hulp kan verlenen. Terecht. Maar de groep die het meest kwetsbaar is, mag niet vergeten worden. Waar vroeger meer dan nu gekeken werd naar wat mensen niet kunnen, wordt dat nu wel gedaan. Daarbij hoort echter wel een goede methodische hulpverlening, gericht op herstel, rehabilitatie, meedoen. Het gaat niet vanzelf (als cliënt moet je ook zelf actief zijn, net zoals de hulpverlening). De cliëntenraad blijft nodig. Er is nog steeds veel werk te doen. Wij feliciteren de Cliëntenraad SP van de RIBW Rijnmond met hun 25-jarig jubileum en wensen hen en alle andere GGZ-cliëntenraden in de regio Rijnmond veel succes te in de toekomst.

[gedicht]

gemaakt. Ook wordt waar nodig en

HELP IK ZOEK HULP Ik ben het z onnetje in huis, Als er ver ders niemand thuis is, Ik ben de ideale schoonz oon, Tot ik mijn war e aar d toon, Ik wil dood, Gewoon, Op z oek naar hulp , Maar niemand kan me helpen, Ik kan alleen mez elf nog ver der om z eep helpen, Alles wat ik nodig heb , Is een touw en een boom, Dan knoop ik een str op , En hang ik mez elf op , Help ik z oek hulp , Bij het kruipen uit mijn schulp , Bij het dich t doen van mijn gulp , Hellllllllllllp , Ik z oek hulp , Alstublief t, Voor ik iemand door zijn kop schiet, Daar voor de cel in dr aai, En daar door totaal door dr aai, Is het de hoogste tijd, Om me per dir ec t, Te plaatsen in een hulptr ajec t, Gehech theid leidt allen tot jaloezie, Dus als ik je nie meer zie, Z it ik ther apie, Ter beschikking van de staat, In z o’ n gesloten inrich ting , Wor d ik alleen nog maar een gr oter e psychopaat, Op pr oef verlof, Verlies me één keer uit het oog , Ik weet van niks, Ik geloof in mez elf ter wijl ik loog .

Aad Smits Jan Bakker

rijminstruc teur©2005

Aad Smits was vanaf het begin tot juni 2003 ondersteuner van de Bewonersraad/Cliëntenraad SP en vertrouwenspersoon Jan Bakker was van 1994 – 2003 ambtelijk secretaris en van 2003 – 2005 ondersteuner van de Cliëntenraad SP [17]

krant23.qxd

11-12-2006

12:59

Pagina 18

Borderline danst tango met familie verder kan. Aan zijn blik zie ik dat hij

movéérd.’ Ik snap haar nog altijd niet.

weinig hoop heeft. Ik zeg: ‘Misschien

Dan komt de aap uit de mouw. ‘Waar ik

kunt u eens praten met de familie-orga-

eigenlijk zo boos over ben, is dat in dit

nisatie van het standje naast ons. Die

onderzoek de ouders weer de schuld krij-

hebben hier veel ervaring mee.’ De man

gen. Vroeger zeiden hulpverleners ook

loopt moedeloos door. Ik weet hoe het is

altijd dat ik het allemaal fout had

om zelf amper overeind te blijven. Maar

gedaan.’

nu begrijp ik dat je, je als familielid misschien wel even klote voelt.

Het is druk die middag en ik hoor veel verhalen over moeilijke situaties. Goed

Kwade familieleden zijn er ook, blijkt

dat er zo’n markt is, waar mensen kun-

even later. Een moeder fulmineert tegen

nen praten en informatie halen. Geluk-

de kranten die geschreven hebben over

kig is er ook aan amusement gedacht.

‘Het gaat niet goed met mijn broer. Ik

een onderzoek naar borderline. Eindelijk

Tussen de bedrijven door kunnen bezoe-

heb al vaak te horen gekregen dat hij

is er een behandeling gevonden die uit-

kers een tango-les nemen. Onze stagiaire

zélf hulp moet zoeken. Maar dat doet hij

zicht biedt op volledig herstel. ‘Ik vind

Raasjieda komt stralend terug. ‘Zag je

niet.’ Het is een vriendelijke, bescheiden

het schandalig’, zegt ze. Mij lijkt het juist

met wie ik danste? Hij was wel stijf

man die dit tegen me zegt. Een jaar of

goed nieuws, dus ik vraag wat ze

hoor, maar de lerares vindt dat ik talent

veertig, schat ik. Ik zou hem graag hel-

bedoelt. ‘Bent u zelf borderliner?’ vraagt

heb!’

pen, en zijn broer erbij. Daarvoor sta ik

ze eerst. Ik grinnik in mezelf, en ant-

hier toch ook, deze tiende oktober, op de

woord ontkennend. ‘Het is net zoiets als

De informatiemarkt werd gehouden in

informatiemarkt over borderline in de

die berichten over veelbelovende medi-

het kader van de Landelijke Dag Psychische

hal van de centrale Rotterdamse biblio-

cijnen waarmee ze kankerpatiënten ten

Gezondheid die dit jaar als thema

theek. In het standje van het Basisberaad

onrechte hoop bieden. Terwijl het dan

borderline had. Meer informatie op

en Clip (Cliënteninfopunt) Rijnmond.

nog jaren duurt voordat die middelen

www.samenzoekennaarbalans.nl

eventueel op de markt komen. Dit We praten wat verder. Ik probeer snel te

bericht over borderline is precies hetzelf-

bedenken of ik iets weet waarmee hij

de. Er is nog niet eens iemand op gepro-

Jacqueline Compaijen

[ingezonden] Aan de redactie Graag zou ik een stukje schrijven, aan jullie te bepalen wat je er mee doet. Ooit ben ik psychotisch geworden en slik nog steeds medicijnen. Het liefste zou ik corresponderen, zomaar over de alledaagse dingen. Met lotgenoten, omdat ik niet alleen graag schrijf maar het ook fijn zou vinden om post te ontvangen. Behalve allemaal rekeningen. Zelf ben ik 50 jaar, heb 2 kinderen en woon begeleid zelfstandig. Daar ik ook nogal aan huis ben gebonden en ik aan de zuurstof lig en niet zoveel naar buiten kan als ik zelf zou willen, zou het ideaal zijn om op zo`n manier toch nog contact te hebben met de buitenwereld. Zouden jullie zo vriendelijk willen zijn om op deze brief te reageren. E. Kreukniet

[18]

krant23.qxd

11-12-2006

12:59

Pagina 19

2 dames

Vijfentwintig jaar Basisberaad De viering van het jubileum van het

Later die avond speelde de band ‘The

Basisberaad Rijnmond werd op 1 decem-

Electric Space Cowboys’, die met hun

ber afgesloten met een feestje. Locatie

muziek de zaal plat speelden. Met een

was het Witte Huis, in het centrum van

disco duurde het feest tot in de late uur-

Rotterdam. Onder genot van een hapje

tjes.

en een drankje konden mensen genieten van een quiz onder leiding van Marrig

Fotografie door:

en Rembo, waarmee de jonge Joël een

Bas van Bellen,

diner won in hotel New York. Zijn moe-

Jan B Burger,

der was er in ieder geval erg blij mee.

Erwin Tukker e.a. [19]

krant23.qxd

11-12-2006

12:59

Pagina 20

Feest in het Witte Huis

Publiek

Dilva (niet in crisis)

Vijfentwintig jaar B Marja Griffioen

krant23.qxd

11-12-2006

13:00

Pagina 21

Ceremoniemeesteres Helena Kats

Jaap Meeuwsen met mascotte

r Basisberaad Quiz met Rembo

De band

Muzikant Wim Warman

11-12-2006

13:00

Pagina 22

[conferentie]

krant23.qxd

Arbeidsreïntegratie met een GGz-verleden In het voorjaar van 2007 zal een congres worden gehouden rond het thema ‘gek op werk’. Verschillende organisaties die te maken hebben met werk en arbeidsreïntegratie, waaronder reïntegratiebureaus, het UWV en de sociale dienst, komen bij elkaar om te praten over de hobbels en problemen rond arbeidsreïntegratie. Als voorschot hierop werd op 29 november een najaarsconferentie georganiseerd door de samenwerkende cliëntenraden in Rijnmond, om te bespreken waar mensen met een achtergrond in de geestelijke gezondheidszorg tegenaan lopen in het proces van arbeidsreïntegratie.

Cliëntenraden en organisaties krijgen veel vragen en verhalen van cliënten, die (verplicht) op zoek gaan naar werk. Over sollicitatieplicht, reïntegratietraject, arbeidsongeschiktheid, inkomensverlies, (her)keuring en ziekte. In een volle en warme zaal in De Heuvel zijn mensen bij elkaar gekomen om vragen en tips te bundelen. “Uit onderzoek blijkt dat 32 procent van de Nederlanders werk het belangrijkste levensgebied vindt, vlak na het gezin (39 procent), maar ver voor vrije tijd (22 procent)”, aldus Freek Heerema, beleidsmedewerker arbeid en dagbesteding bij de Maaskringgroep. Hij benadrukt de positieve effecten die werk kan hebben: het heeft een beschermend effect voor mensen en De Rijminstructeur en Just Insane

beïnvloedt het zelfbeeld positief. Werken kan worden gezien als hét bewijs voor persoonlijk en maatschappelijk herstel. Ontwikkeling van programma’s rond werk vanuit de GGZ (geestelijke gezondheidszorg) is iets van de laatste vijftien jaar. “Daarvoor werden mensen geacht niets te kunnen”, zegt Freek Heerema, “Dit terwijl het thema werk belangrijk is. Voor veel mensen geldt: als je werk hebt, hoor je er

Ronald Oosterhof, medeorganisator

[22]

weer bij.”

Gespreksleider Jaap Meeuwsen

krant23.qxd

11-12-2006

13:00

Pagina 23

Er zijn verschillende zorgprogramma’s

Tijdens de dag spreken vier ervaringsdes-

en initiatieven rond werk geweest.Hee-

kundigen over hun ervaringen op weg naar

rema jubelt het nieuwe initiatief van de

werk.

“Ik heb gewerkt als elektricien

werkgroep ‘Gek op werk’ om de komende drie jaar 200 mensen met een psychi-

voor een installateur, totdat ik ziek werd.

atrische achtergrond aan het werk te

Ik ben in de WAO terecht gekomen. Nu

helpen, maar met een kanttekening: “Ik

doe ik vrijwilligerswerk, waar ik het

vind het wel een beetje weinig.” Vanuit

naar mijn zin heb. Onlangs moest ik van

de zorg zou er zo vroeg mogelijk aan-

het UWV gaan werken bij een sociale

dacht moeten zijn voor werk (mits de

werkplaats. Dit ging niet goed, ik werd

persoon dit wil) door ‘arbeidstraject

bijna weer opgenomen. Ik heb me ziek

ondersteunende behandeling en ambi-

gemeld, maar werd ontslagen daar. Ver-

tie’. Andere factoren die belangrijk zijn:

volgens moest ik weer het hele circus

geef een klant de ruimte om zich te ont-

door bij het UWV, langs keuringsartsen,

wikkelen, laat reïntegratiebedrijven

arbeidsdeskundigen, psychiaters enzo-

goede begeleiding geven en een passen-

voorts. Het leek alsof ze me niet begre-

de werkplek zoeken en vanuit de klant

pen. Ik werd lang in onzekerheid gehou-

moet er de bereidheid zijn om ‘tot het

den over mijn uitkering, maar toen ik geld aan het UWV moest terugbetalen

gaatje te gaan’. Het geloof in eigen kunnen van de klant is erg belangrijk, bena-

Freek Heerema

wisten ze me direct te vinden. Het heeft zeker 3½ maand geduurd voordat ik

drukt Heerema. De koers van de politiek de laatste vijf-

Op het verhaal komen vele reacties uit de

zekerheid had. Nu heb ik een case mana-

tien jaar is gericht geweest op ‘werk,

zaal:

ger die me lijkt te begrijpen. Ze luistert

werk, werk!’ Dit heeft zijn weerslag in de

“Tijdens een opname raak je vleugellam.

naar me, begrijpt me en belt me terug

wetgeving. De bijstandswet is vervangen

Je wilt daarna wel terugkeren in de

als ik daar om vraag. Maar nu ik een cur-

door de Wet Werk en Bijstand (WWB), de

maatschappij en naar werk, maar je

sus wil gaan doen en aan het UWV een

WAO heeft plaatsgemaakt voor de Wet

wordt door de diverse organisaties vleu-

bijdrage vraag, moet ik weer de hele

Inkomen en Arbeid (WIA). Het motto is:

gellam gehouden.”

papiermolen door!”

“tenzij je ziek bent, wordt je geacht te

“Er lijkt te weinig ambitie. Als (ex-)cliënt

werken.” Gemeenten zijn verantwoorde-

moet je werk weer op kunnen pakken,

opstaan, passen en meten. Na mijn

lijk voor de uitvoering en budget van de

iets wat we in Nederland niet gewend

middelbare school heb ik verschillende

WWB. Er wordt gelet op ‘werkdeel’ en

zijn. Mijn oproep aan behandelaren is:

baantjes gehad. Na mijn ziekte heb ik

‘arbeidsparticipatie’. Het UWV heeft de

stel werk eerder aan de orde. Vraag de

pas op de plaats moeten maken. Ik heb

opdracht gekregen tot uitstroom en fun-

cliënt of hij wíl werken en wat er voor

bijvoorbeeld moeite met het vasthouden

geert als opdrachtgever voor de reïnte-

nodig is.”

van een baan. Drie jaar geleden heb ik

gratiebureaus. Dit brengt onzekerheden

“Ik woon beschermd en heb daardoor te

me aangemeld voor Multigroen, maar

met zich mee voor deze bureaus: de kans

maken met meerdere personen en orga-

door wachtlijsten kan ik daar nu pas aan

bestaat dat opdrachten ergens anders

nisaties. Als het goed met mij gaat, heb

het werk. In de tussentijd mocht ik niet

worden aanbesteed, maar er moet wel

ik te maken met twee personen en als

veel doen, ik mocht bijvoorbeeld niet sol-

worden geïnvesteerd in kennis en ‘know

het slecht met mij gaat met acht. Er zou

liciteren terwijl ik toch passend werk

how’.

meer samenwerking moeten zijn! Kijk

zocht. Gesprekken bij het UWV vond ik

Sinds 2000 is er marktwerking: er wor-

naar wat ik wil en vooral ook naar wat ik

vaak te ‘klinisch’. Ik zou graag wat meer

den ‘aanbestedingen’ gedaan door UWV

kan.”

ruimte willen hebben, meer empathie,

en gemeente, reïntegratiebureaus moe-

“Wat zijn mijn mogelijkheden? Ik doe al

zonder in de slachtofferrol te worden

ten concurreren. De marktwerking heeft

25 jaar vrijwilligerswerk, maar zou graag

gedrukt. Er zou bij het UWV meer des-

zijn keerzijde, mensen krijgen ontslag en

betaald werk willen krijgen. Wat zijn

kundigheid moeten komen ten aanzien

vallen terug in een uitkering en reïnte-

mijn kansen en kan ik zo meedoen met

van de GGz. Je bent meer dan slechts een

gratietraject. “Toch raar dat de klant zelf

een arbeidsproject?”

‘patiënt’, je bent ook een broer, een vrij-

geen partij is”, wordt er geconstateerd in

“Als patiënt voer ik al jaren strijd om

williger. Je bent een persoon met meer-

de zaal. De mogelijkheden om zelf als

erkenning. Ik voel geen handicap. Ik wil

dere rollen. Het UWV zou verder moeten

opdrachtgever op te treden richting reïn-

erkenning dat ik ook gewoon een mens

kijken dan werk alleen. Ik hoop dat het

tegratiebureau zijn beperkt: in de regel

ben en af en toe ziek. Vaak zien werkge-

UWV iets doet met de verhalen die van-

gebeurt dit door het UWV of gemeente

vers me als ‘tweederangs’, geef mensen

daag worden verteld.”

(sociale dienst).

een kans!”

“Voor mij was het vallen en

>

[23]

krant23.qxd

11-12-2006

13:00

Pagina 24

leven door, maar mijn sombere buien en

Wonen. Sommige collega’s vonden het

een betaalde baan gekomen, voor 28 uur

de beelden ook.Ik moest iets doen om te

vreemd om een ex-cliënt in hun midden

per week. Iemand vanuit mijn netwerk

voorkomen dat ik weer opgenomen

te hebben. Ze kregen het gevoel dat ze

heeft als kruiwagen gediend. Voorheen

werd. Ik zag een folder over een co-oplei-

niet alles konden zeggen. Gelukkig kon

heb ik 40 uur per week gewerkt, totdat ik

ding tot GGz-begeleider. Ik heb lang

ik mijn ervaringen delen bij de cursisten

ziek werd: lichamelijk, maar ik had ook

getobd of ik die opleiding zou gaan vol-

en docenten van mijn opleiding. Nu

last van angsten en depressie. Na twee

gen. Ik zag de nadelen van de cursus:

werk ik bij het HEE-team. HEE staat voor

jaar ben ik weer gaan werken. Het was

minder tijd voor mijn gezin, confrontatie

Herstel, Empowerment en Eigen Erva-

wel tobben en wegen, het ging niet van

met je eigen ervaringen. Bovendien had

ring. Ik heb mijn leven stukje bij beetje

een leien dakje. Tussendoor ben ik nog

ik last van bijwerkingen van de medica-

opgepakt. Ik ben hersteld, maar nog niet

van werk gewisseld. Ik was nog deels

tie. Ik was mijn zelfvertrouwen kwijt,

genezen. Ik zie nog steeds af en toe de

arbeidsongeschikt, maar in januari dit

voelde mij onmachtig en was kwaad. Ik

beelden op mijn netvlies, maar ik leid nu

jaar heb ik een herkeuring gehad. Hier-

heb moeten leren om van deze kwaad-

een volwaardig leven met zinvolle dag-

door ben ik uit de WAO geraakt, wegens

heid een kracht te maken. Ik heb beslo-

besteding en betaald werk.”

een zogeheten ‘verdiencapaciteit’. Zelfs

ten de cursus te gaan doen. Het selectie-

met mijn opleiding als boekhouder weet

gesprek ging boven verwachting goed,

In de middag is er een gesprek met de

ik nog niet wat dat betekent. Behalve

alhoewel op de weg er naar toe de moed

zaal, welke grotendeels gevuld is met cli-

“Vanuit de WAO ben ik nu in

dan dat ik mijn gedeeltelijke WAO-uitke-

ënten. Vragen, tips en opmerkingen wor-

ring heb verloren. Doordat ik werk heb

den verzameld, zodat ze in maart 2007

en een eigen huis, kom ik niet in aan-

tijdens het congres aan medewerkers en

merking voor een andere uitkering. Door

beleidsmakers van het UWV, Sociale

mijn werk kan ik dit inkomensverlies

dienst, reïntegratiebedrijven, werkgevers

opvangen, maar veel mensen kunnen dit

en GGz-instellingen gesteld kunnen wor-

niet.

den. Er wordt opgemerkt om ook vragen

Aan het UWV wil ik meegeven of het

en tips aan jezelf te geven: wat kan je als

niet wat humaner kan. Mensen komen

cliënt zélf doen bij het reïntegratiepro-

door de herkeuring in de bijstand

ces. Het gesprek wordt geleid door Jaap

terecht, met alle problemen van dien.

Meeuwsen (Basisberaad Rijnmond).

Sociale diensten willen mensen zo snel

Uitkeringsorganisaties kijken te veel

mogelijk aan het werk hebben. Ook die

naar de regeltjes. Er moeten van allerlei

wil ik adviseren: kan het wat humaner?!

formuliertjes worden ingevuld, zonder

Er zou meer begeleiding moeten zijn,

dat er oog is voor de persoonlijke situatie

meer ruimte voor het ziek zijn. Je mag

van de persoon. Wanneer mensen vra-

alleen maar thuis ziek zijn, is het motto.

gen aan het UWV hebben, is de juiste

Ook vanuit werkgevers moet er begrip zijn dat je af en toe ziek bent. Sommige

Interview met Erwin Tukker

persoon vaak moeilijk te pakken te krijgen. Houd de persoon niet af, zo is de oproep. Kijk naar het individu, niet naar

werkgevers hebben dit, maar dit is lang niet altijd het geval. Werkgevers zouden

naar mijn schoenen was gezakt. Ik werd

het systeem van regeltjes. Het is te

verzekeraars kunnen aanspreken bij

toegelaten op de cursus. Door goede

bureaucratisch, formele toestemmingen

ziekteverzuim van een werknemer, zodat

begeleiding en voornamelijk veel steun

voor cursussen of arbeidstrajecten laten

er gezorgd kan worden voor ‘back up’.

van medecursisten kon ik de studie

vaak te lang op zich wachten.

Houd als werkgever ook rekening dat

afmaken. Het was weer iets normaals na

Bij Sociale Zaken en Werkgelegenheid

iemand een terugval kan hebben, of een

de psychiatrie. Mijn docente bleef me

wordt er gewerkt met een vast contact-

mindere dag. Er is een risico voor zowel

bellen toen ik twijfelde over de oplei-

persoon, een zogeheten case manager.

werknemer als werkgever, maar zo kan

ding. Doordat ik bezig was, had ik als het

Deze zou meer oog moeten hebben voor

er ruimte ontstaan voor een langdurige

ware geen tijd meer om depressief te

de individuele situatie van de cliënt. Een

baan.”

zijn. Met een haptonoom en een psycho-

goede afstemming met de cliënt, jobco-

therapeut kon ik werken aan mijn symp-

ach en ggz-instelling is gewenst. Soms

wege sterfgevallen om me heen. Toch

tomen. Ondanks mijn gebrek aan zelf-

durven mensen niet te informeren naar

ging ik door: ‘geen gezeur, het leven gaat

vertrouwen, heb ik mijn diploma

de mogelijkheden van opleidingen of

door’. De sombere buien bleven echter en

gehaald. Dit was als het halen van een

arbeidstrajecten. Een case manager zou

er kwamen beelden boven van kinder-

gouden plak!

dan kunnen concluderen en adviseren

misbruik uit mijn verleden. Ik ben twee

Na de opleiding ben ik gaan werken,

dat in een dergelijke situatie iemand ook

keer opgenomen geweest. Thuis ging het

eerst bij een instelling voor Beschermd

zou kunnen gaan werken.

“Ik kreeg sombere buien, van-

[24]

krant23.qxd

11-12-2006

13:00

Pagina 25

Er is veel onduidelijkheid over de rech-

moeten zijn, niet het UWV of SoZaWe.

kunnen mensen vergoedingen krijgen

ten en plichten die je hebt bij de ver-

Zorg voor goede, passende werkplekken

voor vrijwilligerswerk en mogelijk vrij-

schillende soorten uitkeringen. Meer

die aansluiten op de wensen en moge-

stelling van de sollicitatieplicht. Toch is

duidelijkheid is gewenst. Deze onduide-

lijkheden van de cliënt. Geef iedereen

de afstemming tussen SoZaWe, Onbe-

lijkheid kan een drempel zijn wanneer je

een kans. Speel een actieve rol bij het

nutte Kwaliteiten en vrijwilligersorgani-

weer gaat werken: als het onverhoopt

zoeken van passend werk. Wees niet

saties niet goed geregeld. De OK-banken

fout gaat in een betaalde baan, kom ik

simpelweg uitvoerder, maar probeer

werken alleen nog in Rotterdam. Het zou

dan weer in aanmerking voor een uitke-

eens belangenbehartiger te zijn van cli-

mooi zijn als dit regionaal of landelijk

ring?

ënten.

kan.

Ook werkgevers en politiek zouden een

GGz instellingen dienen verder te kijken

En wat kunnen cliënten zelf doen? Toon

actievere rol kunnen spelen. Want welke

dan alleen het ziektebeeld van de cliënt.

initiatief, en behoud de regie. Neem een

werkgever neemt nou eigenlijk iemand

Kijk ook naar andere rollen die een per-

belangenbehartiger mee als je dat nodig

met een achtergrond in de psychiatrie

soon heeft. Werk samen en leer van

acht. Laat je niet betuttelen en weet wat

aan? Het risico van terugval of ziekte

andere organisaties als het gaat om

je wilt. Deel ervaringen en leer van

wordt te hoog geacht. Dit terwijl er veel

werk. Speel in op de wensen van de cli-

elkaar!

talent is onder mensen. Neem mensen

ënt wanneer het gaat om werk. Probeer

Het is slechts een kleine greep van wat

aan, geef ze de ruimte en vooral: geef ze

zo snel mogelijk te kijken of iemand wil

er de middag gezegd is. Er zijn veel

een kans! Zorg voor goede voorwaarden

werken en wat daar voor nodig is. Zorg

bureaucratische regels, er lijkt weinig

waaronder mensen kunnen werken, en

dat iemand positieve ervaringen opdoet,

samenwerking tussen de diverse organi-

accepteer als mensen even terugvallen.

zorg voor arbeidsprojecten. Wat betreft

saties en er is weinig oog ook voor de

Waardeer iedereen op de zelfde wijze:

werkgelegenheid kunnen instellingen

individuele situatie van cliënten. Genoeg

geef ervaringsdeskundigen hetzelfde

het goede voorbeeld geven door erva-

vragen en opmerkingen in ieder geval

salaris als anderen. De overheid zou sti-

ringsdeskundigen in dienst te nemen.

voor het congres in maart 2007!

muleringssubsidies en ziekteverzekerin-

Sommige instellingen doen dit al, maar

gen kunnen instellen.

het gebeurt nog te weinig.

Bas van Bellen

Reïntegratiebedrijven moeten goed

Houd ook de mogelijkheden open voor

Fotografie: Michiel van Gog

inspelen op de wensen van de cliënt.

vrijwilligerswerk. Via Onbenutte Kwa-

Deze zou de eigenlijke opdrachtgever

liteiten (OK, opgezet vanuit SoZaWe)

Lieve Christian,

[ingezonden]

Diep getroffen was ik van de zomer toen ik hoorde dat je was overleden. Ik kon het niet geloven. Ik was zelf net moeder geworden, volop met nieuw leven bezig, en werd nu plotseling geconfronteerd met de dood. Ik wilde je graag toespreken op je begrafenis, maar kon de woorden niet vinden. Veel flarden van herinneringen tuimelden door mijn hoofd en ik kon er niet iets van maken. Daarom nu dit stukje voor jou, want vergeten ben ik je zeker niet. We kennen elkaar van de middelbare school. We maakten deel uit van de groep die altijd te vinden was in het “rokershol”. Ook troffen we elkaar vaak in het café vlakbij school als we weer eens aan het spijbelen waren. We deelden dezelfde smaak wat muziek betreft en vonden elkaar ook in het uitgaansleven. We dansten op muziek van U2 en The Cure, dronken bier en rookten jointjes. Na de middelbare school verloren we elkaar uit het oog. Bij het Basisberaad kwam ik je weer tegen. Ik herkende je niet direct, maar we zaten al snel weer vertrouwd met elkaar te praten onder het genot van een biertje. Vanaf dat moment zagen we elkaar geregeld. Je deed vaak mee aan cursussen en trainingen die ik gaf. Herinneringen aan vroeger haalden we zelden op. We leefden nu en misschien vonden we dat ook allebei te pijnlijk. Ik herinner me je vooral als een enthousiast en positief persoon. Regelmatig gaf je me een gedichtje of tekening. En ook als het niet goed ging zag je toch altijd weer een zonnige kant. Je leeft voort in je kunst en ook zeker in mijn herinnering. En als ik ‘onze’ muziek hoor, dans ik altijd in gedachten met jou. Astrid

[25]

krant23.qxd

11-12-2006

13:00

Pagina 26

DAC / MAC

DAC of MAC Schiedam Interview met Henk Gorel

Veel van de toekomstige bezoekers van het nieuw te realiseren – cliëntgestuurde- Dagactiviteitencentrum Schiedam is nog niet een helder van wat er staat te gebeuren. De redactie van Momentopname heeft daarvoor een belangrijk lid van de stuurgroep DAC Schiedam, Henk Gorel – Manager Dagbesteding van GGz Delfland- gevraagd of hij er meer over wilde vertellen. De stuurgroep, waarin vertegenwoordigers van de instellingen en cliëntenorganisaties vertegenwoordigd zijn, hebben regulier overleg over het nieuwe DAC.

Zoals bij een winkel, je krijgt geld van de bank, maar als er niets wordt verkocht dan heb je een probleem? Exact, er moet sprake zijn van rentabiliteit. Dus je voelt de hete adem van het zorgkantoor al?

Nog niet. Maar als we de produktieafspraken niet halen, krijgen we het jaar daarop minder geld. Het eerste jaar wordt heel belangrijk, want dan moet blijken dat er altijd behoefte is geweest aan een Dag Activiteiten Centrum in

Henk, jij bent erg betrokken bij het DAC?

Schiedam.

Ja, DAC… of MAC… Die is er zeker, daarvan zijn we overtuigd. Huh?

Wij vragen ons meer af waarom het DAC

Dag Activiteiten Centrum (DAC) of Multi-

Schiedam er niet eerder gekomen is…?

functioneel Activiteiten Centrum (MAC).

Geen idee. Nou voor de duidelijkheid, er

Die tweede naam is genoemd in de

ìs wel een DAC, hier in GGz Delfland.

stuurgroep als een mogelijkheid omdat we er naar streven ook in de weekenden

Nee, dat is dagbesteding. Dat werkt niet als

open te zijn.

een DAC. Ik ben zelf bezoeker, en ik hoor van veel mensen dat dat niet zo werkt.

De stuurgroep is het nog niet helemaal

Daar heb je wel gelijk in. Een Dag Acti-

eens?

viteiten Centrum in een ziekenhuis is

Over de invulling van het DAC is de

niet ideaal. Dat hebben wij ook gecon-

stuurgroep het wel eens, maar veel

cludeerd. Maar over je vraag, waarom

details moeten nog ingevuld worden.

het DAC Schiedam er niet eerder is gekomen… toen we begonnen zijn we via een

Het nieuwe DAC Schiedam moet een cliënt-

makelaar op zoek gegaan naar een

gestuurd DAC worden, wat betekent dat?

geschikt pand. Dat viel erg tegen. Er is

Het DAC moet aangestuurd worden door

hier niet waar we gewoon in konden

een kerngroep die bestaat uit vakkrach-

stappen. En wat er aan DAC’s is, dat is

ten en deelnemers, of cliënten, hoe je het

niet cliëntgestuurd.

noemen wilt, maar zonder een hiërarchi-

natuurlijk verschillende eisen. Wij, GGz

sche relatie. Dus dat betekent dat we van

Delfland, zijn gebonden aan produktie-

In deze regio bestaat het ook niet volgens

de deelnemers die in de kerngroep deel-

eisen van het Zorgkantoor. Als we ons

ons, maar er zijn wel voorbeelden van: heb-

nemen dat ze wat in huis moeten heb-

daar niets van aantrekken is er een pro-

ben jullie je geörienteerd bij andere cliënt-

ben. We willen namelijk ook dat er een

bleem. We moeten dus kijken of het DAC

gestuurde DAC’s in Nederland?

bepaalde continuïteit in de bedrijfsvoe-

levert wat is afgesproken. Om een voor-

Er zijn leden van de stuurgroep naartoe

ring zit.

beeld te noemen: stel, we organiseren

geweest. Maar wij willen het toch

een Engelse les, en er komt niemand

anders. De deelnemers en de vakkrach-

Je bedoelt dat er een selectieprocedure

opdagen, dan is dat niet rendabel en dan

ten zullen dit DAC gezamenlijk runnen.

komt?

kan dat de produktie van de post educa-

De coördinatie zal door twee mensen

Ja, om daar te werken wordt van ieder-

tie negatief beïnvloeden. Je kunt natuur-

uitgevoerd worden: één vakkracht en

een gevraagd, dus ook van de deelne-

lijk wel experimenteren, maar aan het

één deelnemer/cliënt. Het moeten wel

mers dat ze aan bepaalde eisen voldoen.

eind van het jaar moeten we voldoen

mensen zijn die cliëntsturing in het

Voor de verschillende onderdelen gelden

aan de eisen van de financiers.

bloed hebben.

[26]

krant23.qxd

11-12-2006

13:00

Pagina 27

Amstelveen?

Niet door mij, ik wilde er onbevooroordeeld naar kijken. We gaan het opzetten met de mensen hier. Het hoeft niet als de andere cliëntgestuurde DAC’s worden. De kerngroep van cliënten en vakkrachten moet het gezamenlijk gaan invullen. Overigens vind ik dat het nu tijd is om die kerngroep samen te stellen en in gesprek te laten gaan.

[interview]

Is er bijvoorbeeld veel gekeken naar

gen wat ze zelf denken dat goed

kooklessen in het DAC Schiedam. Je moet

voor ze is, maar ook dat het Zorg-

iets hebben met de doelgroep en een

kantoor de produktie afrekent.

zekere vakkennis hebben.

Het moet zodanig georganiseerd zijn dat het eindtotaal in orde is.

Henk, we willen het ook over de stand van zaken omtrent de faciliteiten hebben – de

Dat betekent continue monitoring…

ruimte, het personeel, hoe staat het daar-

Er wordt maandelijks gekeken

mee?

naar de voortgang.

De vakkrachten van dagbesteding Schiedam en de stagiaires gaan mee naar het

Ik bedoel eigenlijk dat je dan con-

DAC. Verder zijn de onderhandelingen

stant in de gaten moet houden wat

voor het pand Spinhuispad 1-21 nu in

cliënten willen en dat je ook aan de

volle gang. Daar hebben we een specia-

We zagen een opleiding van het Zadki-

wegblijvers moet denken.

list voor ingehuurd. Er is nog geen uit-

ne-college, een SPW opleiding voor

Dat kan. De kerngroep van deelne-

sluitsel, maar ik ga ervan uit dat dat

begeleiders die vanuit ervaringsdeskun-

mers en vakkrachten moet daarin

gedeelte in augustus rond is. Maar het

digheid werken. Zijn dat de mensen die

flexibel zijn. Als er vraag is naar

pand moet volledig verbouwd worden.

in die kerngroep komen?

schilderen met olieverf en er is

Men heeft me gezegd dat we begin 2007

Onder andere. Er loopt iemand van

niemand van de vakkrachten die

zouden kunnen halen, maar ik reken op

die opleiding hier stage. Wat mensen

daar iets mee kan, moet een deelnemer

wel moeten beseffen is dat er geen door-

dat invullen. Of andersom.

stroming mogelijk is voor de deelne-

medio 2007. In juli 2007 kunnen we naar het DAC Schie-

mers/cliënten. Hoewel die opleiding

Kunnen cliënten nu al aangeven welke rol

dam?

voor een deelnemer natuurlijk ook een

ze zouden willen spelen in het DAC/

Daar ga ik vanuit.

volgende stap kan zijn. In dit stadium is

Ja. We hebben hier iemand die opgeleid

het heel belangrijk hoe de verschillende

is tot professioneel kok, en die de oplei-

Door Raymond van Dijk en Ronald Oosterhof

groepen met elkaar in gesprek gaan. Ik

ding heeft gedaan die je zojuist noemde.

Fotografie: Erwin Tukker

denk niet dat het in de sfeer moet gaan

Hij is bijvoorbeeld prima geschikt voor

van ‘wij vinden dit’ en ‘wij vinden dat’ maar er moet echt overleg komen. Als er geschikte deelnemers zijn, dan zetten wij er vakkrachten bij.

OPROEP Wij vinden het belangrijk dat er niet gekeken wordt naar wat iemand niet kan, maar naar wat iemand wel kan…

Ben ik het mee eens. Het is niet zo dat je er dan op afgerekend wordt als je ziek bent, maar de verantwoordelijkheden

Kandidaten gezocht voor de Kerngroep van vrijwilligers voor het cliëntgestuurde MAC in Schiedam.

moeten duidelijk zijn. In de loop van 2007 zal in Schiedam een nieuw Multifunctioneel Activiteiten Dat lijkt een kwestie van goede afspraken…

Centrum worden geopend. Dit zal gerund worden door een Kerngroep bestaan-

Ja. Maar niet ik ga dat bepalen, dat gaan

de uit betaalde medewerkers en vrijwilligers. Deze vrijwilligers nemen dus mede

we samen bepalen. In de stuurgroep is

verantwoordelijkheid voor de hele gang van zaken.

elke cliëntorganisatie vertegenwoordigd,

Indien je als Kerngroepvrijwilliger hieraan mee wilt werken, kun je, je opgeven

dus die hebben ook hun verhaal.

bij:

Die stuurgroep is eigenlijk een Raad van

Basisberaad Rijnmond (Ton Hendrix)

Stichting Incentive (Stef van Veen)

Toezicht?

Postbus 21078

Hollandiahof 55

Daar heeft het veel van weg. Trouwens,

3001 AB Rotterdam

3119 ZD Schiedam

wat ik nu vertel is mijn idee over het

Tel: 010-4665962

Tel: 010-47352273

DAC Schiedam, maar vraag vooral de

E-mail: [email protected]

E-mail: [email protected]

anderen ook hoe zij het zien. Voor mij is een belangrijk punt dat de cliënten krij-

[27]

krant23.qxd

11-12-2006

13:00

Pagina 28

ten, en die volgens haar vader een verkeerde invloed op haar had. Haar man, musicus en componist was de zoon van een ondernemer uit een keurige familie in tegenstelling tot haar vader die noodgedwongen moest profiteren van het kapitaal van zijn tweede vrouw. Dat haar man geen verkeerde invloed had bewijst het feit dat zij heel bewust drie kinderen kreeg, terwijl zijzelf uit een groot gezin kwam. Ze betrok een huis in de Bajonetstraat en tot haar goede kennissen en vrienden behoorde familie Visser en mevrouw Johanna Maria Anderson die als weduwe van de heer Schepel in 1920 was hertrouwd met Gerrit van der Windt, die door haar kinderen Oma van der Windt werd genoemd. Naarmate de jaren vorderde kreeg mevr. X in de jaren ’70 veel Een straatfoto met geheel rechtsboven de 8-jarige Jopie

problemen met de zwarte dagen uit haar verleden en besprak dit met haar oudste zus, broers Gerard en Chris. Volgens de eerste twee was het niet goed om oude koeien uit de sloot te halen en Chris wilde er niet meer over praten. Toen ze uiteindelijk in

Jaren leven met de leugen Toen ik door mevr. Jopie X werd gevraagd haar te helpen bij haar onderzoek had ik geen idee dat iemand zolang met een onverwerkt trauma kon rondlopen zonder daar ooit eerder open over te kunnen zijn.

een zware geestelijke strijd kwam waarbij haar huwelijk in gevaar kwam zocht ze mijn hulp. Ik benaderde de rechtbank, waar een medewerker met gevoel zo vriendelijk was haar dossier erbij te halen en ons te vertellen dat de arhieven van Huize Bethanië in het gemeentearchief lagen. Ter plaatse werd tot grote ergenis en verdriet van mevr. X verteld dat deze niet openbaar waren. Om erger te voorkomen werd na maanden besloten om slechts een kopie te laten zien van haar eigen dossier-kaart, waarvan we helaas geen kopie mochten maken. Omdat de geestelijke schade van mevr. X zo verslechterde na

Geboren in 1919 te Rotterdam, verloor ze haar moeder aan

het overlijden van haar man in 1984 besloot ik samen met haar

borstkanker op 11-jarige leeftijd. Toen ze 17 jaar was hertrouw-

naar Den Haag af te reizen om daar met toestemming van

de haar vader met een vrouw die op dat moment in haar ogen

Justitie haar voogdij-dossier te mogen inzien. Dit resulteerde in

een muur plaatste tussen haar vader en zichzelf. Met die

een mengeling van opluchting, woede en verdriet, maar uitein-

wetenschap en het onverwerkte verdriet om het verlies van

delijk ook in het verwerken van haar traumatisch verleden.

haar moeder werd zij voor haar vader onhandelbaar. Nadat zij

Tot haar grote ontsteltenis bleek haar contact met familie Vis-

enkele keren tegen zijn wil in het huis was uitgeslopen om

ser en familie De Windt geen gewone vriendschap. Haar vader

haar verkering te bezoeken besloot haar vader dat ze uit huis

had gevaren met de heer Bene Schepel en zijn vrouw opgedra-

moest. Ze belandde bij een opvang van het Leger des Heils en

gen voor hem te spioneren en hem verslag uit te brengen over

op 1 januari 1939 werd ze door de kinderrechter voor 1 jaar

het reilen en zeilen van zijn dochter. Hij had het ook op een

onder toezicht gesteld en geplaatst in Huize Bethanië, waar

akkoordje gegooid met haar vriendje. Of deze op de hoogte was

jonge ongehuwde moeders, onspoorde meisjes enz.verbleven.

van de deal tussen haar vader en Oma de Windt is niet bekend.

Daar werd ze direct in een isoleercel geplaatst in de kelder van

Mevr. X heeft na het lezen van haar dossier in het (openbare)

het pand en werden haar bevindingen ondersteund door een

Bureau voor Genealogie in Den Haag en de waarheid ervan

oud medewerkster die uitsprak dat ze blij was dat mevr. X bij

opnieuw contact gezocht met haar familieleden die nog in

het verwerken ervan gelukkig nu hulp had. De medewerkster

leven waren en iets van deze zaak konden weten. Helaas bleef

erkende de verschrikkelijke omstandigheden en barbaarse

zij alleen achter met het verwerken omdat iedereen er liever

straffen die zich binnen het pand hadden voltrokken.

het zwijgen toe deed.

Gezinsvoogd was mej. Elizabeth Goedé Lindeboom, de latere

Een tweede telefonisch onderhoud met de oud-medewerkster

directrice van het doorgangshuis Bethanië (inr. 76) aan de Kor-

bracht meer rust dan ze van familie kon verwachten. Ze wist nu

tekade 125 en toeziend voogd was haar broer Gerard. (Nota

ook dat er meerdere vrouwen op leeftijd waren die met dezelf-

Bene; deze informatie kreeg ze pas in 1992 onder ogen)

de pijn rondliepen.

Gelukkig was het haar broer Chris die met behulp van een

Misschien hebben die wel goede hulp van familie mogen ont-

advocaat ervoor zorgde dat ze weer op vrije voeten werd

vangen.

gesteld. Ze trouwde uiteindelijk met haar vriend, die pas op de trouwdag zijn schoonvader voor de eerste keer mocht ontmoe[28]

Petra Notenboom

krant23.qxd

11-12-2006

13:00

Pagina 29

[column

met een schuin oogje!!!!!] Spirituele homo’s

sloten ooit iemand van het andere

mak eromheen. Misschien hield je van

geslacht te huwen omdat je het helemaal

ieder mens wel evenveel en heb je een

eens bent met je lustgevoelens en de

weerstand opgebouwd tegen het

Stel er ligt een diepere betekenis achter

aantrekkingskracht die hetzelfde mens-

geslacht wat jij toen was. Puur omdat je

homoseksualiteit. Er schuilt meer achter

soort op jou uitoefent. Je staat er niet bij

jezelf niet begreep en misschien wel mis-

het houden van hetzelfde geslacht dan de

stil wat er in je vorige levens heeft afge-

plaatste in de situaties waar je toen in

genetische of biologische bepalingen. Het

speeld, mochten ze überhaupt een scène

stond.

zou psychisch spiritueel kunnen zijn. Je

van je verleden zijn geweest en leeft lek-

Het kan zelfs nog dieper, verder en meer

moet het je gewoon eens voorstellen,

ker de homo. Toch, is het allemaal wel te

voor de hand liggend zijn. Misschien was

zonder oordeel, zonder het willen schep-

gooien op biologisch, genetisch en noem

je in een vorig leven wel gewoon van het-

pen van rellen of onzekerheden, gewoon

al die wetenschappelijke trekjes nog maar

zelfde geslacht als nu en heb je een vrese-

omdat het –Zomaar-Zou-Kunnen. Dat er

eens. Heb je niet gewoon een anders

lijk traumatische ervaring opgedaan met

een betekenis van meer spirituele diep-

lopend radertje in je kop zitten wat door

het andere geslacht. Waar je dus eigen-

gang is die aanduidt dat de grondslag van

je levens heen verkeerd is afgesteld. Het

lijk, zoals Adam en Eva, samen geluk mee

homoseksualiteit ligt in een ver verleden.

zal je als homo, of niet homo, namelijk

behoorde te creëren, in plaats daarvan,

Een verleden waarin wij tegenwoordig de

niet verbazen als ik vertel, zeker te weten

verafschuwde je het andere geslacht door

wetenschap van homogen overheen gooi-

dat de homo’s in de kast voorheen dach-

je opgelopen trauma. Onbewust, dus van-

en en niet durven terug te kijken op een

ten dat ze gek waren. Dat ze iets niet

uit een gevoelskwestie, heeft zich een

eventuele oorzaak in het verleden van

goed deden of zelfs helemaal niet meer

blokkade gevormd die je er nu van weer-

onze vorige levens. Zou je daar ook homo

op hun gevoel durfden te vertrouwen.

houdt om het andere geslacht lief te heb-

in zijn geweest? En kom je er nu voor uit

ben en kies je eieren voor je geld door als

omdat je dat toen niet kon? Of zou het

Het zou maar net zo kunnen zijn dat er

man van een man te houden, als vrouw

misschien toch nog anders kunnen liggen

inderdaad een radertje in je levenslijn een

van een vrouw. Geen kans op trauma’s in

om dan toch even terug te duiken in die

ander pad is ingeslagen omdat het je

dit leven zolang je, je vorige levens maar

vorige levens.

gevoelsmatig wat beter afgaat om nu

uit de weg gaat met de homoseksualiteit

homoseksueel te zijn. Nu komt dan ook

van nu. In je (spirituele) genen heb je

Begrijp me niet verkeerd, er is niets mis

de diepgang van mijn theorie. Zelf ben ik

meegekregen dat je, je niet op je gemak

aan homoseksueel gedrag of een

van mening dat je meerdere levens gesle-

voelt bij het andere geslacht en dus maar

geaardheid, dieren hebben het immers

ten heb om je levenslessen te leren en

homoseksueel wordt. Logisch toch, een

ook in zich en ook ik heb me wel eens

hoe je het wend of keert, dit proces is niet

trauma met een man, terwijl je zelf een

afgevraagd of ik niet meer tot de lesbi-

te ontlopen. Wel kan je altijd omlopen,

vrouw bent, is dus genoeg om je in een

sche categorie behoor. Ik ben me alleen

misschien een fijn idee voor de homo’s

volgend leven een vrouwenliefhebber te

steeds vaker aan het afvragen waarom

onder ons. In dit leven ben je misschien

worden.

homovrouwen zo een afkeer hebben

de homo. Maar ben je in een vorig leven

tegen een penis en waarom homoman-

dan niet zelf van het andere geslacht

Ach dit is de diepgang van een spirituele

nen niet zonder raar gezicht kunnen den-

geweest en heb je hier een patroon in

hetero die bevriend is met een ontzettend

ken aan seks met een vrouw. Seks is seks

opgelopen dat je niet in overeenstem-

leuke homoseksueel en misschien wel

toch? Het gaat uiteindelijk om de inti-

ming kwam met wat je dacht. Ik bedoel

gewoon stinkend jaloers is op al die leuke

miteit die je samen ervaart en wat je als

te zeggen, misschien was je het wel hele-

mannen die hij aan de haak weet te

mens doet opwinden. Heeft dat dan wer-

maal niet eens als man of vrouw die van-

slaan. Zoals ik het geschetst heb, zullen

kelijk met het geslacht te maken?

uit de gewoonte moest trouwen en hou-

mijn vorige levens aangenaam genoeg

den van, van iemand waarmee je daad-

zijn geweest om hetero genen mee te

Stel dus, je bent homo. Je valt op je eigen

werkelijk kinderen kon maken. Je voelde

krijgen in het hier en nu!! Een beetje jam-

geslacht en voelt je hier heerlijk bij. Je

in je al dat je van iedereen kon, mocht en

mer in dit geval.

kan het prima vinden met het andere

behoort te houden. Misschien begreep je

geslacht, maar eigenlijk denk je al niet

toen al niet al die opgelegde principes

meer verder dan alleen dat. Je hebt uitge-

van mannetje, vrouwtje en de hele mik-

De Tas [29]

krant23.qxd

11-12-2006

13:00

Pagina 30

Spiritualiteit niets minder dan het volgen van je hart

Het taboe van spiritueel ‘’zijn’’

Ieder zijn spirituele reis

Je hart zit op de juiste plaats

Sommige mensen vliegen de rillingen

Een voorbeeld: Religieuze instanties hou-

Iedereen die nieuwsgierig is en wel eens

over de rug als ze iemand in volle over-

den er veelal niet van om als spiritueel

op zoek is gegaan naar antwoorden, zal

tuiging horen roepen:’’Ik ben ontzettend

te worden bestempeld. Dit (vaak) omdat

vele vragen op zijn pad krijgen. Vaak is

spiritueel!’’ Er wordt gelijk gedacht aan

spiritualiteit, het in contact staan met

het zelfs omgekeerd. Je maakt je eigen

zweverige termen als new age, mediums

ons hogere zelf (intuïtie) en de wereld

vragen en zoekt naar de antwoorden. De

die een blik in de hun glazen bol werpen

daarbuiten, door de bijbel wordt beschre-

meeste vragen die wij niet met ons ratio

om de toekomst te voorspellen of aan de

ven als occult. Ik heb het dan ook over de

kunnen beantwoorden en waar dus een

wereldberoemde Char die met de doden

kerken waar aanbidding van God een

spiritueel antwoord op mogelijk is,

praat.

manier van leven en overgeven is. Toch

komen vanuit ons hart. Maak maar eens

volgen deze aanhangers van welke ker-

het onderscheid als je nu tegen jezelf zou

Het woord spiritueel klinkt vele nog als

kelijke instantie dan ook, vol overtui-

zeggen; Maak ik mijn keuzes met mijn

onbereikbaar en wordt gemarkeerd met

ging, hun hart. Er is iets in hun dat zegt

hart of met mijn hoofd? Of ligt er soms

de stempel, dat die zweverige mutsen

en zeker weet dat er meer is dan alleen

iets op je hart? Misschien heb je ooit wel

die zich daar mee bezig houden, niet in

wij mensen. Het wordt God genoemd

eens ergens hartgrondig nee tegen

de realiteit zouden leven. Zodra er de uit-

(God IS Liefde) en wij behoren deze hoge-

gezegd. Ooit wel eens vol hartstocht

leg volgt dat spiritualiteit eigenlijk neer-

re macht te dienen. Niets mis mee, het

gezeten?

komt op het volgen van je intuïtie, lijkt

zijn die mensen, die dit pad van hun hart

En ons hart schenkt ons niets meer dan

het al gelijk een stuk minder interessant

bewandelen.

gevoelens. Ons hart denkt niet, ons hart

thema.

voelt. Die kloppende pomp die ons

Er zijn inderdaad mensen zoals Char, die

Maar ook zijn er mensen die vanuit ‘’een

lichaam in leven houdt, is het opper-

redelijk betrouwbaar overkomen, die

ander’’ weten, aanvoelen dat er meer is

hoofd van onze gevoelens. Het worden

zeggen dat ze op een ander energieni-

tussen hemel en aarde. Spiritualiteit is

pas gedachten op het moment dat er

veau kunnen communiceren met hun

het woord dat wij eraan gegeven hebben

woorden aan die gevoelens worden

intuïtie als hulpmiddel. Dit is voor veel

om ons er verder in te kunnen verdie-

geplakt. Denk eens aan het mooiste

mensen alleen net iets te hoog gegrepen

pen. Dat weten, waar ik het over heb,

woord dat je voelen kan. Liefde. Je hoeft

en dan wordt de term spiritualiteit als

reikt verder uit dan onze gedachten en

dit woord niet te kennen om daadwerke-

afgedaan als:’’ voor henzelf niet haal-

vormen zelfs sommige van onze normen

lijk te voelen hoe liefde voelt.

baar’’.

en waarden. Bijvoorbeeld een sterk

Op televisie wordt het begrip steeds

gevoel van onrecht bevechten of ‘leven

De grootste

meer uitgebreid met engelse series zoals

en laten leven’ Dit sterke bewustzijn dat

basis in spiri-

medium, de babyfluisteraar en zelfs in

er meer is dan alleen ons lichaam en

tualiteit is

Nederland komt Char overgevlogen uit

geest heeft helaas geen antwoord op

dan ook lief-

Amerika om onze geliefde doden nog

vragen zoals:’’Waar komen wij vandaan

de. Liefde zou

een laatste woord met ons te laten

of waar gaan wij naartoe’’ Het blijft vaak

de bron zijn

wisselen. Kortom, de media profiteert

bij de antwoorden die ons worden gege-

waar wij

volop van de geheimzinnige sfeer en

ven door onze ouders, religie of maat-

alleen uit

mysterieuze mantel die er rond het spiri-

schappij en cultuur.

komen (denk

tuele hangt en lijkt niet om de duidelijk-

Niet iedereen heeft hier vrede mee. Niet

weer eens

heid te talen dat elk mens van nature

iedereen legt zich neer bij het eerste en

spiritueel zou moeten zijn.

beste antwoord en gaat zelf op zoek.

waar wij allen naar terug moeten. Een

Spiritualiteit, hoe ver het ook van ons

Puur door te voelen, door te doen wat

gevoelig onderwerp voor vele gelovige

bed staat, in dit artikel is het niet meer

ons hart ons opdraagt. Door op zoek te

en ongelovige. Het zijn immers vragen

dan een vertaling, van het volgen van je

gaan naar vragen die we zelf proberen te

waar wij alleen onszelf antwoord op

hart!

beantwoorden met de gevoelens die we

kunnen geven, omdat elk mens hier

voelen vanuit ons hart. Als niet al een

andere gedachten over heeft. En als het

spirituele reis op zich is voor iedereen

er dan op neerkomt dat we het antwoord

die er voor open wil en durft te staan!?

moeten voelen, in ons eigen hartje, dan

[30]

aan God!) en

krant23.qxd

11-12-2006

13:00

Pagina 31

Ik zou wel eens willen haken vele mensen al af. Je hoeft ook niet eens spiritueel te zijn of jezelf zo te noemen, om toch zo te handelen. Vraag jezelf maar eens af. Heb je ooit ervaringen gehad waarin het lot voor jou leek te beslissen of waarin jij tegen alle gedachtes in, toch de juiste keuze gemaakt bleek te hebben. (Heb je soms je hart gevolgd?) Het kan zijn dat je jezelf gewoon een gevoelsmens noemt en op die manier ‘’spirituele ervaringen’’ hebt mogen ervaren. Bijvoorbeeld het liedje van je overleden opa dat op de radio aanspringt, net

Soms zou ik wel eens willen, dat ik met de stroom mee mocht gaan En niet meer achterblijven in mijn eentje net als vroeger toen. Ik wil mijn leven, meedoen niet aan een zijlijn steeds weer staan. Mij nuttig maken, vrolijk zijn en nog heel veel leuke dingen doen. Soms zou ik willen huilen maar voor mijn gevoel mag het niet. Ik denk dat niemand mij dan op dat moment meer troosten kan. Dan voel ik me eenzamer dan ooit alleen met mijn stil verdriet. Maar het gaat wel weer over, morgen gaat het beter dan. Soms zou ik willen schreeuwen dat ik het zo oneerlijk vind. Moet ik dan leven voor me zelf of alleen maar voor een ander. Dat ik moet zwijgen, luisteren en eenzaam zijn als een kind. Hoe zou het gaan als ik toch mijn kijk op de wereld verander. Soms zou ik aan één willen vragen of hij me nog wel ziet. En als niemand antwoordt heb ik nog wat in het verschiet.

op het moment dat je aan hem denkt. Of de telefoon die afgaat met je zuster aan Het kan zelfs nog verder reiken, dat je jezelf als zodanig spiritueel (of gevoelig) aanschouwt dat je, je letterlijk met alles en iedereen verbonden voelt, waardoor je, je enorm goed kan inleven, gedachtes lijkt te lezen en weinig woorden nodig heb om de stemming van een ander aan te voelen. De aarde vormt spiritueel gezien namelijk een eenheid. De eenheid van liefde. Waar de een zijn hart in volgt, de ander het intuïtie noemt, weer een ander zijn religie koestert en waar de rest nuchter zijn gevoel in volgt. De meningen zijn zo vreselijk verdeeld over spiritualiteit dat het lijkt alsof je nergens meer een touw aan vast kunt knopen als het zoveelste medium op tv verschijnt. Toch, mocht je nou, (een heel klein beetje) nieuwsgierig zijn geworden naar die intuïtie van de mens en de inhoud van het spirituele, er zijn voldoende informatie bronnen, zoals internet, bibliotheek, waar je rustig in je eigen tempo op zoek kan naar de antwoorden (en vragen!) die jij zoekt. Of volg gewoon je hart. Natasja Schreuder

[gedicht[en]

de lijn. ‘’He! Ik zat net aan je te denken’’

Miny Warman.

Liefde en Begrip Is er een Oplossing, ik kan haar niet vinden Kan iemand dat, of Niemand? Door de Hemel gegaan, door de Hel gegaan Dat was ook al geen Oplossing? Dus nu accepteer ik mijn leven op Aarde En probeer mijn eigen Paradijs te vinden Vrouw, vrouw: geef me een Schuilplaats Ik zal mijn hoofd tussen je borsten verbergen Alsof ik je kleine kindje was Misschien heb ik het mis Misschien heb ik het fout Misschien ben ik een Lafaard Misschien ben ik niet Sterk Maar ze is lief en het leven gaat door Wat gebeurt er als ik haar wil verlaten? Wat gebeurt er als ik uit bed wil gaan? Haar hoofd verandert in dat van een Varken Wil ze me een soort Spiegel voorhouden? Om me mijn eigen lelijkheid te laten zien En nu weet ik eindelijk: Er zou wellicht toch een Oplossing zijn De genezing voor Pijn is: Liefde en Begrip Thomas Eva Maria Venus Jung Leo de Haan

[31]

krant23.qxd

11-12-2006

13:00

Pagina 32

Madam Tweelingziel

[column / gedicht]

Een glimp van herkenning vanaf het eerste moment dat ik haar zag. Een warme stroom in mijn buik, een paar ogen die keken als de mijne, een gevoel dat zij perfect bij mij paste. En alsof dat altijd al zo had moeten zijn. Ik had geen flauw idee van wat me overkwam. Ik had zelfs nog nooit eerder gehoord van de spirituele term tweelingziel, laat staan dat het in me opkwam. Stilletjes zat ik in het hoekje van mijn gebruikelijke shoppie. Gewoon een blowtje roken, niets mis mee toen die tijd, in periodes van een dipje. Ik ging op in het draaien van mijn jointje en keek af en toe richting het gangpad waar de kerstboom mijn verdere zicht belemmerde. Ik weet nog dat ik me stilletjes zat te ergeren aan de lichtjes in die boom, zo vrolijk, zo licht en absoluut niet hoe ik gestemd was. En daar kwam ze aangereden. Madam tweelingziel. In haar rolstoel, in een frontale botsing met de kerstboom. De kerstboom half over haar schoot en het enige wat ze deed was lachen, keihard lachen! Niet eens de moeite doen om uit die boom te komen, of om dan ook maar een excuus te maken voor de boom die ze omver reed en de herrie die ze produceerde. Ik keek naar haar en bleek zelf net zo hard te schreeuwen. ’’Jij hebt borderline’’. Het eerste wat ik haar in woorden schonk vanuit mijn rustige hoekje, het hoekje waar zij blijkbaar ook naar op weg was. Alsof het de normaalste zaak van de wereld leek te zijn, hielp ik madam tweelingziel uit de kerstboom en plantte haar met stoel en al in de hoek waar ik zelf zat. De moeite om zich voor te stellen nam ze niet. Ze zag mij net zoals ik haar zag. Luid en duidelijk! Als een spiegel voor roze en zwarte wolken. Slecht weer stond op haar gezicht te lezen. Met een nieuwsgierige blik keek ze me aan en de glimlach om haar mond hadden geen woorden nodig. Met haar kan ik praten. Ik wist het, ik voelde het en ik deed het. Dat ze zichzelf zo kreupel als wat noemde, dat ze gehoorapparaten droeg en totaal niet tegen de weed kon die ze met me meerookte, deerde me niet. Dit was mijn maatje, met haar voelde ik me één. De dag daarna stond ik voor madam tweelingziel haar deur. Een roos in mijn handen, de tekst erop; ‘’Onze vriendschap is als een roos, mooi, maar zo kwetsbaar als wat.’’ Doodnormaal, nog geen 24 uur na onze laatste ontmoeting. ‘’Ik kom je halen, moet ik je duwen’’ Halve woorden waren er die dag maar nodig, voor complete verhalen. Een kort oogcontact voor het overdragen van gevoel. Een ervaring van compleet zijn, met z’n tweeën. Dit hoorde zo, we hoefden er niet over te praten. Ik kon er niet eens van schrikken dat ze op vrouwen viel en elke vrouw op straat een cijfer gaf. Ze maakte me nieuwsgierig naar het stukje in mezelf wat ik nog niet had ontdekt. De eerste dag, zeeën van lessen geleerd door te kijken in een spiegeltje.

Mijn Spiegeltje Ik kan je haten Omdat ik kijk naar een spiegelbeeld Een beeld wat ik nooit eerder heb kunnen verdragen Tweelingziel Nooit goed genoeg, Altijd te ver verwijderd van duizend idealen Een spiegelbeeld wat ik eruit zou willen halen. Ik kan vreselijk van je houden Hopeloos in je verdwalen Wisselend van minuut tot minuut Omdat ik kijk naar een spiegelbeeld Waar ik alles uit kan halen Tweelingziel

Nu nog. Madam tweelingziel. Ze is er nog steeds. Als spiegel, als vertaler van gevoel, als de lezer van halve woorden. Ze heeft vreselijk veel dingen waar ik mij aan kan stoten, maar op de een of andere manier zijn dat mijn eigen tekortkomingen, die ze me aanreikt door liefdevol zichzelf te zijn. Ze kan schreeuwen, ze kan dreinen en weigeren me uit te laten spreken. Ze kan me aanvullen, ze kan me terechtwijzen. Ze kan me laten voelen dat ik een stukje van mezelf ben. Dat ik een stukje van haar heb weten aan te vullen, en zij bij mij. Altijd eindeloze acceptatie.

Vreselijke overmoed, Zelfverzekerd tot het bot Dat alles tot Je het spiegelbeeld ziet als je vriendin Mijn tweelingziel

Madam tweelingziel. Stephanie Joy. Samen hebben we het leven verkend. Samen hebben we gevochten, met en tegen elkaar om te weten waar we aan toe zijn. Om er uiteindelijk altijd bovenop te komen. In de wereld, in onze vriendschap.

Jij Stef bent dat en soms verlies ik mij erin…

Natasja Schreuder

-Natasja-

[32]

krant23.qxd

11-12-2006

13:00

Pagina 33

‘Oggz, nieuwe sociale psychiatrie in de grote stad’ Dit was de titel van het halfjaarlijkse symposium van het Platform Chronische Psychiatrie, dat op 2 november 2006 bij Bavo Europoort in de Rode Vaas werd gehouden. In de regio, dus reden voor Denkraam om een kijkje te nemen.

neemt de staat nu verantwoordelijkheid voor de financiële gevolgen van de gedwongen opname van illegalen: De Bavo heeft de rechtszaak die ze hierover had aangespannen gewonnen, en de overheid ziet af van hoger beroep.

symposium kijkt Dirk ons aan, met een benevelde blik, het onafscheidelijke pijpje pils in de hand. Deze creatie van Kees van Kooten en grimeur Arjan van der Grijn is er niet bij vandaag, en ook zijn maten ontbreken. Wel aanwezig zijn bijna honderd werkers in de GGz, en een enkele politieagent, enkele ouders, en andere betrokkenen.

[symposium]

Hierna laat hij de sprekers zichzelf inleiVanaf de uitnodiging voor het

den met een kort statement. Eerste spreker is Niels Mulder, OGGZ onderzoeker en als psychiater werkzaam in de ACT.Zijn inleidende statement luidde: ‘laat de patiënten niet los‘. {kader ACT} Met als titel: ‘De grote stadspsychiatrie herstelt zich’, houdt hij een PowerPoint presentatie met veel cijfers en grafieken. Eerst geeft hij een analyse: Wat is grote stadspsychiatrie? Verschillen met bieden hebben, stelt ze, dus niet

landelijke cijfers zitten vooral in het per-

alleen overlastgevende verslaafden

centage psychotische stoornissen (2 tot 4

van de straat maar ook goede hulp

keer boven het landelijk gemiddelde), en

bieden: vrouwen van de Keileweg

de aard van de hulpverlening: veel meer

met elkaar en met de zaal. Na een

uit de prostitutie halen, alternatie-

acute dienst contacten (5 tot 10 keer zo

korte inleiding van psychiater Jac-

ven bieden aan dak - en thuislozen.

veel), en veel meer gedwongen opnames,

ques Weeda is het woord aan

De opvang en medische zorg moe-

vooral uit oude en armere buurten,

Het symposium heeft de gebruikelijke structuur: 4 sprekers over het onderwerp, met een pauze ertussen, gevolgd door een discussie

Marianne Donker, directeur GGD Rotter-

ten toe naar een stabiele mix van

omdat daar een concentratie is van zeer

dam en hoogleraar Volksgezondheidsbe-

wonen, zorg en dagactiviteiten. Voor de

moeilijke doelgroepen en meer armoede

leid Erasmus MC, voor de opening.

toekomst wil ze goede signalering, actief

en minder sociale cohesie. Maar ook

OGGZ staat voor openbare geestelijke

hulp geven, met gebruik van de BOPZ

omdat er meer zorgaanbod is waardoor

gezondheidszorg. Het heeft een open-

maar dan ook iets te bieden hebben: een

bijvoorbeeld iemand met de diagnose

baar accent, het gaat om het algemeen

traject voor de hulpvrager en goede

schizofrenie uit een dorp in de buurt

belang, waarbij ook orde en veiligheid,

nazorg. Er moet een fijnmazig netwerk

geplaatst wordt in een woning in zo’n

en de omgeving van de patiënt een rol

zijn van zorgvoorzieningen. Hiervoor

wijk. Dan schetst hij een beeld van de

spelen. Er zal altijd overheidsbemoeienis

moet draagvlak bij de bevolking georga-

situatie vanaf de jaren tachtig: een ver-

nodig zijn, want je kan er niks aan ver-

niseerd worden, acceptatie in de buurt is

snipperde zorg, met veel initiatieven

dienen. Het is zoeken naar een balans

noodzakelijk. Er moet actief gekeken

maar zonder duidelijke strategie. Dit

tussen individueel en collectief belang.

worden naar huiselijk geweld, want dat

waren vaak tijdelijke projecten zonder

Als mensen te gronde gaan, als het recht

staat niet op zichzelf, daar zitten veel

structurele financiering. Daarna kwam

op zelfbeschikking verwordt tot het

problemen achter. Kortom: de OGGZ

de verharding: veiligheid kwam hoog op

recht op verloedering, heeft de overheid

moet van de achterkant (opruimen van

de agenda, het aantal huisuitzettingen

de plicht tot ingrijpen. Het werkveld is

de schade) naar de voorkant (veel actie-

steeg en vanaf 1993 was er een explosie-

breed (gemeenten, politie, maatschappe-

ver zorgen dat het niet uit de hand

ve stijging van het aantal gedwongen

lijke opvang, GGz en woningcorporaties)

loopt).

opnames. Parallel hiermee is een toene-

en complex. Het gaat in de grote stad

Dagvoorzitter Hans de Veen, lid van de

mend inzicht in de aard van de proble-

ook om grote aantallen mensen, enkele

Raad van Bestuur van Bavo Europoort,

men:

duizenden , in tegenstelling tot de 30 tot

haakt aan op dit betoog. ‘Bavo Europoort

Het beloop van een psychiatrische ziekte

40 in kleinere steden. Rotterdam heeft

is al op veel gebieden in gesprek met de

wordt mede bepaald door sociale facto-

grote ambities: een dekkend netwerk

overheid, of doet er zaken mee’. Hij

ren, verslaving is een ziekte, dakloosheid

van lokale zorgnetwerken onder regie

merkt een verandering in de houding

mag niet meer. OGGZ bevindt zich op de

van de GGD, stabiele kwaliteit van zorg

van de overheid op. De overheid neemt

grens tussen zorg en repressie. Er is een

bieden. Als je ingrijpt, moet je ook wat te

meer zijn verantwoordelijkheid. Zo

sterke professionalisering: meer onder[33]

krant23.qxd

11-12-2006

13:00

Pagina 34

[ingezonden]

zoek, meer richtlijnen. Onderzoek laat zien wat werkt: lokale zorgnetwerken verminderen het aantal IBS - en, bij ACT in de VS blijkt dat er meer patiënten in

Beste T. van Wijk Hierbij wil ik u hartelijk bedanken voor de informatie over ADHD. die u me toezond. Ik was én ben er erg blij mee! Het schepte voor mij een heleboel duidelijkheid. Ook wil ik u danken voor het abonnement op “Denkraam”. En natuurlijk voor het plaatsen van mijn gedicht. Ik ben heel nieuwsgierig hoe het eruit zal zien. En ook naar of en welke reacties ik zal krijgen. Wat ik u nog wil vragen is of er een mogelijkheid bestaat om een eigen rubriek(je) te krijgen net als b.v. “Henkie Denkie”? Ik hoop het van harte!!! Het lijkt me een waanzinnige uitdaging om van mijn hobby iets nuttigs te maken/creëren. Hieronder zal ik vast een paar stukjes schrijven in de hoop dat u ze wil en kán plaatsen. Wilt u a.u.b. nog even reageren op deze stukjes, ben érg benieuwd naar u mening! Deze is voor mij van groot belang en ik hecht er zeker waarde aan!!! Bij voorbaat dank.

zorg zijn, en minder dakloos. In Nederland komen nu ook de eerste onderzoeksresultaten: Voor mensen die in zorg zijn bij een ACT team daalt het aantal delicten dat bij de politie geregistreerd is, en er is minder verlies van zorgcontact dan bij reguliere zorg. Voor de toekomst wil hij meer epidemiologisch onderzoek en bindende afspraken tussen overheid en GGz. De overheid zorgt voor de afstemming (zoals het inrichten van lokale zorgnetwerken) en monitoring. De GGz voor de inhoud van de zorg, waarbij Niels aandacht wil voor

Chaoot Hier je bankpasje, daar je sleutels Voor je het weet heb je een zoekactie gecreëerd Een zoekactie waarvan het einde zoek is. Welke chaoot kent dit nou niet; stress. Irritant, ja, dat is het zeker wel. En dan heb ik het niet eens nog over chaos in je hoofd, Geen medicijn die dit kan voorkomen. Mochten die er wel zijn, ik kan je garanderen dan gingen ze als warme broodjes over de toonbank. Want zeg nou zelf, wie wil er nu chaotisch zijn als er een pilletje bestond om dit volledig te verhelpen! Succes met de chaos!

Paniek en angst Angst voor de nacht, het kille duister. Wakker liggen, woelen en zweten is je lot Vervolgens slaap je (als je geluk hebt) in, in een onrustige slaap vol nachtmerries. Wat te doen? Rustig blijven ademen, takei t easy. Makkelijker gezegd dan gedaan, algemeen bekend. Maar het is de moeite en het proberen zeker waard. Mijn ervaring is dat als je lang genoeg oefent je je dit eigen kan maken.

matig begaafden (psychische ziekten gaan vaak gepaard met afname van intelligentie) en ruimere mogelijkheden voor dwangbehandelingen (een punt voor discussie, lijkt me!). Er moet toezicht komen op nazorg en meer aandacht voor preventie. Van de werkers vraagt hij een professionele aanpak, assertief en vasthoudend. Tweede spreker is Armin Voogt, manager transmurale zaken bij Bavo Europoort en psychiater GGD. Onder de titel ‘OGGZ en WMO, oude wijn in nieuwe zakken?’ neemt hij ons verder mee terug in de tijd. Eerst naar de periode 19001940 waarbij hij schetst hoe het inzicht dat de samenleving de plicht heeft voor de patiënt te zorgen ingevuld wordt, onder andere met de armenwet (1912). Vervolgens geeft hij een beeld van de situatie circa 1970. Toen was alles, aldus Armin, prima geregeld. De GGD had de regie over de acute dienst, de toelating van de klinieken, voor- en nazorg (als je ontslagen werd uit de kliniek kwam er iemand van de GGD bij je thuis, daar

Succes en let op de ademhaling lieve medemens! Je zult dan zien”het lucht enorm op”.

was geen discussie over), bewaking van de opnameduur, indicatiestelling, consultatie, keuringen.., kortom: niemand tussen wal en schip, precies wat nu ook weer beoogd wordt. Na een periode van

Ik wil héél graag bij de inhoudsopgave aangekondigd worden als: Jolande`s raad en

versnippering (de positieve zaken uit

daad. Óók in moeilijke tijden.

deze periode worden niet belicht) ziet hij

Dit leek me een goede titel. Ik hoop dat dit mogelijk is.

nu weer een terugkeer naar die situatie. De relatie tussen gemeenten en de GGz

Jolande Neusche

[34]

krant23.qxd

11-12-2006

13:00

Pagina 35

wordt belangrijker door de nieuwe ont-

jaar is meer dan 200, de uitstroom

Vierde en laatste spreker is Jos Dröes,

wikkelingen (WMO, persoonsgebonden

slechts 80 tot 100, de wachttijden wor-

psychiater bij Stichting Rehabilitatie ’92.

aanpak, lokale zorgnetwerken) Voor de

den dus langer. Tijd voor de vraag: ‘Hoe

Zijn lezing heeft de titel ‘rehabilitatie in

GGD ziet hij een rol bij signalering,

kun je de instroom stoppen?’ TBS is de

de grote stad’.

onderzoek en toeleiding, de inhoud van

schakel tussen GGz en gevangeniswezen

Grote stads problematiek is complex,

de zorg is een zaak van de GGz en de

in, in de forensische psychiatrie. Het is

stelt hij: verslaafden, mensen met meer-

staat is verantwoordelijk voor de regie.

een combinatie van beveiliging, zorg en

dere problemen, allochtonen, mensen

Voor de toekomst ziet hij een pendelbe-

behandeling. De politiek wil dat de TBS

die langdurig in zorg zijn en in een eigen

weging: OGGZ zal wel blijven, AWBZ en

integreert in de GGz maar dwang en

wereld leven of niets lijken te willen…

WMO zullen leiden tot een zorgstelsel-

beveiliging zijn lastig te combineren met

‘Wij weten er niet goed raad mee, omdat

wijziging en de ZVW zal een nieuwe

de kernwaarden van de GGz volgens de

we alleen kijken naar de medische kant’.

armenwet worden.

Nederlandse vereniging voor Psychiatrie:

‘Wij weten niet wat ze willen, dus moe-

behandeling op vrijwillige basis met res-

ten we het ze vragen’. Rehabilitatie is

pect voor de autonomie van de cliënt. Hij

mensen met beperkingen helpen beter

geeft nog wat meer cijfers: over de hulp-

te functioneren. Cliënten willen dingen

verleners achtergrond van TBS -ers (de

die wij allemaal willen, en daarbij kan

meerderheid heeft eerdere ervaring met

rehabilitatie helpen, door systematisch

de hulpverlening), en de huisvesting

de wensen op het gebied van wonen,

voor detentie van gedetineerden in

werken, leren, sociale contacten en

Veenhuizen (een minderheid had een

financiën in kaart te brengen. Hij geeft

eigen woning). Vaak hebben de gedeti-

voorbeelden: Mensen met meerdere pro-

neerden meerdere problemen: versla-

blemen willen vaak te veel tegelijk en te

ving, slechte lichamelijke en psychische

snel. We kunnen ze helpen met het aan-

gezondheid en schulden. Er is een toena-

leren van vaardigheden, het stellen van

me van psychoten in de TBS en een toe-

prioriteiten, en het oefenen van geduld.

name van psychische stoornissen bij

Mensen met een verslaving worstelen

gedetineerden.

met zingeving, voor hen is vooruitgang

Vaak is er geen plan voor na de TBS of

belangrijk voor de motivatie. Allochto-

detentie en de vraag is: wie mijdt wie?

nen willen ofwel assimileren, waarbij

want ook de zorgaanbieders vertonen

we ze kunnen helpen, ofwel veiligheid in

mijdend gedrag. Vaak is er veel contact

hun eigen culturele context, waarbij we

met de hulpverlening maar is de zorg

de kernwaarden in beeld kunnen bren-

niet voldoende, of niet passend. En als de

gen. Rehabilitatie kan als verbindend

cliënt afhaakt omdat een sanctie dreigt,

principe een plaats krijgen in alle delen

zoals ingrijpen van de kinderbescher-

van de zorg: in de AWBZ als activerende

ming, verdwijnt hij vaak uit beeld. De

begeleiding, in de ZVW als behandeling,

hulpvrager past niet in plaatje van de

en in de WMO als welzijnsmethodiek.

autonome, zelfverzekerde mens, die zelf

‘Kortom’, besluit hij zijn verhaal, ‘rehabi-

verantwoordelijk is voor zijn leven. Het

litatie is sociale psychiatrie met een

bestaande patronen is: het individu ver-

groot oor voor de wensen en de doelen

toont onaangepast gedrag, de maat-

van de cliënt zelf’

Wat is ACT?

ACT staat voor Active Community Treatment. Het is een in de Verenigde Staten ontwikkelde methode van hulp voor mensen met complexe psychiatrische problemen, waarbij de hulpverlener de patiënt opzoekt op de plek waar hij / zij woont of verblijft (vaak is de patiënt dakloos). Dit is meestal noodzakelijke bemoeizorg, want het hinderlijk gedrag van de patiënt wordt veroorzaakt door de stoornis en de patiënt weet door de stoornis zelf niet dat hij ziek is (‘een gebrek aan ziektebesef’ in jargon). De kern van de methode is dat een multidisciplinair team en niet een individuele hulpverlener, de patiënt hulp verleent. Een eis is ook dat er minimaal één hulpverlener is op elke tien patiënten, zodat aan elke patiënt voldoende tijd kan worden besteed. Het team besteedt niets uit, zodat de patiënt de hulpverleners waar hij/ zij mee te maken krijgt leert kennen en voor zover zijn/ haar stoornis dat toelaat, leert vertrouwen.

schappij reageert met morele afkeuring en de instanties met regelzucht en

Discussie:

bureaucratie. Het gevolg is een onvol-

De discussie is levendig, altijd een goed

De derde spreker, na de pauze, is Jaap

doende samenhangend en te weinig zin-

teken voor de kwaliteit van een sympo-

van Vliet, beleidsmedewerker jeugdza-

vol hulpaanbod, een versnipperde orga-

sium. Onmogelijk om te beschrijven,

ken en reclassering Leger des Heils en

nisatie van de zorg en een patiënt die

maar hier toch een poging tot recon-

recent gepromoveerd op de GGz geschie-

zich moet aanpassen aan de organisatie.

structie:

denis van TBS -ers. ‘TBS, openbare orde

Dat moet anders: er moet meer aandacht

Hans de Veen vraagt een aanwezige poli-

maatregel of vangnet?’ is de titel van

komen voor preventie en de zorgbehoef-

tieagent, de heer Zijlmans, naar een reac-

zijn lezing. Hij begint met een kranten-

te moet leidend worden voor de finan-

tie. Die constateert mijdend gedrag bij de

kop : ‘terreur en tbs in 2007 prioriteiten’

ciering: niet ‘wie wordt betaald?’ maar

zorg voor de ernstigste groep, wel begrij-

(NRC, 19 september). In vier jaar komen

‘wat wordt betaald?’ moet de vraag wor-

pelijk, want er is veel agressie bij de

er 350 plaatsen extra. De instroom per

den.

groep en een politieagent met pistool, [35]

krant23.qxd

11-12-2006

13:00

Pagina 36

handboeien en wapenstok maakt dan

nazorg worden verwaarloosd’ Rebekka:

van hun betoog samen te vatten. Jos:

meer indruk dan een hulpverlener. Posi-

‘het moet op een koopje’ Niels: ‘we kun-

‘Rehabilitatie moet als onderdeel van de

tief is hij over de samenwerking met de

nen te weinig. Je kan iemand via de

behandeling in alle drie de onderdelen

reclassering. TBS -ers worden geadop-

BOPZ voor 3 weken laten opnemen, en

van de zorg (AWBZ, ZVW en WMO)

teerd door de reclassering en een buurt-

dan?’

betaald worden’. Jaap: ‘Justitie moet het

agent. Dat werkt: de cliënt geeft het nu

Ria Trinks, van Ypsilon, belangenvereni-

vangnet blijven. Justitie gaat veel zorg

zelf aan als hij het te moeilijk krijgt,

ging voor familie en betrokkenen van

inkopen. Dat moet wel de juiste zorg

voordat het weer mis gaat.

chronisch psychiatrische patiënten, stelt

zijn’. Armin: ‘de vanzelfsprekendheid van

Hij doet een voorstel: ‘Er zijn 300 man-

dat de vermaatschappelijking mislukt is.

nazorg moet maatgevend worden’. Niels:

nen met geweldsdelicten bij ons bekend,

‘Familieleden raken overbelast omdat er

‘financiering moet de patiënt volgen,

daarvan zitten er nu 40 in voorarrest, die

onvoldoende hulp is.’ ’Wat wil de familie

niet andersom’

sturen we naar jullie toe’. Armin rea-

van de GGz?’, vraagt Niels.

geert: ‘Ze mogen komen bij die organisa-

Ria:’veel meer hulp als de cliënt uit de

Op de borrel na afloop wordt in groepjes

tie die een adequaat hulpaanbod heeft,

kliniek ontslagen is. Nu is na korte tijd

nog enige tijd nagepraat. Menigeen met

als dat er niet is moet het ontwikkeld

het hek van de dam. Medicatie wordt

een pijpje pils in de hand. Wat zou Dirk

worden.’

niet meer ingenomen, met de bekende

van deze middag en dit gezelschap

De heer Zijlmans stelt: ‘een man die in

gevolgen’

gevonden hebben? Vraag ik me af. Wie

vijf jaar drie keer veroordeeld is voor een

Op een stelling van Hans, dat GGz en

zou hij in ongezouten bewoordingen de

geweldsmisdrijf moet standaard langs

TBS communicerende vaten zijn, rea-

mantel hebben uitgeveegd en met wie

jullie’ ‘je moet eerst kijken of er een

geert Armin: ‘We moeten sneller ingrij-

zou hij wel een pilsje willen drinken?

stoornis is’ is de reactie ‘en dat is lastig,

pen, daardoor is de patiënt beter af en

Waar de problemen liggen en waarom

vaak is er sprake van meervoudige pro-

komt er minder psychiatrie in de TBS.’

het vaak mis gaat was bij de aanwezigen

blemen, hoe pak je dat aan?’ Jos merkt

Er ontstaat een korte discussie tussen

wel duidelijk. Daarom is het jammer dat

op: ‘kijk ook naar andere levensgebieden,

Niels en Jos. Niels: ‘Bij een ernstige psy-

zorgverzekeraars en overheid op dit sym-

dan wordt de hulpvraag duidelijker’.

choot kan je niet met rehabilitatievragen

posium ontbraken.

Adriaan Spaans (Consulent Crisiskaart

aankomen en hij wil ook geen medica-

Basisberaad) merkt op dat dit de zoveel-

tie.’ Jos reageert even later: ‘bij 60%

Ernest Smit

ste bijeenkomst is waarbij geen cliënt in

wordt al rehabilitatie gebruikt, bij 40%

Fotografie: Willem van Ham

het panel zit. ‘Ik mis het cliëntenperspec-

nog niet.’

tief’ Er komt geen reactie.

Brigitte (achternaam en functie vergeten

Margreet de Pater (psychiater Bavo Euro-

te noteren): ‘zorgnetwerken moeten de

poort): ‘Iemand die geweld pleegt vindt

cliënt opsporen, vastpakken en niet

meestal dat het door een ander komt’. ‘Er

meer loslaten, vooral mensen met een

is al veel en het zwaard en worst princi-

verleden met meerdere psychosen moe-

pe is ook al uitgebreid onderzocht. Ik

ten in beeld blijven’. ‘Tijdens de opname

vind het zo vaag wat jullie zeggen’.

al zorgen voor een goed ambulant con-

Armin: ‘er was geen discussie over de

tact, zo zorg je voor continuïteit’, merkt

vanzelfsprekende terriërfunctie van de

iemand op. Niels wil jobrotatie voor kli-

GGD, dat moet terug komen’

nische en ambulante werkers, zodat de

Rebekka (achternaam vergeten te note-

kloof tussen de werkers gedicht wordt.

ren, werkzaam in de gevangenis Hoog-

Overdragen van patiënten moet niet

vliet): ‘Je moet niet alles psychiatriseren.

meer mogen, behalve bij overmacht.

En er is wel van alles voor ze, maar ze

‘Wat vindt de zorgverzekeraar er van?’

haken heel snel af’. Een man reageert:

luidt een vraag uit de zaal. Helaas is die

‘ACT werkt. In de bajes weten we

niet vertegenwoordigd. ‘Dit geldt voor de

gewoon waar ze zitten, waarom gaan we

zorgverzekeraar als dubbele verstrek-

er niet gewoon naar binnen?’ Rebekka:

king, dus extra zorg wordt niet betaald’

bij ons is 80% psychiatrisch, we hebben

wordt geponeerd. Hans de Veen reageert

aan aparte afdeling psychiatrie. Maar als

diplomatiek:’Er zijn dubbelingen in de

mensen buiten komen is er geen plan,

verstrekking die ik moeilijk te verkopen

geen nazorg. Justitie begrijpt niet hoe

vind’

gecompliceerde mensen in elkaar zitten.’ Niels reageert: ‘Politie legt wel heel veel

Tot besluit van de discussie vraagt Hans

op het bordje van de GGz. Preventie en

de sprekers nog eens in een zin de kern

[36]

[gedicht] Midwintergeest De prikkel in mijn zenuwbaan geknepen, doorlaat de winterkou en nevel gauw gevroren als woorden in mijn hoofd Vernieuwing zichtbaar aangebracht Een Engel doorstroomt mijn nageslacht en in verwaterd aangezicht bespiegel ik bekoring Irmlinda de Vries

M

krant23.qxd

11-12-2006

13:00

Pagina 37

[ Mr Helen’s Recht Hoekje]

Denken in Dualiteiten (is er nog Verdraagzaamheid?) ënt(e) die meent een klacht in te kunnen

Hiermee hangt samen het begrip ‘Tole-

dienen jegens een hulpverlener komt

rantie’ . Een term veelal gekoppeld aan

van een koude kermis thuis: in een aan-

(grote) onderwerpen inzake asielzoekers

hangig gemaakt geschil verweerde de

en vreemdelingen(beleid). In werkelijk-

zich bij de Tuchtcommissie aangeklaag-

heid begint dat al in het klein: ten aan-

de therapeut (psycholoog én opleider

zien van je buren, je familie, in het ver-

nota bene !) met het argument dat de

keer (denk maar eens aan al die middel-

persoon van de klager niet serieus geno-

vingertjes die zo heftig geheven worden…

‘Ach heremetijd’, werd er vroeger wel

men mocht worden omdat deze immers

ik zwaai altijd vriendelijk terug!), in het

eens verzucht. Die uitdrukking hoort

cliënt was in de GGZ. Inhoudelijk ging

openbaar vervoer.

men vandaag de dag nauwelijks nog.

hij niet in op de klacht (te weten mis-

Met een oog gericht op de TV (o.a Nova

bruik van zijn functie jegens én cliënt én

Politiek) en een oor luisterend naar de

zijn ‘pupil’). Hij meende ove-

debatten kom ik tot die verzuchting. (heb

rigens – geheel ten onrechte-

nooit beweerd dat ik nog piepjong ben,

zelfs dat bevoegdheid tot

wel? )

klagen aan de cliënt niet zou bestaan.

Waar komt het op neer: ‘wij’ en ‘zij’. (net

Ook hierbij geldt het psychologisch fenomeen: de balk in

Mocht u een vraagstuk in deze column (terug) willen zien, mail dan [email protected].

eigen ogen zien we niet, de splinter bij de ander des te meer… Geweld roept geweld op, iets

klaverjassen…)‘Wij’ zijn goed, ‘zij’ zijn

Dit laatste denken veel cliën-

slecht. Het is óf vóór óf tegen iets of

ten: dat er enkel intern bij

iemand. Steeds weer, onafwendbaar,

een instelling geklaagd kan

kennelijk psychologisch onomkeerbaar…

worden. Omdat velen derhalve ook nog

weten. Ook deze simpele (voor menig-

De geschiedenis herhaalt zich en de

eens menen dat dit zinloos is, blijft een

een: ervaring) feit bestaat in het klein:

geschiedenis leert de mens dat deze

klacht uit. Helaas, want daardoor blijven

wordt een ander grof aangesproken dan

niets van de geschiedenis schijnt te

instellingen werken in de verkeerde ver-

laat de reactie zich voorspellen.

leren…

onderstelling dat het goed zou gaan zon-

(in vakjargon heet dit: symmetrische

der bij tijd en wijle het beleid onder de

communicatie)

Eén van de opvallendste methoden van

dat de meesten onder U wel

loep te nemen en bij te sturen. Met de kerstdagen en allerlei wensen

debatteren lijkt nog altijd de aanval op iemands persoon te zijn. Met de huidige

Het maakt de misslag van deze thera-

i.v.m Oud en Nieuwjaar in aantocht in

verkiezingsstrijd –i.v.m 22 november-

peut erger: 1. met zijn achtergrond zou

gedachten wens ik u veel moed en wijs-

duidelijk zicht- én hoorbaar.

hij anders mogen & moeten reageren 2.

heid toe om uzelf eens te rade te gaan

als opleider faalt hij dermate erg omdat

over uw wijze van reageren op anderen.

Nu is Wouter Bos niet degene die mijn

hij als voorbeeldfunctie het signaal

Veranderen van anderen begint eerst

voorkeur heeft, maar opvallend is wel

thans afgeeft aan anderen dat een der-

doordat je zelf verandert! Gewoon eens

dat hij zijn nek durft uit te steken

gelijke stellingname OK zou zijn.

een keer proberen, wie weet wat het oplevert.

omtrent de AOW en daarvoor de prijs lijkt te moeten betalen: niet zijn mening

Terug naar af: de ongelijkwaardigheid

wordt neergesabeld maar de persoon. Bij

met cliënt wordt weer vergroot, terwijl

de Oude Grieken en Romeinen al reeds

door de overheid het beleid van ‘door cli-

bekend: de boodschapper van slecht

ënt gestuurde vraag’ is ingevoerd… Ken-

nieuws werd vereenzelvigd met het

nelijk leeft deze regel totaal niet bij iede-

nieuws en werd gedood. Hiermee hangt

re hulpverlener. U als lezer kunt nu met

tevens de –grondwettelijk vastgelegde -

deze wetenschap in het achterhoofd zelf

vrijheid van meningsuiting gelijk aan een

beoordelen tot welke categorie uw hulp-

dun draadje…

verlener behoord.

Dit fenomeen komt –helaas- ook voor in

Bij twijfel mag u mailen:

de geestelijke gezondheidszorg: De cli-

[email protected]

Prettige dagen in goede gezondheid !

Mr Helen [37]

krant23.qxd

11-12-2006

13:00

[henkie denkie]

[38]

Pagina 38

krant23.qxd

11-12-2006

13:00

Pagina 39

[recept]en] Kippensoep (voor 6 a 8 personen) Ingrediënten:

Soesjes van eigen deeg (een melig recept) Benodigdheden:

250ml water 100 gr boter 150gr bloem 4/5 eieren extra beetje boter vetvrij bakpapier weegschaal maatbeker steelpannetje

lepel beslagkom oven bakplaat ovenwanten gasfornuis/kookplaat gas/elektriciteit aansteker/lucifers

Zo gaat u te werk:

Meet 250ml water met de maatbeker en weeg de boter en bloem met de weegschaal. Doe de boter en het water samen in het steelpannetje en zet dit op het gasfornuis/de kookplaat, doe die aan, zodat je het water opwarmt en de boter smelt. Wel roeren hè?? Als de boter is gesmolten haalt u het pannetje van het fornuis en doet u alle bloem in ene keer erbij, vervolgens roert u dat goed door elkaar. Zet het pannetje (met de inhoud er nog in) terug op het fornuis, dat als t goed is nog aan staat. Roer het mengsel tot dit een massa wordt dat in n bol bij/aan elkaar blijft. Nu kan het fornuis uit. Doe het mengsel in de beslagkom en laat het afkoelen. Als het mengsel is afgekoeld kunnen de eieren erbij. Nee!! Stop!! Wacht even! Niet meteen die eieren erin gooien!! De eieren gaan er 1 voor 1 in en wel zonder! Schaal. Doe 1 ei erin en roer dit goed door het mengsel daarna kan het volgende ei en zo gaat u door tot het laatste ei. Doe de oven alvast aan op 180 graden of op stand 3, zodat deze alvast kan voorverwarmen. Pak het extra beetje boter en vet hiermee de bakplaat in of leg een stuk vetvrij bakpapier op de bakplaat. Leg/ kwak/ of deponeer met de lepel hoopjes/ bolletjes deeg erop. Laat er wel genoeg afstand tussen want ze zullen rijzen. Vervolgens schuift u de bakplaat in het midden van de oven. Na ongeveer 50 minuten zullen ze klaar zijn en kunt u ze uit de oven halen. Hier komen de ovenwanten goed van pas want de bakplaat zal hoogst waarschijnlijk gloeiend heet zijn. Tip: controleer tussendoor de soesjes of ze niet te donker worden. Het kan zijn dat ze wat korter de tijd nodig hebben om gaar te worden. Als de soesjes zijn afgekoeld kunt u ze open snijden en vullen naar keuze; bijvoorbeeld met slagroom of tonijnsalade. Loyce van den Berg

1-1½ kg kip, in stukken 2-3 uien 3-4 liter water 3-5 wortelen, kleingesneden 3-5 stengels bleekselderij, kleingesneden 1 kleine pastinaak, doormidden 2-3 eetl. grofgesneden verse peterselie 2-3 eetl. fijngesneden verse dille 1-2 snufjes gemalen geelwortel 2 kippenbouillonblokjes 2 tenen knoflook, fijngesneden zout / versgemalen zwarte peper Bereiding:

Doe de stukken kip in een grote pan. Kerf de hele uien aan het worteleinde kruislings in en voeg ze toe, samen met het water, de wortelen, bleekselderij, pastinaak, peterselie, de helft van de verse dille, de geelwortel en zout en peper. Breng alles afgedekt aan de kook en draai het vuur direct laag. Schuim de soep af. Voeg de verkruimelde bouillontabletten toe en laat de soep 2-3 uur trekken, tot zij een krachtige smaak heeft. Verwijder de kip en schep het vet van de bouillon af. Laat de soep afkoelen en schep eventueel het gestolde vet van de bouillon af. Doe een paar Knaidlachs in een soepbord. Verwarm de soep voor het serveren en voeg de resterende dille en knoflook toe.

Knaidlach (6 a 8 personen) Ingrediënten:

175 gr. middelfijn matsemeel 2 eieren, losgeklopt 3 eetl. plantaardige olie 1 teen knoflook, fijngesneden 2 eetl. fijn gesneden verse peterselie ½ ui, fijngeraspt 1-2 snufjes kippenbouillonpoeder ca. 6 eetl. water zout / vers gemalen zwarte peper Bereiding:

Vermeng in een groet kom het matsemeel met de eieren, de olie, knoflook, peterselie, ui, zout en peper. (desgewenst een beetje bouillon poeder edoch kijk uit want dit bevat veel zout) Doe het water erbij en meng alles tot een dik, zacht mengsel. Laat het mengsel ± 30 minuten, afgedekt in de koelkast opstijven. Breng een grote pan met water aan de kook. Doop een eetlepel in het water, schep een eetlepel van het matsemengsel en vorm hiervan met bevochtigde handen een balletje. Laat dit in het kokend water glijden en draai het vuur laag, zodat het heel zacht kookt. Maak op deze manier, zo snel mogelijk, nog meer balletjes en laat ze afgedekt 15-20 minuten koken. Schep de balletjes, met een schuimspaan, uit de pan en laat ze 20 minuten opstijven. [39]

krant23.qxd

11-12-2006

13:00

Pagina 40

Micheal Hij is 44 jaar en altijd opgewekt en vrolijk. Hij is poortwachter bij een supermarkt in de wijk Middelland in Rotterdam. Hij past daar op de boodschappen van klanten die daar komen. Ook doet hij boodschappen voor mensen die slecht ter been zijn.