De top 10 aanbestedingsvragen
Brigitte Faber-de Lange, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen
Antwoord op de top 10 basisvragen 1. Waarom gelden er regels voor aanbesteden? 2. Wat zijn de belangrijkste wetten en richtlijnen? 3. Wie moeten er aanbesteden? 4. Wat zijn werken, leveringen en diensten? 5. Wanneer moet je aanbesteden? 6. Hoe moet je een aanbesteding bekend maken? 7. Wat zijn de meest voorkomende procedures? 8. Welke fasen kent het aanbestedingsproces? 9. Welke criteria mag je gebruiken om de beste te selecteren? 10. Waar vind je meer informatie? PIANOo-congres Schakelen! 5 juni 2008
De top 10 basisvragen over aanbesteden
Aanbesteden z
Het creëren van een ad-hocmarkt teneinde voor een bepaald bouwwerk de aannemer met de laagste prijs of de economisch meest voordelige aanbieding te krijgen. (G.W.A. van der Meent)
z
Het aanbesteden wordt in algemene zin gezien als een uitnodiging tot het doen van een aanbod, waarna door middel van aanvaarding door de aanbesteder – de gunning – de aannemingsovereenkomst totstandkomt. (H. Nijholt)
Bron: Aanbesteden!? Van der Horst en Schenk
PIANOo-congres Schakelen! 5 juni 2008
De top 10 basisvragen over aanbesteden
Aanbesteden = inkopen? Definities van inkoop: z
Het van externe bronnen betrekken van alle goederen en diensten die nodig zijn voor de bedrijfsuitoefening, het bedrijfsonderhoud en de bedrijfsvoering, tegen de voor de organisatie meest gunstige voorwaarden. (A.J. van Weele)
z
Alles waar een externe factuur tegenover staat. (J. Telgen)
PIANOo-congres Schakelen! 5 juni 2008
De top 10 basisvragen over aanbesteden
1. Waarom aanbesteden? z
Vraag en aanbod beter op elkaar afstemmen door ‘de markt’ zijn werk te laten doen (concurrentiewerking) – –
z
Laagste prijs Beste prijs/kwaliteit verhouding
Verplicht voor ‘aanbestedende diensten’ N.B. Ook de private sector doet aan aanbesteden (alleen noemen ze dat anders)
PIANOo-congres Schakelen! 5 juni 2008
De top 10 basisvragen over aanbesteden
2. Belangrijkste wetten en richtlijnen? z
BAO: Besluit Aanbestedingsregels Overheidsopdrachten
z
BASS: Besluit Aanbestedingsregels Speciale Sectoren
PIANOo-congres Schakelen! 5 juni 2008
De top 10 basisvragen over aanbesteden
Waar komen BAO en BASS vandaan? Stelsel van internationale handelsafspraken
World Trade Organisation
Europese Unie
Nederland
PIANOo-congres Schakelen! 5 juni 2008
GPA
Richtlijnen
BAO en BASS
De top 10 basisvragen over aanbesteden
EG-Verdragsbeginselen z
Basis waarmee overheden in hun inkoop- en aanbestedingspraktijk rekening moeten houden: – Vrij verkeer van goederen – Vrijheid van vestiging – Vrij verlenen van diensten
z
Daarvan afgeleide beginselen: – Transparantiebeginsel – Non-discriminatie beginsel – Gelijkheidsbeginsel – Beginsel van wederzijdse erkenning – Evenredigheid (proportionaliteit)
PIANOo-congres Schakelen! 5 juni 2008
De top 10 basisvragen over aanbesteden
3. Wie moeten er aanbesteden? Personele werkingssfeer = wie? z z
z z
De staat = centrale overheid Territoriale lichamen = bestuursorganen op decentraal niveau (provincies, gemeenten, waterschappen, bestuursorganen met specifieke taak bij wet ) Andere publiekrechtelijke instellingen Verenigingen gevormd door bovengenoemde organisaties
PIANOo-congres Schakelen! 5 juni 2008
De top 10 basisvragen over aanbesteden
Bij twijfel: 3 checks 1. Opgericht met specifiek doel om te voorzien in behoeften van algemeen belang (en niet van commerciële of industriële aard) 2. Rechtspersoonlijkheid bezitten 3. En: – de activiteiten in hoofdzaak worden gefinancierd door andere publiekrechtelijke instelling, of… – het beheer is onderworpen aan toezicht door andere publiekrechtelijke instelling, of… – leidinggevend of toezichthoudend orgaan voor meer dan de helft door publiekrechtelijke instelling is aangewezen. PIANOo-congres Schakelen! 5 juni 2008
De top 10 basisvragen over aanbesteden
4. Wat zijn werken, diensten en leveringen? z
Werk: het product van een geheel van bouwkundige of civieltechnische werken dat ertoe bestemd is als zodanig een economische of technische functie te vervullen. –
z
z
Tip: Check CPV-code 45 en bijlage 1 van BAO
Levering: aanschaf van goederen. Maar ook: lease- en huurovereenkomsten van goederen Diensten: geen werk en geen levering – –
2A-diensten: volledig Europees aanbestedingsregime 2B-diensten: verlicht regime => publiceren en regels specificeren in acht nemen (zie bijlage 2 BAO en bijlage 3 BASS)
Tip: CPV Zoekmachine op http://www.europadecentraal.nl/menu/178/CPV_Zoekmachine.html
PIANOo-congres Schakelen! 5 juni 2008
De top 10 basisvragen over aanbesteden
Voorbeelden CPV-codes z z
z
z z z z
Bouwen van steigers [CPV=45262120-8] Installatie van bouwliften en hangsteigers [CPV=50951130-6] Ontmantelen van steigers [CPV=45262110-5] Steigerbouw [CPV=45262100-2] Steigerconstructies [CPV=28112317-5] Steigers [CPV=28112310-6] Verhuur van steigermateriaal [CPV=71321400-8]
PIANOo-congres Schakelen! 5 juni 2008
De top 10 basisvragen over aanbesteden
Gemengde opdrachten Met totaalbedrag boven drempelwaarde Werk en dienst/levering z Dienst/levering noodzakelijk voor de uitvoering van het werk => als geheel aanbesteden z Dienst/levering niet noodzakelijk voor de uitvoering van het werk => dienst/levering apart Europees aanbesteden 2A-dienst en 2B-dienst z A > B => volledig regime z B > A => beperkt regime PIANOo-congres Schakelen! 5 juni 2008
De top 10 basisvragen over aanbesteden
5. Wanneer aanbesteden? Materiële werkingssfeer = wat? BAO z Werken € 5.150.000 z Leveringen en Diensten – Centrale overheid € 133.000 – Andere aanbestedende diensten € 206.000 BASS z Werken € 5.150.000 z Leveringen en Diensten € 412.000 Bedragen ex. BTW
PIANOo-congres Schakelen! 5 juni 2008
De top 10 basisvragen over aanbesteden
Waarde van een werk z
Uitgangspunt gehele werk + alle te leveren prestaties incl. directieleveringen.
z
Percelenregeling: gedeelte niet in Europese aanbesteding als… 1. waarde minder dan € 1.000.000 2. totale waarde percelen < 20% totale waarde opdracht N.B. alleen voor onderdelen met CPV-code 45
PIANOo-congres Schakelen! 5 juni 2008
De top 10 basisvragen over aanbesteden
Waarde van dienst of levering z z z
z
Kosten gehele looptijd Onbepaalde duur: maandbedrag x 48 Gelijksoortige opdrachten: waarde opdrachten afgelopen 12 maanden Percelenregeling: waarde niet meer dan € 80.000 en niet meer dan 20% van de opdracht. N.B. Splitsingsverbod: niet knippen, behoudens percelenregeling
PIANOo-congres Schakelen! 5 juni 2008
De top 10 basisvragen over aanbesteden
En… wat bij kleinere opdrachten? Onder de drempelbedragen ook handelen conform het EG-verdrag z
Bekend maken van de opdracht
z
Transparant en objectief Nieuwe aanbestedingswet in de maak met regels voor opdrachten onder de drempel
PIANOo-congres Schakelen! 5 juni 2008
De top 10 basisvragen over aanbesteden
Worden de regels nageleefd?
Significant (2005), Nalevingsmeting Aanbesteden 2004, Resultaten van een onderzoek naar de naleving van de aanbestedingsrichtlijnen, Barneveld. Weergegeven in: Peter Tanghe. Master Thesis.Europees aanbesteden: Onmogelijk, onnodig of… anders…?! ?!
PIANOo-congres Schakelen! 5 juni 2008
De top 10 basisvragen over aanbesteden
6. Hoe een aanbesteding bekendmaken? z
Aankondiging van de opdracht (vooraf)
z
Aankondiging van de geplaatste opdracht (na afloop)
z
Publicatie op TED door: – Aankondiging op www.aanbestedingskalender.nl – Verzenden naar het EU-publicatiebureau (fax, brief, e-mail of via SIMAP)
TED = Tenders Electronic Daily Standaardformulieren via http://simap.eu.int/index_nl.html PIANOo-congres Schakelen! 5 juni 2008
De top 10 basisvragen over aanbesteden
7. Meest voorkomende procedures? z z
Openbare procedure Niet-openbare procedure
Zeldzaam: z Prijsvraag z Concurrentiegerichte dialoog In uitzonderingsgevallen: z Onderhandelingsprocedure met voorafgaande bekendmaking z Onderhandelingsprocedure zonder voorafgaande bekendmaking PIANOo-congres Schakelen! 5 juni 2008
De top 10 basisvragen over aanbesteden
Openbare procedure Publicatie van de aankondiging van de opdracht
Niet-openbare procedure Publicatie van de aankondiging van de opdracht
37 dagen 52 dagen Belangstellenden kunnen een offerte indienen: inschrijvers
Selectie gegadigden
40 dagen
Opdracht wordt gegund PIANOo-congres Schakelen! 5 juni 2008
Zie richtlijn: 2004/18/EG Artikel 38
Belangstellenden melden zich aan voor deelname aan de Procedure: gegadigden
Uitnodiging aan inschrijvers tot uitbrengen offerte
Opdracht wordt gegund De top 10 basisvragen over aanbesteden
8. Fasen van het aanbestedingsproces? Vaststellen functionele inkoopbehoefte
Bepalen aanbeaanbestedingsstrategie
Specificeren
Preselectie Keuze leveranciers aanbieding
Uitvoering/ Contracteren bestellen
Leveranciersmanagement
Figuur: Van der Horst & Schenk, Aanbesteden!? 2007
Neem voldoende tijd voor voorbereiden van de aanbesteding Zorg ook voor het proces na de gunning Zorg voor duidelijke verantwoordelijkheden: z Budgethouder: opstellen specificaties z Inkoper: verantwoordelijk voor het proces Aandachtspunten: – Specificaties leveranciersneutraal – Voldoende marktwerking PIANOo-congres Schakelen! 5 juni 2008
De top 10 basisvragen over aanbesteden
9. Welke criteria om de beste te selecteren? Selectiecriteria => kwaliteit van de bedrijfsvoering van de aanbieder - WIE (art. 45 BAO) – – –
Dwingende uitsluitingsgronden Facultatieve uitsluitingsgronden Geschiktheidseisen ¾
Absoluut (als niet voldaan, dan afvallen) ¾ Relatieve (om aantal gegadigden terug te brengen). N.B. alleen bij procedures met voorselectie
Gunningscriteria => aanbieding - WAT z Prijs z Economisch Meest Voordelige Aanbieding EMVA – –
Wegingsfactoren Wijze van beoordelen
PIANOo-congres Schakelen! 5 juni 2008
De top 10 basisvragen over aanbesteden
10. Waar vind je meer informatie? Websites: z www.pianoo.nl z www.europadecentraal.nl uitleg van de richtlijnen, jurisprudentie en gedegen antwoorden op veel gestelde vragen. z http://www.ovia.nl/git/ Handige voorbeelddocumenten z http://www.ez.nl/Onderwerpen/Markt_en_consument/Aanbes tedingen laatste stand van zaken aanbestedingswet en veel andere informatie over aanbesteden z verschillende netwerken – NEVI Publiek, PIANOO, contacten met collega’s van vergelijkbare aanbestedende diensten Leestip: Aanbesteden!? Hein van der Horst en Mary-Ann Schenk. Praktisch en toegankelijk boek met goede verwijzigingen naar BAO, BASS en jurisprudentie. PIANOo-congres Schakelen! 5 juni 2008
De top 10 basisvragen over aanbesteden
Contactgegevens Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Faculteit Economie & Management Drs. Brigitte Faber-de Lange
[email protected] 06-26872765 Tevens docent HAN Post-HBO Cursus Aanbestedingsrecht en Inkopen www.han.nl/kc/bor/opleidingen/01bor/index.xml PIANOo-congres Schakelen! 5 juni 2008
De top 10 basisvragen over aanbesteden