Eindrapport Haalbaarheidsonderzoek

2011

Eindrapport Haalbaarheidsonderzoek Centrum van ontmoeting Houten Dit haalbaarheidsonderzoek is uitgevoerd door drie studenten van de Christelijke Hogeschool in Ede; In opdracht van de werkgroep ‘Armoede Houten Uit’ van de Protestantse gemeente Houten

Protestantse Gemeente Houten Werkgroep Armoede Houten Uit 11-11-2011

Eindrapport Haalbaarheidsonderzoek Centrum van ontmoeting Houten INHOUDSOPGAVE 1.

Management samenvatting ......................................................................................... 3

2.

Inleiding ...................................................................................................................... 4 2.1

Aanleiding ............................................................................................................... 4

2.2

Onderzoeksdoel ...................................................................................................... 6

2.2.1

Onderzoeksvraag ............................................................................................. 6

2.2.2

Doelstelling van het onderzoek ........................................................................ 6

2.3

Onderzoeksopzet .................................................................................................... 7

2.3.1

Aanpak (chronologisch).................................................................................... 7

2.3.2

Tijdsplanning .................................................................................................... 8

3.

Verloop van onderzoek ............................................................................................... 9

4.

Welzijnsorganisaties & Burgerlijke gemeente ............................................................. 9 4.1

VIA-loket te Houten ................................................................................................10

4.2

Stichting de voedselbank te Houten .......................................................................10

4.3

Stichting Present ....................................................................................................11

4.4

Van Houten & Co ...................................................................................................11

4.5

De heer van den Assem .........................................................................................12

4.6

Sociale zaken namens de Burgerlijke Gemeente Houten .......................................13

4.7

Stichting Voorkom! .................................................................................................13

5.

Kerken .......................................................................................................................14 5.1

Introductie draagvlak ..............................................................................................14

5.2

Beantwoording onderzoeksvragen draagvlak .........................................................14

5.2.1

Diaconale activiteiten ......................................................................................14

5.2.2

Diaconale missie en visie kerken ....................................................................15

5.2.3

Structuur kerken ..............................................................................................16

5.2.4

Vrijwilligers en financiën ..................................................................................16

5.2.5

Samenwerking ................................................................................................16

6.

Inloopcentra in Nederland ..........................................................................................17 6.1

Ede ........................................................................................................................18

6.2

Gouda ....................................................................................................................19

Pagina 1

Eindrapport Haalbaarheidsonderzoek Centrum van ontmoeting Houten 6.3 7.

Wageningen ...........................................................................................................19 Literatuur ...................................................................................................................21

7.1

Doelgroep en Behoefte ..........................................................................................21

7.2

Sake Stoppels ‘Een gastvrij onthaal .......................................................................23 Scenario’s ..................................................................................................................24

8. 8.1

Statisch ..................................................................................................................25

8.2

Organisch...............................................................................................................26

9.

Conclusies & Aanbevelingen .....................................................................................27 9.1

Doelgroep & Behoefte ............................................................................................27

9.2

Draagvlak ...............................................................................................................28

9.3

Haalbaarheid ..........................................................................................................30

10.

Vervolgstappen ..........................................................................................................31

11.

Afsluiting ....................................................................................................................32

12.

Bijlagen ......................................................................................................................33

12.1

Algemeen ...............................................................................................................33

12.1.1

De droom van Joop .........................................................................................33

12.1.2

Financieel overzicht Meet-Inn Ede ..................................................................34

12.1.3

Agenda Meet-Inn Ede .....................................................................................34

12.1.4

Openingstijden Domino Gouda .......................................................................35

12.1.5

Zichtbaarheid Kerken ......................................................................................36

12.1.6

Presentietheorie ..............................................................................................37

12.1.7

Artikel Friesch Dagblad ...................................................................................43

12.1.8

Kom Eet ..........................................................................................................45

12.1.9

Monitorgegevens Kwetsbare groepen .............................................................46

12.1.10

Diaconaal beleid maken ..............................................................................49

12.1.11

enquête voedselbank...................................................................................50

12.2

Interviewgegevens doelgroep & behoefte...............................................................52

12.3

Interviewgegevens draagvlak .................................................................................53

12.3.1

Resultaten Categoriseren ................................................................................53

Pagina 2

Eindrapport Haalbaarheidsonderzoek Centrum van ontmoeting Houten 1. MANAGEMENT SAMENVATTING De hoofdvragen van dit haalbaarheidsonderzoek, naar een centrum van ontmoeting in Houten, waren als volgt. 1) Wat is de doelgroep? Is er wel een doelgroep? 2) Waar heeft die doelgroep behoefte aan? 3) Hoe kan een interkerkelijk initiatief in die behoefte voorzien? Is een centrum van ontmoeting een goede manier om in die behoefte te voorzien? 4) Is er, met name, binnen de kerken voldoende draagvlak voor een initiatief dat voorziet in de behoefte van de doelgroep? 5) Is het haalbaar om een dergelijk initiatief op te starten? 6) Zo ja, hoe moet het opgestart worden? De antwoorden op deze belangrijkste vragen zijn als volgt. 1) De doelgroep bestaat uit mensen die te maken hebben met sociale armoede. Binnen houten is deze groep aanzienlijk. In dit rapport zal door middel van een aantal cijfers duidelijk gemaakt worden dat er een relatief grote groep burgers van Houten te maken heeft met sociale armoede. 2) De doelgroep heeft wat betreft de sociale armoede het meest behoefte aan ontmoeting. 3) Een centrum van ontmoeting zal zeker in een deel van de behoefte kunnen voorzien. Een organisch scenario waarbij wijkgericht wordt gewerkt geniet de voorkeur. 4) Voor het organische scenario is voldoende draagvlak. Voor een (duurder) statisch scenario, met een centraal gelegen eigen pand, is op dit moment niet met zekerheid te zeggen of daar voldoende draagvlak voor is. Daarvoor zal een vervolgonderzoek nodig zijn. 5) Ja, het is haalbaar om het organische scenario op korte termijn op te starten. 6) Dit staat stapsgewijs beschreven onder hoofdstuk 10.

Pagina 3

Eindrapport Haalbaarheidsonderzoek Centrum van ontmoeting Houten 2. INLEIDING Voor u ligt de rapportage van het haalbaarheidsonderzoek betreffende een centrum van ontmoeting in Houten. Dit onderzoek is uitgevoerd in opdracht van de werkgroep ‘Armoede Houten Uit’ (AHU). Dit is een werkgroep binnen de Protestantse Gemeente Houten (PGH). Dit onderzoek is uitgevoerd door een multidisciplinair team van drie studenten van de Christelijke Hogeschool Ede. De volgende opleidingen waren vertegenwoordigd in dit team.  Godsdienst & Pastoraal werk  Maatschappelijk werk & Dienstverlening  Management, Economie & Recht Wij wensen u veel succes en plezier met het lezen van dit rapport!

2.1 AANLEIDING De Protestante Gemeente Houten (PGH) ziet het als taak van de kerk om in de lokale samenleving present te zijn zodat men “een helper kan zijn voor wie geen helper heeft”. Vanuit de traditie heeft de kerk oog voor het kwetsbare in de samenleving en wil de kerk graag de onderlinge betrokkenheid versterken. Tegenwoordig zien we in de praktijk vaak dat kerken erg op zichzelf en naar binnen gericht zijn. Daardoor zijn de kerken niet meer zichtbaar in de lokale gemeenschap en dat heeft tot gevolg dat de relevantie van de kerken voor de gemeenschap tot een historisch dieptepunt is gedaald. De PGH is van mening dat dit een negatieve ontwikkeling is die ook niet past bij de Bijbelse opdracht die de kerken “Een helper zijn voor hebben gekregen. wie geen helper heeft” In de afgelopen jaren zien we dat deze ontwikkeling aan het ombuigen is. Steeds meer kerken beseffen dat ze een opdracht hebben voor de samenleving en steeds meer kerken krijgen de ambitie weer terug om een relevante positie in de gemeenschap in te nemen. De Meet-Inn uit Ede is een mooi voorbeeld hoe de zichtbaarheid van de kerken in de maatschappij teruggebracht kan worden door een centrum van ontmoeting.1 Zo ook de PGH. De PGH heeft het sterke verlangen om praktische ondersteuning te bieden aan de kwetsbaren in de gemeenschap van Houten, gecombineerd met het versterken van de sociale cohesie. Toen Joop van Herwijnen ging dromen over de mogelijkheden die de kerken zouden hebben om het bovengenoemde verlangen handen en voeten te geven, is het balletje echt gaan rollen. ‘De droom van Joop’ was dan ook de directe aanleiding voor de werkgroep ‘Armoede Houten Uit’ om dit onderzoek, namens de PGH, te starten. De droom van Joop is geheel na te lezen in de bijlage.2 De PGH wil echter niet zomaar in het wilde weg iets gaan doen zonder te weten of er wel behoefte aan is. De correcte volgorde om iets voor de lokale gemeenschap te gaan doen is

1 2

Zie bijlage 12.1.5 Zie bijlage 12.1.1 Pagina 4

Eindrapport Haalbaarheidsonderzoek Centrum van ontmoeting Houten allereerst onderzoeken waar behoefte aan is. Op het moment dat dit helder is kan de kerk gaan kijken hoe ze op die behoefte kunnen inspelen. Uit onderzoek voor de leefbaarheidsmonitor van Houten is gebleken dat eenzaamheid wordt gezien als het grootste sociale probleem. Dit heeft te maken met het feit dat Houten de laatste jaren een toename ziet van het aantal mensen dat op of onder de armoedegrens leven. Deze mensen moeten rondkomen van een minimaal inkomen en hebben doorgaans weinig of geen netwerk meer. Dit leidt tot eenzaamheid en uiteindelijk tot sociale armoede. Dit betekent echter niet dat enkel en alleen mensen met een minimaal inkomen te kampen hebben met sociale armoede. Sociale armoede kan om verschillende redenen moeilijk door de overheid worden aangepakt. Hier ligt dus een hele mooie uitdaging voor de kerken die een maatschappelijke opdracht ervaren. De PGH heeft dan ook het initiatief genomen om een eerste onderzoek te laten doen naar de mogelijkheid om in Houten een centrum van ontmoeting te starten, met als doel om de eenzaamheid te verminderen en eenzamen te versterken in hun sociale netwerk. .

Pagina 5

Eindrapport Haalbaarheidsonderzoek Centrum van ontmoeting Houten 2.2 ONDERZOEKSDOEL 2.2.1 ONDERZOEKSVRAAG Hoe is de doelgroep te definiëren? Wat is de behoefte van die doelgroep en op welke wijze kan die behoefte het beste vervuld worden. Is er voldoende draagvlak voor een plaats van ontmoeting en is het financieel en bestuurlijk haalbaar? 2.2.2 DOELSTELLING VAN HET ONDERZOEK a. Doelgroep Voor welke georganiseerde en niet georganiseerde doelgroep(en) in Houten (en omgeving) zou zo’n ‘centrum van ontmoeting’ wenselijk zijn? b. Behoeftepeiling Welke behoeften zijn er per doelgroep? Waar is er sprake van overlap? Welke oplossingen worden er mogelijk met een (diaconaal) gemeenschapscentrum voor ontmoeting (inloop), ontwikkeling en gemeenschap bevorderende activiteiten? c. Wederkerigheid Wat kan een ontmoetingshuis betekenen voor de eigen ontwikkeling/missie van de kerkelijke gemeente(-n) en het IDO? Wat is er voor nodig dat terugkoppeling de vitaliteit van de kerk als gemeenschap versterkt? (Noordegraaf 2010) d. Draagvlak Hoe groot is het draagvlak binnen de PGH, de participerende kerken in IDO en burgerlijke gemeente om tot zo’n voorziening te komen? e. Pakket van eisen Aan welke eisen moet een dergelijk centrum van ontmoeting voldoen vanuit belanghebbenden en welk gebouw is daarvoor geschikt? f.

Randvoorwaarden Wat zijn de noodzakelijke organisatorische, financiële en bestuurlijke ( interkerkelijk? Stichting?) randvoorwaarden om in Houten een ontmoetingshuis op te starten, in stand te houden en op te schalen met de kennis van soortgelijke initiatieven elders in het land?

g. Haalbaarheid Welke beheeropties zijn mogelijk en gewenst vanuit de doelstelling en haalbaarheid? Te denken valt ook aan vormen van zelfbeheer en ondersteunende inzet van stagiaires als leerwerkplek. h. Vervolgstappen Welke vervolgscenario’s kunnen aan de opdrachtgever worden verstrekt? Kortom, wat heeft kans van slagen en is (op termijn) haalbaar?

Pagina 6

Eindrapport Haalbaarheidsonderzoek Centrum van ontmoeting Houten 2.3 ONDERZOEKSOPZET 2.3.1 AANPAK (CHRONOLOGISCH)     

  



Projectplan formuleren Sparren met klankbordgroep Herziening projectplan Theoretische en praktische verkenning aan de hand van literatuur en gesprekken. Onderzoek o Draagvlak binnen de PGH, overige participerende gemeenten en de burgerlijke gemeente. Door middel van gesprekken met sleutelfiguren en een aantal willekeurige personen binnen de genoemde organen. (Ewoud Holsappel) o Behoefte naar een centrum van ontmoeting in Houten. Waar ligt nou echt de vraag? Onderzoek naar de doelgroep. Wie zijn de mensen in de doelgroep? Hoe kun je die bereiken? Wat mist de doelgroep nog? (Nelianne Zijderveld) o Haalbaarheid onderzoeken aan de hand van de uitkomsten op het gebied van draagvlak en behoefte. Vervolgens bekijken of dit financieel allemaal te regelen is en op welke manier. Ook bekijken of het hele plan organisatorisch haalbaar is. Hiervoor is het essentieel om een aantal scenario’s uit te werken. (Peter Tromp) Vergelijkbare projecten elders bezoeken (loopt gelijktijdig met de onderzoeksfase) Tussenrapportage opstellen (loopt gelijktijdig met de onderzoeksfase) Adviesrapport opstellen. Een belangrijk onderdeel hiervan zal het implementatieplan zijn. Hierin zullen adviezen, conclusies en een SWOT-analyse worden verwerkt. En niet te vergeten een verantwoording van de aanpak en werkwijze. Eindpresentatie en afsluiting van het onderzoek

Pagina 7

Eindrapport Haalbaarheidsonderzoek Centrum van ontmoeting Houten 2.3.2 TIJDSPLANNING tijd activiteit di. 6 sept. startbijeenkomst met studenten, stuurgroep en briefen van klankbordgroep

di. 13 sept.

do. 15 sept.

klankbordgroep komt zelfstandig bijeen met studenten ( 13 sept. 19.00 - 21.00) Zowel stuurgroep als klankbordgroep definitief projectplan sturen.

doel Kennismaking met de stuurgroep en de klankbordgroep Informatieoverdracht van stuurgroep naar ons als projectgroep Bespreken voorlopig projectplan Definitief projectplan

Opmerkingen Op één avond startbijeenkomst met studenten + briefen van klankbordgroep (6 sept. 19.00- 20.45 uur studenten, 21- 22 uur klankbord groep komt bijeen met opdrachtgevers over doel, resultaat, rollen, taken en werkwijze) Voorzitter vanuit de klankbordgroep

N.a.v. dit projectplan zal het onderzoek daadwekelijk van start gaan

ma 19 sept. t/m di. 4 oktober wo 5. oktober

Daadwerkelijk onderzoek starten

Informatie inwinning

Oplevering tussenresultaten, Stuurgroep 4 okt.

Vorderingen project presenteren

N.a.v. dit overleg waar nodig het onderzoek bijsturen.

di. 11 okt.

feedback en adviezen Klankbordgroep

N.a.v. dit overleg waar nodig het onderzoek bijsturen

do. 13 okt. t/m 31 okt

Onderzoek voortzetten en de laatste week van oktober informatie verwerken tot eindrapport Voorlopige eindrapportage met vertegenwoordigers van klankbordgroep en opdrachtgevers

Vorderingen project presenteren Voorlopig eindrapport

ma. 31 okt.

di 1 nov. t/m ma 7 nov. ma . 14 nov.

Laatste wijzigingen aanbrengen n.a.v. feedback eindrapport Eindrapport 10 nov.

Feedback vanuit klankbordgroep en opdrachtgevers meenemen Eindrapport kunnen presenteren Definitieve presentatie eindrapport aan een zo breed mogelijk publiek

Pagina 8

AHU met vertegenwoordiging kerkenraad: …..

Eindrapport Haalbaarheidsonderzoek Centrum van ontmoeting Houten 3. VERLOOP VAN ONDERZOEK De aanleiding voor dit onderzoek is al uitgebreid besproken bij de inleiding, daar zal dus niet verder op worden ingegaan. 7 juni dit jaar was de eerste bijeenkomst van de stuurgroep en de onderzoekers bij Resto van Harte in Utrecht. Op dat moment was alleen de droom van Joop van Herwijnen bekend en waren er verder nog geen aanvullende documenten zoals een visiedocument. Naar aanleiding van deze ontmoeting is de stuurgroep hard aan de slag gegaan om een duidelijke visie op papier te zetten en duidelijk de opdracht te formuleren. Dit heeft uiteindelijk geresulteerd in het document ‘Ontwerp centrum van ontmoeting Houten’. In dit document lag de focus duidelijk op het aanschaffen van een specifiek gebouw wat vervolgens voor veel sociaal wenselijke doeleinden gebruikt zou kunnen worden. Het plan van aanpak voor dit onderzoek is hier dan ook duidelijk op gericht. Toen het onderzoek echter daadwerkelijk van start ging en de eerste klankbordmeeting had plaatsgevonden, is er in overleg met de stuurgroep besloten om het onderzoek meer te focussen op de doelgroep en de behoefte van die doelgroep. In plaats van te kijken hoe een gebouw zo goed mogelijk gebruikt zou kunnen worden om eenzaamheid tegen te gaan, heeft het onderzoek zich nu meer gericht op het onderzoeken van de beste manier om de behoefte van de doelgroep te vervullen. Deze verschuiving heeft geleid tot een aantal interessante inzichten die in de rest van dit rapport naar voren zullen komen. Het verschuiven van de focus heeft er echter wel toe geleid dat het onderdeel van de haalbaarheid, zoals beschreven in het plan van aanpak, minder specifiek is uitgewerkt. De haalbaarheid is in dit rapport op hoofdlijnen beschreven en op basis van de behoefte van de doelgroep en het draagvlak wat er binnen de kerken bestaat. Waar wij als onderzoekers eerst hadden verwacht dat de doelgroep zelf ook gesproken zou worden tijdens het onderzoek, bleek dit niet mogelijk in de tien weken die dit onderzoek in beslag hebben genomen. Wel is er een enquête3 opgezet bij de voedselbank, maar hierop is echter geen respons gekomen. De doelgroep en haar behoefte is hierdoor vooral onderzocht door het spreken van diverse sleutelfiguren in Houten.

4. WELZIJNSORGANISATIES & BURGERLIJKE GEMEENTE De gemeentegids van Houten geeft weer dat er een flink aantal professionele instanties binnen Houten gevestigd of actief zijn die zich richten op, veelal, een specifieke doelgroep. De diverse missies komen overeen en hebben te maken met het vergroten van welzijn, inspelen op de behoefte, burgers tijdelijk (ont)zien en versterken zodat zij leren te participeren binnen de gemeente en de samenleving met of zonder hulp. De Protestante Gemeente Houten heeft aangegeven hoe belangrijk het voor hen is om te weten of de burgerlijke gemeente en organisaties hun signaal ‘eenzaamheid’ (h)erkennen. Dit om een valide onderzoek met degelijke onderbouwingen neer te zetten. Hierdoor wordt inzichtelijk gemaakt wat een mogelijke rol kan zijn van organisaties en benaderden in een centrum van ontmoeten. Daarom is er een overzicht gemaakt van de belangrijkste partijen. Vanwege het 3

Zie bijlage 12.1.11 Pagina 9

Eindrapport Haalbaarheidsonderzoek Centrum van ontmoeting Houten korte tijdspad was het noodzakelijk om hierin keuzes te maken. Om een zo divers mogelijk aanbod weer te geven is er gekeken naar doelgroepen die zij in huis hebben, ervaring en aandeel in Houten. Het doel van deze contacten was om zicht te krijgen op de organisatie en om de behoefte en mogelijke doelgroep te peilen. Zo is er een bezoek gebracht aan het VIA-loket te Houten bij de heer Harrie van de Pol. Er is een gesprek geweest met mevrouw Saskia Brand van de Voedselbank te Houten. Mevrouw Loes van der Neut heeft gesproken namens Stichting Present. Er is een bezoek geweest aan een wijkcentrum van van Houten & Co waar mevrouw Lidwine Elshof een beeld heeft geschetst van de organisatie. Vanwege de tijd is er telefonisch contact geweest met de heer Van den Assem, die vanuit verschillende perspectieven heeft meegedacht en op persoonlijke titel heeft gesproken. Evenzo met mevrouw Monique Thijssen die de afdeling Sociale Zaken namens de burgerlijke gemeente Houten heeft vertegenwoordigd. Als laatste heeft de directeur van stichting Voorkom! de heer Theo van der Sluijs zijn ervaringen gedeeld en zijn visie gegeven op een mogelijk op te starten initiatief.

4.1 VIA-LOKET TE HOUTEN Het VIA-loket is gevestigd in Houten Zuid, evenwijdig aan de spoorlijn nabij treinstation Houten Castellum. Sinds 2005 is het gevestigd in Houten, waarna in 2009 een verbinding is gemaakt tussen de Afdeling WMO (Wet Maatschappelijke Ondersteuning) van de burgerlijke gemeente Houten en het VIA-loket. Het VIA-loket is dus een brug naar de WMO en de vraagbaak van burgers in Houten. Het loket profileert zich als een laagdrempelige wegwijzer voor burgers en onderhoudt hiervoor nauwe banden met andere organisaties. De heer van de Pol als coördinator van het VIA-loket geeft aan dat burgers bij hen terecht kunnen met een vraag over wonen, zorg en welzijn. Als medewerker(s) van dit loket zijn zij ook gericht op de vraag achter de vraag. Vrijwel in alle gevallen kan er doorverwezen worden naar het bestaande hulpaanbod. De coördinator ziet dat er eenzaamheid heerst, apathie en armoede binnen Houten. Volgens hem komt dit in alle lagen van de Houtense samenleving voor. Het is voor het VIA-loket niet zichtbaar of de doorverwijzing naar een andere organisatie of vereniging daadwerkelijk tot een aanmelding leidt. ‘Wij hebben geen volgfunctie.’

4.2 STICHTING DE VOEDSELBANK TE HOUTEN Enkele jaren geleden is er in Houten de voedselbank vanuit een particulier initiatief gestart. Nadat het de laatste tijd tanende was, is er een doorstart gemaakt, samen met de Rotary Club. Nu een jaar geleden is er gezamenlijk de schouders onder gezet en heeft het landelijke aansluiting gezocht en is nu bekend als ‘Stichting de Voedselbank’. Na verschillende omzwervingen is de stichting vanaf halverwege oktober 2011 gevestigd op de Papiermolen 1. Dit gebouw is in bezit van de Burgerlijke gemeente en wordt voor het faciliteren van voedselpakketten te huur aangeboden aan de stichting. Hier hebben zij de beschikking over een voorraadmagazijn en koelingen die een grote rol hebben gespeeld om te voldoen aan de huidige kwaliteitseisen om ook gekoeld voedsel te kunnen leveren. Op dit moment voorziet de Voedselbank wekelijks op vrijdagmiddag van half twee tot drie uur 30 burgers van een voedselpakket, inclusief vijf tienermoeders die verblijven binnen een woonvoorziening van Timon jeugdhulp. Om in aanmerking te komen voor een voedselpakket wordt er een vaste Pagina 10

Eindrapport Haalbaarheidsonderzoek Centrum van ontmoeting Houten procedure gebruikt voor aanmelding. De aanvrager moet zowel schriftelijk als door middel van een gesprek duidelijk maken dat er onder de 90% van bijstandsniveau wordt geleefd. De hulp is kortdurend en er wordt nauw samengewerkt met schuldhulpverlening om onrechtmatig gebruik van deze voorziening te voorkomen. Het vierkoppige bestuur van de stichting en de diverse vrijwilligers hebben ook als doel om de mensen verantwoordelijk te houden en stappen te laten ondernemen. Eenzaamheid onder deze doelgroep is volgens mevrouw Saskia Brand duidelijk terug te zien. Volgens haar is er schaamte, maar ook behoefte aan contact. Sommige mensen zijn gedurende de afhaaltijd aanwezig om bij te praten onder het genot van een kopje koffie.

4.3 STICHTING PRESENT Sinds drie jaar is Stichting Present aanwezig binnen Houten. De organisaties krijgen aanmeldingen vanuit maatschappelijke organisaties voor een klus voor een cliënt. Loes van der Neut geeft aan dat er door de stichting wordt gekeken vanuit de vrijwilligers. Er wordt bij de vrijwilligers een opdracht gezocht. Soms wordt er een uitzondering gemaakt om in Nieuwegein een hulpvrager te ondersteunen. Sinds kort mogen ook gezinnen zich aanmelden als vrijwilliger en is het niet meer een voorwaarde om als groep aangemeld te worden. De vrijwilligers die dit project draaiende houden worden geworven, binnen kerkelijke gemeenten, sportverenigingen, collega’s, sociale netwerken zoals families en/of vriendengroepen. De hulpvrager wordt geacht om materialen voor het opknappen van tuin, lampjes vervangen, muur behangen o.i.d. zelf aan te leveren. Als hiervoor onvoldoende financiële middelen aanwezig zijn, heeft de stichting in geval van nood een klein reservepotje. Vanuit stichting Present wordt er gekeken of het mogelijk is om vrijwilligers voor een langdurige periode aan een project te koppelen. Dit zou van betekenis kunnen zijn voor een centrum van ontmoeting vanuit de PGH.

4.4 VAN HOUTEN & CO ‘Van Houten & Co’ is een organisatie die alle bewoners uit Houten met een vraag naar welzijn ondersteunt of in staat stelt om deel te nemen aan de samenleving. De organisatie heeft een stevige positie binnen Houten, omdat zij zich op diverse doelgroepen richt. Denk hierbij aan ouderen, verstandelijk beperkten, mensen met psychiatrische klachten, alleenstaanden en mensen in een zware positie. De organisatie verwoordt op hun website dat zij zich realiseren dat vanwege de ontwikkelingen in de samenleving de sociale cohesie onder druk komt te staan. Deze ontwikkelingen vormen een bedreiging voor de kwetsbare burgers in Houten. Van Houten & Co wil hierop inspelen door woonvoorzieningen, georganiseerde kookochtenden, activiteiten in de twee wijkcentra en diverse clubs aan te bieden. Dit alles heeft als doel om de kwetsbare burgers te versterken en gemeenschappen met elkaar verbinden. In het atelier, in het centrum van Houten, wordt iedere maandagavond een maaltijd georganiseerd voor uitsluitend

Pagina 11

Eindrapport Haalbaarheidsonderzoek Centrum van ontmoeting Houten psychiatrische mensen. Dit is een initiatief in samenwerking met stichting Safier. Hier komen gemiddeld 30 mensen die voor 4 euro per persoon een maaltijd nuttigen. Mensen die niet binnen de doelgroep vallen worden bij de deur geweigerd. In Markant wordt is ook een zogenoemde huiskamer gerealiseerd, waar mensen elkaar op informele wijze kunnen ontmoeten. Het is mogelijk de moeite waard om nog eens bij van Houten & Co te informeren hoe dit precies georganiseerd is en of dit bestempeld kan worden als een succes.

4.5 DE HEER VAN DEN ASSEM De heer Van den Assem is een belangrijke sleutelfiguur binnen Houten. Dit door zijn beroep als huisarts en zijn betrokkenheid bij verschillende maatschappelijke organisaties. Vanuit deze perspectieven heeft hij zijn licht laten schijnen op een centrum van ontmoeting en heeft dit op persoonlijke titel geventileerd. Twee van de kernbegrippen die het gesprek vorm gaven waren ‘barmhartigheid’ en ‘gerechtigheid’. Deze vallen onder de vaste structuren die de kerk te bieden heeft en de gemeenschapszin die er heerst. De heer Van den Assem gaf aan dat het de laatste jaren lijkt alsof “Elke emotie heeft een kerken braaf geloven, dit is zichtbaar in de weinige lichamelijke uiting, wie activiteiten vanuit kerken die focussen op de zorg aan kan die taal verstaan?” eenzamen. Zorg is een recht geworden, alleen wordt het afgeëist van liefdadigheid. Mensen lopen rond met eenzaamheid, klachten en zoeken hulp bij een professional. Maar het vult de leegheid niet op want ‘de overheid is geen aardige moeder.’ De initiatieven die bestaan zijn dermate beroepsmatig ontstaan, het is vooral een roep om zingeving. De duiding van het gevoel is weg, daar heeft de kerk ook schuld aan. Mensen komen niet bij mij als huisarts met: ‘dokter, vandaag heb ik zo’n pijn aan mijn eenzaamheid.’ Elke emotie heeft een lichamelijke uiting, wie kan die taal verstaan? Een professional kijkt er op een andere manier naar dan een pastoraal werker. Er is naar alternatieven gezocht, de beroepseisen aan professionals zijn verbreed. Door incompetentie van de kerk is dit door andere zorgverleners ingevuld. Nu komt er een beweging terug, dit vanwege de eenzaamheid die een belangrijk verschijnsel is binnen de gemeente Houten. Volgens de heer Van den Assem is het belangrijk dat deze nood gezamenlijk opgepakt moet worden. De naar binnen gerichtheid werkt verstikkend. De wereld snakt naar de oude kernwaardes van het christelijke geloof. Versplintering in de aanpak zou deze kracht de das om kunnen doen. Leven vanuit de bewogenheid om de medemens te versterken. Ook hebben zij verantwoordelijkheid nodig door onderdeel te zijn van een geheel. Van betekenis willen zijn, terugplaatsen in de positie hoe die is bedoeld door de Schepper. Mensen helpen uit de duisternis naar licht, van onwaardig naar waardig. In geloofsgemeenschappen is het veelal onderbelicht dat er naast vrijwilligers ook steun geboden kan worden door professionals. Hier zijn we als kerken huiverig voor. Helen heeft ook te maken met behouden worden, een nieuw leven, het beginpunt voor innerlijke reinheid en rust. Barmhartig zijn kost geld, vanuit een kundige en bezielde levenshouding.

Pagina 12

Eindrapport Haalbaarheidsonderzoek Centrum van ontmoeting Houten 4.6 SOCIALE ZAKEN NAMENS DE BURGERLIJKE GEMEENTE HOUTEN Wanneer een burger uit Houten in aanmerking komt voor een bijstandsuitkering, komt men terecht bij de afdeling Sociale Zaken van de burgerlijke gemeente Houten. Zij bieden als men voldoet aan de voorwaarden financiële steun in de vorm van een bijstandsuitkering. De afdeling sociale zaken richt zich op diverse praktische diensten, zoals het aanbieden om de Nederlandse taal te leren en ondersteuning bieden bij analfabetisme. Daarnaast kan men aanspraak maken op de witgoedregeling als bijvoorbeeld de wasmachine kapot gaat en men geen geld ter beschikking heeft. Daarnaast kunnen cliënten van Sociale Zaken & Werkgelegenheid met een WWB, IOAW/IOAZ, WWIK of Bbz uitkering een U-Pas aanvragen voor culturele activiteiten. Tot slot wordt er ook nog bijzondere bijstand aangeboden. Een Houtense burger kan hier onder voorwaarden gebruik van maken. Doordat de gemeente Houten flink moet bezuinigen, moeten de politieke partijen afwegingen maken. Monique Thijssen geeft namens Sociale Zaken aan dat er betrokkenheid en bewogenheid bestaat voor de doelgroep die het minder heeft. Men is ook bereid om voor die doelgroep compromissen te sluiten. Als men de keuze zou moeten maken tussen het ondersteunen van een diaconaal centrum van ontmoeting of een collectieve zorgverzekering af te sluiten voor mensen met een bijstandsuitkering, dan kiest men voor het laatste. Exacte cijfers van burgers die niet mee kunnen komen zijn onbekend, vooral omdat dit niet heel de doelgroep van sociale zaken behelst. De zakelijkheid en hardheid komt mede door de hoge eisen vanuit de overheid en dat werkt sociale armoede in de hand. Wellicht speelt dit nog meer dan in andere gemeenten, omdat Houten een forensengemeente is.

4.7 STICHTING VOORKOM! Stichting Voorkom! is 22 jaar geleden gestart door de heer Theo Versluijs als directeur. Hij is begonnen op een zolderkamer met het aanbieden van een preventiemethode aan jongeren in de laatste klas op de basisschool en de eerste vier jaren van de middelbare school. Het is gericht om verslaving te voorkomen, daarbij zijn de ‘problemen’ die gehoord zijn divers. Meerdere problemen komen voor zoals automutilatie, geweld, scheidingen. De doelstelling is en blijft preventie. Tegenwoordig is het een organisatie met landelijke bekendheid. De organisatie bestaat uit 200 vrijwilligers die les geven op de scholen. Een brug te slaan naar hulpverlening door samen te werken met chat en telefoonlijn van stichting Chris van de Hoop. Sinds kort heeft Voorkom! zelf een nieuwe website met een chatfunctie deze is verkocht en uitbesteed aan stichting Chris. De mensen aan de telefoon zijn getraind om gesprekken te voeren en horen eenzaamheid ook naar voren komen. Het is een laagdrempelige manier omdat het anoniem is. Er is in deze tijd een onderzoek bezig door studenten van de Christelijke Hogeschool te Ede die onderzoeken hoe belangrijk social media is voor Stichting Voorkom! Het waardevolle aan een initiatief door een kerk is dat er nog meer behoefte is om het gesprek centraal te stellen. Een christelijke identiteit kan juist een brede doelgroep aanspreken omdat de christelijke normen en waarden veelal als positief ervaren wordt.

Pagina 13

Eindrapport Haalbaarheidsonderzoek Centrum van ontmoeting Houten 5. KERKEN 5.1 INTRODUCTIE DRAAGVLAK Naast het gedeelte van het onderzoek naar doelgroep en doelgroep behoefte, is er ook onderzoek gedaan naar het mogelijke draagvlak voor een op te zetten centrum van ontmoeting. Dit draagvlak is voornamelijk gezocht in de diverse kerken in Houten. Hierbij is gebruik gemaakt van het interkerkelijk diaconaal orgaan in Houten genaamd het IDO (interkerkelijk diaconaal overleg). Vanuit het IDO heeft een viertal kerken aangegeven deel te willen nemen aan het onderzoek. De kerken die hebben aangegeven mee te willen denken zijn: de Nederlands Gereformeerde Kerk Houten, Gereformeerde Kerk Vrijgemaakt Houten, Hervormde Gemeente Houten, Rooms Katholieke Kerk Houten en de Protestantse Gemeente Houten. Daarbij moet worden aangetekend dat de Rooms Katholieke Kerk in Houten in een later stadium betrokken is geraakt bij het onderzoek, waardoor hun mening niet is meegenomen in dit onderzoek. Na telefonisch contact met Gerard Vermeulen van de Rooms Katholieke kerk in Houten is afgesproken dat de R.K. kerk in Houten op de hoogte zal worden gebracht van de uitkomsten uit dit onderzoek. Vanuit de onderzoeksuitkomsten kan de werkgroep Armoede Houten Uit concreet vragen aan Gerard Vermeulen hoe de R.K. in Houten verder betrokken kan raken bij de mogelijke uitwerking die zal volgen op het onderzoek.

5.2 BEANTWOORDING ONDERZOEKSVRAGEN DRAAGVLAK De subvragen die hier beantwoord zullen worden, zijn de volgende: c.

Wederkerigheid Wat kan een ontmoetingshuis betekenen voor de eigen ontwikkeling/missie van de kerkelijke gemeente(-n) en het IDO? Wat is er voor nodig dat terugkoppeling de vitaliteit van de kerk als gemeenschap versterkt?

d.

Draagvlak Hoe groot is het draagvlak binnen de PGH, de participerende kerken in IDO en burgerlijke gemeente om tot zo’n voorziening te komen? Voor de beantwoording op deze vragen zijn interviews afgenomen binnen de eerder genoemde kerken. Daarnaast is er een literatuurstudie gedaan met ‘Een gastvrij onthaal’ van Sake Stoppels als uitgangspunt. Ook is een drietal andere inloopcentra met een kerkelijke achtergrond bezocht.

5.2.1 DIACONALE ACTIVITEITEN Met diaconale activiteiten wordt gedoeld op de nu al ontplooide diaconale activiteiten vanuit kerken gericht op de samenleving in Houten. Kerken in Houten weten elkaar al te vinden als het gaat om samenwerking op het gebied van diaconale activiteiten in de samenleving van Houten. Hierbij kangedacht worden aan de jongerenbus, kerstpakketten, de Alpha-cursus en de Marriage-Course. Daarnaast zijn er twee stichtingen in Houten die indirect een kerkelijke achtergrond hebben. Dit zijn de Pagina 14

Eindrapport Haalbaarheidsonderzoek Centrum van ontmoeting Houten Voedselbank en Stichting Present. Zij bieden respectievelijk eten en praktische hulp binnen de gemeente Houten. Er wordt binnenkort gestart met een maandelijks pastoraal café. Hierin wordt een laagdrempelige christelijke viering/bijeenkomst aangeboden aan mensen die in de hulpverlening zitten. Dit initiatief gaat starten op aanvraag van een grote hulpverlenersorganisatie. Samenwerking met een centrum van ontmoeting is volgens één van de initiatiefnemers zeer goed mogelijk. Dit door bijvoorbeeld deze vieringen te houden in het centrum van ontmoeting. Diaconale activiteiten, zoals maaltijden en inloopochtenden, die nu door kerken veelal in eigen kerkgebouw georganiseerd worden, trekken voornamelijk eigen kerkleden als bezoeker. En hebben in deze hoedanigheid weinig tot geen effect op de sociale cohesie van Houten als het gaat om niet kerkleden. Er vindt binnen de kerken al veel intern diaconaal werk plaats. Daarin wordt bij veel kerken wijkgericht gewerkt die voortkomt uit de kerkstructuur.

5.2.2 DIACONALE MISSIE EN VISIE KERKEN Met diaconale missie en visie bedoelen we de missie en visie die de verschillende in dit onderzoek participerende kerken hebben op diaconaat in de samenleving van Houten. Alle geïnterviewde personen gaven aan dat een dergelijk initiatief aansluit bij de missie en visie van de kerk. Een aantal kerken zijn zoekende naar een middel om de diaconale missie en visie handen en voeten te geven in de samenleving van Houten. Dus naast de diaconale hulp voor de eigen kerkleden zijn kerken ook zoekende naar mogelijkheden om deze hulp te bieden aan de samenleving in Houten. Daarbij moet worden aangetekend dat de kerken ook beperkt zijn in hun mogelijkheden als het gaat om de inzet van vrijwilligers.

Pagina 15

Eindrapport Haalbaarheidsonderzoek Centrum van ontmoeting Houten 5.2.3 STRUCTUUR KERKEN Door de structuur van de verschillende kerken in kaart te brengen wordt inzichtelijk hoe de kerkstructuren dienstbaar zouden kunnen zijn voor een centrum van ontmoeting. De geïnterviewde gemeenten zijn veelal ingedeeld in wijken en kringen. De geografische indeling van kerkelijke wijken zou mogelijkerwijs een kans bieden om in wijken binnen de gemeente Houten ontmoetingen te creëren. Daarnaast zou bij het werven van vrijwilligers gebruik gemaakt kunnen worden van de wijken en kringen. Zo zou een kring of wijk 1 maal per jaar kunnen koken bij een centrum van ontmoeting. Aangezien alleen de Nederlands Gereformeerde Kerk al 70 tot 80 kringen heeft, zorgt dit voor een zeer groot vrijwilligersdraagvlak.

5.2.4 VRIJWILLIGERS EN FINANCIËN In hoeverre zien kerken mogelijkheden om vrijwilligers en financiële middelen vrij te maken voor een centrum van ontmoeting? De vier geïnterviewde kerken hebben op papier gezamenlijk ruim 5000 leden. Dus een behoorlijke achterban. In acht nemende dat Houten ongeveer 48.000 inwoners telt. Opvallend is dat de ene kerk meer de moeite ziet liggen bij het werven van vrijwilligers, terwijl de andere aangeeft de financiën als grote risicofactor te zien voor de haalbaarheid. Hierdoor lijken de diverse kerken elkaar juist aan te vullen op financieel en vrijwilligersgebied. Iedere kerk geeft aan een mogelijke bestuursfunctie te kunnen en willen bekleden. Er wordt aangegeven dat vrijwilligers zowel geestelijke als praktische ondersteuning nodig hebben vanuit de kerk en/of vanuit een coördinator. Dit kan bijvoorbeeld door de vrijwilligers hun ervaringen te laten delen binnen de kerk op bijvoorbeeld een bezinningsavond over het thema gerechtigheid. Waarbij het voor de kerk van belang is om de vrijwilliger te ondersteunen door gesprekken en gebed. Op deze manier vindt er wederkerigheid plaats en wordt een centrum van ontmoeting geen eiland buiten de kerk, maar raakt het juist geïntegreerd binnen de participerende kerken.

5.2.5 SAMENWERKING Hoe kijken de verschillende kerken aan tegen onderlinge samenwerking? En welke mogelijkheden zien zij om samen te werken met hulpverlenersorganisaties en de burgerlijke gemeente? De vier kerken geven expliciet aan dat de christelijke identiteit een belangrijke rol mag spelen binnen een dergelijk initiatief. Echte ontmoeting is alleen mogelijk als je ook jezelf durft te laten zien en daarmee je christelijke identiteit. Tegelijk willen de vier kerken niet het evangelie opdringen en wel onvoorwaardelijk iedereen een gastvrije ontmoeting bieden, ongeacht de religieuze achtergrond van bezoekers. Daarbij gaat het allereerst om het bedienen van de doelgroep. Dus geen verborgen agenda om zieltjes voor de eigen kerk te winnen.

Pagina 16

Eindrapport Haalbaarheidsonderzoek Centrum van ontmoeting Houten Op diaconaal terrein kan het voor kerken makkelijker zijn om samen te werken dan op het terrein van evangelisatie. Daarbij is het van belang gezamenlijk een doel te stellen en daar de eenheid in te zoeken. Bijvoorbeeld het doel om vanuit de kerken door middel van maaltijden in een centrum van ontmoeting de sociale cohesie te bevorderen binnen de gemeente Houten. Er is een kerk die graag vergaande samenwerking zoekt met de burgerlijke gemeente, terwijl een andere kerk aangeeft dat het soms ook noodzakelijk kan zijn om burgerlijk ongehoorzaam te zijn. Verregaande samenwerking, zoals een afgevaardigde uit de burgerlijke gemeente in het dagelijks bestuur, lijkt daarom niet verstandig. Toch blijft het van groot belang samenwerking te zoeken met de burgerlijke gemeente, maar dit wel te doen vanuit onafhankelijkheid. Iedere geïnterviewde kerk zag samenwerking met andere kerken rondom een centrum van ontmoeting positief tegemoet! Daarbij gaven de kerken aan onderling verwachtingen te moeten uitspreken en afstemmen. Dit zou voor een vervolgtraject een belangrijk onderdeel zijn. Vanuit twee kerken werd ook de vraag gesteld naar de vorm. Is het wenselijk voor de doelgroep om een centrale plaats van ontmoeting te creëren of juist decentraal? Daarbij zou je in Houten kunnen denken aan de diverse wijkcentra die er al zijn of ga je toch een gebouw aanschaffen of huren dat in het centrum van Houten ligt? En moet er geïnvesteerd worden in een mooi gebouw of juist in een coördinator? Is het wenselijk om een stille kracht te zijn in Houten of juist heel herkenbaar door bijvoorbeeld het hebben van een eigen gebouw met een herkenbare naam.

6. INLOOPCENTRA IN NEDERLAND Er zijn in Nederland al in een heel aantal plaatsen inloopcentra, allemaal centra van ontmoeting met allemaal hetzelfde hoofddoel, namelijk het verminderen en terugdringen van eenzaamheid. Aangezien het de droom en ambitie van de PGH is om een dergelijk centrum van ontmoeting op te starten, zijn er ten tijde van het onderzoek verscheidene bezoeken gebracht aan verschillende inloopcentra in Nederland. Deze bezoeken hadden als doel om te ontdekken hoe andere inloopcentra zijn opgezet, welke doelgroep zij aanspreken/bereiken en om ‘feeling’ te krijgen met het hele idee van een centrum van ontmoeting. Er zijn bezoeken gebracht aan de inloopcentra van Ede, Gouda en Wageningen. In dit deel van het rapport wordt een korte samenvatting gegeven van deze bezoeken.

Pagina 17

Eindrapport Haalbaarheidsonderzoek Centrum van ontmoeting Houten 6.1 EDE In september 1988 is er in Ede een centrum van ontmoeting geopend met de naam MeetInn. Dit centrum van ontmoeting richtte zich in het begin vooral op jongeren en begon heel klein wat betreft activiteiten. In de loop der tijd is de studenten-community in Ede flink gegroeid en werd de behoefte aan een centrale plek voor jongeren steeds kleiner, doordat jongeren zichzelf steeds beter konden redden middels studentenverenigingen. Daardoor is de focus wat betreft doelgroep ook behoorlijk verschoven. Inmiddels is Meet-Inn een centrum van ontmoeting dat zich richt op heel veel verschillende doelgroepen (dak- en thuislozen, verstandelijk beperkten, mensen met psychische problematiek, etc.). Deze doelgroepen hebben echter wel allemaal één gemeenschappelijke deler, genaamd ‘eenzaamheid’. Bij Meet-Inn worden ook veel activiteiten georganiseerd voor elke doelgroep. Er is bewust voor gekozen om sommige doelgroepen niet tegelijkertijd een activiteit te laten doen, omdat dit in het verleden nog wel eens tot problemen heeft geleid. Meet-Inn heeft een duidelijke christelijke identiteit en wordt gesteund door 17 kerken. De christelijke identiteit komt tot uitdrukking in een gebed voor het eten, het organiseren van Bijbelstudies, het selecteren van vrijwilligers op identiteit en het draaien van christelijke muziek in de bar. Toch viel op dat de christelijke identiteit niet als hinderlijk werd ervaren door bezoekers. Wel om een eerste keer te komen maar niet toen bleek dat het geloof niet werd opgedrongen en er vooral veel gezelligheid was tijdens en rondom de maaltijden. Meet-Inn heeft een algemeen bestuur waarin uit elke participerende kerk één afgevaardigde zitting neemt. Dit algemene bestuur neemt de belangrijkste beslissingen. Daarnaast heeft Meet-Inn een dagelijks bestuur waarin de algemene bestuurstaken vertegenwoordigd zijn. Ook heeft men in totaal voor één fte betaalde krachten in dienst die allerhande organisatorische zaken regelen en de continuïteit van de Meet-Inn waarborgen. Financieel draait Meet-Inn voor ongeveer 50% op de bijdrage van diaconieën en fondsen. Ongeveer 40% komt uit bijdragen van participerende kerken en 10% komt uit baromzet en eenmalige giften van particulieren en bedrijven. De totale begroting van Meet-Inn bedraagt ongeveer €80.000 op jaarbasis. Een financieel jaarverslag van de Meet-Inn is te vinden in de bijlage.4 De coördinator van Meet-Inn gaf als tip nog mee dat het erg belangrijk is om mensen wel te laten betalen voor consumpties. Dit mag gewoon de kostprijs zijn van bijvoorbeeld de maaltijd. Als eten en drinken voor de bezoekers gratis is, dan haal je een stukje eigenwaarde weg bij mensen wat vaak toch al niet heel sterk is. In de Bijlage is een programma overzicht van Meet-Inn te vinden.5

4 5

Zie bijlage 12.1.2 Zie bijlage 12.1.3 Pagina 18

Eindrapport Haalbaarheidsonderzoek Centrum van ontmoeting Houten 6.2 GOUDA Het tweede bezoek is gebracht aan centrum van ontmoeting Domino in Gouda. Hier is ook een maaltijd genuttigd met de doelgroep. Er waren ongeveer 30 mensen bij de maaltijd aanwezig. Het was erg mooi om te zien dat er heel veel verschillende soorten mensen zaten, wederom met de gemeenschappelijke deler ‘eenzaamheid’. Er waren mensen die duidelijk rond de armoede grens zaten, maar ook mensen die daar duidelijk boven zaten. Hier kwam naar voren dat het juist waardevol is om deze verschillende mensen bij elkaar te laten komen, zodat ze ook elkaar kunnen helpen met hun problemen. En daadwerkelijk hun sociale netwerk wordt versterkt. In dit centrum van ontmoeting waren in de loop der tijd ook echt hechte vriendschappen ontstaan. Zo vertelde de gastheer van de avond dat er vorig jaar zelfs twee vaste bezoekers met elkaar zijn getrouwd. De mensen die er waren ervoeren het samenzijn ‘an sich’ al als een sterk wapen tegen de eenzaamheid. De gastvrijheid en het luisterend oor van de vrijwilligers speelden hierin ook een grote rol. In Gouda worden verder geen specifieke activiteiten georganiseerd, behalve dat er steeds dingen worden bedacht om de bezoekers iets persoonlijks te laten toevoegen aan het pand. Ten tijde van het bezoek waren de bezoekers bijvoorbeeld bezig om muurschilderingen te maken waarin ze hun eigen verhaal kwijt konden. Op deze manier krijgt het gebouw voor iedereen iets persoonlijks en gaan de bezoekers zich meer verbonden voelen met de locatie. Domino heeft in totaal 80 vrijwilligers en biedt 4 keer per week een driegangenmaaltijd aan waar bezoekers 3 keer in de week aan mogen deelnemen. Een maaltijd kost €3,50. Dit is precies voldoende om de kosten van het eten te kunnen dekken. De openingstijden van dit centrum van ontmoeting zijn te vinden in de bijlage.6

6.3 WAGENINGEN In Wageningen is men op dit moment bezig om een centrum van ontmoeting te openen. Binnen enkele weken zal dit centrum geopend worden. We hebben een gesprek gehad met de man die aangenomen is als coördinator van het centrum van ontmoeting ‘Markt 17’. Hij heeft al 23 jaar ervaring als coördinator van een centrum van ontmoeting in Almere. Er zijn in dit gesprek veel tips naar voren gebracht die we het beste puntsgewijs kunnen verwerken.  Het is moeilijk, zo niet vrijwel onmogelijk om een centrum van ontmoeting alleen op vrijwilligers te laten draaien. Het is voor de stabiliteit het beste om één betaalde kracht aan te stellen als coördinator.  Het is belangrijk om bezoekers en vrijwilligers te binden aan het centrum van ontmoeting, zodat men zich op een gegeven moment mede verantwoordelijk gaat voelen voor het geheel.  Probeer zoveel mogelijk uit de sfeer van een doorsnee horecagelegenheid te blijven. Dit kan bereikt worden door een actieve houding van vrijwilligers die contact leggen met gasten. Het is niet de bedoeling dat een centrum van ontmoeting gebruikt gaat worden als goedkope horecagelegenheid.

6


Eindrapport Haalbaarheidsonderzoek Centrum van ontmoeting Houten 













Bij de start van het centrum van ontmoeting is laagdrempeligheid essentieel om de zaak draaiende te krijgen. In Almere hadden ze spullen van de wereldwinkel in een vitrine voor het raam gezet. Op die manier hebben mensen een ‘excuus’ of legitieme reden om naar binnen te gaan. Als de mensen eenmaal binnen zijn, kun je ze een kop koffie aanbieden en het ijs breken. Na verloop van tijd liep het als een trein en waren de spullen van de wereldwinkel niet meer nodig. Voorkom in communicatie-uitingen dat de doelgroep bij naam wordt genoemd. Op het moment dat je communiceert dat het centrum bedoeld is voor de eenzamen, dan zullen de echte eenzame mensen niet komen omdat ze niet gezien willen worden als eenzaam. Probeer de doelgroep niet in een hokje te plaatsen. Leg de focus op het feit dat het centrum van ontmoeting een veilige en neutrale plaats is. Probeer te voorkomen dat mensen het gevoel krijgen dat het een kerkelijke fuik is. Het is aan te raden om de bestuurlijke functies uitsluitend te laten vervullen door mensen uit de kerk. Als iemand uit de burgerlijke gemeente zitting gaat nemen in het bestuur, kom je snel in de knoop met je identiteit. Om geld los te peuteren bij het Oranjefonds kan beter niet benadrukt worden waarom je iets doet, maar beter wat je doet. Het Oranjefonds heeft het namelijk niet zo op specifieke christelijke initiatieven. Subsidie is voor heel veel dingen beschikbaar, maar niet voor exploitatiekosten en personeelskosten. Voor de opstart van een centrum van ontmoeting is het wel mogelijk om subsidie te krijgen. Het is voor de continuïteit van het centrum van ontmoeting aan te raden om de vrijwilligers een cursus te geven die wordt aangeboden via netwerkdak.nl.

Pagina 20

Eindrapport Haalbaarheidsonderzoek Centrum van ontmoeting Houten 7. LITERATUUR

7.1 DOELGROEP EN BEHOEFTE Om voor dit onderzoek als onderbouwing alleen gebruik te maken van een enkel boek is niet gelukt. Dit heeft er mee te maken dat de doelgroep en behoefte vanuit verschillende artikelen en literatuur benaderd kunnen worden. Daarom vindt u in dit onderstaande deel de belangrijkste literatuur samengevat en wordt er concluderend de lijn doorgetrokken wat u als opdrachtgever met deze informatie kan. In het artikel ’Zorg voor de naaste7’ wordt beschreven dat de verschillende godsdiensten zoals Christendom, Jodendom en Islam veel van elkaar verschillen. Één ding hebben ze gemeen en dat is een fundamenteel onderdeel van het geloof; zorg voor de naaste. Persoonlijke ervaringen over dit thema zijn samengevoegd in een bundel over naastenliefde. Er wordt beschreven dat alle drie de geloofsovertuigingen een andere invulling geven aan de betekenis van naastenliefde. Door deze verschillen te benoemen wordt de gemeenschappelijke deler aangevuld en versterkt. Dat is juist in een tijd waar kerk en staat gescheiden zijn en de overheid zich op een neutrale wijze verhoudt tot de burgers een groot goed om te denken over normen en waarden vanuit een geloofsbeleving. Dit is terug te zien in de manier waarop diaconieën en werkgroepen binnen een gemeente zich willen verhouden tot hun naaste. Het er-willen-zijn-voor-de-naaste in een tijd waarin individualisme hoogtij viert, op welke manieren moet er worden voorzien in een behoefte en aan wie. Uit een krantenartikel over sociale uitsluiting8 blijkt dat 10% van de Nederlanders hiermee te maken heeft. Met name mensen uit risico groepen zoals: alleenstaanden, werkelozen, nietwesterse allochtonen en uitkeringsontvangers. Daarin ligt het percentage nog hoger. Namelijk rondt de 30%. Houten is een welvarende jonge gemeente waarin veel forenzen wonen die werken in de omliggende grote steden. Uit de statistieken is gebleken dat Houten op een aantal punten boven het landelijke gemiddelde uitkomt, bijvoorbeeld als het gaat om inkomen en opleidingsniveau. Dit neemt niet weg dat er binnen Houten een groep mensen is die met een vorm van sociale uitsluiting te kampen heeft. Een laag inkomen, slechte gezondheid en een verminderde geestelijke weerstand zijn van grote invloed op een vorm van uitsluiting. Volgens het SCP (Sociaal Cultureel Planbureau) heeft uitsluiting bij kinderen voornamelijk te maken met de armoede waarin zij opgroeien en de gevolgen die dat heeft op een levensstijl. Uitsluiting is inherent aan een tekort aan sociale contacten; ook wel sociale armoede genoemd. Passende ondersteuning is nodig om deze mensen te laten meedoen in het verenigingsleven. Allereerst omdat het mensen versterkt als ze andere mensen kunnen ontmoeten, ten tweede is de passende ondersteuning nodig omdat deze mensen een zwakke schakel zijn in de maatschappij en op eigen kracht moeilijk actief zullen raken in het verenigingsleven. In de monitor kwetsbare groepen van 20099 over de gemeente Houten is terug te zien dat volwassenen binnen Houten boven het landelijke gemiddelde uitkomen als het angstklachten 7

Recensie bundel: ‘Chesed,Caritas, diaconie,zakaat: zorg voor de naaste in Jodendom, Christendom en Islam’ door www.trouw.nl . 8 Artikel: 'Sociale uitsluiting bij 10% van de Nederlanders' door Heidi Tops Sociaal Cultureel Planburueau 16 juli 2006 9 Zie bijlage 12.1.9 Pagina 21

Eindrapport Haalbaarheidsonderzoek Centrum van ontmoeting Houten betreft. Ook de persoonlijke competentie van mannen en vrouwen van 19 tot 75+ is gemeten in de manier waarop zij met ingrijpende gebeurtenissen omgaan. Er is hierin onderscheid gemaakt tussen eenzamen en niet eenzamen. Houten komt hierin net boven het landelijke gemiddelde uit doordat jongvolwassenen tussen 19 en 36, 65 jarigen tot ongeveer 74 en mannen zichzelf als verminderd competent ervaren. Om de mate van eenzaamheid te meten is er gebruik gemaakt van de Jong-Gierveld-schaal. Deze onderscheidt twee vormen van eenzaamheid, namelijk emotionele en sociale eenzaamheid. Hieruit is gekomen dat ongeveer 30% van de volwassenen zich eenzaam of verlaten voelt. Zes procent hiervan is sterk vereenzaamd, de andere 24% matig eenzaam. De ernstige eenzaamheidsgevoelens komen het meest voor bij vrouwen, laag opgeleiden en ouderen. 12% van de volwassenen voelt zich sociaal eenzaam. Op welke manier bied je dan zorg? Over deze vraag heeft Herman Noordegraaf10 zich gebogen. Het eigene aan zorg is dat het er niet op gericht is iets nieuws te maken. Wel om iets te laten voortbestaan in de tijd en zo goed mogelijk laten functioneren. Hij omschrijft verschillende soorten van zorg. Wat hierin belangrijk is: betrokkenheid, ontvankelijkheid, tijd, trouw en gelijkwaardigheid. Vanuit die overtuiging of intentie wordt de mens gezien. Noordegraaf tipt in zijn artikel nog de Bijbelse barmhartigheid aan omdat deze verbonden is aan gerechtigheid. Hij stelt dat de wetgeving in het Oude Testament niet voor niets is opgesteld, vooral ook om de kwetsbare te beschermen en te ondersteunen. Dineke Behrend schrijft in haar handleiding over muzisch agogische methodiek11 dat er in een verlegenheidsituatie een appèl gedaan kan worden op de persoonlijke behoeften van de persoon en hierdoor richting geeft door de belemmering, gedeeltelijk, op te heffen. Dit sluit aan op het artikel over de gevolgen van geluk waarin zij zich typeren als de positieve psychologie. De gevolgen van geluk12; achtergronden en toekomst van het geluksbudget is vanuit gemeentelijke gezondheidszorg in Almelo opgericht. Martin Seligman, één de grondleggers onderscheidt drie vormen van goed leven: 1. The pleasant life, 2. The engaged life, 3. The meaningful life. Bij het plezierige leven gaat het om het ervaren van positieve gevoelens. In hoeverre voelt iemand zich gelukkig en tevreden? Het betrokken leven verwijst naar de inzet bij de activiteiten van een persoon in het leven: in hoeverre ervaart iemand daarbij een gevoel van persoonlijke vervulling? Het zinvolle leven is gericht op iets wat groter is dan de eigen persoon: in hoeverre heeft iemand het gevoel onderdeel te zijn van een groter geheel en hieraan bij te dragen? Er is veel onderzoek geweest naar de gevolgen van geluk. Barbara Frederickson stelt dat positieve emoties leiden tot een verbreding van creativiteit, probleemoplossend vermogen, opbouwen van hulpbronnen, sterke psychologische veerkracht en een goed sociaal netwerk. Het kan ook leiden tot een betere fysieke gezondheid. Geluk is zelfs een voorspeller voor een langere levensduur. Geluk is ook van maatschappelijk belang, want geluk leidt tot een hogere productiviteit, door een betere gezondheid tot minder zorgconsumptie. Geluk hangt samen met de positie van de burger in de maatschappij. Mensen met een lage opleiding, weinig inkomen, allochtonen en alleenstaanden zijn over het algemeen minder gelukkig. Levensomstandigheden zoals een slechte fysieke, dan welgeestelijke gezondheid en het ontbreken van een goed functionerend sociaal netwerk, is gerelateerd aan een mindere ervaring van geluk. Uit dit onderzoek blijkt 10

Artikel: 'Wat verstaan we onder zorg en waarom?’ door Herman Noordegraaf Boek: ‘Handleiding muzisch agogische methodiek’ door Dineke Behrent 12 Boek: 'De gevolgen van geluk’ door Aad Francissen, Eddy Wezenberg en Gerben Westerhof 11

Pagina 22

Eindrapport Haalbaarheidsonderzoek Centrum van ontmoeting Houten dat geluk te beïnvloeden is. Een betrokken leven, in de brede zin van het woord, is een belangrijke voorwaarde voor het ervaren van duurzaam geluk. Door een levensdoel ervaren mensen meer geluk. De eigen wensen en mogelijkheden staan centraal, psychologen spreken over intrinsieke motivatie. Door het ondernemen van activiteiten die bijdragen aan een persoonlijk relevant en haalbaar doel ervaren mensen een gevoel van kracht. Veel zorgaanbieders komen met een oplossing voor problemen, maar verliezen daardoor de kracht van mensen uit het oog. Het geluksbudget heeft als doel om het duurzame geluk te bevorderen vanuit eigen kracht en sociale activering. De persoonlijke benadering van het geluksbudget en de eenmalige subsidies die worden uitgekeerd aan mensen in een sociaal isolement leidt tot resultaten, wat eveneens terug te zien is in een daling wat betreft het raadplegen van professionals in de zorg. Concluderend: Er is een grote groep eenzamen binnen Houten. Dit blijkt uit de monitor over kwetsbare groepen binnen Houten. Daarnaast ligt landelijk het percentage over sociale uitsluiting rond de 10%. Bij kwetsbare groepen stijgt dit tot 30%. Het blijkt dat sociale armoede om passende ondersteuning vraagt.Dit kan vanuit de verschillende benaderingen in het aanbod van zorg die Noordegraaf omschrijft. De Protestante Gemeente Houten kan vanuit het artikel over verschillende geloofsovertuigingen meenemen dat een bepaalde invulling niet altijd hoeft te botsen met een benadering die anders is ingevuld. Het kan elkaar in samenwerking aanvullen en versterken door de verschillen bespreekbaar te maken. Een centrum van ontmoeting valt of staat met de manier waarop zij zich openstelt naar de doelgroep en tegemoet komt in behoeften. Uit deze onderbouwing wordt gehaald dat, wil men het geluk van de doelgroep vergroten, men niet met pasklare oplossingen moet komen, omdat hierdoor de kracht van mensen verloren gaat.

7.2 SAKE STOPPELS ‘EEN GASTVRIJ ONTHAAL ‘Een gastvrij onthaal’ van Sake Stoppels is een goed leesbare gids voor het opzetten van een gastvrij centrum van ontmoeting. Sake Stoppels gebruikt het beeld van een huis om aan te geven wat nodig is om een centrum van ontmoeting te laten starten. Daarbij gaat hij uit van een fundament, hoekstenen en bouwstenen. Fundament (bladzijde 13-18) Hij ziet gastvrijheid als het fundament onder een centrum van ontmoeting. Hij werkt eerst uit hoe het woord gastvrijheid in de Bijbel voorkomt en laat daarin Gods roeping zien om als gelovige gemeente gastvrij te zijn. Hierbij geeft hij vijf motieven om gastvrij te zijn. Dan slaat hij de brug van de Bijbelse gastvrijheid naar onze hedendaagse tijd. Dit doet hij door 7 kenmerken te geven van wat het woord gastvrijheid in onze tijd zou kunnen betekenen. Hoekstenen (bladzijde 22-28) Nu het fundament ligt kunnen de hoekstenen geplaatst worden. Sake Stoppels geeft vervolgens 10 hoekstenen in handen. Je zou deze 10 hoektenen kunnen zien als de

Pagina 23

Eindrapport Haalbaarheidsonderzoek Centrum van ontmoeting Houten contouren om de grote waarde van gastvrijheid optimaal tot zijn recht te kunnen laten komen binnen een centrum van ontmoeting. Deze hoekstenen zijn een ideaal handvat om de missie en visie van een centrum van ontmoeting op te baseren. Om zo ook de vrijwilligers een helder kader mee te geven over de sfeer die een centrum van ontmoeting beoogt uit te stralen. Bouwstenen (bladzijde 29-48) Nu het fundament en de hoekstenen gelegd zijn kan men de bouwstenen plaatsen. Sake Stoppels geeft hiervoor 12 zeer praktische bouwstenen. Zo moet men op allerlei gebied beslissingen nemen als men eenmaal heeft gekozen een centrum van ontmoeting te willen starten. Zo zullen er beslissingen genomen moeten worden over de doelgroep, locatie, organisatie, financiën, openingstijden, doelstellingen, PR, medewerkers en nog een aantal zaken. Conclusies: Gastvrijheid is een Bijbelse opdracht voor de kerk van alle eeuwen en ook voor de kerken in Houten. Als er een centrum van ontmoeting vanuit kerken geïnitieerd gaat worden zijn de contouren die Sake Stoppels hier schetst een ideaal uitgangspunt waarin vele kerken in Houten zich zullen kunnen vinden. Een centrum van ontmoeting kan op velerlei wijze mislukken, maar als men de Gids voor inloopcentra van Sake Stoppels gebruikt zal er in ieder geval een hoge kwalitatieve theoretische input zijn die alle belangrijke aspecten van een centrum van ontmoeting dekt. Een mogelijk te vormen bestuur in Houten zal op de diverse onderdelen van dit document haar eigen identiteit kunnen bouwen en beslissingen kunnen nemen over de vorm van ontmoeting die wenselijk is in Houten. Deze gids helpt een bestuur de juiste vragen te stellen en geeft richting aan mogelijke antwoorden. Kortom, een ideale gids voor het opzetten van een centrum van ontmoeting.

8. SCENARIO’S Naar aanleiding van dit onderzoek lijken twee scenario’s mogelijk. Een organisch scenario en een statisch scenario, waarbij ons onderzoek voornamelijk gericht is geweest op een statisch scenario. In dit scenario gaat het om de wenselijkheid een centrum van ontmoeting te starten vanuit diverse kerken en daarmee inspelend op de behoefte van de inwoners in Houten die in een sociaal isolement zitten en rond de armoedegrens leven. Echter tijdens het onderzoek diende zich van verschillende kanten een tweede scenario aan dat verder het ’organisch’ scenario genoemd zal worden. De krachten, zwakten, kansen en bedreigingen van deze scenario’s zullen hieronder beschreven worden. In de mogelijke scenario’s wordt het begrip ont-moeten geïntroduceerd. Het gebruik van ontmoeten of ont-moeten heeft te maken met een verschil in betekenis. Het eerste heeft te maken met een gearrangeerde ontmoeting. Het tweede is tweeledig, enerzijds zit in dit woord ook de betekenis van een gearrangeerde ontmoeting, anderzijds zit hier iets in van ‘niet meer moeten’. Ont-moeten leidt uiteindelijk tot ontmoeten doordat er ruimte is geschept, waar geen druk is om te presteren. Vanuit de filosofie wordt deze betekenis ook gebruikt als Pagina 24

Eindrapport Haalbaarheidsonderzoek Centrum van ontmoeting Houten er gekeken wordt naar de Ander. Levinas stelt in zijn filosofie dat ‘de ander’, als deze in het naakte gelaat wordt gezien, kwetsbaar is. Dat roept bescherming op voor kwetsbare mensen. De ander is niets verschuldigd, wel mag deze er zijn door het ont-moeten.

8.1 STATISCH Krachten Een eigen gebouw waarborgt makkelijker en eenvoudiger een eigen sfeer. Zo kun je in een eigen gebouw de keuken en kasten zelf inrichten en meubels aanschaffen die passen bij de gewenste uitstraling. Een eigen gebouw met naam zorgt voor minder invloed van buitenaf waardoor het wellicht makkelijker zal zijn om de christelijke identiteit vorm te geven. Ook zou hierdoor het initiatief van een pastoraal café eens in de maand, goed passen bij een statisch concept van het centrum van ontmoeting. Er ontstaat een onafhankelijkheid doordat je niet direct gelieerd bent aan burgerlijke instanties. Dit zou voor bepaalde doelgroepen drempelverlagend kunnen werken. Een andere kracht zijn de duidelijke activiteiten en openingstijden, dit zal ook de inzet van vrijwilligers eenvoudig maken.. Over het opzetten en continueren van een centrum van ontmoeting is veel bekend door praktijkervaringen in heel Nederland. Daarnaast is er ook behoorlijk veel literatuur over verschenen. Zwakten Je kunt maar een beperkte doelgroep bereiken, doordat de capaciteiten van elk gebouw beperkingen heeft. Vrijwilligers komen vanuit heel Houten en de doelgroep ook. Hierdoor is de kans kleiner dat men naast het centrum van ontmoeting op een natuurlijke manier elkaar ontmoet. Denk bijvoorbeeld aan het elkaar tegen komen in de supermarkt. De duidelijke activiteiten en structuur maken een centrum van ontmoeting afhankelijk van de mensen die binnen komen en willen deelnemen. De verwachting is dat van Houten & co dit zal zien als ‘overbodig’. Dit is mede ingegeven door het feit dat van Houten & co zelf krap zit betreffende vrijwilligers. Kansen Duidelijke fysieke locatie met naam. Hierdoor kunnen hulpverlenersorganisaties en de burgerlijke gemeente mensen uit de doelgroep doorverwijzen. Bedreigingen Een fysieke locatie die onder eigen beheer valt, gaat aanzienlijke kosten met zich meebrengen. Een centrale locatie kan zorgen voor een vaste groep waardoor anderen zich minder welkom voelen. Ook zijn er mensen uit de doelgroep die niet verder denken dan hun eigen wijk. Zij zouden wel afkomen op een activiteit binnen hun eigen wijk, maar niet op een activiteit buiten het eigen woongebied.

Pagina 25

Eindrapport Haalbaarheidsonderzoek Centrum van ontmoeting Houten Het vinden van een geschikte locatie die aan alle wensen voldoet om een geschikt centrum van ontmoeting te worden kan veel tijd en energie kosten.

8.2 ORGANISCH Krachten In dit scenario kan gebruik gemaakt worden van de faciliteiten die er zijn in Houten zoals de diverse buurtgebouwen, om daar activiteiten zoals maaltijden te ontplooien. Vrijwilligers en de doelgroep wonen in dezelfde wijk waardoor ze ook naast bijvoorbeeld maaltijden ontmoeting hebben in de supermarkt. Vrijwilligers en de doelgroep wonen in dezelfde wijk waardoor de cohesie in de wijk versterkt en zowel vrijwilligers als de doelgroep zijn op de hoogte van lokale wijkproblematiek. Er groeit mogelijk een natuurlijke overeenkomstige basis in de ontmoeting doordat men in dezelfde wijk woont en leeft. Zwakten Geen duidelijk fysiek gebouw waar hulpverleners en de burgerlijke gemeente naar zouden kunnen verwijzen. Organisch initiatief is sterk afhankelijk van de mogelijkheden die de wijkgebouwen bieden. Zo heeft bijvoorbeeld niet elk wijkgebouw een goede keuken.

Kansen Betere benutting van het vrijwilligerskapitaal dat in de kerken aanwezig is. Op deze manier gebruik maken van de kerkstructuren die veelal in wijken zijn ingedeeld. Betere samenwerking met de welzijnsorganisatie ‘van Houten en co’ omdat deze organisatie ook wijkgericht werkt en al vele contacten heeft met de doelgroep. Betere samenwerking staat niet gelijk aan participatie. Participatie door van Houten & co is niet wenselijk in verband met de duidelijke christelijke identiteit van het centrum van ontmoeting. Dit organische model is nog veel minder bekend en uitgewerkt als het statisch model van een centraal centrum van ontmoeting. Pionieren heeft als voordeel dat er maatwerk geleverd gaat worden binnen de context van Houten. Bedreigingen Voor een organisch model is echt een krachtig leider/coördinator nodig. Een bedreiging van pionieren is de inventiviteit en visie die nodig is om iets nieuws te creëren. Er zijn waarschijnlijk minder praktijkvoorbeelden te vinden in Nederland en er zal ook minder literatuur over verschenen zijn. door de afhankelijkheid van de burgerlijke gemeente of andere organisaties in gebruik van gebouwen kan de identiteit of eigen sfeer verloren gaan. Het kan bijvoorbeeld zijn dat bezoekers op een gegeven moment meer waarde gaan hechten aan het gebouw en de activiteit gaan associëren met van Houten & co of de burgerlijke gemeente. Ter illustratie bij dit organische model is er in de bijlage een artikel toegevoegd over diaconaal gemeenschapsleven in de wijk.13 13


Eindrapport Haalbaarheidsonderzoek Centrum van ontmoeting Houten 9. CONCLUSIES & AANBEVELINGEN 9.1 DOELGROEP & BEHOEFTE Naar aanleiding van de verschillende gesprekken die gevoerd zijn met burgerlijke gemeente en welzijnsorganisaties volgen hieronder de conclusies inclusief aanbevelingen.

Welzijnsorganisatie ‘Van Houten & Co’ en overige professionele, semiprofessionele en vrijwillige hulpverleners leggen allemaal hun focus anders. De één richt zich op een hele brede doelgroep, de ander richt zich op een specifieke doelgroep. Centrum van ontmoeting Domino uit Gouda richt zich op een brede doelgroep. De groep mensen in Houten die te kampen heeft met eenzaamheid is een doelgroep die heel breed is. Er is geconcludeerd dat mensen met een laag inkomen, mensen met een verminderde psychische en fysieke weerstand, ouderen, mensen met psychiatrische problematiek, etc tot deze doelgroep behoren. Welzijnsorganisatie, overige hulpverleners, burgerlijke gemeente en sleutelfiguren binnen Houten hebben deze doelgroep geschetst in de interviews die gehouden zijn. Om laagdrempeligheid te kunnen zijn is het van belang dat bezoekers ervaren dat ze welkom zijn. Los van het feit of zij tot de doelgroep behoren.  Aanbeveling: Voor nu is het aan te raden om deze groep te definiëren met het begrip ‘sociale armoede’. In Gouda was te zien dat het voor een centrum van ontmoeting erg waardevol is om mensen met verschillende achtergronden bij elkaar aan tafel te hebben. Sociale armoede is een kapstokbegrip waar al deze verschillende groepen onder vallen.

De doelgroep bestaat uit mensen met weinig of geen sociaal netwerk. Uit diverse interviews is naar voren gekomen dat zij niet het vermogen hebben om actief deel te nemen aan georganiseerde initiatieven. Zij cijferen zichzelf vaak weg, zijn onzeker, hebben weinig of geen sociale controle en verkeren in een vicieuze cirkel van vereenzaming.  Aanbeveling: Om op een passende wijze het contact met deze doelgroep aan te gaan, is er een houding nodig vanuit zorg voor de ander. Noordegraaf schrijft in zijn artikel14 over de manier waarop er zorg geboden kan worden, welke houding en intentie aansluit bij deze mensen. Als de vrijwilliger of semi professional handelt vanuit de Presentietheorie en innerlijke bewogenheid om barmhartig te zijn, ervaart de bezoeker dat deze onvoorwaardelijk wordt geaccepteerd. Deze manier van benaderen zal de positie van de kerk en de identiteit van het initiatief een positief imago geven. Namelijk; door er voor iedereen te zijn ongeacht situatie of achtergrond. Ont-moeten heeft een bevrijdend effect voor mensen die te maken hebben met sociale armoede. Een eigen inbreng is een goede manier om dit effect te versterken.  Aanbeveling: Bedenk als bestuur, bij het realiseren van een centrum van ontmoeting, na over de rol die de doelgroep heeft in het opzetten en draaiend houden van dit project. In het artikel over de gevolgen van geluk15, wordt vanuit

14

Artikel: 'Wat verstaan we onder zorg en waarom?’ door Herman Noordegraaf Boek: 'De gevolgen van geluk’ door Aad Francissen, Eddy Wezenberg en Gerben Westerhof 15

Pagina 27

Eindrapport Haalbaarheidsonderzoek Centrum van ontmoeting Houten de psychologie16 aangegeven dat een mens zich wil inzetten vanuit intrinsieke motivatie. Gedreven door een doel gekoppeld aan het behouden van eigenwaarde en hun passende verantwoordelijkheid te geven. Dit zorgt voor binding en houdt de motivatie levend. Ondersteuning op maat door met elkaar af te stemmen is noodzakelijk. Door bezoekers te laten betalen voor zaken zoals bijvoorbeeld consumpties, wordt het gevoel van eigenwaarde bevorderd. De inloopcentra die zijn bezocht bevestigen dit.  Aanbeveling: Laat bezoekers een klein bedrag betalen voor maaltijden, drinken, etc.

Aanvullende aanbeveling Een doel van een kerkelijk initiatief zou kunnen zijn de tendens van verharding tegen te gaan waardoor de consultatie van professionals in de zorg beperkt kan worden. Eenzamen consulteren professionals vaak niet omdat ze echt een aanwijsbaar probleem hebben, maar gewoon omdat ze een praatje willen maken, omdat ze contact zoeken. De tendens van verharding kan tegengegaan worden door de liefde van God uit te stralen richting de bezoekers, gewoon door er voor hen te zijn. De consultatie van professionals in de zorg kan beperkt worden17 door aandacht te besteden aan de doelgroep, de doelgroep zelf dingen te laten ondernemen en de doelgroep daadwerkelijk te laten ont-moeten. Als het gevoel van eenzaamheid bij de doelgroep verminderd en het gevoel van geluk toeneemt, dan zal daardoor automatisch de consultatie van professionals afnemen.

9.2 DRAAGVLAK Diverse kerken in Houten organiseren inloopochtenden en maaltijden, maar hier blijken vrijwel uitsluitend mensen uit eigen kerk naar toe te gaan. De Protestantse Gemeente in Houten heeft in Houten-zuid een koffie inloop ochtend, het is opvallend dat op deze ochtenden wel onkerkelijke bewoners van Houten komen. Het enige verschil tussen de andere inloopochtenden en maaltijden bij andere kerken is dat deze koffie inloopochtend op neutraal terrein plaats vind namelijk in het wijkcentrum Schoneveld.18 Dat is dan ook de reden dat het aan te raden is om de ontmoeting plaats te laten vinden op neutraal terrein. De kerken die vertegenwoordigt zijn in dit onderzoek geven aan samen te willen werken om diaconale initiatieven te ontplooien in de burgerlijke gemeente Houten. Daarbij ziet de Nederlands Gereformeerde kerk kans voornamelijk bij te dragen doormiddel van vrijwilligers terwijl de Hervormde Gemeente Houten meer financieel zou kunnen bijdragen en weer meer bedreiging ziet in het leveren van vrijwilligers. Iedere kerk participerend in dit onderzoek heeft aangegeven een bestuurslid te willen leveren aan een mogelijk te vormen interkerkelijk bestuur. Dit zorgt voor voldoende draagvlak om een bestuur te vormen van waaruit verder gewerkt kan worden aan een diaconaal initiatief. 16

Boek: ‘Het palet van de psychologie’ door Jakop Rigter Boek: 'De gevolgen van geluk’ door Aad Francissen, Eddy Wezenberg en Gerben Westerhof 17

18

‘Jaargids 2011-2012’ Protestantse Gemeente Houten, Blz.42

Pagina 28

Eindrapport Haalbaarheidsonderzoek Centrum van ontmoeting Houten Voor een mogelijke taak en functieomschrijving voor een dergelijk bestuur kan het format van het bijgevoegde document gebruikt worden. Dit document wordt alleen aan de stuurgroep geleverd. Als dit onderzoek leidt tot een diaconaal initiatief gecoördineerd vanuit de werkgroep Armoede Houten Uit, is het van belang om doormiddel van het Interkerkelijk Diaconaal Overleg (IDO) andere kerken en gemeenten op de hoogte te houden en open te staan voor kerken en gemeenten die in een later stadium zouden willen inhaken. Slotconclusie: Vanuit de kerken lijkt er voldoende draagvlak aanwezig te zijn om een diaconaal initiatief, in de vorm van ontmoeting gericht op sociale eenzaamheid in Houten, te starten. Aanbeveling: Een te vormen bestuur zal moeten nadenken over diverse facetten, waaronder de missie en visie van het te starten initiatief. Daarnaast zal er vrijwilliger beleid gemaakt moeten worden. Ten slotte zal de activiteit beschreven moeten worden en hoe deze praktisch aangekleed en ingevuld kan worden. Om het te starten bestuur tegemoet te komen kan gebruikt worden van het model ‘Diaconaal beleid maken’19 waarin een praktisch overzicht te zien is hoe diaconaal beleid gemaakt kan worden, dit document komt is gemaakt door de © Evangelische Alliantie Kerk in Uitvoering-Diaconaat. Het verdient een aanbeveling om bij de ontwikkeling van de missie en visie gebruik te maken van ‘Een gastvrij onthaal’ van Sake Stoppels. Daarnaast kan men de missie en visie verder scherpen door de ‘Presentietheorie’ van Andries Baart te lezen, een samenvatting vindt u in bijlage.20 Vrijwilligers en bestuursleden uit de diverse kerken zullen ook toerusting en ondersteuning nodig hebben om optimaal te kunnen functioneren. Het is daarom van belang deze mensen praktisch toe te rusten en geestelijk te ondersteunen. Daarbij kan gedacht worden aan een cursus van drie avonden waarin de identiteit van het initiatief wordt gecommuniceerd en er uitleg gegeven wordt over bijvoorbeeld de Presentietheorie21. Daarnaast is het van belang de vrijwilliger binnen de kerk podium te geven om zijn of haar ervaringen te laten delen en ondersteuning te ervaren vanuit de gemeente. Binnen de kerk zou er aandacht kunnen zijn voor barmhartigheid en gerechtigheid in een speciale thema dienst. De predikanten van de Protestantse Gemeente hebben al aangegeven dat dit binnen hun gemeente zeer goed mogelijk is. Punt van vrijwilligers/bestuursleden en de zorg daarvoor is in het boek van Sake Stoppels ‘Een gastvrij onthaal’ verder uitgewerkt.22 Om de christelijke identiteit te kunnen waarborgen is het van belang om enkel kerken actief te laten participeren in dit initiatief. In het spanningsveld van samenwerking met burgerlijke

19

Zie bijlage 12.1.10 Zie bijlage 12.1.6 21 Zie bijlage 12.1.6 20

22

Sake Stoppels, ‘Een gastvrij onthaal’, Gids voor inloopcentra en andere vormen van kerkelijke gastvrijheid, uitgeverij Kok te Kampen 1997, Blz. 35-40.

Pagina 29

Eindrapport Haalbaarheidsonderzoek Centrum van ontmoeting Houten gemeente of andere hulpverleners zal de christelijke identiteit altijd de doorslaggevende factor moeten zijn.

9.3 HAALBAARHEID Op basis van de interviews kan er geconcludeerd worden dat er in Houten voldoende behoefte is aan een initiatief betreffende sociale armoede. Tevens kan er geconcludeerd worden dat er binnen de kerken in Houten voldoende draagvlak is betreffende het leveren van vrijwilligers en bestuursleden. Voor het dragen van de financiële lasten is ook draagvlak, alleen is in dit stadium nog niet geconcretiseerd hoe groot het financiële draagvlak precies is en of dit voldoende is om het wat duurdere, statische model te realiseren. Aanvullend kan de conclusie worden getrokken dat het organische scenario relatief eenvoudig uitgewerkt kan worden en ook op korte termijn al gerealiseerd kan worden. Op basis van deze en voorgaande conclusies is het aan te raden om in eerste instantie te starten met een tweejarige pilot van het organische scenario in één wijk. Dit lijkt haalbaar, is eenvoudig en op korte termijn te realiseren, en het brengt relatief weinig financiële risico’s met zich mee. De periode van twee jaar is nodig om goed te kunnen beoordelen of het een succes is of niet. De ervaring leert dat dergelijke initiatieven veel tijd nodig hebben om goed te kunnen gaan draaien. Voor het einde van de pilot kan de voorgaande periode geëvalueerd worden en kan er besloten worden om te stoppen of om door te gaan. Mocht er worden besloten om door te gaan, dan kan er na verloop van tijd voor gekozen worden om het statische scenario alsnog te implementeren in de gemeente Houten, ter aanvulling op het organische scenario, omdat deze elkaar bijzonder goed aanvullen en absoluut niet concurrerend zijn. Het is belangrijk dat de hele organisatie van het organische model dan wel stabiel is en goed loopt. Het is aan te raden om voorafgaand aan dat besluit nog wel specifiek, aanvullend onderzoek te doen naar voornamelijk de financiële haalbaarheid van een centrum van ontmoeting. Dit alles betekend echter niet dat er wordt afgeraden om direct met het statische scenario te beginnen. Dit is zeker ook een goede optie. Voordat hiermee begonnen kan worden is er echter nog wel aanvullend onderzoek nodig dat specifiek is gericht op een gebouw en dat zich verder verdiept in de doelgroep. In dit onderzoek zal onderzocht moeten worden aan welke eisen een gebouw moet voldoen, welke gebouwen in Houten in aanmerking komen, Voordat er echter ook maar iets concreets gedaan kan worden is het belangrijk om allereerst een stichting op te richten en tegelijkertijd een bestuur samen te stellen. Voor dit te vormen bestuur is het van belang dat er minimaal één persoon vanuit de AHU zitting neemt en ook nog een ander persoon die momenteel al betrokken is bij het gehele proces. Voor de invulling van de verschillende bestuursfuncties toegespitst op een centrum van ontmoeting wordt er een speciaal document verstrekt aan de stuurgroep.

Pagina 30

Eindrapport Haalbaarheidsonderzoek Centrum van ontmoeting Houten 10. VERVOLGSTAPPEN Om aan te kunnen geven wat de stuurgroep naar aanleiding van dit rapport concreet kan gaan doen, zijn hieronder een aantal vervolgstappen benoemd. Stappen 1. Keuze voor een uit te werken scenario. Volgt de AHU de aanbeveling die gedaan is? Of wil de AHU toch direct het statische scenario uitwerken? De vervolgstappen die hier worden benoemd hebben betrekking op het organische scenario. 2. De AHU neemt het initiatief om een interkerkelijk bestuur te vormen voor de nog op te richten stichting. De AHU zal een voorzet doen voor een startdocument. 3. Het nieuw gevormde bestuur brengt een aantal bezoeken aan diverse inloopcentra in het land. Ook is het aan te raden om eens een bezoek te brengen aan het project ‘Kom Eet’ in Wageningen, waar het organische model wordt uitgevoerd.23 Voor het bestuur is het van essentieel belang dat men verwachtingen richting elkaar uitspreekt en dat die verwachtingen op elkaar worden afgestemd. 4. Er dient een naam bedacht te worden en het doel van de stichting moet duidelijk verwoord worden. 5. De stichting kan opgericht worden. 6. Het bestuur van de stichting gaat aan de slag om een duidelijk visie en strategie uit te werken. 7. Er kan begonnen worden met het werven van vrijwilligers, daarbij moet rekening gehouden worden met het feit dat vrijwilligers een belangrijke schakel zijn in het waarborgen van de continuïteit. 8. Vervolgens kan er een geschikte locatie gezocht worden. Hierbij kan gedacht worden aan een wijkcentrum van bijvoorbeeld ‘Van Houten & Co’. Het is in ieder geval van belang dat de ontmoeting plaatsvindt op neutraal terrein. 9. Als deze stappen zijn genomen, kan er begonnen worden met het praktisch voorbereiden van het aanbieden van ont-moeting door middel van een maaltijd. Hierbij moet nagedacht worden over bijvoorbeeld de frequentie van het aanbod. Te denken valt aan één keer in de twee weken. Ook van belang is de promotie hieraan voorafgaand. Schakel hiervoor bijvoorbeeld het VIA-Loket in en overige hulpverlening instanties. Een website is ook van belang en het is aan te raden om in de ‘pilot-wijk’ te flyeren. 10. Als de pilot twee jaar heeft gedraaid kan er geëvalueerd worden en kan worden besloten om te stoppen, te continueren of uit te breiden naar andere wijken in Houten. 11. Als wordt besloten om uit te breiden, dan is het aan te raden om een professionele, betaalde coördinator aan te stellen voor deze expansie en wat eventueel verder volgt. 12. Op het moment dat het organische model uitgebreid is en stabiel draait kan er aan gedacht worden om de activiteiten uit te breiden met het statische model. Hiervoor dient dan wel aanvullend onderzoek verricht te worden, zoals eerder in dit rapport beschreven is.

23


Eindrapport Haalbaarheidsonderzoek Centrum van ontmoeting Houten 11. AFSLUITING Wij hopen dat u dit rapport met veel interesse en aandacht heeft gelezen. Graag willen wij de werkgroep AHU bedanken voor hun enthousiasme ten tijde van dit onderzoek en het vele werk wat zij verzet hebben. Wij zijn erg dankbaar voor de spreekwoordelijke rode loper die voor ons was uitgerold in Houten door de leden van AHU. Mede door deze ‘rode loper’ en de gedegen voorbereiding van AHU, was het voor ons mogelijk om binnen tien weken dit onderzoek te starten, uit te voeren en af te sluiten. Onze dank gaat ook uit naar iedereen die door middel van een interview, een gesprek of anderzijds heeft meegewerkt aan dit onderzoek en ons heeft geholpen om dit eindrapport op te stellen. Ook willen wij de klankbordgroep bedanken voor hun duidelijke feedback en waardevolle tips. Tot slot willen wij onze projectbegeleider vanuit school, Dirk Goijert, bedanken voor zijn begeleiding in dit project.

Pagina 32

Eindrapport Haalbaarheidsonderzoek Centrum van ontmoeting Houten 12. BIJLAGEN 12.1

ALGEMEEN

12.1.1 DE DROOM VAN JOOP DROOM: Het huis van je buurman komt maar eenmaal……… De zin afmaken geeft dan al aanleiding om te gaan dromen, zeker als je al vaak ruimte tekort komt. Maar als die zin dan kan worden afgemaakt met ………nee toch, nog één keer te koop! Dan ga je toch zeker dromen. Zien jullie het al voor je in 2014 een (kerkelijk)centrum van ontmoeting Hartje Houten, waar op alle etages grote bedrijvigheid plaatsvindt. Bovenin wordt gewoond, ook al om de exploitatie mogelijk te maken, op de tweede etage vindt verhuur plaats aan organisaties die graag een spreekkamer willen hebben in het centrum i.v.m. begeleiding van hun cliënten vanuit verschillende organisaties, zoals Voedselbank, psychosociale therapeuten, etc, etc. Op de eerste etage zijn vergader- en activiteitenruimte voor jeugd en jongerenwerk en de verschillende koffie inloop momenten voor de diverse soorten uitkeringsgerechtigden. Op de begane grond grotere vergaderruimten, speciaal voor de exploitatie en zeker voor de gemeentelijk diensten die immers ruimte nodig hebben nu ze het gebouw verlaten. Maar ook kan er kinderopvang zijn met o.a. voor- en naschoolse opvang en natuurlijk het nog in Houten onbekende en nog ontbrekende, maar oh zo mooie initiatief van een ‘Resto van Harte’, dat we dan samen met het Oranjefonds ontwikkelen om de minder draagkrachtige een paar keer per week een heerlijke maaltijd aan te kunnen bieden tegen een kleine vergoeding. Daarnaast is al die ruimte ook beschikbaar op de avond en zondag voor het bruisende Jeugd- en kerkenwerk. En zo kunnen we nog wel doorgaan met dromen. Maar dat dromen heeft wel een serieuze ondertoon, we willen echt dat aan het weer vrij komen van de dependance van de gemeente per 2014, in het kader van bezuinigingen, aandacht wordt besteed omdat wij als kerk ongelooflijk veel mogelijkheden kunnen ontwikkelen centraal in Houten. Wij, dat is de WG Armoede Houten uit. Een aantal van de genoemde suggesties past ook in het gemeentelijk denken over doorbreken van eenzaamheid en het bevorderen van sociale cohesie. Een samenwerking, met mogelijke subsidies, is dan wellicht haalbaar. © Joop van Herwijnen

Pagina 33

Eindrapport Haalbaarheidsonderzoek Centrum van ontmoeting Houten 12.1.2 FINANCIEEL OVERZICHT MEET-INN EDE

12.1.3 AGENDA MEET-INN EDE

Pagina 34

Eindrapport Haalbaarheidsonderzoek Centrum van ontmoeting Houten 12.1.4 OPENINGSTIJDEN DOMINO GOUDA

Pagina 35

Eindrapport Haalbaarheidsonderzoek Centrum van ontmoeting Houten 12.1.5 ZICHTBAARHEID KERKEN

Pagina 36

Eindrapport Haalbaarheidsonderzoek Centrum van ontmoeting Houten 12.1.6 PRESENTIETHEORIE

Pagina 37

Eindrapport Haalbaarheidsonderzoek Centrum van ontmoeting Houten

Pagina 38


Pagina 39


Pagina 40


Pagina 41


Pagina 42

Eindrapport Haalbaarheidsonderzoek Centrum van ontmoeting Houten 12.1.7 ARTIKEL FRIESCH DAGBLAD

Geloof & Kerk

woensdag, 19 oktober 2011

Zwolle terug naar eerste christengemeente Hoe kan de kerk weer actief betrokken zijn bij de samenleving? In Zwolle is een pilot begonnen met een ‘gemeenschapskring’. Bedoeld om de kloof tussen rijk en arm kleiner te maken. Overal in Nederland ontstaan nieuwe kerkvormen als een reactie op het feit dat bestaande kerken onvoldoende in staat blijken om op een goede manier aan te sluiten bij de huidige samenleving, zegt Mink de Vries van het Diaconaal Platform Zwolle. ,,De nieuwe kerken willen laagdrempeliger zijn en zoeken eigentijdse vormen om te vieren, ontmoeten, leren en dienen.” De Vries vroeg zich af of er geen model zou zijn waarin de huidige kerken kunnen blijven bestaan en nieuwe kerken niet nodig zijn en bedacht het fenomeen ‘gemeenschapskring’: een groep mensen uit een wijk bestaand uit kerkelijken en buitenkerkelijken, mannen en vrouwen, kinderen, jongeren en volwassenen die elkaar ontmoeten in een wijkcentrum of buurthuis. Vanuit dit hart van de wijk worden allerlei zaken voor de wijk georganiseerd op het gebied van gastvrijheid, ontmoeting en hulp. De Vries: ,,In het najaar van 2010 speelde binnen het Zwolse Podium van Kerken de vraag: hoe gaan wij als kerken om met de burgerlijke gemeente die de kerken als partner binnen het wijkgericht werken beschouwt?” Het Zwolse podium nodigde de wethouder Vedelaar van Wijkzaken uit en stuurde haar ter voorbereiding het plan over de gemeenschapskringen. ,,Ze raakte enthousiast. Het initiatief sluit goed aan bij de wens meer sociale samenhang in de wijk te creëren.” De kringen zijn bedoeld om de kloof tussen rijk en arm kleiner te maken, vanuit de gedachte dat niemand buiten de boot mag vallen, zegt De Vries. ,,Het is een initiatief vanuit de kerken en het Diaconaal Platform Zwolle, maar staat open voor iedereen met hart voor de buurt en wijk.” Moderne Devotie De gemeenschapskring vindt haar basis in de Moderne Devotie en de eerste christengemeenten. ,,De Moderne Devotie was een beweging in de middeleeuwen in Zwolle en Deventer waarbij de gemeenschap centraal stond en allerlei partijen in de samenleving samenwerkten.” Grondlegger van deze beweging was Thomas à Kempis (1380-1471). ,,Handelingen 2, waar het leven van de eerste christengemeenten wordt beschreven, is het Bijbelgedeelte waar de moderne devoten hun inspiratie uit putten.” Hoe ziet de gemeenschapskring anno 2011 uit? Vanuit de gemeenschapskring worden allerlei zaken voor en in de wijk georganiseerd op het gebied van gastvrijheid, ontmoeting en hulp, legt De Vries uit. ,,Activiteiten op diaconaal gebied Pagina 43


die met behulp van het Leger des Heils, Stichting Present of Stichting The Mall uitgevoerd kunnen worden. Maar ook projecten op het gebied van zorg en welzijn, kunst en cultuur, sport, groenvoorziening of onderwijs en ondernemerschap. Denk aan het helpen van kinderen met een leerachterstand of het opknappen van een zorgboerderij.” Er kan in deze projecten samengewerkt worden met de gemeente, de vrijwilligerscentrale, sportcentra, onderwijs- en culturele instellingen, studentenverenigingen, lokale ondernemers, woningcorporaties en de kerken. ,,In elke wijk spelen weer andere zaken en het is de bedoeling dat de gemeenschapskringen aansluiten bij de bestaande infrastructuur op het gebied van natuur, cultuur, zorg, onderwijs, sport, economie en politiek. Nood Prioriteit krijgen de projecten waarin het gaat om de nood te lenigen, om samen te gaan staan in de wijk en mensen uit het isolement te halen, zegt De Vries. ,,De bedoeling is dat er geleidelijk aan meer gemeenschapskringen ontstaan, zo’n vijftien tot twintig in totaal.” Afgelopen zaterdag gaf de wethouder de aftrap voor de gemeenschapskringen. Niet toevallig heet de wijk waar de pilot ‘Hart voor Dieze’ wordt uitgevoerd de Devotenbuurt. ,,Arme studenten in de tijd van de Moderne Devotie vonden onderdak in de woongemeenschappen die de Zwolse broeders hadden opgericht. Er was zorg voor zieken, voor vreemdelingen en voor mensen die meer van het geloof wilden weten.” De organisatie en coördinatie van de gemeenschapskringen ligt bij het Diaconaal Platform Zwolle. Binnen de kring brengt een ‘Wijksamenbinder’ mensen en partijen bij elkaar. ,,Mensen geven zelf aan wat ze willen doen, op wat voor manier en hoe vaak.” Mensen die nieuwsgierig worden naar de intenties van de gemeenschapskringen kunnen zich aansluiten bij een geloofskring waar zingevings- en levensvragen besproken worden, vertelt De Vries. ,,In het gemeenschapshuis - dat kan een buurthuis of een wijkcentrum zijn - wordt elke dag begonnen en geeïndigd met een korte viering waarin gebed een belangrijke rol speelt. Elke week vindt er een laagdrempelige viering plaats - dat hoeft niet op zondag te zijn - gekoppeld aan een maaltijd.” * www.diaconaalplatformzwolle.nl

Pagina 44

Eindrapport Haalbaarheidsonderzoek Centrum van ontmoeting Houten 12.1.8 KOM EET Welkom bij KomEet! KomEet is een maaltijdproject, bedoeld voor ieder die behoefte heeft aan gezelligheid of een luisterend oor bij een goede maaltijd. In de oneven weken staat er op maandag voor 1 euro een drie-gangen-menu klaar in wijkcentrum 'De Nude', Kortestraat 2 in Wageningen. De maaltijden zijn een initiatief van de werkgroep Bindmiddel. Deze werkgroep bestaat uit leden van twee kerken in Wageningen-Oost. Over Kom Eet KomEet is een initiatief van de Vrijgemaakt Gereformeerde Kerk en de Nederlands Gereformeerde kerk in Wageningen. In beide kerken leefde de wens iets te doen in een samenleving, waarin mensen steeds meer alleen komen te staan en op zichzelf worden teruggeworpen. Dit heeft geresulteerd in de werkgroep Bindmiddel. Uitgangspunt zijn de opmerkingen van Jezus over gastvrijheid voor ieder die dat nodig heeft. Hij roept ons op gastvrij te zijn, zonder iets terug te willen ontvangen. We bedanken Welvada voor het gebruik van het wijkcentrum. http://kom-eet.com/index.php

Pagina 45

Eindrapport Haalbaarheidsonderzoek Centrum van ontmoeting Houten 12.1.9 MONITORGEGEVENS KW ETSBARE GROEPEN 24

24

GGD Midden Nederland Pagina 46


Pagina 47


Pagina 48

Eindrapport Haalbaarheidsonderzoek Centrum van ontmoeting Houten 12.1.10

DIACONAAL BELEID MAKEN

Pagina 49

Eindrapport Haalbaarheidsonderzoek Centrum van ontmoeting Houten 12.1.11

ENQUÊTE VOEDSELBANK

Enquête: Meting van behoefte naar ‘centrum van ontmoeting.’ Specifieke vragen: 1. Ervaart u in de situatie waarin u verkeert voldoende steun? Ja / Nee Hebt u bij dit antwoord ja, ga dan verder bij vraag 2, zo niet zie vraag 4.

2. Waar vindt u deze steun? (Kruis aan wat van toepassing is, meerdere antwoorden mogelijk) - O Familie - O Mensen uit de omgeving / kennissen - O Welzijnsorganisaties zoals voedselbank, maatschappelijk werk, GGZ o.i.d. - O Kerkelijke gemeente - O Club, vereniging (Welke?) …………………………………………………………………………. - O …………………………………………………………………………………. 3. Zou aan deze steun nog iets beter kunnen? Zo ja, wat? En zo nee, wat geeft deze steun u? U kunt verder bij vraag 6, bij algemene vragen. ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………….

! Had u nee op vraag 1, ga dan hier verder. ! 4. U hebt geantwoord dat u onvoldoende steun ervaart, hoe komt dat? (Meerdere antwoorden mogelijk)

-

O Geen (contact met) familie O Weinig of geen buren, vrienden, kenissen O Onvoldoende gehoord voelen bij organisaties zoals ………………………………… O Niet weten waar ik heen kan voor steun en of contact O ………………………………………………………………………………………

5. Wat zou u willen aan steun, hoe ziet u dat zich voor u? Wat hebt u hierin nodig? U kunt verder bij vraag 6, bij algemene vragen.

……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………….

Algemene vragen: 6. Hoe ervaart u als burger van Houten de zorg om uw welzijn vanuit de burgerlijke gemeente? O Dit ervaar ik wel / niet door de sociale dienst / WMO / Schuldhulpverlening (Omcirkel wat juist is)

O Dit ervaar ik onder andere door de geestelijke gezondheidszorg, huisarts etc. O Door het grote aanbod aan clubs / verenigingen/ kerken (omcirkel wat juist is) O Onvoldoende, waar kan ik het beste naar toe? Pagina 50


De Protestante Kerk in Houten, ook wel ‘Opstandingskerk’ genoemd, doet een onderzoek wat zij voor u kunnen betekenen. Er wordt onderzocht of er behoefte is naar ‘een centrum van ontmoeting.’ 7. Hoe staat u hier tegenover? O Ik vind het positief en hoop dat er koffie ochtenden, maaltijden etc. zijn. O Het spreekt mij aan, alleen is het voor mij belangrijk dat het een neutrale identiteit heeft O Ik heb hier vragen over, hoe zou dat eruit komen te zien? 8. Hoe zou u er tegenover staan om mee na te denken met een speciale werkgroep die bezig is om ideeën te verwerken? O Ja, hier sta ik open voor. Eventueel mag ik hiervoor benaderd worden via: ……………………………………......................................................................................... O Nee, ik heb hier niet de mogelijkheid voor wil wel / niet benaderd worden voor mogelijke informatie. O Nee, het is voor mij nog onduidelijk wat ‘een centrum van ontmoeting’ voor mij kan betekenen. 9. Wat zou voor u ‘een centrum van ontmoeting’ interessant maken? Wat moet er dan geboden worden / te doen zijn aan activiteiten? ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………. 9. Wat spreekt u het meest aan; inloopochtenden in de kerk, maaltijden etc. of op een andere locatie met vaste openingstijden? (Meerdere opties mogelijk) O In de kerk is voor mij geen probleem. O Een andere locatie zal maken dat ik sneller ga kijken of zal deelnemen aan activiteiten. O Het maakt niet uit want er is al genoeg te doen. O Het is belangrijk want er zijn veel mensen die zich eenzaam voelen en hierdoor steunen we elkaar. O…………………………………………………………………………………………….. 10. Hebt u opmerkingen of tips voor een mogelijk te realiseren ‘centrum van ontmoeting?’ ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………

Pagina 51

Eindrapport Haalbaarheidsonderzoek Centrum van ontmoeting Houten 12.2

INTERVIEWGEGEVENS DOELGROEP & BEHOEFTE

Deze inhoud is vanwege de privacy van de geïnterviewde personen alleen aan de stuurgroep verstrekt.

Pagina 52

Eindrapport Haalbaarheidsonderzoek Centrum van ontmoeting Houten 12.3

INTERVIEWGEGEVENS DRAAGVLAK

12.3.1 RESULTATEN CATEGORISEREN Deze inhoud is vanwege de privacy van de geïnterviewde personen alleen aan de stuurgroep verstrekt.

Pagina 53

Eindrapport Haalbaarheidsonderzoek

Recommend Documents