Speciale uitgave van: Castria Wonen, Sint-Maartensdijk Clavis, Terneuzen R&B Wonen, Heinkenszand RWS partner in wonen, Goes SMB / SMG, Goes Woonburg, Koudekerke Zeeuwland, Zierikzee
In dit nummer onder andere:
Bouwen aan je toekomst Emigreren naar Zeeuws-Vlaanderen Woningen energiezuiniger maken Bijzondere projecten Een brief van de deurwaarder
V o o r w o o r d
Woord vooraf Over de corporaties in Zeeland ben ik positief. Ze doen het gewoon goed. Niet voor niets is Zeeuwland, de corporatie op Schouwen-Duiveland, pas nog uitgeroepen tot één van de beste corporaties van Nederland. Daar kunnen we trots op zijn. Maar dat kunnen we ook zijn op de andere Zeeuwse corporaties. Ik heb ze leren kennen als innovatieve organisaties, die bereid zijn actief mee te denken om problemen op te lossen en opgaven van gemeenten en bijvoorbeeld zorginstellingen te helpen realiseren. Daarbij komen de corporaties met oplossingen en ideeën die in de rest van het land als voorbeeld worden gezien. Innovatief, coöperatief en constructief. De Zeeuwse corporaties zouden dat van mij best wat meer mogen uitdragen. Ik denk dat ze iets te bescheiden zijn. Deze uitgave is in ieder geval een stap in de goede richting. Veelzijdigheid
Samenwerking
Bevolkingskrimp
Wie dit blad leest krijgt goed zicht op de veelzijdigheid van de corporaties. Ze hebben hun kerntaak: het huisvesten van verschillende doelgroepen. Maar daar blijft het niet bij. De corporaties voelen zich medeverantwoordelijk voor een goed woonklimaat in de wijken en dorpen. Ze zijn bereid te investeren in de leefbaarheid en in de kwaliteit van het bestaan. Dat is zeer te waarderen. Maatschappelijke betrokkenheid mag echter niet ten koste gaan van de kerntaak. Met andere woorden: overdrijf niet. Ik kan zonder moeite voorbeelden geven van corporaties die reacties opriepen en discussies losmaakten met hun investeringen. Die voorbeelden kent u vast ook wel. In Zeeland komen ze niet voor. Een goed teken! Waar ik trouwens weinig waardering voor heb, is dat de corporaties vanuit ‘Den Haag’ een forse rekening gepresenteerd krijgen. Dat komt hun stimulerende werk in de samenleving zeker niet ten goede.
Ander punt: de corporaties weten wat samenwerking is en doen dat steeds beter. De afstemming met de provincie en de samenwerking met de gemeenten is goed, terwijl de samenwerking met partners in onder meer de zorg en het onderwijs onderhand gesneden koek is voor de corporaties. Wel vind ik dat er meer eenduidigheid over de prestatieafspraken tussen gemeenten en corporaties zou mogen komen. Ik zie grote verschillen. De corporatiesector zou er goed aan doen onderling een heldere visie af te spreken over wat ze willen vastleggen met de gemeenten en waar ze op aanspreekbaar willen zijn. Daarnaast zie ik verschillen bij het ontwikkelen van de woonservicezones. Sommige gemeenten en corporaties gaan sneller dan andere. Ik begrijp dat niet iedereen voorop kan lopen, maar wat mij betreft mag het tempo wat omhoog bij het realiseren van die zones.
In Zeeuws-Vlaanderen hebben de corporaties, samen met allerlei andere partners, hun nek uitgestoken door de volkshuisvestingsopgave vanwege de bevolkingskrimp in kaart te brengen. De vervolgstap is nu om te bepalen wat er nodig is om de leefbaarheid en de voorzieningen op peil te houden. Daar wordt momenteel hard aan gewerkt, inclusief de financiering daarvan. Ik heb er vertrouwen in.
Over 25 jaar Met een krimpende bevolking neemt het draagvlak voor voorzieningen af. Hoe ga je daarmee om? Hoe speel je daarop in? Hoe houd je de voorzieningen in stand en bereikbaar? Voor de corporaties zie ik blijvend een belangrijke rol bij het beantwoorden van dit soort vragen. Over 25 jaar zal de corporatie nog actiever zijn. In het huisvesten van doelgroepen én in maatschappelijke betrokkenheid. Een goed vooruitzicht!
Harry van Waveren, gedeputeerde ruimte en wonen
Inhoud
Woning kopen in turbulente tijden
Corporaties bieden kopers zekerheid.
Woningen energiezuiniger maken levert veel op Energiebesparing is goed voor de planeet én voor de portemonnee.
Bouwen aan je toekomst
Emigreren naar Zeeuws-Vlaanderen
Woonplatform geeft stem aan samenleving
Werken in de bouw en techniek is een blijvende uitdaging.
Marianne van Kuik vond samen met haar partner en zoon van 17 haar nieuwe toekomst in Terneuzen.
De overheid verwacht van woningcorporaties dat zij maatschappelijk verantwoord ondernemen.
Een brief van de deurwaarder, wat nu???
Samen met het dorp de toekomst vormgeven
Hoewel landelijk in het aantal huisuitzettingen een stijgende lijn zit, blijft het bij de Zeeuwse corporaties stabiel.
Leefbaarheid kan onder druk komen te staan, vooral in de kleinere kernen.
Op weg naar echte maatschappelijke ondernemingen
3
Bijzondere projecten
4
7
8/9
Huurder in een trouwzaal of pastorie
Zelfstandig wonen met een steuntje in de rug
Handel in leefbaarheid op de Beursvloer
De bijzondere bus van Borsele
Corporaties spannen zich in voor het behoud van cultureel erfgoed.
Corporaties werken samen met allerlei organisaties op het gebied van zorg en dienstverlening.
Stel je wilt als jeugdclub een strandje, maar je weet niet welke contacten je bij de gemeente moet leggen…
Vanaf dit najaar rijdt er een bijzondere bus in Borsele. Niet dat dit aan de buitenkant te zien is, het is een gewone bus.
6
12
13
14
———
2
———
10
15
5
11
Blijven doen waar we goed in zijn en dat uitdragen.
16
Handige info
Jan den Engelsman
Heb je als leerling of bedrijf interesse in de leerlingbouwplaats? Lees hier meer over op www.bouwopleidingzeeland.nl.
De Nederlandse bouwwereld kan vakmensen goed gebruiken. Als je wilt werken in de bouw, dan kies je voor een leuke en veelzijdige baan met volop uitdaging, want de bouwwereld ontwikkelt zich voortdurend. Dat maakt deze sector zo interessant. Opdrachtgevers stellen steeds hogere eisen aan bijvoorbeeld duurzaam bouwen en de installaties worden steeds ingewikkelder. Bovendien moeten deze gebouwen en installaties, als ze eenmaal opgeleverd zijn, ook worden onderhouden. Dit vraagt om vakmensen met een gedegen opleiding. Toch kiezen er te weinig jongeren voor een baan in de bouw en de techniek.
V
oor Maarten Sas, directeur van RWS partner in wonen in Goes, is dit één van de redenen om zich in te zetten om opleidingen en werkervaring in de bouw en techniek te stimuleren. “Als corporatie bouwen wij veel dus vinden we het belangrijk dat er goede vakmensen rondlopen. Daarnaast moeten die gebouwen en installaties in de toekomst ook onderhouden worden. Om ervoor te zorgen dat er straks mensen zijn die dat kunnen, is het belangrijk om daar nu al in te investeren. Dit doen we door structureel werkervaringsplaatsen beschikbaar te stellen voor mensen, die met een technische opleiding bezig zijn. Daarnaast bereiden we samen met Bouwend Nederland en het ROC een convenant voor. Hierin verklaren Zeeuwse
woningcorporaties, dat ze bij een bepaald percentage van de bouwproductie van de aannemer eist dat deze de bouwplaats inzet als leerlingbouwplaats. Het convenant wordt dit najaar ondertekend.” Een Zeeuwse corporatie die hier al ervaring mee heeft is Castria Wonen. Omdat het werkgebied van Castria Wonen ook de kernen Halsteren en Lepelstraat omvat, ondertekende deze corporatie eerder dit jaar eenzelfde intentieverklaring voor West-Brabant.
Wij hebben goede mensen hard nodig Maarten Sas legt uit dat het mes aan twee kanten snijdt. “Ten eerste is het natuurlijk goed voor de jongeren die opgeleid willen worden. Daarnaast is het voor de hele branche belangrijk dat
er jongeren blijven kiezen voor een beroep in de bouw of de techniek. Tot slot hebben wij er zelf natuurlijk ook baat bij dat er voldoende vakmensen zijn. Wij hebben goed opgeleide mensen hard nodig. Niet alleen nu, maar ook in de toekomst.”
Leerlingbouwplaats Een leerlingbouwplaats is een volwaardig bouwproject waar leerlingen het vak in de praktijk leren. Zij voeren op een leerlingbouwplaats alle voorkomende bouwkundige werkzaamheden uit onder begeleiding van een erkende leermeester. De leerlingen volgen hun opleiding bij Bouwopleiding Zeeland (BOZ). Vier dagen per week zijn zij bezig in de praktijk bij een erkend leerbedrijf en één dag gaan ze naar school. Het
Fundeon is het landelijk kennisinstituut voor de bouwnijverheid. Zij erkent de leerlingbouwplaatsen en adviseert bedrijven over de opzet en uitvoering. www.fundeon.nl Bouwend Nederland is de grootste werkgeversorganisatie in de bouw. www.bouwendnederland.nl.
theoriegedeelte wordt verzorgd door de ROC’s in Vlissingen en Terneuzen.
Opleiding volgen en salaris krijgen “Een leerling begint op de grond en eindigt op het dak.” Zo vat directeur Jan den Engelsman de opleidingen samen. “Op een leerlingbouwplaats doe je in korte tijd meer ervaring op, omdat je met alle facetten van het vak in aanraking komt. Wij hebben momenteel 195 leerlingen die een opleiding volgen op het gebied van timmeren, metselen, tegelzetten en restauratie. Zij komen in dienst van BOZ en worden betaald volgens de bouw-cao. Aannemers die erkend zijn als leerbedrijf kunnen onze leerlingen inzetten voor hun projecten. Tijdens hun opleiding, die twee of vier
jaar duurt, hebben leerlingen de garantie dat ze aan het werk kunnen blijven. Als dat even niet op een bouwplaats kan, dan gaan ze hier in onze moderne werkplaats aan de slag onder leiding van een instructeur.”
Goede toekomst Jan den Engelsman vervolgt: “Jongeren kiezen nog steeds niet graag voor techniek, maar wij laten zien dat het mooi werken is in de bouw met een hele goede toekomst. Onze doelstelling is het promoten van het werken in de bouw om zo jongeren te behouden voor de branche. Op het resultaat zijn we heel trots. Het slagingspercentage van onze vervolgopleiding was dit jaar 98%!”
Op een beroep in de bouw kun je trots zijn. De bouw en techniek veranderen voortdurend, waardoor werken in deze branche een constante uitdaging blijft.
———
3
———
t o e k o m s t j e a a n B o u w e n
Werken in de bouw en techniek is een blijvende uitdaging
a a n b o d v r a a g
e n
Emigreren
W o n i n g e n :
naar Zeeuws-Vlaanderen
Marianne van Kuik voelt zich al een beetje Zeeuwse
Zeeuws-Vlaanderen heeft te maken met een dalend inwonertal en vergrijzing. Dat heeft tot gevolg dat het draagvlak voor winkels, scholen en andere voorzieningen in gevaar komt en dat het wonen, met name in kleine kernen, minder aantrekkelijk wordt. Een ander gevolg is dat de behoefte aan zorg en seniorenwoningen zal toenemen. De corporaties spelen op deze trends in door te participeren in een initiatief als Uw Nieuwe Toekomst en door de woningvoorraad aan te passen. Het woningaanbod moet aansluiten bij de wensen van de woonconsument, zodat die in Zeeland wil blijven wonen of er wil komen wonen. “Clavis opereert in een krimpende markt”, zegt William Dircken van de Zeeuws-Vlaamse corporatie. “Uw Nieuwe Toekomst stimuleert mensen van buiten om zich in onze regio te vestigen. Dat zorgt voor meer vraag naar woningen, een verruiming van de markt en meer draagvlak voor voorzieningen. Uw Nieuwe Toekomst is dus een prima initiatief, dat wij van harte ondersteunen.”
“Iedereen heeft het hier over de overkant, ook nadat de tunnel is gekomen. De overkant is voor de meeste Zeeuws-Vlamingen een ander land. Grappig, ik woon hier nu een jaar en ik heb het ook al over de overkant. Een beetje Zeeuws ben ik dus wel geworden”, zegt Marianne van Kuik. Samen met haar partner en zoon van 17 zocht en vond ze haar nieuwe toekomst in Terneuzen.
M
arianne van Kuik kwam “rechtstreeks” van Aruba. Ze groeide op in Zwolle en woonde ook nog in Suriname. “We hadden het plan Aruba te verlaten”, vertelt Marianne. “Op het journaal zag ik dat Zeeuws-Vlaanderen op de emigratiebeurs stond. Ik vond het een grap: emigreren naar Zeeland. Maar wel een goede grap als er werk en een woning is. Deze grap neem ik serieus, dacht ik. Als ze in Zeeuws-Vlaanderen aanbieden wat ze promoten, dan gaan we er op in.” Ze kwam in contact met Uw Nieuwe Toekomst, een initiatief van de drie gemeenten in ZeeuwsVlaanderen en het bedrijfsleven om de bevolkingskrimp te keren en ‘emigranten’ naar de regio te trekken. “Het idee om op de emigratiebeurs te gaan staan – tussen stands van onder andere Zweden, Canada en Australië – is heel goed uitgepakt”, aldus Dingena Tromp van Uw Nieuwe Toekomst. “De eerste keer, in 2008, heeft heel veel publiciteit
opgeleverd, maar – nog veel belangrijker – ook heel veel mensen die serieuze belangstelling hebben om in Zeeuws-Vlaanderen te gaan wonen.”
Rust, ruimte, veiligheid Volgens Dingena komt de belangstelling uit heel Nederland, maar ook uit het buitenland. “Ze komen af op de rust, de ruimte en de veiligheid, zeker als er opgroeiende kinderen zijn. Ook het achterland van Zeeuws-Vlaanderen spreekt aan: Antwerpen en Gent zijn heel dichtbij.” In anderhalf jaar tijd had Uw Nieuwe Toekomst contact met honderden potentiële immigranten. Daarvan hebben er circa zeventig daadwerkelijk de stap richting Zeeuws-Vlaanderen gezet. Uw Nieuwe Toekomst kan helpen bij het zoeken naar een woning of een baan. “Wij hebben een goed beeld van de streek, zijn onderdeel van een uitgebreid netwerk en kunnen mensen de weg wijzen”, legt Dingena uit. “De banen liggen hier niet voor het opscheppen,
———
4
———
net als in de rest van Nederland, maar in de zorg ben je vrij snel aan de slag. Woningen zijn er genoeg, zowel huur als koop. De koopprijzen liggen hier beduidend lager, dus de woonlasten zijn vaak ook nog een prikkel om naar Zeeuws-Vlaanderen te komen.” Marianne van Kuik, één van de nieuwe Zeeuws-Vlamingen, vond al snel een baan via een uitzendbureau. “Ach, je moet gewoon aanpakken. Ik rijd nu met schoolkinderen rond, als een soort taxichauffeur. En we wonen in een mooie ruime huurwoning, niet bepaald driehoog-achter. Binnen drie maanden was het geregeld.” Marianne zegt een vakantiegevoel te hebben, als nieuwe Zeeuw. Over Uw Nieuwe Toekomst is ze positief. “Ze hebben ons heel goed geholpen. Voor ZeeuwsVlaanderen is het goed als er meer mensen komen wonen. Dan komt het nog meer tot leven.”
Alle Zeeuwse corporaties zijn betrokken bij Nieuw! Zeeland, het programma van de provincie om de gevolgen van bevolkingskrimp in kaart te brengen én met ideeën te komen om klaar te zijn voor de toekomst. Meer informatie: www.nieuwzeeland.nu.
De overheid verwacht van woningcorporaties dat zij maatschappelijk verantwoord ondernemen. Dit betekent dat zij niet alleen maar huizen bouwen en verhuren, maar ook moeten investeren in andere zaken die er voor zorgen dat het ergens prettig wonen is. Dit kan op heel veel manieren. Er zijn Zeeuwse corporaties die zich inzetten voor het behoud van winkels in kleine dorpen, die het verenigingsleven stimuleren en huisvesting voor speciale doelgroepen realiseren zoals gehandicapten, jongeren en senioren.
Bjorn Boonman (l) en Pieter Vollaard
Handige info
Het woonplatform vergadert gemiddeld drie keer per jaar. Elke keer op een andere locatie in Borsele en Reimerswaal. Heeft u vragen of opmerkingen voor het woonplatform dan kunt u dit e-mailen naar
[email protected]. De Jongerenraad Borsele heeft een eigen website boordevol informatie over zijn activiteiten. Kijk op www.jongerenraadborsele.nl.
M
aar hoe weet je als corporatie wat mensen belangrijk vinden, waar ze nu écht behoefte aan hebben? Om hier achter te komen praten zij met hun doelgroepen. Niet met iedereen afzonderlijk, maar met -vaak- vaste groepen die een goede afspiegeling vormen van hun klanten. Woonburg is bijvoorbeeld bezig met het opzetten van een klantenpanel. Een dergelijk panel is bij Castria Wonen al een tijd actief. RWS heeft sinds 2007 een klantenpanel, dat minsrens 2 keer per jaar georganiseerd wordt en kent het fenomeen bewonerscommissies en R&B Wonen heeft in 2004 het woonplatform opgericht. Het woonplatform is een adviesgroep, die bestaat uit veertien vertegenwoordigers van allerlei maatschappelijke groeperingen uit de gemeenten Borsele en Reimerswaal. Door te luisteren naar de signalen van het woonplatform wil de corporatie haar beleid nog beter afstemmen op de wensen van de samenleving.
Oren en ogen van de samenleving “Het woonplatform is géén
huurdersvertegenwoordiging” benadrukt Pieter Vollaard. De waarnemend lector Duurzaamheid en Water van de Hogeschool Zeeland, voormalig wethouder van Borsele én inwoner van Nisse was betrokken bij de oprichting en sindsdien onafhankelijk voorzitter van het woonplatform. “De leden zijn stuk voor stuk maatschappelijk betrokken en mondige mensen met een stevig sociaal netwerk. Zij vertegenwoordigen alle doelgroepen van senioren, jongeren en ondernemers tot onderwijs en cultuur. Zij weten wat er leeft bij hun eigen achterban en vormen een afspiegeling van de hele gemeenschap van Borsele en Reimerswaal. Je kunt ze zien als de ogen en oren van de samenleving. Ik vind het heel belangrijk dat zij hun wensen naar de corporatie laten horen.”
een tussenstap moet komen, omdat de sprong om een huis te kopen voor een grote groep te groot is. Deze raad hebben ze ter harte genomen. Door het introduceren van de koopgarantformule maakt R & B Wonen die stap een stuk kleiner.”
Advies leidt tot daden
Het jongste lid van het woonplatform is de 21 jarige Bjorn Boonman. Geboren en getogen in Ovezande is hij nauw betrokken bij zijn leefomgeving. Hij vertegenwoordigt in het woonplatform de doelgroep jongeren. Vanuit zijn functie als voorzitter van de Borselse
“Dit doen we door ongeveer drie keer per jaar onderwerpen, die door de corporatie en de leden worden ingebracht, te bespreken. Hierover brengen we daarna advies uit aan R & B Wonen. Zo hebben wij in het verleden aangegeven dat er tussen het huren en het kopen van een huis
———
5
———
Wat veel mensen niet weten “Maatschappelijk verantwoord ondernemen is niet nieuw voor corporaties. Al jarenlang zetten zij zich in voor kwetsbare doelgroepen en de leefbaarheid op het platteland. Veel mensen weten dat alleen niet. Zelfs onze eigen leden zijn nog vaak verbaasd over wat de corporaties allemaal doen. Landelijk wordt er veel gepraat over de zogenaamde prachtwijken, maar hier zijn ze al heel lang bezig met het investeren in prachtdorpen!”
Jongerenhuisvesting
Jongerenraad heeft hij een goed beeld van waar jongeren tegenaan lopen waar het gaat over leefbaarheid en huisvesting. “Ik weet dat veel jongeren graag in hun eigen dorp willen blijven wonen. Nu de woningmarkt op slot zit door de crisis en met weinig geschikte jongerenhuisvesting in sommige dorpen, zijn ze soms gedwongen om tegen hun zin te vertrekken. Het is dus goed dat jongeren vertegenwoordigd zijn in een orgaan als het woonplatform, zodat zij hun stem kunnen laten horen. En nog belangrijker is natuurlijk dat er geluisterd wordt.”
Dat zit wel goed Maar dat zit wel goed is Bjorns ervaring. Een corporatie is bij uitstek een geschikte partij om de leefbaarheidskar te trekken en R&B Wonen doet dat heel goed vindt hij. ”Het is een open organisatie met een luisterend oor. Ze kijken goed naar de markt en naar wat mensen willen. Ze proberen een goede combinatie van huisvesting voor jong en oud te realiseren en dat is belangrijk voor de toekomst van de dorpen hier.”
W o o n p l a t f o r m
S a m e n w e r k i n g
Woonplatform geeft stem aan samenleving
h u u r w o n i n g e n v a n K o o p
Woning kopen in turbulente tijden
Corporaties bieden kopers zekerheid
Handige info
Wilt u meer informatie over kopen met Koopgarant? Neem dancontact op met één van de corporaties. Koopgarant is een formule waarbij een woning met korting wordt gekocht. Wanneer de eigenaar de woning wil verkopen, dan koopt de corporatie de woning gegarandeerd terug, waarbij de waardeontwikkeling volgens een bepaalde formule wordt gedeeld. Zowel Zeeuwland, R&B Wonen als RWS partner in wonen verkopen woningen met deze koopgarantformule. Meer informatie is te lezen op de websites van de corporaties en op www.koopgarant.com. Woonburg biedt terugkoopgarantie bij de verkoop van starterswoningen in Domburg, Biggekerke, Aagtekerke en Veere. Op www.woonburg.nl en www.marsaki.nl worden deze projecten en de verkoop toegelicht. Wilt u meer informatie over Ruilkoop? Kijk op www.renbwonen.nl of neem contact op met Heleen Lindenberg, makelaar van R&B Wonen op 0113-396400 of via
[email protected]. Meer informatie over Slimmer Kopen® vindt u op www.castria.nl. De Autoriteit Financiële Markten controleert ondernemingen die actief zijn in sparen, lenen, beleggen en verzekeren. De AFM let er op of financiële ondernemingen hun klanten goed behandelen en juist informeren. Op de website van AFM kunt u ook als consument terecht voor tips en informatie over financiële producten zoals een hypotheek. www.afm.nl
Wie een nieuw huis koopt, mag tegenwoordig meestal niet méér lenen dan de marktwaarde van die woning. Als huizenkoper moet je in dat geval eigen geld meebrengen om de kosten van de koop te betalen. Dit is vaak 10 procent van de koopprijs. Vooral voor starters is dit een grote drempel, omdat ze niet eerst een huis met winst hebben verkocht. Maar ook voor wie wel al een eigen huis heeft, gaat het niet meer zo makkelijk als voorheen. Omdat het niet langer zeker is dat de woning snel wordt verkocht tegen een goede prijs, kiest een huizenbezitter er vaker voor om te blijven zitten waar hij zit.
O
ok de Zeeuwse woningcorporaties voelen deze gevolgen. Nieuwbouwwoningen en appartementen bestemd voor de verkoop, vliegen niet meer als warme broodjes over de toonbank. Om de impasse op de woningmarkt te doorbreken en starters een handje te helpen bieden corporaties formules aan, die kopers zekerheid geven bij de aankoop van een nieuwe woning.
Ruilkoop: zekerheid van verkoop van de eigen woning tegen redelijke prijs Sinds deze zomer is R&B Wonen gestart met Ruilkoop. Het principe is heel eenvoudig: R&B Wonen koopt de bestaande woning van iemand die een nieuwbouwappartement van deze corporatie koopt. De koper van dit appartement heeft dus de zekerheid dat zijn oude woning snel en voor een acceptabele prijs wordt verkocht, namelijk 90% van de taxatiewaarde. Voorwaarde is dat de taxatiewaarde minstens 20% onder de aankoopwaarde van het nieuwe appartement ligt. R&B Wonen brengt de aangekochte woning weer in de verkoop. Als een
koper een eigen woning heeft, dan is de woningcorporatie bereid die woning weer in te kopen. Ruilkoop kan dus een keten zijn van koop en verkoop, waarbij de koper kan kiezen voor de zekerheid om de bestaande woning snel en tegen een redelijke prijs te verkopen. Hij bespaart bovendien op de kosten voor een makelaar en omzeilt het risico van renteverlies. De corporatie neemt deze risico’s over van de verkoper omdat het een gezonde doorstroming bevordert. Ruilkoop helpt bijvoorbeeld te voorkomen dat ouderen onnodig lang in hun oude, niet aangepaste woning blijven wonen. De Ruilkoopformule van R&B Wonen geldt op dit moment bij nieuwbouwappartementen in Theresiahof in ’s-Heerenhoek en De Zwake in’s-Gravenpolder.
dit jammer en biedt daarom zo’n 300 woningen uit haar bestaande woningvoorraad te koop aan met Slimmer Kopen®. Mensen met een gezamenlijk bruto inkomen van maximaal € 40.000 profiteren via Slimmer Kopen® van een korting op de koopprijs. Deze korting kan oplopen tot 25%. De voorwaarde is dat wanneer de woning in de toekomst wordt verkocht, deze als eerste aangeboden wordt aan Castria Wonen. Castria Wonen betaalt dan de oorspronkelijke verkoopprijs plus een deel van
Slimmer Kopen: eigen woning bereikbaar voor starters en lagere inkomens Wie voor het eerst een eigen huis koopt, moet dus vaak eigen geld meebrengen om de kosten van de koop te kunnen betalen. Dit weerhoudt vooral mensen met een lager inkomen van het kopen van een woning. Castria Wonen vindt
———
6
———
Heleen Lindenberg, makelaar van R&B Wonen
de waardevermeerdering. Hoe groot dit deel is, hangt af van de korting die bij de aankoop is gegeven. Wanneer de woning in waarde is gedaald, dan deelt Castria Wonen óók in het verlies. Met deze formule komt niet alleen de mogelijkheid van woningbezit binnen handbereik, maar zijn kopers ook gevrijwaard van de risico’s die een stagnerende woningmarkt met zich meebrengt.
V
oor alle Zeeuwse corporatiewoningen, 40.000 in totaal, heeft één bureau de labeling verzorgd. Elke woning heeft een prelabel, gemaakt op grond van de energiezuinigheid in een referentiewoning, dat wordt omgezet in een definitief label als er nieuwe bewoners komen. De labels lopen van A tot en met G. A is het zuinigst, G het minst zuinig. Vanuit de corporaties lag de coördinatie van de operatie bij Dick Moelker, teammanager bedrijfsbureau van RWS partner in wonen. Hij vertelt dat de labeling veel kennis heeft opgeleverd over de woningen. Kennis die de corporaties gebruiken om energiesparende maatregelen door te voeren. “Het streven van RWS is om alle woningen minimaal op label B-niveau te krijgen. Dat kan door de ‘schil’ van de woning aan te pakken: dak-, wand- en vloerisolatie en dubbelglas. Daarmee bereiken we een CO2reductie van 37 procent. De kosten zijn 29 miljoen euro over vijftien jaar”, aldus Moelker. Het gaat bij RWS om de aanpassing van circa 4800 woningen. De rest
zit al op B-niveau of hoger, staat op de nominatie voor sloop of biedt weinig mogelijkheden om te isoleren (omdat je bijvoorbeeld niet onder de vloer kunt komen). Tegenover de investeringen – die RWS drukt door de werkzaamheden te combineren met gepland onderhoud – staat slechts een geringe huurverhoging. “Daardoor bespaart de huurder direct op de woonkosten. Hij is minder geld kwijt aan energie. We doen het dus voor onze huurders. Tegelijkertijd realiseren we een belangrijke CO2-reductie.”
Meer Met Minder Alle Zeeuwse corporaties bereiden soortgelijke maatregelen voor. Dat past binnen Meer met Minder, het nationale energiebesparingsprogramma voor de bestaande bouw. Het is een gezamenlijk initiatief van de overheid, corporaties, bouw-, installatie- en energiebedrijven. Het doel van Meer Met Minder is om tot 2020 2,4 miljoen bestaande woningen en gebouwen gemiddeld 30 procent energiezuiniger te maken.
“Die doelstelling is goed haalbaar, zowel voor particulieren als voor corporaties”, zegt ‘energieambassadeur’ Marlou Boerbooms uit Middelburg. Ze is in het hele land actief om Meer Met Minder uit te dragen en om concrete besparingsprojecten te begeleiden. “Door goede maatregelen te nemen ontstaan aanzienlijk lagere woonlasten. Dat is goed nieuws voor de mensen met lagere inkomens, die juist vaak in huizen wonen die geen A- of B-label hebben. Meer Met Minder wil voor elke woning het B-label of twee labelstappen vooruit bereiken.” Volgens Marlou Boerbooms zijn de corporaties, ook de Zeeuwse, goed op weg. “Het leeft bij alle corporaties. Ze zijn allemaal met energiebesparing bezig, ook wel als bewoners vragen om isolatie en HR-ketels. Het is goed als het ook van onderop komt en als corporaties die wensen serieus nemen. Het mooie is: vanaf dag één ben je minder geld aan energie kwijt en stijgt je comfort in huis.”
Corporaties doen veel op het gebied van duurzaamheid en energiebesparing. Een voorbeeld is de CO2-neutrale straat die Woonburg realiseert in Grijpskerke. Een ander voorbeeld: de warmtepompen in een aantal recent opgeleverde woningen in Zierikzee. De pompen, die in verbinding staan met een bron op 180 meter diepte, verwarmen in de winter en verkoelen in de zomer. De woningen zijn van Zeeuwland. Hans van der Zwet, projectmanager nieuwbouw: “In de nieuwe Waterwijk wordt alleen duurzame energie gebruikt. Er is dan ook geen gas. Wij gebruiken in onze appartementengebouwen en woningen warmtepompen. De aanschaf is duurder, maar dat verdien je terug omdat de elektraprijs veel langzamer stijgt dan de prijs van fossiele brandstoffen.” Zeeuwland investeert in warmtepompen om de woonlasten voor huurders binnen de perken te houden. “De energielasten stijgen harder dan de huur en zouden daar op termijn zelfs bovenuit kunnen komen. Wij houden het liever betaalbaar voor de huurder. De meerkosten hebben we daar voor over, omdat wij vinden dat onze huurders zorgeloos moeten kunnen wonen in een plezierige omgeving.”
Woningen energiezuiniger maken
levert veel op Handige info
Meer informatie over Meer Met Minder, inclusief veel tips om energie te besparen, staat op www.meermetminder.nl.
‘Energieambassadeur’ Marlou Boerbooms
———
7
———
E n e r g i e b e s p a r i n g
Energiebesparing is goed voor de planeet én voor de portemonnee. Corporaties zijn druk bezig maatregelen voor te bereiden om huurwoningen energiezuiniger te maken. Dat gebeurt aan de hand van de energielabels die in 2008 zijn gemaakt en die aangeven hoe energiezuinig een woning is. Het gaat om miljoeneninvesteringen.
p r o j e c t e n B i j z o n d e r e
mplex De Woon-zorgco
urg
apelle – Woonb
Kreek in Westk
reek
nen aan de K
re een bijzonde baar wonen op al ta be . st n: ku va euwse er niet Wie droomt reek en de Ze de tzicht op de K ui i aa gemaakt door fr ijk et el m locatie ussers mog pl e 34 D 55 . le or el vo t ap eft di ek in Westk re K e D Woonburg he ex pl m dorp woon-zorgco rand van het realisatie van n liggen aan de te is zo en ijs em pr rt ur pa rgap rand. De hu st t he n luxe woon-zo va d stan ders die in en op loopaf zijn voor huur ar ba ik Westkapelle re be n t de woninge vastgesteld da toeslag. ur hu or vo men aanmerking ko
Natuurlijk wo
Noorse wonin
g in Ouwerke
Noorse noot
rk – Zeeuwland
in Zee
land De Noorse bu urt in Ouwer kerk is gebouw watersnoodr d in 1954. Ee amp. De ‘wat n jaar na de er snoodwoninge Noorwegen. n’ zijn gescho Dit hielp om nken door het leed wat heeft een aant te verzachten al Noorse won . Zeeuwland in ge woning op de n in haar bezi t, waaronder foto in Ouwer deze kerk. Ook in er diverse ve Burgh-Haam rhuurd. stede worde n
De Vossenkuil in Oud-Vossemeer
– Castria Wonen
Multifunctioneel voor jong en oud
nctioneel centrum De Vossenkuil In oktober 2007 opende multifu De Vossenkuil combineert 26 in Oud-Vossemeer haar deuren. terspeelzaal, een jeugdhonk, seniorenwoningen met een peu bureau en een praktijk voor een pinautomaat, een consultatie n die het dorp rijk is, maken fysiotherapie. De vele vereniginge dorpshuis met theaterzaal, intensief gebruik van het moderne uil. In dit moderne dorpshart dat ook is gehuisvest in de Vossenk komt leefbaar samenleven tot ontmoeten jong en oud elkaar en volle bloei.
———
8
———
p r o j e c t e n B i j z o n d e r e
WWA Gracht Kruiningen
– R&B Wonen
Karakteristiek in Kruin
ingen
WWA Kruiningen is ee n woon-werkvoorzien ing voor mensen met autisme. Bewone rs van Stichting Het Go rs kunnen hier zelfstandig wonen en werken in de werkvoo rzi ening. Er is een slaapwachtruimte wa ardoor 24-uurs zorg mo gelijk is. Het ontwerp van architect Fierloos herinnert aan de Zwee dse woningen in de Henry Dunantstra at in Kruiningen. Deze Zw eedse woningen, geschonken na de wa tersnoodramp en opge bouwd door de plaatselijke timmerlie den, zijn herkenbaar aan de karakteristiek groene kleur. e
in Terneuzen
– Clavis
e wijk
ft kleur aan d
: ties onderdak verse organisa di t en he nd en vi je n ek lpenho In De Kameleo entrum ’t Sche speelzaal, tc er ur ut bu pe l, de oo eropvang, een basissch nd ki g in ht ic deze rum, de st vestiging van jongerencent or eek. Door de th olijkfunctie vo w ee n sp ee t gebouw he de GGD en de t ef he k da onder één Terneuzen. organisaties enspolder in ev Li ijk w de de vernieuw
Kameleon gee
langen
chappelijke Be
ichting Maats
ndijke – St eihof in Krabbe
Moerb
De Kameleon
endijke
nen in Krabb
wo Monumentaal
appelijke hting Maatsch ic St t s een ef he t traa enten te Goe Aan de Dorps ichting Monum St 18e eeuwse de n et ee m en rbeihof is oe M e Belangen sam D . rd t een ject gerealisee ent. Het heef restauratiepro d rijksmonum rm he zesruits sc s, be er g en ls staafank ve ge boerenwonin le al in , ls et bovenlicht en puntgeve n voordeur m ee en zadeldak tuss t n se os een kroonlijs rs, goten op kl gedekt door af s, er schuifvenste st n la re pi eu e oorde kl gecanneleerd isch verantw omlijst door en zijn histor it Het bu en en en nn partem ten. op klossen. Bi ie 2-kamerap dr t Aan de va . be nt g ka in or won aan de vo in tu gebruikt. De en er bo n ouderwetse . pand heeft ee appelijk terras n gemeensch ee is nt ka er acht
Ruilwinkel in
Goes – RWS pa
Geld speelt g
rtner in wonen
een ro
l RWS partner in wonen verz orgt de huisve in Goes-Wes sting van de t. Bij deze win Ruilwinkel ke l speelt geld ruilen onderl geen rol, deel ing goederen nemers en diensten via puntensystee een vastgest m. Naast het el d ru ilverkeer heef duidelijke so t de Ruilwinke ciale functie l ook een als ontmoeti ngsplaats.
———
9
———
h u u r d e r d e a a n H u l p
Een brief van de deurwaarder, Een dak boven je hoofd hoort tot de eerste levensbehoeften. Huur betalen is voor de meeste mensen een belangrijke maandelijkse plicht. Het is een groot deel van de vaste lasten en een achterstand is niet zomaar in te lopen. Omdat het niet betalen van de huur bovendien vaak een signaal is voor andere problemen vinden corporaties het belangrijk om de vinger aan de pols te houden. Buys & Partners Gerechtsdeurwaarders uit Tholen en Zierikzee heeft daarvoor een product ontwikkeld. Wie niet op tijd betaalt, krijgt meteen bij de eerste maand huurachterstand een brief. Soms van de corporatie zelf of van de gerechtsdeurwaarder. Streng? Misschien, maar met de beste bedoelingen zegt Mariëlle Buys, directeur van Buys en Partners.
“H
uisuitzetting is een uiterste maatregel. Zodra iemand te laat is met huur betalen sturen we een vriendelijke brief om eraan te herinneren dat de huur niet is betaald. Als dat niet helpt, wordt de druk in de volgende brief wat opgevoerd. Als dit ook niet tot betaling leidt, gaat er een oplossingsgerichte huisbezoeker langs bij de huurder om te kijken wat er aan de hand is. Wie zijn huur niet betaalt, heeft namelijk vaak ook andere problemen. Deze acties vinden plaats binnen één maand. Bij één maand achterstand is het nog mogelijk om uitzetting te voorkomen. We bevriezen de achterstand en de huurder moet er voor zorgen, dat de lopende huur wordt betaald. Via een regeling wordt de achterstandsmaand over een langere periode geïncasseerd. Ook kunnen wij de huurder
doorverwijzen voor hulp en samen met de hulpverlener ruimte scheppen om problemen op te lossen. Pas in allerlaatste instantie wordt een huurcontract ontbonden en de huurder uit huis gezet.”
Wat kun je het beste doen als het niet meer lukt om de huur op tijd te betalen? “Nooit je kop in het zand steken en denken dat je het de volgende maand wel kunt goedmaken. Erken dat er iets aan de hand is. Maak het probleem bespreekbaar bij je corporatie. De meeste schuldeisers willen best meewerken als iemand van goede wil is, een acceptabele regeling voorstelt en deze ook nakomt.”
dus ook. Maar er is een gouden regel die je met elk inkomen kunt toepassen en die voorkomt dat er grote problemen ontstaan. Verdeel het geld dat binnenkomt over drie spaarpotten. In de eerste doe je het geld dat nodig is om alle vaste lasten te betalen. In de tweede pot stop je iets om leuke dingen van te doen en in de derde stop je iets om te sparen. Hoe weinig er na de vaste lasten ook overblijft; stop altijd iets in de andere twee potten. Wanneer er om wat voor reden toch iets mis gaat, trek snel aan de bel en zoek samen met de andere partij een oplossing.”
Bewindvoering Toch kan het gebeuren dat het niet lukt om de problemen zo op te lossen. Ook dit betekent niet altijd dat een huurder op straat komt te staan. Als iemand serieus aan problemen wil werken, dan kan een corporatie een bewindvoerder aanbevelen, die iemands financiële belangen behartigt.
wat nu???
Marcel Nijland van de Zeeuwse Stichting voor Beheer en Bewindvoering legt uit dat de bewindvoerder een spin in het web is van alle instanties. “Sociale wetgeving verandert snel en is voor veel mensen lastig te volgen. Wij helpen bij het innen van alle mogelijke inkomsten van huurtoeslag tot belastingteruggave en kwijtschelding van lokale lasten. Daarnaast zorgen wij ook de uitgaven van onze cliënten. Een verzoek voor bewindvoering komt bij ons binnen via bijvoorbeeld het maatschappelijk werk of Emergis. Als wij bereid zijn om dit op ons te nemen, dan bepaalt de rechter of iemand onder het bewind van onze stichting komt Het is de bedoeling dat aan het eind van de bewindvoering hij of zij weer op de rit staat en zelf de financiën kan regelen.”
Hoewel landelijk in het aantal huisuitzettingen een stijgende lijn zit, blijft het bij de Zeeuwse corporaties stabiel.
Handige info
www.buyspartners.nl Wilt u uw inkomsten en uitgaven onder de loep nemen? Heel veel informatie en tips over omgaan met geld vindt u op de website van het Nibud. www.nibud.nl. Op www.postbus51.nl leest u wat de taken en plichten van een bewindvoerder precies zijn. De Zeeuwse Stichting voor Beheer en Bewindvoering is een organisatie zonder winstoogmerk. Voor meer informatie over hun werkzaamheden kijk op www.zsbb.nl. U kunt ook een folder opvragen met informatie over bewindvoering door ZSBB via telefoonnummer 0118- 656961.
Hoe voorkom je huurachterstand? “De oorzaken voor huurachterstand zijn verschillend. De oplossingen
Mariëlle Buys
———
10
———
Samen met het dorp de toekomst vormgeven Alle corporaties zijn actief op het gebied van leefbaarheid. Ze dragen bijvoorbeeld bij aan een voetbalveldje of een brede school met een wijkfunctie. Castria Wonen heeft de Goudkaart, die huurders korting geeft in winkels in hun kern of directe omgeving. Dat levert extra klandizie op in die zaken. R&B Wonen heeft het programma ‘Samenwerken aan een leefbaar platteland’. RWS verzorgt het technisch en facilitair beheer van een Brede School.
Wethouder Roel van der Wekken
Er zit muziek in Schouwen-Duiveland, vindt wethouder Roel van der Wekken. “We zijn druk bezig met het aantrekken van bedrijvigheid en de woningbouw ligt goed op schema.” Via het project Hart van Leefbaarheid keren de gemeente, Zeeuwland, tal van andere partijen en – niet in de laatste plaats – de bewoners het tij.
“D
e prognose is dat de krimp aan SchouwenDuiveland voorbij gaat”, zegt Van der Wekken. “De bevolkingsomvang lijkt redelijk stabiel, maar we krijgen wel te maken met meer ouderen. De leeftijdsopbouw verandert. De scholen groeien niet en het voorzieningenniveau zal teruglopen. Dat hoeft niet dramatisch te zijn, er zijn zat kernen die al lang geen winkel meer hebben en toch leefbaar zijn. In Kerkwerve is een winkeltje in het dorpshuis. Dat slaat goed aan en dat verdient navolging in andere kernen.” Voor pessimisme is dus geen enkele reden op SchouwenDuiveland. Zeker niet sinds Hart van Leefbaarheid voor nieuw elan zorgt. Het provinciebestuur subsidieert het project en heeft het uitgeroepen tot één van de demonstratieprojecten. Daarmee hoopt de provincie het project later ook ten goede te laten komen aan andere delen van Zeeland. Hart van Leefbaarheid telt twee werkgroepen. De eerste buigt zich over de structuur en exploitatie van de dorpshuizen. Deze zijn in bezit van Zeeuwland en als centra van ontmoeting en activiteiten belangrijk voor de leefbaarheid in de kernen.
Denken en dromen De tweede werkgroep houdt zich bezig met dorpsactivering. In
———
11
———
zeven kernen – waar vervangende nieuwbouw of renovatie op stapel staat – zijn bewoners opgeroepen om mee te denken of te dromen over wat ze in hun dorp willen bereiken, behouden of juist kwijt willen. Per kern kwam een initiatiefgroep tot stand en werden coaches opgeleid en enquêtes gehouden onder de bewoners. Over de ideeën die de teams ontwikkelden, kon de rest van het dorp zich uitspreken tijdens een (droom)markt. Wat leeft er? Wat vinden de dorpelingen belangrijk voor hun woonomgeving? Wat is nodig om de leefbaarheid overeind te houden? Op de drukbezochte markten werd het allemaal duidelijk. “De filosofie is steeds: samen met het dorp de toekomst vormgeven”, aldus Jeffrey van Doorenmalen van Zeeuwland. In Dreischor, bijvoorbeeld, vragen de dorpelingen om een recreatiestrandje. “Het hoeft geen tropisch zwemparadijs te worden, maar wel een aantrekkelijk strandje, waar je in de zomer na schooltijd nog even lekker kunt zwemmen”, zegt Marije Roks, coach van de jeugdgroep, die het plan ontwikkelde. “Dat geeft saamhorigheid, een dorp dat leeft.” Nadat de eerste dorpen hun toekomst hadden uitgestippeld, volgden andere kernen vanzelf. Meedenken en –dromen is populair op Schouwen-Duiveland. “Bij al deze projecten zijn onze klant- en kerncoördinatoren
nauw betrokken”, zegt Van Doorenmalen. “Dorpsactivering is een goede manier om het wonen en leven in de kernen samen met de bewoners vorm te geven en om te werken aan de leefbaarheid op Schouwen-Duiveland. Voor Zeeuwland komt daar een welgemeend eigenbelang bij. In de dorpen staat ons vastgoed. Het is voor ons belangrijk dat deze woningen hun waarde houden. Dat kan als het aantrekkelijk blijft om er te wonen en als er voldoende voorzieningen zijn.” Zeeuwland heeft volgens Van Doorenmalen een bindende functie in het netwerk van Hart van Leefbaarheid. “Wij brengen partijen samen en zoeken ook naar nieuwe verbindingen. Zonodig fungeren we als trekker.” Wethouder Van der Wekken is enthousiast over de aanpak: “Ik vind het dé manier om zoveel mogelijk mensen te betrekken en betrokken te houden. Het is breed opgepakt en ik ben enthousiast over het draagvlak en de resultaten tot nu toe; er is een hele berg ideeën uit voortgekomen. Veelal gaat het om kleine dingen, maar die zijn vaak wel belangrijk voor de leefbaarheid.”
L e e f b a a r h e i d
De jeugdgroep van Dreischor. Derde van links: coach Marije Roks.
w o n i n g e n B i j z o n d e r e
Corporaties spannen zich in voor het behoud van cultureel erfgoed. De Stichting tot Behoud en Ondersteuning van Monumenten in Goes verhuurt 208 woningen in monumenten en beeldbepalende panden. Verreweg de meeste staan in het historische centrum van Goes. Onder het cultureel erfgoed vallen bijvoorbeeld ook vooroorlogse woningen (zoals in de Van Steenbergenlaan in Terneuzen) en houten woningen die Zeeland als geschenk ontving na de watersnoodramp in 1953 (bijvoorbeeld in Ouwerkerk, Burgh-Haamstede en Sint-Annaland).
Foto boven: Wico de Feijter, een van de bewoners van Schouwenoord. Foto beneden: De huiskamer van Jacqueline Westendorf.
Huurder in een trouwzaal of pastorie
Achter de hoge glas-in-loodramen, niet ver van de imposante schouw, stond de vergadertafel. Beneden, bij de brievenbussen in de gang, hangt een foto van een groepje donker geklede heren rond die tafel: de gemeenteraad van ’s-Heer Arendskerke. In hun raadszaal woont tegenwoordig Jacqueline Westendorf. “Je raakt wel verwend met zo’n heerlijk huis”, zegt ze. “Met een andere woning zal ik niet gauw tevreden zijn.”
D
e gemeente ’s-Heer Arendskerke bestaat al lang niet meer. Het gemeentehuis veranderde na de fusie met Goes eerst in een postkantoor. Daarna maakte de Stichting tot Behoud en Ondersteuning van Monumenten er vijf woningen in. “Eerst woonde ik bovenin, op het zoldertje. Dat was een kleine, knusse woning. Heel apart”, zegt Jacqueline. “Op een gegeven moment had ik boven toch te weinig ruimte en kon ik intern verhuizen. De historische sfeer
trekt me enorm. Als het warm is zet ik al die grote ramen open en dan heb ik in huis het gevoel alsof ik buiten zit.” Natuurlijk, wonen in een oud pand heeft ook nadelen. Jacqueline noemt de koude oostenwind, het schoonmaken en het schilderen. “Het is hier vier meter hoog. Als ik ga verven heb ik een bouwsteiger nodig.” De nadelen zijn echter bijzaak, vindt de psychiatrisch verpleegkundige. “De corporatie is heel prettig. Ze kennen je daar echt. Vorig jaar mocht ik nog een nieuwe keuken uitkiezen.” Het
———
12
———
dorp, de nabijheid van Goes en de onvergelijkbare woning maken het plaatje compleet. “Pas liet iemand me een oude foto zien”, zegt Jacqueline. “Er stond een bruidspaar op, voor de schouw in mijn kamer. Geweldig toch. Er zijn maar weinig mensen die kunnen zeggen dat ze in een trouwzaal wonen. Als het huis te koop zou komen, kocht ik het achter elkaar.”
Schouwenoord Er zijn meer huurders die in een bijzondere corporatiewoning wonen. Wico de Feijter bijvoorbeeld. Hij is een van de bewoners van Schouwenoord in Zierikzee, een voormalige pastorie. Zeeuwland heeft het pand opgeknapt en uitgebreid voor huurder het GORS, een organisatie die mensen met een beperking ondersteunt. Schouwenoord is een monument met een grote tuin en een heerlijke binnenplaats. Het centrum van Zierikzee ligt op een steenworp afstand. Alle bewoners hebben een eigen woning met daarin een huiskamer, keuken, slaapkamer, toilet en douche. Een heel verschil met de situatie vóór de verbouwing, toen Schouwenoord bestond uit simpele kamertjes, één bad voor iedereen en gemeenschappelijke huiskamers, waarin de bewoners verreweg de meeste tijd
doorbrachten. Tegenwoordig zijn ze vaker thuis, in hun eigen woning, al is samen eten of tv kijken nog altijd mogelijk. “Ze redden zich prima”, zegt assistentgroepsleidster Agnes van Krimpen. “Overdag is hier niemand, ze werken allemaal.” Wico de Feijter werkt al meer dan veertig jaar in de plaatwerkerij van Zuidhoek. “Gaatjes boren en kachels in elkaar zetten. Ik ga elke dag op de fiets. Om tien over half vijf ben ik weer thuis. Dan ga ik rusten, de tafel dekken, eten, de afwas doen en tv kijken. Hier is het rustig, maar m’n verjaardag vier ik wel in de huiskamer.” Tot drie jaar terug woonde Wico bij zijn moeder in Renesse. In zijn eigen huis in Schouwenoord heeft hij het prima naar zijn zin. “Ik heb voldoende ruimte en het is mooi. De meubels heb ik zelf uitgezocht. Ik ben van plan om te leren koken”, wijst Wico naar zijn keuken. “Vroeger werkten we groepsgericht, nu wonen de bewoners zelfstandig en begeleiden we op individuele basis”, vat begeleidster Erika Tennekes de verandering in Schouwenoord samen. “Het werkt, je ziet ze opbloeien”, zegt haar collega Agnes. Over Schouwenoord is ze alleen maar positief: “Veel mooiere locaties zullen er niet zijn.”
Maatschappelijk werker Jeanette Geldof, tweede van links, helpt door middel van woonbegeleiding. Tweede van rechts: Corellie Obrie, woonconsulente van Clavis.
“Wij hebben al jaren contact met Clavis”, zegt maatschappelijk werker Jeanette Geldof van Leger des Heils Zorg en Welzijn in Terneuzen. “Ze melden wel eens mensen bij ons aan over wie ze zich zorgen maken. Vereenzamende ouderen bijvoorbeeld, of mensen die aan het vervuilen zijn. Dan gaan wij er op af. Aan de andere kant hebben wij wel eens cliënten voor wie we woonruimte zoeken. Dan kijkt Clavis wat de mogelijkheden zijn.”
W
ie aan het Leger des Heils denkt, denkt aan heilssoldaten, collectebussen, huisorgaan De Strijdkreet, brassbands en kerkdiensten. Dat beeld is echter lang niet compleet. Naast het kerkgenootschap, heeft het Leger des Heils een aparte tak die zich bezighoudt met de zorg voor mensen die vastgelopen zijn. “Wij hebben drie afdelingen”, zegt Jeanette. “Via ambulante woonbegeleiding begeleiden we alleenstaanden of koppels die nog niet in staat zijn zelfstandig te wonen en te leven. ‘Grijs Genoeg(en)’ is er voor eenzame ouderen en ’10 voor Toekomst’ voor gezinnen. Voor onze ondersteuning is een AWBZindicatie nodig.” De problemen waarmee het Leger des Heils te maken krijgt zijn divers. “Wij houden ons met alle levensgebieden bezig: psychisch, lichamelijk, justitieel, financieel, religieus, enzovoorts. Dat is uniek. Steeds kijken we wat nodig is om tot een acceptabele situatie
te komen, samen met andere organisaties, zoals Emergis en Clavis. Soms moeten we een lange weg afleggen, maar we blijven komen; het Leger des Heils is vasthoudend.” Voor dak- en thuislozen heeft het Leger des Heils in ZeeuwsVlaanderen een dagopvang, een nachtopvang en een sociaal pension (La Salette) voor 24-uursopvang. “Vanuit die situatie proberen we ze zover te krijgen dat ze zelfstandig kunnen gaan wonen, met ambulante woonbegeleiding of enkele uren ondersteuning per week.” Volgens Jeanette neemt de problematiek toe. “Vaak gaan de financiële, psychiatrische en verslavingsproblemen hand in hand. Steeds meer mensen worden vanuit een financiële problematiek dakloos. Samen met Clavis proberen we dat voor te zijn.” “De lijntjes tussen het Leger des Heils en de corporatie zijn kort. Clavis komt bij de mensen thuis, bijvoorbeeld om onderhoud aan de woning te doen. Signaleren ze
dat het niet goed gaat, dan krijgen wij een melding. Zo toont Clavis haar sociale gezicht. Als je na zo’n melding bij de mensen thuis komt, merk je vaak dat ze de situatie zelf ook niet prettig vinden. Vaak zit er een heel drama achter en weten ze ook niet meer wat ze moeten doen. Dan gaan wij naast ze staan. Het is mooi werk, vooral als je uitzicht kan bieden in situaties die uitzichtloos leken.”
Driehoekscontract Naast het doorspelen van signalen, speelt Clavis ook een rol bij het huisvesten van cliënten van het Leger des Heils. Cliënten die, bijvoorbeeld vanuit de nachtopvang of La Salette, toe zijn aan reguliere huisvesting: zelfstandig wonen met een (klein) steuntje in de rug. In dit soort gevallen wordt een driehoekscontract gesloten. De ondertekenaars zijn Clavis, als verhuurder, het Leger des Heils, als begeleider, en de bewoner. “In het driehoekscontract staat bijvoorbeeld dat het Leger
———
13
———
des Heils er op toeziet dat de bewoner de woning goed onderhoudt. Luistert de bewoner niet naar de begeleider, dan kan de huurovereenkomst worden opgezegd. Gaat alles goed en is er geen ondersteuning meer nodig, dan vervalt de AWBZ-indicatie en kan het driehoekscontract worden omgezet in een standaard huurovereenkomst”, legt woonconsulente Corellie Obrie van Clavis uit. “De bedoeling van het driehoekscontract is dat bewoners de boel op de rails krijgen, met een tijdelijk steuntje in de rug”, aldus de woonconsulente. “Het belang is ook dat op deze manier overlastsituaties kunnen worden voorkomen. Clavis kan niet iedere week gaan controleren of alles goed gaat. Maar met een driehoekscontract is er wel controle en heb je een stok achter de deur. Wij zijn er tevreden over.”
Alle Zeeuwse corporaties werken samen met allerlei organisaties op het gebied van zorg en dienstverlening. Enkele voorbeelden: het GORS, SVRZ, Allévo en Eleos. In de meeste gevallen beheert en verhuurt de corporatie een pand aan de betreffende organisatie. Bij de ontwikkeling van nieuwbouw is er veelvuldig overleg. Zie pagina 12 in dit blad het voorbeeld van Schouwenoord in Zierikzee, een pand dat het GORS huurt van Zeeuwland.
Handige info
Meer informatie over Leger des Heils Zorg en Welzijn in Zeeland is te vinden op www.legerdesheils-zwn.nl
z o r g e n W o n e n
Zelfstandig wonen met een steuntje in de rug
c o r p o r a t i e s r o l M a a t s c h a p p e l i j k e
Handel in leefbaarheid op de Beursvloer Stel je wilt een cursus geven aan ouderen, maar je hebt geen ruimte… Stel je wilt in Roemenië goed werk verrichten, maar je hebt geen vervoer... Stel je wilt als jeugdclub een strandje, maar je weet niet welke contacten je bij de gemeente moet leggen…
V
erenigingen en vrijwilligersorganisaties lopen met initiatieven vaak tegen de beperkingen aan van kennis, materiaal of ontbrekende connecties. Aan de andere kant zijn er professionele organisaties die graag een steentje bijdragen, maar niet goed weten wie waar behoefte aan heeft. Om vraag en aanbod samen te brengen is er de ‘Beursvloer’. Een landelijke succesformule waarbij deze partijen worden samengebracht.
Nationaal record op Zeeuwse Beursvloer Resy van Loon, projectleider van de Zeeuwse Beursvloeren die in het voorjaar plaatsvonden op de Bevelanden en SchouwenDuiveland en vorig jaar op Walcheren vergelijkt het met ‘speeddaten’. “Vragers en aanbieders hebben twee uur de tijd om te kijken of er een match is en om afspraken te maken. Dit levert de dynamiek op van een echte beursvloer. De afspraken worden vastgelegd door een notaris. De Beursvloer is hét netwerkevenement waar bedrijven, maatschappelijke organisaties
en vrijwilligersorganisaties met elkaar in contact komen. Van alle Nederlandse Beursvloeren sinds 2004 is op 18 maart in de Grote Kerk in Goes een nationaal record van 285 matches gehaald. Daar ben ik heel trots op!” Dertien van deze matches komen voor rekening van RWS partner in wonen. De toezeggingen variëren van het beschikbaar stellen van vergaderruimte tot materiaal. De meest bijzondere match is dat twee medewerkers een dagdeel per week vrijgesteld worden om vrijwilligerswerk voor Vluchtelingenwerk te doen.
Handige info
De volgende Beursvloer is op 15 maart 2010 in Terneuzen. Meer weten over de Beursvloer en de resultaten? Kijk eens op www.beursvloerzeeland.nl of www.beursvloer-schouwen-duiveland.nl.
———
14
———
Dorith van Ewijk van RWS partner in wonen is positief over de Beursvloer. “Je leert elkaar kennen en ontdekt dat je nog veel meer voor elkaar kunt betekenen.”
Zeeuwland verstevigt netwerk op Beursvloer Jeffrey van Doorenmalen van Zeeuwland bevestigt de waarde van de Beursvloer voor het verstevigen van het maatschappelijke netwerk. “Naast de elf matches die we hebben gemaakt waarin we praktische steun bieden, is de kracht van dit evenement het inzetten van je eigen netwerk voor anderen. Zo wilde de jeugdclub uit Dreischor graag het strandje aan de Grevelingen verbeteren. We kunnen natuurlijk niet zomaar
een strand aanleggen. Om de jeugdclub te helpen hebben we hen in contact gebracht met de verantwoordelijke wethouder. Dat is met onze connecties een kleine moeite, die goed resultaat heeft gehad. Onze conciërges gingen een dagje op stap met ouderen van De Wieken. In ruil daarvoor kregen ze een cursus ‘omgaan met ouderen’. Mooi toch? We zijn heel onbevangen de Beursvloer opgegaan en het blijkt dat het naadloos past bij ons doel om bewust te werken aan leefbaarheid. We zijn de volgende keer beslist weer van de partij!”
c o r p o r a t i e s M a a t s c h a p p e l i j k e
r o l
De bijzondere bus van Borsele
Olga Idema (l), beleidsmedewerker Sociale Zorg gemeente Borsele, en wethouder Vermue-Vermue.
V
anaf dit najaar rijdt er een bijzondere bus in Borsele. Niet dat dit aan de buitenkant te zien is. Het is een heel gewone personenbus die rijdt naar gewone plaatsen met gewone mensen. Wethouder Vermue-Vermue legt uit dat het bijzonder is waaróm die bus rijdt. “Vanuit een project voor de aanpak van eenzaamheidsproblematiek ontstond het idee. De bus brengt mensen naar activiteiten waar ze anders niet zo makkelijk naartoe kunnen. Dit varieert van een bezoekje aan de weekmarkt tot een museum. Als bijvoorbeeld een vereniging of vrijwilligersorganisatie zoiets organiseert, dan kan de bus ingezet worden om mensen uit
de doelgroep tegen een kleine vergoeding naar de activiteit te brengen. Mensen komen er dan eens uit en kunnen gezellig contact met elkaar leggen onderweg. Het gaat dus om de contacten die mensen opdoen. De dienst draait helemaal op vrijwilligers, die gecoördineerd en begeleid worden door het VrijwilligersHuis. We hebben anderen benaderd die leefbaarheid ook belangrijk vinden. Zo wordt de bus gefinancierd door subsidie van de Europese Unie, de gemeente Borsele zelf en de provincie Zeeland. R&B Wonen draagt bij in de exploitatiekosten.”
———
15
———
Handige info
Wilt u weten waar de bus heen gaat of u aanmelden als bestuurder en/of begeleider? Neem contact op met Linda Duvekot, coördinator van het Steunpunt Vrijwilligers en Mantelzorg Borsele, tel.: 0113-316157 of mail naar
[email protected]. Via de Borselse Bode wordt u op de hoogte gehouden van de activiteiten en ritten die georganiseerd worden. Het VrijwilligersHuis van de gemeente Borsele ondersteunt vrijwilligers met praktische zaken en advies. Zij informeren iedereen die meer wil weten over vrijwilligerswerk en beheren een vacaturebank. www.vrijwilligershuis.nl.
s t r a k s e n n u C o r p o r a t i e s ,
Op weg naar
echte maatschappelijke ondernemingen Voor dit artikel zijn zeven corporatiedirecteuren geïnterviewd. Het gaat om Antoine de Ceuster (Zeeuwland), Jaap Kloet (Castria Wonen), Maarten Sas (RWS partner in wonen), Robert Scheepe (Stichting tot Behoud en Ondersteuning van Monumenten), Peter Bevers (R&B Wonen), Marco van der Wel (Woonburg) en Robert de Ridder (Clavis).
Blijven doen waar we goed in zijn en dat uitdragen. Doorgaan met het werk in de lokale samenleving. De contacten uitbouwen en nog meer inspelen op maatschappelijke opgaven. Dat zijn voor de Zeeuwse corporaties de belangrijkste opgaven voor de komende jaren. Aldus de directeuren van de zeven corporaties die het initiatief hebben genomen om dit blad – Zee-Woon-Leef-land – te verspreiden.
V
Colofon Uitgave: Castria Wonen, Sint-Maartensdijk Clavis, Terneuzen R&B Wonen, Heinkenszand RWS partner in wonen, Goes SMB / SMG, Goes Woonburg, Koudekerke Zeeuwland, Zierikzee Tekst: Fotografie: Opmaak en druk:
Marjan van de Vreugde Kees van Rixoort Photographics, Goes Pitman, Goes
oor alle directeuren staat als een paal boven water dat de corporaties een sociale taak hebben en moeten houden. “We zijn er voor mensen die zelf niet in hun eigen woonruimte kunnen voorzien. Dat blijft onze belangrijkste taak”, is een van de reacties. Daarnaast, zo luidt de algemene mening, is er niets mis met het ontwikkelen van ander vastgoed. Zeker niet als er een relatie is met de woonomgeving en de leefbaarheid. De ontwikkeling van bijvoorbeeld brede scholen, praktijkruimten voor huisartsen, buurthuizen en woon-zorgcomplexen, behoort tot de sociale opdracht van
corporaties. Wel moet er zicht zijn op het rendement van de uitgaven op dit gebied. Meer commercieel inzicht kan helpen als corporaties beslissingen moeten nemen over investeringen. Maar de sociale taak is en blijft primair. “Volgens de minister moeten de corporaties terug naar de basis en dichter bij de samenleving staan”, zegt een directeur instemmend. “Dus: wel maatschappelijk ondernemen, maar minder ondernemen in vastgoed.”
Veranderende vraag Een van de maatschappelijke taken is het formuleren van een antwoord op de vergrijzing. Natuurlijk binnen de grenzen die corporaties hebben; alleen al in Zeeuws-Vlaanderen is meer dan 75 procent van de woningen particulier bezit. Het antwoord van de corporaties is: inspelen op de veranderende vraag op de woningmarkt. “Door de vergrijzing is een forse aanpassing van de bestaande woningvoorraad nodig, naast passende nieuwbouwplannen en gevarieerde vormen van dienstverlening.” Van corporaties mag verwacht worden dat ze het initiatief nemen, goed luisteren naar de consument en actief aanbieders van zorg en
———
16
———
welzijn benaderen. “De rol van de corporaties is om te voorzien in passende en betaalbare huisvesting voor het groeiend aantal senioren.” In het algemeen ligt de regie bij de gemeente als het om lokale volkshuisvesting gaat, terwijl bij de uitvoering de corporatie meestal regisseur is. Een goede rolverdeling, luidt het oordeel. Al kan die rolverdeling ook wel eens anders zijn. “Het belangrijkste is dat je als corporatie bereid moet zijn om de regie op je te nemen als je belang hebt bij het onderwerp.” In Terneuzen is de corporatie zich zelfs aan het ontwikkelen tot wijkregisseur. Daarmee aangevend midden in de maatschappij te staan. ‘Maatschappijgedreven’ is een stap verder dan ‘klantgedreven’, een houding die veel corporaties nastreven in plaats van het minder verstrekkende ‘klantgericht’ of ‘klantvriendelijk’. De term maakt niet zoveel uit, vinden de directeuren (“een woordenspel”), als de wensen en belangen van de klant en de maatschappij maar hét uitgangspunt zijn. Daarbij moet de dienstverlening op een hoog niveau staan. “Ik vind het vanzelfsprekend dat we onze huurders centraal stellen in ons werk.”
Dieper verbonden Hoe is het over vijfentwintig jaar? Volgens de geïnterviewden houden de corporaties zich in 2034 nog altijd met dezelfde thema’s bezig. In de eerste plaats: het bieden van huisvesting. “Ook over vijfentwintig jaar is er nog steeds behoefte aan betaalbare woningen.” Daarnaast zullen aanvullende taken op het gebied van zorg, welzijn, maatschappelijke voorzieningen en leefbaarheid een grotere rol spelen. “De corporatie neemt deel in allerlei maatschappelijke verbindingen.” Waarschijnlijk is de corporatie in 2034 een grotere, regionale organisatie mét lokale vestigingen. Door bevolkingskrimp en herstructurering zal het woningbezit van de corporaties kleiner en beter zijn dan in 2009. Tot slot: “Corporaties zijn over vijfentwintig jaar veel dieper verbonden met de lokale samenleving; echte maatschappelijke ondernemingen.”
