Een neus voor talent
Malle , 16 oktober 2013
Coachen naar talenten in zorgbespreking
Onze doelen: Hoofddoel: door coachend gesprek , speur je naar talent en kracht van de leerkracht om de uitdagingen binnen de klas of met een kind aan te pakken.
-
-
G( R ) R OW kader , met accent op DOEL HGW kader , waarbij , het positieve zien, doelgerichtheid, context, planmatigheid en daadkracht zeker belicht worden, naast de andere uitgangspunten De leerkracht is de belangrijkste persoon : o zet niet de aap op de schouder van de ander o komt terug van zorgbespreking met kracht , geloof in eigen talent, en een plan Wetenschappelijk onderbouwde info : Marzano en Karin Verscheuren o Scholen die inhoudelijk praten over wat werkt op school, boeken effectieve winst. o Lkr die een band creëren met hun lln, verhogen de sociale status van lln
Verloop en inhoud 1. Intro : Babylonische spraakverwarring Dia 1 wie is wie : Soms is zorgoverleg Babylonische spraakverwarringen…;-)) 2. Dia 2 Hoofddoel: door coachend gesprek , speur je naar talent en kracht van de lkr, om de uitdagingen binnen de klas of met een kind aan te pakken. Daartoe baseren we ons op het GR(R)OW kader en het coachend gesprek Dit op de raster van HGW
Introduceren GRROW kader, met accent op DOEL ( goal) Welkom! inkom oefening verwijst dadelijk naar drie items binnen zorgoverleg o We zijn in het onderwijs storytellers o Tijdfactor, soms frustrerend, wel realiteit o Verstaan we elkaar wel? o 3. Dia 3 Storytellers : Als je de leraarskamer binnenkomt, bij een andere ontmoeting, op een zorgoverleg… vraag om te vertellen over hun leerlingen, hun klas…. Onderwijsmensen hebben altijd verhalen met hopen. We zijn storytellers …. Of het nu grappige anekdotes zijn, of een element waar we ons aan ergeren, iets wat moeilijk blijft gaan, of een fantastische ervaring.. .we willen het delen en vooral wie verhalen heeft wil dat ze gehoord worden. *(Zorg)overleg : leerkrachten willen terecht kunnen , met hun bekommernissen en hun succes . Daar als school op inspelen door planmatig en regelmatig ‘deel’momenten of overlegmomenten in te lassen is een enorme meerwaarde voor je onderwijs en het welbevinden van de leerkracht . *Tijd: tja , dan komen we bij de factor ‘tijd’ !!! Is daar wel tijd voor? Maken we daar tijd voor? Is tijd ‘prioriteit’? Als we het niet inplannen, gebeurt het delen toch, ongestructureerd, soms met als enige doel ‘ te luchten’ . dit zorgt er vaak voor dat de communicatie niet helder is, noch van de uitzender, noch van de ontvanger. We verstaan elkaar niet, capteren wat de ander uitzendt en maken er een eigen beeld van. En vaak met het effect dat maar enkele leerlingen uitvergroot in beeld komen.
Voorbeeld van casus. Wanneer wordt een zorgbespreking belegd? Waar ligt de focus van de leerkracht, van de andere actoren? Wat wordt besproken op een zorgbespreking? Casus 1 *Ik stel jullie voor aan Julian, begin derde leerjaar. Hij krijgt de tafels niet onder de knie. Hij vindt rekenen saai en vervelend.
Casus 2 *Ik stel jullie voor aan Julian, begin derde leerjaar. Hij krijgt de tafels niet onder de knie. Hij vindt rekenen saai en vervelend. Er wordt hem gevraagd waar hij wél goed in is: ik kan heel goed gamen. Ik ben snel in reactie , ik hou van de zoemende geluiden als ik een doel raak
Wat gaan wij hem geven? Oefenen, van buiten leren, Hoe gaat hij de aangereikte hulp vinden? Saai en vervelend ! Wat is het rendement? De leerwinst? Hoe graag doet hij het? Wellicht weinig enthousiast, hij wordt bevestigd in ‘ leren is saai’
Hoe zouden we hem de tafels laten oefenen? Via een digitale tool , die op zijn snelheid speelt en mss ook wel een geluidje maakt Zou hij de enige lln in de klas zijn die graag en goed gamet? We kunnen dit uitbreiden voor andere leerlingen
Dia 5 Wat als…. er alternatieven bestonden voor de focus op de problemen? Bedenk hoe een zorgoverleg er zou uitzien als de focus op de talenten en het positieve lag. - Waar je op focust, verandert de manier van kijken, denken en handelen. Als je nu het kind ziet waarover je vertelde ga je sowieso de talenten zien, het krachten zien. - Kan je ook de talenten en krachten van de leerkracht benutten? - Belangrijk, want dit is de motor voor verandering en groei.
Dia 6 Coachend (zorg )overleg via GR(R)OW model Coachen is vragen stellen zodanig dat het denkproces bij de ander in gang wordt gezet en het resulteert in oplossingen die aansluiten bij de eigen mogelijkheden en talenten
GRROW biedt een houvast binnen het coachend overleg G goal, doel R reality, de huidige toestand R resources, bronnen O opties, mogelijkheden W will, de zin en het plan om aan de slag te gaan Ik begin niet met de eerste letter, maar wel met de R van realiteit. De meeste verhalen beginnen met de realiteit.
Als jullie veel tijd hebben, mag je het ganse overleg vullen met die realiteit, …. en ik vermoed dat dit niet jullie bedoeling is ! *De eerste letter van de GRROW is daarvoor een heel belangrijke: de GOAL , of het DOEL Coachend werken is het DOEL van het gesprek bevragen en helder stellen bij je gesprekspartner . Dat lijkt evident en toch blijkt dit niet zo voor de hand liggend . Ik sta in gesprekken een vrij lange tijd stil bij het doel . Heb je geen doel dan wordt het gesprek doelloos ,richtingloos en gaan alle betrokkenen met een onvoldaan gevoel weg, zelfs degene die ‘veel’ heeft mogen vertellen . Een doel geeft uitzicht, duidelijkheid, richting en efficiëntie in gesprekken. Een doel geeft focus en accent , het is iets waar je steeds kan naar refereren of terugkeren - > Het DOEL en de REALITEIT is met elkaar verweven. Het doel kan je uitklaren door de realiteit te bevragen. *De opdracht van de coach is het gesprek leiden en standvastig loodsen naar het doel (via de GRROW structuur) Belangrijk : De storytellers in banen leiden als mensen uitweiden. De taak van de verteller is makkelijk, hij moet gewoon vertellen. Casus 3 Voorbeeld van een coachend zorggesprek. Jefke, een goed begaafde leerling, tweede leerjaar. In de klas en thuis kennen ze hem als ‘ meneer NEEN’ : “Nee ik maak die oefening niet, neen ik doe niet mee aan dat huiswerk, neen ik oefen geen dansje voor het schoolvoorstelling.” Gesprek
Commentaar
Dag Ilse, Over wie wil jij komen praten?
Entree: zet reeds de toon van het gesprek Coach leidt reeds : Geeft ruimte én beperkt Door de vraag ‘ over wie ‘ sluit hij uit dat reeds van bij het begin het verhaal uitdijt. Vgl : “wat is er aan de hand met Jefke?” geeft veel meer kans voor storytelling
Wij hebben een half uur. Vertel eens wanneer dit overleg voor jou waardevol is geweest ? Bevragen en doorvragen Ik wil die koppigaard niet meer in mijn klas. Hij blokkeert gans mijn lessen. Hoe blokkeert hij de les? Doordat hij “neen” zegt, zijn er nog andere kinderen die hem na-apen. Dat moet niet makkelijk zijn! En wat denk jij dan ? Verdomme , hij is weer mijn les naar de knoppen aan het helpen. Hoe reageer jij op zo een moment? Ik stop met lesgeven en dan is het even stil. Tot het herbegint.
Zoeken naar het doel: Doel van bij begin van het gesprek bevragen en helder krijgen : - Gesprek krijgt richting : alhoewel noch de coach, noch de coachee weet waarheen het gesprek zal leiden. De coach vermijdt breedvoerigheid bij de coachee . - Geeft reflectie voor de coachee. Hij / zij wil ventileren, de verantwoordelijkheid doorschuiven, een kant en klare oplossing,….. De coach geeft erkenning ( dat moet niet makkelijk zijn)
Dat is wel knap, als jij even de boel stillegt dan heeft dat een goed effect op de klas.
De coach spreekt waardering uit.
Samenvatten en hertalen Ilse, Jefke doet vaak niet mee met activiteiten, hij zet soms ook anderen . Jij hebt al één oplossing gevonden om de klas terug in de hand te krijgen. Wil je samen brainstormen hoe je dit nog in je klas kan aanpakken?
Doel uitklaren tot het voor beide partijen duidelijk is. - Doorvragen - Samenvatten - Hertalen
Ja !
Neen ! ik maak me zorgen dat ik niet vooruit geraak met die leerstof. Ik moet iedere keer stoppen en dat haalt zo de schwung uit mijn lessen. De schwung uit je lessen? Ja , ik bouw graag een drive op : een opwarmer met de leerlingen in de vorm van een voorwerp en dan zijn ze nieuwsgierig en leid ik ze mee naar de leerstof. En vertel eens hoe het nu is met deze klas? Doordat er opmerkingen van de leerlingen komen en ik dan iedere keer stop , kan ik geen schwung erin houden. Mijn lessen worden saai voor mij. Ik doe het niet meer graag. Samenvatten en hertalen Ilse, jij bent een lkr die graag schwung heeft in de lessen , die dat ook nodig heeft om lesgeven zelf leuk te vinden. Wil je dan nu bespreken hoe je die schung weer in je lessen krijgt? En de schwung ook in je plezier ? Ja !
Stel je krijgt een JA! - De vraag terug aan de coachee spelen Ja ! (toon van de lkr : dit is wat ik wil ! ) Opluchting, energie ... Ze wist niet op voorhand wat haar doel was, enkel dat het zo niet verder kon Coach wist ook niet op voorhand wat haar doel was.
Stel je krijgt een NEEN! Neen! ( toon even kordaat) Doorvragen is ook bepaalde woorden gewoon herhalen
Coachen, een aantal basistips : -
Wees heel nieuwsgierig ( meestal zijn we heel terughoudend en houden we ons in) Stel vragen over alle zaken die niet duidelijk zijn ( we zijn meestal heel rap tevreden, geeft een Babylonische spraakverwarring) Vraag om het zo concreet mogelijk te maken, met abstracte begrippen kan je niet werken. Als je tegenstrijdigheden hoort in verhaal, breng dit ter sprake. Waardeer ( gemeend ) voor de uitdaging die iemand aangaat . Geloof niet alles wat de ander zegt, stel ook maar eens een kritische vraag. Vat regelmatig eens samen wat de ander gezegd heeft , en vraag dan of je samenvatting klopt .( zie Babylonische spraakverwarring) Pak het niet zelf over , het is jouw verhaal niet. Als je zelf een tip hebt , moet je die niet voor jezelf houden. De manier waarop je het zegt is wél belangrijk : Ik heb ook nog een idee in gedachten; wil je het horen? Wie, wat, waar, wanneer, waarheen, waartoe, hoe…? Stel zo weinig mogelijk waarom-vragen. ( ook niet aan kinderen) Ze roepen vaak wrevel op, of schouderophalen ( vaak wéten we ook niet waarom ) Ze vragen verantwoording van de persoon ivm feiten of komen beschuldigend over ( Wààrom deed je het?) Verantwoording vragen noch beschuldigen is ons doel, wel de ander laten nadenken over eigen uitdaging .
Dia 8 Het vervolg van de GRROW , rolt zich als een rode loper uit als het doel helder is voor de gesprekspartners. Na het helder krijgen van het doel en het verkennen van de realiteit kan je verder spelen binnen het GRROW raster *R resources : bronnen, krachten binnen de persoon, of binnen de omgeving Vb : De kinderen zijn rumoerig door het weer. Die ouders komen altijd te laat met hun kind! Deze leerling is gedragsgestoord. Als iets niet lukt zijn we geneigd de aap op de schouder van de ander te zetten. Je kan niets aan met bovenstaande dooddoeners. Je raakt uit de negatieve spiraal als we samen zoeken en peilen naar krachten om met een bepaalde situatie of persoon om te gaan. De coach coacht om de bronnen te bevragen. - Wanneer lukt het je wel om met een rumoerige klas aan de slag te gaan? - Wie is een voorbeeld hoe hij met de (gedragsgestoorde ) leerling omgaat? - Altijd te laat? ( vaak zijn er momenten waarop het wél goed gaat) - Wanneer komt hij wel op tijd?
*O opties : Mogelijkheden om met een situatie om te gaan. Eindelijk ! …Hier gaan we speuren naar allerlei mogelijkheden en tips en oplossingen. Wees niet tevreden met 1 optie of met de meest voor de hand liggende. Daag je coachee uit om buiten de lijntjes te denken, te brainstormen . Bij de Will onderzoek je samen om de meest effectieve, haalbare er uit te selecteren. Vb: - Wat doe je nu al als de klas rumoerig is? - Stel dat er geen beperking is in tijd of materiaal, wat zou je dan doen met die klas? - Wat heeft die groep nodig om met de energie om te gaan? - Welke fantasie heb je om met een drukke klas te ondernemen? - Wat zou je dan doen? - Wat nog? - Wat nog? Noteer alle antwoorden, daag uit naar humor of lichte absurditeit. Het ontspant als je coachee uiting kan geven aan fantasieën of onderdrukte bedenkingen. *Will : Van welke opties gaat de coachee gloeien, in welke heeft hij ‘ goesting’? Door vragen te stellen uitzoeken welke opties haalbaar zijn, effectief zijn voor jou en de groep? Coach naar het concreet en planmatig maken van een voorstel. Zo krijgt de coachee zelf grip op de zaak en is de kans het grootst dat er effectief aan de slag wordt gegaan. Stel dit ook helder: laat de coachee opschrijven welke plannen, hoe, wanneer, met wie, materiaal en de datum wanneer je een opvolggesprek hierover hebt.
Vb : Laat het ons eens concreet maken - Wanneer ga je die bewegingstussendoortjes inlassen? - Welke tussendoortjes had je in gedachten? - Wat verwacht jij ervan? - Wat denk je dat het effect zal zijn bij de groep? - Welke andere zaken zou je nog kunnen doen? - Hoe ga jij weten dat het werkt? - Wanneer start je ermee?
Het doel van coachend overleg is een leerkracht die versterkt naar buiten gaat, zijn eigen vaardigheden kan inzetten bij haalbare doelen die ze zelf bepaalden. Winst : uitzicht en zin om aan de slag te gaan
Mogelijkheden om uit te proberen 1. Observeer tijdens eerstvolgend overleg het storytellers gehalte van de bijeenkomst. Is voor de deelnemers aan een overleg duidelijk wat het doel van de bespreking is? Wat doen jullie in dit overleg om te peilen of het doel voor iedereen duidelijk is? Waar ligt de focus? Op het handelen van de leerkracht? 2. Laat je observatie bezinken en deel je analyse met het kernteam Kijk wat dit bewustwordingsproces doet. Formuleer noden om de kwaliteit van het overleg te verbeteren. Zet deze om in haalbare doelen. 3.
Ga in verschillende situaties aan de slag met het GRROW kader.
Bronnen : • • • • • •
Inspirerend coachen , Jef Clement Meervoudige intelligentie http://www.migent.be/ Handelingsgericht werken op school , Noëlle Pameyer Handelingsgericht werken in de klas , de leerkracht maakt het verschil , Noëlle Pameyer Wat werkt op school, Marzano Geïntegreerde zorg op school, Elke Struyf, Stefanie Adriaensens, Karin Verscheuren
Richt je niet op obstakels maar op de ruimte daartussen Astronaut Wubbo Ockels kreeg ooit op een training les hoe hij met een motor door een bos moest crossen. ‘De bomen stonden kriskras door elkaar en het leek onmogelijk ze te ontwijken. De instructeur deed het voor en zei dat we het ’s middags ook zouden kunnen. Die peptalk houdt hij al jaren, dachten wij. Maar verdraaid, aan het eind van de middag flikten we het allemaal. Later besefte ik de waarde van zijn praatje. Je moet niet op de bomen letten, had hij gezegd, maar op de ruimte ertussen. Zo kijk ik nu naar milieuvraagstukken in Nederland. Staar je niet blind op de problemen, maar richt je op de oplossingen.’ Naar: Marcel van Herpen, Egoscoop, juni 2008. I
I
Accent op talent bij kindbesprekingen in een zorgteam. Oktober 2013
Luc Lemarcq & Beatrijs Van De Casteele PBD Gent
