INVENTARISERING ZORGAANBOD OUDEREN IN WERKINGSGEBIED GGALIMERO Inleiding In het voorjaar 2008 brachten Katya Colson (ouderenteam CGG De Pont) en Hugo Jacobs (OGGPA) een werkbezoek aan alle GGZ voorzieningen van de regio Mechelen. Enerzijds werd dit gedaan ter kennismaking met dit werkveld en ter bekendmaking van de activiteiten van het ouderenteam van het CGG om zo een toekomstige samenwerking te stimuleren. Anderzijds werden de bezochte organisaties bevraagd over hun zorgaanbod voor ouderen. De verkregen informatie wordt hierbij samengebracht in een overzichtsdocument.
1. Doelgroep Voor de federale overheid ligt de leeftijdsgrens voor ouderen op 65 jaar, waar de Vlaamse overheid 60 jaar hanteert. In de praktijk zien we dat ook personen van jonger dan 60 jaar soms in het behandelcircuit van ouderen verzeilen, bijvoorbeeld bij ontwikkeling van preseniele dementie waarbij er bijvoorbeeld nood kan zijn aan goede differentiële diagnostiek of aan behandeling van psychische problemen in dit kader. Andere voorbeelden zijn aanpassingsproblemen in kader van brugpensioen, ouder worden, fysieke achtergang,… . Het aandachtsgebied van de geestelijke gezondheidszorg voor ouderen betreft voornamelijk personen die problemen hebben met het zich handhaven in hun eigen milieu en dit wegens ernstige psychische problemen en/of psychiatrische stoornissen. We onderscheiden 2 groepen:
Ouderen met psychische problemen en/of psychiatrische stoornissen gerelateerd aan het senium; in het bijzonder de psychische problemen en/of psychiatrische stoornissen die in belangrijke mate na de leeftijd van ongeveer 60 jaar ontstaan. Het gaat meestal om gedrag-, emotionele en/of cognitieve problemen die ontstaan op basis van een verstoord lichamelijk of psychisch - sociaal evenwicht en die typisch zijn voor de levensfase van het bejaard zijn. Denken we o.a. maar aan verwardheidsproblemen, depressieve of paranoïde klachten, gecompliceerde rouw, aanpassingsproblemen en vereenzaming, trauma ten gevolge van mis(be)handeling, middelenmisbruik, beginnende psycho -organische problematiek…
Ouderen die een blijvende/chronische psychiatrische stoornis ontwikkeld hebben op jongere leeftijd en waarbij de hoge leeftijd en de daaraan gerelateerde problemen in hoge mate de zorg kleuren.
Psychiatrische morbiditeit staat naast de somatische problematiek en wordt vaak nog gecompliceerd door sociale problemen zodat specifieke integrale gezondheidszorg aangewezen is. Naast de aard van de stoornissen zullen vooral de ernst en de complexiteit ervan bepalend zijn voor het inschakelen van een gepaste zorgvoorziening in de geestelijke gezondheidszorg.
overleggroep ouderen november 2006
Inleiding 1/24
2. Evolutie van het aantal ouderen (60+ ) in arrondissement Mechelen 1997 - 2007 Op 01/01
Totaal aantal inwoners
1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
302.361 303.856 305.156 305.670 306.413 307.433 308.665 309.865 311.472 314.243 316.224
Aantal 60 +
68.594 69.362 70.116 70.590 70.853 70.980 71.192 71.698 72.522 73.242 74.488
% 60 + op totaal aantal inwoners 22,69 22,83 22,98 23,09 23,12 23,09 23,06 23,14 23,28 23,31 23,56
350000 300000 250000 200000
60 + totale bevolking
150000 100000 50000
19 97 19 98 19 99 20 00 20 01 20 02 20 03 20 04 20 05 20 06 20 07
0
Cijfergegevens: COGNOS Vlaanderen
Hoewel dit visueel niet zo duidelijk vast te stellen is, geven de cijfers aan dat de groep 60 + stelselmatig groeit in absolute cijfers, maar ook in procenten tegenover de totaliteit van de bevolking van het arrondissement Mechelen. Projecties over toekomstige ontwikkelingen (zie website COGNOS Vlaanderen) voorspellen nog een verdere toename, ook procentueel. Bij de indeling op basis van leeftijd moet toch een belangrijke kanttekening worden gemaakt. Net zoals bij de andere leeftijdsgroepen (kinderen, volwassenen), zijn er bij ouderen ook subgroepen te onderscheiden. Meestal zijn 60 – 70 jarigen niet echt ‘oud’ te noemen, al kunnen ze wel psychische problemen hebben, gerelateerd aan de leeftijd, bijvoorbeeld naar aanleiding van pensioen, veranderingen gezinssituatie, rouwverwerking, etc. . Met het toenemen van de ouderdom nemen de problemen toe in aantal en in ernstgraad. Het is belangrijk hiervoor oog te hebben. Samenhangend hiermee is het nodig om naar mobiliteitsmogelijkheden te kijken en gepaste zorg te bieden. Bij ouderen kan derhalve de vraag naar outreachende hulp een belangrijk volume hebben in de groep mensen die minder mobiel zijn, maar nog niet toe zijn aan (langer durende) residentiële zorg. Bovendien kan outreachende hulp ook drempelverlagend werken voor personen die op oudere leeftijd voor de eerste maal in contact komen met de GGZ. Dit is een specifiek aandachtspunt voor de leeftijdsgroep ouderen.
overleggroep ouderen november 2006
Inleiding 2/24
3. Grootte van de zorgvraag geestelijke gezondheidsproblemen en psychiatrische stoornissen bij ouderen Het is niet eenvoudig te bepalen hoeveel ouderen te kampen krijgen met geestelijke gezondheidsproblemen en psychiatrische stoornissen. Bovendien is het erg belangrijk om voldoende oog te hebben voor het meervoudige karakter van de problematiek en de specifieke belevingswereld van ouderen. Er zijn niettemin indicaties dat het potentieel om een vrij groot aantal personen gaat waarvan slechts een gedeelte hulp zoekt en hulp krijgt. Ter illustratie: Op 01/01/2007 telde het arrondissement Mechelen 316.224 inwoners. Daarvan waren er 74.488 ouder dan 60 jaar. Op basis van een prevalentie van 12% kan worden berekend dat 8.939 personen ouder dan 60 jaar in 2007 potentieel te maken kregen met depressieve problemen. Dit is uiteraard slechts een deel van de problemen met geestelijke gezondheidszorg en geeft slechts een ruwe indicatie over de zorgbehoefte, gezien dit getal op zich niets zegt over ernst en duur van de problemen en over de nood aan een interventie. Niettemin mag worden ingeschat dat een vrij grote en in omvang nog toenemende groep mensen een beroep zou moeten kunnen doen op hulpverlening in kader van geestelijke gezondheidszorg.
4. Hulpverleningscapaciteit geestelijke gezondheidszorg Het ontbreekt nog aan een objectieve maat voor de gewenste hulpverleningscapaciteit voor ouderen met geestelijke gezondheidsproblemen en psychiatrische stoornissen. Het is op basis van de verstrekte gegevens erg moeilijk te bepalen of dit hulpverleningsaanbod qua capaciteit in verhouding staat tot de grootte van de populatie, vergeleken met de capaciteit voor de doelgroep volwassenen. Toch kan met vrij grote zekerheid worden gesteld dat deze hulpverleningscapaciteit in de provincie Antwerpen eerder beperkt is, tenminste voor zo ver het gaat over een hulpverleningsaanbod dat expliciet gericht is op deze doelgroep. Voor het arrondissement Mechelen is de situatie allicht iets gunstiger omwille van de werking van de seniorenkliniek in PZ St Norbertus Duffel, de expliciete uitbouw van een ouderenwerking in AZ St Maarten en in CGG De Pont. Het grootste deel van de hulpverleningscapaciteit voor ouderen met geestelijke gezondheidsproblemen en psychiatrische stoornissen situeert zich in de residentiële sector. De profilering naar de doelgroep is het sterkst aanwezig in de hierboven genoemde GGZ – voorzieningen. De andere PAAZ hebben geen echt profiel naar zorg voor ouderen. Dit geldt ook voor PVT, BW en PZT. Het hulpverleningsaanbod in de ambulante sector is in de provincie Antwerpen nog beperkt, maar wel in expansie in het CGG De Pont dat beschikt over een ouderenteam en gespecialiseerde diensten aanbiedt en daarbij zelfs outreachend werkt. Ondanks het feit dat er geen hard cijfermateriaal is om dit onderbouwen, is er wellicht globaal sprake van een onderzorg omwille van de nog eerder beperkte hulpverleningscapaciteit en wellicht ook omdat ouderen moeilijk de weg naar gepaste hulp vinden. Zeker voor ouderen op hoge leeftijd is het niet evident dat deze geestelijke gezondheidszorg buitenshuis zouden zoeken.
5. Inventarisering van het zorgaanbod in regio GGALIMERO Bij de inventarisering werd een formulier gebruikt dat aan de gastheren/gastvrouwen van alle bezochte GGZ voorzieningen werd voorgelegd. Hierbij werd vertrokken van de bevraging omtrent het opnemen van een aantal hoofdzorgfuncties (omschrijving van deze hoofdzorgfuncties: zie bijlage) en van een aantal andere elementen zoals ingezet personeel. Het formulier werd zo goed en zo kwaad mogelijk ingevuld, waarvoor dank aan alle betrokken! Hieronder geven we een overzicht per voorziening. De informatie kan meteen dienen als een soort van sociale kaart van de geestelijke gezondheidszorg voor ouderen in regio GGALIMERO. Dit uiteraard met de beperking dat het over een momentopname medio 2008 gaat. Met heel veel dank aan de personen die deze gegevens aanleverden.
overleggroep ouderen november 2006
Inleiding 3/24
Psychiatrisch Centrum Sint Norbertushuis, Sector Gerontopsychiatrie seniorenkliniek Stationsstraat 22c, 2570 Duffel 015 30 40 30 Fax: 015 30 40 10 E-mailadressen contactpersonen: Coördinatie sectorbeleid, vorming en wetenschappelijk onderzoek:
[email protected]; Per afdeling, achtereenvolgens: arts, hoofdverantwoordelijke, psycholoog, maatschappelijk werk: • Sophia (semi-open opnameafdeling voor senioren, momenteel nog Baken D): Tel:
• • •
[email protected];
[email protected];
[email protected];
[email protected];
[email protected]
De Ceder (semi-gesloten opnameafdeling voor senioren, momenteel nog Ceder Opname):
[email protected];
[email protected];
[email protected];
[email protected];
De Taag (open afdeling voortgezette behandeling voor senioren, momenteel nog Ceder C):
[email protected];
[email protected];
[email protected];
[email protected];
Karbeel (semi-gesloten afdeling voortgezette behandeling voor senioren, momenteel nog Ceder B):
[email protected];
[email protected];
[email protected];
[email protected];
Sector/erkenning : Psychiatrisch Ziekenhuis Contactpersoon: Zie hierboven, naar gelang het onderwerp. Over opname beslist de arts. Praktische
regelingen worden getroffen met de hoofdverantwoordelijke.
Waar aanmelden: rechtstreeks bij een van de twee opnameafdelingen: • Sophia (dr. Madani 015 30 40 30, of mevr. Mieke Van Peteghem 015 30 40 30) • De Ceder (dr. Poleunus 015 30 40 30, dhr. Frans Bertels 015 30 40 30, of dhr. Stef Everaert 15 30 40
30) Voor de semi-open opnameafdeling Sophia kan aanmelding en indicatiestelling ook verlopen via een opnamegesprek met iemand (psycholoog of psychiater) van het algemene intaketeam (opnamestaf) van het Psychiatrisch Ziekenhuis (015 30 40 30). Instroomprocedure: via een van de twee opnameafdelingen.
overleggroep ouderen november 2006
Inleiding 4/24
ambulant en poliklinisch 1. Aanmelding eerste contact
Beide artsen
eerste screening
Beide artsen
informatieverstrekking
Beide artsen
thuiszorg
2. Indicatiestelling oriënteringsgesprek/intakegesprek Beide artsen psychiatrische diagnostiek
Beide artsen
psychodiagnostisch onderzoek neuropsychologisch onderzoek psychomotorische diagnostiek geriatrisch onderzoek Crisisevaluatie
Beide artsen
dagprogramma
residentieel
Beide artsen en opnameafdelingen Beide artsen en opnameafdelingen Beide artsen en opnameafdelingen Beide opnameafdelingen Beide opnameafdelingen Beide opnameafdelingen Beide opnameafdelingen Beide opnameafdelingen Beide opnameafdelingen, indien nodig i.s.m. AZ Beide opnameafdelingen
3. Verzorging Zorgbemiddeling ADL - zorg verpleegkundige zorg paramedische zorg
De 4 afdelingen De 4 afdelingen De 4 afdelingen De 4 afdelingen
4. Begeleiding ADL - ondersteuning psycho -sociale ondersteuning palliatieve begeleiding
De 4 afdelingen De 4 afdelingen De 4 afdelingen
5. Behandeling medische behandeling individuele (psycho)therapie gezins(psycho)therapie echtpaartherapie psychomotorische therapie kinesitherapie logopedie ergotherapie Crisiszorg
De 4 afdelingen De 4 afdelingen De 4 afdelingen De 4 afdelingen De 4 afdelingen De 4 afdelingen De 4 afdelingen De 4 afdelingen De 4 afdelingen
6. Psycho-educatie sociale vaardigheidstraining
Sophia
overleggroep ouderen november 2006
Inleiding 5/24
informatiesessies gezondheidsvoorlichting
Sophia Sophia
7. Activering reactivering aanbieden dagstructuur aanbieden activiteiten
De 4 afdelingen De 4 afdelingen De 4 afdelingen In samenwerkingsverband binnen de sector en het hele P.Z. De 4 afdelingen De 4 afdelingen De 4 afdelingen De 4 afdelingen De 4 afdelingen De 4 afdelingen De 4 afdelingen De 4 afdelingen ---
8. Dienstverlening
wetenschappelijk onderzoek meldpunt uitwisseling competentie kwaliteitszorg coördinatie expertisecentrum vorming en bijscholing onderwijs preventiecampagnes
Opmerkingen • De meeste behandelfuncties worden gezamenlijk aangeboden binnen de opnamesituatie (residentieel), zij het gedifferentieerd volgens de noden van de hulpvrager, rekening houdend met zijn mogelijkheden en beperkingen. •
Alle behandelfuncties die mogelijk kunnen aangeboden worden op een afdeling werden aangeduid. In dit overzicht komen aldus de verschillen tussen de vier afdelingen niet of maar zeer beperkt tot uiting en kunnen sommige rubrieken overbeklemtoond lijken ten opzichte van de huidige praktijk. Zo merken we op dat ‘gezins(psycho)therapie’ en ‘echtpaartherapie’ momenteel niet of slechts in een enkel geval wordt toegepast op de afdelingen voortgezette behandeling De Taag (= Ceder C) en Karbeel (= Ceder B). We verkiezen hierbij trouwens de benamingen gezinsgesprekken of partnergesprekken te gebruiken, wat meer ruimte laat voor de diverse doelstellingen, focus en frequentie die op dit soort gesprekken van toepassing is. Wanneer er een hulpvraag in die zin is, kan dit op elk van de vier afdelingen aangeboden worden. Op de semi-open opnameafdeling voor senioren Sophia (= Baken D) is dergelijk aanbod courant.
•
We vinden het belangrijk dat er bij ouderen niet enkel gedacht wordt aan dementie, zorg en een behandeling gericht op stabilisatie en oriëntering naar een rustoord. Er worden ouderen opgenomen met diverse psychiatrische problemen en in de behandeling wordt actief gewerkt naar de meest haalbare doelstellingen toe. Vooral op onze semi-open opnameafdeling Sophia (= Baken D) kan de behandeling gericht zijn op herstel (in de mate van het mogelijke) en meestal terug thuis kunnen wonen. Aansluitend bij de behandelfunctie “Aanmelding, informatieverstrekking” willen we vermelden dat (vrijblijvende) kennismaking met de afdeling mogelijk is. Dus ook vooraleer de beslissing tot opname genomen is, kan patiënt en/of familie informatie komen vragen en een kijkje komen nemen op de afdeling.
•
Worden sommige zorgfuncties ‘autonoom’ (apart) aangeboden ? Zo, ja ? Welke? •
De zorgfuncties die in de kolom ‘ambulant en poliklinisch’ aangeduid zijn als zijnde aangeboden door de beide artsen, kunnen ‘autonoom’ (apart van andere zorgfuncties) aan bod komen, binnen een consult of telefonisch gesprek.
overleggroep ouderen november 2006
Inleiding 6/24
Aanvullende informatie: Voor residentiële sector: aantal bedden en/of plaatsen voor ouderen:
120, onderverdeeld in 4 afdelingen van elk 30 bedden. totaal aantal bedden en/of plaatsen van de voorziening:
602 bedden en/of plaatsen in het Psychiatrisch Ziekenhuis Sint Norbertus als geheel. Voor iedereen: tewerkstelling team ouderen in voltijdse equivalenten (FTE): Discipline
N Tot. (Sophia + De Ceder + De Taag +
Karbeel)
Gerontopsychiaters Psychiaters Geneesheren -specialisten in opleiding Andere artsen Gerontologen Psychologen Ergotherapeuten Psychomotorische therapeuten Kinesitherapeuten Maatschappelijk werkers Sociaal verpleegkundigen Psychiatrisch verpleegkundigen Geriatrische verpleegkundigen/ziekenhuisverpleegkundigen Logistieke medewerkers Verpleegassistenten/ ziekenhuisassistenten Verzorgenden (zorgkundigen) Andere kwalificaties (activiteitenbegeleiding)
1,50 FTE (0,50 + 0,50 + 0,25 +0,25)
2,25 FTE (0,75 + 0,50 + 0,50 + 0,50) 2,50 FTE (1,50 + 0,50 + 0.25+ 0.25) 0,50 FTE (0,50 + 0,00 + 0.00 + 0,00) 1,725 FTE (0,00 + 0,75 + 0.50 + 0.475) 1,75 FTE (1,00 + 0,50 + 0.125 + 0.125) 15,96 FTE (5,40 + 6,00 + 1.90 + 2.66) 12,72 FTE (2,00 + 1,25 + 3.75 + 5.72) 2,40 FTE (0,40 + 0,50 + 1.00 + 0.5) 2,17 FTE (0,50 + 0,50 + 0.50 + 0.67) 14,37 FTE (0,00 + 4,25 + 6.35 + 3.77) 1,075 FTE (0,00 + 0,75 + 0.175 + 0.15)
Gemiddeld aantal cliënten per jaar/per subleeftijdsgroep:
Schatting via MPG-registratie 2006: cijfers voor de gerontopsychiatrische afdelingen (a) Aantal nieuwe opnames + inkomende transfers: Totaal per afdeling. (b) Percentage nieuwe opnames + inkomende transfers: Per leeftijdscategorie per afdeling. (a) Sophia (Baken D) De Ceder (Ceder Opname) De Taag (Ceder C) Karbeel (Ceder B)
112 100 9 9
(b) <55 j 6% 5% 11% 11%
(b) 55-64j 30% 16% 44% 44%
overleggroep ouderen november 2006
(b) 65-74j 37% 26% 39% 39%
(b) >74j 27% 53% 6% 6%
Inleiding 7/24
Opmerkingen: •
Er zijn op elk van de vier afdelingen meer patiënten in behandeling in de loop van het jaar dan de nieuwe opnames en inkomende transfers. Vooral voor de afdelingen voor voortgezette behandeling (De Taag = Ceder C, en Karbeel = Ceder B), waar de behandelduur vaak langer dan één jaar bedraagt, dient daarmee rekening gehouden te worden. Het gaat om afdelingen van 30 bedden, dus kunnen we het aantal patiënten in behandeling in een jaar op De Taag (= Ceder C) en Karbeel (= Ceder B) ruwweg schatten op 39 (30 + 9, in 2006).
•
Er is een tendens in 2007 dat ook op de afdelingen voortgezette behandeling (De Taag = Ceder C, en Karbeel = Ceder B) relatief meer nieuwe patiënten opgenomen worden (meer inkomende transfers) dan de voorgaande jaren, waarbij anderzijds in dezelfde mate meer patiënten met ontslag gaan naar een geschikte woonomgeving (naar een RVT, ROB, service-flat, PVT, Beschut Wonen, of naar huis met ondersteuning).
•
De meeste patiënten zijn 65+, al zijn er verschillen tussen de afdelingen. Op de semi-open opnameafdeling (Sophia = Baken D) worden relatief meer jongere senioren opgenomen: de gemiddelde leeftijd in 2006 was er 67,6 jaar, tegenover 73,8 jaar op de semi-gesloten opnameafdeling De Ceder (Ceder Opname). Op onze vier gerontopsychiatrische afdelingen worden ook patiënten opgenomen die 55+ zijn, of in uitzonderlijke gevallen jonger zijn. Het betreft dan patiënten wiens problematiek en hulpvraag relatief het best aansluit bij het behandelaanbod dat in onze gerontopsychiatrische afdelingen geboden wordt. Meestal gaat het over jongdementie, Korsakov-syndroom, of defecttoestand bij complexe, persisterende psychiatrische problematiek.
overleggroep ouderen november 2006
Inleiding 8/24
PAAZ H. Hartziekenhuis Mechelsestraat 24 2500 Lier Tel: 03/491.23.45 e-mail:
[email protected]
Fax: 03/491.23.46 Sector/erkenning : Algemeen ziekenhuis
Contactpersoon:
dr. F. Auwerkerken Nadia Rooymans, hoofdverpleegkundige Luc Van Elst, psycholoog (dagbehandeling)
Waar aanmelden:
dr. F. Auwerkerken dr. L L. Jonckheer Luc Van Elst (dagbehandeling)
03/491.23.45 03/491.23.45 03/491.31.93
Instroomprocedure: via psychiaters of spoedopname ambulant en poliklinisch 1. Aanmelding eerste contact
psychiaters
eerste screening
psychiaters
informatieverstrekking
psychiaters
thuiszorg
2. Indicatiestelling oriënteringsgesprek/intakegesprek psychiaters psychiatrische diagnostiek psychodiagnostisch onderzoek neuropsychologisch onderzoek psychomotorische diagnostiek geriatrisch onderzoek crisisevaluatie
psychiaters
dagprogramma
residentieel
psychiaters psycholoog psychiaters psycholoog psychiaters psycholoog
psychiaters
psychiaters psycholoog psychiaters psycholoog psycholoog
psychiaters
3. Verzorging zorgbemiddeling ADL - zorg verpleegkundige zorg paramedische zorg
afdeling
afdeling afdeling afdeling afdeling afdeling afdeling afdeling
afdeling afdeling afdeling afdeling
4. Begeleiding ADL - ondersteuning psycho -sociale ondersteuning palliatieve begeleiding
5. Behandeling medische behandeling individuele (psycho)therapie gezins(psycho)therapie echtpaartherapie psychomotorische therapie
psychiaters
afdeling afdeling algemeen ziekenhuis
psychiaters psychiaters
dagbehandeling
afdeling afdeling
afdeling
overleggroep ouderen november 2006
Inleiding 9/24
kinesitherapie logopedie ergotherapie Crisiszorg
psychiaters
6. Psycho-educatie sociale vaardigheidstraining informatiesessies gezondheidsvoorlichting
psychiaters psychiaters
7. Activering reactivering aanbieden dagstructuur aanbieden activiteiten 8. Dienstverlening wetenschappelijk onderzoek meldpunt uitwisseling competentie kwaliteitszorg coördinatie expertisecentrum vorming en bijscholing onderwijs preventiecampagnes
algemeen ziekenhuis afdeling afdeling afdeling
dagbehandeling dagbehandeling dagbehandeling
afdeling afdeling afdeling
psychiaters
dagbehandeling dagbehandeling dagbehandeling
afdeling afdeling afdeling
psychiaters psychiaters psychiaters
dagbehandeling dagbehandeling dagbehandeling
afdeling afdeling afdeling afdeling
psychiaters
Worden sommige zorgfuncties ‘autonoom’ (apart) aangeboden ? Zo, ja ? Welke? Neen Aanvullende informatie: Voor residentiële sector: aantal bedden en/of plaatsen voor ouderen: 30 A bedden, 4 a stoelen totaal aantal bedden en/of plaatsen van de voorziening: 521 Voor iedereen: tewerkstelling team ouderen in voltijdse equivalenten: discipline
N
gerontopsychiaters psychiaters geneesheren -specialisten in opleiding andere artsen gerontologen psychologen ergotherapeuten psychomotorische therapeuten kinesitherapeuten maatschappelijk werkers sociaal verpleegkundigen psychiatrisch verpleegkundigen geriatrische verpleegkundigen/ziekenhuisverpleegkundigen logistieke medewerkers
2
2,83 1 1 0,5 14
overleggroep ouderen november 2006
Inleiding 10/24
PAAZ AZ Imelda Imeldalaan 9, 2820 Bonheiden Tel: 015.50.6000 Sector/erkenning : A-dienst
Fax:
e-mail:
[email protected]
Contactpersoon: dr Cootjans, dr De Loecker, dr Koeck Waar aanmelden: rechtstreeks via verpleging 015.50.6000 of via opnamedienst 015.50.50.11 Instroomprocedure: na intakegesprek door 1 van de 3 dokters ambulant en poliklinisch 1. Aanmelding eerste contact
1 vd 3 artsen
eerste screening
1 vd 3 artsen
informatieverstrekking
1 vd 3 artsen
thuiszorg
2. Indicatiestelling oriënteringsgesprek/intakegesprek 1 vd 3 artsen psychiatrische diagnostiek
1 vd 3 artsen
psychodiagnostisch onderzoek neuropsychologisch onderzoek psychomotorische diagnostiek geriatrisch onderzoek crisisevaluatie
psycholoog Psycholoog Kinesist Geriater 1 vd 3 artsen
3. Verzorging zorgbemiddeling ADL - zorg verpleegkundige zorg paramedische zorg
dagprogramma
residentieel
1 vd 3 artsen 1 vd 3 artsen 1 vd 3 artsen
1 vd 3 artsen 1 vd 3 artsen psycholoog psycholoog kinesist geriater 1 vd 3 artsen
Soc. Vp Vp Vp *
4. Begeleiding ADL - ondersteuning psycho -sociale ondersteuning palliatieve begeleiding
Vp Psycholoog, vp Pall.zorg
5. Behandeling medische behandeling individuele (psycho)therapie gezins(psycho)therapie echtpaartherapie psychomotorische therapie kinesitherapie logopedie ergotherapie Crisiszorg
* * * * * * * *
overleggroep ouderen november 2006
Inleiding 11/24
6. Psycho-educatie sociale vaardigheidstraining informatiesessies gezondheidsvoorlichting
* * *
7. Activering reactivering aanbieden dagstructuur aanbieden activiteiten
* * *
8. Dienstverlening wetenschappelijk onderzoek meldpunt uitwisseling competentie kwaliteitszorg coördinatie expertisecentrum vorming en bijscholing onderwijs preventiecampagnes
* * * * * * *
Worden sommige zorgfuncties ‘autonoom’ (apart) aangeboden ? Zo, ja ? Welke? * Individuele “ zorg op maat” Aanvullende informatie: Voor residentiële sector: aantal bedden en/of plaatsen voor ouderen: niet nader gespecificeerd. Er zijn 30 bedden voor volwassenen, dwz: vanaf 18 jaar maar er wordt geen maximumleeftijd vermeld. totaal aantal bedden en/of plaatsen van de voorziening: ongeveer 800 bedden in het hele ( algemene) ziekenhuis, Imelda Voor iedereen: tewerkstelling team ouderen in voltijdse equivalenten: er is geen ouderenteam op de PAAZ discipline
N
gerontopsychiaters psychiaters geneesheren -specialisten in opleiding andere artsen gerontologen psychologen ergotherapeuten psychomotorische therapeuten kinesitherapeuten maatschappelijk werkers sociaal verpleegkundigen psychiatrisch verpleegkundigen geriatrische verpleegkundigen/ziekenhuisverpleegkundigen logistieke medewerkers Verpleegassistenten/ ziekenhuisassistenten verzorgenden andere kwalificaties
overleggroep ouderen november 2006
Inleiding 12/24
PAAZ Sint-Maarten campus Rooienberg Rooienberg 25 2570 Duffel Tel:015/30 31 60 Fax: 015/30 31 63
e-mail:
Sector/erkenning : Algemeen ziekenhuis / kenletter A De Paaz CR is een open afdeling. Contactpersoon: dr. Haezaert Herman, afdelingshoofd : Van Camp Bart, hoofdverpleegkundige
015/30 31 69
[email protected] 015/30 31 40
[email protected]
Waar aanmelden: • Telefonisch bij één van de afdelingspsychiaters (015/30 31 60) Dr. Haezaert Herman Dr. Maes Frank Dr. Van Hecke Isabelle Dr. assistent • Bij hoogdringendheid via de spoedgevallendienst Instroomprocedure: De afdelingspsychiater neemt de beslissing over de opname, desgevallend na een intakegesprek. Indien er geen plaats is op de afdeling, kan betrokkene op de wachtlijst geplaatst worden. ambulant en poliklinisch 1. Aanmelding eerste contact
afdelingspsychiater
eerste screening
afdelingspsychiater
informatieverstrekking
afdelingspsychiater
thuiszorg
2. Indicatiestelling oriënteringsgesprek/intakegesprek afdelingspsychiater psychiatrische diagnostiek
afdelingspsychiater
psychodiagnostisch onderzoek neuropsychologisch onderzoek psychomotorische diagnostiek
afdelingspsychiater psycholoog afdelingspsychiater afdelingspsychiater
geriatrisch onderzoek
afdelingspsychiater
crisisevaluatie
afdelingspsychiater
3. Verzorging zorgbemiddeling ADL - zorg
dagprogramma
residentieel
afdelingspsychiater verpleegkundige afdelingspsychiater verpleegkundige afdelingspsychiater verpleegkundige
afdelingspsychiater verpleegkundige afdelingspsychiater psycholoog multidisciplinair team afdelingspsychiater psycholoog afdelingspsychiater afdelingspsychiater multidisciplinair team geriater geriatrisch liaisonteam afdelingspsychiater multidisciplinair team
verpleegkundigen verpleegkundig team ergo- bewegingskinesitherapeuten verpleegkundigen
verpleegkundige zorg
overleggroep ouderen november 2006
Inleiding 13/24
paramedische zorg
verpleegkundig team kinesisten systeemtherapeut sociaal verpleegk. ergotherapeuten
4. Begeleiding ADL - ondersteuning
sociaal verpleegk. verpleegkundig team sociaal verpleegk. verpleegkundig team sociaal verpleegk. verpleegkundig team palliatief team
psycho -sociale ondersteuning palliatieve begeleiding
5. Behandeling medische behandeling
afdelingspsychiater
individuele (psycho)therapie
afdelingspsychiater
gezins(psycho)therapie
afdelingspsychiater
echtpaartherapie
afdelingspsychiater
psychomotorische therapie kinesitherapie logopedie ergotherapie Crisiszorg
kinesitherapeuten (revalidatiecentrum ‘De Trede’) logopedist ergotherapeuten (revalidatiecentrum ‘de Trede’) afdelingspsychiater
6. Psycho-educatie sociale vaardigheidstraining
afdelingspsychiater + andere geneesherenspecialisten verpleegkundig team afdelingspsychiater psycholoog verpleegkundig team afdelingspsychiater systeemtherapeut sociaal verpleegk. afdelingspsychiater systeemtherapeut sociaal verpleegk. Ergo- bewegingskinesitherapeut verpleegkundig team kinesitherapeut logopedist ergotherapeut afdelingspsychiater multidisciplinair team
multidisciplinair team
overleggroep ouderen november 2006
Inleiding 14/24
informatiesessies gezondheidsvoorlichting
multidisciplinair team multidisciplinair team
7. Activering reactivering
verpleegkundig team ; ergo- en bewegingstherapeut verpleegkundig team ; ergo- en bewegingstherapeut verpleegkundig team ; ergo- en bewegingstherapeut
aanbieden dagstructuur aanbieden activiteiten
8. Dienstverlening wetenschappelijk onderzoek meldpunt
multidisciplinair team multidisciplinair team ; geriatrisch liaisonteam multidisciplinair team ; geriatrisch liaisonteam multidisciplinair team ; geriatrisch liaisonteam multidisciplinair team geriatrisch liaisonteam
uitwisseling competentie kwaliteitszorg coördinatie expertisecentrum vorming en bijscholing onderwijs preventiecampagnes Worden sommige zorgfuncties ‘autonoom’ (apart) aangeboden ? Zo, ja ? Welke? Neen Aanvullende informatie: Voor residentiële sector: aantal bedden en/of plaatsen voor ouderen: Totaal aantal bedden A : 30. Aantal bedden voor ouderen is niet gelimiteerd binnen deze 30 plaatsen. totaal aantal bedden en/of plaatsen van de voorziening: Totaal aantal bedden A : 60 Totaal aantal plaatsen a : 35 = gemengde groepen volwassen en ouderen.
Voor iedereen: tewerkstelling team ouderen in voltijdse equivalenten: Nota : Het team van de Paaz CR richt zich zowel tot volwassen als tot ouderen.
overleggroep ouderen november 2006
Inleiding 15/24
discipline
N
gerontopsychiaters psychiaters geneesheren -specialisten in opleiding andere artsen gerontologen psychologen ergotherapeuten psychomotorische therapeuten kinesitherapeuten maatschappelijk werkers sociaal verpleegkundigen psychiatrisch verpleegkundigen geriatrische verpleegkundigen/ziekenhuisverpleegkundigen logistieke medewerkers Verpleegassistenten/ ziekenhuisassistenten verzorgenden andere kwalificaties
3 1 Elders in het AZ geriaters die kunnen geraadpleegd worden. idem 1 + 0,5 geriatrisch liaison-team 0,5 0,5 0,5 10 3 0,75 0,5
Gemiddeld aantal cliënten in 2007 per subleeftijdsgroep Leeftijdsgroep 65+
N 85
% van de totale populatie 19,37%
Opmerkingen: •
De gemiddelde opnameduur voor alle patiënten bedraagt 24 dagen.
•
De teamleden hebben geen specifieke opleiding of bijscholing genoten m.b.t. ouderen met psychiatrische aandoeningen. Sinds 2007 werd inmiddels de beleidsoptie genomen in bijscholingen te voorzien voor deze doelgroep.
overleggroep ouderen november 2006
Inleiding 16/24
Psychiatrisch Verzorgingstehuis Schorshaegen Administratief adres: Stationsstraat 22c 2570 Duffel Locatie: Campus Duffel, Mechelsebaan, 220, 2570 Duffel Campus Heist, Kerselaarlaan, 23, 2220 Heist o/d Berg Tel: Campus Duffel 015 308250 Campus Heist 015 228894 Campus Heist 015 228895 Sector/erkenning : psychiatrisch verzorgingstehuis
Fax: Campus Duffel 015 308265 e-mail:
[email protected]
Contactpersoon: Linda Ooms Waar aanmelden: telefonisch of schriftelijk Instroomprocedure: na screening via intakebundel en intakegesprek ambulant en poliklinisch
thuiszorg
1. Aanmelding eerste contact eerste screening informatieverstrekking
dagprogramma
residentieel x x x
2. Indicatiestelling oriënteringsgesprek/intakegesprek psychiatrische diagnostiek psychodiagnostisch onderzoek neuropsychologisch onderzoek psychomotorische diagnostiek geriatrisch onderzoek crisisevaluatie
x
3. Verzorging zorgbemiddeling ADL - zorg verpleegkundige zorg paramedische zorg
x x x
4. Begeleiding ADL - ondersteuning psycho -sociale ondersteuning palliatieve begeleiding
x x
5. Behandeling medische behandeling individuele (psycho)therapie gezins(psycho)therapie echtpaartherapie psychomotorische therapie kinesitherapie logopedie ergotherapie Crisiszorg
x
x x
overleggroep ouderen november 2006
Inleiding 17/24
6. Psycho-educatie sociale vaardigheidstraining informatiesessies gezondheidsvoorlichting
x x
7. Activering reactivering aanbieden dagstructuur aanbieden activiteiten
x x x
8. Dienstverlening wetenschappelijk onderzoek meldpunt uitwisseling competentie kwaliteitszorg coördinatie expertisecentrum vorming en bijscholing onderwijs preventiecampagnes
x
x x x
Worden sommige zorgfuncties ‘autonoom’ (apart) aangeboden ? Zo, ja ? Welke? Zorgfuncties worden in een pakket aangeboden op maat van elke individuele bewoner Aanvullende informatie: Voor residentiële sector: aantal bedden en/of plaatsen voor ouderen: er zijn geen bedden specifiek voor ouderen. Eén afdeling (campus Heist) met 30 plaatsen richt zich op bewoners die op lichamelijk vlak meer ondersteuning nodig hebben. In de praktijk zijn dit meestal ouderen. totaal aantal bedden en/of plaatsen van de voorziening: 90 bedden, 60 op campus Duffel en 30 op campus Heist Voor iedereen: tewerkstelling team ouderen in voltijdse equivalenten: het gaat hier over het volledig personeelskader verpl/param van Schorshaegen, er is geen apart team voor ouderen discipline
N
gerontopsychiaters psychiaters geneesheren -specialisten in opleiding andere artsen gerontologen psychologen ergotherapeuten psychomotorische therapeuten kinesitherapeuten maatschappelijk werkers sociaal verpleegkundigen psychiatrisch verpleegkundigen geriatrische verpleegkundigen/ziekenhuisverpleegkundigen
18u/week Elke bewoner heeft eigen huisarts
1.50 1 0.75 3 13.20
overleggroep ouderen november 2006
Inleiding 18/24
logistieke medewerkers Verpleegassistenten/ ziekenhuisassistenten verzorgenden andere kwalificaties
1.80 2.125 15.12 4.05
Gemiddeld aantal cliënten per jaar/per subleeftijdsgroep Leeftijdsgroep 65+
N
% van de totale populatie 57,60
In 2007 hadden we 12 opnames van wie de gemiddelde leeftijd 48,6 jaar was. Niemand van de in 2007 opgenomen bewoners was 65+ Op de wachtlijst is het aandeel van 65+ 13,33% Opmerkingen: Leeftijd is voor onze voorziening geen criterium bij opname. Wij richten ons tot personen, die langdurig psychiatrisch ziek zijn, maar voldoende gestabiliseerd, en die permanente begeleiding nodig hebben.
overleggroep ouderen november 2006
Inleiding 19/24
Centrum voor Geestelijke gezondheidszorg De Pont - Ouderenteam Hanswijkstraat 48 2800 Mechelen Vestiging
CGG Lier
CGG Mechelen
CGG Boom
Adres
Lispersteenweg 17 2500 Lier
Hanswijkstraat 48 2800 Mechelen
Col. Silvertopstraat 10 2850 Boom
Telefoon
03/480 18 01
015/42 08 32
03/ 844 05 43
Fax Contactpersonen per vestiging
03/480 53 62 Cappaert Ann Colson Katya Wauters Herman (PGN)
015/42 05 05 Roggen Jan Colson Katya
03/440 33 86 Cappaert Ann
E-mailadressen contactpersonen: •
[email protected] (psychologe, systeemtherapie);
[email protected] (psycholoog, psychoanalyse),
[email protected] (psychologe),
[email protected] (gerontopsychiater),
[email protected] (maatschappelijk assistent, PGN Antennepost Dementie).
Sector/erkenning : Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg Waar aanmelden: Rechtstreeks aanmelden bij het “Ouderenteam” van het CGG. Contactpersonen: Cappaert Ann, Colson Katya en Roggen Jan. Instroomprocedure: Na een telefonische aanmelding en screening via één van de contactpersonen van het Ouderenteam, wordt een eerste afspraak gemaakt voor een intake gesprek of verkennend gesprek met de aanmeldende instantie (personeel RVT, verwijzers,…). Na het intake gesprek wordt de casus besproken binnen het Ouderenteam in de hoofdvestiging van Mechelen, van waaruit een hulpverleningsaanbod wordt voorgesteld en indien er geen wachtlijst is, de instroming kan plaatsnemen.
overleggroep ouderen november 2006
Inleiding 20/24
ambulant en poliklinisch 1. Aanmelding eerste contact eerste screening informatieverstrekking 2. Indicatiestelling oriënteringsgesprek/intakegesprek psychiatrische diagnostiek psychodiagnostisch onderzoek neuropsychologisch onderzoek psychomotorische diagnostiek geriatrisch onderzoek Crisisevaluatie 3. Verzorging Zorgbemiddeling ADL - zorg verpleegkundige zorg paramedische zorg 4. Begeleiding ADL - ondersteuning psycho -sociale ondersteuning palliatieve begeleiding
5. Behandeling medische behandeling individuele (psycho)therapie gezins(psycho)therapie echtpaartherapie psychomotorische therapie kinesitherapie logopedie ergotherapie Crisiszorg 6. Psycho-educatie sociale vaardigheidstraining
thuiszorg dagprogramma residentieel
Psycholoog Psycholoog Psycholoog Psycholoog Gerontopsychiater Psycholoog Psycholoog n.v.t. n.v.t.
Multidisciplinair Ouderenteam n.v.t.
n.v.t.
Psycholoog Psycholoog (binnen context van Outreaching RVT) Gerontopsychiater Psycholoog Psycholoog Psycholoog n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t.
Psycholoog
overleggroep ouderen november 2006
Inleiding 21/24
informatiesessies gezondheidsvoorlichting
Psycholoog Psycholoog
7. Activering reactivering aanbieden dagstructuur aanbieden activiteiten
n.v.t.
8. Dienstverlening wetenschappelijk onderzoek meldpunt uitwisseling competentie kwaliteitszorg coördinatie
expertisecentrum vorming en bijscholing onderwijs preventiecampagnes
n.v.t. Antennepost Dementie PGN: Wauters Herman
[email protected] Outreaching naar WZC, RVT,… / Therapeutisch Project Outreaching Dementie/Depressie Arrondissement Mechelen / PGN + Ouderenteam / /
---
Opmerkingen Worden sommige zorgfuncties ‘autonoom’ (apart) aangeboden ? Zo, ja ? Welke? PGN: ECD – Antennepost Dementie: Vorming en bijscholing Aanvullende informatie: tewerkstelling team ouderen in voltijdse equivalenten (FTE): Discipline N Tot. Gerontopsychiater Psychiaters Geneesheren -specialisten in opleiding Andere artsen Gerontologen Psychologen Ergotherapeuten Psychomotorische therapeuten Kinesitherapeuten Maatschappelijk werkers Sociaal verpleegkundigen Psychiatrisch verpleegkundigen Geriatrische verpleegkundigen/ziekenhuisverpleegkundigen Logistieke medewerkers Verpleegassistenten/ ziekenhuisassistenten Verzorgenden (zorgkundigen) Andere kwalificaties (activiteitenbegeleiding)
0,16 FTE (1)
2,5 FTE (1 + 1 + 1/2)
0,8FTE (1)
overleggroep ouderen november 2006
Inleiding 22/24
Gemiddeld aantal cliënten per jaar/per subleeftijdsgroep:
Schatting via EPD-registratie 2007 (a) Totaal : 124 (b) Percentage ambulante begeleiding : 35 % (c) Percentage voor Outreaching (WZC, RVT,…) : 65 % Totaal aantal cliënten per vestiging CGG Lier CGG Mechelen 34 CGG Boom
65
____________________________
25
Opmerkingen:
Deze lijst is nog niet volledig. Informatie over de werking van BW ESTE (inclusief PZT) en van PAAZ AZ St Maarten campus Mechelen wordt later toegevoegd.
overleggroep ouderen november 2006
Inleiding 23/24
Bijlage omschrijving van de hoofdzorgfuncties 1. Oriëntering, aanmelding, screening, advisering,onthaal. Het kort screenen van de aangemelde hulpvraag door getrainde, voor de cliënt en verwijzer centraal geplaatste hulpverleners met het oog op een snelle, onmiddellijke verwijzing naar een gepaste zorgmodule of andere verwijzing. 2. Indicatiestelling, diagnostiek, probleemdefiniëring Exploreren van de hulpvraag vanuit een multidimensionele benadering met het oog op het nauwkeuriger afbakenen van de problematiek om te komen tot een diagnose, prognose, indicatiestelling, het opmaken van een behandelplan. De activiteiten die we associëren met deze hoofdzorgfunctie onderscheiden zich van een korte screening naar aanleiding van een aanmeldingsvraag: ze omvatten alle mogelijke activiteiten die samen het proces van informatieverzameling over ontwikkeling en functioneren uitmaken, waarbij beroep wordt gedaan op diverse informatiebronnen en het onderzoek van cliënt zelf vanuit een geïntegreerd bio-psycho-sociaal werkmodel. 3. Verzorging Het bieden van hulp bij dagelijkse activiteiten (bv persoonlijke hygiëne) en van verpleegkundige hulp bij lichamelijke disfunctioneren als gevolg van ziekte, gebrek of invaliditeit. 4. Begeleiding, ondersteuning Activiteiten die het psychische, sociale en somatische functioneren van patiënten beïnvloeden met het oog op het draaglijk maken van psychische stoornissen, het voorkomen van terugval of stimuleren van autonomie en zelfredzaamheid. Het betreft het ondersteunen en aanleren van vaardigheden op verscheidene vlakken: sociaal administratief , huishouden, sociaal – emotioneel leven, therapietrouw, etc. …. 5. Behandeling Het op een systematische, gestructureerde en methodische wijze uitvoeren van specialistische activiteiten die het psychische, sociale en somatische functioneren van cliënten beïnvloeden met het oog op het herstellen, veranderen of behouden van een bepaald niveau van functioneren. 6. Psycho -educatie Cliëntgebonden educatieve activiteiten die op een planmatige en methodische wijze het psychisch, sociaal en somatisch functioneren van cliënten beïnvloeden met het oog op het behouden of verhogen van autonomie en zelfstandigheid. Het betreft informatiesessies, gezondheidsvoorlichting, e.a. . 7. Activering, tijdsinvulling, (vrijwilligers)werk, vrije tijd Een georganiseerde reeks zorgactiviteiten (meestal inde vorm van een dag - of weekrooster) met de bedoeling de cliënt te activeren of via een bepaald leefklimaat de nodige structuur en een zinvolle daginvulling bij te brengen. Het betreft bezigheids - en vrijetijdsactiviteiten, georganiseerd op het zinvol (leren) invullen van een dagstructuur en dagindeling. 8. Dienstverlening, onderwijs, wetenschappelijk onderzoek, geven van vorming, supervisie, preventiecampagnes Niet - cliëntgebonden activiteiten, gericht op een verbetering van de voorwaarden of een context waarin (potentiële) cliënten zich bevinden. Hugo Jacobs Katya Colson juni 2008
overleggroep ouderen november 2006
Inleiding 24/24