23/01/2015
Allochtone ouderen & zorgaanbod in Vlaanderen Naar een cultuurgevoelig zorgaanbod Door: Marjolein Baetens, kwaliteitscoördinator Nele Van Schelvergem, personeelscoach en referentiepersoon dementie WZC Domino
Uit “Zorg voor allochtone ouderen”, David Talhoen
Inhoudstafel
• Inleiding • Allochtone ouderen: what’s in a name? • Comprehensief model van occupatie© • Verschillende stakeholders aan het woord • Uitdagingen voor de toekomst
1
23/01/2015
Korte kennismaking • Marjolein Baetens • Ergotherapeut • Kwaliteitscoördinator voor Dominovzw • Ervaring met allochtone ouderen in het WZC • Nele Van Schelvergem • Sociaal verpleegkundige • Referentiepersoon dementie en personeelscoach voor Dominovzw • Ervaring met allochtone ouderen in het WZC • Verdeling in groepen naar expertise
Allochtone ouderen: what’s in a name? • Uitgangspunt: kwaliteit van leven voor allochtone ouderen in de residentiële •
ouderenzorg • Nood aan een zorgcircuit en zorgnetwerk Cijfermatig in Vlaanderen • 2011: 1.099.000 65-plussers, 4,7% daarvan waren allochtone ouderen • Tegen 2020: 1.359.000 65-plussers, dan zou 5,7% een migratieachtergrond hebben.
•
Bron: studiedienst Vlaamse Regering /Edith Lodewijcks, 2007
Allochtone ouderen: what’s in a name?
• Historisch • Afkomst: 54% W-Europa, 17% Z-Europa, 9% N-Afrika en 7% Turkije
• 700 à 800 oudere nieuwkomers/jaar (gezinshereniging): •
voornamelijk uit Niet-West-Europees thuisland, hier inwonend bij zoon of dochter. Er is een duidelijke veroudering binnen de groep ouderen met migratieachtergrond, vooral de groep 80+ groeit snel.
Bron: studiedienst Vlaamse Regering /Edith Lodewijcks, 2007
2
23/01/2015
Allochtone ouderen: what’s in a name?
• Dé allochtone oudere bestaat niet • Wel: verschillende perceptie veroudering • Invloed van waarden, normen en de cultuur
• Belangrijke waarden en normen in veel Zuiderse culturen: • Zorg voor familieleden • Zorg voor de ouderen
Allochtone ouderen: what’s in a name?
• De stap naar formele zorg: niet evident! • Wantrouwen • Complexe administratie • Beperkte taalkennis • Beperkte kennis van het aanbod
• Nood aan cultuurgevoelige zorg, opgelet met ‘overculturaliseren’ • Geen vast recept • •
http://www.brusselnieuws.be/nl/nieuws/plannen-voor-eerste-islamitisch-rusthuis-belgie http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/videozone/archief/programmas/koppen/2.19158/2.191 59/1.1182293
Vicieuze cirkel van wederzijdse onbekendheid
3
23/01/2015
Vraagzijde
• Geen vraag?! • Terugkeerdilemma en zorgdilemma • Weerstand en vooroordelen • Bespreking van zorgnoden en zorgaanbod te laat • Ongekend (is dit ook voor ons?) en onoverzichtelijk • Financiële en administratieve drempels Vraag echter wel aanwezig!
•
• Mensen worden ouder. • Vroeg verschijnen van ouderdomsverschijnselen. • Haalbaarheid van mantelzorg
Aanbodzijde
•
Geen aanbod?!
• • •
•
Onbekende doelgroep Mythe: mantelzorg door de eigen kinderen Onbewust structurele en houdingsdrempels
Aanbod echter wel aanwezig!
• •
In eerste instantie willen organisaties hulp bieden ongeacht…
•
Meeste WZC (zeker in steden) hebben een diversiteitsbeleid.
Medewerkers met een migratieachtergrond kunnen drempel verlagen.
Waarom verhoogde aandacht?
• Risico: • Door de mazen van het net glippen • Verloren lopen in een kluwen van zorgaanbod
• Dalende opvangmogelijkheden door de mantelzorg • Doel: meer toegankelijk aanbod • Verminderende weerstand • Inspelend op de noden
4
23/01/2015
Waarom verhoogde aandacht?
• Tweerichtingsverkeer • Kennis zorg- en dienstverleningsaanbod • Kennis van de oudere migrant
• Pijnpunt • In contact komen met elkaar • Vraag- en aanbodzijde
Comprehensief model van occupatie©
• Het succesvol uitvoeren van betekenisvolle activiteiten
• drie kernaspecten:(1) de
persoon, (2) de activiteit en (3) de omgeving (Van de Velde, 2012)
• Wat bij verstoring?
Verschillende stakeholders
• Visie van verschillende stakeholders in het kader van samen zorgen voor:
• Winfried Huba, huisarts wijkgezondheidscentrum Gent • Els De Ganck, diversiteitsmedewerkster OCMW Gent • Hasibe, Turkse bewoonster WZC Domino
• Een ander perspectief: • Selbi en Sheima, allochtone medewerkers WZC Domino
• Denkoefening
5
23/01/2015
De allochtone medewerker
• Sheima en Selbi werken als zorgkundigen in WZC Domino. Met hen bespraken we volgende thema’s: 1. Euthanasie 2. Wensen n.a.v. het overlijden van een allochtone bewoner 3. Repatriëring 4. Aandacht voor ouderen met een allochtone achtergrond in het WZC
De diversiteitsmedewerkster 1. Voorstelling functie 2. Problemen met het huidige zorgaanbod 3. Afstemmen van vraag en aanbod 4. Zijn we dat echt zo verschillend? 5. Uitdagingen voor de toekomst
De huisdokter
1. Voorstelling functie 2. In contact met de patiënt 3. Problemen in het zorgaanbod 4. Uitdagingen voor de toekomst
6
23/01/2015
De bewoner in het WZC
1. Noden van de bewoner 2. Ervaren van kwaliteit van leven 3. Rol van de ergotherapeut 4. Uitdagingen voor de toekomst
Enkele mooie initiatieven • Koning Boudewijnstichting • Initiatieven tot kennismaking met zorg • Verlagen drempels • Reeds van voor opname al dichter bij elkaar komen • Bijvoorbeeld • Oudere allochtonen, senioren van bij ons • Hoe kan ik u helpen – beeldwijzer thuiszorg • http://ingent.be/flipbook/beeldwijzer/
Besluit
• Een goede interculturele zorg binnen het WZC: • houdt rekening met de zorgontvanger en zijn context • beschouwt diversiteit als een realiteit en normaal gegeven • heeft aandacht voor migratiespecifieke invloeden en vragen • m.a.w. vraagt een bewuste keuze en een engagement.
7
23/01/2015
De praktijk binnen WZC Domino en Tempelhof toont echter ook dat het verschil veel kleiner is dan de gelijkenissen. Samen naar een zorg op maat voor elke oudere persoon! Vragen?
bronnen
Zie bijlage
8
