Denkraam. gratis magazine voor en door cliënten in de regio Rijnmond nummer 26 - mei 2007

krant25.qxd

10-5-2007

16:26

Pagina 1

Denkraam www.denkraam.info

Geestelijke Gezondheidszorg Maatschappelijke Opvang Verslavingszorg

gratis magazine voor en door cliënten in de regio Rijnmond

nummer 26 - mei 2007

[1]

krant25.qxd

10-5-2007

16:26

Pagina 2

Redactie: Liesbeth Vollemans, Irmlinda de Vries, Koos Bijlholt, Michiel van Gog, Carla Berkhof, Natasja Schreuder, Loyce van den Berg, Desirée de Bruin, Raymond van Dijk, Hinke Vissia en Gio van Beek. Eindredactie: José Bonouvrier, Ernest Smit, Jan B. Burger, Martin Luycx en Bas van Bellen. Correspondenten: Karen en Joël Groen, Natasja Schreuder, Bas van Bellen, mr. Helen, Raymond van Dijk, Hinke Vissia, Irmlinda de Vries, Jan W Bijl, Bert Aben, Desirée de Bruin en Barbera Veger. Fotografie: Michiel van Gog, Bas van Bellen, Yvonne Notting. Voorkant: Hans Maal. “The Prophecy Song”. Strip: Ferry van Wing. Vormgeving en druk: Argus, Rotterdam. Verzendklaar maken: Datawerk, Rotterdam. Distributie: Postdienst Vredehof, Rotterdam. Verspreidingsgebied: Regio Rijnmond, de Hoekse Waard, Voorne-Putten en de Zuid Hollandse Eilanden. Oplage: 6700 exemplaren. Redactieadres: (ook voor een gratis abonnement) Postbus 21078 3001 AB Rotterdam tel: 010-7502123 / 010-4665962 E-mail: [email protected] Website: www.denkraam.info

Deadline nummer 27: 25 mei 2007 Verschijning: vanaf 18 juni 2007

Projectondersteuning: Teus van Wijk, Basisberaad Rijnmond (hoofdredacteur) Tel: 010 – 7502123 / 010 – 4665962 Fax: 010 - 4660070 e-mail: [email protected] ‘Denkraam’ is een onafhankelijk magazine. Het is een product van de gezamenlijke cliëntenraden uit de GGz, Maatschappelijke Opvang en Verslavingszorg uit regio Rijnmond in samenwerking met Basisberaad Rijnmond. Aan de totstandkoming van deze uitgave is de uiterste zorg besteed. Voor informatie die desondanks onvolledig of onjuist is opgenomen aanvaardt de redactie geen aansprakelijkheid. Alle in deze uitgave opgenomen artikelen mogen niet worden overgenomen zonder toestemming van de opsteller. De redactie kan besluiten ingezonden bijdragen zonder opgave van reden niet te plaatsen, in te korten en/of taalkundig te bewerken. Publiceren onder pseudoniem mag, mits naam en adres bij de redactie bekend zijn.

[2]

[Denkraam]

Colofon

Inhoud mei 2007 2

Inhoudsopgave en colofon

4

Eten in New York ! “Ik heb sisi gedronken...... de avond was vet leuk.”

6

Zin en Onzin Oeps, zie pagina 7

8

Interview Irmlinda de Vries Desirée (zie pagina 20) in gesprek met…

10 12

Tien jaar Incentive Zie pagina elf en dertien Een artikel van Hinke Vissia

14

Bavo/Europoort Een nieuwe naam voor een vertrouwd assortiment.

16

Aho, mitakyu oyasin: Gegroet mijn verwanten Interview met kunstenaar Hans Maal

18

Museumnacht Met een bouwhelm door Boijmans van Beuningen

20

Interview Desirée de Bruin Irmlinda (zie pagina 8) in gesprek met…

22

BGE: een boeiende beroepsopleiding voor ervaringsdeskundigen Deel twee: in gesprek met Shahin Mol, ervaringsdeskundige

24

Geen reclamepraatjes voor de WMO Ingezonden brief

26

Henkie Denkie

28

Achterkant, zie ook pagina een.

En verder: Zie pagina’s: 1,3,5,7,9,11,13,15,17,19,21,23,25 en 27 Of pagina’s: 2,4,6,8,10,12,14,16,18,20,22,24,26 en 28 Aan de totstandkoming van deze inhoudsopgave is de uiterste zorg besteed. Voor informatie die desondanks onvolledig of onjuist is opgenomen aanvaardt de redactie geen aansprakelijkheid. Alle in deze inhoudsopgave opgenomen paginanummers mogen niet worden overgenomen zonder toestemming van de opsteller.

krant25.qxd

10-5-2007

16:26

Pagina 3

Van de redactie

nummer 26

nummer 26

En dan lanceert Denkraam hierbij haar laatste themanummer. Tijdens de vergaderingen is besloten om hier voortaan niet meer mee verder te gaan. De thema nummers krijgen

wij van de redactie niet opgevuld zoals we graag zouden zien. Het is dus een verstandige beslissing om de inhoud van Denkraam algemeen te houden. Gezien de hoeveelheid

kopij (praktisch niets dus) lijkt het erop dat de lezer van Denkraam hier achter staat. Nou moeten wij van de redactie ook toegeven dat het een stuk prettiger werkt als je niet aan een thema bent gebonden. Helemaal als blijkt dat je niet voldoende vulling hebt, vandaar dat deze Denkraam iets later van de drukker is verschenen. Waarin het aan onze

motivatie natuurlijk niet ontbreekt. Maar: De beslissing is genomen, geen themanummers meer voor Denkraam. In december maken we echter meteen een uitzondering:

Denkraam bestaat dan vijf jaar. Tijd voor een feestje dus, en alsnog….een themanummer!!

En dan verder. Het weer: prachtig! Het kost de redactie moeite om even actief te blijven

wanneer het zonnetje zo roept. Mensen op en om de redactie worden allemaal weer vrolijker en een voor een klimt men van de winterdip door de voorjaarsmoeheid heen, de zomer in.

Vrijwel elk redactielid is de afgelopen twee maanden gevloerd door zwake, zieke en misselijke symptomen en onze hoofddenker heeft zijn leidinggevende functie in het team moeten bezuren door de afwezigheid van zijn stem. Godzijdank doet zijn stem het weer en kan hij weer praten (Scheelt een hoop in de vergaderingen, er is weer iemand die de overige leden tijdens gezellige klessebessies de mond snoert). Het is in ieder geval weer een stuk drukker in de redactieruimte nu Teus weer kan ouwehoeren. Nu nog schrijven, de drukproef was al binnen voordat

Openbare redactievergadering Denkraam Datum:

vrijdag 25 mei 2007

Tijd:

10.00 – 12.00 uur

Lokatie:

Basisberaad Rijnmond Zomerhofstraat 80-86 (2e etage) Rotterdam Tel: 010 7502123 e-mail: [email protected]

De redactie nodigt de lezers van Denkraam van harte uit om deze vergadering bij te wonen. Thema van de bijeenkomst is het magazine Denkraam zelf. Wat vindt ú van Denkraam? Kom langs op vrijdag 25 mei!!

er nog maar één letter van dit redactioneel op papier stond. Onze vormgever was dit keer uitzonderlijk snel, iets wat wel zeer handig was aangezien we zelf verlaat waren. Het redactioneel is bij Denkraam traditioneel de sluitpost. Er wordt gereflecteerd op de inhoud van Denkraam, en voorzien van enige commentaren op recente ontwikkelingen. Nu stond er in de drukproef een lege pagina, daar waar het ‘Van de redactie’ zou moeten staan. Nadenkend over wat er nu alsnog geschreven zou moeten worden, kwamen de hoofdredacteur en eindredactie tot de conclusie om een korte samenvatting op te stellen: “hier had het redactioneel kunnen staan.” Gelet op de inhoudsopgave, die u links van dit stuk vindt, is het niet zo verwonderlijk dat de redactie tot deze conclusie komt. Of is toch de zon in onze bol geslagen? In ieder geval belde de vormgever tijdens het schrijven van dit stuk al op of we de correcties op de drukproef wilden doorgeven. Dat is bij het lezen hiervan natuurlijk al gebeurd. De redactie dus.

[3]

krant25.qxd

10-5-2007

16:26

Pagina 4

[ in kort gesprek] Diner voor twee in Hotel New York Op 1 december het afgelopen jaar vierde het Basisberaad Rijnmond haar 25-jarig jubileum met een feestje in het Bolwerk. Een van de hoogtepunten op het feest was een kennisquiz rond de de geschiedenis van het Basisberaad, onder leiding van Rembo. De quiz werd verrassend gewonnen door Joël, de negen jarige zoon van Karen Groen (medewerkster Crisiskaart bij het Basisberaad). “Ik heb een zéér intelligente zoon”, verklaarde de trotse moeder achteraf. De hoofdprijs was een etentje voor taxi. De redactie van Denkraam was helaas niet uitgenodigd,

De redactie kort in gesprek met Karen Groen

maar een verslag van moeder en zoon wilden we u echter niet

Karen is als ervaringsdeskundige begonnen bij de cursus

onthouden.

‘Cliënten trainen hulpverleners’, circa vijf jaar geleden.

twee personen in Hotel New York, en een ritje met de water-

Daarna is Karen betrokken geraakt bij de klankbordgroep van

‘ik heb Sisi gedronken als voorgerecht...’

de crisiskaart, omdat ze zelf een crisiskaart heeft opgesteld. En van het een kwam het ander. Na wat hand- en spandiensten is Karen naast kaarthouder ook crisiskaartconsulent geworden, voor een dag per week, en met veel plezier. Als (onafhankelijk) consulent stelt ze met cliënten crisiskaarten op. Daarnaast worden veel voorlichtingsbijeenkomsten georganiseerd voor geïnteresseerde cliënten én verwijzers. “In mijn werk kan ik mijn negatieve ervaringen met de gezondheidszorg ombuigen naar een positieve bijdrage aan andere gebruikers van de zorg. Het Basisberaad is daar een perfecte omgeving voor.” Tijdens het jubileumfeest van het Basisberaad won, in een rokerige ruimte, Joël de hoofdprijs. Uiteraard heeft hij hierbij géén hulp gehad van zijn moeder, maar zij werd door Joël wél uitgenodigd om de prijs te innen. En deze werd in februari verorberd in Hotel New York. “En bijna kwijtgeraakt tijdens een ritje op de Maas met de watertaxi bij windkracht acht”, vult Karen lachend aan. “Het eten was heel erg lekker. Het was er die avond behoorlijk druk. De obers waren heel erg leuk daar, en aardig. De ruimte van Hotel New York komt mij op een of andere manier toch rommelig over. Het eten en de –heel erg leuke- obers maakten echter veel goed.” Een korte impressie van het Hotel. Al eerder was ze daar geweest voor een High Tea. Na een geslaagd etentje wilden moeder en zoon zich wagen aan een ‘ritje’ met de watertaxi. De windkracht was echter opgelopen tot 8. Een zeer verbaasde watertaxichauffeur vroeg hen of ze wel zeker wisten of ze wel de Maas op wilden. Joël zei direct ja, en zijn moeder wilde zich niet laten kennen. Dus de taxi voer uit, de Erasmus- en Willemsbrug voorbij. “Dat was erg heftig”, zo reageert Karen als ze er aan terug denkt, “maar het was wel een zeer geslaagde avond” (mét wel heel erg leuke obers, red.) “Wordt er over vijf jaar, bij het volgende jubileum, weer een quiz georganiseerd waar Joël aan mee kan doen?

Bijdrage van Joël

‘de avond was vet leuk’

Dan reserveer ik alvast bij Hotel New York.” Opgetekend door feestredacteur Bas van Bellen.

[4]

krant25.qxd

10-5-2007

16:26

Pagina 5

VvV Vers versus Vers

De popularisering van de Dichtkunst en andere kunsten

Rotterdam heeft eindelijk ook een eigen Stadsdichter. Antwerpen was de eerste stad met zo’n dichter en verschillende steden in het Nederlandse taalgebied volgden.

Arminius in de remonstrantse kerk aan het Museumplein tegenover Boymans. De literaire/lichamelijke reus Manuel Kneepkens was de imposante voorzitter van dit debat.

Zelfs Groningen en Roermond hadden er

een veelbelovende naam voor een jonge

En met recht want hij heeft het dichten

al een, en jawel hoor nu ook ex-wereld-

dichter die, met zijn WoordDansers, het

als oprichter van de Stadspartij zelfs in

haven nummer één, de hoofdstad van

komende nieuwe Rotterdamse Letteren-

de gemeenteraad van Rotterdam geïn-

het internationale dichten immers met

jaar 2007 veel van zich zal laten horen.

troduceerd door er elke vergadering mee

het jaarlijks terugkerende festival ‘Poetry

Want Jeroen is vooral uitvoerend kunste-

te beginnen. En bovendien geijverd eerst

International’. Nationaal hadden we

naar die met Arie Hordijk de WoordDan-

voor een Havendichter maar nu we toch

zelfs een Dichter Des Vaderlands, met

sers (www.WoordDansers.nl) vormt die

niet meer nummer 1 zijn voor een stads-

eerst die zure Komrij die er al gauw de

soms begeleid met beat en punkrock

dichter net als andere Nederlandstalige

pest aan kreeg dat hij voor alles en nog

door DJ Evol.D en Rudy can’t Fail op

steden.

wat een gelegenheidsgedicht moest

gitaar rauwe tweestemmige stadspoëzie,

Ook in het forum zaten Zwaargewichten:

plegen. Dat zinde hem niet daarom nam

zoals zij dat op hun webstek noemen ten

Professor Susanne Janssen, buitenge-

hij nationaal ontslag. Zijn opvolger werd

gehore brengen.

woon hooglerares in de kunst, alleen

onze nationale poëtische spraakwaterval

Die benoeming, hoe kan het anders in

bestudeert zij niet hoe mooi de kunst

Simon Vinkenoog die nooit bang is om

ons culturele krentenland bracht nogal

wel niet is of wat het met je ziel doet

in dichten uit te barsten over welk

wat tongen in beweging van hoog op

maar hoe kunst en cultuur en de kran-

onderwerp dan ook.

hun eigen voetstuk staande gepasseerde

ten, tijdschriften en televisie die dat ver-

Hij was dan ook als eregast aanwezig op

grootheden. Daarom dit forumdispuut in

spreiden op de maatschappij inwerken,

de zaal- en forumdiscussie op zondag

Café Blaman, sinds december 2005 het

welk sociaal effect kunst heeft. Dan was

11 februari 2007 naar aanleiding van de

vernieuwende literaire podium in het

er Tjeu Strous die in de Rotterdamse

benoeming van Jeroen Naaktgeboren,

steeds interessanter wordende centrum

Raad voor Kunst en Cultuur de belang-

[5]

krant25.qxd

10-5-2007

16:26

Pagina 6

wende dichters, beroepsdichters tegeno-

voor als protest tegen de door hem

ver amateurs die toch zeker geen kunst

ervaren chaos en gebrek aan drank in

kunnen maken! Hoge Cultuur versus

de stad:

volkscultuur; kunst voor oud en voor

[gedicht]

jong publiek.

Het café is dicht,

Terwijl elders in de stad in de Laren-

De straat ligt open.

kamp aan de Slinge het gratis jaarlijks

De tram rijdt net weg,

Charlois Kunstfestival gaande was waar

Dan ga ik maar lopen.

allochtone en autochtone kunst elkaar in 4 zalen afwisselden en er zoveel

Het leven van een dichter in de stad kan

inzendingen vanuit het kunstminnende

vermoeiend zijn. Nee, dan Simon Vin-

publiek gekomen waren dat de organisa-

kenoog. Die heeft altijd nog zijn

toren door loting hadden moeten beslis-

volkstuin waar hij met zijn geliefde in

sen wie er op mochten treden, kwamen

werkt en zo in contact blijft met moeder

de beroepskunstenaars er in Arminius

Aarde. Springlevend nog deze poëtische

niet helemaal uit of de gemeenteraad nu

hippie in het laatste kwartier van zijn

de goede keus had gemaakt. Als werk-

leven met zijn lange grijze haren optisch

groep lid van onze eigen Dichters Dicht-

verlengd door een grijs gestreepte das en

bij vertelde ik dat de dichtkunst toebe-

een lange jas als een Hollandse Gandalf

hoort aan heel het volk en dat voor ons

slingerde hij met rood aanlopend hoofd

gedichten maken gaat boven pillen en

zijn profetische verzen de rekkelijke

praten. Simon Vinkenoog(.nl) zegt maan-

remonstrantse kerkzaal in. Captain Dek-

dag 11-02-2007 al op zijn webstek: “Zoek

ker Flying Dutchman klonk het refrein

de Denkraam webstek met Outsider-

van een van zijn verzen uit een van de

kunst, l’art brut, oerkunst gemaakt door

bundels die hij had meegenomen. Simon

mensen die het niet om de roem of het

treedt ook op met muziekgroep Spinvis,

geld gaat, maar om het spel, het avon-

ja repeteert nu zelfs met het Concert-

tuur, de ontdekkingsreis”. Gedichten

gebouworkest. En elke dag een nieuwe

Maken Helpt citeerde hij mij. Of, waar-

pagina op zijn webstek erbij vol betrok-

mee ik ook nog al eens beroepskunste-

kenheid met wel en wee van land en

naars mee op de kast jaag: “kunst is the-

wereld is hij, deze dienaar van het leven

rapie; het ware, het schone en het goede

die zijn verhaal elke dag met een andere

immers? Daar weegt geen Erasmusprijs

zichzelf toegedichte titel ondertekent.

tegenop.”

Jong van hart als Jeroen en Arie nog

Gelukkig bracht de voordracht/opvoe-

steeds en ook jong begonnen met Zolang

ring van 16 Rotterdamse dichters en 1

te Water in Parijs waar toen iedere

Amsterdammer veel vertier/therapie

artistiekeling heen moest. Nog steeds

voor de verhitte gemoederen. De Woord-

mooi hoor die lichtstad, maar wat gaat

Dansers waren ook á capella onverslaan-

er boven Amsterdam en Rotterdam als

baar met hun creatie “Haven”: Jeroen en

cultuurstad? Jules Deelder onze nacht-

Arie doken hun haven in met een water-

burgemeester stond al met 18 jaar in

val van woorden die de ziel meeslepen

Carré zijn werk voor te dragen en is een

en in het onderwerp onderdompelen om

van de voorgangers van de WoordDan-

rijkste man is als het om Beleidszaken

het gedicht nooit meer te vergeten. Ook

sers, Poetry International is al establish-

gaat. En ook Rien Vroegindeweij die vol-

Jana Beranova rolde als een woorddan-

ment, gevestigde roem net als het Film-

gens een slip van de tong van Manuel

Dwang,dwang,dwang,dwang, Dwang,dwang,dwang,dwang, Dwang,dwang,dwang,dwang, Dwang,dwang,dwang,dwang Dwang dwang is de gang en rent door de straten dwang is een drang van niet meer en steeds dwang is een hendel met ogen van zilver dwang is een fonkeling in een weerbarstige keel dwang is het staren naar fluwelen vrouwen dwang is de nacht als extatisch theater dwang is de macht tot het doden van joden dwang is een schreeuw in een bodemdiep meer Jeroen Naaktgeboren

ser door de zaal met haar gedicht de rol-

festival dat we uit Utrecht weg hebben

Kneepkens een Erasmuspiercing als prijs

lende steen, tegen Simon Vinkenoog aan

gehaald. Maar de dichtkunst is van ons

heeft ontvangen voor zijn literaire acti-

tot ze tenslotte op een kerkbank tegen

allemaal en altijd jong. Ga dus ook dich-

viteiten. Het debat ging vooral over de

VvV iemand aan stil kwam te liggen. Alle

ten, iedereen kan het, echt, het helpt en

gevestigde stellingen en hun tegenstel-

aanwezige Rotterdamse dichters droe-

vergeet niet het resultaat dan ook op

lingen: Stille dichters met verstilde ver-

gen uit hun werk voor, verstild of bewo-

onze webstek te zetten!

zen die niet hip zijn en niet willen of

gen en zelfs Jan Oudenaarden die achter

(www.denkraam.info/dichtersdichtbij/)

kunnen swingen tegenover slammende,

in de zaal tegen de WoordDansers zat te

rappende en uitvoerende rauw schreeu-

zijn droeg toch nog een Stadsgedicht

[6]

Jan Bijl (Dichters Dichtbij)

krant25.qxd

10-5-2007

16:26

Pagina 7

zin en onzin

Teus komt ze echter op een ander idee

Dat Raymond niet veel verstand heeft

om naar huis te gaan. Teus meldt dat hij

van wetenschap, liet hij in de vorige

een motor in de hal heeft staan. “Oké,

rubriek van Zin en Onzin al blijken.

dan kan ik daar morgen mee naar huis”,

Wat is ook alweer antropologie? Twee

roept ze enthousiast. Eerst haar motorrij-

maanden later verbaast hij zich tijdens

bewijs halen natuurlijk, enne… het

de vergadering over de moeilijke woor-

A-team inschakelen om het motorblok

den. Nu gaat het over de antroposofie,

om te bouwen tot motor natuurlijk.

wat is dát nu weer? Gelukkig heeft hij zelf weer een antwoord: “het is de leer

Natuurlijk doet José ook wel wat anders

van Antropov.” Later tijdens de vergade-

Vrijwilligers vervullen een belangrijke

dan computerspelletjes spelen. Op maan-

ring verklaart hij zich nader: “Ik ben lek-

functie binnen Denkraam. “Ik had wel

dag worden steevast de vergaderstukken

ker gekker, en ook al veel langer.” Maar

drie keer en Y”, aldus redactielid José.

door haar verzorgd. Het uitgebreide kopi-

wat bedoelt Raymond eigenlijk met

Het blijkt dat ze haar tijd vult met een

eerapparaat dat er staat, heeft ze ook vol-

‘anale nieuwsbrieven’?

computerspelletje.

ledig onder controle. “Je kunt van enkelzijdig naar dubbelzijdig kopiëren. Je kan

Dat onze Bas de ‘computertechneut met

De buren van Denkraam, de lieftallige

kopiëren van 1 naar 1, of van 1 naar 2,

vierkante ogen’ van opruimen houdt was

straatadvocaten, komen af en toe buur-

van 2 naar 1, en van 2 naar 2. Wanneer je

bij de redactie van Denkraam niet

ten. Dan volgen er meestal gesprekken

van enkelzijdig naar dubbelzijdig wilt

bekend. Nietsvermoedend opent onze

op hoog niveau: over muziek, televisie

kopiëren, druk dan op 2 naar 1. Dit moet

hoofdredacteur, op maandagmorgen, het

en onlangs over films. Berletta had een

je natuurlijk niet verwarren van 1 naar 2.

e-mail adres van de redactie van Denk-

echte aanrader voor een goede film:

In het begin vergiste ik mij altijd daarin.

raam. Tot zijn schrik ziet hij dat alle inko-

“je weet wel, die éne film…met die ene

Maar nu weet ik zeker dat het van 2 naar

mende mails zijn verdwenen. Geschokt

acteur.” Achteraf verklaarde ze: “ik

1 is…..of was het toch andersom?”

zit hij een kwartiertje naar het beeld-

wilde gewoon intelligent overkomen.”

scherm te staren en verwerkt het verlies. Martin, hoofdcreatuur van GGzPlaza (zie

Bij binnenkomst van Bas vraagt hij hoe

Natasja, zoals welbekend afkomstig tus-

vorige Zin en Onzin), blijkt zeer veelzijdig

dit kan. Waarop Bas antwoordt: “Ik was

sen de pijpen van Velsen Noord, komt

te zijn, met name op het gebied van

het weekend aan het opruimen en druk-

donderdag en vrijdag naar Denkraam.

titels. Bij de cursus ‘Excell’ voor de

te per ongeluk op het verkeerde knopje.”

“Handig”, denkt ze, “dan kan ik een

redactie werd hij gepromoveerd tot

weekendretourtje aanschaffen.” De

‘Excellentie’. Twee dagen later echter,

redactie vraagt zich af wanneer Natasja

bij een andere cursusgroep, werd hij

haar weekend viert. Bij een bezoek aan

weer omgedoopt tot ‘Digitator’.

Talenten en psychiatrie

feuille kijk is de inleg niet vertienvoudigd, maar een veelvoud

We lopen over het instellingsterrein. De temperatuur nadert

daarvan. Mijn moeder

een hittegolf. De bomen breken de zon. Lekker! Mijn moeder

staat inmiddels naast

volgt zoals gewoonlijk op enkele passen afstand. In haar hand

hem en fluistert dat

de tas met vuile was. Mijn vader steekt een sigaar op. “Zelf ver-

ze geld voor drugs

diend, jongen. Dat kun jij later ook. Als je maar werkt en je ver-

vraagt. Mijn vader

stand gebruikt.” We passeren links en rechts de cliënten van de

krijgt een rode kleur

instelling. “Mag ik een vuurtje,” zegt een gebochelde. Mijn

en steekt de portefeuille snel terug. Tevens kondigt hij aan

vader kijkt direct schuin de andere kant uit en heeft het niet

dat ze weer naar huis moeten. Morgen is het weer maandag.

gehoord. Hij mompelt iets over steuntrekkers en werkschuwen

Dan moet hij weer vroeg op.

en vervolgens krijgt hij een hoestaanval. Mijn moeder doet snel

Bij de auto geeft hij mij een tientje. “Iedereen moet een kans

een paar passen naar voren, slaat hem op zijn rug en haalt een

hebben” zegt hij met de sigaar in zijn rechtermondhoek.

zakdoek uit haar tas.

“Maar laat ik niet merken dat je het verknoeit. Dan onterf ik

We naderen Magda. Haar ogen herinneren aan de schoonheid

je.” Onderweg tref ik Magda. We gaan samen een kaartje kopen

van haar jeugd. “Zou ik geld voor de trein kunnen krijgen?”

op het station.

Mijn vader is ook de beroerdste niet en pakt zijn portefeuille. “Op m’n 21e kreeg ik een tientje,” glanst hij. Als ik in de porte-

Bert Aben [7]

krant25.qxd

[8]

10-5-2007

16:26

Pagina 8

krant25.qxd

10-5-2007

16:26

Pagina 9

[interview] Irmlinda de Vries

In hoeverre bepaalt spiritualiteit je kunst [en leven]?

Leven en kunst zie ik als onlosmakelijk met elkaar verbonden. Aangezien ik nogal spiritueel ben ingesteld, mede door mijn Indische achtergrond, is dat, naast de fysieke, emotionele en mentale basis van het menszijn de grondslag voor al mijn kunstwerken. Deze 4 elementen verhouden zich in iedere serie kunstwerken weer anders. Bepaalde projecten zijn voornamelijk rationeel; anderen echter kunnen juist een heel emotionele lading hebben. Sommige hebben beide...of allemaal tegelijk. De mens is namelijk uit al deze elementen opgebouwd en dit zijn levende substanties die een proces doormaken op zowel bewust alsook op onbewust niveau. De mens is altijd bezig om daar grip op te krijgen en de kunstenaar doet dat door middel van zijn/ haar kunstenaarschap. Inhoudelijk, technisch en qua materiaalgebruik. Vergeet ook niet dat iedere kunstenaar een wat andere beeldtaal spreekt. De input en de manier waarop hij/zij deze input verwerkt bepalen de output! Door welke kunstenaars ben je geïnspireerd? Kijk je veel om je heen naar andere kunstenaars?

De laatste jaren ben ik gefascineerd door kunstenaars als On Kawara, Jan Dibbets en Pieter Laurens Mol. De beeldtaal die zij gebruiken vind ik op een bepaalde

manier heel zuiver. Ontdaan van het gewoel van de wereld. Verstilling. Doordat hun werken nogal conceptueel van aard zijn, zie je de emotionele lading pas in 2e instantie, hoewel Pieter Laurens Mol wat dat betreft een stuk emotioneler is dan de eerste 2 kunstenaars. Op het moment dat je doordrongen raakt van de latente lading van hun werk gaat er een wereld voor je open.

Het wezen van de mens

Hun werk is niet zo exhibitionistisch. Er wordt bij On Kawara en Jan Dibbets niet direct alles bloot gegeven, je moet zoeken naar wat er gezegd word en dat brengt me bij het punt dat ik kunst voor de toeschouwer, niet als iets consumptiefs kan en wil zien, maar als een bewustwordingsproces. “That’s wat life is all about.” Maak je altijd hetzelfde soort werk, of heeft je werk nog een bepaalde ontwikkeling doorlopen?

Mijn vroegere werken waren emotioneel nogal heftig geladen. Het was een perio-

Steeds formeert het wezen Van de mens zich opnieuw Hij kan niet lezen Wie hij wel / niet is Voorafgaand aan de openbaring Is zijn daad getoetst, Zijn doel verrraden Onze waarneming Verkeert in een waas van Uitkomsten Ik bespreek mijn wetenschap Liever gelaten…

de van innerlijke strijd om ook als jong mens gestalte te krijgen. Ik vind het gezond om die strijd aan te gaan omdat je dan jezelf dwingt om te zien wie je echt bent en waar je voor gemaakt bent. Het werkt heel bevrijdend, zeker op de langere duur... Mijn latere werken zijn veel industriëler en rationeler van aard en neigen naar een evenwichtiger soort mystiek. Alsof ik daarin een conclusie trek uit de voorgaande periode. Vergeet echter niet dat de mens een wezen is dat uit polariteiten bestaat. Er vinden in de mens, maar ook ten opzichte van anderen, steeds dialectische processen plaats. Dat maakt het leven heel dynamisch. De mens is een conglomeraat van botsende deeltjes! Esther de Bruin

[gedicht]

Mijn naam is Irmlinda de Vries. Ik ben 37 jaar oud en in 1995 ben ik afgestudeerd aan de Willem de Kooning academie in Rotterdam. Verder ben ik werkzaam als dichter en digitaal vormgever.

[9]

krant25.qxd

10-5-2007

16:26

Pagina 10

Tien jaar stichting Incentive Stef en Tineke van Veen in het zonnetje gezet Na een ritje in de tram van bijna 20 minuten komen Teus en ik aan in Schiedam. Er staat een interview op de planning met Stef en Tineke van Veen over het tienjarige bestaan van het door hun opgezette Incentive.

Stef en Tineke raken steeds meer gemotiveerd. In 2002 zet Incentive ‘de Rakker’ op, het activiteiten krantje voor en door de deelnemers van Incentive. Van 2002 tot 2007 groeit nog steeds het aantal deelnemers en het aanbod van activitei-

de maatschappij. Incentive biedt ver-

ten. In 2007 is het dan zover. Incentive

schillende activiteiten buiten de ‘ope-

bestaat 10 jaar en is uitgegroeid tot een

ningstijden’ van de reguliere zorg. Dat

volwaardige stichting. Incentive doet

wil zeggen dat Incentive volop in het

vrijwel alles in samenspraak met de cli-

leven staat voor de cliënt tijdens de wat

ënten en er is een stevig aantal vrijwilli-

lastige feestdagen en rond de vakantie-

gers ontstaan. De deelnemers voelen

maanden. Maar daar blijft het niet bij,

zich op hun gemak doordat Incentive zo

Incentive heeft gemiddeld 52 avonden

laagdrempelig is.

per jaar zijn deuren open.

Door het succes van Incentive lijkt het

Wat gebeurt er dan precies? Wat wordt

erop dat Stef en Tineke in rustiger vaar-

er gedaan en wie doen dit? Zoals bijna

water zitten. Maar niets is minder waar.

elke stichting is Incentive kleinschalig

Nog steeds zetten zij zich volop in voor

begonnen. Fietstochten, spelletjesavon-

Incentive en proberen samen met de

den, boottochtjes, wandelingen en een

vrijwilligers en deelnemers er elke bij-

aantal bijeenkomsten van een zelfhulp-

eenkomst weer een feest van te maken!

groep. Bij de opzet doen Stef en Tineke

Daar komt bij kijken dat Rotterdam Rijn-

Omdat het mijn eerste interview is ben

veel van de activiteiten nog aan huis.

mond nogal versnipperd is wat zorgaan-

ik wat zenuwachtig en volg ik Teus

De eet- en spelletjesavonden zijn erg

bod betreft, dus Incentive moet blijven

nieuwsgierig de woonwijk in. Daar zit-

populair. Doordat Incentive al wat

vechten om een plekje voor hun cliën-

ten we in het zonnetje even te wachten

jaren verder is, worden nu veel van de

ten. Subsidies aanvragen gaat niet zo

totdat Stef en Tineke de auto uitstappen.

activiteiten ‘buitenshuis’ gehouden.

makkelijk meer door het vele zorgaan-

Het interview vindt plaats in hun

Hoe dan ook, betrokkenheid en gelijk-

bod. Bovendien moeten subsidies nu

woning, waar het kantoor van Incentive

heid staan voor Incentive voorop.

aangevraagd worden bij alle betrokken

is gevestigd. Bij binnenkomst zijn mijn

Mensen die zich geroepen voelen om

deelgemeentes. Maar door middel van

zenuwen zo verdwenen, we worden

iets te ondernemen konden (en kunnen!)

participatie van andere organisaties en

hartelijk ontvangen met een bakje

allen bij Incentive terecht. Door de brede

instellingen hoopt Incentive het hoofd

koffie. Al snel zijn Teus en ik in gesprek

doelgroep van Incentive worden er maar

boven water te kunnen houden. Toch

met deze twee gedreven mensen.

weinig mensen de deur gewezen en dat

blijven Stef, Tineke en de vrijwilligers

komt terug in de open sfeer tijdens hun

enthousiast en het is zeker de bedoeling

In 1997 wordt door echtpaar Stef en

ondernemingen. Voor de uitgebreide

dat deze ondernemende instelling in de

Tineke van Veen de stichting Incentive

activiteiten wordt een kleine bijdrage

toekomst haar diensten aan blijft bie-

opgezet. Vanuit een duidelijk idealisme

gevraagd. Dit is overigens niet veel en

den.

willen Stef en Tineke mensen weer laten

heeft de afgelopen tien jaar op deze

Tot slot vragen Teus en ik aan onze geïn-

manier al veel mogelijk gemaakt. Het

terviewden of ze Incentive in vijf woor-

is in de loop van de jaren een popu-

blijkt al snel dat Incentive blijft groei-

den kunnen omschrijven. Zonder er lang

en, veel mensen hebben behoefte aan

over na te hoeven denken zegt Stef:

activiteiten voor gezelschap, erkenning

‘Incentive is een Grote Familie!’ Tineke

en aan de ontspanning die Incentive

knikt instemmend.

lair activiteitencentrum ontstaan dat tot op de dag van vandaag aan het groeien is. Tot de doelgroep van Incentive behoren mensen met psychische en psychosociale beperkingen, en mensen die na een moeilijke periode weer willen deelnemen aan

[10]

[interview]

deelnemen aan de maatschappij. Er

met haar activiteiten biedt. Er komen steeds meer activiteiten bij zoals eet-

Interview: Teus van Wijk/ Natasja Schreuder

clubs en ontmoetingsavonden en het

Uitwerking door: Natasja Schreuder

aantal deelnemers stijgt per jaar.

Fotografie: Teus van Wijk

krant25.qxd

10-5-2007

16:26

Pagina 11

geen opleiding hebben kunnen afmaken en zich ook niet eens een beetje kunnen verkopen. Ze hebben veel tijd, maar niks om trots op te zijn of in het weekend over te praten. Ze hebben nooit weekend en ook geen vakantie, want je moet wel eerst zwoegen in de gevangenis van de arbeid voor je je vrije tijd echt kunt waarderen. Ze hebben zoveel tijd dat ze erin verdrinken en niets nuttigs doen. Over één boodschap doen ze de hele dag, en dan zijn ze alweer moe. Om echt leuke dingen te doen, heb je geld nodig, en dat hebben ze natuurlijk niet. Hun eten halen ze bij de voedselbank en meubels van de straat. Tenzij het dubbele sukkels zijn die zich in de schulden steken, een gegarandeerde route naar verderf en mislukking, want probeer maar eens uit de schulden te komen als je inkomsten negatief zijn. De enige echte weg naar geluk loopt via betaalde arbeid. Zelfs eerder stoppen met werken en van je pensioen genieten kan alleen als er sprake is geweest van een soort loopbaan.

Werk en psyche

Dit is het verhaal dat elke dag van de ochtendkrant naar voren springt, als

Werken is goed voor mensen. Het houdt ze bezig en voorkomt verveling, piekeren of rotzooi trappen. Als ze thuis komen, zijn ze moe en kunnen ze weinig kwaad meer. Na het eten en de afwas, zappen ze nog een beetje lusteloos heen en weer, consumeren wat en gaan weer slapen. Bovendien verdienen ze hun eigen geld zodat anderen niet opdraaien voor hun levensonderhoud.

troost voor alle goedgelovigen die in een volle metro gepropt staan, met de gesmeerde boterhammen en het bedrijfspasje in de tas. Vooral de mensen die dan al hun werkuniform dragen zijn te beklagen. Hun identiteit ligt nog thuis in de vuile was. Uiteraard is het verhaal niet alleen maar onzin. Werk kan bevredigend en leerzaam zijn, je verdient er soms aardig mee en soms tref je het met je collega’s

Natuurlijk moet je het allemaal anders

echte kantoorhumor waar je soms best

en zelfs met je baas. Bij tijd en wijlen

brengen om het te verkopen. Anders

om kunt lachen. Bovendien leer je heel

steek je er ook nog wat van op en heb je

draaien de mensen zich ’s ochtends lie-

veel van het samenwerken, en je kennis

het idee dat het enigszins zinvol is. Maar

ver nog een keer om in hun warme bed,

gaat met sprongen vooruit gewoon op

dan moet je wel op goede plek zitten, en

waar het natuurlijk ook veel fijner is dan

kosten van je werkgever, die je aan het

hoe kom je daar? Bovendien is heel veel

op een kantoor of werkplaats, die je ook

eind van de maand ook nog eens royaal

werk gewoon niet erg inspirerend.

nog eens pas bereikt na file of volle

beloont voor je inspanningen. En dat is,

De mensen die zeggen dat langer door-

trein.

inclusief pauze, vakantiegeld, kerstpak-

werken (dan je vijfenzestigste) alleen

Laat ik het anders formuleren. Werk is

ket en eindejaarsuitkering toch een heel

maar positief is, hebben meestal van

goed voor je ontwikkeling, je leert er

sympathiek gebaar van die werkgever.

hun hobby hun werk gemaakt, functio-

leuke collega’s kennen met wie je een

In ruil daarvoor moet je uiteraard wel op

neren op vrij hoog niveau, hebben goed

hechte band krijgt. Samen doe je nuttige

tijd verschijnen, je taken naar behoren

gebruik gemaakt van kansen, geluk

dingen waar je aan het eind van de dag

volbrengen of in ieder geval de indruk te

gehad en krijgen waardering voor wat ze

tevreden over bent. Tussendoor zijn er

wekken dat je dat doet.

doen. Vertel dat maar eens aan iemand

genoeg momenten van ontspanning en

Niet werken is voor de verliezers, die

die een paar machines bedient in een [11]

krant25.qxd

10-5-2007

16:26

Pagina 12

fabriek. Vooral hoger opgeleiden zouden

geld verdiende met kopiëren, adressen-

dit de baan van mijn leven is en ik er een

eens een paar weken aan de lopende

lijsten samenstellen, notulen uitwerken

grote uitdaging inzie. En zelfs als ik denk

band moeten staan om te weten hoe

en vergaderruimtes reserveren? Wat had

dat ik heel naturel en overtuigend was,

werken dan voelt.

ik verkeerd gedaan?

zie ik mijn twijfel in hun ogen terug-

Ik werkte toen ik studeerde een paar

O ja, ik was even vergeten dat het tegen-

kaatsen. Wie een nieuwe werknemer

keer een weekje in de vakantie in een

woordig op de arbeidsmarkt om compe-

moet aannemen, kan niet tegen twijfel.

cosmeticafabriek. Het werk was heel

tenties draait, en een diploma geen

Twijfel betekent een risico en risico’s

eentonig: parfumdoosje vouwen, flesje

garanties meer biedt. De werknemer

kosten geld. Zeker als het risico lijkt op

erin stoppen, doosje dichtvouwen, doos-

moet allerlei dynamische eigenschappen

ziekteverzuim. Zieke werknemers kosten

jes in grotere doos, grote doos dichtma-

bezitten, hij/ zij moet pro-actief, resul-

heel veel geld. Daar brandt men de vin-

ken en op een pallet stapelen. De band-

taatgericht, stressbestendig zijn en

gers liever niet aan.

leidster liet duidelijk merken dat zij de

gericht op samenwerken. Hij/ zij moet

Gelukkig ben ik zo slim geweest de tast-

baas was en ik maar een domme stu-

ook beschikken over organisatiesensiti-

bare risico’s afdoende af te dekken. Over

dent, die niet goed wist volgens welk

viteit, een hands-on-mentaliteit hebben

mijn therapeutische verleden en werklo-

ingenieus systeem de dozen op de pallet

en barsten van het initiatief. In dit rijtje

ze periodes rep ik met geen woord. Ze

gestapeld dienden te worden. Eerst liet

passen beslist niet: twijfel, onzekerheid

zijn slechts na grondige studie van mijn

ze me een half uur sukkelen, terwijl de

of de kat uit de boom kijken. Als je

cv te detecteren. Ik vind dat ik het recht

dozen zich aan het einde van de band

afwachtend bent, kun je beter zeggen

heb daarover te zwijgen, zeker zolang er

ophoopten tot een steeds grotere onover-

dat je eerst de sfeer van het bedrijf beter

geen duidelijke invloed op mijn werk te

zichtelijke berg, om vervolgens met een

wilt leren kennen, als je nooit een knoop

merken is. Wie zegt dat je beter eerlijk

superieure glimlach uitleg te komen

doorhakt, heet het dat je beslissingen

kunt zijn, vergeet dat werkgevers ook

geven. De tijd tot de eerste pauze duurde

nauwkeurig afweegt en motiveert. Het

niet altijd eerlijk zijn. Zodra iemand een

een halve dag en na een week rook ik ’s

gaat er kortom om dat je zeker lijkt, niet

niet duidelijk lichamelijke aandoening

nachts de weeïge lucht nog van al de

dat je het bent. Maar je moet wel kun-

heeft, schrikken ze zich rot. Zie het

parfums, shampoos en deodoranten door

nen doen alsof. Wie zijn slechte, nou ja

bovenstaande stukje over twijfel, risico

elkaar, een venijnig prikkende lucht

op het werk ongewenste, eigenschappen

en geld. Een psychische aandoening, dat

waar je hoofdpijn van kreeg.

niet kan verhullen, heeft gewoon pech

zou wel eens lang kunnen gaan duren.

Het was een heel goede manier om te

gehad. Helaas pindakaas, de baan gaat

Natuurlijk kun je van een depressie her-

ontdekken wat ik niet wilde. En gelukkig

bij gelijke geschiktheid naar een gladde-

stellen, maar wanneer dient de volgende

wist ik toen nog niet dat ik jaren later

re kandidaat en je past jammer genoeg

dip zich dan aan? Hoe vaak gaat deze

met dezelfde vertwijfeling bij het kopi-

niet in het team, of men twijfelt aan je

medewerker zich ziek melden?

eerapparaat zou staan, met de ongezon-

stressbestendigheid.

Een van mijn collega’s werd vorig jaar

de lucht van kopieerinkt in mijn neus,

Ik beheers de trucjes niet. Ik kan wel

ziek. Het was al opmerkelijk om te zien

me wanhopig afvragend waar het mis

goed meepraten en voelen wat het

hoe daarover gesproken werd. Er werd

was gegaan. Ik had mijn studie toch

gewenste antwoord is, maar het komt er

gefluisterd dat ze een depressie had.

braaf en goed afgemaakt. Hoe kwam ik

niet overtuigend uit. En vaak is dat ook

Men trok daarbij een zorgelijke blik, die

dan toch terecht in een baan ‘onder mijn

niet erg verrassend omdat ik het abso-

nog veel zorgelijker werd toen bekend

niveau’? Hoe kwam het dan dat ik mijn

luut niet meen als ik braaf opdreun dat

werd dat ze moest worden opgenomen.

[12]

krant25.qxd

10-5-2007

16:26

Pagina 13

Ik nam wat werk van haar over en infor-

Een plotselinge gebeurtenis zoals een

meerde na een tijdje hoe lang dat nog

scheiding, dood van geliefde of kind, of

ging duren. Ik moest tenslotte ook aan

een andere vreselijke ramp, het kan

mijn eigen psychische gezondheid den-

iedereen gebeuren. Zelfs op het werk

ken. ‘Ze zal wel niet meer terugkomen’,

begrijpen ze wel dat je daar niet vrolijk

zei mijn baas. ‘En zeker niet in deze func-

van wordt en dat je tijd nodig hebt. Tijd

tie, met haar ziekte kan ze dat natuurlijk

waarin je even helemaal niet kunt wer-

niet meer aan.’ Ik was geschokt over de

ken, of in ieder geval niet op volle kracht.

vanzelfsprekendheid waarmee ze voor-

Meestal wordt die tijd wel gegund, hoe-

goed gediskwalificeerd werd voor haar

wel je ook pech kunt hebben met een tij-

werk. Als ik deze heel aardige, empathi-

delijk contract dat zonder opgaaf van

sche en leuke baas al iets had willen ver-

redenen beëindigd kan worden.

tellen over mijn eigen depressies, dan

Anders is het als de depressie ‘zomaar’

was ik nu voorgoed genezen van dit

ontstaat, niet de eerste is, maar één in

plan.

een terugkerende serie, of als het om

Tot een paar jaar geleden was ziekte van

nog veel ‘engere’ aandoeningen gaat,

personeel niet zo’n groot probleem.

zoals schizofrenie. Dan kan iemand zich

Iedereen heeft wel eens een baaldag, en

pas echt eng en raar gaan gedragen, wat

sommige mensen balen meer dan ande-

de houdbaarheid op de arbeidsmarkt

ren. Na langdurige ziekte kon de zieke

niet ten goede komt.

doorstromen naar de WAO, met weinig

De conclusie is naar mijn mening dat als

problemen voor de werkgever. Sinds de

je als ‘psychisch gestoorde’ nog geen

wet Poortwachter moet de werkgever

baan hebt, maar er wel een zoekt, je

zich veel actiever opstellen om ziekte te

beter erg terughoudend kunt zijn met

beperken en reïntegratie te bevorderen.

het verschaffen van informatie daarover,

Als aantoonbaar is dat de werkgever niet

tenzij het tegendeel bewezen is. Iedereen

voldoende heeft gedaan, heeft hij een

moet dat uiteraard zelf bepalen, maar ik

probleem.

neem het risico liever niet. Elk vlekje kan

Geen wonder dat men alert is. Ook bij

tegen je gebruikt worden, of je moet de

psychische problemen die door het werk

enige kandidaat zijn voor de functie. Ook

zijn ontstaan – en daar zijn genoeg

als je al werk hebt, kun je beter voorzich-

mogelijke factoren voor aan te wijzen –

tig zijn. Als het in je dossier staat, kan

zal de werkgever proberen te bewijzen

het de werkgever uitkomen dit te benut-

dat de persoon in kwestie eigenlijk al

ten, bijvoorbeeld bij een conflict of een

labiel was of al andere, niet-werkgerela-

reorganisatie. Klinkt dit allemaal nega-

teerde psychische klachten had. Alsof

tief? Hoeft niet. Ik vind mijn psychische

dat de werkgever ontslaat van zijn plicht

gesteldheid een privé-kwestie, waar ik

voor een gezond werkklimaat te zorgen!

over praat met vrienden, maar op mijn

Als ‘gezonde’ werknemer moet je al sterk

werk hoeft dit niet mee te wegen in het

in je schoenen staan om voor je rechten

oordeel over mijn functioneren.

op te komen, ben je wat minder ‘sterk’

En verder: werk is niet zaligmakend. Dus

dan is dat nog veel lastiger.

je kunt je ook afvragen of je in alle

En dan heb ik het nu alleen nog maar

gevallen moet streven naar een betaalde

gehad over een psychische aandoening

baan. Er zijn voordelen, maar ook nade-

die inmiddels heel erg ‘mainstream’ is

len. Als niet-betaalde kracht kun je vaak

geworden. Van alle volwassenen tot vijf-

vrijwillig veel leuker en creatiever werk

enzestig heeft 6% een depressie of

doen dan als betaalde werknemer. Je

onlangs gehad. Er zijn eindeloos veel

hebt de vrijheid er mee te stoppen als

therapieën en cursussen, sommige

het je niet meer bevalt. En misschien heb

gewoon via Internet. Het slikken van

je later wel wat aan de ervaring en vind

antidepressiva is bijna net zo gewoon als

je alsnog een betaalde en leuke baan. Ze

het gebruiken van vitaminepreparaten.

schijnen te bestaan.

[gedicht] PijnPijP Rook knettert uit de haard omhoog, Een verdwaalde man gebaart, Kom maar binnen, Dans met mij, Op de wolken vol stof, Tot in het donker, Een pijp oplicht, Een zucht ontwaakt, En weerkaatst, Tegen het plafon, Kom, Kom eens dichterbij, Tast mijn hand, Proef mijn adem, Snak naar meer, Neem een hijs, Neem een hijs, Dans op de maat, Die je hart slaat, Zie de aderen in je ogen, Springen op de maat, Vergeet je angst, Klim in je geest, Laat je leiden, Door je ergste vijand, Negeer je zonden, Biecht op, De pijp, Grijpt de grip, Overheerst, Verlicht, De pijn, En meestert zich, In vlagen, Over verstand, In vredesnaam. rijminstructeur®2007

De meest geaccepteerde depressie is die met een duidelijk aanwijsbare oorzaak.

Hinke Vissia

[13]

krant25.qxd

10-5-2007

16:26

Pagina 14

Een nieuwe naam voor een vertrouwd assortiment Bavo Europoort is een organisatie voor geestelijke gezondheidszorg (GGz) in Rijnmond. De organisatie is op 1 september 2006 ontstaan uit een fusie tussen de Bavo RNO Groep en GGz Groep Europoort.

Hulp bij problemen

Psychiatrische problemen hebben veel invloed op het dagelijkse leven. Onze medewerkers gaan met cliënten op zoek naar oplossingen. Zij geven hulp bij het op orde krijgen van bijvoorbeeld geldzaken, werk, relaties of medicatiegebruik.

palet aan zorg in Rotterdam en wijde omgeving. Jong en oud kan bij ons terecht met milde en/of ernstige psychische klachten en/of verslavingsproblemen. Daarnaast geven wij informatie over geestelijke gezondheid. Circa 2.400 medewerkers, werkzaam op 44 locaties, zetten zich dagelijks in voor de geestelijke gezondheid van 1,3 miljoen inwoners van ons werkgebied.

[profiel]

Bavo Europoort biedt een breed

klachten tot aan een opname in een

De behandeling is individueel of gaat via

kliniek. Cliënten kunnen beschermd

groepsgesprekken. Het uitgangspunt is

of begeleid bij ons wonen en gebruik

de hulpvraag van onze cliënten. De cliënt

maken van onze dagbestedingsacti-

bepaalt zo veel als mogelijk zelf hoe

viteiten. Opname in onze kliniek is

zijn/haar leven vorm krijgt.

ook mogelijk voor kortere, en soms langere tijd. Ook mensen die zorg

Begeleiding bij wonen

mijden zijn wij van dienst. Komen zij

Wanneer het (nog) niet lukt om zelfstan-

niet naar ons toe, dan zoeken wij

dig te wonen bieden wij begeleiding. Dat

hen op. Om u een idee te geven van

kan in eigen huis, door enkele uren bege-

de zorg van Bavo Europoort, doen wij

leiding per week. Beschermd wonen in

een greep uit ons assortiment. In de

onze eigen voorzieningen kan ook. Daar-

Zij staan voor toegankelijke zorg, dicht

volgende edities leest u meer over onder-

bij verschilt de begeleiding van mini-

bij huis en een goede serviceverlening.

delen van ‘Regionale Ketenzorg’. Hieron-

maal enkele uren per week, tot maxi-

Cliënten kunnen gebruik maken van een

der vindt u alvast een kort overzicht van

maal 24 uur per dag. Ook hebben we

complete keten van zorg: van voorkómen

de hulp die wij bieden aan mensen met

allerlei speciale woonvoorzieningen,

van problemen, het behandelen van

psychiatrische problemen:

daarover meer in een volgende uitgave.

[14]

krant25.qxd

10-5-2007

16:26

Pagina 15

Werk en vrije tijd

Een zinvolle invulling van de dag is voor ieder mens van belang. Het hebben van psychiatrische problemen staat dit soms in de weg. Bureau Begeleid Werken helpt bij het vinden van passend werk. Dit kunnen leer- en werkervaringsplaatsen binnen Bavo Europoort zijn, maar ook regulier (vrijwilligers) werk. Onze dagactiviteitencentra zijn er voor ontspanning en ontmoeting. Cliënten kunnen mee doen aan verschillende (creatieve) activiteiten, gebruiken er een maaltijd of komen langs voor een praatje en een kopje koffie. Opname in de kliniek

Wanneer behandeling en begeleiding thuis niet lukt, kan er een opname in één van onze klinieken volgen. Er zijn verschillende redenen voor opname. Bijvoorbeeld als er sprake is van een crisis, dan volgt vaak een korte opname. Maar ook langere opnames zijn mogelijk. Door het volgen van intensieve therapie, kunnen onze cliënten weer meer grip krijgen. Er wordt zoveel als mogelijk gewerkt aan terugkeer naar een zelfstandig leven. Hulp bij verslaving

Afkicken is moeilijk, maar mogelijk. Onze kliniek in Ossendrecht heeft een uitgebreid afkickprogramma. Voorlopig is dit alleen beschikbaar voor mannen die aan drugs verslaafd zijn. Wanneer het programma succesvol doorlopen is, gaan onze cliënten naar Rotterdam. Daar vindt begeleiding naar terugkeer in de maatschappij plaats. Nieuwsgierig?

Neem een gratis abonnement op Denkraam, de volgende edities vallen dan automatisch bij u op de deurmat. Neem contact op met Denkraam: telefonisch via 010 – 7502123, per e-mail: [email protected], website: www.denkraam.info Bel voor meer informatie over Bavo Europoort met Cliëntenvoorlichting T 0 800 67 89 123 (gratis) of mail naar [email protected]. Onze website: www.bavo-europoort.nl

Fotografie: Yvonne Notting

[15]

krant25.qxd

10-5-2007

16:26

Pagina 16

Aho, mitakyu oyasin: Gegroet mijn verwanten! gewijde ruimte te bouwen. Vroeger gingen er dan bizonhuiden overheen, tegenwoordig gewoon dekens, zodat er een pikdonkere baarmoeder ontstaat waar je moeder aarde binnengaat met een aantal naakte mannen of vrouwen en de medicijnman die de ceremonie gaat leiden. In het midden van de hut is een kuil gegraven waar gloeiende stenen rood licht en warmte uitstralen. Indiaanse gezangen klinken op, gewijd aan Wakan Tanka en Moeder Aarde. Water gaat over de stenen en vult de kleine hut met gloeiende stoom. Terwijl je lichaam zich overgeeft aan de ondraaglijke hitte, verheft je ziel zich tot het kosmisch bewustzijn waar alles uit voortkomt. Alleen de geur van salie biedt enige verlichting, ook bij ons een heilig kruid. Als de deur even open gaat tussen de vier rondes, en er weer licht en koelte binnen komt kom je weer op adem met een helder bewustzijn van hoe klein en nietig je bent in dit universum, vol dankbaarheid dat je er deel van uit mag maken. Hands Many Walks, een kunstenaar geboren in Scheveningen in 1949 heeft jaren in Noord Amerika gewoond. Vier jaar met zijn vrouw en twee dochters in het dorp Standing Buffalo van de Teaschpaye indianen in Sasatchewan, West Canada, en ook bij de Lakota in de indianenlanden van Rosebud en Pineridge in

‘Hands Many Walks: Contemporary Art from Native Ground’ is de naam van de tentoonstelling die in april 2007 te zien is in de centrale vergaderruimte van het Basisberaad Rijnmond in Rotterdam.

South Dakota waar de Indiaan Sam hem verder heeft ingewijd in de Indian Way of Life; hun gewoontes en rituelen. De sterke verbondenheid met de natuur, de vanuit het hart gevoelde eenheid met de elementen aarde, water, vuur en lucht; mens en dier en al wat leeft die hij bij de

Wat is dat voor kunst en op wat voor

zweethut vormt. Elk van de takken sym-

Lakotas aantrof hebben Hans Maal voor

inheemse grond is die geboren? Aho,

boliseert een onderdeel van de mytholo-

de rest van zijn leven gevormd en ook de

mitakyu oyasin, groet een Minnekonyou

gie van de Noord Amerikaanse indianen

kunst die hij maakt sterk beïnvloed.

Lakota een jonge wilgeboom die hij gaat

waar ook het Lakota volk toe behoort. De

Toch is Hans Maal als een gewone jon-

omhakken om er een zweethut van te

zweethut is niet alleen een soort sauna,

gen, uit de Roggestraat in Scheveningen,

gaan bouwen. Hij offert wat tabak, het

maar een gebouw waar je tot Wakan

begonnen. Aanvankelijk wilde hij foto-

heilige kruid van de Lakota indianen aan

Tanka, de Heilige Geest van het Univer-

graaf worden. Hij studeerde aan de Vrije

de boom en met één slag van zijn kap-

sum kunt bidden. Waar anderen kerken,

Academie in Den Haag en maakte met

mes hakt hij het dunne boompje om. Hij

tempels en moskeeën van hout, beton en

een simpele Agfa Clack zijn eerste

heeft er 16 nodig om het stervormige

steen bouwen heeft de Lakota soepel

modelstudies. Aan de Koninklijke Acade-

geraamte te maken van de koepel die de

wilgenhout en touw nodig om een

mie studeerde hij reclame tekenen op de

[16]

krant25.qxd

10-5-2007

16:26

Pagina 17

naar uitbeeldt. Het heet

de fotostudio van Henri Kaem van wie

‘The Totem of the West’.

hij de rechterhand werd. Van 1976 tot

Het is een innerlijk ver-

1989 werkte Hans Maal in een eigen stu-

deeld mensfiguur die zich

dio aan het Noordeinde in Den Haag,

in de duisternis bevindt

waar hij zijn werk als beeldend kunste-

met naast hem een figuur

naar maakte. Hij werkte met gemengde

in het licht die een hel-

technieken waar aanvankelijk nog veel

pende hand uitsteekt om

fotografisch materiaal in werd verwerkt,

zijn naaste uit de duister-

vaak tot mozaïeken versneden en in col-

nis in het licht te trekken.

lages weer samengesteld. De tentoon-

Die helpende hand sym-

stelling bij het Basisberaad Rijnmond

boliseert ook het sjama-

laat nieuwe technieken zien, waarmee

nistische karakter van

Hands Many Walks, zoals de kunstenaar

Hands Many Walks levensinstelling en

criminatie en valse beschuldigingen,

zich nu noemt, op panelen werkt die

kunstbeoefening. De sjamaan is het

strijd om te overleven in een harde kapi-

voorbewerkt zijn met een kalk onderlaag

beeld van de gewonde genezer: de mens

talistische wereld waar de mens onder-

waar op met natuur pigmenten in fresco

die zelf door het lijden heen is gegaan en

geschikt wordt gemaakt aan productie

techniek wordt geschilderd. Er ontstaat

nu anderen als ervaringsdeskundige kan

en economische macht en de verdeeld-

zo een boeiend, vaak gestructureerd

helpen door tot voorbeeld en genezing te

heid die dat ook veroorzaakt onder de

oppervlak waar het opvallende licht een

zijn. Het schoolvoorbeeld uit onze cul-

onderdrukten en miskenden, of dat nu

schaduwspel veroorzaakt dat een heel

tuur is rabbi Jezus van Nazareth, en in

indianen, kunstenaars of maatschappe-

landschap suggereert. Ook de op het

zijn naam zijn in het verleden vele

lijk gehandicapten zijn. Geleidelijk aan

werk aangebrachte objecten; stenen,

geestelijken door de kerk naar de wilde

wist Lame Deer zich er bovenop te wer-

beschilderde huiden, takken, hoepels en

indianen gestuurd om hen het licht te

ken en kreeg gezag en ook steun van de

fotografische beelden leveren een sug-

brengen of met geweld op te dringen.

overheid door zijn werk als geestelijk

gestieve eigentijdse kunst op die soms

Voor het gemak zagen die missionaris-

raadsman onder de verpauperde en aan

aan rotsschilderingen uit de oertijd doet

sen over het hoofd dat die indianen al

de drank geraakte jonge mensen van

denken, soms aan voorwerpen uit het

eeuwenlang een hoge geestelijke

zijn volk in de achterbuurten van de ste-

volkenkundig museum. Het werk heeft

beschaving hadden en dat materialisti-

den in de Verenigde Staten. Hij gaf ze

altijd een inspirerende boodschap en

sche licht van ons helemaal niet nodig

weer een identiteit door hen vertrouwd

roept beelden op die voor ieder weer

hadden. In deze tijd komen de indiaanse

te maken met de spiritualiteit van de

anders zijn.

zendelingen naar ons toe omdat zij voor-

Lakotas.

Het werk van Hands Many Walks is in

al hier in Europa een nieuwe belangstel-

Ook Hans Maal heeft na veel strijd en

Den Haag ook op opvallende plaatsen te

ling vinden voor de spiritualiteit van de

zoeken een eigen vorm gevonden voor

vinden: vanaf de toren van de

natuurvolken. Een van die indiaanse

zijn kunst en is nu een indrukwekkend

Grote Kerk zie je op het dak van

zendelingen was Tachta Ushte, dat is

oeuvre op aan het bouwen. Ook hij is nu

Kreupel Hert in het Nederlands.

geroepen om als leraar leiding te geven

Lame Deer zoals hij en ook zijn vader

aan jonge mensen. Door zijn levensstijl

bekend zijn in de wereld zijn echte

en zijn kunst kan hij voor hen een voor-

indiaanse medicijnmannen. Net als

beeld zijn om niet in de vervlakking van

zijn vader een sjamaan, een spiritue-

de makkelijke consumptie weg te zakken

le leider van zijn volk en ook een

maar van je leven en je persoon een

genezer. Hij bracht als eerste de

monument te maken waar je trots op

Inipi, de zweethut ceremonie naar

kunt zijn. De hindernissen en problemen

Nederland. In een workshop op het

van het leven zijn dan uitdagingen die je

spirituele centrum de Elfenbank heb

sterker maken en je leven wordt een

ik in 1982 Lame Deer en Hans Maal

kunst. Kom kijken naar de kunst van

voor het eerst leren kennen en sinds-

Hans Maal bij het Basisberaad Rijnmond

dien hebben we samen heel wat van

of kijk op de website

deze ceremonies meegemaakt in

www.basslabbers.nl

het gebouw de Spaanse Hof het mozaïek dat op de omslag van deze Denkraam is afgebeeld. Het stelt de veelkleurige mensheid voor die in de toekomst volgens profetieën van de Hopi indianen zal opgaan in een volk dat alle kleuren van de regenboog heeft: de Rainbow Warriors die als bewuste strijders de wereldvrede kunnen brengen door boven de tegenstellingen die nu de mensheid nog verdelen uit te gaan. Een ander werk is te vinden in de Prins Willem Alexander zaal van het Congresgebouw, een enorm werk met duizenden veren dat het hartsymbool van de kunste-

[tentoonstelling]

grafische afdeling. Daarna werkte hij bij

Nederland en België. Hans Maal heeft net als zijn leraar

Jan Bijl

Lame Deer heel wat strijd en proble-

Kunstwerken: Hans Maal

men in zijn leven meegemaakt: dis-

Gefotografeerd door: Michiel van Gog

[17]

krant25.qxd

10-5-2007

16:26

Pagina 18

nen ingaan, met een groep van tien

Museumnacht:

mensen, en onder begeleiding van een

met een bouwhelm door Boijmans

streng kijkende jongeman in een soort spacepak. In de eerste zaal waar wij halt houden,

Al een jaar of zes kun je in het eerste weekend van maart in één nacht alle Rotterdamse musea aflopen, en passant een kijkje nemen in talloze galeries en ook nog genieten van alle extra activiteiten die speciaal voor deze nacht georganiseerd worden.

maakt hij ons duidelijk dat we met hem geen grapje kunnen uithalen. We moeten in een rij gaan staan. Giechelend vormt de groep een rommelige rij. ‘Is dit een rij?’, vraagt hij quasi-streng. Dan krijgen we de opdracht maar eens goed om ons heen te kijken aangezien we hier niet voor onze lol zijn, maar in een museum. Aarzelend lopen we door de zaal in het schemerdonker. Waar je kijkt danst het lichtje op de helm voor je uit. Je kunt er mooi mee richten en details zien die anders niet opvallen, een gezicht, een wolkenlucht, een schaap in een Hollandse wei. Als spaceman het welletjes vindt, gaat hij ons voor naar de volgende zaal. Zo passeren we de Franse en Italiaanse zaal en belanden bij werk van Kees van Dongen, vrouwenportretten met sprekende gezichten, indringende ogen die brutaal terugkijken, lampje of niet.

Het heeft wel wat, een museum bekijken

dus dat filmpje met die mooie koormu-

Weer een zaal verder moeten we onze

op een tijdstip dat de deuren normaal al

ziek kon ik een andere keer rustig bekij-

lampjes doven en gaan zitten. In een

lang dicht zijn. Bij maanlicht, of zoals dit

ken. Ook geen kunstboeken, verkocht per

kooi op de grond begint iets te bewegen.

jaar tijdens een gedeeltelijke maansver-

kilo, aangeschaft. Travel light is van-

We zien een korte dansvoorstelling en

duistering.

avond mijn motto.

volgen spaceman weer. Nu naar een zaal

Van de lingerie van Marlies Dekkers in

Wat jammer dat aan de overkant, waar

met muziek. Twee dj’s mixen terwijl wij

het Schielandhuis, via een workshop

het fotomuseum zit, nu alle ramen don-

schilderijen bekijken. Je zou er bijna van

tafelmanieren in het Maritiem Museum

ker zijn. Bezig met de verhuizing naar

gaan dansen. In een van de laatste zalen

naar Kurt Schwitters in Boijmans, en dan

Las Palmas? Dan maar even pauze bij

mogen we interactief doen en zelf gelui-

heb je heel veel overgeslagen. Dat is

Van Poperinghe met een koffie om wak-

den produceren die meegenomen wor-

meteen een beetje een nadeel. Er is

ker te blijven. Op de brug tussen de

den in de geluidsschildering.

zoveel te zien dat je moet kiezen, en

Witte de With en Boijmans zie ik de

Het mooiste schilderij van de avond was

sommige dingen kun je niet zien omdat

maan geel kleuren. Nog even en hij ver-

De Toren van Babel van Pieter Breughel

het heel druk is.

dwijnt voor een paar uur helemaal uit

bedenk ik als we afscheid nemen van

Maar bij een lentezachte temperatuur en

beeld. De poffertjeskraam voor Boijmans

spaceman. Zo veel details, mensen, die-

zonder regen is het goed toeven in de

heeft concurrentie van de SP, die toma-

ren, en allemaal schitterend uitgelicht

Witte de Withstraat, toch een beetje de

tensoep uitdeelt en ons met schuur-

met mijn eenpersoons lampje. Buiten is

slagader van de museumnacht omdat hij

sponsjes probeert over te halen SP te

de maan al bijna uitverduisterd.

het Maritiemmuseum verbindt met het

stemmen. Ik doe of ik nog aarzel en

museumpark. Ook in de periferie is veel

neem nog een kopje soep. Fijn, die socia-

Het schilderij van Breughel maakt deel

lekkers te vinden, waar je je met bussen

listische catering.

uit van de vaste collectie en is van dins-

naar toe kunt laten rijden. En zelfs per

In Boijmans kunnen we meedoen aan

dag t/m zondag te bewonderen. Ook de

boot naar toe kunt varen.

een rondleiding door de donkere gangen

moeite waard: tot en met mei: een grote

Bij TENT veel video-installaties, en de

van het museum, waar het op dit tijdstip

overzichtstentoonstelling van Kurt

mogelijkheid om te dansen en te kijken

kan spoken, zegt men. Onze uitrusting

Schwitters en tijdgenoten.

naar wat een VJ van Borderline Behavi-

bestaat uit een bouwhelm met een klein

our maakt. Zelf ben ik vooral neurotisch,

lampje. Laten we zeggen dat we de mij-

[18]

Hinke Vissia

krant25.qxd

10-5-2007

16:26

Pagina 19

Fotoclub bij Stichting Corridor

bestaat de mogelijkheid om een digitale camera van Stichting Corridor te laten rouleren zodat iedereen in de gelegenheid is, zijn of haar unieke foto te maken.

De fotoclub

Ruim een jaar geleden is Stichting

De kerngroep

Corridor Dienstverlening gestart

De fotoclub bestaat uit een kerngroep van amateurfotografen

met een fotoclub, bedoeld voor men-

die de activiteiten en uitstapjes voor de fotoclub bedenken en

sen met psychiatrische en psychoso-

organiseren. Daarnaast delen zij hun kennis op fotografiege-

ciale problemen, die het leuk vinden om met fotografie bezig

bied. De kerngroep komt 1 à 2 keer per maand bij elkaar.

te zijn. Een aantal keer per jaar maakt de fotoclub met elkaar uitstap-

Interesse?

jes om te fotograferen. De uitstapjes kunnen onder andere

De fotoclub en kerngroep willen zich graag verder ontwikkelen

bestaan uit: dierentuinbezoek, stadswandeling, natuur/stran-

en uitbreiden en zijn op zoek naar mensen die het leuk vinden

dwandeling, boottocht, museumbezoek. Het fotograferen kan

om met fotografie bezig te zijn. Als u wel interesse heeft in

tijdens het uitstapje een thema hebben zoals bijvoorbeeld:

fotograferen, maar uw kennis is minimaal op dit gebied kunt u

bloemen, portretten, stadsgevels, mensenmassa’s, dieren, foto-

daarbij uiteraard geholpen worden.

graferen vanaf het water. En zo valt er nog veel meer te beden-

Mocht naar aanleiding van bovenstaande uw interesse zijn

ken. Als men belangstelling heeft voor fotografie, kan er wor-

gewekt voor meer informatie of deelname aan de fotoclub

den deelgenomen aan de fotoclub. Een fototoestel of digitale

en/of kerngroep dat kunt u contact opnemen met

camera is gewenst, maar niet verplicht. Tijdens het uitstapje

Carla Coppoolse, mobiel 06 - 20104551.

[column]

De kunst van de natuur

ben de vlekjes die je voor ogen ziet dezelfde kleuren als zijn Dramatischer kan het bijna niet, maar een diepe ontroering

opkomst in de morgen. Een machtspel wat je waarneemt. Het

treft mij in de ochtenden wanneer ik de zon op zie komen. Het

lijkt de zon allemaal zo gemakkelijk af te gaan, opkomen, weer

kleurenspel van het hemelse panorama is voor mij elke keer

ondergaan en allemaal in een ritme waar we als mens met zijn

weer een raak begin van de dag. Een vreugdekreet op de mete-

allen omheen lopen. Want wie loopt er nu gelijk op met de

orologisch gestarte lente! Vanochtend heb ik mij met de zon

zon?

laten opstijgen naar de hemel, boven de mistroostige nachtschaduw uit, de ochtendschemer in. De

Het is wonderbaarlijk hoe hij steeds hoger de

dankbaarheid die ik op voel laaien is

hemel inklimt en mij (met mijn bak koffie)

immens, de zon die zich laat zien vult me

mee weet te slepen in het licht dat hij over

met vrolijkheid. Ik denk dat de zon een win-

aarde uitstrijkt. De helderheid van zijn dage-

naar zal zijn en met het broeikaseffect over

lijkse missie spiegelt zich in de helderheid

tien jaar de glorie zal vieren.

van mijn gedachten. De helderheid die steeds lichter van kleur wordt zodra de dag begint.

Ik kijk vanuit mijn drie hoog flatje uit op een bosrandje, precies

Ik denk dat ik er daarom zo van houd om tegelijk met de zon

waar de eerste zonnestralen het gordijn van warmte opentrek-

op te staan. Hij voert me door de eerste stappen van de och-

ken. Vaak zit ik nog half slaperig te doezelen en kijk ik verwon-

tend heen, van donker naar licht om de nieuwe dag te bestra-

derd naar de afwisseling in kleuren die de opkomende zonne-

len. Ik zou willen dat ik mijn dagen met kleurenspectrum kan

hemel voor ons in petto heeft. Vaak genoeg vraag ik me af

beschilderen zoals de zon dat doet. Dan zou ik aan het eind van

waar die kleuren toch vandaan komen, hoe ze ontstaan en wie

de dag weer ondergaan in dezelfde extase als dat ik op zou

ze kan vangen. Wie kan ze eigenlijk vangen? Vanochtend toon-

komen. Slaperig met mijn bak koffie in mijn handen.

de de zon mij haar oranje ochtendgloed wat uitliep op een helder paars. Tussen het contrast van oranje naar paars ligt wat

Dramatischer kan bijna niet, maar een diepe ontroering treft

zachtgroen en vaag rood verstopt. Je gaat je afvragen welke

iedere gezegende ochtend dat ik de zon op zie komen. Ik noem

geheimen hierin verborgen liggen, zoveel mystiek ligt er rond

de zon, in zijn mannelijke vorm, de kunst van de kleuren. De

de zon. Alleen al het vraagstuk of de zon nu mannelijk of vrou-

kunst in de lucht. De vader die mij ‘s ochtends met licht weet

welijk is, hier is niemand het over eens met elkaar. Voor mij is

te bespelen. Een wonderlijk drama, waar ik zelf op stralen kan.

de zon mannelijk, symboliek aan macht. Als hij eenmaal hoger staat kan hij met zijn schittering enkel nog verblinden. En heb-

Natasja Schreuder

[19]

krant25.qxd

10-5-2007

16:26

Pagina 20

[interview] Desirée de Bruin Complex gevoel angst giert door mijn aderen neemt de macht bezit over mijn gedachten ze maken me gek zweven in een illusie mijn waarheid verstoord door de lach van mijn verdriet zoekend in een dikke mist naar mijn complexe gevoel wat niet bij mij wil zijn vluchtend voor de confrontatie

Zou je in het kort iets over jezelf willen vertellen en ook iets over wanneer je besloten hebt om beeldend kunstenaar te worden?

Ik ben Desirée. Op mijn 15e heb ik een jongen leren kennen die op de Academie zat. Hij nam me mee om een keer te komen kijken en vanaf dat moment was ik er zeker van dat ik naar de academie wilde. Wel keken ze me raar aan, omdat ik van die nette kleren aan had. Je moest ruige boswachterkleding hebben. Helaas heb ik mij geconformeerd. Er was veel jaloezie en concurrentie, maar ik heb toch ook goede vrienden gemaakt. Welke kunstenaar is voor jou een groot voorbeeld?

Frida Kahlo, daar ben ik heel erg door geïnspireerd. Zij schildert over haar privé-leven. Haar ziekte, haar emoties en over haar hartstochtelijke relatie met Diego Rivera. Allemaal zeer privé. Aan welke voorwaarden vind jij dat je moet voldoen om een goed kunstenaar te kunnen zijn?

Ik kan alleen voor mezelf spreken. Elke kunstenaar heeft zijn eigen voorwaarden. Voor mij geldt eerlijk en integer werk. Psychologisch magisch werk, dagboekachtig. Je moet er blij en geïnspireerd door worden. Het is ook spiritueel als je je trauma’s of blijde momenten verbeeldt. Dat is eigenlijk meer kunstzinnige therapie,

Lidie

maar dat hoeft geen nadeel te zijn als je kwalitatief goed werk

Meisje loos Leeg door het verdriet, vrouw geworden, voelen doet ze niet, strevend naar het niets, voelt het als een waas, fluitend vroeg de vogel, wie is hier de dwaas? Raymond

[20]

[gedicht[en]

maakt. Ik maak zelf autobiografische kunst. In hoeverre heeft de diagnose schizofrenie je kunst bepaald?

Je kunt het ook omdraaien. In hoeverre heeft de kunst je diagnose bepaald? Ik zat op de kunstacademie en alles moest nieuw zijn, nog nooit ontdekt, dus ik reikte heel ver met mijn geest, naar buiten om het ongekende, onmogelijke waar te maken. Ik was gek en bizar. Een aantal jaren later, toen ik eenmaal ziek was, wilde ik zo normaal mogelijk zijn. Ik had geen inspiratie meer. Toen heb ik verstandelijk besloten om iconen te gaan maken. Het is heel helend voor mijn geest, ook vanwege de concentratie die je er voor moet hebben. Sinds een half jaar heb ik weer een atelier en schilder ik weer mijn dingen. Ik heb weer inspiratie. Het is ook gewoon een kwestie van bezig blijven, dingen doen in mijn atelier. Zo krijg ik vanzelf inspiratie. Irmlinda de Vries

krant25.qxd

10-5-2007

16:26

Pagina 21

krant25.qxd

10-5-2007

16:26

Pagina 22

[interview]

ken, één hele dag naar school plus supervisie, dan nog huiswerk... op dat moment kon ik dat niet aan. Mijn begeleidster bij het reïntegratiebedrijf stelde voor om de mogelijkheid nog niet meteen af te schrijven: je kunt ook volgend jaar beginnen en er naar toe werken. Daar moest ik aan wennen, want ik voelde de hete adem van het UWV in mijn nek om weer te moeten werken. Wat heb je toen gedaan?

In het blad van het CBB stond een oproep voor vrijwilligers bij de redactie. Daar heb ik me voor aangemeld. Ik begon met één ochtend per week en heb langzaamaan de uren uitgebreid. Naast redactiewerk ging ik meedoen in diverse werkgroepen en volgde ik trainingen bij het CBB, gegeven door ervaringsdeskundigen die nog met de opleiding bezig waren. Ik vond het leuk om te zien dat iedere ervaringsdeskundige zo zijn eigen specialiteit had. Bij het reïntegratiebureau kwam de opleiding regelmatig ter sprake, vooral omdat ik veel werkmogelijkheden zag

BGE

die aansluiten bij mijn kwaliteiten en

een boeiende beroepsopleiding voor ervaringsdeskundigen Deel twee: in gesprek met Shahin Mol, ervaringsdeskundige

creativiteit. Op een gegeven moment besloten we gericht naar de opleiding toe te werken door bijvoorbeeld het uitbreiden van mijn uren en het volgen van een cursus naast het vrijwilligerswerk. Bij het CBB werd de mogelijkheid van een stageplaats besproken. Het was voor

De BGE is een beroepsopleiding tot GGZ-begeleider, voor ervaringsdeskundigen. In de vorige Denkraam was de redactie in gesprek met een van de docenten. In dit artikel is Shahin Mol aan het woord: zij is ervaringsdeskundige en volgt de BGE opleiding.

mij prettig om in een vertrouwde omgeving te kunnen blijven werken tijdens mijn stage.Uiteindelijk heb ik me in mei 2006 aangemeld voor de BGE. Werd je zonder meer toegelaten?

Bij de intake voor de opleiding is goed gekeken naar mijn mogelijkheden en

“Met vijftig jaar ben ik de oudste in de

de opleiding. Een ex-cliënte volgde de

beperkingen. Er werd doorgevraagd op

klas”, grapt ze er uit. De leeftijden in de

BGE en het leek hem ook wel iets voor

punten waar het mogelijk fout kan gaan.

klas variëren van 22 tot 50 jaar. De men-

mij. Ik maakte een afspraak met de

Een voorbeeld: ik kon altijd slecht tegen

sen die deze opleiding volgen bij Zadkine

betreffende persoon en zij vertelde me

kritiek. En kritiek geven en ontvangen is

in Rotterdam komen van heinde en

over de opleiding en het werk dat ze

iets wat bij de Jet-training hoort in de

verre, tot Eindhoven aan toe. Zelf woont

deed tijdens haar stage. Ze gaf me een

eerste 10 weken van de opleiding.

Shahin ook buiten de stad.

blad mee van het Cliënten Belangen

Tijdens mijn training bij het CBB had

Bureau (CBB) waar ze werkte.

ik ook communicatietraining gevolgd,

Hoe hoorde je over de BGE opleiding?

In eerste instantie zag ik de BGE-oplei-

waarin ik geleerd heb met kritiek om te

Een GGZ-hulpverlener vertelde me over

ding niet zitten: 20 uur per week wer-

gaan. Dit heb ik kunnen aanvoeren bij

[22]

krant25.qxd

10-5-2007

16:26

Pagina 23

mijn intake. Het was een pittig gesprek.

geworden. Het is ook zwaar. De school-

principe bij het CBB in dienst kan

Ik werd ondervraagd over mijn motiva-

dagen zijn lang en het huiswerk is vaak

komen, zie ik vele mogelijkheden. Naast

tie, mijn zwakke en sterke punten, wat

veel. Er zijn helaas al heel wat medestu-

activiteitenbegeleiding en het geven van

ik zou willen leren en ga zo maar door.

denten afgehaakt. Goede motivatie helpt

trainingen zoals ik nu al doe, zou ik me

Verder moet je voldoen aan minimum

om het vol te houden. Je hebt een sociaal

kunnen toeleggen op individuele coa-

eisen qua vooropleiding, dat was in mijn

netwerk nodig van mensen die je helpen

ching van GGZ-cliënten of het geven van

geval geen probleem.

om het vol te houden. Zelf gebruik ik het

voorlichting op scholen of bij bedrijven.

reïntegratiebureau hier ook voor.

Ook vanuit de WMO is er aandacht voor GGZ-cliënten en kan een ervaringsdes-

Je noemde het UWV, hoe is dat geregeld?

Het reïntegratiebedrijf heeft een IRO

Wat wil je later gaan doen met je

kundige op allerlei manieren ingezet

(Individuele Rehabilitatie Overeenkomst)

BGE-diploma?

worden.

met mij opgesteld en een gesprek met de

Er zijn klasgenoten die specifiek iets in

arbeidsdeskundige aangevraagd. Tijdens

woonbegeleiding of activiteitenbegelei-

dit gesprek waren er een aantal struikel-

ding willen doen, mogelijk op de plek

Door: Bas van Bellen en Raymond van Dijk

blokken: de keuringsarts van het UWV

waar ze nu stage lopen. Hoewel ik in

Met bijdrage van: Shahin Mol

had een aantal beperkingen bij mij benoemd, op grond waarvan de opleiding niet geschikt zou zijn voor mij, én het UWV mag maximaal een eenjarige opleiding toestaan. De BGE duurt twee

[aankondiging]

jaar. Ik heb mijn motivatie uitgelegd om deze opleiding te volgen, de training en begeleiding die ik heb van het reïntegratiebe-

Congres Gek op Werk

drijf, en de ondersteuning die ik krijg vanuit het Cliënten Belangen Bureau.

Op vrijdag 11 mei vindt in Zalencentrum Engels

Zet mij achter een naaimachine, en over

(Groothandelsgebouw) in Rotterdam het landelijke

een paar weken ben ik opgenomen.

congres annex studiedag Gek Op Werk plaats. Gek

Dat werkt natuurlijk niet. Ik zoek niet

Op Werk richt zich met een uitgebreid programma

iets geestdodends, maar juist iets voor

op arbeidsmogelijkheden voor mensen met een psy-

de lange termijn waarin ik mijn kwa-

chiatrische achtergrond. Doel van het congres is te

liteiten kan gebruiken en me verder kan

komen tot positieve beeldvorming, nieuwe ideeën

ontwikkelen. Wat het UWV moet gaan

over cliëntgestuurde arbeidsreïntegratie en contac-

begrijpen, is dat deze opleiding een

ten tussen werkzoekenden en werkgevers.

goede combinatie is van werken en leren voor mensen met psychische beperkin-

Tijdens dit congres zal een convenant worden gete-

gen, ook al duurt deze opleiding twee

kend waarbij bedrijven, overheden en instellingen

jaar. Het is een voorbeeldfunctie voor

de handen ineen slaan om in drie jaar tijd tweehon-

hoe het goed kán werken.

derd mensen aan een reguliere baan te helpen.

Hoe bevalt de opleiding tot dusver

Het programma bestaat naast een plenair program-

Ik heel blij dat ik eraan begonnen ben,

ma waarin aansprekende praktijkmogelijkheden uit

ik leer heel veel. Het is heel anders dan

binnen- en buitenland worden belicht, uit een geva-

toen ik vroeger op school zat. Hier gaan

rieerd randprogramma en workshops. Bekende

ze er van uit dat je leert van je fouten.

schrijvers als Rogie Wieg en Marjan Berk, politici en

Reflectie, kijken hoe iets is gegaan en of

werkgevers en hun instanties zullen daaraan een

je het een volgende keer anders zou

bijdrage leveren. Het congres Gek Op Werk toont

doen, is heel belangrijk. Voor mij is dat

daarmee direct al aan dat samenwerking kan leiden

nieuw. We hebben een geweldige JET-

tot een dynamiek die zowel voor werkgevers als

training gehad, waarin we samen een

werkzoekenden een mooie toekomst in petto heeft!

presentatie en folder over ervaringsdeskundigheid moesten maken, terwijl er

Voor meer informatie:

vanuit school allerlei interrupties waren.

www.gekopwerk.nl

Door die tijd zijn we een hechte groep [23]

krant25.qxd

10-5-2007

16:26

Pagina 24

[boekbespreking]

[ingezonden]

Titel: Gedachten Auteur: Marja Boet

Geen reclamepraatjes voor de WMO alsjeblieft! Beste redactie,

Categorie: gedichten

Buvreiding

Over het algemeen kan ik me goed vinden in de artikelen van Denkraam, maar toen ik het interview met wethouder Kriens over de Wet Maatschap-

IEdur jaar zolang ik mei herinur

pelijke Ondersteuning (WMO) las, voelde ik me gedwongen een reactie te

Sluipt ront Aapril, Mei een groot dongkur dier

schrijven. Omdat de wethouder daarin misleidende reclame voor haar eigen

Ront.

beleid loopt te maken, zonder dat daar vanuit Denkraam een echt weerwoord op wordt gegeven. Sowieso heb ik er mij al langer over verbaasd

Er waarun teidun dat dit dier buzit van mei nam.

dat vanuit de cliëntenbeweging vaak een vrij positieve houding wordt

Ik bulande dan in un psiegieaatries ziekunhuis

aangenomen tegenover de WMO. Waar het werkelijk om gaat, blijft vaak

Mathijs, mijn zoon wert verwekt in un

onbesproken.

psiegieaatriesu klieniek.

Want wat is er aan de hand? In feite draait het erom dat er marktwerking wordt ingevoerd in de sector welzijn en een deel van de zorg via de WMO,

AApril en Mei du herinuring aan

met als doel geld te besparen. Wat voor gevolgen dat heeft, zien we bij de

vaadur –verzet-Westerbork

thuiszorg, een voorziening waar ook veel psychiatrische cliënten gebruik

Zein turugkeer, mein ontstaan op aardu

van maken. Thuiszorginstellingen moesten met elkaar gaan concurreren wie er een contract met de gemeente kreeg om cliënten in Rotterdam van

Maar alteit weer in AApril, Mei dat dongkur dier

thuiszorg te voorzien. En wie heeft gewonnen? Niet de beste instellingen,

Ik weet dat dit nooit weg zal gaan

niet de instellingen die al vertrouwd waren bij de cliënten, of de beste

Maar ik hep guleert meedu vanuit mun zoon

kwaliteit konden leveren, maar de goedkoopste. De gemeente Rotterdam

dat er ligt is

wil immers zo min mogelijk geld kwijt zijn voor zorg.

pozietievieteit

Veel cliënten zullen hun vertrouwde Thuiszorg-medewerker kwijt raken.

Voor mei heet dit buvreiding.

Thuiszorg-medewerkers zullen in grote getale ontslagen worden, en voor het grootste deel waarschijnlijk niet in dienst genomen worden door de win-

Marja Boet.

nende instelling, omdat ze vanwege hun leeftijd en ervaring “te duur” zijn. De Thuiszorg-medewerkers die wel aan het werk blijven, moeten bovendien

Uit de gedichtenbundel: Gedachten.

steeds meer rennen en vliegen om de kosten te drukken, wat de zorg voor cliënten natuurlijk ook geen goed doet. Thuiszorginstellingen proberen

Marja Boet 6 januari 1953 te Utrecht.

bovendien steeds meer “klantjes af te snoepen” van bijvoorbeeld woon-

Bezocht MMS Montessori Lyceum Rotterdam en

begeleidingsinstellingen. De cliënt is hier de dupe van, hij of zij wordt

de Toneelschool Maastricht (politiek toneel-

een speelbal.

docent-regie). Werkte op de Vrije school. Vriend

De gevolgen van de WMO voor de dagactiviteitencentra zijn nog onduidelijk.

in Kenia vermoord. Zelf twee keer verkracht.

Moeten straks ook dagactiviteitencentra gaan concurreren met elkaar en

Toen begon de realiteit zich te vervormen.

met welzijnsinstellingen zoals buurthuizen? Als dat gaat gebeuren, zal weer

Twee psychiatrische opnames waaruit een baby

gelden: wie het goedkoopst een “product” kan leveren, zal de concurrentie-

ontstond. Gevlucht, voor kind gekozen.

slag winnen. Maar je kan alleen maar de goedkoopste zijn door te bezuini-

“Moeder heeft enorm achter me gestaan, door

gen op kwaliteit van de voorziening en/of op de arbeidsvoorwaarden van

dik en dun. M’n ziekte staat te boek als manisch

het personeel. Of instellingen zullen van cliënten eisen dat ze meebetalen

depressief. Heb goede medische hulp en medicij-

aan de voorziening door middel van eigen bijdragen en dergelijke.

nen. Dank de Bavo-RNO daarvoor en al mijn

Als pleister op de wonde mogen cliëntenorganisaties meepraten over de

behandelaars.”

invulling van de WMO, echter zonder dat ze over de wezenlijke zaken iets te zeggen hebben. Dus mensen, trap niet in de WMO-verkooppraatjes! Wat mij

De opbrengst van de gedichtenbundel gaat

betreft zou de WMO liever vandaag dan morgen teruggedraaid mogen wor-

naar de Nederlandse Hersenstichting.

den. Er wordt enig verzet georganiseerd tegen de WMO vanuit vakbonden en de SP. Ik hoop van harte dat dit verzet doorzet, en dat de cliëntenbeweging

Voor meer informatie:

zich hierbij aansluit.

Tel: 06-24191947 E-mail: [email protected]

Barbara Veger [24]

krant25.qxd

10-5-2007

16:26

Pagina 25

[ Mr Helen’s Recht Hoekje]

De kleren van de keizer…. (vervolg) tussen assertiviteit en agressiviteit is

(Het ‘blauw- blauw’ laten kan –afhanke-

schijnbaar moeilijk. Wat is de ‘meetlat’

lijk van de zwaarte van een geval - ook

om die grens te bepalen?

een optie zijn) Wat mij in dit geval als vraag bezighoudt, is dat velen zich door

Ik denk dat dit makkelijk in één vuistre-

hun beroep in hun privé laten beïnvloe-

gel af te doen valt. Wat dacht u van het

den. De docent die thuis ook nog van

volgende:

alles regelt en beleert… Deze buurvrouw heeft een beroep waar-

Had u de moraal van vorige keer door? Q

Val een ander niet op diens persoon

in mensen van haar afhankelijk zijn (en

dat hij in zijn hoogmoed doet alsof. Hij

aan, maar bespreek de inhoud van

misschien dus niet geneigd zijn tot

wil niet voor dom worden versleten. Zijn

diens boodschap

weerstand?) en nu wordt zij hierin plots-

Behandel de ander zoals u zelf

klaps afgeremd: een hele openbaring…

behandeld zou willen worden

(en frustratie?) …net als die sok die je

Probeer ook de zaak vanuit de ogen

ineens aan de andere voet trekt.

inkomen) wordt gestopt. De bevolking

van de ander te bekijken: het bete-

Dit is wat men in therapieland ‘frustra-

doet ook alsof: hun valkuil is die van de

kent niet dat u het er me eens hoeft

tietolerantie’ noemt: hoe goed kun je

status waartegen ze opkijken.

te zijn

omgaan als de dingen anders lopen dan

Reageer vanuit feiten en niet vanuit

je verwachtingspatroon en gebruikelijke

Scharnierpunten zijn: ‘doen alsof’ en

emoties of vóóronderstellingen (de

optreden is. Men ervaart onmacht, een

daarmee samenhangend: angst (voor o.a.

‘moeder’ van eventuele vooroorde-

heel onprettig gevoel.

gezichtsverlies)

len…)

De keizer valt ten prooi aan bedrog door-

dienaren doen ook alsof: als ze de werke-

Q

lijkheid zouden onthullen gaat hun hoofd eraf, in elk geval hun carrière (en

Q

Q

Dus voorzover u een therapeut heeft: Kennelijk is er niets nieuws onder de zon

Praktijkgevalletje (de rijdende rechter

wees maar blij dat deze een bepaalde

(HC Andersen leefde begin/midden

mr. Frank Visser zit er wekelijks mee!)

mate van ‘olifantshuid’ heeft, anders kan

1800) en vallen patronen moeilijk te

die u misschien redelijk bekend voor-

de therapeut u beter niet verder helpen.

doorbreken. Maar dat wist u ook al: pro-

komt en waaruit blijkt dat het niet altijd

Sterker nog: maak er gebruik van en test

beert u zich morgenochtend aan te kle-

lukt:

datgene wat u denkt dat in de ‘buitenwereld’ niet kan!

den door de sok eerst aan uw andere Een buurvrouw belt aan en deelt mede

Eerst testen (hoe het met úw tolerantie-

(let wel: vraagt niet) dat zij geld eist

vermogen staat) met die sok morgenoch-

Direct iets zeggen wat je op het hart ligt

wegens schade. Op de vraag waarover

tend mag ook.

wordt in Nederland niet bepaald ervaren

het gaat en of zij een schaderapport of

als ‘passend’. (dat is alleen voorbehouden

iets dergelijks heeft reageert ze vinnig

Ik wens u veel sterkte, moed en beleid

aan kinderen en dwazen volgens een

(met vinger in de boezem prikkend!):

met uw buren en omgeving.

gezegde…) Wee degene die het taboe

“het is mij duidelijk dat er niet gecom-

doorbreekt: Pim Fortuyn, Theo van Gogh,

municeerd kan worden.” Klaar is haar

Geert Wilders, Hirshi Ali en Rita Verdonk

boodschap en loopt weg: op de vraag

(ha! gelukkig ook nog wat vrouwen!) Ze

waarom ze niet luistert wat de ander wil

brengen m.a.w de dingen rechtstreeks in

zeggen, reageert ze met dreigement.

voet dan gebruikelijk aan te trekken…

Mr. Helen

communicatie. Als ik ze op TV in de

Mr Helen debatten bezig zie dan heb ik vaak

Hebt u het door?

bewondering voor het incasseringsver-

Als iemand reageert vanuit een voor-

mogen hoewel ik hun mening niet hoef

onderstelling (‘er valt toch niet met de

te delen.

ander te praten’) en misschien de emo-

ties al opgepompt zijn, dan is de dialoog

In therapie land wordt ook hier aan-

gedoemd te mislukken.

dacht aan besteed: breng dingen recht-

Jammer, maar dan is de tussenkomst

streeks in communicatie. Helaas is dat

van een derde (mits onafhankelijk!) dé

dan de volgende bron van leed: de grens

oplossing.

[25]

krant25.qxd

10-5-2007

16:26

Pagina 26

[henkie denkie]

krant25.qxd

10-5-2007

16:26

Pagina 27

[recept] KIP IN GROENE PEPERSAUS voor vier personen 1 flinke kip 2 uien 2 teentjes knoflook 4 kemirienoten 1 theel. laospoeder

In een keukenmachine doen en samen

Zet het vuur lager en laat de kip in onge-

1 theel. gemberpoeder

met de teentjes knoflook, kemirienoten,

veer drie kwartier gaar worden.

1 theel. gemalen kurkuma

laospoeder, gemberpoeder, kurkuma, brui-

Schep de kip regelmatig om.

1 theel. bruine suiker

ne suiker en zout tot een pasta pureren.

Leg geen deksel op de pan, want de saus

1 theel. zout

Verhit de olie in een wok of een braad-

moet als de kip gaar is, tot de helft inge-

1 serehstengel

pan.

dikt zijn.

2 salambladeren

Fruit hierin al omroerend een minuut of

Haal de stuken sereh en salam uit de pan.

8 groene pepers.

twee de pasta.

2 eetl. olie

De serehstengel doormidden snijden en

Serveren met witte rijst en zoet-zuur.

samen met de salambladeren en vier dl. De kip in acht stukken hakken.

heet water in de pan doen.

Snij al het overtollige vet weg.

Breng dit aan de kook en voeg dan de

De uien en de pepers in stukken snijden.

stuken kip toe.

[jubileum] Vijf jaar Denkraam

5

In december 2002 kwam het proefnummer van ‘Het Blad: de Krant’ uit. Het had nog niet de naam Denkraam: deze werd in

juni 2003 geïntroduceerd, naar het citaat van Olivier Bommel. In december 2007 zullen we terugkijken op intussen vijf jaar Denkraam met in totaal dertig uitgaven, en is het eerste jubileum een feit.

Dit jubileum willen we uiteraard niet ongemerkt voorbij laten gaan. Ten eerste zullen we in december uitpakken met een feestnummer, waarin we zullen terugblikken op vijf jaar Denkraam. Uiteraard willen we dit doen met bijdragen van lezers.

Wat vindt u van Denkraam? Hoe kijkt u terug op de afgelopen vijf jaar? Een leuk verhaal, een mooie foto. U kunt een bijdrage sturen naar [email protected] Ten tweede zijn wij voornemens om in december een feest te organiseren, voor lezers en betrokkenen van Denkraam. Ook hiervoor willen we een bijdrage vragen, in vorm van donaties en giften. In volgende nummers van Denkraam zullen we meer uit de doeken doen over het jubileum: houd Denkraam in de gaten!

[27]

krant25.qxd

10-5-2007

16:26

Pagina 28

Sjamanistische kunst van Hands Many Walks Dit kunstwerk is geïnspireerd op de Prophecy song van de Lakota - indianen. Het werk symboliseert de multiculturele samenleving van de vier rassen, beginnend bij zwart en eindigend bij wit. In de toekomst zal de mens door vermenging van deze vier rassen bruin zijn. Meer info over het werk van Hands Many Walks is te vinden via: www.basslabbers.nl