Denkraam
www.denkraam.info
Geestelijke Gezondheidszorg Maatschappelijke Opvang Verslavingszorg
gratis magazine voor en door cliënten in de regio Rijnmond
nummer 33 - juli 2008
[1]
[Denkraam]
Colofon
Inhoud juli 2008
Redactie: Irmlinda de Vries, Koos Bijlholt, Michiel van Gog, Natasja Schreuder, Loyce van den Berg, Benjamin, Ester de Bruin, Jan B. Burger, Jan W. Bijl, Tamara Vick, Gio van Beek, Peter Hersmus en Michael Siebel.
6
Eindredactie: Ernest Smit, Martin Luycx en Bas van Bellen.
8
Dilemma’s in de praktijk, door Jan W Bijl
Correspondenten: Barbara Veger, Marlieke de Jonge, Peter Hersmus, Tamara Vick, Ernest Smit, Jan W. Bijl, Thomas Koppelaar, José Bonouvrier, Irmlinda de Vries, Silvia Huurman en Yvonne Barning Fotografie: Michiel van Gog, Peter Hersmus, Renée de Haan, Yvonne Notting, Jan B Burger en Dick Zwiers (Foolcolor media). Voorkant: Door Peter Hersmus, ‘New York’ Achterkant: Door Renée de Haan, ‘Sammy’
10
Dichtersmiddag in Overschie Door Peter Hersmus
11
Vrijwilligerswerk bij Bavo Europoort Een interview met Jeanneke Ostendorf en Bert Mos, door Ernest Smit
Verzendklaar maken: Datawerk, Rotterdam.
Opening Pameijer project in Kocatepe moskee.
Distributie: Postdienst Vredehof, Rotterdam.
Een bijzonder project, door Peter Hersmus
Verspreidingsgebied: Regio Rijnmond, de Hoekse Waard, Voorne-Putten en de Zuid Hollandse Eilanden.
13
14
Redactieadres: (ook voor een gratis abonnement) Postbus 21078 - 3001 AB Rotterdam tel: 010-7502123 / 010-4665962 e-mail:
[email protected] website: www.denkraam.info
Deadline nummer 34: 21 juli 2008 Verschijning: vanaf augustus 2008
Projectondersteuning: Teus van Wijk, Basisberaad Rijnmond (hoofdredacteur) Tel: 010 – 7502123 / 010 – 4665962 Fax: 010 - 4660070 e-mail:
[email protected] ‘Denkraam‘ is een onafhankelijk magazine. Het is een product van de gezamenlijke cliëntenraden uit de GGz, Maatschappelijke Opvang en Verslavingszorg uit regio Rijnmond in samenwerking met Basisberaad Rijnmond. Aan de totstandkoming van deze uitgave is de uiterste zorg besteed. Voor informatie die desondanks onvolledig of onjuist is opgenomen aanvaardt de redactie geen aansprakelijkheid. Alle in deze uitgave opgenomen artikelen mogen niet worden overgenomen zonder toestemming van de opsteller. De redactie kan besluiten ingezonden bijdragen zonder opgave van reden niet te plaatsen, in te korten en/of taalkundig te bewerken. Publiceren onder pseudoniem mag, mits naam en adres bij de redactie bekend zijn.
Schizofrenie Twee artikelen rond schizofrenie, door Thomas Koppelaar en Tamara Vick
Oplage: 2700 exemplaren.
[2]
Acties voor een betere zorg in de zeventiger jaren - de beweging in Dennendal Interview met Marjo Boer (betrokkene), door Barbara Veger
Strip: Ferry van Wing
Vormgeving en druk: Drukkerij Argus, Rotterdam.
Pameijer politiestaat?
16
Sporten met enkele doelgroepen Sporten vanuit de stichting Pameijer, door Peter Hersmus
En verder 4 9 17 18 19 19
Handsfree (column) De doelgroepambassadeurs Praatje van Taatje Henkie Denkie (strip) Actueel vanuit GGzPlaza Recept
nummer 33
nummer 33
Van de redactie
Voor u ligt weer een nieuwe Denkraam. In een interview met Anjo Boer wordt terug
gekeken naar de actiebeweging die in de jaren ’70 en ’80 opkwam voor een menswaardiger bestaan in de psychiatrie. In Dennendal, een afdeling van de Willem Arnszt Stichting, waren al begin jaren ‘70 veranderingen aan de gang: er werd gewerkt aan een
menswaardig bestaan, waarbij er sprake was van weinig drang en drang, waar de pati-
ënten hun eigen rollen konden vervullen. Toen er gebouwen bij moesten komen, en toen de toenmalige directeur met plannen kwam voor een gemengde woonwijk waar men-
sen uit de psychiatrie, verstandelijk gehandicapten naast andere mensen zouden komen te wonen, leidde dit tot een conflict met het bestuur. Het gevolg was een bezetting van de afdeling door het personeel, dat –ondanks politiek draagvlak- werd beëindigd door ingrijpen van de ME.
In de loop der tijd is de psychiatrie menswaardiger geworden, zijn cli-
Openbare redactievergadering Denkraam
ëntenrechten beter geregeld, en wordt er al enige jaren gewerkt aan ‘vermaatschappelijking’: hierbij verschuift de zorg van ‘binnen de
instelling’ richting zorg aan huis en begeleiding in de samenleving.
Een nieuwe term is echter ‘inclusie’: in tegenstelling tot ‘uitsluiting’ en ‘verstoting’ wordt er gewerkt om diverse groepen ín de samenleving met en door elkaar te laten samenleven. Dat dit,ondanks de goede
bedoelingen , niet altijd goed gaat om het in de dagelijkse praktijk te
Datum:
vrijdag 25 juli 2008
realiseren, lezen we in een artikel van Jan Bijl. Een positieve vermel-
Tijd:
10.00 – 12.00 uur
ding hierbij is de opening van een project van de Pameijer in de Koca-
Locatie:
p/a Basisberaad Rijnmond
tepe moskee, waarbij mensen vanuit de doelgroep via een werkproject
Zomerhofstraat 80 -86 (2e etage)
samenwerken met mensen vanuit de Moslim gemeenschap. Uiteraard
Rotterdam
was Denkraam bij de feestelijke opening aanwezig.
Tel: 010 – 7502123
Ook is er in Denkraam aandacht voor andere zaken dan de zorg. Ten
e-mail:
[email protected]
eerste een interview met de coördinatoren van het vrijwilligerspunt van de Bavo Europoort. “Onze eigen ervaring is, dat vrijwilligerswerk
De redactie nodigt de lezers van Denkraam van
een stabiliserende factor is in het herstelproces. Met elkaar iets doen,
harte uit om deze vergadering bij te wonen.
en dan vooral dingen doen die je leuk vindt,” zo luidt de conclusie. Ook is er aandacht voor sport: Peter Hersmus vertelt over zijn ervaringen
Thema van de bijeenkomst is het magazine Denk-
als sporttrainer voor specifieke doelgroepen. “Het zou mooi zijn als
raam zelf: wat vindt ú van Denkraam?
door sporttraining mensen proberen hun horizon te verbreden en
Kom langs op vrijdag 25 juli!
meer zelfrespect te krijgen.” En tenslotte is er nog aandacht voor kunst vanuit de doelgroep in brede zin. Wellicht kent u projecten als ‘Formaat’ (toneelclub) en ‘Via Kunst’. En zo zijn er nog veel meer projecten te noemen in de regio Rijnmond. Een delegatie van de redactie ging echter naar een ‘gewone’ dichtersmiddag in Schiebroek. Het resultaat was een gezellige middag, waarbij iedereen kon participeren door zelf gedichten voor te dragen. Dat hebben we dus ook gedaan! En we hopen dat er zo meer van dit soort middagen komen. Tot slot willen we met trots melden dat er vanuit Denkraam een nieuwe gedichtenbundel is uitgegeven: ‘Het Lied van de Wachters van Moeder Aarde’ van de hand van onze eigen redactielid, beeldend kunstenares én dichteres Irmlinda de Vries. Zo trots als we op haar zijn, gaan we uiteraard nog vieren met een feestelijke uitreiking. We houden u uiteraard op de hoogte! Veel leesplezier
[3]
zin en onzin De voorbereiding van de vorige uitgave van
“Nee, wel een natte stick.” We willen niet
verbonden naar de balie, is zijn vraag: “kun
Denkraam, de slotfase voordat alles naar de
weten wat er in de enveloppe zit.
je me doorverbinden met Marja?” Speciaal voor Peter: het nummer van het Basisbe-
drukker wordt verstuurd. Alle artikelen worden op volgorde gezet, alle woorden
Verbouwing bij het Basisberaad, altijd goed
raad is 010-4665962. Gelukkig is Peter
geteld, foto’s uitgezocht. De heren Van Wijk
voor leuke taferelen. Een hard werkende
beter in marathons lopen. En Erwin? Die
en Van Bellen waren zeer blij dat ze deze
Rob is op zoek naar zijn meetlint. Hij zoekt
belt naar Denkraam voor het nummer van
puzzel hadden opgelost en ze exact op 36
het hele pand af, vraagt aan iedereen of ze
Clip. Weer om die blonde dame met bril te
pagina’s uitkwamen. Totdat Bas tot een
zijn meetlint hebben gezien. Zeker tien
spreken?
schrikbarende conclusie kwam: de rubriek
minuten duurt de zoektocht. En waar
Zin en Onzin was vergeten. Konden ze
wordt uiteindelijk het meetlint gevonden?
Flauwe grappen en versprekingen deel 4
weer opnieuw beginnen. José betreurde
Juist ja, in de gereedschapskist. “En daar
(José en Bas):
het dat de heren tot de ontdekking waren
had ik al vijf keer gekeken,” zo verklaarde
“Kun jij mijn pauze overnemen?”
gekomen.
Rob, “maar nu had ik het onderin gestopt
“Natuurlijk, dan heb ik er twee.”
in plaats van boven.” Prijsvraag: op het kantoor van Denkraam
Het enthousiasme om te vergaderen? Vrijdagochtend 10 uur komt Irmlinda als eer-
Flauwe grappen en versprekingen deel 3:
gaan Kwik, Kwak en Teus water halen.
ste binnen. “De enige die gemeld heeft te
(Loyce) “Minnesota soep?” Goed zo,
Kwik en Kwak zijn broers, wie dat zijn
laat te komen, is op tijd.” En op de vergade-
Minestrone soep! En speciaal voor Karen:
heeft u in de vorige ‘Zin en Onzin’ kunnen
ring van 16 mei gebeurde dit dus voor de
de soep was lekker!
lezen. Onder de goede inzendingen wordt een gratis glaasje water verloot. Kwik en
tweede keer. Nu samen met onze nieuwe redactielid Hans, die eerder had aangekon-
Uit de e-mail: “Dames en heren,Op twee
Kwak zijn later omgedoopt tot Kwikzilver
digd er de gehele week niet te zijn.
mei is het kantoor gesloten. Als je op kan-
en Kwakzalver.
toor wilt werken en je hebt geen sleutel, Flauwe grappen en versprekingen deel 1:
meldt dat dan aan mij. Groet, Jaap” Zater-
“Ik ben nog nooit in de Zin en Onzin ver-
(José) geen boekpresentatie maar een
dag 3 mei, onze collega Karen: “Tsja, stond
meld, hoe kan dat?!” zo vraagt Irmlinda
broekpresentatie.
ik gisteren voor een gesloten deur. Ik dacht
verontwaardigd tijdens een redactieverga-
nog, met al die vrije dagen, laat ik dan op
dering, “ik kraam toch genoeg onzin uit?”
En hoe duidelijk is Teus met het maken van
vrijdag gaan werken.” Jammer Karen! (lek-
Oké Irmlinda, bij deze! En Irmlinda: ik zou
afspraken? “Dinsdag ben ik misschien wel,
kere soep overigens, die Minestrone soep).
Denkraam nr. 27 nog maar eens goed lezen!
maar misschien ook niet. Maar ehhh, dan ben ik er dus niet, of wel?” En om het wat
Hoogbouw in Velsen Noord, de redactie op
duidelijker te maken: “als ik serieus ben,
werkbezoek om de pijpen van Natasja te
Flauwe grappen en versprekingen deel 5
maak ik geintjes”.
bezichtigen.
(Teus en Bas):
“Kijk, daar in die flat woon ik, op de boven-
“Ik ben mijn vrouw kwijt.”
Ook Bas en Michiel proberen een afspraak
ste etage!”
“Moet je niet aan mij vragen, ik weet ook
te maken. “Wanneer komt jou het beste
“Met drie etages lijkt het eerder een por-
niet waar jij je spullen laat.”
uit?” vraagt Michiel. “Doe maar woensdag,
tiekwoning.”
dan ben ik er de hele dag” luidt het ant-
“Aan de andere kant van Velsen Noord is
“Ik stopte de CD er in en toen verscheen er
woord van Bas. “Oké, dan kom ik donder-
nog een hogere flat, wel de hoogste hier.”
een tekentje dat de computer het niet her-
dagochtend.”
“Zeker vier etages.”
kende. Ik herkende dat tekentje, want dat
“Ja…maar dan wel met een lift.”
tekentje dat de computer iets niet herkent
Onze lieftallige secretaresse José blijkt zeer
En nu we het toch over hoogbouw in Vel-
is heel herkenbaar.” Goed zo, Marja!
collegiaal te zijn. Zo belt ze maandagoch-
sen Noord hebben: “Ik was zo blij met mijn
tend rond kwart voor twaalf bezorgd op
hoogslaper, totdat ik last van een hernia
Flauwe grappen en versprekingen deel 6
naar Teus waar hij blijft. “Ik ben al ander-
kreeg.”
(Martin): Kipburger, is dat niet de broer van Jan Burger? Volgens de redactie moet Jan
half uur binnen,” was zijn antwoord. Goed opgelet, José!
De bereikbaarheid van Denkraam en het Basisberaad: nu iedereen zijn telefoon
Flauwe grappen en versprekingen deel 2:
gewoon bij zich heeft, niet kwijt raakt of
(Martin) “ik heb mijn achterstand inge-
verwisselt, zijn het wel de bellers die voor
werkt.”
verwarring zorgen. Ons aller Peter belt naar het rechtstreekse nummer van Bas, met de
Voordat de post verzonden kan worden,
vraag of hij kan worden doorverbonden
moet wel eerst de enveloppe dicht. “Heb je
naar de balie, waar normaal gesproken alle
een natte tong?” vraagt Renée aan José.
telefoontjes binnen komen. Eenmaal door-
[4]
Burger wel een grote familie hebben.
Pameijer politiestaat?
en bezoekers van het dagactiviteitencentrum Het Nieuwe Spoor waren geprovoceerd, geïntimideerd, aangevallen waar-
Toneel voor een ontwikkeling tot een inclusieve maatschappij
bij zelfs een mes werd getrokken en een vechtpartij ontstond, en tenslotte het gebouw uitgezet. Een van de drie, een vaste bezoekster die de andere twee als introducés had meegenomen, werd zelfs
‘Piet Pameijer’ is geen kleine jongen. Hij heeft 4500 klanten. Er rijden trams met zijn naam en logo door de stad die je naar één van zijn 150 locaties kunnen brengen waar vierhonderd vrijwilligers en 1400 beroepskrachten klaarstaan om de klantenkring van dienst te zijn. Ruim een persoon per drie klanten, dus je zou zeggen dat die dienstverlening vlekkeloos verloopt. Niet dus. Want zoals in elke grote organisatie kan het zijn dat de verlichte ideeën aan de top maar moeizaam tot de basis doordringen en dat daar dingen gebeuren die bovenin de organisatie onbekend blijven.
geschorst vanwege haar protest tegen dit zinloos geweld en is tot op heden nog niet teruggekomen. Begrijpelijk dus dat er rumoer ontstond tijdens de vergadering van het Basisberaad en dat de bezoekers van Het Nieuwe Spoor luidkeels kritiek hadden op het betoog van de toen nog te promoveren doctor. Met tact en geduld wist Jaap Meeuwsen (directeur Basisberaad Rijnmond en voorzitter van de vergadering) de gemoederen weer tot bedaren te brengen zodat de vergadering voortgang kon vinden. Wel heeft Jaap Meeuwsen al gauw daarna met de Pameijer contact opgenomen om deze zaak te bespreken. Ook bij de redactie van Denkraam hadden wij berichten gekregen dat er meer structurele problemen waren bij de DAC’s van Pameijer en andere instellingen, mede door gebrek aan voldoende en goed opgeleid personeel, een algemeen probleem in de sociale afbraakstaat van Professor Balkenende. Ook het verhitte korte lontjes klimaat in onze samenleving bevordert het vreedzaam samenleven niet. Zelf ben ik getuige geweest van soortgelijk optreden in het Pameijer DAC “Bijna Alles” in Rotterdam. Al sinds ik in
Zo kon het gebeuren dat de jonge doctor
samen integreren in de maatschappe-
GGZ kringen verkeer om in de nadagen
Hans Kröber, bestuurder van de Pameij-
lijke verbanden en instellingen. In onze
van mijn leven alsnog in het reine te
er, op 1 april nota bene de Plenaire Ver-
wereld van ‘Zorg voor de Geest en de
komen met psychische trauma’s, die ik
gadering van het Basisberaad toesprak
Gezondheid’ betekent dit gelijke rechten
dank aan de politiestaat die Adolf Hitler
over inclusie, het thema van zijn proef-
en plichten in de omgang met elkaar op
in ons land wilde vestigen, zodat wij met
schrift. Inclusie, een nieuw modewoord,
basis van artikel 1 van onze Grondwet
een gezin van 9 waarvan 3 Joodse onder-
betekent dan het mede opnemen in de
en op basis van de gelijkwaardigheid
duikers in een kleine volkswoning in
maatschappelijke verbanden en staat
van mensen volgens de Universele Ver-
Vlaardingen de Hongerwinter moesten
tegenover segregatie, uitsluiting, apart-
klaring van de Rechten van de Mens.
overleven, heb ik veel steun gehad aan
heid. Een inclusieve samenleving zal
Maar in de ‘Politiestaat Pameijer’ liggen
lotgenoten en kwam ik graag bij Bijna
mensen met verschillende maatschappe-
de zaken anders. Terwijl Hans Kröber
Alles waar ik me veilig voelde, vooral
lijke posities, verschillende politieke of
zijn verheven idealen op de Plenaire Ver-
ook bij de activiteiten door en voor de
levensbeschouwelijke waarden en nor-
gadering uiteenzette, kwamen er drie
klanten van Incentive. Wat schetst dan
men, of een verschillende culturele of
mensen binnen die als in een slecht uit-
ook mijn verbijstering dat op 8 mei, nota
nationale oorsprong en achtergrond,
gevallen 1 aprilgrap door medewerkers
bene de verjaardag van 60 jaar Israel ter[5]
wijl ik er zat te eten twee medewerkers
schrik van het geweldsslachtoffer bij Het
ker in zijn vel zit, en de wijkagent die
van het DAC een rustige Turkse man met
Nieuwe Spoor die een onderhoud met 4
regelmatig op bezoek komt om gezellig
grof verbaal geweld en intimiderend
mensen verwacht had. Haar emotionele
mee koffie te drinken.
gedrag sommeerden het gebouw te ver-
inbreng in het overleg hield de zaak wel
Jaap Meeuwsen legde uit dat er zo’n 150
laten. De man zat zoals altijd rustig bij
bij de praktijk van alledag en bij de bele-
DAC’s in het hele land zij waarvan hij
de televisie om aan het tafeltje indigo
ving van de bezoekers van de DAC’s van
zowat de helft heeft bezocht. De DAC’s
kunstwerken te maken. Hij uit zich
dit soort incidenten. Later hoorde ik van
zijn door de instellingen voor GGZ
moeilijk in het Nederlands, bromde wat
medewerkers van Bijna Alles en Het
bedoeld als vermaatschappelijking van
en bleef zitten. Toen ik tegen dit zinloze
Nieuwe Spoor dan ook dat zij veel
hun werk, dus geen dagactiviteiten
geweld van beide stafleden protesteerde
geleerd hebben van dit overleg in DJOJ,
binnen de poorten maar gewoon in een
werd ik zelf met uitzetting bedreigd en
en meer begrip hebben gekregen voor de
gebouw tussen de andere burgerwonin-
even later stonden er werkelijk twee
gevoelens van de bezoekers bij het optre-
gen en bedrijven, als onderdeel van het
blauwe politiemannen gewapend met
den tegen ordeverstoring.
inclusieve beleid waar de GGZ steeds
helmen, pistolen, handboeien, gummi-
De conclusies van dit topoverleg met
meer naar toegroeit. In deze DAC’s vor-
knuppels en peperspray in de ontmoe-
directies, medewerkers en bezoekers
men de huisregels samen met de ope-
tingsruimte van Bijna Alles om de Turk
waren dat het belang van de groep
ningstijden en de activiteiten de meest
te dwingen het gebouw te verlaten. Ik
boven dat van de individuen gaat, terwijl
besproken onderwerpen bij het gemeen-
weet nog steeds niet wat de stafleden als
zowel bezoekers als medewerkers ver-
schappelijk overleg. Er is een tendens om
reden hebben opgegeven voor het inroe-
het DAC verder in de maatschappij te
pen van de gewapende macht om de
integreren zodat het een soort buurthuis
orde binnen het DAC te handhaven door
wordt, maar soms ook een tegengestelde
een tekenende Turk te verwijderen,
ontwikkeling waarbij de activiteiten
alleen maar omdat naar het oordeel van
weer in de inrichting komen. Angst voor
deze Pameijer medewerkers zijn kleren
kwartiermaken dus. Het dilemma blijft
niet fris roken. Wel geven zij zichzelf
of de huisregels hetzelfde moeten wor-
hiermee een brevet van onvermogen om
den als overal in de maatschappij of dat
met tact, geduld en ook respect voor de
ze toegespitst blijven op de bezoekers en
andere bezoekers met problemen om te
hun beperkingen.
gaan en zich achter het politiegeweld
We zien een groei en ontwikkeling bij
verschuilen om bezoekers te vermanen.
deze inclusiviteit en vermaatschappelij-
Meer blauw op straat dus ook meer
king. De dagen van Freud als heer en
blauw bij de Pameijer, schijnen zij te
meester over zijn gehoorzame patiënten
denken. Ik heb hen dan ook aangeraden
zijn voorbij, maar in de ontwikkeling
bij de politie werk te zoeken omdat zij
van inspraak voor de GGZ klanten naar
kennelijk meer verwantschap hebben
ook een deelname aan planning en uit-
met gezagshandhaving dan met de zorg
voering van activiteiten tot en met cli-
voor gevoelige mensen en hun geest en
ëntgestuurde organisaties en inclusieve
gezondheid.
vermaatschappelijking is nog een lange en moeizame weg waar lang niet ieder-
Toch hebben al deze strubbelingen tot een positief resultaat geleid, namelijk
antwoordelijk zijn voor de sfeer en de
een even snel in mee kan komen en aan
een topoverleg op 5 juni tussen het
gang van zaken in het DAC. Er zijn dan
beide zijden nog verantwoordelijkheid
Basisberaad en de Pameijer in het cen-
ook duidelijke huisregels nodig in begrij-
moet worden genomen en gedeeld. Wie
trum DJOJ. Hier zijn wij in het kader van
pelijke taal waar ook de bezoekers van
krijgt dan de Zwarte Piet als het mis
de Week van de Psychiatrie (zie Denk-
elk DAC over meebeslissen om het regle-
gaat? Kunnen we als bezoekers de mede-
raam 32) al geweest voor onder andere
ment zoveel mogelijk aan te passen aan
werkers ook schorsen? We blijven er
Aandacht Training, workshops Hoogge-
de unieke omstandigheden in elk cen-
bovenop zitten om dit te volgen. Mijn
voeligheid en Hartritmecoherentie en
trum. Ook het schorsingsbeleid dient
eerste emotionele reactie was: ik kom
zelfs Do In, oftewel de weg naar binnen.
duidelijk te zijn en in overleg met beide
nooit meer bij DAC Bijna Alles! Maar
Uitstekende voorbereiding op een bezin-
partijen te worden vastgesteld. De team-
mijn verstand zei: nu juist vaker komen
ning op de emotionele spanningen ont-
leidster van DAC Vlaardingen vertelde
en een fototoestel meenemen dan heb-
staan in de Dag Activiteiten Centra.
dat er bij hen vooral preventief wordt
ben we mooie plaatjes als er weer wat
Zowat het halve Basisberaad en circa
gewerkt: goed overleg en gesprekken om
gebeurt!
tien procent van het personeel van de
onrust te voorkomen, bezoekers die
Pameijer was aanwezig. Dit tot grote
waarschuwen als één van hen niet lek-
[6]
Jan W. Bijl
Handsfree
beperkt, maar al die paaltjes op de weg
hele dag scherpgesteld op overleven in
waar je met je rolmobiel net niet
een onbegrijpelijke wereld. Intrigerend
langs past, de fietsen stoepbreed
maar dood vermoeiend. Bijna thuis. ‘Ring’
geparkeerd, de onnadenkende
jankt de telefoon. Bijna thuis. Telefoon,
stroom legitimatie – vragen. Die
waar, waar, waar? In mijn tas. Hebbes, net
24 uurs – job, alert zijn op aanpas-
op tijd. Ha, het is Rogier! Daar hebben we
sen sloopt je energie en eigen-
op gewacht. Dus halverwege deur en
waarde. Zodat je soms de neiging
straat ga ik niet afhaken. Al staan we met
krijgt om je te gaan ‘over-aanpas-
de drempel van huis letterlijk op de grens
sen’.
van twee werelden.
Anticiperen, pro – actief beleid
‘Wacht even ik zet mijn mobieltje op
heet dat. Maar niet bij defecte
handsfree’. Handsfree, welke code is dat
exemplaren van de menselijke
ook alweer? O ja, mobieltje – auto. Ik heb
soort. Daar zijn het symptomen en
een mobieltje in mijn hand, maar verdo-
beperkingen. Zodat je soms de nei-
rie, waar is die auto? Toch weer een fout
ging krijgt om maar niet meer te
gemaakt. Waar heb ik die auto laten
willen. ‘Tevredenheid’ scoort de
staan? Auto, auto…. Ik kijk om me heen.
vragenlijst. ‘Tevreden’: ik noem het
Mij en auto: Wat is mijn ‘auto’? Ik heb
‘gebrek aan perspectief’. Ik weet
mijn auto nodig om te passen. O jee,
niet wie gelijk heeft. Mij interesseert het
paniek in de tent. Mij en auto, mij in auto,
maar matig, mijn grootste gelijk. Nog
mij achter het stuur. Maar ik heb hele-
zoiets: ik heb geen ego en dus ook geen
maal geen rijbewijs! Dat weten ze bij de
competitie – drive. Ik weet het, ik pas niet
politie. Daar gaan ze achter komen. De
goed in deze cultuur. En misschien werkt
politie gaat me aanhouden. Omdat ik zon-
mijn centrale computer ook anders dan
der rijbewijs achter het stuur zit. Politiecel
anders. Ik heb er tenslotte mee moeten
verschijnt reeds aan de horizon. Verlam-
overleven. Dat verandert de programme-
mende paniek. Ik moet wat doen, ik moet
ring.
tijd toch een politie-mens erbij die weer
wat doen…. Maar wat? Aanvallen? Vluch-
Mee doen, erbij horen gaat niet om gelijk
helemaal verkeerd in mijn verhaal past.
ten?
hebben, maar in de eerste en laatste
Gelukkig, ik kan het gewoon zeggen.
“Hoi, ben je er nog? Ik zet mijn mobieltje
plaats om gehoord en gezien te worden
Rogier lacht erom. Net als ik. Het is toch
op handsfree. Even wachten.” ‘Ik’? Er gaat
als jezelf. Zonder meteen een waardeoor-
best om te lachen hoeveel gezichten de
iets dagen. Rogier is ‘ik’. Rogier doet
deel. Ik denk nu eenmaal supersnel en
werkelijkheid kan hebben? Dat is toch
handsfree en ik - ik hoef alleen maar te
associatief. Mijn beleving van de werke-
geen probleem? Rogier zet zijn informatie
wachten. De zon breekt door. Weg politie
lijkheid is grenzeloos. Is zo, is altijd zo
naast de mijne. Niet als meer of minder,
– rijbewijs – drama. We hebben het
geweest. Tel daar een leven toestanden bij
maar als alternatief. Pakt niets af maar
gewoon verkeerd begrepen.
op en je hebt de ‘drama’s in zakformaat’.
voegt iets toe. Hij sluit aan bij mijn bele-
Wat is de zin van dit fragment ‘paniek
Ik heb meer dan anderen een omgeving
ving en betekenisgeving van de situatie
voetbal in 15 seconden’? Gewoon misver-
nodig die ik driedubbel kan vertrouwen.
en zo kan ik leren. Hij ook. Zo doe je dat in
stand, niks aan de hand. Ja, wel iets aan
Had ik dit virtuele auto drama niet
topsporter – coach – verband.
de hand. Dit is wat leven met een psychi-
bewust gemaakt en gezegd, dan kan ik
sche beperking pijnlijk tot bijna onleef-
raden naar de afloop. Mijzelf wanhopig
Marlieke de Jonge.
baar maakt: die voortdurende stroom van
trekkend aan het portier van een “moet
Stafmedewerker Empowerment en praktise-
mini – missers die je laten voelen dat je
vast van mij zijn auto”. Ongemakkelijke
rend patiënt bij Lentis. Netwerk Cliëntdeskun-
een buitenstaander bent, die de taal en de
omstanders. Ik bof met mijn hoge aai-
digen.
code niet kent. Zoals dat ene ontoeganke-
baarheidsfactor, mij verdenken ze niet
lijke gebouw je leven op wielen niet
snel van criminele praktijken. Na enige
[column]
Oef! Bijna thuis. Weer gered vandaag. De
Fotografie: Dick Zwiers (Foolcolor media)
[7]
Acties voor een betere zorg in de zeventiger jaren de beweging in Dennendal Interview met Marjo Boer, betrokkene Al langer interesseer ik me voor het verzet dat vooral in de 70er en 80er jaren opkwam, tegen misstanden in de psychiatrie/gehandicaptenzorg en voor een menselijkere zorg voor psychiatrische patiënten en verstandelijk gehandicapten. Toen ik hoorde dat één van mijn docenten van de BGE-opleiding, Marjo Boer, zelf betrokken is geweest bij die beweging, besloot ik haar te interviewen. Onderstaand gesprek vond plaats op 3 maart jl.
theetuin, die een voorziening was voor zowel werkers als bewoners, waar we elkaar op een natuurlijke manier ontmoetten. We hadden geen isoleercellen, het ging om de waardigheid van de mensen, zonder al teveel dwang en drang. Het gebeurde bijvoorbeeld een keer, dat een bewoner manisch en erg onrustig was ’s nachts, We besloten als nachtdienst de deur niet op slot te doen, maar bij die persoon te blijven zitten en met hem te praten. En dat werkte goed
gebruikt. Bij sommige instellingen liep
voor deze persoon.
het personeel nog in uniform. De zorg was erg “top down”, er was weinig
Grappig dat je dat vertelt, ik heb zelf
invloed vanuit de patiënten en verpleeg-
meegemaakt in de recente tijd, in een
kundig personeel. Men deed bepaalde
soortgelijke situatie, dat ik als “oplossing”
activiteiten, men moest tekenen of klei-
’s nachts in de isoleercel werd opgesloten.
en, ook al wilden patiënten bijvoorbeeld
Dan vind ik jullie manier van met zo’n
veel liever werken. Sommige activiteiten
situatie omgaan stukken beter. Maar
sloten totaal niet aan bij de persoon, er
leverde jullie manier van werken nooit
werd te weinig gekeken naar de interes-
problemen op, bijvoorbeeld als een bewo-
Kan je vertellen hoe je betrokken was bij
sen van de persoon. Er werd over iemand
ner echt agressief werd?
de beweging in de zeventiger jaren?
beslist.
Nee, ik heb zelf één keer meegemaakt
Ik was werkzaam in Dennendal, een
Maar bij Dennendal was de vernieuwing
dat een bewoner me een klap wou
afdeling van de Willem Arnszt Stichting,
dus al bezig toen ik daar ging werken, ik
geven, maar toen schoot een andere
in de tijd dat de zorg voor verstandelijk
dacht in 1971. Het was een afdeling in
bewoner me te hulp. Nu waren de bewo-
gehandicapten en psychiatrische patiën-
de bossen, met eigen werkprojecten, een
ners van Dennendal ook geen erg agres-
ten heel erg in beweging was. Veel van
biologisch dynamische tuin, het huis
sieve mensen. Maar ik denk wel, dat het
de bewoners van Dennendal hadden een
werd door de bewoners zelf
psychiatrische geschiedenis doorge-
onderhouden.
maakt – sommigen waren verstandelijk
Er waren experimenten om
gehandicapt, anderen psychiatrisch pati-
anders met patiënten om te
ënt, het waren mensen die veel proble-
gaan, anders dan de “van 9 tot
men hadden met hun zelfstandig dage-
5” mentaliteit. Het was de tijd
lijks functioneren.
van Jan Foudraine en zijn
Toen ik bij Dennendal kwam werken,
boek “Wie is van Hout”. Het
waren de veranderingen al in gang.
ging om de menselijke aan-
Mannen en vrouwen woonden bijvoor-
dacht, om een relatie met
beeld toen net bij elkaar, terwijl dat
mensen aan te gaan op basis
voorheen strikt gescheiden was.
van samenwerking. Maar wat
De psychiatrie en gehandicaptenzorg
belangrijk was, was dat het
was in die periode vrij repressief. Spanla-
ging om een menswaardig
kens werden in de psychiatrie gebruikt,
bestaan, waar bewoners rollen
Zweedse banden, armen in kokers, aller-
naar keuze konden innemen,
lei manieren van patiënten fixeren werd
hun eigen beslissingen kon-
in de verstandelijke gehandicaptenzorg
den nemen. We hadden een
[interview]
[8]
meespeelde dat de omgeving prettig was, waardoor er ook weinig conflicten waren. Maar er was nieuwbouw nodig, en Carel Muller, de directeur, die een nieuw soort samenleving voorstond, wilde iets anders dan het bestuur. Die wilden gewoon nieuwe paviljoens, waarbij meespeelde dat één van de bestuursleden financiële belangen had in het bouwbedrijf dat dat moest uitvoeren. Carel Muller, de staf en het verpleegkundig personeel wilden echter een woonwijk, een vriendelijke, veilige plek om te wonen, niet alleen voor verstandelijk gehandicapten, maar ook voor anderen. Een gemengde wijk, met dan weer een “gewone”
eengezinswoning, en daarnaast weer
gingen redden, en hebben Dennendal
wikkeling van de BGE (opleiding Begelei-
een huis waar een aantal verstandelijk
overgedragen.
der GGz Ervaringsdeskundige) en er zijn
gehandicapten konden wonen, zodat
nu steeds meer teams met ervaringsdes-
verschillende soorten mensen elkaar
Ik heb begrepen dat de situatie in de ver-
kundigen erin, een organisatie als
makkelijker konden ontmoeten. Ook met
standelijk gehandicaptenzorg veel beter
ROADS die dualiseert dus ook leidingge-
werkplekken, met de mogelijkheid voor
geregeld is en er ook veel meer geld voor
vende aanstelt met ervaringsdeskundig-
zingevende dagbesteding. Soms was de
is, dan in de psychiatrie. Zou dat zo zijn
heid, teams die zich willen laten advise-
praktijk immers: als patiënten maar iets
omdat er in de verstandelijk gehandicap-
ren en trainen door mensen uit het HEE
deden vond men het goed, ook al was
tenzorg, zoals in Dennendal, meer actie is
team (Herstel, Empowerment, Ervarings-
het niet zinvol.
gevoerd dan in de psychiatrie?
deskundigheid), die een grote vernieuw-
Er ontstond een conflict tussen directeur
Misschien. Ik hoor ook van anderen die
ingszin hebben en een kritische blik. Ik
Carel Muller en het bestuur, waarbij het
in de zorg werkzaam zijn dat de verstan-
vind het ook een goede ontwikkeling dat
grootste deel van het personeel aan de
delijk gehandicaptenzorg veel progres-
er nu comfortkamers komen in plaats
kant van de directeur stond. Het bestuur
siever is dan de psychiatrie. Wat ook mee
van de isoleercel. Er komt meer aandacht
ontsloeg toen Carel Muller en een aantal
zou kunnen spelen, is dat er in de ver-
voor rehabilitatie, de herstelbeweging
stafleden en daarop hebben we Dennen-
standelijk gehandicaptenzorg minder
wordt sterk. Ik denk dat er veel te win-
dal bezet, ik schat een half jaar lang. We
sprake is van een gevestigde toplaag die
nen is bij een goede bejegening. Aan de
doopten het “Nieuw Dennendal”. Er was
graag op het pluche wil blijven. Dat is
andere kant, als ik een recent verhaal
politiek best draagvlak voor onze actie.
een hypothese die ik niet heb getoetst
van Wilma Boevink lees, over een opna-
Toen toch het besluit werd genomen om
maar die doorklinkt in gesprekken. Aan
me en een groot gebrek aan aandacht
Dennendal met de ME te ontruimen,
de andere kant zijn cliëntenorganisaties
voor patiënten, dan vind ik dat heel jam-
geloofden we niet dat ze dat ook echt
in de psychiatrie veel sterker; verstande-
mer. Ik zie natuurlijk maar een deel van
zouden doen. We waren een beetje naïef.
lijk gehandicapten kunnen moeilijk voor
de werkelijkheid. Maar als ik wel eens bij
Maar de ontruiming kwam er wel en
zichzelf opkomen.
instellingen kom, dan denk ik wel: wat
was dramatisch voor personeel en bewo-
een armoedige gebouwen, wat geven we
ners.Toen is driekwart van het personeel
Hoe zie je de situatie in de huidige tijd?
ontslagen, want toen één paviljoen ont-
Aan de ene kant zie ik veel positieve din-
ruimd was, besloten we dat we dit niet
gen in het werkveld psychiatrie; de ont-
daar toch weinig geld aan uit. Door Barbara Veger
[gedicht] Het roezebeest Zijn maag zit vol, z’n hoofd leeg van gedachten. Door te eten is hij zichzelf vergeten: Wie ben ik ? fluistert het roezebeest zacht. Bij het krieken van de nacht is hij pas wakker en alert, z’n halsje vol van een pan met snert. Zo slijt hij nachten en dagen, door al etend zich aan de vergetelheid te wagen. Thomas Koppelaar [9]
De doelgroepambassadeurs
maar het is doorslaggevend om goed te reïntegreren in de maatschappij. Sommigen hebben zelfs een andere woning
Deze maand wil ik weer een aantal acti-
maatschappij en weer een zelfstandig
nodig, omdat er in het oude huis te veel
viteiten van de doelgroepambassadeurs
leven willen opbouwen na een leven van
herinneringen zitten die naar een terug-
onder de aandacht brengen. De doelgroe-
tegenslagen en teleurstellingen. Want
val kunnen leiden, en dan ben je weer
pambassadeurs zijn we volop bezig om
laten we eerlijk zijn: verslaafd wordt je
terug bij af. Dit kan je niet alleen door
de negatieve beeldvorming bij te stellen
niet zomaar en dakloosheid ligt tegen-
enkel af te kicken en dan weer vrolijk
die er heerst over onze doelgroep (daklo-
woordig dichterbij dan dat men ver-
verder te gaan. Zo worden er met de toe-
ze en verslaafde mensen). Dit doen we
moedt. De lijn tussen dakloosheid en
komstige bewoners duidelijke afspraken
bijvoorbeeld door onze eigen ervaring in
verslaving is heel dun. Een begeleide
gemaakt. Schuldsanering moet opge-
te zetten op plaatsen waar een begelei-
woonvoorziening is noodzakelijk om je
start worden, want 90% van de mensen
de woonvoorziening tot stand moet
plek en je zelfvertrouwen weer te her-
waar we over spreken hebben schulden.
komen. Zo zijn we op twee locaties
vinden in de maatschappij. Dit heb ik
Dagbesteding moet worden opgestart
geweest waar zo’n woonvoorziening
zelf ondervonden.
om weer in het werkritme te komen.
gepland is. Een in Nesselande en een in
Sinds 17 maart woon ik weer zelfstan-
Tegenslagen, die in ieder leven gebeuren,
Hoogvliet.
dig, na een verslaving te hebben over-
moeten overwonnen worden en men
Wat opviel is dat er verschillend gerea-
wonnen van 20 jaar, en na 3 jaar bege-
moet zich daar tegen leren wapenen.
geerd werd. In Nesselande ging het er
leid wonen. Zoals ik al eerder heb ver-
Enfin, er moet nog veel gebeuren rich-
met name om, of het nog te bouwen
meld kom je er, na een periode in een
ting beeldvorming en acceptatie van een
pand paste in de lijn van de architectuur
kliniek te hebben doorgebracht om af te
groep mensen die het in het verleden
van Nesselande, en niet zo zeer om de
kicken, niet zonder verdere begeleiding.
niet makkelijk hebben gehad. Of dit nu
bewoners die er kwamen te wonen. Dit
Er is zoveel verloren gegaan en dat heb
door eigen toedoen komt of niet, doet
in tegenstelling tot Hoogvliet, waar al
je niet heroverd door na de opname
niet ter zake. Het gaat er om dat ze,
een woonvoorziening is. Hier maakten
direct weer op jezelf te gaan wonen.
wanneer ze hun wil tonen, geholpen
de bewoners zich meer zorgen om de
Alles moet je weer opbouwen. Je moet je
moeten worden door samenwerking van
mensen die er komen te wonen. Zij had-
sociale wereld vernieuwen, je zelfver-
en met de maatschappij.
den het beeld van: ‘alles is goed, maar
trouwen moet weer groeien, je moet
niet in mijn achtertuin’. Terwijl de men-
leren om te met geld om te gaan en om
sen die er komen te wonen zich in een
je verplichtingen weer na te komen.
Barry du Pree
laatste fase bevinden en klaargestoomd
Zowel financieel als de afspraken die je
Doelgroepambassadeur
worden om weer plaats te nemen in de
maakt. Het lijkt niet noemenswaardig
Basisberaad Rijnmond
[10]
[henkie denkie]
De Dichtersmiddag in wijktheater Musica in Overschie
van Denkraam, en een geweldig enthousiaste dame, die er de vorige keren óók al bij was. Wat mij opviel was de grote verscheidenheid aan gedichten, die zowel uit de persoonlijke levenssfeer als uit het maatschappelijk leven waren geschreven. Een mengelmoes van ervaringen, gebeurtenissen, over nieuwe wegen die
Even een stukje voorgeschiedenis. Ik kwam in contact met het Dichterscollectief via mijn vriendin, die bij bepaalde gelegenheden iedereen verrijkt met een mooi stukje vioolmuziek. Dit als intermezzo, tussen de pauzes door. Zij vindt het leuk, om met andere muzikanten een soort sessie te creëren, om het tot een leuk, sociaal geheel te brengen.
bewandeld worden en afrekenen met het verleden. Het kippenvel liep de toehoorders regelmatig over de rug! De woorden waren, zonder uitzondering, zeer zorgvuldig gekozen. Het accent lag op ieders individuele groei en hoe deze groei ons met elkaar verbindt. Bij deze gelegenheid was er ditmaal geen scheiding tussen uitvoeren-
Toen ik in gesprek raakte met Ans Dekker (bedrijfsleider wijktheater Musica)
den en publiek. Een ieder kon meedoen en droeg voor uit eigen werk. De gedichten werden afgewisseld met muzi-
en An Terlouw (dichterscollectief IJssel
kale intermezzo’s van prachtige
en Lek) die vertelde dat een zekere
percussie op conga, djembé en
lozen wel interessant en welkom zou zijn.Ik opperde het schrijverscafé in Rotterdam, waar zij dan ook is geweest om een en ander te overleggen. En daaruit ontstond een divers clubje uit diverse hoeken van de samenleving. Bij de opening van de middag merkte Ans op, dat we in een cirkel zaten. Ze zag die als symbool, voor de verbinding die dichters met elkaar hebben: een cirkel zonder einde, het einde is ook het begin! Ik vond dat een hele mooie gedachte! Zondagmiddag 10 februari was het weer zover: In wijktheater ‘Musica’ in Overschie, werd een dichtersmiddag gehouden, met ondersteuning van o.a. An Terlouw, van `De Dijkdichters’ uit Capelle aan den IJssel. De dichtersmiddag is een initiatief van Ans Dekker in samenwerking met het Dichterscollectief en wordt eens per 2 maanden gehouden. Het resultaat mag zéker gehoord worden; een grote verscheidenheid aan prachtige, ontroerende woorden, bereiken op verrassende wijze de toehoorders. Die waren, zonder uitzondering, geraakt en erg ontroerd door het gebodene. Deze keer waren er bijzondere gasten aanwezig namelijk: enkele dichters van het ‘Schrijverscafé’ van de ‘Straatkrant’. Tevens waren er andere dichters aanwezig, onder andere enkele medewerkers [12]
[verslag]
inbreng van daklozen, of voormalig dak-
snairbox van het jeugdige zestienjarige talent, Steven Schutrup , af en toe in samenspel met Tamara Vick. Die gaf er met haar viool een extra dimensie aan. De ‘raps’ waren van Rapper Dave. Daarna bedankte An Terlouw alle betrokkenen voor hun inbreng en iedereen uitte zijn of haar waardering, voor deze gezellige en grenzenverleggende middag in Overschie. Het zou geweldig zijn als er de volgende keer nóg meer mensen van kunnen meegenieten. Zegt het vóórt! Op het einde werd
iedereen getrakteerd op een lekker stukje chocolade. Het einde van een wel heel veelzijdige zondagmiddag! Dan wil ik nog graag even ingaan op wat de mogelijkheden zijn wat betreft gedichten, dichters en de diverse doelgroepen die aan bod kunnen gaan komen. Zo is het ook de bedoeling om een groter publiek te bereiken. Hetzij een gemengde groep, enerzijds de exdaklozen, anderzijds de inbreng misschien in combinatie met de Dijkdichters tot een mooi samenspel van dichterlijke interactie te komen, met een ieders kwaliteiten in de spotlicht. Dit is een kwestie van uitproberen en weer bijstellen om
op die manier meer mensen te bereiken voor deze toch erg bijzondere zondagmiddag. Zo gaan we proberen de mensen erbij te halen die nog niet van dit culturele goed op de hoogte zijn, maar daar aan mee willen participeren. Dit door goede reclame, bijvoorbeeld de stukken in denkraam te illustreren. Zo kan je ook op de juiste plaatsen posters ophangen en op internet de juiste informatie plaatsen.
[gedicht] Samenspel Het was die dag weer zover Een divers publiek met veelzijdige woorden De oortjes ver open gesperd, sfeer in de lucht Een ieder met woorden over gevoel en diversiteit, een ieder werd dit rijkdom ten gehore gespreid. Diep in emoties, of het leven anders beklonken Met een zekere voorzichtigheid in ontvangen, anders word ik nog dronken Zo blijkt wel weer, een beetje poëzie brengt mensen samen Ik als dichter kan dat beamen Er is geen einde als vroeg of laat Het is gewoon een samenspel van mensen, dat is waar het om gaat! Peter Hersmus.
[13]
Vrijwilligerswerk bij Bavo- Europoort aan beide kanten van de Heemraadsingel 15 bezoekvrijwilligers. Ze zijn een toegevoegde waarde. We kijken altijd naar een match van vraag en aanbod. Nu hebben we op deze locatie het team: Bert coördineert de vrijwilligers in zuid en ik in noord, verder is er een administratief medewerker, en twee contactpersonen op de dagactiviteitencentra (Soeda en Vredehof). We zitten nu, vanwege een verbouwing, op een tijdelijke locatie, maar eigenlijk willen we hier niet meer weg. Dit is een mooie plek en we zijn zichtbaar. Een tweede vrijwilliger, Eddy een voormalig strandpaviljoenhouder, kwam hier binnen via het raamaffiche. Het eerste wat we doen als iemand binnen komt is kennismaken en interesses peilen. Een vrijwilliger kiest
Op 5 februari, op een regenachtige dinsdagmorgen, heb ik met Teus een afspraak voor een interview met Jeanneke Ostendorf en Bert Mos, coördinatoren van het vrijwilligerspunt van Bavo Europoort. Teus stelt de vragen, en ik maak aantekeningen, bij gebrek aan een dicteerapparaatje, probeer ik er een verslag van te maken. Aan de andere kant van de tafel is het Jeanneke die het woord voert, nu en dan aangevuld door Bert.
ook voor werken in de GGz. We werven vrijwilligers voor de organisatie, naar aanleiding van vragen en wensen van cliënten en vragen van onze dagactiviteitencentra. Op Tiengemeten hebben we een project in samenwerking met Natuurmonumenten, en in samenwerking met de Roteb hebben we een project waarbij de vrijwilligers oude computers demonteren. We hebben wel enige eisen, zoals op tijd komen en je afspraken nakomen. We
Hoe is het ontstaan?
Moonen wel vaker voorloper is bij nieuw
maken geen onderscheid tussen erva-
“Toen ik begon, de nulsituatie dus, waren
beleid. Mijn eerste vrijwilliger was Kees,
ringsdeskundige vrijwilligers en maat-
er vooral ervaringsdeskundigen werk-
een brandweerman met prépensioen, die
schappelijk betrokken vrijwilligers. Dat
zaam als vrijwilliger bij Vredehof, circa
op loopafstand woonde van Sproklen-
is bij ons, net als bij de Pameijer, beleid.
dertig. Bij de vervoersdienst, in de cate-
burg, een vervolgafdeling van Neuropsy-
Daarin lopen we voorop.
ring en in Twinkeling (het winkeltje,
chiatrie (mensen met niet aangeboren
Vrijwilligersvacatures zijn te vinden op
waar nu galerie Outside Out zit). Ik ben
hersenletsel, na een ongeluk of een her-
de website van Bavo Europoort, bij Stap
eerst gaan vragen in de organisatie
senbloeding). Eind 2003 is hij begonnen
(vrijwilligersvacaturebank) en bij de OK
waaraan behoefte was. Op de verblijfsaf-
als bezoekersvrijwilliger. En toen konden
bank.”
delingen was er behoefte aan bezoekvrij-
we beiden ervaring opdoen. Hij deed
willigers want velen hebben een uitge-
ervaring op in het vrijwilligerswerk en ik
Stel ik wil wat doen en heb geen ervaring
kleed sociaal netwerk. Hierop heb ik een
leerde wat er nodig was in de begelei-
in de GGz?
notitie geschreven over vrijwilligers-
ding. In april 2004 is het beleid aangeno-
“We beginnen met een kennismakings-
werk, die vervolgens is aangenomen,
men en van dan af konden we gaan
gesprek, waarin we uitleggen wat een
waarna ik hem zelf mocht uitvoeren.
groeien en proefdraaien op de Heem-
dagactiviteitencentrum is, en wat de
Nog voor het beleid goedgekeurd was,
raadsingel. Een afdeling moet ook in
doelgroep is, en we vragen naar je moti-
kon ik een pilot beginnen bij ouderen-
staat zijn om vrijwilligers te plaatsen,
vatie. Een bezoekvrijwilliger moet stevig
psychiatrie, een afdeling die onder Wim
het team moet compleet zijn. Nu zijn er
in zijn schoenen staan. Dan ga je proef-
[14]
heeft. Zij wilde vrijwilligerswerk
afdeling. Als dit bevalt, volgt een proef-
doen met kinderen met pdd nos
periode van twee maanden. De kans van
(pervasive development disorder,
slagen moet wederzijds groot zijn. Er
not otherwise specified, een vorm
moet een coach zijn op de afdeling die
van autisme), die hebben wij niet
gemotiveerd is om met de vrijwilliger
in behandeling, maar Pameijer
aan de slag te gaan, en die na de inwerk-
wel, en we hebben haar doorver-
periode regelmatig contact heeft met de
wezen. Met collega’s van Pameij-
vrijwilliger (vragen als ‘hoe gaat het nu?’
er, Delta PC en het Centrum voor
en ‘waar loop je tegen aan?’), en de vrij-
Dienstverlening hebben we regel-
williger moet zich welkom voelen (een
matig netwerk effect dagen, zodat
begroeting bij binnenkomst en een
we van elkaar weten wat we in
bedankje bij vertrek). Van belang is ook
huis hebben, en vrijwilligers kun-
de deskundigheidsbevordering. Er zijn
nen doorverwijzen als we het zelf
regelmatig themabijeenkomsten, het
niet in huis hebben. Dat is anders
afgelopen jaar over verslaving, grenzen
dan in het verleden, toen ieder-
stellen en ethiek, en er is gelegenheid tot
een op zijn eigen eilandje zat.
onderlinge uitwisseling van ervaringen”
Hoogleraar vrijwilligerswerk
[interview]
draaien, een middagje meelopen op de
economie, filosofie en politiek. De vrijwilligers zijn betrokken mensen, die ook een kaartje sturen vanaf hun vakantieadres, of op bezoek komen als een klant in het ziekenhuis ligt, kleine dingen die veel betekenen voor mensen met een klein of afwezig sociaal netwerk.” Stel: je krijgt iemand binnen waarvan je denkt: ’daar kunnen we helemaal niets mee’?
“Dan verwijzen we door, we wijzen op dagactiviteitencentra, zoals Vredehof, geven alternatieven (Stap, Vrijwilligerswinkel Kralingen, OK bank). We moeten wel
Lucas Meijs stelt ook: ‘ga zorgvuldig om
eisen stellen, want we dragen toch de
met de energie van vrijwilligers’. Een
verantwoordelijkheid. We krijgen ook
grote groep cliënten woont zelfstandig,
vrijwilligers vanuit het bedrijfsleven, die
met behoefte aan sociaal contact. Om
vanuit het bedrijf een dag vrijwilligers-
hen te bereiken zijn we aangesloten bij
werk doen. Zo hebben op Hoogvliet elf
Marktplaats Vrijwillige Zorg voor een
man van Fortis in één dag de kerstversie-
mevrouw die vanuit Hoogvliet naar
ring opgebouwd.”
Rubroek kon verhuizen, maar daar niemand kende, hebben we Humanitas
Werken jullie samen met reïntegratiebu-
Is er een traject naar betaald werk?
ingeschakeld”
reaus?
“Als die wens geuit wordt tijdens het
Bert vertelt: “voor ik hier kwam werken –
“Zo min mogelijk, want dat komt vooral
motivatiegesprek, verwijzen we de vrij-
ik kom bij Pameijer vandaan – werkten
ten goede aan die bureaus zelf en niet
williger door naar trajectbegeleiding. Bij
we al samen, vanaf 2004 ook inhoudelijk.
zozeer aan ons of aan onze mensen. Vrij-
de catering van Vredehof hebben we nu
We bezoeken elkaars overleggen, we heb-
willigers ontwikkelen zich, en doen ook
2 bbl plaatsen (begeleid betaald leren),
ben een ruime taakopvatting.”
dingen op eigen initiatief, zoals met
voortkomend uit vrijwilligerswerk. Als je
Jeanneke geeft nog meer voorbeelden, ze
elkaar een high tea organiseren voor de
er aan toe bent om door te stromen naar
is duidelijk trots op ‘haar’vrijwilligers.
cliënten op een afdeling, of pannenkoe-
betaald werk kan dat. Er zijn inmiddels
“Op Ossendrecht (gesloten eerste fase
ken voor ze bakken. Onze eigen ervaring
meer dan 10 vrijwilligers doorgestroomd
behandeling van drugsverslaafden gedu-
is, dat vrijwilligerswerk een stabiliseren-
naar een betaalde baan, daar zijn ook
rende negen maanden) zijn vrijwilligers
de factor is in het herstelproces. Met
ervaringsdeskundigen bij. Er zijn ook
bij het muziek maken (drum/ gitaar), een
elkaar iets doen, en dan vooral dingen
werknemers die naast hun betaalde
pastor, en een kerkvrijwilliger, die de cli-
doen die je leuk vindt.”
baan vrijwilligerswerk doen, maar dan
ënten die daar behoefte aan hebben op
Bert maakt de opmerking, ergens in het
wel op een andere locatie. Een grote
zondag van en naar de kerk brengt. Op
gesprek, dat onderzoek in de VS heeft
groep vrijwilligers zijn de eerstejaars
de Heemraadsingel begeleidt een vrijwil-
aangetoond dat mensen die vrijwilligers-
HBO studenten, zij behalen hiermee stu-
liger een mevrouw met straatvrees naar
werk doen langer en gezonder leven. Nu
diepunten en doen ervaring op ter voor-
haar werk op een dierenasiel. Een vrij-
is er veel onderzoek dat van alles en nog
bereiding van hun stage. En voor ons
williger met oog voor details, die er niet
wat aantoont, maar toch, het geeft te
betekent het dat ze voor langere tijd
alleen is voor haar klant, maar ook voor
denken. (wat leuk is, is goed voor je…).
beschikbaar zijn. Vrijwilligerswerk is dan
de anderen wat extra’s meeneemt. Een
Als onze agenda’s dat mogelijk hadden
ook nog pr instrument.”
voormalig balletdanser wilde dansen
gemaakt waren we nog langer doorge-
met een balletdanseres, hij heeft nu niet
gaan met het geanimeerde gesprek, maar
Werken jullie samen met andere instellin-
een, maar twee vrijwilligers die met hem
onze beschikbare tijd is op, en we nemen
gen, zoals Pameijer?
dansen en naar muziek luisteren. Een
afscheid.
“Op een artikel in Maasstad reageerde
voormalig economiestudent heeft nu een
een vrouw die zelf kinderen met autisme
vrijwilliger met wie hij kan praten over
Ernest Smit
[15]
[verslag]
Opening Pameijer project in Kocatepe moskee 4 juni 2008 in Rotterdam Onlangs ontvingen wij bij de Denkraam
chiatrische problematiek bij allochtone
na in het Nederlands. Vervolgens was
redactie een uitnodiging van de Pameij-
doelgroepen bevorderd.
het woord aan Kees Gauw, regiomanager van de Pameijer, die blij was met de
er om een opening van een project bij te wonen, gevestigd in de Kocatepe mos-
Met de metro naar het Afrikaanderplein,
publieke belangstelling.
kee. Anderhalf jaar geleden is er een bij-
dan op zoek naar een moskee. Vaak zie je
In zijn voordracht laat hij zien wat de
zonder en uniek project van start gegaan
een Moskee vanuit de verte, herkenbaar
Pameijer allemaal doet. Met 1800 mede-
van Pameijer en de Kocatepe Moskee.
aan een grote toren. Wij om ons heen
werkers, verdeeld over 150 locaties,
Twee vrouwen met een verstandelijke
kijken: hoezo een toren? Na enig gevraag
bestrijkt de Pameijer de regio Rijnmond.
handicap, cliënten van Pameijer, zijn
wees men ons de weg. De moskee zit in
Pameijer telt zo’n 4500 cliënten, vanuit
gaan werken in de moskee in Rotterdam
een voormalig schoolgebouw, en staat
diverse doelgroepen. Tot doel staat om
Zuid. Inmiddels is het project flink uitge-
daarbij ook nog in de richting van
de cliënten weer deel te laten nemen
breid en zijn er in totaal 14 cliënten van
Mekka. Een mooi gebouw en ook nog erg
aan de samenleving, zelf invulling te
Pameijer aan het werk in de Kocatepe
groot. Wij werden vriendelijk ontvangen
geven aan hun eigen leven, zich kunnen
moskee. De mensen die aan de slag zijn
door de coördinator Kemal Turactemur,
ontplooien, relaties kunnen onderhou-
gegaan hebben een (lichte) verstande-
hij had voor de pers speciaal plaatsen
den, gerespecteerd worden en hun rech-
lijke beperking of psychiatrische proble-
gereserveerd. We bevonden ons in een
ten uitoefenen. Tot de dienstverlening
matiek. Eén groep werkt in een textiel-
grote ruimte met een veelzijdig publiek
horen onder andere verschillende woon-
project samen met Turkse vrouwen en
van medewerkers, hulpverleners en
vormen (onder andere begeleid wonen),
een andere groep verricht schoonmaak-
natuurlijk cliënten.
maar ook werkprojecten, ambulante
werkzaamheden in de moskee. Op deze
Wij werden allen welkom geheten in een
werkbegeleiding en dagactiviteitencen-
manier wordt de intergratie van mensen
prettige open sfeer. Eerst kregen we het
tra. Bij de werkprojecten zijn er verschil-
met een verstandelijke beperking of psy-
een en ander te horen in het Turks, daar-
lende soorten werkzaamheden: werken
[16]
in het onderhoud, groen werken, verzorging, serviceteam, computers, textiel, hotbewerking en werken in een bedrijf. Na deze voordracht ging men over tot de feestelijke opening, waarbij Kees Gauw symbolisch het lint zou doorknippen. Maar niet voordat Sita, ook werkzaam in de Moskee, nog even het woord nam. Ze keek terug naar anderhalf jaar samenwerking, naar de vele gebeurtenissen die er in die tijd geweest zijn en de groei die men samen heeft doorgemaakt. Het is een gezellige club geworden, er wordt bijgedragen aan het doorbreken van taboes rond integratie: ‘geen taboes hier!’ Zij prees de fijne samenwerking met iedereen, mede met alle enthousi-
Een pluisje zonlicht
Pameijer. Daarna werd in de textielruimte door Kees Gauw en de voorzitter van de Moskee het lint doorgeknopt. Daarna werden alle gasten op een glaasje getrakteerd. Om de dag af te sluiten mochten geïnteresseerden met Marianne Voorthorn de moskee verder bezichtigen. Eerst de reinigingsruimte, daarna naar een grote kantine, waar men een drankje kan nuttigen en de gebedtijden op een scherm kan zien. Toen met zijn allen op de sokken naar boven toe, om de gebedsruimte te bekijken. Een grote zaal met wel plaats voor enkele honderden mensen. Een ruimte met een zo’n
een pluisje zonlicht in wie ik ben zoekt wie ik ben verdwaalt in de winter een pluisje zonlicht in wie ik ben Zijn stem Ik ben het zonlicht en de winter Ik in jou een pluisje bloem jij denkt gebroken Ik zie een pluisje breken met gebroken zijn
honderd symbolen tegen de muur, met ieder een andere betekenis. Er zijn een
[gedicht]
aste mensen in de moskee en van de
Sylvia Huurman
boel overeenkomsten met veel andere religies. Hierdoor kom je tot de conclusie, er is maar een God. Allah betekent immers God. Het geloof is er immers om mensen dichter bij elkaar te brengen, niet om daar maar over te redetwisten! Het was wat ons betreft een leuke middag, met als afsluiting lekkere hapjes en even kletsen met de diverse mensen die die dag ook zo veel indrukken opdeden. Wij van Denkraam wensen Pameijer, de moskee en alle integratieprojecten veel voorspoed en vooruitgang, goed om te zien dat er zo had aan de weg getimmerd wordt. Peter Hersmus.
[17]
Schizofrenie, een ziekte of een bijzondere gave? Ik wil het graag hebben over de bijzon-
staan en die reageert op een specifieke
gesteld. Het is lange tijd geheim gehou-
dere werking van de menselijke geest en
gebeurtenis die heeft plaatsgevonden.
den en gecamoufleerd door onverklaar-
hoe hij ons van dienst kan zijn om te
Het kind is namelijk fysiek en vaak ver-
bare, onberekenbare gedragingen.
overleven in moeilijke omstandigheden.
baal niet in staat om zich te verweren
Vandaar dat het vaak lastig is voor fami-
De menselijke geest is in staat om vele
tegen de overmacht van de volwassen
lie en omstanders, om de persoon in
zaken te verwerken. Hij doet dat op ver-
kracht die hem overweldigt.
kwestie te laten zijn wie hij in feite is:
schillende manieren: Slapen, sport, wer-
Gééstelijk is het kind de volwassene ech-
een mens in nood, op zoek naar zijn indi-
ken, ontspanning, studie, muziek en nog
ter wél de baas en ‘misleid’ hem als het
viduele vrijheid, met behoefte aan liefde,
veel meer. Indien de geest echter bescha-
ware door ter plekke een andere persoon
genegenheid, aandacht en de juiste
digd raakt doordat de persoon niet
te laten ontstaan, die de gebeurtenis
begeleiding. Zelfs professionele behan-
genoeg tijd krijgt om van zijn bezighe-
ondergaat. Op die manier is hij de vol-
delaars weten dikwijls niet hoe zij de
den bij te komen, kunnen de volgende
wassene de Baas en hij beschermt zijn
juiste diagnose moeten stellen, omdat de
zaken zich voordoen: frustratie, overge-
eigen geest van de beschadiging die hem
behoefte om te praten van de persoon in
voeligheid, verminderd incasseringsver-
wordt aangedaan.
kwestie, vaak zó sterk is, dat het heel
mogen, zwaarmoedigheid, overspannen-
Het kind groeit op tot volwassene en kan
moeilijk is voor hem om te wachten, tot
heid, depressie en dergelijke.
enkele jaren betrekkelijk ‘gewoon’ func-
hij aan de beurt is voor een behandeling.
tioneren.
Er wordt dan ook dikwijls heel veel extra
Dikwijls gaan deze symptomen gepaard
Hij kan lange tijd loyaal zijn in zijn
schade toegebracht door hulpverleners,
met buitensporig gedrag van allerlei
gedrag en tijdsbesteding aan zijn ouders
die onbekend zijn met de noodzaak die
aard, die het leven a.h.w. binnen slui-
en andere familieleden, vrienden, sport-
de persoon voelt, om vooral met begríp
pen. Zoals bijvoorbeeld bijzonder eet- en
club en religie. Zijn gevoel is echter al die
te worden gehoord, zonder veroordeling.
drinkgedrag. Ook vormt kooplust een
tijd bij hem en verlaat hem niet. Er komt
Schizofrene personen zijn zéér gevoelig
uitlaatklep. De persoon in kwestie komt
een tijd dat hij gaat praten en
dikwijls met allerlei onnodig aange-
de waarheid wil vertellen.
schafte spullen thuis. Het komt voor dat
Die brandt dan al lange tijd
er schulden worden gemaakt, omdat het
als een vuur in hem en zal
budget niet toereikend is om de kosten
hem ziek maken, als hij die
te dekken. Deze vormen van
waarheid niet boven laat
gefrustreerdheid kunnen een cijfer krij-
komen. De drang naar
gen van 1- 10 op de tabel van incasse-
gerechtigheid wint het
ringsvermogen. Daar is overheen te
namelijk op den duur áltijd
komen, als de persoon in kwestie op tijd
van ons incasseringsvermo-
de juiste hulp kan vinden. Als de pijnlijk-
gen. Dikwijls zelfs in de vorm van suïci-
voor oprechtheid en stellen prijs op een
heid de 10 echter overschrijdt, komt de
daal gedrag.
luisterend oor.
geest in actie met andere mogelijkhe-
De loyaliteit die we aan onszelf verschul-
‘Genezing’(ik zou liever spreken van
den.
digd zijn, is van bovenaf namelijk zó
goede begeleiding) van de persoon in
schizo
sterk in ons gelegd, dat het alleen een
kwestie, is mede afhankelijk van de rust
Schizofrenie: meerdere persoonlijkheden
kwestie van tijd is, voordat de belaagde
die voor hem wordt gecreëerd. Subtiele
in één, een manier om je niet eenzaam
persoon, op zoek gaat naar bevrijding
medewerking is hierbij een absolute ver-
of zwak te voelen, overlevingsmecha-
voor zichzelf. Hij of zij zal dan de omge-
eiste! Zelfs het maken van eenvoudige
nisme die de geest ter plekke verzint.
ving versteld doen staan van de behoef-
grapjes ligt heel gevoelig bij zulke perso-
Een wónderlijk mechanisme! Schizofre-
te om te praten, gehoord te worden,
nen en dienen het liefst vermeden te
nie wordt dikwijls als diagnose gesteld
begrip te vinden voor het leed dat hem
worden, omdat zij dat soms persoonlijk
bij volwassenen. De basis van dit bijzon-
of haar is aangedaan.
opvatten.
dere fenomeen vormt zich echter over
Hij verlangt vrijheid van de hem aange-
Mensen met een meervoudige persoon-
het algemeen in de kinderjaren. Als
dane schade en zal niet kunnen rusten,
lijkheid, zijn in feite héél bijzondere
iemand in de kinderjaren te maken
voordat hij die eígen vrijheid heeft ver-
mensen en verdienen het om naar te
krijgt met traumatische gebeurtenissen,
kregen. Dat dit met veel strijd gepaard
luisteren!
vormen zich vaak alter ego’s. Dit zijn
gaat, zal ons allen duidelijk zijn. Niet
andere persoonlijkheden die in de geest
iedereen is van deze zogenaamde plotse-
Tamara Vick, met medewerking van een bij-
van de getraumatiseerde persoon ont-
linge vrijheidsdrang op de hoogte
zonder gevoelige vriend.
[18]
Glijdend model voor schizofrenie En enkele
ding, van met name de moeder die dus
aan technieken van gronden
in dat geval met recht een schizofreen
(aardse energie aantrekken via voeten)
kanttekeningen voor
ogende ouder mag worden genoemd.
en je aarden, aangezien veel patiënten
Hetgeen dat geërfd, is, is het karakter en
nogal veel aan hun hoofd hebben en
de behandelaars
dit kan niet in het geheel uitgedrukt
zich wat zweverig voelen wat ook vaak
worden in termen van hersenstructuren
gepaard gaat met soms heftige halluci-
zoals materialistische wetenschappers
naties die iemand vanuit zijn of haar
Neurowetenschappers zoeken steeds
ons willen doen geloven, maar is een
hoofd beleeft, zoals bepaalde akoestische
naar een overeenkomst en verklaring
zogeheten voor een deel immateriële
schizofrene gewaarwordingen. Het gron-
voor de ziekte schizofrenie en komen
factor.
den zorgt er in ieder geval voor dat de patiënt beter in zijn vel zit en ook stevi-
dan bijvoorbeeld tot de conclusie dat bij schizofrenie statisch gezien bepaalde
Conclusie is dus elke schizofrene patiënt
ger op zijn benen staat, ook figuurlijk.
ventrikelruimtes vergroot zijn ten
een unieke combinatie is van zowel een
Verder kan het openen van bepaalde
opzichte vam de niet zieke controlegroe-
aantal biologische en genetische kwets-
chakra’s (cirkelvormige energie centra
pen, maar dit geldt weer niet voor alle
baarheids en bepaalde unieke levenser-
die als iemand in balans is een, een kant
schizofrene medemensen zoals andere
varingen en dus dat er steeds van pati-
uitdraaiende, beweging maken) helpen
onderzoeken weer uitwijzen. Ook zouden
ënt tot patiënt moet worden gekeken
voor een betere doorstroming van nega-
bepaalde hersengedeelten zoals de hip-
naar die unieke combinatie bij het toe-
tief opgedane energieën die door de
pocampus relatief kleiner zijn en ook
dienen van dus ook unieke combinaties
gronding dan ook kunnen afvloeien naar
zouden er afwijkingen zijn, waarschijn-
van psychofarmaca (medicijnen) en er
de aarde.
lijk in de temporale en frontale kwab als
ook kan worden gekeken naar de erva-
mede het limbisch systeem.
ringen die in het verleden zijn opgedaan
ofrenie
Wat nog het belangrijkste is, is dat de
en die mogelijk nog niet
patiënt niet alleen als diagnose wordt
volledig zijn verwerkt, ook
gezien maar als een uniek persoon, die
is het van belang van veel
unieke mogelijkheden en talenten in
patiënten, maar niet van
zich heeft en die met wat aandacht en
alle, om in te gaan op de
concentratie tot uiting kunnen komen
waandenkbeelden en hal-
en dan er toe lijden dat het leven van de
lucinaties, dus op de
patiënt als zinvol wordt ervaren en dus
inhoudelijke kanten daar-
niet ophoudt bij een somber toekomst-
van en deze door te lich-
beeld (te vergelijken met: het kwartier-
ten en te bespreken met
maken). Jung stelt dat er voor ieder
de patiënt als hij tenminste niet in een
mens unieke ongekende mogelijkheden
Aangezien deze bevindingen niet voor
acuut psychotische fase verkeert. Een
zijn als die de mens leert zich te indivi-
alle schizofrenen gelden en er vaak
belangrijke factor hierbij is humor en
dueren, het mens zijn wordt dan voor
tegengestelde uitkomsten zijn van wet-
relativeringsvermogen en ook het bena-
een ieder de eigen uniciteit uitgedraagt
tenschappelijk neuronanatomisch en –
drukken van de sterke eigenschappen
en beleeft, ik hoop met de hulp van het
fysiologisch onderzoek is het mijn idee
van de patiënt door deze te reflecteren
universele licht dat dit voor veel, zo niet
dat er sprake is van een glijdend model
als hulpverlener.
alle mensen ooit een mogelijkheid wordt en bewaarheid !!!
voor schizofrene patiënten, waarbij de kwetsbaarheids factoren, onder andere
Wat ook goed helpt is om te vragen waar
de biologische en genetische afwijkin-
iemands belangstelling ligt en wat de
Vriendelijke groet van patiënt tot hulp-
gen die zouden kunnen predisponeren
patiënt als kind graag deed en wilde
verlener, van de ene unieke mens tot de
tot schizofrenie per patiënt verschillend
doen en na te gaan of deze kinderwen-
andere,
zijn, ook, in aantal, omdat het van heel
sen en passies niet in het momentane
groot belang is naast de trend van
leven zijn in te passen.
Thomas Koppelaar
momenteel zo veel nadruk te leggen op de erfelijke factor wat de schizofrene
Daarnaast kan complementaire genees-
patiënt heeft opgedaan als negatieve
kunde ook een bijdrage leveren aan het
ervaringen in het leven, bepaalde trau-
herstel van de patiënt en zijn kwaliteit
ma’s en een eventueel afwijzende hou-
van leven en ik denk hierbij met name [19]
Sporten met enkele doelgroepen Sporten met mensen uit een bepaalde doelgroep brengt een behoorlijke verantwoordelijkheid met zich mee.Zo geef ik sport bij de stichting Pameijer in Rotterdam, zodat de mensen die aan een bepaald programma deelnemen, daar op de juiste manier in kunnen groeien.
brengen. Als conditietrainer evalueer je elk persoon op conditie, voeding, gewicht, alomvattend in schema’s om dit goed met de voetbaltrainer af te stemmen. Nadat dan bepaalde ideeën uitgewerkt zijn, overleg ik met mijn arbeidscoördinator over de uren die dit met zich mee brengt.
Sport voor mensen met psychologische
die de mensen telkens motiveerde, naar
Dat gaat zo: 12 personen, en 15 minuten
moeiten, is best ingewikkeld.
een andere afdeling ging. Het ging toen
per persoon op papier uitgewerkt. Dat is
Zo werd ik benaderd door een begeleid-
een beetje fout in de communicatie, het
dan al 3 uren theorie. Dan nog het nodi-
ster van Pameijer, die mijn achtergrond
doorgeven en contact houden over en
ge aan contacten en overleg, maakt dat
wel boeiend vond, met de vraag of ik
weer. Het is voortaan ook van belang om
je een halve dag bezig bent voor een uur
eens bij hun werkplaats zou willen
de tijd te nemen om de ideeën te bespre-
conditietraining. Het meeste werk is dus
komen kijken. De werkplaats heet “Klus
ken en dan hoeft het ook niet tot botsin-
de voorbereiding van alles, niet het uur
en werk”, en is gevestigd in Delfshaven.
gen te komen, of met de vinger naar
sport, zoals de meeste mensen denken.
Ik gaf aan dat ik daarin wel wat zou wil-
elkaar te gaan wijzen over wie nu eigen-
Dit is een onderdeel van mijn eigen
len betekenen voor de doelgroep en
lijk de eindverantwoordelijke is.
arbeidsintegratieproces, wat ook gepaard
sprak af dat ik elke woensdag sport zou
Dat er mensen in dienst zijn die de ande-
gaat met mijn werk als correspondent,
gaan geven als hardlooptrainer. Toen
re mensen blijven motiveren, zodat er
fotograaf en redactielid bij Denkraam. Zo
was ik ook met de voorbereiding bezig
een vast en duidelijk sportpatroon ont-
moet ook ik mijn rekeningen betalen. Na
van de marathon van New York, dus dat
staat. De vooruitgang in de levens van
twee jaar gratis werken komt er een
leek me wel wat.
deze mensen is daardoor nog beter
ommekeer in wat voor mij nodig is deze
Inspanning is niet voor iedereen vanzelf-
omdat zij het gevoel hebben dat zij
weg voort te zetten. Betaald worden is
sprekend, zeker niet omdat het om
serieus genomen worden, zo geldt dat
daarin niet meer dan normaal. Veel heb
meerdere groepen gaat: verslaafd, schi-
ook voor hun problemen. Nu is er de
ik persoonlijk niet nodig, toch is enige
zofreen, of anders in de war. Dat vereist
afspraak, dat er een regelmatig terugke-
waardering voor je werk, zodat het mij
toch de nodige overleg en het nodige
rende evaluatie plaats gaat vinden met
geen geld kost, altijd meegenomen. Ook
inzicht in bepaalde zaken. Het is al een
de mensen die aan diverse activiteiten
houd ik me ook bezig met mensen die
overwinning op zich als je deze mensen
willen deelnemen.
afhaken, of terug lijken te vallen in hun
mee krijgt om te gaan bewegen, dus mag
Voor de voortzetting van een zekere
ongezonde gewoonten. Dit natuurlijk in
je als begeleider de drempel niet te hoog
sportbegeleiding, zal ik alles op papier
overleg met zijn of haar persoonlijke
maken, en de lat niet te hoog gaan leg-
gaan uitwerken. Ik ga nu immers als
begeleider.
gen. Het ging aardig tót de begeleider,
conditietrainer een voetbalteam in vorm
Ook al gaat het nog zo goed met mij als
[20]
[gedicht]
ex-verslaafde, ik ben van mening dat ik altijd tijd kan maken voor mijn oude ik, een weerspiegeling die ik elk mens kan aanbevelen. Niet omdat het leuk is, eer-
I Terugvloeien
der om te leren je medemens te leren om van overleven naar léven te gaan. Ook is er een herstelperiode nodig voor elke ervaringsdeskundige, die gaat praktiseren na een cursus. Je verleden aanvaarden is een must. Je hebt ooit overleefd in een keiharde wereld van dief-
Hortend, stotend en gebroken Zal toch eens ontgroeid, ontloken Staan de knop, (vergeten) in ‘t verschoten Gras, de zonden van het menselijk zijn
stal, bedrog, leugens, of criminaliteit. Nu wil je weer gewoon mens zijn en worden. Nu ga je alle lessen omzetten in kennis om anderen en jezelf van dienst te kunnen blijven zijn.
Storend, stortend vloeit verscholen Langs de midweg elke Traan, verheven tot een vruchtbaar Nat, gezongen vloeibaar hartepijn
Dit was een klein stukje tussendoor om uit te leggen hoe een hulpverlener deze dingen ziet en ervaart. Reïntegratie met nogal wat factoren! Zo zou het mooi zijn om met conditietraining de mensen te motiveren om d.m.v. sport hun horizon te verbreden, daarbij ook meer zelfres-
Hevig schijnend brandt de zon De droefnis aller jaren stom Verworven geestkracht stemt de Mens, als snaren ragfijn en verdund Door trilling zijn gebroken
pect te krijgen. Deze nieuwe groep mensen, participeren
Je weerstand is ontnomen
mee aan de voetbalcompetitie die uitmondt in de Nederlandsche kampioenschappen. Gaat dat goed, dan zou de
Irmlinda de Vries
groep naar Australië kunnen voor het wereldkampioenschap. Dat is echter
Uit de bundel: Het Lied van de Wachters van Moeder Aarde
weer een ander verhaal! Peter Hersmus. [21]
Praatje van Taatje – deel 4
[column] ‘Ik wil je hebben en
tijd’, tijd om het leven te proéven. En wor-
zo’n opvoeding niet voorhanden was, zijn
den we, in dat kleine beetje tijd, ook nog
we vaak niet opgewassen tegen alle
houden om nooit van
ernstig afgeleid van waar het nu allemaal
onverwachte perikelen, die we in een
écht om gaat. Het doel en de zin van ons
nieuwe relatie tegenkomen. Zo komen we
je te scheiden!’
leven te vinden en in alle eenvoud en zon-
in feite, vanuit onze ‘onbeholpen’ situatie,
der pretenties te houden van degenen om
aals het ware in een auto met manke-
ons heen. En als het kan, iemand waar-
menten te zitten, die we hebben aange-
mee we dat ook nog sámen kunnen doen.
schaft, zonder er verstand van te hebben.
Vervolg op deel 3
Alleen is tenslotte ook maar alleen. Niet
Van buiten ziet ie er mooi uit, maar van
Maar waar zijn we dan ook al weer naar
veel mensen immers, vinden het prettig
binnen is het behoorlijk gammel.
op zoek? Is het niet dát wat we eerder in
om hun leven alléén te beleven.
ons leven zijn kwijtgeraakt? Of wellicht
Eén van de vervullingen van ons bestaan
We laten na om ons te informeren over
jammer genoeg nóóit hebben erváren.
en één van de sleutels op weg naar het
de toestand van het vehikel, plegen geen
Nooit hebben erváren, maar waarvan we
Ware Geluk, ligt in een aloude wet, in een
onderhoud en laten de hele boel maar op
wel een vermoeden hebben dat het
Heilig Boek beschreven: Heb uw naaste
zijn beloop. We stappen in, gaan rijden en
érgens te vinden moet zijn. Bij iemand of
lief als uzelf en God bovenal. Velen van u,
begeven ons in het verkeer (te vergelijken
iets? Maar wat dan? Rust? Genegenheid?
lezers, hebben deze Wet, ooit wel eens
met intieme, seksuele omgang). En dan
Het Grote Genieten? Vreugde? Nee, wacht
gehoord of zelfs gelezen. De betekenis is
plots, als uit het níets, worden we verrast
eens even, Liefde. Ja, dát zal het zijn! Líef-
echter niet al te vaak tot ons doorgedron-
door allerlei vervelende mankementen
de is wat de meeste van ons hebben ont-
gen. Onze naaste liefhebben als onszelf.
die we onderweg tegenkomen. Die bre-
beerd. Of wellicht niet ten volle, maar dan
Dat wil dus zoveel zeggen als: eerst van
ken ons eerst emotioneel en later ook
waren er wel zéker zijdelingse gebeurte-
jezelf houden op een doeltreffende
financieel aardig op! Plus dat het een
nissen, die onze vorming in de liefde
manier, dan zou je óók van je naaste kun-
aardige hoeveelheid tijd, energie en ande-
negatief beïnvloedden. En ook dus wat
nen houden. Daar zijn we echter dikwijls
re kostbare elementen kost.
betreft relatievorming! Want het voor-
een ‘tikje’ of vaak een boel tikjes van afge-
We horen na verloop van tijd wel wat
beeld inzake het aangaan van relaties
dwaald, om maar zo te zeggen. Dikwijls
‘vreemde’ geluiden, een tik hier en een
nemen we meestal over van onze ouders
zijn we ook nog boos op God, omdat we
rocheltje daar, maar vertikken het om
of verzorgers. Tonen uw ouders respect
niet hebben geleerd om van onszelf te
onder de motorkap te kijken(of te laten
tegenover elkaar en u, dan zult u gemak-
houden en ons leven ‘voordelig’ in te rich-
kijken), om te zien wat er eventueel aan
kelijker een respectvolle relatie ‘erven’. Is
ten. We zijn járen beziggehouden met
de hand zou kunnen zijn. En dan door
het tegendeel het geval, dan is een voort-
allerlei beslommeringen, hebben onszelf
iemand die er verstand van zou kunnen
durende strijd met uw partner géén toe-
‘op weg daar waar we dachten te willen
hebben. Het gevolg? De remmen werken
val! Slechts weinigen van ons, zijn in rust
wezen’, dikwijls slecht verzorgd. Of zíjn
niet goed, het stuur gaat stroef en de
en stabiliteit opgegroeid, met integer res-
slecht verzorgd. Hebben wellicht roof-
motor raakt oververhit. Zo kunnen we
pect voor God, onszelf, andere mensen en
bouw gepleegd op onszelf en/ of ande-
zelfs een ongeluk veroorzaken, waarbij we
de natuur om ons heen.
ren. Dat kan allemaal zo zijn.
onszelf en anderen heel veel schade
Toch gaan we, in weerwil van het feit dat
berokkenen. Uiteindelijk worden we dan
Het leven, zoals het nu dikwijls geleefd
we nog niet zo goed in staat zijn om een
nog boos op de aanbieder van de auto
wordt, is en wordt ernstig beïnvloed door
relatie op te bouwen, vanwege allerlei
zélf! Het was een koopje, de verkoper leek
de haast om daar te komen waar ‘het’
persoonlijke, emotionele of psychische
zo aardig en we waren er zó blij mee!?
allemaal gebeurd. Op weg daarnaar toe,
‘mankementen’, tóch een relatie aan. We
Volgende keer het laatste deel uit deze
wordt er gewerkt en gehandeld. Er wordt
zoeken dan als het ware, compensatie
serie.
van alles gedaan om ons leven, na werk-
voor wat we lange tijd hebben ontbeerd.
tijd en vóórdat de nieuwe dag weer
Óf wat we eigenlijk hadden gewild, een
begint in al zijn hectiek, invulling te
zorgeloze, liefdevolle opvoeding. En een
geven. In wérkelijkheid hebben de meeste
begripvol, luisterend oor, compleet met
van ons maar een heel klein beetje ‘leef-
complimentjes en bevestiging. Omdat
[22]
Tot zover weer dít Praatje, heeft u vragen of suggesties, schrijf rustig naar Taatje.
[recept] Kipsaté van José Nu de zomer er aankomt, en de barbecue kan worden afgestoft, leek het ons tijd voor een zonnig recept. Lekkere kipsateetjes, maar onderstaand recept kan ook worden gemaakt met kippenpootjes in plaats van kipfilet. Vul het recept aan met brood en salades, en je hebt een eenvoudige en zonnige zomermaaltijd. Benodigdheden:
Kipfilet, ca. 1 kg Ketjap Manis Oestersaus
Snij de kipfilet in hapklare brokken. Snij de knoflook in grote
Masala
stukken. Snij de rode peper. Doe alle ingrediënten naar eigen
Azijn of limoen
smaak in een schaal en schep de kip er doorheen. Laat het op
Flink wat tenen knoflook
zijn minst acht uur marineren. Hoe langer je het marineert, des
Gemberpoeder Rode Peper of Sambal Badjak Olie
te lekkerder het zal smaken. Bak de kipfilet, en vervolgens: eet smakelijk!
GGzplaza: cursussen én website GGzPlaza is in 2003 van start gegaan als computerproject, met een uitgebreide internetsite met nieuws, en laagdrempelige cursussen voor (ex-)cliënten van de geestelijke gezondheidszorg, maatschappelijke opvang en verslavingszorg. GGzplaza is een project van de samenwerkende cliëntenraden in de regio Rijnmond en Basisberaad Rijnmond.
De website: www.ggzplaza.nl Op de website is veel informatie te vinden en nieuws van binnen en buiten de regio. Nieuw bij de website is echter de weblog, een weblog voor en door cliënten. Ook hier veel nieuwtjes te vinden, maar nog belangrijker: je kan reageren op artikelen, en zelf dingen posten. Reageren kan altijd, om zelf iets in te sturen moet je je wel even registreren. Neem eens een kijkje op: weblog.ggzplaza.nl (dus zonder de www ervoor.)
Cursussen In de zomer liggen de cursussen even stil. Begin september gaan de cursussen weer van start. Er zijn cursussen computergebruik en internet voor beginners en de wat meer gevorderden. Niet alleen het werken met computers komt aan de orde, maar ook onderwerpen als: digitale foto’s en beeldbewerking, mp3 spelers, telefoontjes en bluetooth. Als cursist kun je zelf ook zaken aandragen waar je wat over wil leren. Meer informatie? Neem contact op met GGzPlaza, Martin Luycx via: 010 – 7502125 of mail:
[email protected].
Waar is GGzPlaza? GGzPlaza is ondergebracht bij het Basisberaad Rijnmond, adres is Zomerhofstraat 82, 3032 CM Rotterdam (het gele gebouw, Vijverhof, en dan op de tweede etage). GGzPlaza is te bereiken met tramlijn 4 en 25, en streekbussen 170,171 en 173.
[23]
Samson, 6 jaar, uit Ghana “We waren op vakantie in Ghana. Telkens als hij uit school kwam, kwam hij bij ons langs. Hij wilde Engels leren, en kwam bij ons tijdschriften lezen. Hij pakte altijd de Denkraam er uit. Hij was hier zeer in geïnteresseerd en vond het heel mooi, alhoewel hij natuurlijk geen woord Nederlands spreekt. Hij wees dan plaatjes en foto’s aan, en ik moest vertellen wat dat was. En elke dag kwam hij weer terug. “
