Actualisatie haalbaarheidsonderzoek haven Elburg

Actualisatie haalbaarheidsonderzoek haven Elburg

SEQ Part \r0 \h ColofonInhoud Kop 1 Bijlage


projectnummer 402714 definitief revisie 02 16 juli 2015

Auteur(s) G. Slats

Opdrachtgever Gemeente Elburg Postbus 70 8080 AB Elburg

Colofon

Colofon

Contactgegevens: Tolhuisweg 57 8443 DV HEERENVEEN Postbus 24 8440 AA HEERENVEEN

E. [email protected] Copyright © Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar worden gemaakt door middel van druk, fotokopie, elektronisch of op welke wijze dan ook, zonder schriftelijke toestemming van de auteurs.

Inhoudsopgave

Inhoudsopgave

Inhoud

Blz.

1

Inleiding

1

2

Doelstelling

2

3

Trends watersport

3

3.1 3.2

Algemeen Haven Elburg

3 6

4

Ontwikkelingen in Havengebied

8

4.1 4.2 4.3

Ontwikkelingen in de haven Ontwikkelingen rondom de haven Havenuitbreiding

8 9 9

5

Analyse

11

5.1 5.2 5.3 5.4

Categorie-indeling Verwachte groei/vraag naar ligplaatsen Noodzaak tot havenuitbreiding Afweging minimum- en maximumvariant

11 11 13 13

6

Conclusies en aanbevelingen

16

6.1 6.2

Conclusies Aanbevelingen

16 17


Inleiding

projectnummer 402714 16 juli 2015, revisie 02

1

Inleiding De gemeente Elburg heeft de haven aan de Flevoweg te Elburg in eigendom en exploitatie. De haven heeft ongeveer 260 ligplaatsen, waarvan 200 vaste ligplaatsen en 60 passantenligplaatsen. De haven ligt gunstig, enerzijds door de directe verbinding met de Veluwerandmeren en anderzijds door de ligging tegen de oude binnenstad van Elburg aan. De haven heeft een goede bezettingsgraad. Nagenoeg alle vaste ligplaatsen zijn bezet. In de haven vinden jaarlijks ruim 17.000 overnachtingen plaats, vanaf 2011 verspreid over boten en campers. Er is een wachtlijst voor vaste ligplaatsen, waarbij er vooral behoefte is aan extra ligplaatsen voor grotere en luxere boten. In de afgelopen jaren bleek de exploitatie van de jachthaven niet kostendekkend. De gemeente Elburg heeft daarom in 2012 aan Ingenieursbureau Oranjewoud opdracht gegeven om een haalbaarheidsonderzoek uit te voeren, waarin de mogelijkheden voor een sluitende exploitatie zijn verkend. In het haalbaarheidsonderzoek zijn oplossingsrichtingen voorgesteld om een kostendekkende bedrijfsvoering te kunnen bereiken. De oplossingsrichtingen zijn vertaald naar mogelijke maatregelen, gericht op het verruimen van bestaande ligboxen, uitplaatsen van de grote rondvaartboot, creëren van nieuwe ligboxen bij de loswal, uitbreiding van de haven op het parkeerterrein en het verhogen van de havengelden voor zowel passanten- als vaste ligplaatsen. Uitgaande van deze maatregelen zijn 4 scenario’s met kostenberekeningen uitgewerkt, namelijk: - Scenario 0: aanpassen havengelden - Scenario 1: meer grote boxen in bestaande haven - Scenario 2: uitplaatsen grote rondvaartboot - Scenario 3: havenuitbreiding Sinds 2012 heeft zich een aantal ontwikkelingen in het Havengebied van Elburg voorgedaan, zoals de aanleg van een nieuw parkeerterrein achter de Havenkade, verkoop van gemeentegrond aan de Industriestraat, hotelontwikkeling op de ‘Kop’ van de Haven en plannen voor de herontwikkeling van de huidige parkeerplaats aan de Havenkade. Tevens is het Beheerplan haven Elburg vastgesteld. De haven is nu 100% kostendekkend. Ook de marktvraag is gewijzigd, zowel in de wachtlijst voor vaste ligplaatsen als een aantal algemene trends in de watersportrecreatie. Door de verplaatsing van het parkeerterrein aan de Havenkade naar het ijsbaanterrein zijn er kansen voor havenuitbreiding aan de Havenkade. Om een weloverwogen keuze te maken over het wel of niet uitbreiden van de haven heeft de gemeente aan AnteaGroup opdracht gegeven om het haalbaarheidsonderzoek uit 2012 te actualiseren. Centraal in de opdracht staat de vraagstelling welke uitbreidingscapaciteit van de haven op grond van de actuele en toekomstige vraag vanuit de waterrecreatie gewenst is. Het behouden van een kostendekkende havenexploitatie voor de korte en langere termijn is hierbij een belangrijke randvoorwaarde.

Pagina 1 van 17


Doelstelling


2

Doelstelling Doelstelling van de actualisatie van het haalbaarheidsonderzoek is het inzichtelijk maken van de verwachte groei/vraag naar ligplaatsen (positief/negatief) in het algemeen en in het bijzonder voor de haven van Elburg, teneinde antwoord te geven op de vraag of en, zo ja, in welke mate een uitbreiding van de haven gewenst is.

Pagina 2 van 17


Trends watersport


3

Trends watersport

3.1

Algemeen Ontwikkelingen in de watersport Waterrecreatie Advies B.V. heeft in de afgelopen jaren diverse onderzoeken gedaan naar de ontwikkeling van de watersport in Nederland. Als algemene trend constateert Waterrecreatie Advies dat de groei van de watersport in Nederland stagneert en dat het vaargedrag verandert. Het aantal bootvakanties in Nederland is in 10 jaar tijd (2002-2012) bijna gehalveerd, namelijk van 920.000 naar 520.000. Uitzondering op deze trend is de toename van het aantal vakanties met huurboten. Na een dip in 2010 heeft de huurmarkt zich hersteld en lijkt het dieptepunt van de recessie te zijn gepasseerd. Naast een terugloop van het aantal plezierjachten in Nederland en een verschuiving van koopnaar huurjachten is er ook een trend gesignaleerd, dat er minder gevaren en langer gelegen wordt. Er is hierbij een relatie tussen de aantrekkelijkheid van het verblijfsklimaat en de lengte van de verblijfsduur van de vaartoeristen. Verder staat de dekkingsgraad van de jachthavens onder druk, mede door een stagnatie in de verkoop van boten. De botenbezitter veroudert en jongere generaties zijn minder genegen om een eigen boot te willen bezitten. Per regio zijn er grote verschillen. De ligging van een jachthaven (wel of niet in een toeristisch sterke regio; wel of niet op een recreatief sterke plek of aan groot water) wordt steeds belangrijker, omdat de consument de jachthaven steeds vaker ziet als recreatieplek. Onderzoek naar kwaliteit van jachthavens en watersportkernen In het rapport Recreatievaart in het IJsselmeergebied (Waterrecreatie Advies B.V., januari 2014) zijn de resultaten van een onderzoek onder 787 passanten en ligplaatshouders in 13 havens naar de kwaliteit van jachthavens en watersportkernen beschreven. Vastgesteld is dat de kwaliteit van een vaargebied niet alleen wordt bepaald door de vaarmogelijkheden. De kwaliteit, sfeer en belevingswaarde van de aangrenzende steden, dorpen en jachthavens, de bezienswaardigheden en verhoudingen met het achterland spelen een steeds belangrijker rol. Voor jachthavens is het belangrijk dat de ligplaatshouders en passanten tevreden zijn over het aanbod aan voorzieningen, de kwaliteit, de prijs en de dienstverlening. Dit geldt ook voor de watersportkernen zelf. Als dat goed is, komt men terug en/of blijft men langer liggen. De ondervraagde personen gaven aan gemiddeld 1,8 nachten in de haven te willen verblijven. De keuze voor een jachthaven als bestemming wordt vooral bepaald door voorzieningen op de haven (19 %), goede ervaringen/aanbevolen (17 %), sfeer/gezelligheid (16 %), leuke stad, winkels, horeca (16 %) en goede prijs-kwaliteitverhouding (15 %). De keuze voor een stad/dorp als bestemming wordt, behalve door de jachthaven, in belangrijke mate bepaald door het aanbod aan horeca, winkels, musea, historie en cultuur.

Pagina 3 van 17


Trends watersport


Uit het onderzoek (2013) komt een gemiddelde uitgave van passanten van € 119 per boot per dag naar voren. Dit is een toename van de besteding ten opzichte van 2002, toen passanten van zeiljachten en motorboten gemiddeld € 72 respectievelijk € 78 per dag besteedden. In 2013 werden de belangrijkste bestedingen gedaan aan lig- en passsantengeld (17 %), boodschappen/supermarkt (23 %) en horeca (35 %). Ten opzichte van 2002 zijn de relatieve bestedingen aan lig- en passantengeld en horeca gestegen en aan boodschappen/supermarkt gedaald. De dagelijkse besteding van vaste ligplaatshouders bedroeg in 2013 € 101. Deze besteding is lager dan van passanten, omdat het liggeld van de ligplaatshouders die in de eigen haven geen lig- of passantengeld hoeven te betalen, buiten de berekening is gelaten. Andere noemenswaardige resultaten uit het onderzoek naar de kwaliteit van jachthavens en watersportkernen zijn onder meer: - Sinds 1993 is er een forse vergrijzing in de watersport, waarbij nu 74 % van de booteigenaren ouder is dan 50 jaar. - Met name de generatie tot ca. 35 jaar is niet meer geïnteresseerd in het bezit van een boot. - Het aantal vaardagen is in 10 jaar tijd met ruim 10 % gedaald. - De schepen zijn in de laatste 20 jaar bijna 1 meter langer geworden. - Van de passantenboten is 5 % gehuurd of geleend. - Watersport is belangrijk voor het in stand houden van voorzieningen en woon- en werkklimaat. - Bijna 60 % van de bestedingen gaat naar horeca en boodschappen/supermarkt. - Slechts 5 % van 719 jachteigenaren wil van ligplaats veranderen; 11 % misschien. - Een tevreden passant is in 16 % van de gevallen een potentiële ligplaatshouder. Boatsharing Een nieuwe trend in de watersport is ‘boatsharing’. Bij boatsharing delen maximaal vier eigenaren een boot met elkaar. Voordelen zijn: lagere kosten, meer comfort en behoud van plezier (eigen boot gevoel). Via boatsharing krijgen bijvoorbeeld bestaande watersporters een kans om voor minder geld in een groter jacht te varen. De HISWA Vereniging bemiddelt, als brancheorganisatie van de watersport, bij het regelen en vastleggen van rechten en plichten bij boatsharing. Hierbij wordt een standaard HISWAovereenkomst als uitgangspunt aangehouden. Perspectief In de publicatie ‘Rabobank Cijfers & Trends, branche-informatie Jachthavens’ (27 mei 2015) is onderstaand perspectief voor jachthavens voor de korte en middellange termijn geschetst. Voor 2015 verwacht de RABO-bank een verdere stagnatie van de vraag. De capaciteit aan ligplaatsen is in de afgelopen jaren toegenomen door uitbreiding en nieuwbouw, terwijl het botenbezit afneemt. Ruim 30.000 boten staan inmiddels te koop. De wachtlijsten verdwijnen langzaam en de bezettingsgraden zijn bij veel havens inmiddels onder de grens van 90 % gedaald. De huidige, en belangrijkste, doelgroep vergrijst en het aanboren van nieuwe doelgroepen is hoe dan ook van belang. Het sentiment voor 2015 is neutraal gezien de relatief stabiele vraag. De prognose voor de middellange termijn blijft neutraal. Als er geen professionaliseringsslag gemaakt wordt, zullen de nodige problemen ontstaan. Om de consument aan boord te krijgen en te houden, moet de ondernemer samen met stakeholders duidelijke keuzes maken. Bied de consument een unieke belevenis, bekijk de mogelijkheden van duurzaam ondernemen en speel

Pagina 4 van 17


Trends watersport


in op de snel veranderende wensen van de watersporter. Naast investeren in extra voorzieningen, gemak en luxe biedt samenwerking met vakantieparken, dagrecreatie en horeca mooie kansen. Nieuwe doelgroepen kunnen aangeboord worden door in te spelen op de trend ‘hebben, maar niet houden’, waardoor mensen liever een boot huren dan aanschaffen. Uiteindelijk moet de haven de ‘toegangspoort’ tot het water worden; voor watersporters, waterrecreanten, dagjesmensen en buitenlandse toeristen.

Pagina 5 van 17


Trends watersport


3.2

Haven Elburg Ontwikkeling in regio Recent onderzoek (2014, 2015) van Waterrecreatie Advies laat voor het IJsselmeergebied, waaronder de Veluwerandmeren, een sterke daling van het aantal bootovernachtingen zien, afgezet tegen een lichte krimp van het aantal boten en een lichte stijging van het aantal ligplaatsen. Hierdoor daalde de gemiddelde bezettingsgraad, alsook de wachtlijsten voor de ligplaatsen. Elburg vormt een uitzondering op deze ingezette negatieve trend in de regio, gezien de vrijwel volledige bezetting van de vaste ligplaatsen en de groeiende wachtlijst (zie hierna). Uit metingen van het aantal sluispassages (o.a. Roggebotsluis en Nijkerkersluis) volgt een forse afname van het aantal vaarbewegingen in de afgelopen jaren. Daarentegen is de verblijfstijd van passanten in de havens (nu gemiddeld 1,8 dagen) langer geworden. Het aantal bootovernachtingen in de haven van Elburg is vanaf 1994 vrijwel constant gebleven met gemiddeld 8.500 bootovernachtingen per jaar. In onderstaand overzicht zijn vanaf 2006 de ontwikkelingen van het aantal overnachtingen in de haven van Elburg te zien. Uitgaande van 2 personen per boot c.q. camper (vanaf 2011) is op basis van deze gegevens ook het aantal boten c.q. campers berekend. 92% van de bezoekers komen samen. Opvallend is dat het aantal overnachtingen weliswaar is toegenomen, maar dat duidelijk een link te leggen is met de aanwezigheid van de campers. Deze zorgen voor de groei in het aantal overnachtingen. Dat van de boten blijft constant. Overzicht inkomsten toeristenbelasting Haven Elburg vanaf 2006

Jaar

Aantal overnachtingen

Aantal boten/campers uitgaande van 2 personen

Opmerkingen

2006

15.798

7.899

Alleen boten

2007

17.267

8.633

idem

2008

16.841

8.420

idem

2009

17.315

8.657

idem

2010

17.025

8.512

idem

2011

18.378

9.189

Boten en 5 camperplaatsen

2012

16.097

8.048

Idem – 10 camperplaatsen

2013

17.250

8.265

idem

Pagina 6 van 17


Trends watersport


2014

18.089

2015 tot en met juni

5.770

Gemiddeld:

9.044

Idem – 18 camperplaatsen idem

ruim 17.000 overnachtingen per jaar = 8.518 boten/campers per jaar

De trend van het aantal passantenovernachtingen in de omliggende havens (Harderwijk en Nijkerk) is vanaf ongeveer 2002 dalend. Bunschoten-Spakenburg heeft evenals Elburg een constant aantal overnachtingen in de afgelopen jaren gehad.

Uit de vrijwel volledige bezetting van het aantal vaste ligplaatsen, de groeiende wachtlijst en de constante hoeveelheid passanten mag worden afgeleid dat de watersportrecreanten tevreden zijn over het aanbod aan voorzieningen, de kwaliteit, de prijs en de dienstverlening van zowel de haven als de stad Elburg zelf.

Wachtlijst In de periode 2012-2014 is de wachtlijst voor vaste ligplaatsen gestegen van 44 (2012) naar 47 (2014). De aanvragen betreffen vooral boten met een lengte groter dan 10-12 meter. Op dit moment (stand per 26 mei 2015) staan 56 booteigenaren op de wachtlijst voor een vaste ligplaats. Hiervan hebben 13 aanvragers een boot tot 6 meter, 37 aanvragers een boot met afmeting tot 10-11 meter en 14 aanvragers een bootlengte groter dan 12 meter. Van deze 64 aanvragers zijn er 32 benaderd. Er zijn 8 ligplaatsen toegewezen; 24 eigenaren hebben een aangeboden ligplaats afgewezen, toonden geen belangstelling of reageerden niet. 1 op de 4 mensen van de wachtlijst heeft dus een ligplaats geaccepteerd. Met aftrek van de 8 toegewezen ligplaatsen zou de wachtlijst nu nog uit 56 aanvragers bestaan. Omdat niet alle benaderde aanvragers serieuze belangstelling toonden, zal de werkelijke vraag naar vaste ligplaatsen naar verwachting lager zijn dan 56. Overzicht wachtlijst 26-05-2015 Bootlengte Aantal op wachtlijst Afmeting tot 6 meter 13 Afmeting tot 10 meter (in 37 de praktijk 11 meter) Afmeting vanaf 12 meter 14 woonboot 1

Aantal benaderd 10 18

Aantal toegewezen 4 3

Aantal geweigerd 6 15

4 geen

1

3

De redenen waarom mensen een ligplaats weigeren, zijn volgens informatie heel divers. Mensen reageren niet op een aanbod of ze vinden de aangeboden plaats niet fijn. Er zijn ook mensen die op korte termijn geen belangstelling hebben voor een ligplaats, maar wel op de lijst willen blijven staan. Dit heeft invloed op de ‘hardheid’ van de cijfers op de lijst.

Pagina 7 van 17




4


4.1

Ontwikkelingen in de haven Beheerplan Gemeentelijke Haven 2015-2019 De scenario’s 0 (verhogen havengelden) en 1 (bestaande haven optimaliseren) uit het haalbaarheidsonderzoek van 2012 zijn door de gemeente verder ter hand genomen en uitgewerkt in het Beheerplan 2015-2019 (Afdeling Beheer, november 2014). Uitgaande van een kostendekkende exploitatie van de bestaande haven is een meerjarenonderhouds- planning met kostendekkingsplan tot 2034 in beeld gebracht. In het Beheerplan zijn de volgende toekomstplannen opgenomen: - alle ligplekken zullen worden voorzien van electra en water; - aan de criteria voor de Blauwe vlag zal worden voldaan; - er wordt een digitaal registreer- en betaalsysteem geïmplementeerd en - er wordt een wasserette toegevoegd aan de sanitaire voorzieningen. Verhogen voorzieningenniveau In 2012 zijn 2 toiletunits vervangen. In 2013 is ca. 400 m1 beschoeiing vernieuwd. Verder is in 2014 een hotspot (Wifi) aangelegd bij het havenkantoor. In 2015 worden alle ligplaatsen voorzien van elektra door het plaatsen van 21 nieuwe elektrazuiltjes. Tevens worden 50 kranen bijgeplaatst, waardoor in de nabijheid van alle ligplaatsen water aanwezig zal zijn. Met de beschikbaarheid van Wifi, elektra en water zal het passantentarief in 2016 worden verhoogd van € 1,15/m1 naar een marktconform tarief van € 1,30/m1. Door de aanschaf van een modern betaalsysteem in 2015 kan een verlaging van de exploitatiekosten door formatiebesparing worden bereikt. In 2016 zal het “boxentarief” ingevoerd worden. Nieuw havenkantoor Omdat het havenkantoor verouderd is en niet meer aan de eisen van deze tijd voldoet, heeft de gemeente besloten om een nieuw havenkantoor te bouwen. De sanitaire voorzieningen van het havenkantoor worden uitgebreid met een wasserette. Het huidige havenkantoor zal worden gesloopt. Gelet op de toekomstige uitbreiding van de jachthaven, is ervoor gekozen het nieuwe havenkantoor op een andere locatie te bouwen. Optimaliseren bestaande haven Om beter in te kunnen spelen op de vraag naar ligplaatsen voor grotere boten zal de bestaande haven stapsgewijs geoptimaliseerd worden. Deze optimalisatie bestaat uit de ombouw van kleine naar grotere boxen door het verzetten van stootpalen en de toevoeging van dwarssteigers. Deze ombouw is relatief goedkoop, kan binnen de huidige havenexploitatie gerealiseerd worden en levert een jaarlijkse meeropbrengst op. Op dit moment zijn de T-steigers langs de Flevoweg vervangen door steigers met vingersteigers en stootpalen, waarmee een aantal bestaande ligplaatsen geschikt is gemaakt voor langere boten.

Pagina 8 van 17




4.2

Ontwikkelingen rondom de haven Havenkade De aanleg van het nieuwe parkeerterrein op de ijsbaanlocatie achter de Havenkade is afgerond. Het huidige parkeerterrein aan de Havenkade verliest hiermee vanaf september 2015 zijn parkeerfunctie. In mei 2013 is door de gemeente met de klankbordgroep ‘Havengebied en omgeving’, waarin bewoners en andere belanghebbenden zijn vertegenwoordigd, een brainstormsessie over de herinrichting van de parkeerplaats aan de Havenkade gehouden. Er is belangstelling getoond voor het exploiteren van een museum met palingrokerij op het parkeerterrein aan de Havenkade (tegen het dijkje). ‘Kop’ van de Haven Met de verkoop van grond voor een hotelbestemming komt de uitplaatsing van de grote rondvaartboot naar de ‘kop’ of een andere locatie in de nabijheid van de Elburgerbrug nadrukkelijker in beeld. Er zijn hierover gesprekken met de exploitant van de rondvaartboot gevoerd. Na de bouw van een hotel annex zalencentrum wil de gemeente een aantrekkelijke verbindingsroute tussen de ‘Kop’ en de haven realiseren Kruismaten De gemeente voert regelmatig gesprekken met de eigenaren van gronden (grenzend aan het Havenkanaal) op Kruismaten. Om de plannen exploitabel te maken, moeten woningen worden toegevoegd. Uit het oogpunt van milieucirkels in samenhang met bedrijvigheid is op veel plaatsen in Kruismaten geen woningbouw toegestaan. Wel heeft de gemeente onlangs een strook grond aan de Industriestraat verkocht, waardoor 4 vaste ligplaatsen komen te vervallen. Deze zijn inmiddels overgeplaatst naar ligplaatsen, die ongunstig lagen voor passanten.

4.3

Havenuitbreiding Met het vrijkomen van de parkeerplaats aan de Havenkade en het besluit tot slopen en elders terugbouwen van het havenkantoor zijn er twee varianten voor havenuitbreiding mogelijk, namelijk een minimum- en maximumvariant. In het werkboek ‘Havenplein Elburg’ (Gelders Genootschap, 20 oktober 2014) is een stedenbouwkundige verkenning van beide varianten gemaakt. Bij zowel de minimum- als maximumvariant wordt de bestaande jachthaven richting de stad uitgebreid. Nabij de Peilschaal/dijkje komt mogelijk een nieuw museum annex palingrokerij. Het nieuwe havenkantoor is gesitueerd bij de entree van Elburg vanaf de Flevoweg/Havenkanaal. Beide varianten passen binnen de stedenbouwkundige uitgangspunten van het Havenplein, met multifunctioneel gebruik, bij de stad en de jachthaven buiten de stad. Er komt ruimte voor een doorlopende, brede parkzone tussen de Flevoweg, Havenkade en jachthaven. Het museum markeert de oostelijke kop van deze groen-parkzone. Bij de variantenvergelijking wordt in het Werkboek opgemerkt dat de jachthaven en het verblijfsgebied elkaar beconcurreren bij de herinrichting van de beschikbare ruimte van de huidige parkeerplaats aan de Havenkade. Een verblijfsgebied met b.v. speelvoorzieningen op

Pagina 9 van 17




deze plek bij de haven zal een belangrijke bijdrage leveren aan de attractiviteit van de haven in Elburg. Minimumvariant In deze variant worden 24 ligplaatsen voor grote boten aangelegd. Langs de buitensteiger komen 5 ligboxen voor kleine (< 6 meter) boten en 20 m1 lengte aan passantensteiger te vervallen. De minimumvariant levert derhalve netto 19 extra vaste ligplaatsen op. De totale investeringskosten zijn geraamd op € 1.220.000. Voor deze havenuitbreiding zijn gronden in de westelijke hoek van het parkeerterrein benodigd. Ruimtelijk gezien blijft er een groot havenplein voor multifunctioneel gebruik over. In de toekomst is er de mogelijkheid om de haven richting de stad verder uit te breiden. Maximumvariant Deze variant levert een netto uitbreiding met 50 boxen voor grote en middelgrote boten op. In deze variant vervalt de aanlegsteiger van de grote rondvaartboot, alsook 5 ligplaatsen voor kleinere (< 7 meter) boten en 20 m1 passantensteiger. De havenuitbreiding wordt eveneens aansluitend aan de binnenhaven gerealiseerd. De nieuwe jachthaven is relatief erg groot ten opzichte van de huidige havenkom. Deze variant beslaat ongeveer de helft van het huidige parkeerterrein aan de Havenkade. De investeringskosten voor de maximumvariant zijn geraamd op € 2.063.000. Ruimtelijk gezien blijft er aan de stadskant van het parkeerterrein een klein havenplein voor multifunctioneel gebruik over. Onderzocht moet worden of deze variant uit het oogpunt van externe veiligheid (milieuvergunning Auto Janse) te verantwoorden is.

Pagina 10 van 17


Analyse


5

Analyse

5.1

Categorie-indeling Bij de analyse van de verwachte groei/vraag naar ligplaatsen, noodzaak tot havenuitbreiding en afweging van de minimum- en maximumvariant moet onderscheid worden gemaakt tussen verschillende bootafmetingen. Hierbij is aangesloten bij de door de gemeente gehanteerde categorie-indeling van ligboxen op basis van bootlengte en –breedte. Omdat een groot deel van de ligboxen in de haven kleiner is dan aangegeven in het haalbaarheidsonderzoek van Oranjewoud uit 2012, heeft de gemeente een categorie E toegevoegd. De categorie-indeling voor ligboxen in de haven van Elburg is hiermee als volgt: Boxcategorie Cat. A Cat. B Cat. C Cat. D Cat. E

Lengte (m) < 15 < 12 < 10 <7 <6

Breedte (m) < 5,5 < 4,5 <4 <3 < 2,5

De huidige 205 vaste ligplaatsen in de haven kunnen als volgt in box-categorieën worden onderverdeeld: Boxcategorie Cat. A Cat. B Cat. C Cat. D Cat. E Totaal

5.2

Aantal ligplaatsen 9 23 2 68 103 205

Verwachte groei/vraag naar ligplaatsen De algemene trend laat zien dat de groei van de watersport in Nederland stagneert en dat het vaargedrag verandert. De vaartoeristen varen minder en liggen langer, waarbij er een relatie is tussen de aantrekkelijkheid van het verblijfsklimaat en de lengte van de verblijfsduur. Het verblijfsklimaat voor de vaartoerist wordt zowel bepaald door de jachthaven (voorzieningen, prijs/kwaliteit en dienstverlening) als door de kern zelf (aanbod horeca, winkels, musea, historie, cultuur, e.d.). De trend wordt gesignaleerd dat er relatief meer boten gehuurd dan gekocht worden. Ook het gedeeld eigenaarschap van een boot (boatsharing) is in opkomst.

Pagina 11 van 17


Analyse


De beschikbare onderzoeksrapporten geven verwachte trends in de watersport. Concrete cijfers over groei/vraag naar aantallen ligplaatsen worden niet gegeven. Schattingen inzake toekomstige groei/vraag naar ligplaatsen kunnen daarom het beste worden gemaakt, uitgaande van cijfers over bezettingsgraden, wachtlijsten (vaste ligplaatsen) en bootovernachtingen (passanten) in de afgelopen jaren voor de haven van Elburg in combinatie met trends voor het IJsselmeergebied en de Veluwerandmeren. Vooraf kan worden geconstateerd dat Elburg populair is onder watersporters, gezien de vrijwel volledige bezetting van het aantal vaste ligplaatsen, de wachtlijst en de constante hoeveelheid passanten in de afgelopen jaren. Onderstaand is op basis van genoemde cijfers voor de haven van Elburg voor de korte en lange termijn de groei/vraag naar ligplaatsen ingeschat, zowel voor vaste ligplaatsen als voor passanten. Korte termijn vraag naar vaste ligplaatsen De wachtlijst voor vaste ligplaatsen bedraagt op dit moment 56 aanvragers. De werkelijke vraag zal kleiner zijn, omdat een aantal aanvragers bij navraag weinig serieuze belangstelling voor een vaste ligplaats hebben getoond. Dit vraagt om nader onderzoek door alle aanvragers van de wachtlijst te benaderen met de vraag of zij op de lijst willen blijven staan. In de analyse is uitgegaan van een werkelijke huidige vraag naar 18 vaste ligplaatsen, overeenkomend met de trend die afgelopen jaar zichtbaar is geworden, dat slechts 1 van de 4 gegadigden op de wachtlijst, een aangeboden ligplaats accepteert. De bezettingsgraad van de bestaande haven is op dit moment bijna 100 %. Om de wachtlijst weg te werken, zijn in ieder geval 18 extra ligplaatsen nodig, vooral in de categorieën A, B en C. Langere termijn vraag naar vaste ligplaatsen De verwachting is dat elk jaar een klein percentage van de vaste liggers zijn abonnement zal opzeggen, waardoor boxen vrijkomen. Ook zullen jaarlijks nieuwe aanvragen voor vaste ligplaatsen blijven komen. Omdat de boten steeds langer worden, zullen er op termijn meer grote boxen (categorie A, B en C) nodig zijn en meer kleinere boxen (categorie D en E) overbodig worden. De algemene trend van de watersport in Nederland laat zien dat het aantal plezierjachten terugloopt, zodat geen netto toename van het aantal vaste ligplaatsen in de Elburger haven verwacht mag worden. Korte termijn vraag naar passantenligplaatsen Het aantal bootovernachtingen van passanten is de afgelopen 20 jaar constant geweest, gemiddeld 17.000 per jaar. Verwacht mag worden dat deze vraag naar passantenligplaatsen op korte termijn niet wijzigt. Via ‘dubbel-liggen’ kunnen piekbelastingen van passanten worden opgevangen. Langere termijn vraag naar passantenligplaatsen De trend voor de langere termijn geeft, vanwege de terugloop van het aantal plezierjachten en de afname van het aantal bootovernachtingen in omliggende havens, geen aanleiding om het aantal passantenligplaatsen uit te breiden. Middels ‘dubbel-liggen’ kan, indien nodig, gemakkelijk extra capaciteit worden gecreëerd.

Pagina 12 van 17


Analyse


5.3

Noodzaak tot havenuitbreiding De boxen in de haven zijn op dit moment bijna allemaal bezet. Gesteld kan daarom worden dat de indeling van de haven goed aansluit bij de bootafmetingen van de huidige vaste liggers. De boten op de wachtlijst zijn, overeenkomstig de landelijke trend, overwegend van grotere afmetingen (categorieën A, B en C). Het binnen de huidige haven ombouwen van de kleine naar grotere ligboxen is goed mogelijk, maar zal stapsgewijs moeten worden uitgevoerd om te voorkomen dat het abonnement van vaste liggers moet worden opgezegd. Op drie plaatsen in de bestaande haven zijn er mogelijkheden om door het verzetten van stootpalen en het toevoegen van langssteigers kleine ligboxen (categorie D en E) om te bouwen naar grotere boxen (categorieën A, B en C), namelijk bij 10 T-steigers langs de Flevoweg, aan de buitensteiger bij het havenkantoor en langs de loswal (in geval van uitplaatsing rondvaartboot). De situatie voor en na ombouw is dan als volgt: Ombouw bestaande ligboxen 10 T-steigers langs Flevoweg Buitensteiger bij havenkantoor Loswal (uitplaatsen rondvaartboot)

Oude indeling

Nieuwe indeling

Cat. D 20 stuks Cat. E 30 stuks Cat. D 1 stuks Cat. E 27 stuks 50 m1 passanten

Cat. B 17 stuks Cat. C 20 stuks Cat. B 15 stuks Cat. A 11 stuks Cat. B 2 stuks Cat. D 8 stuks

Naar verwachting zullen jaarlijks ca. 5 vrijkomende boxen van klein naar groot kunnen worden aangepast. Dit houdt in dat het huidige wachtlijst van 56 gegadigden voor vaste ligplaatsen over 11 jaar is afgewerkt. Omdat uit de praktijk blijkt dat slechts 1 van de 4 gegadigden belangstelling heeft voor een ligplaats, kan worden uitgegaan van een behoefte aan 14 ligplaatsen en een periode van 3 tot 4 jaar.

5.4

Afweging minimum- en maximumvariant Minimumvariant Bij de minimumvariant wordt, direct aansluitend op de binnenhaven, een havenuitbreiding met 24 vaste ligplaatsen voor de categorieën A en B gerealiseerd. Er vervallen 5 ligplaatsen categorie D, alsmede 20 m1 passantensteiger. De uitbreiding en vermindering bij de minimumvariant is in onderstaande tabel samengevat. Oude indeling Vermindering Cat. D 5 stuks Passanten 20 m1

Nieuwe indeling Uitbreiding Cat. A 11 stuks Cat. B 13 stuks

Plussen:

Pagina 13 van 17


Analyse


*Met de minimumvariant wordt direct een derde van de vraag naar 56 vaste ligplaatsen weggewerkt. Dit geldt vooral voor ligplaatsen in de categorieën A en B met een vraag van 37 resp. 14 vaste ligplaatsen. Wanneer in de tijd tot realisatie van de havenuitbreiding tenminste 5 ligboxen van categorie D of groter in de bestaande haven zouden vrijkomen, dan kan aan de abonnementhouders van deze 5 ligboxen een vervangende box worden aangeboden. In aansluiting op de havenuitbreiding volgens deze variant zou in de jaren daarna, via ombouw van ligboxen in de bestaande haven, op de toenemende vraag naar grote boxen (in combinatie met de afnemende vraag naar kleine boxen) kunnen worden ingespeeld. * Deze variant levert weinig risico’s voor (toekomstige) overcapaciteit van de haven op. * Bovendien resteert ten opzichte van de maximumvariant een relatief groot havenplein voor diverse verblijfsfuncties. * Omdat de havenuitbreiding kan worden gecombineerd met de ombouw van ligboxen in de bestaande haven (met meeropbrengst), is de kostendekkendheid van de haven op korte en langere termijn met grote waarschijnlijkheid gezekerd. De ombouw is noodzakelijk om de huidige haven 100% bezet te houden en geeft nauwelijks een meeropbrengst, omdat hierin ook geïnvesteerd moet worden. * De loswal blijft intact. Als de grote rondvaartboot is uitgeplaatst, kunnen daar minimaal 15 boxen worden gerealiseerd, zonder al te hoge kosten. Minnen: *Als de haven later moet worden uitgebreid naar de maximum variant, is de kostprijs voor de uitbreiding veel hoger. Maximumvariant Bij de maximumvariant wordt, op de gronden van het huidige havenkantoor en de westelijke helft van de parkeerplaats aan de Havenkade, een uitbreiding met 55 vaste ligplaatsen in de categorieën A, B en C gerealiseerd. Er komen 5 vaste ligplaatsen voor kleine boten (categorie D) te vervallen, alsook 20 m1 aan passantensteiger en de aanlegsteiger voor de grote rondvaartboot. De uitbreiding en vermindering bij de maximumvariant is in onderstaande tabel samengevat. Oude indeling Vermindering Cat. D 5 stuks Grote rondvaartboot Passanten 20 m1

Nieuwe indeling Uitbreiding Cat. A 11 stuks Cat. B 26 stuks Cat. C 18 stuks

Plussen: * Met de maximumvariant zou direct de volledige wachtlijst zijn opgelost. * De aanvragers van klein ligplaatsen, namelijk 1 ligplaats van categorie D en 3 ligplaatsen van categorie E, zouden tijdelijk in een grote box geplaatst kunnen worden en/of via herrangschikking op een plek in de bestaande haven. *In de tussentijd kan de wachtlijst slechts door geleidelijke ombouw naar grote ligboxen in de bestaande haven (ca. 5 boxen per jaar) worden verkleind. Minnen: * Omdat niet alle gegadigden een ligplaats willen accepteren, is er sprake van een overcapaciteit van 36 ligboxen.

Pagina 14 van 17


Analyse


* De maximumvariant is niet direct uitvoerbaar vanwege het uitplaatsen van de grote rondvaartboot. Pas nadat het hotel aan de Flevoweg is gebouwd en/of een nieuwe aanlegplaats nabij de Elburgerbrug is gerealiseerd, zal de exploitant van de grote rondvaartboot bereid zijn tot uitplaatsing. * De havenexploitatie is bij realisatie van de maximumvariant in elk geval in de komende jaren niet kostendekkend vanwege de hoge investeringskosten. Voor deze variant zullen derhalve extra middelen moeten worden vrijgemaakt. Een ander nadeel is dat er een relatief klein havenplein voor diverse verblijfsfuncties resteert. * Er is bij de maximumvariant op termijn het risico van leegstand van (kleine) ligboxen in de bestaande haven door vraaguitval.

Pagina 15 van 17




6

Conclusies en aanbevelingen Doelstelling van de actualisatie van het haalbaarheidsonderzoek is het inzichtelijk maken van de verwachte groei/vraag naar ligplaatsen (positief/negatief) in het algemeen en in het bijzonder voor de haven van Elburg, teneinde antwoord te geven op de vraag of en, zo ja, in welke mate een uitbreiding van de haven gewenst is.

6.1

Conclusies a. Bezoekersaantallen Gelet op de trends en ontwikkelingen in de watersport (hoofdstuk 3), kan worden geconcludeerd dat in het algemeen de groei/vraag naar ligplaatsen terug loopt. Elburg is daarop een uitzondering, in die zin dat het aantal bezoekers stabiel blijft. Een explosieve groei van de vraag naar ligplaatsen is niet te verwachten, omdat ook Elburg de effecten zal merken van de geconstateerde stagnatie in de watersport. Elburg heeft vooral als voordeel dat de jachthaven dicht bij de Vesting ligt. De keuze voor een jachthaven als bestemming wordt vooral bepaald door voorzieningen op de haven, goede ervaringen/aanbevolen, sfeer/gezelligheid, leuke stad, winkels, horeca en een goede prijskwaliteitverhouding (zie pagina 5). Elburg heeft veel van deze kwaliteiten in zich. De verwachting is dat de nieuwbouw van het havenkantoor annex sanitair gebouw en het uitbreidingen van de voorzieningen per ligplaats, ervoor zullen zorgen dat het afnemende aantal botenbezitters, nog wel zullen kiezen voor het bezoeken van de haven van Elburg. Om die reden wordt uitgegaan van een stabiel blijvende situatie wat bezoekersaantallen betreft. Dat is gunstig voor vooral de ondernemers in de binnenstad. b. Noodzaak tot uitbreiding Het is echter niet logisch om voor het huidige aantal passanten de jachthaven (fors) uit te breiden. Deze passanten komen nu ook al en kunnen binnen de huidige voorzieningen worden opgevangen. Soms houdt dit in dat boten dubbel of zelfs driedubbel moeten liggen en niet iedere booteigenaar vindt dit prettig. Dat kan een reden zijn om naar een andere jachthaven uit te wijken. Het credo van de havenmeester is dat hij niemand uit de haven van Elburg wegstuurt, hij probeert altijd een oplossing te vinden. De drukke periode duurt maar acht weken in het hoogseizoen. Daarvoor en daarna zijn er voldoende ligplaatsen in de haven van Elburg aanwezig. Om een uitbreiding van de jachthaven aannemelijk en vooral exploitabel te maken, moet er sprake zijn van een groeiende vraag naar vaste ligplaatsen. Of deze vraag er is, blijkt uit de wachtlijst die de gemeente hanteert. Feit is dat slechts 1 op de 4 personen die op de lijst staan in aanmerking wil komen voor een ligplaats in de haven van Elburg. De vraag is of de wachtlijst voldoende betrouwbaar is om een maximale uitbreiding van de haven te onderbouwen.

Pagina 16 van 17




6.2

Aanbevelingen a. Gelet op het feit dat slechts 1/4 deel van de personen op de wachtlijst een ligplaats in de haven van Elburg accepteert, vooralsnog niet inzetten op de maximale uitbreiding van de jachthaven (+ 50 ligplaatsen), maar uit te gaan van een behoefte van 56 : 4 = 14 nieuwe ligplaatsen met een kleine uitbreiding naar 24 ligplaatsen. De minimale uitbreiding van de haven kan hierin voorzien. b. Onderzoek doen naar de ‘hardheid’ van de huidige wachtlijst. Dat wil zeggen: alle mensen op de wachtlijst aanschrijven met de vraag of ze op de wachtlijst willen blijven staan, zo ja, naar wat voor soort ligplaats de belangstelling uitgaat en op welke termijn ze over een ligplaats willen beschikken. c. De legesverordening aanpassen in die zin dat het mogelijk is voor het innemen van een plaats op de wachtlijst administratiekosten te vragen, zodat alleen serieuze gegadigden op de wachtlijst staan. d. Een regeling opstellen (zoals bij het toewijzen van woningen), waarbij consequenties worden verbonden aan het meerdere malen afwijzen van een passende ligplaats.

Pagina 17 van 17

Actualisatie haalbaarheidsonderzoek haven Elburg

Recommend Documents