Denkraam. gratis magazine voor en door cliënten in de regio Rijnmond nummer 20 - mei 2006

krant20.qxd

13-4-2006

10:48

Pagina 1

Denkraam www.denkraam.info

Geestelijke Gezondheidszorg Maatschappelijke Opvang Verslavingszorg

gratis magazine voor en door cliënten in de regio Rijnmond

nummer 20 - mei 2006

[1]

krant20.qxd

13-4-2006

10:48

Pagina 2

Redactie: Jose Bonouvrier, Liesbeth Vollemans, Koos Bijlholt, Michiel van Gog, Yvonne Barning, Carla Berkhof, Susan Leijnsen, Erwin Tukker, Loyce van den Berg en Cees Ouwerling. Eindredactie: Ernest Smit, Jan B. Burger, Ton Hensing, Martin Luycx en Bas van Bellen. Correspondenten: Jaap Meeuwsen, werkgroep Herstel, Bas van Bellen, Erwin Tukker, Carla Berkhof, Sharon Janssen Andeweg, mr Helen, Henri Sunant, Lidie, Talitha Vermaas, Pamela van der Burg, Virginia, Liesbeth Vollemans, Ernest Smit, Michiel van Gog, Niki Schipper, Rijminstructeur, McGregor. Fotografie: Erwin Tukker, Michiel van Gog, Jan B Burger, Jaap Meeuwsen. Voorkant: Ben vd Wetering 'live' in Nighttown. Jan B. Plasman. Achterkant: Steve van Nelle. Erwin de Teller.

Strip: Ferry van Wing Vormgeving en druk: Argus, Rotterdam Verzendklaar maken: Datawerk, Rotterdam Distributie: Postdienst Vredehof, Rotterdam Verspreidingsgebied: Regio Rijnmond, de Hoekse Waard, Voorne-Putten en de Zuid Hollandse Eilanden. Oplage: 2700 exemplaren. Redactieadres: (ook voor een gratis abonnement): Postbus 21078 3001 AB Rotterdam tel: 010-7502123 / 010-4665962 E-mail: [email protected] Website: www.denkraam.info

[Denkraam]

Colofon

Inhoud mei 2006 6.

Door Jan Alblas. 'Een samenleving voor iedereen'. Onder deze title heeft de jubilerende Maaskring groep een vijftal politieke discussies georganiseerd, in aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen.

8.

10.

Week van de Psychiatrie 2006: doorbreek het isolement Van 27 maart t/m 2 april is de Week van de Psychiatrie gehouden met als thema: 'Doorbreek het isolement'. Op verschillende locaties werden diverse activiteiten gehouden. Denkraam was er uiteraard bij. Twaalf pagina's verslag van deze week in woord en beeld.

23

De meerwaarde van lotgenotencontact Door de werkgroep Herstel. Lotgenoten kunnen een grote rol spelen in het proces van herstel van psychisch lijden.

27

De Ontmoeting Door Bas van Bellen en Erwin Tukker. Een interview met Maarten Tanis, hoofd van het dienstencentrum De Ontmoeting. Over drijfveren en christenlijke naastenliefde, maar ook over de harde realiteit in de opvang van dak- en thuislozen.

Projectondersteuning: Teus van Wijk, Basisberaad Rijnmond (hoofdredacteur) Tel: 010 – 7502123 / 010 – 4665962 e-mail: [email protected]

Aan de totstandkoming van deze uitgave is de uiterste zorg besteed. Voor informatie die desondanks onvolledig of onjuist is opgenomen aanvaardt de redactie geen aansprakelijkheid.

Vijfentwintig jaar bouwen Door Jaap Meeuwsen. Basisberaad Rijnmond bestaat dit jaar 25 jaar. Directeur Jaap Meeuwsen kijkt terug op vijfentwintig jaar cliëntenparticipatie in Rijnmond.

Deadline nummer 21: 22 mei 2006 Verschijning: vanaf 19 juni 2006

‘Denkraam’ is een onafhankelijk magazine. Het is een product van de gezamenlijke cliëntenraden uit de GGZ, Maatschappelijke Opvang en Verslavingszorg uit regio Rijnmond in samenwerking met Basisberaad Rijnmond.

Bewoners Spijkenisse praten over toekomst van de zorg

En verder:

4

BW Filantropia: Camping 'De Vrijheid' - Carla Berkhof

5

Radio Champagne - column door Henri Sunant

7

Outside Out

22

Moeilijk doen - column door Sharon Janssen Andeweg

Alle in deze uitgave opgenomen artikelen mogen niet worden overgenomen zonder toestemming van de opsteller.

26

mr Helens visie over cultuurverschillen column door mr Helen

De redactie kan besluiten ingezonden bijdragen zonder opgave van reden niet te plaatsen, in te korten en/of taalkundig te bewerken.

30

Henkie Denkie (strip) - Ferry van Wing

31

Recept - Salade van transparante mie

31

Zijn stem verloren (gedicht) - door Lidie

Publiceren onder pseudoniem mag, mits naam en adres bij de redactie bekend zijn.

[2]

krant20.qxd

13-4-2006

10:48

Pagina 3

nummer 20

Van de redactie

nummer 20 foto’s arriveren op kantoor. Er moeten er natuurlijk een aantal uitgezocht worden die bij het stuk geplaatst gaan worden. We

gaan aan de slag. Er worden een aantal foto’s uitgezocht waarWe hebben in alle drukte van de Week van de Psychiatrie weer

van één foto van een voetballer die klaar is met zijn training.

een gemêleerd nummer in elkaar weten te zetten. Naast de

Maar we hebben een dilemma. Wie is die man? Twijfel ont-

vaste rubrieken een aantal langere artikelen. De werkgroep

staat. Is het Ron Vlaar of die gozer die naar Engeland is vertrok-

Herstel blinkt uit met haar artikel. Toen het artikel binnen

ken. Hij lijkt er verdacht veel op. De fotograaf in kwestie krijgt

kwam moest de redactie twee dagen herstellen over de

het benauwd en komt met het geniale idee om even naar de

omvang van het artikel. Het herstel proces is goed verlopen en

Kuip te bellen om te vragen wie het is. Het werd hem afgera-

we staan weer met de beentjes op de grond. Dit was wel nodig

den. Ik vertelde hem dat je naar aanleiding van een genomen

ook want het was een drukke tijd voor ons. De Week van de

foto ze in de kuip ook echt niet weten wie het is. Komt hij met

Psychiatrie stond voor de deur, met dit jaar het thema ‘Door-

het geniale idee om maar even langs de kuip te gaan. Wordt

breek het isolement’. We besteden, zoals elk jaar, uitgebreid

hem ook afgeraden. We besluiten om maar even te gaan Goo-

aandacht aan activiteiten in de regio Rijnmond tijdens de

gelen. Edoch, we worden niets wijzer. We doen nog even een

Week. Voor ons is het dan een strijd tegen de klok. Wie gaat

rondje kantoor, maar we blijven in twijfel zitten. We besluiten

waar naar toe, schrijft of fotografeert? Zijn wij bestand tegen

om het maar te laten voor wat het is. Een tijdje later zit de foto-

de stress? Ligt het blad op tijd bij de drukker? Raken wij geïsoleerd of doorbreken wij het isolement? Op al deze vragen kan

graaf aan de telefoon, heeft hij toch naar

Openbare redactievergadering Denkraam

ik gelukkig positief antwoorden geven.

de kuip gebeld. Waar ik hem voor gewaarschuwd had gebeurde ook natuurlijk. Hilariteit alom dus.

Ook wij hebben het isolement doorbroken.

Datum:

vrijdag 12 mei 2006

Tot slot nog deze fotograaf dan. Na de

“Hoe?”, zult u zich afvragen. De enige

Tijd:

10.00 – 12.00 uur

Breinheindag, traditioneel de afsluiting

remedie die werkt is lachen. En dat doen

Lokatie: Basisberaad Rijnmond,

van de Week van de Psychiatrie, besluiten

wij vaak hier. In deze tijd van stress gebeu-

Zomerhofstraat 80-86

een aantal mensen om nog even een

ren hier vreemde dingen. Enkele anekdo-

(2e etage), Rotterdam

afzakkertje te halen in een kroeg. Het gele

tes van de laatste weken wil ik u dan ook

Tel: 010 7502123

vocht vloeit rijkelijk. Op het laatste

niet onthouden. Hier zijn er een paar.

e-mail: [email protected]

moment besluit hij alsnog, licht bezonken,

Je stuurt een fotograaf met een correspondent op pad voor een interview. Het interview verloopt uitstekend en de fotograaf klik er driftig op los. Hij bemerkt dat tij-

De redactie nodigt de lezers van Denkraam van harte uit om deze vergadering bij te wonen.

met het laatste openbaar vervoer naar huis te gaan. Gelukkig gaat er nog iemand mee die wat helderder van geest is. De heren worden lastig gevallen door een

dens het fotograferen de klikker soepel

Thema van de bijeenkomst is het magazi-

paar opgeschoten jongelui en willen de

klikt. Appeltje, eitje dus. Het werk zit erop.

ne Denkraam zelf. Wat vind ú van Denk-

camera van de fotograaf confisqueren. De

Thuis gekomen bemerkt de fotograaf in

raam? Kom langs op vrijdag 12 mei!!

politie is snel aanwezig en de zaak wordt

kwestie dat hij is vergeten een rolletje in

opgelost. Onze heren mogen de reis voort-

zijn camera te doen. Dus de volgende dag maar weer een beetje

zetten. Maar onze grote vriend heeft hoge nood en besluit met

gaan klikken. Moraal van dit verhaal? Toch maar overstappen

een luidruchtige mededeling, in bijzijn van de agenten, dat hij

op digitale camera. Hilariteit alom dus hier op de redactie. De

gaat plassen. De agenten geven hem nog een waarschuwing

volgende opdracht voor de fotograaf in kwestie is het redigeren

dat hij dat beter niet kan doen anders krijgt hij een bekeuring.

van een artikel. Ik vroeg hem of hij een artikel wilde redigeren

“Doe niet zo moeilijk, joh! Dat moet toch kunnen”, was het ant-

en de woorden te tellen. Nog eens appeltje, eitje denk je dan.

woord waarmee de wijze raad wordt afgeslagen en een lan-

De heer in kwestie vertrekt naar het rookhok (jaha, ook wij!!!).

taarnpaal de pineut is. Gevolg is dat hij een bekeuring en een

Na enige tijd ga ik ook even een paffertje halen. Ik zie onze

gratis overnachting krijgt aangeboden in het politie hotel.

vriend met een rood hoofd en potlood driftig bezig. Ik ben een

Moraal van deze verhalen: “Wij weten isolementen te doorbre-

tevreden man. Na enige tijd komt hij de redactieruimte binnen

ken.” Gelukkig was het verblijf in het politiehotel kort en

met de hoopvolle boodschap: “Ik heb het artikel nagekeken en

kwam de betreffende fotograaf maandag de foto’s van de

alle woorden geteld”. Hilariteit alom hier en we liggen met tra-

Breingeindag digitaal(!) afleveren. De redactie wilde graag

nen van het lachen plat. Hoezo digitaal!!!!

weten wat er het weekend was gebeurd, waarop er beteuterd

Nog eentje dan. We hebben vanaf begin maart last van het

werd beantwoord: “ik heb een plasverbod.”

‘Vlaar-virus’. “Vlaar virus?” zult u zich afvragen. Welnu, het vol-

Maar ik vraag me wel af of die gasten niets anders te doen

gende. Tijdens de Week van de Psychiatrie wordt er door de

hebben. Of zitten ze de hele dag met hun zelfontspannertje te

Patiëntenraad van Delta PC een Feyenoord-tour georganiseerd.

spelen??? Maar goed. Ik wens u veel leesplezier.

Je stuurt een mannetje mee om foto’s te nemen. Geen probleem, het is er een die goed met de knopjes overweg kan. De

Namens de redactie, Teus van Wijk, hoofdredacteur

[3]

krant20.qxd

13-4-2006

10:48

Pagina 4

CAMPING "DE VRIJHEID" Ik was aan het piekeren over hoe ik dit

ken en die vond ook dat ik er gewoon in

verhaal moest beginnen en dankzij deze

en uit moest kunnen en daar niet zolang

avond kon ik opgelucht adem halen dat

op hoefde te wachten. Ik moest het zelfs

ik met iets positiefs kon beginnen. Nu

tegen mijn sociaal psychisch verpleeg-

begint het dan toch met bittere ellende.

kundige vertellen want, mijn gezond-

Heel ironisch is de titel: camping "de

heid ging rap achteruit. Uiteindelijk

vrijheid". Ik heb zo'n kleine kamer dat

heeft mijn persoonlijk begeleider de

mijn vriend en ik altijd net doen alsof

neuzen allemaal een kant op kunnen

we in een camper wonen en iede-

sturen en wordt er nu wel snel-

re avond kiezen we een andere

ler open gedaan. Vandaar de

plek om te gaan staan. Dat kan echt van alles zijn. Meestal wel een romantische plek. Op deze manier kunnen we een beetje omgaan met de kleine ruimte die we hebben. Onder het genot van een blowtje zaten we een beetje te bedenken wat ik zou gaan schrijven. Er zijn een paar nare dingen gebeurd die ik toch wil vertellen. Al een paar weken nu moet wegens inbraak, de schuifpui op slot zijn. Dat is voor mij de enige ingang die ik kan gebruiken omdat ik in een scootmobiel rijd. Dan sta je voor het voldongen feit dat je opgesloten bent en niet meer gaan en staan kunt waar, en belangrijker nog, wanneer je wilt. Het gebeurt namelijk met enige regelmaat dat ik Half Nederland zat naar het slot van de

behoorlijk lang moet wachten

olympische spelen te kijken maar een

voordat de begeleiding de deur

aantal bewoners en ik vonden het leuker

open komt maken. Dat is voor mij

om een spelletje te doen. Het was voor

een ramp. Ik kan niet tegen opge-

het eerst dat de huiskamer van de bega-

sloten zijn. Dan raak ik in paniek

ne grond vol zat met mensen die aan het

en als er dan niet snel iemand

klaverjassen waren en het groepje waar

komt om de deur open te doen

ik in zat was Uno aan het spelen. Het is

dan word ik zonder dat ik er iets

eigenlijk een kinderspel maar we bele-

aan kan doen ontzettend boos.

ven er zoveel lol aan dat we het regelma-

Terwijl er een regeling was dat ik

tig spelen. En voor het eerst in twee jaar

zodra ik naar buiten wilde, ik dat

was het gezellig zonder dat er wat te

ook gelijk in staat was te doen.

eten en te drinken was. Meestal als er

Maar niet iedere begeleider is zo

iets gedaan wordt, dan is er chips en

attent. Die denken naar mijn idee

limonade. Dat gaat er wel in maar zodra

alleen maar aan zichzelf en ze

het op is verdwijnen de meeste mensen

begrijpen dan niet dat als het te

als sneeuw onder de zon. Maar de "die-

lang duurt, ik in paniek raak. Het

hards" blijven doorgaan. Dus het was

zegt ze niets. Maar het is absoluut

een soort unicum dat er zoveel mensen

niet goed voor mijn gezondheid.

waren en het was gezellig.

Ik heb met "de kolonel" gespro-

[4]

BW FILANTROPIA EN OMSTREKEN

Het schrijven van Filantropia en omstreken is niet altijd even makkelijk. Ik beschrijf het leven in een beschermde woonvorm en dat is soms niet leuk. Maar ik kan toch met iets positiefs beginnen.

titel: camping "de vrijheid". Was dit nu maar het enige. 'Helaas', er gebeuren nog steeds veel te veel nare dingen. Zo ga je bijvoorbeeld je medicatie halen. Je klopt. Er wordt niets geroepen zoals "moment" of zo. Een beetje bevreemd klop ik weer en weer niets. Ik hoorde een hoop gelach maar niet dat er een cliënt binnen is. Ik voel me ontzettend klein worden maar ook boos. Ze negeren je gewoon en i.p.v. te werken zitten ze gewoon lol te maken terwijl jij zit te wachten. Nu, dat vind ik asociaal. Soms vraag ik me af of ze wel beseffen dat ze met mensen werken en niet met dingen. Uitzonderingen daar gelaten. Ik ga weer medicatie halen. Het is ongeveer twaalf uur in de middag. Om half één heeft de begeleiding pauze. Wat schetst mijn verbazing, ze zijn al aan het eten. Ze kunnen zichzelf niet bedwingen zeggen ze. Ok. Maar als ik dan een minuut over half een door wil geven dat het warme water het weer eens niet doet, roepen ze dood gemoedereerd: "pauze". Daar zakt echt mijn broek van af. Ik krijg echt het idee dat ze hier meer voor zichzelf zijn als dagbesteding dan dat ze daadwerkelijk iets voor je doen. Nu komt het meest belachelijke. Aangezien er voor mij geen rookruimte is mag ik bij uit-

krant20.qxd

13-4-2006

10:48

Pagina 5

[column] Radio Champagne zondering van de brandweer en de staf, op mijn kamer roken. Nu zijn de regels inmiddels weer veranderd. Ik mag nog steeds op mijn kamer roken maar mijn bezoek mag dit niet. Dat is dus of niet roken, of dan toch naar buiten wat weer niet goed is voor mijn gezondheid. Het is toch van de zotte. Het wordt me allemaal zo moeilijk gemaakt dat ik er spijt van heb, hier ooit te zijn gaan wonen. Aan de andere kant heb ik nu veel sociale contacten en een band met mijn persoonlijke begeleiders en dat verzacht de

Bijwerkingen zijn altijd vervelend, als ze

gezondheid en noodgedwongen moest ik

omstandigheden een beetje. Gelukkig

veel ongemak geven. Er zijn ook bijwer-

over op een ander medicijn. Dag, Cham-

kan ik het verhaal positief afsluiten. Ik

kingen die plezierig zijn.

pagne Bar, geen tapas en weer een rea-

moet al zolang ik hier woon, naar de 1e

Ongeveer 8 jaar geleden kreeg ik een

listische blik (of wel een kater). Nooit

etage om mijn was te doen. Dat is ont-

antidepressiva voorgeschreven. De bij-

meer aan gedacht.

zettend zwaar. Al die trappen lopen.

werkingen waren in het begin ver-schrik-

Maar "de kolonel" heeft het voor elkaar

kelijk en dat sla ik meteen over. Ik wil

Enige weken geleden zie ik een andere

gekregen dat er op de begane grond een

meteen beginnen met de uitschieters. Na

bekende en vraag hem; "hoe is het met je

wasmachine en een droger komt. Ik

ongeveer twee maanden begon het, de

radiostation?" Hij had eens verteld, met

moet zeggen dat ik daar helemaal van

flits, het visioen, de geniale gedachten

een versterker onder zijn arm, dat hij een

ondersteboven was. Het duurt nog wel

gang. 's Morgens begon het en 's avonds

radiostation ging beginnen. "Ja, dat was

even voor het wordt aangesloten, zo snel

hield het pas op.

een foutje"; zei hij. Hij vertelde me dat hij

is de technische dienst niet. Het kan

overal was geweest om zijn idee van de

soms maanden duren voordat er iets

Een tijd ervoor had ik een gesprek met

grond te krijgen. Door Seroxat die hij ge-

gemaakt wordt.

een kennis over zijn winkeltje, het liep

bruikte werden deze ideeën gelanceerd.

Een vriendin van mij zit al een jaar te

niet meer zo goed en vroeg zich af of hij

Inmiddels gebruikt hij ook andere medi-

wachten op een radiatorknop. Tuinmeu-

het over een andere boeg moest gooien.

cijnen. Jammer, het had zo mooi kunnen

bels zitten we al vanaf het begin op te

Dat was het moment, toen begon het

zijn.

wachten en het is er nog niet. Ik heb

echt. Op eens schoot mij de Champagne

acht maanden op mijn wc bril moeten

Bar te binnen. Tapas en een glas cham-

Merkwaardig genoeg zijn er nog nooit

wachten. Het is echt te gek voor woor-

pagne voor een lage prijs. Waar? In het

zoveel nieuwe speciale tapasbarren bij

den. Vervoer op maat kan ons vaak niet

centrum van Rotter-dam. In de etalage

gekomen en ook radiostations. Natuurlijk

vinden omdat er geen nummerbordje

een fontein van champagne glazen, in het

zijn er nog veel meer nieuwe ideeën ont-

aan de straatkant staat. Ik snap niet

midden een omhoog spuitende schui-

staan kijk bijvoorbeeld naar de vernieu-

waarom dat allemaal zolang moet

mende vloei-stof die de glazen deed over-

wende tv-zender Talpa en Leefbaar Rot-

duren. Er is zelfs een gevaarlijke situatie.

stromen. Iedereen moest blijven staan

terdam met een plan om iedereen op

De opritten naar de schuifpui zijn zo

voor mijn etalage. Niet alleen champagne

straat Nederlands te laten praten.

glad dat je iedere keer kunt uitglijden,

zou te krijgen zijn maar ook, sekt en ove-

Ook het gevolg van Seroxat?

nog maar één oprit gemaakt. Nee, in de

rige mousserende wijnen. Daarbij tapas,

zorgsector zitten is alles behalve een

gevarieerd.

pretje.

Ben ik nog vergeten te vragen aan de andere bekende of hij al een locatie in

Bovendien had ik op mijn werk in korte

gedachte had voor zijn radiostudio. Ik had

Heeft u ook wat te vertellen over uw

tijd de volautomatische fax met verkorte

nog ruimte boven mijn zaak immers.

woonsituatie, dan kan dat.

Kiesnummers geprogram-meerd. Ongelo-

Radio Champagne een cliëntgestuurd pro-

U kunt e-mailen naar

felijk!

ject gefinancierd door de fabrikant van

[email protected].

Seroxat. Op een dinsdagmiddag moest ik voor controle terug naar de dokter. De medicij-

Carla A.M. Berkhof

nen, Seroxat, waren niet goed voor mijn

Henri Sunant

[5]

krant20.qxd

13-4-2006

10:48

Pagina 6

Bewoners van Spijkenisse praten over de toekomst van de zorg Een samenleving voor iedereen. Met dit thema organiseert de jubilerende Maaskringgroep in de aanloop naar de komende gemeenteraadsverkiezingen, vijf politieke discussies in de regio Rotterdam. Mensen met een verstandelijke of psychiatrische beperking hebben volgens de Maaskringgroep recht op een leven als ieder ander.

Maar waarom is het DAC nu zo bijzonder? Waarom kunnen deze activiteiten niet via een gewoon wijkgebouw aangeboden worden? Bij het DAC is er speciale aandacht voor de situatie van iedere bezoeker. Een bezoeker vindt hier respect, begrip, veiligheid en bescherming, en de dingen die hij of zij wil doen, worden aangepast aan zijn of haar eigen

Maar wat is hun situatie

eerst alleen in Rotter-

tempo. Alfred, een bezoeker.: "Ik word

in de praktijk? Hoe gaat

dam beschikbaar

hier geaccepteerd ondanks mijn 'rugzak-

de samenleving om met

waren, worden nu

je' dat ik bij mij draag. Hierdoor voel ik

deze medemensen en

ook in de randge-

me op mijn gemak en ik ben nu zover

hoe zet de politiek zich

meenten opgezet en

dat ik op zoek durf en kan gaan naar

na de invoering van de

ook de ambulante

begeleid werk. Alleen of ergens anders

Wet Maatschappelijke

hulp zit in de lift.

was me dat nooit gelukt." En wat is er

Ondersteuning (WMO)

Een van deze instel-

mis met een speciale plek voor mensen

in voor haar burgers die

lingen is het DAC

met een beperking? Het is juist fijn om

nèt even wat meer zorg

Spijkenisse (dagacti-

in een omgeving te zijn die speciaal voor

nodig hebben dan een

viteiten centrum).

jou is ingericht, waar het laagdrempelig

ander? Op maanddag 27

Mensen met een psy-

is en waar niemand zich ongemakkelijk

februari debatteerden

chiatrische beper-

voelt omdat je misschien een beetje

politici, wijkbewoners,

king kunnen hier

anders bent.

terecht voor allerlei

cliënten en begeleiders uit Spijkenisse over de toekomst van

activiteiten. Gewoon een gezellig kopje

WMO: kans of achteruitgang?

deze zorg.

koffie drinken, knutselen, een spelletje

Hoe zit het straks met de zorgverlening

kaarten, maar een computercursus als

als de WMO is ingevoerd? Krijgt het indi-

Volgens Jan Alblas, directeur van de

onderdeel van de voorbereiding op een

vidu nog wel die zorg die hij of zij nodig

PameijerKeerkring en RIBW Rijnmond, is

begeleide, betaalde baan. Het centrum

heeft, of is het zo dat degene met de

er veel veranderd in de zorg voor men-

wordt gerund door vaste medewerkers

grootste mond het meeste voor elkaar

sen met een beperking. Vroeger werden

en vele vrijwilligers, onder wie diverse

krijgt? Wordt de kwaliteit van de zorg

mensen 'opgeborgen' zodat niemand er

buurtbewoners.

afhankelijk van het gebied waar je

last van had, en bij de begeleiding lag de

Buurvrouw Ria had nog nooit van het

woont omdat daar toevallig de vriende-

focus vooral op wat iemand allemaal

DAC gehoord, laat staan dat ze er last

lijkste ambtenaren werken? Volgens

niet kon. Dat is nu gelukkig anders. Er

van had, maar nu is ze er regelmatig te

wethouder Peter de Jong biedt de WMO

wordt juist gekeken naar de talenten die

vinden als vrijwilliger. "Ik ben alleen-

veel nieuwe kansen. De grondgedachte

iemand wel heeft en deze worden uit-

staand, het is hier hartstikke gezellig en

van de wet is goed want het vraagt van

vergroot. Daarnaast zijn alle manieren

het is leuk om zo iets voor een ander te

de samenleving om weer meer voor

van opvang en begeleiding erop gericht

kunnen doen".

elkaar te gaan zorgen. Maar hier is moed

mensen met een beperking zoveel mor-

en tijd voor nodig, want de samenleving

gelijk deel te laten uitmaken van de

heeft het afgeleerd om voor elkaar te

samenleving.

zorgen. Mensen zijn individualistisch geworden en ze zijn vooral druk met hun

Ook in Spijkenisse zijn tal van voorzie-

eigen leven. Wat dat betreft is het de uit-

ningen die ondersteuning bieden bij

daging van de politiek om deze trend om

wonen, werken en dagbesteding. Wat

te draaien, om de gedachte om te zorgen

dat betreft is Spijkenisse een inhaalslag

weer voorop te zetten.

aan het maken. Aalco van Klaveren, regiomanager van de Maaskringgroep, ziet

Er is veel angst dat het geld dat voor de

een duidelijke trend in het aanbod van

WMO bestemd is, straks voor andere

de voorzieningen. Voorzieningen die

gemeentezaken gebruikt gaat worden en

[6]

krant20.qxd

13-4-2006

10:48

Pagina 7

Muziek, poëzie, sprookjes… Elke vrijdagavond "vroege vrijdagavond salon" in galerie outside>out met o.a. muziek en poëzie. Adem de sfeer van cultuur bij een gratis kopje koffie of thee. Van 18.00 tot 21.00 uur. Op ons letterpodium: Vrijdag 28 april:

Liesbeth Vollemans, poëzie i.s.m. Dichters dichtbij

Vrijdag 5 mei

gesloten

Vrijdag 12 mei

Erwin Tukker, poëzie i.s.m. Dichters dichtbij

Vrijdag 19 mei

Fransisca Clasquin, Poëzie

dat grote groepen, minder mondige mensen zoals de dak- en thuislozen en

Er wordt in april en mei ook live muziek geprogrammeerd, programma volgt.

de mensen die afhankelijk zijn van

Galerie open op woensdag en donderdag van 13.00 tot 17.00 en vrijdag van 13.00 tot

ambulante hulp, te weinig zorg zullen

21.00 uur.

krijgen. D'66 ziet dit niet zo somber in. De lobby van de cliëntenraden is bijzon-

Oudedijk 62 (hoek Voorschoterlaan) - metro tram 7 Voorschoterlaan - 010 4112765

der sterk en er is veel overleg tussen de gemeenteraad en de diverse zorginstellingen in de regio. Volgens GroenLinks zal er ook veel van de aanstaande verkiezingen afhangen: wanneer er een anders gekleurde Raad komt dan de huidige, zullen er misschien andere keuzes gemaakt worden bij de toekenning van budgetten. De gemeente heeft wel een minimale zorgplicht, maar extra geld voor de zorg zal afhangen van het college dat straks gaat regeren. De PvdA benadrukt dat er al anderhalf jaar gewerkt wordt aan de invoering van de WMO, en dat deze voorbereidingen niet zomaar overboord gezet zullen worden na de verkiezingen. Het belangrijkste is echter dat de samenleving weer gaat leren om voor elkaar te zorgen. De Maaskringgroep - PameijerKeerkring, RIBW Rijnmond en Maasstad- vindt dat mensen met een beperking zoveel mogelijk deel moeten kunnen nemen aan de samenleving, waarbij ze zoveel mogelijk de regie over hun eigen leven moeten kunnen voeren. Hierbij zoekt de organisatie nadrukkelijke de dialoog met medeburgers en beleidsmakers.

Jan Alblas

Wat is het Basisberaad? Het Basisberaad is een belangenbehartiger in Rijnmond van en voor cliënten in de geestelijke gezondheidszorg, verslavingszorg en maatschappelijke opvang. Het Basisberaad: - versterkt de maatschappelijke positie van cliënten, met onderzoek en cursussen vanuit cliëntenperspectief; - laat hun stem horen in de Rijnmond via publicaties, werkgroepen, plenaire vergadering en panels; - ondersteunt hen bij het vinden van hun weg in zorg en samenleving, met consulenten en het cliënten informatiepunt (Clip); - ontwikkelt en ondersteunt projecten in zelfbeheer, zoals het magazine Denkraam en de website van GGzplaza. Het Basisberaad is een stichting. In het bestuur bestaat uit zeven leden, zowel ervaren bestuurders als cliënten. Twee zijn voorgedragen door de achterban en een door de medewerkers. Bij het Basisberaad werken 25 mensen, waarvan de meeste ervaringsdeskundig zijn, dat wil zeggen dat ze cliënt zijn of zijn geweest van een zorginstelling. Daarnaast zijn er nog tientallen cliënten, deelnemers en vrijwilligers actief binnen het Basisberaad. Het Basisberaad bestaat dit jaar 25 jaar en is hiermee de oudste en de grootste regionale cliëntenorganisatie in de maatschappelijke opvang, verslavingszorg en geestelijke gezondheidszorg. Het Basisberaad stimuleert de oprichting en ontwikkeling van regionale cliëntenorganisaties, zowel in de Rijnmond als in andere regio's en wisselt hiermee succesvolle werkwijzen uit. Het Basisberaad ondersteunt en stimuleert landelijke samenwerking tussen regionale cliëntenorganisaties. In Rijnmond wordt ook nog samengewerkt zorgaanbieders, zorgkantoren en gemeentes, waarvan de gemeente Rotterdam de oudste en belangrijkste partner is. Daarnaast werkt het Basisberaad samen met de provinciale de landelijke overheid, met name het Ministerie van VWS.

Fotografie: Michiel v Gog [7]

krant20.qxd

13-4-2006

10:48

Pagina 8

Vijfentwintig jaar bouwen Ik houd van het bouwen van torens. Van kinds af aan bouw ik torens, met duplo, lego, houten blokken, stenen, noem maar op. Als ik tijd heb en er is iets in mijn omgeving waarmee ik kan bouwen, dan ga ik aan de gang. Zo wilde ik vorige zomer een toren van stoelen bouwen. Ik startte op een voor de hand liggende manier: ik zette vier stoelen netjes symmetrisch in een vierkant en zette daar mooi loodrecht weer een paar stoelen bovenop. Zo wilde ik een op en mooie brede basis een strakke toren maken.

Het bestaansrecht van het Basisberaad kon 25 jaar geleden nog makkelijk en eenduidig gedefinieerd worden. Kritische hulpverleners, weggelopen patiënten en mensen uit hun omgeving die hen steunden, konden de reden voor hun bijeenkomsten nog makkelijk benoemen: Het waren kinderen van de revolutie van de zestiger jaren, het tijdperk waarin de individu ontdekt werd. Ontwikkelingen in de samenleving ijlde destijds altijd een beetje na in de psychiatrie, wat nog een gesloten bolwerk was. Er was actie nodig

Maar ja, stoelen zijn niet gemaakt om

zat stevig in elkaar en ik kon er op verder

om de misstanden in de instellingspsy-

een toren van te maken. Bovendien had

bouwen. Met gemak kwam ik hoger dan

chiatrie aan de kaak te stellen. Dwang,

ik niet alleen stoelen in één maat, maar

de eerste keer en ik moet zeggen, de war-

rechteloosheid, slechte woonomstandig-

in allerlei modellen. Ik probeerde deze

rige hoop stoelen kreeg zijn eigen

heden, geen geld, niets te doen. Eenmaal

verschillen te compenseren door dezelfde

schoonheid.

opgenomen in Delta "voor eigen bestwil" kwam je er in de meeste gevallen niet

stoelen bij elkaar in een verdieping te

meer uit.

zetten, zodat een evenwichtig geheel ont-

Met mensen en organisaties is het ook zo.

stond. Het zag er prachtig uit. Het leek

Proberen om mensen die op elkaar lijken

een beetje op de Eiffeltoren, vond ik. Ik

in de dezelfde groepen te laten samen-

Vooruitstrevend en modern als de

kwam al tot de vierde verdieping en had

werken in een strakke, gelijkvormige

gemeente Rotterdam in die tijd was,

een trap nodig om de vijfde verdieping te

organisatie, geeft geen stevig geheel. Er is

gecombineerd met de connecties van de

bouwen. Maar het bouwwerk bleek te

in zo'n organisatie niet veel nodig om de

deelnemers van het eerste uur, ontstond

wankel. Ergens in het midden schoof een

boel in te laten storten. Orde en structuur

in het begin van de negentiger jaren de

poot van een stoel af, net toe ik bovenaan

geeft lang niet altijd de beste resultaten.

bereidheid de bijeenkomsten van wat het

de mooiste stoel, als spits, wilde neerzet-

Een mens is mens in relatie tot iemand

Basisberaad was gaan heten te subsidië-

ten. De toren stortte met flink geraas in

anders. Verschillen leiden tot verassende

ren. In die tijd bestond het Basisberaad

elkaar.

verbanden en vormen. Een organisatie

eigenlijk vooral uit een plenaire vergade-

kan er chaotisch en vormloos uitzien,

ring, waar gediscussieerd werd over het

Wat overbleef was een hoop verwrongen

maar desondanks zeer stevig zijn. Een

cliëntenperspectief en hoe dit perspectief

rotzooi. In een keer was alle symmetrie

ook de chaos heeft zijn schoonheid.

van invloed kon zijn op verandering in de zorg.

en abstracte schoonheid weg. Ik was gefrustreerd dat de zwaartekracht en de

Het is voor mij onvermijdelijk om hierbij

meubelfabrikanten geen rekening had-

aan het Basisberaad te denken. In vijfen-

Het besef dat je geen patiënt was, overge-

den gehouden met mijn kunstzinnige

twintig jaar hebben verschillende men-

leverd aan de goede luimen van de dok-

aspiraties. Ik wilde opnieuw beginnen en

sen geprobeerd het Basisberaad vorm te

ter, maar cliënt, klant dus eigenlijk, in de

begon de kluwen van stoelen uit elkaar te

geven. Het heeft niet geleid tot een over-

zin van de "klant is koning" - was een

halen. Maar dat was niet zo eenvoudig.

zichtelijke structuur. Integendeel. Het

enorme ommezwaai. Een klant met een

De ineenstorting had er voor gezorgd dat

Basisberaad is in de praktijk gevormd

stem, ook letterlijk, want patiënten in

de stoelen in elkaar vast waren komen te

door vele mensen met vele ideeën. En er

psychiatrische ziekenhuizen bleken bij-

zitten. Het zat allemaal vrij stevig in

komen nog steeds weer nieuwe mensen

voorbeeld plotseling ook te mogen stem-

elkaar.

die invloed uitoefenen op de vorm en de

men. Voorheen was het normaal dat je

inhoud van het Basisberaad. Al die men-

niet stemde als je opgenomen was.

Ik kreeg een idee. In plaats van de stoelen

sen: cliënten, vrijwilligers, deelnemers,

uiteen te halen, ging ik op de stapel staan

medewerkers, bestuursleden, subsidiege-

Het besef dat het hier om burgers ging

en stampte het geheel flink aan. Vervol-

vers, zorgaanbieders, ambtenaren en niet

betekende niet direct een eigen plekje en

gens stak in de stoelen die nog over

te vergeten directeuren, zijn de stoelen

erkenning. Het Basisberaad ontwikkelde

waren ook stevig in de stapel. De chaos

die niet goed op elkaar passen, maar toch

zich steeds meer als stem van een eman-

van stoelen zag er niet meer uit, maar het

een geheel vormen.

cipatiebeweging en droeg actief bij aan

[8]

krant20.qxd

13-4-2006

10:48

Pagina 9

de vernieuwing van de geestelijke

steeds meer op de Verenigde Staten gaat

gezondheidszorg met projecten als de

lijken. De kloof tussen arm en rijk wordt

cursus Clienten Trainen Hulpverleners en

groter. Voor veel mensen valt steun en

de Crisiskaart. Zo ontstond brede erken-

hulp weg. Oorlog en economische crisis,

ning voor de kracht en de kennis die

of vooral de angst daarvoor, brengen een

mensen met psychiatrische achtergrond

nare sfeer. Het inspelen door politici op

konden ontwikkelen. Er kwam aandacht

onderbuikgevoelens van de Nederlanders

voor wat cliënten zelf konden doen aan

brengt verscherping van het politieke

hun herstel en de verbetering van hun

debat en groeiende intolerantie van alles

positie. Eindelijk werd het verstandig

dat anders is. Vooral mensen met een klu-

geacht om aan cliënten te vragen welke

wen van problemen als schulden, dak-

veranderingen zij graag zouden zien in de

loosheid, psychiatrie en verslaving, drei-

zorg en welke zorg zij positief beoordeel-

gen, net als de psychiatrische patiënten

den. In een tijd van zorgvernieuwing in

van weleer, hun rechten en hun maat-

het midden van de negentiger jaren,

schappelijke positie kwijt te raken.

kwam er zo steeds meer differentiatie in

Dwang neemt almaar toe. De wereld lijkt

soorten zorg: begeleid zelfstandig wonen,

in vijfentwintig jaar enorm veranderd.

dagbesteding, casemanagement, sociale

Toch is het niet moeilijk om te zien dat de

psychiatrie.

mensen die vroeger buitenspel stonden, dat nu eigenlijk ook weer staan: de zwakken, de armen, de zieken.

Met het volwassen worden als derde partij, naast zorgaanbieders en overheid, ontstonden in de geestelijke gezondheids-

De gemeenteraadsverkiezingen van 2006

zorg steeds groter wordende landelijke

laten zien dat de meeste Nederlanders

cliëntenorganisaties en nieuwe regionale

eindelijk genoeg lijken te hebben van de

organisaties. Door fusies kwamen er

uitsluiting van zwakke groepen burgers.

steeds meer grote psychiatrische onder-

Het moet anders. Misschien is een post-

nemingen en vervolgens centrale cliën-

pim tijdperk aangebroken. Een tijdperk

tenraden met eigen ondersteuners. De

dat vraagt om nieuwe werkwijzen en

beweging stolde en cliëntenorganisaties

nieuwe invalshoeken. Om een netwerkor-

werden instituten; onderdeel van een

ganisatie, die bouwt aan nieuwe veras-

systeem.

sende samenwerkingsverbanden, gebaseerd op vriendelijke interesse voor de

De rechtspositie van patiënten werd aan-

ander, die anders is. Ik weet zeker dat

zienlijk verstevigd. De Krankzinnigenwet,

juist nu het gedachtegoed van cliëntenor-

die honderd jaar oud was, werd vervan-

ganisaties als het Basisberaad bruikbaar

gen door de wet Bijzondere Opnemingen

is voor de samenleving als geheel. Wij

Psychiatrische Ziekenhuizen. Kenmer-

hebben geleerd om te gaan met verschil.

kend voor het verschil in denken over

Wij hebben geleerd om te gaan met voor-

psychiatrische patiënten is dat het

oordelen, tegenstellingen en discrimina-

"bestwilcriterium" werd losgelaten en

tie en hebben, tegen de heersende cul-

alleen acuut gevaar nog een reden was

tuur in, onze eigen identiteit en cultuur ontdekt.

om iemand gedwongen op te nemen. Het

de vaderlandse geschiedenis niet kent. De

blijkt een laatste stuiptrekking te zijn

maatschappelijk positie van vooral de

geweest van de mensvriendelijke zestiger

vaste cliënten van de geestelijke gezond-

Gelijkvormigheid en symmetrie leidt niet

jaren.

heidszorg dendert achteruit, net als de

tot de beste resultaten. Het is de diver-

positie van jongeren, ouderen, migranten,

siteit die ons samenhang en kracht geeft.

Want met het institutionaliseren van de

chronisch zieken, verslaafden en werklo-

cliëntenbeweging, komt er in de Neder-

zen. Het aantal daklozen neemt met

landse samenleving een proces van mar-

sprongen toe. Steeds meer mensen hou-

Test en fotografie: Jaap Meeuwsen,

ginalisering op gang, dat zijn weerga in

den zich niet staande in Nederland, dat

Directeur Basisberaad Rijnmond. [9]

krant20.qxd

13-4-2006

10:48

Pagina 10

27 maart tot 2

Week van de psychiatrie - maandag

Verwendag

Op de eerste dag van de Week van de Psychiatrie zijn Miny en ik 'op de koffie' geweest bij het

Rehabilitatiecentrum in Hoogvliet. Hier verblijven tijdelijk 24 cliënten. Zij worden begeleid naar een woonwens van eigen keuze. Dit kan een eigen woning zijn, maar ook een verzorgingshuis, beschermd wonen, begeleid wonen een verpleeghuis etc. De medewerkers verwachten ons al en we zijn van

jij bent mij

harte welkom. We stellen ons kort voor aan de bewoners die al in de huiskamer zitten. Al snel is alles in beweging. Er wordt koffie gezet, naar bordjes en vorkjes gezocht. En alle cliënten

WAT is een vraag een vraag zonder antwoord bang, machteloos, kwaad

die willen, worden van hun kamer gehaald. Kortom, in korte tijd zit de ruime en lichte woonkamer vol met mensen. Miny en ik leggen uit waarom we komen. Het is de Week van de Psychiatrie en het thema is: "doorbreek het isolement". We hebben deze week verschillende activiteiten georganiseerd,

ik ben bang,

maar daar moet je wel naartoe kunnen komen. Omdat dat niet

je bent er niet, maar ook weer wel

voor iedereen even makkelijk is komen we vandaag hier.

je zegt niets, maar je praat

Al snel ontspinnen zich gesprekjes. De meeste mensen die hier

je bestaat niet, maar je bent er toch ik denk er niet aan, er wordt altijd aan gedacht onbegonnen werk, maar toch ben ik er al aan begonnen van jij, krijg ik het nooit gewonnen

verblijven zijn wat ouder. Veel van hun vrienden en familieleden zijn ook al aardig op leeftijd en die komen niet vaak op visite. Bovendien is het met het openbaar vervoer toch nog wel een reis om hier te komen. Je moet vanaf metrostation Hoogvliet nog een aantal haltes met de bus.

ik streef naar de kracht.. maar ik kan niet uit boven jou macht er moet toch iets zijn ik heb nu wel lang genoeg gewacht

Voor sommige bewoners is een bezoek aan het winkelcentrum in de buurt al een heel verzetje. Zeker als je fysiek gezien niet zo mobiel bent, is het best een wandeling naar de winkels. Het park hier in de buurt is wel mooi en prettig als je even rust zoek. Hier in de directe omgeving is niet zo veel te beleven.

hoe vaak heb ik aan al die dingen gedacht

Sommige bewoners zijn op zoek naar een maatje, om iets te

ik doe het nu nog steeds, elke dag

ondernemen. Dat hoeft niet in de buurt te zijn, want ze verblij-

het is een strijd,

ven hier tijdelijk. Zo vertelt een dame dat ze hiervoor in Zeven-

die ik elke keer niet winnen mag ik weet niet eens wie die jij is maar ik weet wel

kamp zat en hierna in Capelle aan de IJssel zou willen wonen. Ze gaat hier in de buurt niet op zoek naar nieuwe contacten, want straks zit ze aan de andere kant van de stad. Een ander dame vertelt dat ze nu twee keer naar dagactivitei-

dat de woorden altijd onuitgesproken zullen blijven

tencentrum Soeda is geweest. Ze is daar naartoe gegaan met de

de woorden van nu zijn vaag

verwachting andere mensen te treffen. Maar helaas de creatie-

alles zou duidelijker worden..

ve middagen heeft ze daar alleen door gebracht. Tja, dan kan ze

op de antwoord van mijn vraag wie is die jij.. wat is dat, hetgeen dat zit in mij

net zo goed hier op haar kamer knutselen. Na een uurtje is de koffie en taart op en vertrekken we weer met de bus naar de metro. We hebben een goed gevoel over deze ochtend. Het gebouw is mooi, de medewerkers vriendelijk, het is een prettige plek.

Pamela van der Burg

Eigenlijk hopen we, allebei, dat we hier niet (tijdelijk) hoeven te verblijven als we ouder worden en onze vrienden- en fami-

[gedicht]

liekring kleiner wordt. Zo aan de grens van Rotterdam, met een park en winkelcentrum in de buurt en vertier ver weg is. Niki Schipper

[10]

krant20.qxd

13-4-2006

10:48

Pagina 11

t 2 april 2006 Week van de psychiatrie - dinsdag Met de angst die je kan overwinnen

'Draad doorbreekt'

wordt verder gegaan. Een vrouw vertelt

Een speelse middag met toneel in 'Bijna Alles'

dat zij op zwemmen zit, juist omdat ze bang was om te zwemmen. Jacky en Wim spelen hier op in. Ze springen in

Tijdens de Week van de Psychiatrie wordt in dagactiviteitencentrum Bijna Alles een 'speelse middag met toneel' georganiseerd. Theaterdraad, de toneelgroep die, die middag optreedt, legt het als volgt uit: "Afhankelijk van het soort verhaal wordt uit verschillende vormen gekozen, de ene keer meer beeldend, de andere keer meer verbaal of muzikaal."

een denkbeeldig zwembad en we zien ze kopje onder gaan met denkbeeldige bubbeltjes en alles erbij! Echt humor! Wim vraagt: "Wie komt hier voor het eerst?" Een man met een snor antwoordt dat hij voor het eerst hier is. Hij kwam eerst altijd ergens anders, maar daar is hij geschorst vanwege discriminatie. Hij had er ruzie gekregen, mensen gingen

Het is gezellig druk toen ik binnenkwam

den uitgebeeld, maar met gevoel van

op hem schelden. Nu komt hij er niet

in Bijna Alles. Voor mij is het de eerste

humor. Echt theater, met overdreven

meer. Hij vertelt zijn naam en dat hij al

keer dat ik daar ben. Het is een gezellige

gebaren en expressieve gezichten. Het

27 jaar in Nederland woont. "Ik wil dat

ruimte met een bar. Er wordt druk

publiek vindt het prachtig, er wordt

wij elkaar accepteren en helpen." Jacky

gepraat. Sommige mensen die er zijn,

steeds wat geroepen, zodat Theaterdraad

zingt hier op in: "Make the world a bet-

komen zeker niet voor de eerste keer. Dat

daar weer op in kan gaan.

ter place, for you and for me and the

zou later blijken. Het belooft een leuke,

Dan zegt iemand: " Ik ben vaak de weg

whole human race." Het gaat over liefde,

interactieve middag te worden met veel

kwijt, soms durf ik die ook niet te vra-

respect, aandacht, ruimte, vrijheid, maar

interactie dus tussen de spelers en

gen." Het wordt komisch nagespeeld en

vooral over liefde!

publiek. Interactie is de rode draad kun-

luid om gelachen. Dan vraagt Wim weer:

Na de pauze is het minder druk. Het

nen zijn die middag, maar ook improvi-

"Wie komt hier vaak?" Iemand verteld

gesprek komt op een gegeven moment

satie.

dat hij er al 12 jaar komt, eigenlijk vanaf

op het onderwerp pillen. Voor- en nade-

Een andere rode draad die middag is het

het begin. Dit is ook de oudste dagactivi-

len worden opgenoemd. Iemand zegt:

thema van de Week van de Psychiatrie:

teitencentrum van Nederland. De leuk-

"Als ik ze niet slik, ga ik malen". Een

'doorbreek het isolement!' De voorstel-

ste activiteiten vind hij zingen en bloem-

nadeel is dat ik suf word. Dan begint de

ling van Theaterdraad begint met elkaar

schikken. Wim gaat weer verder. Nu met

muziek te spelen. Wim begint te trillen

voorstellen: Wim en Jacky, met muzika-

iemand die er ook al lang en veel komt.

met zijn handen. Zijn hand doet iets wat

le begeleiding door Ifor. De muziek

Hij zegt:"jij komt hier ook veel, hé?".

hij niet wil. Zijn gezicht vertrekt, een

wordt ook geïmproviseerd, op een soort

"Elke week", antwoordt de trouwe bezoe-

zenuwtrek, droge mond. "De wereld staat

trommel of percussie. Ifor maakt

ker. "Wat mis je nog?", vraagt Wim.

stil. als ik de pillen niet meer neem!" Ook

prachtige ritmische geluiden om het ver-

"Feesten", is het antwoord. Er wordt nog

Jacky speelt mee. Op het eind houden zij

haal te begeleiden en op te vrolijken.

wat verder gepraat over feesten.

elkaar vast. Ze zijn niet meer alleen. "Het

Er zouden verhalen uit het publiek wer-

Even later komt het gesprek bij een jon-

is maar goed dat wij elkaar nog hebben",

den nagespeeld, maar eerst begint Wim

gen die uit Somalie komt. Er wordt

wordt er gezegd. "En die pillen!", zegt

samen met Jacky te zingen. Een Spaans

gevraagd of hij naar voren wil komen."Ik

iemand uit het publiek gevat. Iedereen

lied met als thema: "dat je niet alleen

voel mij vaak onzeker", zegt hij in het

lacht.

bent!" Wim vraagt het publiek: "Ik vraag

gesprek, "soms doe ik alsof ik vrolijk ben.

mij af, wat doe je graag?" "Met mensen

Ik maak graag muziek, maar piano spe-

Bijna is het afgelopen. Er wordt nog één

omgaan" reageert iemand. Spelletjes!

len doe ik als ik alleen thuis ben. Soms

lied gezongen. Er is applaus. Een toegift

Boeken lezen, en verhalen en gedichten

verveel ik me wel eens, maar dan ga ik

volgt. Nog één liedje dan, maar dan met

schrijven, zo wordt er gezegd.

muziek spelen". Hij vertelt dat hij graag

z'n allen. Tjonge zeg, wat kunnen die lui

Dan is het tijd voor improvisatie. Wim

met muziek verder zou willen gaan in de

goed improviseren! Ik heb echt genoten!

en Jacky gebruiken alles om zichzelf uit

toekomst. Hier wordt meteen op inge-

En ik niet alleen , dat zag ik wel aan de

te drukken. Al pratend, heel hard soms,

speeld met een prachtig lied, dat heet:

reacties van de mensen. Het was een

maar ook heel zacht. Of door zingen,

"Mijn droom komt steeds dichterbij".

leuke en geslaagde middag!

hard en indringend, maar ook zacht en

Eigenlijk wordt er uitgebeeld dat je je

gevoelig. Er word gedanst, emoties wor-

angst kunt overwinnen.

Liesbeth Vollemans

[11]

krant20.qxd

13-4-2006

10:48

Pagina 12

Ben je gek als je gebruikt? Als je dat aan een gebruiker vraagt, En hem diep in de poppetjes van zijn ogen kijkt, Heeft hij geen spijt, Dat hij aan een chronische ziekte leidt, Drugs is topsport, En de gebruikers haar atleten, Hier een boekje open over de fabels en feiten, Van cliënten of patiënten, Verslaving zit vast gerot in de hersenen, Mensen gaan der aan kapot, Het zit vast in de genen, En wordt van generatie op generatie doorgegeven, Is het wel genetisch bepaald, Dat je vatbaar voor verslavingen bent, Ben je chemisch gemanipuleerd, Als je de verleiding niet meer weerstaat, Omdat je niet sterk in je schoenen staat, Of is het gewoon je eigen schuld, Dat je letterlijk je neus ophaalt, Om de rush in je hoofd, In goede banen te leiden, Toch leidt het voornamelijk, Tot totale vervreemding en ontworteling van de normale buitenwereld, Wat helpt? Net als Freud, Een junk te behandelen als een hond, Keihard af te straffen als ie der niet vanaf komt, Of te belonen, Dat ie droomt, Van het moment dat ie geen crack meer rookt, Weer in de vaart der volkeren functioneert, En zijn oude levensstijl de rug toekeert, Ben je gek als je gebruikt, Spuit, Slikt, Zuipt, Rookt, Gokt, Tript, Wipt, Ben je getikt of gewoon zwaar gestrest, De meningen zijn daarover verdeeld, De Visie op verslaving ondervindt een verschuiving, Cliënten worden prompt verloren gebombardeerd tot patiënten, De discussie laait hoog op, Ik ben toch niet gek, Ik heb alleen last van slecht gedrag, Het is weliswaar een structureel probleem, Van tijdelijke aard, Dat iedereen me nastaart, Me niet vertrouwd, En met een boog om me heen loopt, Omdat iedereen bang is dat ie door me wordt beroofd, Misschien leid ik toch wel aan een ziekte, Net als een insulinepatiënt, Die je zijn medicijn verbiedt, En geen alternatief biedt, Gegarandeerd dat ie hetzelfde gedrag vertoont, Als iemand die zwaar aan de speed zit, En diep in de put zit, Dan helpen we hem der toch ook uit, Dus zetten we een andere bril op, Om over verslaving te informeren, Zwengelen we de discussie aan, Hoe pakken we dit probleem volgens jou aan? rijminstructeur©2006 [12]

[gedicht]

krant20.qxd

13-4-2006

10:48

Pagina 13

Week van de psychiatrie 2006- woensdag

]

Ben je gek als je gebruikt? Is verslaving een hersenziekte en moet het als zodanig behandeld worden? Wat zijn de consequenties daarvan voor de behandeling van verslaving? Een symposium over verslaving in de week van de psychiatrie.

senactiviteit in beeld brengen. Op hersenscans van steeds een druggebruiker (cocaïne, nicotine en amfetamine) en een niet-gebruiker is te zien dat bij de druggebruiker andere gebieden in de hersenen actief zijn dan bij de nietgebruiker. Langdurig druggebruik verandert de werking van de hersenen. Er volgen mooie tekeningen van zenuwcellen en een klein college over de hersenen. De elektrische signalen tussen de zenuwcellen worden gereguleerd door lichaamsei-

Nighttown. Een smalle gang met kale muren leidt naar een kubus zonder dag-

'losers', ze kwijnen weg en raken in een

gen chemische stoffen: neurotransmit-

licht. In plaats daarvan felle spots aan

isolement. Doel vanmiddag is ook dat

ters, bijvoorbeeld dopamine. De werkza-

rails aan het plafond. Een hangplek voor

beeld te doorbreken. Niemand kiest voor

me stoffen in drugs lijken op deze stof-

nachtbrakers, en een vreemde plaats om

verslaving en de bijbehorende proble-

fen en kunnen deze vervangen,

te verblijven op deze woensdagmiddag.

men -schulden, dakloosheid -, iedereen

waardoor de waarneming van de gebrui-

Er staat een koffiezetapparaat met 4

wil huisje, boompje, beestje. Vervolgens

ker verandert. Daarnaast beschikt het

kannen waarvan twee op warmhoud-

is het woord aan de dagvoorzitter,Yvon-

lichaam over een natuurlijk belonings-

plaatjes. Keuze voor koffie die nog door-

ne Nesselaar, presentatrice bij Radio

systeem in de hersenen dat o.a. actief

loopt of koffie van onbekende ouder-

Rijnmond., die de sprekers introduceert

wordt bij langdurige inspanning. De stof

dom. Ik kies voor thee, en tap een beker-

en de discussie zal leiden. De zaal is goed

die dan aangemaakt wordt, endorfine,

tje warm water. De dansvloer is voor de

gevuld, constateert ze, en ze ziet veel

vermindert pijn en zorgt voor een aange-

gelegenheid gevuld met klapstoeltjes,

bekenden uit de regio.

naam gevoel. Opiaten (morfine, heroïne) lijken op endorfine en zijn daardoor uit-

die tijdens het symposium de pest voor je rug zullen blijken te zijn. Ach, het

De lezingen van Ben van de Wetering en

stekende pijnstillers, maar ook roesop-

houdt je wakker, zullen we maar denken.

Dike van de Mheen zal ik, vanwege een

wekkend en zeer verslavend. Bij langdu-

De start laat wat op zich wachten. Tech-

met zevenmijlslaarzen naderende dead-

rig gebruik van drugs treden veranderin-

niekproblemen (Psychiatrie en weige-

line slechts summier beschrijven. (De

gen op in de hersenen. Hierdoor krijgt de

rende elektronica, is daar wel eens

organisatoren werken aan een publicatie

gebruiker trek(trek / craving). De herse-

onderzoek naar gedaan?). Coen van der

over dit symposium, die de geïnteres-

nen registreren een gemis dat alleen

Spek, alias rijminstructeur opent het

seerde lezer t.z.t. kan opvragen. Nadere

door opnieuw te gebruiken kan worden

symposium met 'twee raps. het kakelver-

informatie hierover in een volgend num-

opgeheven. De gebruiker is verslaafd. De

se 'Ben je gek als je gebruikt?' en 'Claus-

mer)

gevoeligheid verschilt van persoon tot

trofobische kluizenaar', met de mooie

Eerste spreker is Ben van de Wetering,

persoon. De mate waarin de gebruikte

aanhef 'ik ben een man van de wereld

psychiater en directeur Zorg Bouman

drug verslavend is, genetische (erfelijke)

/maar ik durf mijn huis niet meer uit.'

GGz.

aanleg en omgevingsfactoren (stress)

Paul van Daalen, voorzitter van de cliën-

'Verslaving is een ziekte' is de titel van

maken dat iemand al of niet verslaafd

tenraad van Bouman GGZ, verzorgt het

zijn lezing-met-lichtbeelden. Drugs doen

raakt. Verslaving gaat vaak samen met

welkomstwoord. "Zijn we gek? Ik dacht

wat met je hersenen, waardoor je bele-

een psychische ziekte. Alcohol en depres-

het niet", stelt hij. Doel van het symposi-

ving van de werkelijkheid verandert.

sie, cocaïne en psychose, ADHD en sti-

um is antwoord krijgen op de vragen:

Niet iedere gebruiker raakt verslaafd,

mulantia, schizofrenie en meervoudig

hoe werkt verslaving? Wat is de relatie

dus je bent niet gek als je gebruikt. De

drugsgebruik. De psychisch zieke voelt

met psychiatrie? Verslaafden worden

een raakt sneller verslaafd dan de ander,

zich rot, en zoekt in drugs verlichting

nog vaak gezien als overlastgevers, dat is

en de een raakt er van af, de ander niet.

van zijn kwaal. Ook leidt verslaving vaak

niet zo. De grootste groep horen en zien

Hoe verklaar je de verschillen? Met her-

tot lichamelijke ziekten. Niet alleen de

we niet. De maatschappij ziet ze als

senscans kan men tegenwoordig de her-

ziekte moet behandeld worden, maar

[13]

krant20.qxd

13-4-2006

10:48

Pagina 14

middel en de erfelijke aanleg bepalen

net gehoord. Maar eerst bezweert Yvon-

het weer opbouwen van zijn leven en

hoe veel gebruikers van een middel ver-

ne Nesselaar ons de discussie niet in de

het omgaan met zijn risico factoren.

slaafd raken. Je bent verslaafd als je aan

pauze met een kop koffie en een sigaret

5 criteria voldoet: 1. Controleverlies

te voeren, maar te bewaren voor het

De tweede spreker, Dike van de Mheen,

(geen controle meer op de mate van

debat in het tweede deel.

directeur onderzoek en onderwijs van

gebruik), 2. sterk verlangen (trek/cra-

Dat tweede deel begint opnieuw met

het Instituut voor VerslavingsOnderzoek

ving'), 3. het gebruik staat centraal

rap. Rijminstructeur en een tweede rap-

(IVO), sluit zich aan bij het betoog van

(obsessie) 4. tolerantie (steeds meer

per, Mc.Gregor

Ben en vult het aan, want er is meer dan

nodig om aan de behoefte te voldoen), 5.

Declameren om beurten een gedicht.

alleen het ziektebeeld. Met een power-

onthoudingsverschijnselen bij het stop-

Hun teksten geven een mooi beeld van

point presentatie vol grafieken die je,

pen van gebruik van het middel. Of de

wat de gebruiker, verslaafd of niet, zoal

volgens mij, beter op je gemak thuis kan

verslaving problemen geeft is ook afhan-

bezig houdt. (meer weten? Teksten van

bekijken (met een goed glas wijn erbij?) -

kelijk van sociale factoren. Nicotine is

rijminstructeur zijn te vinden op

nu heb je de concentratie van een

zeer verslavend, maar deze drug is geac-

www.dichttalent.nl, en Mc.Gregor is te

gevechtspiloot nodig om alle informatie

cepteerd, dus er is niemand voor in

vinden op www.grilig.nl)

op te kunnen nemen - .

behandeling. Alcohol telt zeer veel

belicht ze diverse andere aspecten van

gebruikers, en veel verslaafden, maar in

Debat

verslaving. Ze begint met een historisch

percentage gerekend is het aantal ver-

Dan is het tijd voor het debat. De discus-

overzicht van hoe de maatschappij tegen

slaafden op het aantal gebruikers laag.

sie is levendig, soms ongenuanceerd, en

verslaving aankijkt, en hoe de verslaafde

Er zijn ook regionale verschillen: zwaar

daardoor juist interessant.Yvonne geeft

behandeld wordt, vanaf 1850. het oudste

alcoholgebruik onder jongeren is

de aftrap voor het debat. "Het ziekte

model, het morele model (de gebruiker

gelijk in Limburg en Utrecht, maar

model alleen is te beperkt Na de pil-

is slecht), met gevangenis en heropvoe-

in Limburg leidt het tot minder

len volgt de tweede fase: Wat moet

ding als 'remedie'is volgens mij nog

problemen omdat het gedrag meer

steeds dominant in de publieke opinie

sociaal geaccepteerd is. Heroïne,

en bij veel politieke bestuurders. De

zeer verslavend, niet geaccepteerd,

gebruiker wordt afwisselend gezien als

telt een kleine groep gebruikers,

'bad, sad or mad'(slecht, zielig of gek). Uit

grotendeels verslaafd, en groten-

onderzoek is gebleken dat verslavingsge-

deels in behandeling. Voor de toe-

voeligheid voor 40 tot 60 % erfelijk

komst zijn betere behandeling,

is.Elke verslaving begint met een eerste

meer preventie en beleidsmaatre-

gebruik, en niet iedereen raakt verslaafd.

gelen nodig.

het rijtje loopt via contact, experimente-

Dan is het hoog tijd voor de nood-

ren, geïntegreerd gebruik en problema-

zakelijke pauze. Nicotine is de

tisch gebruik naar verslaving. Het

meest verslavende stof, hebben we

[14]

[verslag]

ook de patiënt.Die moet hulp krijgen bij

er verder gebeuren. Ik heb met Carrie gewerkt aan 'koninginnen van de nacht', en de dames vertelden mij: "we willen dat etiketje 'gek' niet op ons hoofd." Psychiatrisch patiënt heeft nog steeds een negatieve lading." Cliënten uit de zaal reageren: "Ik heb perioden met zelfmedicatie gehad: ik gebruikte heroïne tegen depressie. Dat ging niet altijd goed. Ik ben gestopt met behulp van methadon"

krant20.qxd

13-4-2006

10:48

Pagina 15

en "Ik heb een leuk leven, met alcohol.

vindt het tijd om in te grijpen. "Dit sym-

voor de politiek." Bert, ex-gebruiker, 10

Ontneem dat niet van mij." "Het medi-

posium gaat niet over het functioneren

jaar clean, zegt: De maatschappij heeft je

sche model is een verarming voor de

van de Bouman."

een stempel gegeven. En een baan in de

hulpverlening, het haalt de creativiteit

Ton de Vries, voorzitter van de landelijke

hulpverlening als ex-gebruiker? Dat is

weg. Ik heb goede ervaring in met accu-

vereniging voor thuislozen maakt zich

bijna niet mogelijk, zeker niet als je een

punctuur en een Pieterpad loop met de

zorgen over de kosten ("jullie krijgen het

justitiële achtergrond hebt." Ben's reac-

groep, dat is nu wegbezuinigd."zegt een

geld, wij moeten er voor betalen") en de

tie'ex-verslaafden houden het gevoel

derde. Ben reageert: "De maatschappij

implicaties ("de predestinatieleer is net

'iedereen kan het aan me zien.' Ze blij-

eist van ons economisch werken. Alles

weg, en nu krijgen we hem via de arts

ven betrokken bij de wereld van de ver-

moet efficiënter. Onze behandelwijzen-

weer terug") van het medisch model.

slaafden, daarom is het beter een loop-

moeten bewezen effectief zijn."

Orhan Kaya, gemeenteraadslid en frac-

baan buiten de verslavingszorg op te

"De Bouman werkt veel te veel met

tievoorzitter van Groen Links Rotterdam

bouwen." Berletta, zelf werkzaam als

medicijnen. Als ik niet kan slapen op de

krijgt de forumleden en de zaal tegen

ervaringsdeskundige reageert: "Dit is

kliniek krijg ik remeron, een antidepres-

zich als hij waarschuwt voor mogelijk

aanmatigend, ik wil zelf bepalen waar ik

sivum." "Bij het overzicht van behandel-

misbruik van dit model door de politiek,

werk" . Bert: "Daar (in de maatschappij)

modellen mis ik het politiek-historische

als argument om drugsverslaafden op te

voel ik me niet thuis." Ben vraagt zich af

model, de psychiatrie is begonnen met

sluiten. Hier werd de boodschapper

of ze dat werkelijk willen, of omdat het

monniken en nonnen. En het is ook een

bestraft voor de boodschap, en wellicht

de enige wereld is die ze kennen. "Voor

golfbeweging. Door de nieuwe technie-

ook voor het feit dat hij, net als Jaap

mij houdt het een risico in, het risico van

ken heeft het medisch model de wind in

Meeuwsen (Directeur Basisberaad Rijn-

terugval in gebruik." Jaap Meeuwsen

de zeilen." Weer reageert Ben:"Het oude

mond) de indruk wekte niet op de hoog-

zegt:"Neem het risico, anders lukt het

behandelmodel, abstinentie, werkte niet.

te te zijn van het standpunt van Bouman

nooit." Een deelnemer plaatst tegen het

Als iemand twintig keer in behandeling

GGz in het verslavingsdebat in de regio:

slot een filosofische noot: "Addiction..

gaat, clean is, maar steeds weer terug

Bouman GGz werkt niet mee aan plan-

verslaving.. slavernij.., welk mens is, op

valt, kan je niet volhouden dat de cliënt

nen voor het opsluiten van verslaafden

de keper beschouwd, werkelijk vrij?"

niet gemotiveerd is. Dan klopt je aanna-

in longstay voorzieningen buiten de

Na afloop van het debat wordt in Night-

me niet."

stad, benadrukte Ben van de Wetering.

town Café nog geruime tijd geanimeerd

Het probleem van de nazorg wordt aan-

nagepraat. Een grote groep blijft zelfs tot

"Het kabbelt maar door, maar het wordt

gekaart. De nazorg -huisvesting, werk,

sluitingstijd, twee uur later. Een goede

niet beter. Waar willen jullie naar toe

sociale contacten -komt niet van de

indicatie voor een geslaagd symposium,

met de behandeling?" vraagt een man

grond. "Jullie schuiven het voor je uit"

lijkt me.

geërgerd. Ben antwoordt:"we willen

meent iemand. Ben maakt bezwaar

hoge prioriteit geven aan ondersteuning

tegen deze beeldvorming. "Het kost

Ernest Smit

bij het weer opbouwen van je leven na

moeite om arbeidsplaatsen te vinden

Fotografie: Jan B Burger

de medische fase." De dagvoorzitter

voor ex-verslaafden. Hier is een taak [15]

krant20.qxd

13-4-2006

10:48

Pagina 16

[gedicht] McGregor Gek ben je al of niet Ben je gek als je gebruikt? Niet echt gek en vaak niet slim Niet iedereen wordt slimmer van dat ene ding En doet het zelfs met tegenzin Verliezen eigen mening Doen uit verveling is toch levensverspilling Word je gek door het gebruik, ga je altijd door het lint? Dan vraag ik me wel af, wat heeft dat nou voor zin Maakt het je echt geen donder uit, al raak je in de min? Dan maak je het besluit dat men zelf niet verder klimt of men zelf niet verder wil Is er eigenlijk verschil tussen één dagelijks aan die pil Of arts die weer die troep uitdeelt Eentje daardoor rooft en steelt, ander deed het niet teveel Eén wordt veroordeeld, en de ander steeds beter bedeeld Want ook veel medicijnen zorgen dat mensen verdwijnen Ik zie patiënten ijlen en ook dat vind ik zo schrijnend Meerdere artsen moeten weten dat chemicaliën juist zorgen voor het verder wegglijden Kijk naar beide partijen, want zo weet dit mes te snijden Het zijn pijnlijke feiten in tegenstrijdige tijden Hoe kan een opgeleide zonder enige spijt voorschrijven Recepten verdovende middelen waar zij niet meer van af kunnen blijven O ja, bij de weg Gezinnen worden het meest uitgemoord door vaders of mannen die niet aan de drugs zitten Je bent al gek of je bent 't niet [email protected] www.grillig.nl

[16]

krant20.qxd

13-4-2006

10:48

Pagina 17

Week van de psychiatrie 2006- donderdag

De Badkuip

gestald die Feyenoord heeft gewonnen. Hier wordt ons een korte film voorgeschoteld die ons vertelt over de geschie-

Het is donderdag 30 maart, ik zit in de

denis van Feyenoord en de nieuwbouw

metro en ben onderweg naar mijn

van het Stadion: "De Kuip." Na deze film

opstapplaats "Het Plein."

worden we in twee groepen gesplitst, ik

Dit is de naam van het plein dat rondom

zit in de groep, die wordt rondgeleid

de Brasserie van het Delta Psychiatrisch

door Henk Wijnstekers. de vader van de

Centrum in Poortugaal ligt. Deze week

beruchte Ben Wijnstekers. We krijgen

staat in het teken van de week van de

eerst de kleedkamers van het elftal en

Psychiatrie, dit houdt in dat er

scheidsrechters te zien. Hierna, zeg maar,

voor de cliënten diverse uitstapjes en

de grote badkuip waar de spelers van

activiteiten worden georganiseerd. Van-

Feyenoord in duiken wanneer ze de

daag staat er de Feyenoord tour op het

winst binnen hebben gehaald. Tijdens

programma. Ik moet toegeven dat ik

de rondleiding werd er verteld over

geen voetballiefhebber ben. Toch ben ik

beveiligingswerkzaamheden om suppor-

nieuwsgierig wat ons te wachten staat.

tersgroepen uit elkaar te houden en over

Een uur te vroeg wandel ik de brasserie

een nieuw te bouwen stadion. Het sta-

binnen en bestel koffie. Rond tien uur

dion is steeds aangepast om te kunnen

vertrekt de touringcar richting "De Kuip."

voldoen aan de wens van diverse pop-

De sfeer in de bus is relaxed.

groepen. Het laatste deel van de rondlei-

Daar aangekomen zien we dat er een

ding bestond uit het bezichtigen van de

training gaande is. Helaas; fotograferen

vele tribunes en het supportershome en

gaat niet. Het trainingsveld is rondom

de persruimte. Na afloop, lukte het een

afgezet met hekwerk en de deur die toe-

paar mensen, waaronder ik, toch nog

gang verschaft tot het veld is en blijft

een foto te maken te maken van een spe-

dicht. We lopen door naar de eerste

ler.

etage van De kuip. We komen nu terecht in een ruimte waar de prijzen staan uit-

Tekst en fotografie: Michiel van Gog

[17]

krant20.qxd

13-4-2006

10:48

Pagina 18

Anders dan anders gesprek Donderdagmorgen 30 maart.Er waait

tel ook eens iets') in de pauze,ook een

een stevige westenwind over de maas-

deel van mijn verhaal verteld. Dat was

boulevard, dus wat bezweet door het

lang geleden. Ik ging tevreden naar huis

fietsen tegen de wind in parkeer ik mijn

terug.

fiets op de Korte Hoogstraat. De deur waar 'de Karavaan' boven staat is geslo-

Ernest Smit

ten. Van binnen gebaart Jan dat ik om moet lopen, maar er komt ook al iemand aanlopen om de deur open te doen, dus

Nog even de afdeling promotie:

ik wacht maar even. Aan de bar, een

Meer weten ? Neem contact op met de orga-

smalle pijpenla, krijg ik een kopje koffie.

nisatoren:

Ik begroet enkele oude bekenden en zie

Koos van Lith tel. 010-4453 497 e-mail

ook een paar nieuwe gezichten. Het is

[email protected]

geen groot gezelschap - een man of 15 -

of José Warmerdam tel. 010-4453 426

maar voor deze bijeenkomst zal het een ideale groepsgrootte blijken. Voor het gesprek nemen we plaats in een sfeervol ingerichte achterkamer op een allegaartje van comfortabele tweedehands fauteuils en tweezits bankjes. Wat is een Anders dan Anders gesprek? Een 'samenspraak ' over psychisch lijden waarbij het (levens) verhaal centraal staat, aldus de flyer van de Week van de Psychiatrie. Dat klinkt zwaarder dan de praktijk is. In een

Week van de psychiat Doorbreek het isolement?! Breingeindag 31 maart 2006 Dit jaar wordt de jaarlijkse Breingeindag gehouden in het Bibliotheek Theater in hartje Rotterdam. De opening van de dag wordt gedaan door Jaap Meeuwsen van het Basisberaad. "Mijn rol van vandaag is het door de war schoppen van het programma" opent hij de dag circa een half uur te laat.

Anders dan Anders gesprek spreken de deelnemers met elkaar op basis van

De ochtend: onderzoekspresentatie en

gelijkwaardigheid, rond een vooraf

debat

bepaald thema. Vandaag over isolement

"Mijn rol is om er een flamboyante dag

en hoe je het kan doorbreken. Over de

van te maken, en onverwachte invals-

inhoud van het gesprek zal ik niets zeg-

hoeken te presenteren", aldus Steven

gen. De belangrijkste spelregel is name-

Makkink (onderzoeker bij Kwadraad), die

lijk dat hetgeen er besproken wordt niet

de presentatie van het ochtendgedeelte

naar buiten gebracht wordt, zodat iedere

voor zijn rekening neemt.

deelnemer zich veilig voelt om zijn of

Eerst de resultaten van twee onderzoe-

haar verhaal te vertellen. Je beperken tot

ken op het gebied van sociale netwerken

je eigen verhaal kan wel eens moeilijk

van (ex-)cliënten van de Geestelijke

zijn. Cliënten vinden vaak geen gehoor

Gezondheidszorg worden gepresenteerd.

voor hun verhalen en als ze dan wel een

Het lijkt er op dat de geïnterviewden

gehoor vinden is er veel wat ze willen

redelijk tevreden zijn met het opge-

vertellen. Hulpverleners, zo vertelde

bouwde sociale netwerk. "Sommige

Koos van Lith na afloop, hebben soms

mensen zijn trots op het netwerk en wat

moeite de hulpverlenersrol af te leggen.

ze hebben opgebouwd", volgens de stu-

Het bewaken van de spelregels en het

dentes van InHolland hogeschool, die

evenwicht in de samenspraak is de taak

hun afstudeeronderzoek presenteren.

van de gespreksleider, en dat ging Koos

Alles koek en ei, denk je dan. Toch niet

van Lith vanmiddag goed af. De sfeer

helemaal. "Mensen willen hun netwerk

van het gesprek was uitstekend. Zelf heb

uitbreiden, een goede vriend of vriendin

ik, na enige aanmoediging van Jan ('ver-

wordt gemist", aldus het Tympaan Insti-

[18]

krant20.qxd

13-4-2006

10:48

Pagina 19

chiatrie 2006- vrijdag tuut. "Contacten met de vriendenkring

zaam, dat ik daar weer bijna depressief

gaan vaak verloren wanneer iemand het

van werd", aldus Paula. Oude vrienden

stempel psychiatrie krijgt opgelegd", vol-

blijven soms weg: "zij wilden een biertje

gens InHolland. Uit het onderzoek van

drinken in het café, ik wilde gaan sla-

Tympaan blijkt dat mensen vaak hun

pen", aldus Wim. "Probeer vooral niet in

netwerk wel wíllen uitbreiden, maar dat

je oude leven te blijven hangen", aldus

vaak het geld ontbreekt om activiteiten

Wim, "Vroeger was ik advocaat, nu ben

te ontplooien. Sommige aanwezigen in

ik vrijwilliger."

de zaal hebben hun reactie al klaar:

Ook de hulpverlening komt aan het

"Geef mensen geld of een pc cadeau voor

woord. In het algemeen wordt acceptatie

hun inzet, bijvoorbeeld bij een onderzoek

van de diagnose, de eigen beleving van

zoals dit". Ook de rol van de hulpverle-

de cliënt en de eigen kracht belangrijk

ning wordt onder de loep genomen. Met

geacht: dit zou de basis moeten zijn van

betere voorlichting en informatie over

de behandeling. 'Doe weer normaal

onder andere vriendendiensten en

tegen cliënten', zo is het beleid in Delta

maatjesprojecten worden mensen gehol-

Psychiatrisch Centrum. Delta PC is in

pen hun contacten uit te breiden. Ook

ieder geval voornemens cliëntenverte-

met de komst van de WMO in 2007 ziet

genwoordigers te gaan betalen en in

men kansen. Gemeenten worden dan

2007 twee ervaringsdeskundigen in

verplicht activiteiten voor maatschappe-

dienst te nemen. Bij de ACT-teams

lijke ondersteuning te ontwikkelen. Toch

(Assertive Community Treatment) is er

geldt hier: "eerst zien, dan geloven".

per team een ervaringsdeskundige in

In het debat spreken mensen over hun

dienst. Veel wordt er gedaan aan prakti-

eigen ervaringen met herstel en het

sche zaken. Er is bijvoorbeeld geld voor

opnieuw opbouwen van een sociaal net-

koffie en shag voor cliënten om aan te

werk. Veelal ziet men bij het verkrijgen

schaffen. "Je leert de mensen beter ken-

van een diagnose alleen nog maar de

nen als je hun eigen leefwereld ingaat,"

beperkingen, niet meer de sterke pun-

aldus de medewerker," je bent hulpverle-

ten. "Ik dacht: ik kan niks meer", aldus

ner en buddy tegelijk."

Paula Buren na haar diagnose. De ervaring is dat men zijn sterke punten weer

De middag: open podium en afsluiting

moet leren kennen. Lotgenotencontact

In de middag is er een luchtig gedeelte

en ervaringsverhalen spelen hierbij een

met een open podium. Meerdere muzi-

belangrijke rol, zo onderschrijven de

kale bijdragen van Wim Warman en de

meeste deelnemers. "Het is leuk dat de

act 'De vrolijke noten'. Gedichten zijn er

ggz iets aanbiedt, maar de kracht zit in

van de hand van Miny Warman en het

het lotgenotencontact", aldus Bert Aben,

onlangs opgerichte Dichters Dichtbij. De

"Het gaat om gelijkwaardig contact, iets

steungroep Butterfly geeft een optreden

wat niet mogelijk is met de hulpverle-

waarover de Rotterdamse binnenstad

ner".

nog zeker lang zal napraten. (de redactie

Het isolement komt vaak aan het aan

van denkraam ook -red.)

het begin van het proces voor. Wim ver-

Afsluitend is er de mogelijkheid tot een

trouwde tijdens zijn psychose niemand

hapje en drankje. Oude contacten wor-

meer en heeft daardoor veel vrienden

den aangehaald en nieuwe gelegd.

verloren. "Ik vertrouwde muziek, dat kon

Oprecht: doorbreek het isolement!

mij tenminste niks aandoen", aldus Wim. Het is belangrijk om de eigen kracht weer terug te vinden, alhoewel

Bas van Bellen.

dat een lang proces kan zijn. "Zo lang-

Fotografie: Michiel van Gog en Jan B Burger

[19]

krant20.qxd

13-4-2006

10:48

Pagina 20

Beton of Gras? In mij zijn de tegenstellingen verenigd als een kruising van de Wet van Murphy en een perpetuum mobile, Maagd en Hoer, een dolle Mona. Gracieus lomp met een tic. Een Zen Meesteres op speed, geniaal dom maar dan als een flexibel stuk graniet. Een gevoelige heks, onweerstaanbaar en toch afstotend. Euforie en de gitzwarte ruimte leven met mij mee berijden mij, een paard in de nacht, man of vrouw, wat doet het ertoe. Het resultaat is vermoeiend met een spanningsboog zichtbaar voor iedereen (het is een regenboog ;-) Ik bespeur een relativerend ondertoontje, houd vol, ongelovige, uiteindelijk zult ook U breken en is Uw verlossing nabij.... Wie is dat nu weer? Vage scherptediepte, onvoorstelbaar oppervlakkig en toch peilloos, opstijgend onder mijn eigen gewicht kom ik dan maar tot één conclusie: ik ben een paradox, besta derhalve niet. Mijn leven is een droom en wanneer ik ontwaak zal ik sterven wat eigenlijk niets meer zegt dan, komt tijd, komt nog meer tijd. Dat geeft niet want uiteindelijk telt alleen het moment, nu dus, een verzameling prikkels waarin ik opga. Integraal gevaporiseerd, maar ik blijf lachen, ik heb tenslotte een beerput vol tranen en wetend dat zijn niets meer is dan de nu's die herinnerd worden moet leven uiteindelijk een keus worden, zeg maar, niet te vermijden. (dansorkest) Omdat ik wil én kan loslaten Omdat ik vecht én wil sterven Opdat ik lief kan hebben, zelfs dat wat ik haat Een ander en mijzelf. Dit is dus geen optimisme. Zodat ik zaai maar dit keer geen mijnen want er valt nog zoveel te bloeien en te oogsten, want er moet verwelkt en gekannibaliseerd worden. Waarom? Waarom niet.... Zin is gegeven Ik hoef het niet te maken. Virginia

[20]

[gedicht]

krant20.qxd

13-4-2006

10:48

Pagina 21

Week van de psychiatrie 2006 - zondag Voorlichtingsmiddag Anoiksis Dit jaar vond de 32e Week van de Psychiatrie plaats. In het Rotterdamse waren tal van activiteiten (onder andere de Breingeindag) georganiseerd. Zondag was het de beurt aan Anoiksis om hun visitekaartje af te geven. Er was flink wat publiciteit gemaakt rond deze dag en dat loonde zich. Het was gezellig druk en er waren een hoop nieuwe gezichten.

Derde spreker was Jet, een van onze actieve leden. Zij vertelde over de activiteiten die in onze regio maandelijks plaatsvinden. Anoiksis is, naast een lotgenotenvereniging, ook een gezelligheidsvereniging, wat doorklinkt in het programma. Zo zijn er uitjes zoals een wandeling aan het strand of een etentje bij de Griek.

Thema van de week van de psychiatrie

interessante discussie was hoe om te

Vierde spreker was Tycho Heamers.

was het doorbreken van het isolement

gaan met de negatieve symptomen van

Tycho is natuurkundige en lid van het

Veel mensen met schizofrenie leven in

schizofrenie. Waar sommige psychiaters

eerste uur. Hijvertelt over zijn psychose

isolement. Dit kan zowel fysiek als psy-

heel ver gaan om ze te behandelen, kiest

en de periode daarna. Ook hij zat in een

chisch zijn. Een aantal mensen komen de

Gerard voor een andere weg: aan-

isolement en vertelt, dat hij door Anoik-

deur gewoon niet uit. Ze zijn misschien

vaarding. Hij spreekt dan ook letterlijk

sis uit zijn isolement was geraakt. Hij is

een maal per 2 weken een SPV-er (Soci-

van “niet kunnen”. Dit maakt, dat men-

nu zover, dat hij ook andere verenigin-

aal Psychiatrisch Verpleegkundige) en

sen veel minder “onder druk komen te

gen bezoekt. En hij is redelijk happy!

verder niemand. Andere mensen gaan

staan” en daardoor een prettiger leven

wel op pad maar kunnen hun verhaal

hebben.

Vijfde en laatste spreker is mevrouw van der Horst, belangenbehartigster voor

niet kwijt. Daar is lotgenotencontact voor. Een psychose is een zeer indruk-

Tweede spreker is Mette (landelijk

Ypsilon in Delft. Zij vertelt over het werk

wekkende gebeurtenis en het is logisch

bestuurslid Anoiksis) en ondersteunster

van Ypsilon, onder andere op het gebied

daar over te willen praten. Ook over

van lotgenoten groepen in Amsterdam.

van wonen. Ze hebben een stichting, de

zaken als medicijn gebruik, wonen etce-

Ze vertelde over wat Anoiksis is en doet.

stichting ‘Huisjes’, opgericht om chroni-

tera kan men dan met geestverwanten

Speciale aandacht vroeg ze voor ouderen

sche patiënten in hofjes op het terrein

bespreken. Dit lost een stukje ervaren

met schizofrenie. Deze groep dreigt tus-

van de grote ziekenhuizen te laten

eenzaamheid op.Op deze middag had-

sen het wal en het schip te vallen. Op dat

wonen, in plaats van in een beschermde

den we vijf sprekers. Tussen de bedrijven

gebied is er dus voor de hulpverlening en

woonvorm in een drukke stad, waar ze

door speelde een muzikant, die te gekke

Anoiksis een hoop te doen! Tijdens haar

toch niet meer kunnen aarden. Voor

gitaarmuziek ten gehore bracht. Elke

presentatie was er nog een felle discus-

praktische en juridische vragen heeft

lezing duurde 20 tot 30 minuten, met

sie. Een van bezoekers stoorde zich aan

Ypsilon een eigen sociaal juridisch con-

een kwartier pauze daartussen.

de term schizofrenie. Men moest spreken

sulent. Mevrouw van der Horst bena-

over een “Open Geest”. Een andere

drukte als laatste, dat Ypsilon ook een

Eerste spreker van de dag is Gerard van

bezoeker ging daar fel tegen in. Zijn

club is voor de geïnteresseerde leek.

der Woude. Gerard is SPV-er en oprichter

mening was, dat als schizofrenie ontkent

van steungroepen. Gerard, die zelf een

wordt, behandeling ook niet goed moge-

Tot zover het verslag van een leuke en

dochter met het Down-syndroom heeft

lijk is. En dan is gezin en kind werkelijk

informatieve middag. Niet iedereen

is ook ervaringsdeskundige op het

in de aap gelogeerd. Probleem met het

hield het vol.

gebied van lotgenotencontact. Hij werkt

concept Anoiksis is, dat een open geest

Naarmate de middag vorderde, bleven

vanuit een sociologisch model, waar

suggereert dat men op een positieve

steeds meer mensen in de koffiehoek

empirisch onderzoek mee gedaan is. Uit

manier openstaat voor de omgeving, Bij

hangen. Ze bleven wel, dus blijkbaar

de onderzoeken blijkt dat lotgenotencon-

een psychose staat men echter zo open,

hadden ze het toch naar hun zin! Een

tact een genezende werking uitgaat. Bij-

dat men overprikkeld raakt en daar echt

cadeautje voor de organisatie: zeven

werkingen zijn er nauwelijks, al leek het

onder te lijden heeft. Het blijft een dis-

nieuwe leden. Yes!!

hem niet zo productief je lotgenotencon-

cussie….

tact bij het Leger des Heils te halen. Een

Aadt Klijn [21]

krant20.qxd

13-4-2006

10:48

Pagina 22

[column] Moeilijk doen

perk van sms'en, bellen en mailen. De kans bestaat dat de contacten toch verwateren en heb ik dat er dan voor over? Absoluut, want met de mensen die echt belangrijk voor me zijn hou

Ik ben erg slecht in kiezen, net als velen met mij waarschijnlijk.

ik toch wel contact. Eigenlijk heb ik dus niets te vrezen en is het

Het frustreert me, want ik zie aan iedere keuze veel en grote

een kwestie van doen. Geen redenen meer om te twijfelen dus,

consequenties hangen. Wanneer de keuze gemaakt is blijken al

ik weet wat ik wil en daar gaat het toch altijd om?

die zogenaamde consequenties vaak peanuts, maar dat kon ik

Helaas werkt het bij mij niet zo simpel, want ik heb van april

niet voorzien. Toch geeft me dat niet voldoende vertrouwen om

2005 tot januari 2006 getwijfeld. Er kan natuurlijk van alles

de daarop volgende keuze met meer gemak te maken. En dat

gebeuren en dat belemmert me te kiezen. Dus ga ik hulptroepen

gaat al jaren zo, keuzes zorgen bij mij altijd voor een hoop

in schakelen, iedereen moet en zal weten dat ik aan het twijfe-

gedoe. Ik heb bijvoorbeeld lang getwijfeld of ik op een binnen-

len ben. Het maakt me niet uit of het de buurvrouw, een vrien-

vaart cruiseschip zou gaan werken. Zal ik wel of zal ik niet gaan;

din of een collega is: alle meningen zijn welkom. Weinig mensen

een lastige keuze. Waarom ik twijfelde? De zekerheid van een

hebben het me afgeraden, dan zou ik het toch gewoon moeten

kamer en mijn werk in een hotel vind ik erg fijn. Wanneer ik op

doen? Toch kan ik dat niet, ik wil mijn twijfel steeds weer met

een cruiseschip ga werken wil ik ook van mijn kamer af en zal ik

anderen delen. En dus blijf ik twijfelen, ga ik wel of ga ik niet? Ik

ontslag moeten nemen bij het hotel. Voor de zoveelste keer in

wil mensen geen pijn doen en niet teleurstellen, dat speelt ook

mijn leven duik ik dan weer in een 'alles nieuw-situatie' zoals ik

altijd mee met het maken van keuzes. Ik doe dingen graag voor

dat dan noem. Allemaal nieuwe mensen om me heen; het crui-

een ander, ik zet mezelf liever op de tweede plaats. Dat maakt

seschip zal ik waarschijnlijk ervaren als het leven in een dorp. De

kiezen meestal wat eenvoudiger, dan ga ik af op de voorkeur van

werkzaamheden zullen totaal anders zijn dan ik nu gewend ben,

de ander. Sommigen gaven aan me te gaan missen en bang te

ik zal dus een hoop moeten leren. Ook zal ik op veel verschillen-

zijn dat het contact verwatert. Waardoor ik het idee krijg er ver-

de plaatsen in Europa komen, die voor mij totaal onbekend zijn.

standiger aan te doen om vooral vast te roesten in Rotterdam.

Bovenstaande redenen om het niet te doen, zijn ook redenen om

Dan weet ik zogenaamd zeker dat het contact niet verwatert en

het juist wel te doen. Zoals ik eerder in een column heb beschre-

hoef ik geen afscheid te nemen, al is het voor enkele maanden.

ven, ben ik niet echt blij met mijn kamer. Het is altijd beter dan

Ook hoef ik dan niet bang te zijn om in een groot gat te vallen

dakloos van Leger Des Heils naar Leger Des Heils zwerven, maar

als ik terug kom, dat niemand meer weet wie ik ben.

een prettig verblijf vind ik het ook niet. Mijn werkzaamheden in

Ik maak mezelf ook vaak wijs dat mensen dingen van me ver-

het hotel bevatten inmiddels weinig uitdagingen. Het bedrijf is

wachten en ik wil graag aan die verwachtingen voldoen. Als ik

vertrouwd, ik weet bijna alles blindelings te vinden en ik weet

bijvoorbeeld van iemand weet dat hij/zij liever rechts van me

wat er van mij verwacht wordt. Wat dus betekent dat ik veel

loopt, zal ik daar rekening mee houden en links lopen. Dan zie ik

behoefte heb aan nieuwe uitdagingen en nieuwe collega's. In

het als een verwachting waar ik aan wil voldoen. Ook dat kan

het hotel waar ik momenteel werk is het een komen en gaan

keuzes makkelijker maken, want verwachtingen zijn er op die

van personeel, er zijn nu nog 2 collega's die er langer werken

manier in allerlei soorten en maten. Door een verwachting voel

dan ik. De rest, ongeveer 12 denk ik, werken er nog geen jaar en

ik me dan gedwongen een bepaalde keuze te maken, omdat ik

ik inmiddels 2,5 jaar. Zeldzaam kom ik in het buitenland, maar

aan de verwachting wil voldoen. Na bijna een jaar twijfelen ver-

niet omdat ik daar geen behoefte aan heb. Ik ga nooit op vakan-

wachten weinig mensen dat ik nog ga, wil ik aan die verwach-

tie, maar ik wil wel graag andere landen zien en ontdekken. Dat

ting voldoen? Uiteindelijk is de keus toch gemaakt, in januari

zou ver van huis kunnen zijn, maar waarom niet dicht bij huis

ben ik gaan solliciteren en 24 februari had ik dan eindelijk een

beginnen? Ik zal een contract krijgen tot 31 december, daarna

sollicitatiegesprek. Heel blij was ik toen ik te horen kreeg dat ik

zou ik dan weer in Rotterdam willen gaan wonen. Met hopelijk

was aangenomen, ineens was alle twijfel weg. Ik wil dit, ik vind

een mooie en goede ervaring op zak wil ik me dan gaan inschrij-

dit leuk, dit zijn uitdagingen, allemaal nieuwe dingen en hier heb

ven voor de School voor Journalistiek, waar ik dan in april 2007

ik heel erg veel zin in! Eind april zal ik vertrekken, in mijn volgen-

een toelatingsexamen voor moet doen. Maar is dit echt wat ik

de column beschrijf ik graag hoe het me vergaat...

wil, ga ik dat wat ik de afgelopen 3 jaar hier heb opgebouwd dan niet heel erg missen? Dat ga ik zeker, maar we leven in een tijd[22]

Sharon Janssen Andeweg

krant20.qxd

13-4-2006

10:48

Pagina 23

Herstel: de meerwaarde van lotgenotencontact In het vorige nummer van Denkraam werd een reeks artikelen over herstel van psychisch lijden aangekondigd door de Werkgroep Herstel Basisberaad Rijnmond. Deze keer willen wij het hebben over het herstellend vermogen dat van contact met lotgenoten kan uitgaan.

gebrekkig. Toch willen we enkele voorbeelden noemen zonder in het minst te pretenderen dat dit een complete lijst is. Waar kun je nou zoal lotgenoten ontmoeten?

Q

Dagactiviteitencentra. Kijk voor het dichtsbijzijnde DAC in uw buurt op de website van Basisberaad Rijnmond

Lotgenoten, mensen die net als u in aan-

wat je over jezelf kwijt wilt en de ander

(www.basisberaad.nl/da-

raking zijn of zijn geweest met de

jouw oplossingen niet oplegt.

gids/dag/index.html) of

Geestelijke Gezondheidszorg, Maatschappelijke opvang of Verslavingszorg,

bel 010-4665962. Wat kan lotgenotencontact zoal inhouden?

kunnen een grote rol spelen in het proces van herstel van psychisch lijden. Het

Q

Q

Zoek of vind lotgenoten in de regio op

Leren je eigen verhaal goed voor het

het forum van het Basisberaad Rijn-

belangrijkste hierbij is misschien wel dat

voetlicht te brengen en je eigen

mond (www.basisberaad.nl).

je COMPLEET jezelf kunt zijn bij lotgeno-

acceptatieproces te beschrijven

ten. Velen van ons weten maar al te

Q

Bewustwording van je eigen herstel

goed dat het in veel situaties niet ver-

Q

Helder krijgen wat herstelbevorde-

standig, niet effectief is om je al te

Q

Zoek of vind lotgenoten op het forum van GGzplaza (www.ggzplaza.nl).

rende momenten zijn

kwetsbaar op te stellen. Het deel van

Q

Doorbreken van je isolement

jezelf waarvan je vermoedt dat de ander

Q

Erkenning van wie je bent in al je

ontmoeting en onderlinge steun voor

facetten

en door cliënten van de geestelijke

Herkenning bij elkaar, troost dat je

gezondheidszorg, een veelbelovend

niet de enige bent

project in wording!

Elkaar moed inspreken; zo kan soms

(www.denkraam.info\butterfly).

er niet goed mee om weet te gaan, stop je dus weg. Natuurlijk kun je in de hulp-

Q

verlening die kant kwijt maar dan is er helaas geen sprake van gelijkwaardig-

Q

heid en voor je het weet, staan je kwetsbaarheden zo op de voorgrond dat je je

Q

Steunpunt Butterfly - een plek voor

een terugval al voorkomen worden Q

Uitwisseling van tips en trucs om je

Q

ADHD-café Rotterdam-Rijnmond voor

sterke kanten nog zou vergeten. In lotge-

stabiliteit te bevorderen en verder te

‘lot- en lolgenotencontact’. (Iedere

notencontact is die gelijkwaardigheid er

groeien

tweede woensdagavond van de

gelukkig wel. En naast je kwetsbaarhe-

En “last but not least”: de hoop die er

maand vanaf 19.30u. in Brasserie

den laat je ook je kracht zien om je eigen

van uitgaat als je iemand met soortge-

‘Chef’, Oudedijk 217b in Rotterdam-

oplossingen te vinden om jezelf te her-

lijke klachten spreekt die al verder is in

Kralingen. Meer weten of een weg-

stellen.

zijn of haar herstelproces.

wijzer nodig? Kijk op www.abc-coa-

Belangrijke kanttekening bij lotgenoten-

Zelfs als je niet zo’n grote prater bent,

contact is dat het heel zwaar kan zijn om

kun je je ook door lotgenotencontact

de problematiek van anderen aan te

beter voelen vanuit het principe van

horen of mee te maken dat iemand een

solidariteit. Het kan - zoals al aangestipt

(www.aa-nederland.nl, o.a. Bergweg

terugval krijgt. Je zult jezelf moeten

- terugval voorkomen, je meer grip geven

307/a 010-4673815).

leren om van het leed van een ander niet

op je problemen en je sociaal en maat-

het jouwe te maken. Goed je grenzen

schappelijk functioneren verbeteren. De

bewaken dus en in je achterhoofd hou-

vraag naar lotgenotencontact overtreft

Noord West (Dillenburgsingel 5

den dat je alleen maar iets voor een

helaas wel het aanbod. Deels komt dit

Vlaardingen, 010-4759595).

ander kunt (blijven) betekenen als je zelf

doordat de groepen niet altijd naar bui-

overeind blijft. Overigens kun je er soms

ten treden. Een andere oorzaak is onwil

ook enorm van opknappen om bij te dra-

en/of onkunde bij de professionele hulp-

ren tussen de 16 en 25 jaar samen

gen aan het herstel van een lotgenoot

verlening om mensen naar lotgenoten-

met andere jongeren grip op je dip

door een luisterend oor te bieden of je

groepen te verwijzen. De infrastructuur

leren te krijgen, in een gesloten chat-

eigen ervaring in te brengen. Zaak is

in lotgenotenland is met andere woor-

box onder begeleiding van een des-

echter wel dat je er goed over nadenkt

den net als die in de hulpverlening

kundige (www.gripopjedip.nl).

ching.nl of mail naar [email protected]). Q

Q

Q

AA - Anonieme Alcoholist

Alzheimercafé - Riagg Rijnmond

Via een online cursus kunnen jonge-

[23]

krant20.qxd

13-4-2006

10:48

Pagina 24

Mijn ervaring met lotgenotencontact door Susan M.L. Leijnse

Q

Gek van je werk?! - een werkstresstraining (www.ggzgroepeuropoort.nl /index.php?id=379 / 010-4933555).

Het toeval of het lot bepaalde dat ik een cursus ging doen op basis waarvan je je eigen ervaring kunt gaan inzetten om anderen te helpen. Geen moment had ik erbij stil gestaan dat ik me onder louter lotgenoten zou begeven - de cursus werd gegeven door ervaringsdeskundi-

Q

Chatbox voor mensen met een fobie of burnout (www.fobiechat.nl).

gen. Nou waren mij de ogen al enigszins geopend door DGT (Dialectische Gedragstherapie*) en was ik zonder het zo te noemen al een aardig stukje met mijn herstel op weg. Tot mijn stomme verbazing raakte mijn herstel door de cursus echter in een stroomversnelling! Ik

Q

Landelijke Stichting Borderline

kwam er gaandeweg achter dat schaamte- en schuldgevoelens rondom mijn psychische

(www.stichtingborderline.nl / 030-

kwetsbaarheid mij er altijd toe hebben gebracht om zo min mogelijk van mijn minder stoere

2767072 ma. en do. 10.30-14.30 uur).

kanten te laten zien. Het was dan ook behoorlijk pittig voor me om met name in het eerste blok van de cursus over mijn psychische lijdensweg te ‘moeten’ vertellen. Als je dan echter merkt dat mensen vol interesse en met begrip reageren, wordt het gaandeweg gemakkelijker.

Q

(www.zelfbeschadiging.nl / 030 - 2311473).

Ik ging me anders opstellen in mijn privéleven. Waar ik voorheen niet zo goed een middenweg wist te vinden tussen ‘alles’ of ‘niets’ vertellen over hoe het nou werkelijk met me was, ging ik voorzichtig experimenteren om opener te worden. Zo maakte ik bij mijn oppas mijn terugkerende depressiviteit bespreekbaar. Ik zei tegen haar dat ze het vast al lang had gemerkt maar dat ik er nu maar voor uit wilde komen dat ik last kan hebben van stemmingswisselingen. Zonder dat we er verder over hebben uitgeweid, voelde ik me al heel erg opgelucht dat het hoge woord eruit was. Voortaan wist ze gewoon dat een keurig opgeruimd huis staat voor een Susan waarmee het prima gaat en rondslingerend speelgoed enz. voor een Susan die zich maar net staande weet te houden maar er niet aan toe wil geven. De laatste cursusbijeenkomst zou met een borrel afgesloten worden en daar verheugde ik me al weken op. Edoch, ik had het die dag zo moeilijk dat ik de oppas afbelde maar... dan wel zonder smoes. Haar reactie was: “Wat kunnen wij daaraan doen want jij krijgt hartstikke spijt als je die laatste keer mist.” Ja inderdaad, daar had ze gelijk in. Wat belemmerde mij nou om naar de cursus te gaan, wilde ze weten. Nou, dat mijn huis niet beantwoordde aan mijn standaarden en dat ik inmiddels geen tijd meer had om voor eten te zorgen voor de kinderen en haar. Ach, die rommel interesseerde haar niks en ze zou op weg naar mij toe wel magnetronmaaltijden halen. En zo waren de beren opeens van mijn weg, genoot ik met volle teugen van de laatste cursussessie en de borrel en is die goede stemming sindsdien eigenlijk nog aangebleven ook! * DGT = door M. Linehan ontwikkelde cognitieve gedragsbehandeling voor mensen die moeite hebben met het reguleren van hun emoties

Landelijke Stichting Zelfbeschadiging

Q

Landelijke Stichting Rouwbegeleiding

h (www.verliesverwerken.nl / 030-

2761500 ma. t/m vr. 9.00-12.00 uur).

krant20.qxd

13-4-2006

10:48

Pagina 25

Zonnige zijden en schaduwkanten van lotgenotencontact Bert Spaans - initiatiefnemer Steunpunt Butterfly, opgetekend en bewerkt door Susan M.L. Leijnse Voor mij is lotgenotencontact heel belangrijk omdat het je herstel bevordert, vooral door erkenning. En door die erkenning voel je, je ook niet zo alleen staan. Mijn ervaring is dat veel lotgenoten in een sociaal isolement verkeren. Contact met lotgenoten werkt drempelverlagend want samen durf je meer dan alleen, al gaat het maar bijvoorbeeld om naar de bioscoop gaan. Lotgenotencontact is ook leerzaam omdat je trucs opdoet om het leven beter aan te kunnen. Het bevordert je zelfredzaamheid; je wordt minder afhankelijk van instanties. Je breidt je netwerk uit. Voor mij was de cursus “Werken met eigen ervaring” (Basisberaad Rijnmond) de eerste echte stap naar lotgenotencontact. Voor ik de cursus ging doen, had ik al het idee om het zogenaamde Steunpunt Butterfly op te gaan zetten, een project voor en door lotgenoten met een psychiatrische achtergrond. De cursus hielp mij om het aan te durven ook daadwerkelijk gestalte te gaan geven aan Butterfly en zo ging het balletje rollen! Het belangrijkste doel van Butterfly

h

is om psychisch kwetsbare mensen te verlossen uit hun sociale isolement, om hun eenzaamheid te doorbreken, om hen begrip en erkenning te bieden. De cursus reikte mij wat technie-

Herkent u zichzelf in dit artikel of heeft

ken aan om mensen met andere problematiek beter te kunnen begeleiden. Je krijgt ook meer

u vragen? Dan stellen wij het enorm op

begrip voor ze. Een cursusgenoot van mij had die ervaring ook. Ze was eigenlijk op zoek naar

prijs om van u een reactie / eigen erva-

mensen met dezelfde psychiatrische achtergrond maar kwam erachter dat het toch interes-

ring te mogen ontvangen. Ook worden

sant en leuk is om mensen van diverse pluimage te ontmoeten. Je ontdekt gewoon dat er ondanks de verschillen veel overeenkomsten zijn. Een andere cursusgenoot zei dat hij zich voor het eerst een compleet mens voelde omdat hij zijn (verslavings-)achtergrond niet onder stoelen of banken hoefde te steken. Overigens wil Butterfly uitdrukkelijk geen treur- en zeurgroep zijn maar een plek waar je jezelf kunt zijn en waar je actief met je kwaliteiten aan de slag kunt. Dat geldt trouwens net zo goed voor mijzelf.

we graag op de hoogte gesteld van interessante websites over herstel, lotgenotengroepen enz. U kunt gebruik maken van het telefonisch spreekuur van Foekje Bok elke dinsdag tussen 12.00 en 14.00 uur. Als u meldt dat u reageert op ons

Voor ik met Butterfly aan de slag ging, ben ik vertegenwoordiger geweest van de cliëntenraad

artikel in Denkraam, belt zij u terug in

BAVO-RNO. Vanuit die hoedanigheid vind ik dat je niet echt kunt spreken van lotgenotencon-

verband met de kosten. Bel 06 48319736

tact want je hebt veelal te maken met mensen in crisis en aldus is er geen sprake van een

of mail naar werkgroep.herstel@denk-

gelijkwaardig contact. Bij veel cliënten zag je dat er sprake was van een sociaal isolement, van

raam.info. Ons postadres is tenslotte:

eenzaamheid. Zelf heb ik altijd wel vrienden gehad maar geen lotgenoten. Ik vond het een ver-

Denkraam t.a.v. Werkgroep Herstel, Post-

ademing om tijdens de cursus te merken dat ik niet de enige ben en om helemaal mezelf te

bus 21078 3001 AB Rotterdam.

kunnen laten zien: je hoeft je psychiatrische verleden niet te verbergen. Onder lotgenoten is het ook niet zo’n probleem als je afzegt vanwege terugval, dan wel niet eens de kracht hebt

In het volgende nummer van Denkraam

om af te zeggen. Je begrijpt elkaar! Ik voel me dan ook prettig in mijn samenwerking met het

kunt u van ons een bijdrage verwachten

Basisberaad Rijnmond waar ook voornamelijk ervaringsdeskundigen werken. Het Butterfly-

waarin wij (aanhakend bij het thema

project past goed onder hun paraplu want ze werken met (ex-)cliënten en hun betrokkenen

van de Week van de Psychiatrie maart

aan vernieuwing van de GGZ, maatschappelijke opvang en verslavingszorg en verbetering van

2006) ingaan op het isolement dat vaak

participatie van cliënten in zorg, opvang en samenleving. Tot slot wil ik benadrukken dat lotgenotencontact ook schaduwkanten heeft. Lotgenoten kunnen flinke problematiek hebben, je kan het mee naar huis nemen. Bij stabiele mensen mis je weliswaar de erkenning maar bij lotgenoten moet je echt oppassen dat je je niet mee laat zui-

gepaard gaat met de eerste fase van herstel. Dit is de fase van volkomen beheerst worden door de stoornis c.q. verslaving.

gen in andermans ellende. Je moet elkaar niet naar beneden trekken! Verder is het belangrijk om elkaar niet te claimen, om zeker bij gezelligheidsafspraken een slag om de arm te kunnen houden. Lotgenoten zijn nou eenmaal minder betrouwbaar in afspraken en daar moet je reke-

Werkgroep Herstel Basisberaad Rijnmond

ning mee houden. Het kan bijvoorbeeld handig zijn als een afspraak ver vooruit gemaakt is om

Ondersteuner: Foekje Bok

vlak van tevoren nog even te checken of de afspraak nog door kan gaan. Je moet elkaar een beetje vrij laten. Als het even kan, moet je afzeggen en gewoon uitleggen dat het je op dat

Auteur: Susan M.L. Leijnse

moment te veel is. Lukt het je niet om af te zeggen, bel dan in elk geval nog even achteraf. Op die manier kun je vaak voorkomen dat je met moeite opgebouwde contacten zomaar weer verliest.

[25]

krant20.qxd

13-4-2006

10:48

Pagina 26

Mr. Helen’s visie over Cultuurverschillen… [ Mr Helen’s Recht Hoekje ] ik vrees dat we nu dat getal van twee wel mogen vermenigvuldigen gelijk Onze Lieve Heer in de bijbel die broden

Gods wil acht ik eveneens behorend tot het fundalisme…) 2. verschil in humor: er zijn serieus

en vissen (5 en 2 meen ik nog van mijn

onderzoeken gedaan (door psycholo-

tijd bij de nonnen te herinneren…) wist te

gen) waaruit blijkt dat humor welis-

vermenigvuldigen. In de sociologie

waar universeel is, maar de aard van

(wetenschap die groepen en daarbij

de beleving van humor verschilt

horende processen bestudeerd) en sociale

3. verdeeldheid in de mening over het

Een behoorlijk deel van de wereld is in

psychologie is dit fenomeen ook bekend:

begrip ‘vrijheid van meningsuiting’

rep en roer: de Deense spotprenten

mensen die tot een groep behoren con-

waarin Arabisch uitziende figuren in

formeren (=doen overeenstemmen) hun

De mening van ‘onze’ Jan Peter (CDA) is

verband met het terrorisme worden

mening aan die van een groep, ook al

dat het richting afbakening moet, zijn

gebracht. Onmiddellijk schijnt men daar-

denken ze wellicht nog dat er iets niet

politieke (VVD) collega Ayaan Hirschi

in de profeet Mohammed (m.i. in reli-

klopt, ze zijn geneigd te switchen naar

Ali verschilt van mening in haar toe-

gieus opzicht vergelijkbaar met de figuur

de groepsmening.

spraak in Berlijn (9 februari 2006) waar-

Jezus van Nazareth) daarin te moeten

Wat me brengt op het feit dat een lezeres

in zij Jan Peter gebrek aan moed verwijt.

herkennen.

van de column mij aansprak op het feit

Meer een cultureel dan politiek verschil

Eerlijk gezegd: ik zag het er niet in, waar-

dat ze meent dat ik een autoriteitspro-

meen ik op te mogen merken.

schijnlijk mede door het feit dat er geen

bleem zou hebben… als reactie hierop

Van oudsher staat Nederland al bekend

portretten van Mohammed (noch van

benadruk ik dat ieder individu op

om het tamelijk (éénzijdige?) compro-

Jezus overigens…) bestaan: immers in

zijn/haar eigen kompas dient te varen,

misbeleid (lees: schipperend).

beide religies was het afbeelden van per-

omdat het anders steeds uitdraaitop

sonen niet toegestaan.

afwentelen van aansprakelijkheid en ver-

Zoals Joop den Uyl zaliger placht te zeg-

Hebben we hier dan niet te maken met

antwoordelijkheid op een nader als het

gen: ‘enerzijds… anderzijds…’ en wat nu

het fenomeen dat onze waarnemingen

misgaat. U weet wellicht wel: ‘befehl ist

precies het beleid was moest dan nog

en zintuigen zich makkelijk laten bedrie-

befehl’ heet het dan achteraf en dáár ben

blijken. Ach, ik meen dat Eduard Douwes

gen door onze gedachten? Anders gefor-

ik fel op tegen.

Dekker (het ‘enfant terrible’ Multatuli

muleerd: stel ik voel hartkloppingen

ten tijde van koning Willem III) al zoiets

(omdat ik de trap op gerend ben) en ik

De onderzoeken van de psycholoog Asch

opmerkte in ‘Max Havelaar’, immers de

koppel daaraan vast dat ik denk een

zijn de bekendste, onder de groepsdruk

Nederlanders waren de Batavus Droog-

hartaanval te krijgen. Cocktail voor een

blijkt dat maar liefst 75 % geneigd is met

stoppels. Ayaan Hirschi Ali (is dit voor

spurt naar de gezondheidszorg, waar een

de groepsmening mee te gaan, ook al is

–en achternaam? Ik weet dat nog steeds

therapeut aan de hand van cognitieve

dat oordeel pertinent onjuist. Degene die

niet) komt uit de Afrikaanse cultuur. Het

therapie (bijvoorbeeld Rationele Emota-

niet meeloopt? Ach, de stakker loopt het

is gevaarlijk om de handelwijze van 1

tieve Therapie, ook wel: RET genoemd) mij

risico van uitsluiting of zelfs uit de groep

persoon te verheffen tot een algemene

duidelijk maakt dat ik lijd aan een denk-

gestoten te worden (In vroegere tijden

uitspraak over een cultuur, maar ik acht

stoornis, te weten een verkeerde inter-

heette dat ‘in de ban gedaan’, zoals Maar-

het niet uitgesloten dat in Afrika stuk-

pretatie van een waarneming. Aldus wij-

ten Luther door de Paus het recht werd

ken directer gecommuniceerd wordt dan

zer kan ik daarna blij weer huiswaarts

ontzegd nog in de RK-kerk iets te beteke-

in de Nederlandse.

keren.

nen…)

Voor degenen die dit onderwerp interes-

Terugkomende op de discussie van de

Wat m.i. toe te juichen valt: in therapie-

seert: lees eens de boeken van René Diek-

spotprenten: ik heb nog nimmer zo’n

land propageren we duidelijke, heldere,

stra of Jan Verhulst (“RET jezelf” vind ik

hoeveelheid van diverse cultuurclashes

directe, concrete communicatie. Helaas:

persoonlijk makkelijk behapbaar en in

in één keer meegemaakt:

is onze maatschappij daar ook aan toe?

begrijpelijk taalgebruik)

1. verschil in religieuze beleving (hoe-

(als ik dit schrijf doet het me denken aan

wel… zouden ze in onze ‘zwarte kou-

de uitzendingen van “Idols” waarin de

OK, makkelijk zat. Maar wat nu als meer-

sen’ gemeenten grapjes over Sint

presentatoren dat bij de kandidaten zich

deren zich op deze wijze vergalopperen?

Petrus en de engel Gabriel wel

afvragen .Een schitterend muziekspekta-

In de psychiatrie bestaat de term ‘folie à

waarderen? Het niet laten inenten

kel ‘als voer voor psychologen’ om met

deux’ ( = ‘gekte die 2 mensen delen), maar

van kinderen onder verwijzing naar

WF Hermans te spreken)

[26]

krant20.qxd

13-4-2006

10:49

Pagina 27

Terug naar de vrijheid van meningsuiting: -

als psychosociaal counsellor juich ik die toe zijnde een uiting van het eigen ‘ik’ van een persoon die zich ontworstelt aan de door anderen opgelegde beperkingen

-

als jurist meen ik dat elke vrijheid zijn beperking kent zodra een ander grondrecht in het geding komt c.q. waarin een ander schade lijdt.

-

vanuit politiek oogpunt (ik acht mijzelf een anarchist in de originele betekenis van het woord: ik meen dat een overheid zéér terughoudend aan regelgeving zou moeten doen) denk ik dat onze grondwet voldoende leidraad is.

Heeft de lezer het inmiddels door? Uit deze discussie komen we niet met

De Ontmoeting

een absoluut gelijk, want immers het is een kwestie vanuit welk perspectief je naar de zaak kijkt en bovendien: met welke emoties dat gepaard gaat. Elke discussie waarin men niet met respect naar de ander luistert, is een verloren kans op een vreedzaam samenleven (‘coëxistentie’ in de Koude Oorlogsjaren…). Wellicht zou een spoedcursus RET voor alle betogers die hun mening kracht bijzetten door materiele schade te veroorzaken aan andermans eigendommen

“De Ontmoeting biedt, op basis van christelijke naastenliefde, professionele hulp aan dak- en thuislozen, uitgaande van de behoeften en mogelijkheden van de cliënt”, zo vermeldt de website. Over het dienstencentrum van de Ontmoeting, gevestigd aan de ‘s Gravendijkwal in Rotterdam, horen we enthousiaste verhalen van mensen die van De Ontmoeting gebruik hebben gemaakt. Hoog tijd voor Denkraam om er eens een kijkje te gaan nemen.

een aardige zet zijn. Dat zou ook onze geestelijke gezondheid weer werk verHet interview

ben van het openstellen van onze gren-

In het kantoor, drie deuren verder-

zen voor werkwilligen over de nationale

op, worden we ontvangen door

grenzen. Hoe het U ook vergaat: gaat in

Maarten Tanis, hoofd van het dien-

vrede, een uitspraak die ik zowel in de

stencentrum. “In 1988 is de Ont-

Bijbel als in de Koran tegenkwam, toch

moeting officieel gestart, op initia-

aardig als de verschillen lijken te

tief van twee dominees”, aldus

berusten op overeenkomsten.

Maarten. Er was veel ellende in de

Als we ons dat realiseren dan komt het

stad, en vanuit de reformatorische

misschien nog wel goed.

kerk wilden de dominees wat aan deze ellende doen. Er zijn veel gesprekken gevoerd door het hele

Wilt u reageren? Mr. [email protected]

land, wat heeft geleid tot de oprich-

ting van ‘De Ontmoeting’ in 1988.

[interview]

schaffen, hoewel die niets te vrezen heb-

Destijds bestond De Ontmoeting uit twee werknemers en een aantal vrijwilligers. Beleidsplannen waren er niet. Het werk bestond voornamelijk uit straatwerk, het opzoeken van mensen. Het heeft ongeveer twee jaar geduurd om iets op te bouwen. In 1990 wilde De Ontmoeting een pand betrekken aan de Oude Dijk in Kralingen (Rotterdam), maar stuitte op veel protest uit de buurt. Dit protest ging zo ver dat het pand in de fik is gezet. [27]

krant20.qxd

13-4-2006

10:49

Pagina 28

Na goed zoeken en overleg met de deel-

ingediend tot subsidie. Deze is met

ding. Er worden 40 kamers verhuurd,

gemeente is het pand op de ‘s Graven-

slechts één tegenstem aangenomen, het-

mensen krijgen begeleiding. Er staan

dijkwal betrokken.Protest van de buurt-

geen een doorbraak betekende voor de

nog vijftig mensen op de wachtlijst.

bewoners hier kwam er toen er plannen

erkenning van De Ontmoeting.

Daarom wil De Ontmoeting dit jaar flink

kwamen voor een gebruikersbus. Door

Dit betekende onder andere de lancering

uitbreiden met 25 kamers. Het blijft ech-

deze ervaring, en omdat de Ontmoeting

van het eerste digitale trapveld voor dak-

ter lastig om geschikte ruimtes te vin-

wil werken vanuit de anonimiteit, wor-

lozen. Het was de tijd van ‘e-zones’

den. Ook wil De Ontmoeting beginnen

den buurtbewoners nu pas zo laat moge-

(internetcafé’s) in de stad, en uit een

met een kleinschalige 24-uurs voorzie-

lijk geïnformeerd. Er wordt echter wel

enquête onder de doelgroep bleek dat

ning voor thuislozen. “Er zit een wereld

volledige openheid gegeven als er om

mensen wat wilden met internet. De

van verschil tussen dak- en thuislozen”,

gevraagd wordt.

Ontmoeting heeft de stoute schoenen

zegt Maarten, “Dakloosheid kan snel

De Ontmoeting heeft haar wortels in de

aangetrokken en een aanvraag inge-

opgelost worden, als er maar genoeg

reformatorische kerk. Een derde van het

diend. De eerste e-zone voor daklozen

ruimtes zijn. Mensen die thuisloos zijn

budget bestaat uit donaties van de

was een feit, kranten kopten in met

hebben te maken met een sociaal isole-

achterban. Ook voor het pand is destijds

‘Thuislozen met Homepage’. “Het blijkt

ment, verstoting, er is geen netwerk.

door de achterban een flinke enveloppe

maar weer dat mensen daklozen voorna-

Soms krijg je met een anonieme begrafe-

gegeven. De achterban is vrij groot: de

melijk kennen als ‘zwervers’, niet als

nis: er komen twee hulpverleners,

nieuwsbrief wordt in een oplage van

websitebouwers” verzucht Maarten.

iemand van de sociale dienst, maar geen

25.000 stuks verspreid. Het project is

familie. Het is voorgekomen dat we het

vanuit idealisme gestart en wordt met

bericht kregen dat iemand dood op

een warm hart gedragen. “Toch krijg je

straat is gevonden. Voor iedereen een

in de dagelijkse praktijk te maken met

onbekende, maar het was een bezoeker

de harde realiteit”, aldus Maarten, “Ik

van De Ontmoeting. We zijn met het

zelf blijf echter aan de idealistische

hele team en een aantal bezoekers van

kant.”

het dienstencentrum naar de begrafenis geweest. Helaas was er helemaal niemand van de familie.”

Erkenning vanuit de (gemeente-)politiek is hard nodig, maar zeker niet altijd vanzelfsprekend geweest. De gemeente Rot-

“Je zou er bijna moedeloos van worden,”

terdam wilde oorspronkelijk niet doen

zegt Maarten. “Ik heb hier dertig collega-

aan erkenning van De Ontmoeting, er

’s, en er werken hier ook zo’n dertig vrij-

waren immers al organisaties voor

willigers. We hebben veel te doen. Al kan je iemand maar vijf minuten de tijd

opvang van dak- en thuislozen. Er waren zelfs rechtszaken nodig om erkenning

In de pionierstijd werd er veel op straat

geven, geef hem dan warmte. Dit doet

van de gemeente af te dwingen. “Waar-

gewerkt, mensen benaderd. Na deze tijd

veel bij iemand”. De bezieling van Maar-

om krijgen organisaties als het Leger des

heeft De Ontmoeting zich naar binnen

ten komt boven: “We werken hier vanuit

Heils en het Centrum voor Dienstverle-

gekeerd, met vragen als ‘hoe organiseren

christelijke achtergrond. Het is een ande-

ning wel geld, en De Ontmoeting niet? Er

we onszelf?’ Sinds zo’n jaar of vijf werkt

re drijfveer, maar het zelfde werk. Ik

zou toch sprake moeten zijn van gelijk-

weer ‘outreachend’ (naar buiten gericht).

vind mijn inspiratie in Jezus Christus.

waardigheid.”

Het dienstencentrum biedt opvang aan

Als herder van honderd schapen liet hij

De financiering is niet altijd even mak-

30 tot 40 bezoekers. Mensen kunnen er

99 schapen achter om het ene afge-

kelijk geweest. Toch is De Ontmoeting

eten, telefoneren, koffie en thee drinken,

dwaalde schaap te redden. Zo gaat het

mensen blijven aannemen, zelfs toen op

douchen én internetten. Er kan goed-

ook in mijn werk.”

een dag de directeur kwam vertellen dat

koop een kluisje worden gehuurd. Men-

In het werkveld kom je veel eenzaam-

het die maand lastig werd om de salaris-

sen krijgen bij binnenkomst een gesprek

heid tegen, veel sociale uitsluiting. Er is

sen te betalen. Dat was in de jaren 1998

met een maatschappelijk werker. Op

sprake van repressie in de stad. “Er is

– 2000, een moeilijke tijd voor de Ont-

vrijdagochtend kan er gebruik worden

geen hart in de politiek”, aldus Maarten.

moeting. Er is veel geïnvesteerd in net-

gemaakt van het spreekuur van de

“Londen is de stad van de repressie,

werken en contacten met de gemeente.

straatdokter. Er wordt gedaan aan socia-

Parijs de stad van de clochards. Toch

De Ontmoeting wilde uitbreiden met de

le activering. Bezoekers kunnen er teke-

worden Algerijnen en verslaafden daar

opvang van 8 naar 12 dagdelen, iets

nen, schilderen, houtbewerken etcetera.

uitgekotst. Beleidsmakers kiezen hier

waar de gemeente niet aan wilde. Dit

Maar ook kunnen mensen er internet-

voor de aanpak zoals in Londen. Je moet

heeft er toe geleid dat de SPG en de

ten, e-mailen en websites bouwen.

mensen niet wegjagen, je moet ze de

Christen Unie in 2000 een motie hebben

Tevens is er ambulante woonbegelei-

opvang in krijgen. Er moeten juist meer

[28]

krant20.qxd

13-4-2006

10:49

Pagina 29

gebruik in Denkraam. Toch begint een

[interview]

bedden en kamers komen voor daklozen.

groepje mensen onverstoord een spellet-

Er moet echter wel een harde aanpak

persoon weer te twijfelen: “of was het

je Rummicup speelt. “Wordt hier nou

van criminaliteit zijn”. “In Parijs is er

nou de Psy die ik gelezen heb?” We belo-

nooit gevloekt? En hoe wordt er dan mee

weinig beleid en weinig compassie voor

ven een aantal Denkraams toe te sturen

omgegaan?” vragen we aan Maarten.

de Algerijnen. Het clochard-bestaan lijkt

voor op de leestafel.

“Natuurlijk komt dat wel eens voor”, zegt

romantisch, maar niemand kiest er toch

Het gesprek gaat al snel over hoe de

Maarten, “en het doet me pijn als het

voor om in de struiken te slapen? Laatst

bezoeker hier terecht is gekomen. Een

gebeurt. Ook hier komt dan de onvoor-

vond een collega iemand slapend vlak-

leven met opnames in verschillende psy-

waardelijkheid naar voren. Enerzijds wil

bij de Brienenoordbrug. Midden in de

chiatrische instellingen en een versla-

je mensen de ruimte geven zichzelf te

regen. Hij had ook mijn vader of broer

vingsachtergrond. “Ik kom hier vrijwel

zijn. Anderzijds willen we mensen een

kunnen zijn”.

dagelijks”, aldus de bezoeker, “het is hier

veilige, beschermde plek bieden. Mensen

In het werk probeert Maarten contact te

veel gezelliger dan bij de grootschalige

worden aangesproken als ze vloeken. Ik

leggen met de mensen en het vertrou-

instellingen zoals het Leger des Heils,

probeer dan ook uit te leggen wat het

wen op te bouwen. “Vertrouwen is

alhoewel ik daar naar toe bemiddeld

vloeken voor mij betekent en wat het

belangrijk, zonder vertrouwen kan je

ben”. Dat het niet altijd koek en ei is

met me doet.”

niks doen. Ook binnen de hulpverlening

binnen De Ontmoeting, blijkt als het

Nu is er een ontspannen sfeer in het

is vertrouwen belangrijk. Dit vertrouwen

meegenomen fototoestel in bewaking

gebouw. Een beschermde, veilige plek

moet je echter opbouwen. Daklozen zijn

wordt gegeven. “Goed op je spullen let-

waar mensen zichzelf kunnen zijn is het

vaak wantrouwig, gedesillusioneerd. Er

zeker. Helaas is dit niet altijd het geval.

moet acceptatie zijn voordat je wat kan

De harde wereld komt soms wel eens

doen. Hierdoor kom je uit op

binnen. “Zo is er iemand een keer met

‘onvoorwaardelijkheid’. Het betekent

een mes bewerkt, vlak bij de hartstreek”,

géven, ook als dit ten koste gaat van je

zegt Maarten, “Dan wordt de persoon

zelf. Hier is echter goddelijke kracht voor

uiteraard direct geschorst.” Het is geluk-

nodig. Je kan je afvragen of onvoor-

kig maar een incident, maar je moet er

waardelijkheid wel bestaat, het vergt

wel mee om kunnen gaan. “Op basis van

namelijk ook niet oordelen. Je moet los

vertrouwen in de mens, én op basis van

kunnen werken van je eigen negatieve

onvoorwaardelijkheid, laten we de per-

ervaringen, zoals afwijzing. Angst is een

soon weer toe. We willen niemand in de

grote tegenstander. Ook hier kom je dan

kou laten staan”.

weer op die onvoorwaardelijkheid. Men-

“Het is wel eens lastig, maar als je kijkt

sen zijn angstig voor daklozen. Dit geldt

naar de schrijnende situaties die we

ook voor andere groepen, zoals verslaaf-

meemaken, dan realiseren we des te

den en allochtonen. Zelf ben ik

ten, hoor. Van alles wordt er gejat, zelfs

meer dat het broodnodig is wat we doen.

beschermd opgevoed, maar toch hang ik

mijn laatste beetje tandpasta en mijn

Dan denk je wel eens na over de maat-

naar het onbekende. Het is een drive.

ondergoed is gejat. Het is asociaal dat

schappij. We gaan dan niet bij de pakken

Hou interactie met anderen, blijf pra-

mensen van elkaar jatten, als dakloze

neer zitten. Nee, het motiveert ons weer

ten.....”

heb je al niks.”

om dat stapje extra te zetten en een

Er wordt in deze ruimte niet gerookt, dat

stukje thuis terug te geven aan de men-

Rondleiding in het dienstencentrum

mag op de tweede etage bij de daarvoor

sen die aan de rand van de samenleving

We gaan weer drie deuren terug, naar ‘s

bestemde rook-kappen. Iets wat en

verkeren”. Al met al is het een mooie

Gravendijkwal 95. Wat al snel opvalt in

masse gedaan wordt, nadat de koffie is

ruimte, te midden tussen het drukke

het Dienstencentrum is de kleinschalig-

opgedronken. “Roken brengt toch de

stadsverkeer en de uiterst gevarieerde

heid, en hoe netjes en opgeruimd het er

nodige problemen met zich mee”, aldus

horeca-aangelegenheden die Rotterdam

is. Dit zie je niet vaak, zeker niet op tele-

Maarten, “Onlangs kreeg een collega het

rijk is. Het lijkt zo onopvallend, dat je er

visie. De koffieruimte en keuken is op de

advies van de dokter om onmiddellijk te

bijna voorbij loopt. “Hoe komen mensen

derde etage. Het is een gezellige, lichte

stoppen met roken, terwijl hij zijn leven

hier terecht?”, vragen we nog. “De

ruimte. We worden er hartelijk ontvan-

lang nog nooit gerookt heeft.” De rond-

meeste mensen die hier komen, worden

gen door de groep bezoekers die er die

leiding wordt voorgezet, nadat de ver-

meegenomen door andere mensen”,

dag aanwezig is. We drinken een bakkie

slaggevers onder de rookkappen van-

aldus Maarten, “mond op mond reclame

mee met de bezoekers en raken al snel

daan komen. Op de tweede etage is de

dus”.

aan de praat. Als we uitleggen dat we

creatieve ruimte.

van Denkraam zijn, ontstaat er al snel

Op de werkbanken wordt er getimmerd

Bas van Bellen en Erwin Tukker.

een discussie over het ingewikkelde taal-

en gekleid, terwijl een tafel verder een

Fotografie: Erwin Tukker

[29]

krant20.qxd

13-4-2006

10:49

Pagina 30

[henkie denkie]

krant20.qxd

13-4-2006

10:49

Pagina 31

[recept] De lente staat voor de deur en de goede

[gedicht]

voornemens die we hebben genomen zijn bijna al weer verdwenen. De sombere winterdagen hebben plaatsgemaakt voor lentefeesten, terwijl het lentezon-

Zijn stem verloren

netje de laatste goede voornemens voor

Breng water aan de kook en laat hierin

2006 laat verbleken. Voor de volhouders

de mie ongeveer 7 minuten wellen.

en de beginnende slanke lijn-ers hier

In een zeef afgieten en afspoelen met

weer een heerlijk receptje.

koud water. Laat de mie goed uitlekken. Wel de paddestoelen in wat heet water

betraande oogjes kijken je wanhopig aan mijn gevoel is me ontnomen diep in mijn hartje weet ik dat ik van je hou maar mijn gevoel is zijn stem verloren een waterval van tranen druppelt in de leegte van een grot van mijn gedachten zachtjes raken mijn zoute lippen de jouwe jou warme armen houden mijn kille lusteloze lichaam dicht tegen je aan je fluistert me toe ssst kook van jou Lidie

SALADE VAN TRANSPARANTE MIE

in ongeveer 20 minuten. Spoel ze daarna af en snijd ze in repen. Klop een ei los met een eetlepel water en bak hiervan in beetje olie een dunne omelet.

(voor vier personen)

De omelet niet bruin laten worden. Klop opnieuw een ei los met water en

Ingrediënten:

bak opnieuw een omelet.

100 gram transparante mie

Iets laten afkoelen en dan de omeletten

6 gedroogde Chinese paddestoelen ( shii

strak oprollen en daarna in dunne rin-

take )

gen snijden.

2 eieren

Maak de wortel schoon en snijd er heel

1 winterwortel

dunne slierten van.

¼ komkommer

De komkommer schillen, in de lengte

1 groene paprika

doormidden snijden, zaadlijsten verwij-

1 rode paprika

deren en daarna in dunne plakjes snij-

1 ui

den.

verse koriander blaadjes

De paprika’s schoonmaken en in dunne

2 eetl. geroosterde sesamzaadjes

reepjes snijden.

2 eetl. olie

De ui in de lengte doorsnijden en ook in dunne repen snijden.

Voor de dressing:

In een grote schaal de mie, paddestoe-

4 teentjes fijngehakte knoflook

len, wortel, komkommer, paprika’s, ui en

6 eetl. limoensap

flink wat korianderblaadjes door elkaar

2 eetl. rijstazijn

scheppen.

1 eetl. sesamolie

Maak de dressing door alle ingrediënten

3 theel. suiker

goed met elkaar te vermengen.

1 eetl. sojasaus

Schep dit goed door de mie en strooi er

2 eetl. dunne vissaus

als laatste de omeletrolletjes en de

1 eetl. hoisinsaus

sesamzaadjes overheen.

[31]

krant20.qxd

13-4-2006

10:49

Pagina 32

De Ontmoeting We schreven er al over deze Denkraam. Dit is één van de bezoekers. Hij is dakloos, en maakt gebruik van de diensten van De Ontmoeting, onder andere als postadres.