Oedeem en wond(heling) • Krijgen mensen met lymfoedeem sneller wonden?
Oedeem en wonden
• Heeft lymfoedeem een invloed op de wondgenezing? • Oedeem en wonden, hoe onderscheid ik oorzaak en gevolg?
2de Tweedaags Vlaams Wondzorg Congres Kortrijk, 17-18/02/2011 M. Flour, UZ Leuven
Krijgen mensen met (lymf)oedeem sneller wonden? •
Door lymfoedeem in de strikte zin van het woord : neen. Als het oedeem chronischer wordt, is de huid en alle weefsellagen verdikt en stevig.
• Wat behandel ik eerst: de wonde of het oedeem?
CT van een chronisch eenzijdig lymfoedeem
Krijgen mensen met (lymf)oedeem sneller wonden? •
Wel kunnen er kleine kloven en fissuurtjes ontstaan in de papillomateuse gebieden, en in gemacereerde lichaamsplooien.
Krijgen mensen met (lymf)oedeem sneller wonden?
•
Van hieruit ontstaat dan wel gemakkelijk een infectie (erysipelas, cellulitis, lymfangitis).
8521
Krijgen mensen met (lymf)oedeem sneller wonden? •
Lipoedeem gaat vaak gepaard met spataders, en daardoor soms ook met veneuze insufficiëntie , met eventueel huidafwijkingen en ulceratie.
Krijgen mensen met (lymf)oedeem sneller wonden? •
Bij oedeem van veneuze origine is er wel degelijk een evolutie naar ulceratie te verwachten als er lange tijd oedeem en ontsteking is.
Krijgen mensen met (lymf)oedeem sneller wonden? •
Bij een erysipeel kunnen vochtcollecties blaren en erosies doen ontstaan, zelfs diepe necrotische defecten door ischemie van het weefsel of door bacteriële toxines.
Krijgen mensen met (lymf)oedeem sneller wonden? Dan zijn er nog secundaire oedeemtoestanden zoals bij • extreme obesitas, • myxoedeem, • proteinentekort, • maar ook door langdurig gebruik van cortisone • of bij een oude huid door afhangen van de benen. Hier is de huid meer fragiel dan normaal en door een klein trauma ontstaan vaak huidletsels.
5658
1850
•
Krijgen mensen met (lymf)oedeem sneller wonden?
Heeft (lymf)oedeem een invloed op de wondgenezing?
Bij mensen met een tumor kan in een secundair maligne lymfoedeem door ulcereren van de tumor soms een groot weefseldefect ontstaan.
•
Zonder twijfel is er door oedeem (locaal, regionaal) een vertraagde wondheling. Hiervoor zijn er verscheidene verklaringen, en misschien spelen ze allemaal in min of meerdere mate een rol.
Heeft lymfoedeem een invloed op de wondgenezing? •
•
De nutritionele microcirculatie kan door het oedeem verstoord zijn, en door de verminderde bloedsvoorziening en lage zuurstofdruk in de weefsels is er een negatief impact op alle aspecten van de wondheling die zuurstof-afhankelijk zijn. Dit zijn dan ondermeer groeifactoren, cellen voor granulatie of voor immuniteit, cytokines en enzymes, MMPs…
Ron Legerstee
Heeft (lymf)oedeem een invloed op de wondgenezing? •
Heeft lymfoedeem een invloed op de wondgenezing? •
Door het oedeem is er ook maceratie van de wondranden (minder huidbarrière) en een mechanische stress waardoor sluiten moeilijker wordt.
In die omstandigheden van relatief zuurstoftekort en oedeem zullen (vooral anaërobe) bacteriën meer kans krijgen voor invasieve groei, en uitlokken van infectie of sepsis.
Heeft lymfoedeem een invloed op de wondgenezing? • • • • • •
Voorbeelden van wonden waar dit belangrijk is : diabetische voet, na trauma, na chirurgie, bij veneuze ulcera, brandwonden, ...
Oedeem en een wonde, hoe onderscheid ik oorzaak en gevolg? •
Het helpt als we een basiskennis hebben van de anatomie en fysiologie van oedeemvorming en van de meest frequente oorzaken van wonden.
Oedeem en een wonde, hoe onderscheid ik oorzaak en gevolg? •
Oedeem en een wonde, hoe onderscheid ik oorzaak en gevolg? •
Er zijn ook enkele kenmerken tijdens het klinisch onderzoek die kunnen wijzen in de richting van een oorzaak voor het oedeem en / of voor de wonde.
Een gerichte anamnese is een eerste stap, naast inzage van het medisch / verpleegkundig dossier.
Oedeem en een wonde, hoe onderscheid ik oorzaak en gevolg? •
Littekens zijn belangrijke verwijzingen naar selectieve oorzaken zoals trauma, correctieve of orthopedische chirurgie.
Oedeem en een wonde, hoe onderscheid ik oorzaak en gevolg? •
Spieratrofie en huidafwijkingen kunnen indicatief zijn voor veneuze problemen, corticoatrofie,verlamming of nietgebruik, of neuropathie.
Wat behandel ik eerst: de wonde of het oedeem? •
Bij de wondzorg is er meer aandacht nodig voor opvangen van het exsudaat en voor beschermen van de wondomgeving tegen maceratie, infectie, eczeem, druk...
Wat behandel ik eerst: de wonde of het oedeem? • •
Zo mogelijk allebei tegelijkertijd, want ze hebben een negatieve invloed op elkaar. Als er oedeem is door hart-, nier- of vaatfalen, kan een diureticum helpen.
Bescherming op drukplaatsen, in plooien
Wat behandel ik eerst: de wonde of het oedeem? •
Hoogleggen van het gewonde gebied, en mobilisatie oefeningen zullen in elk geval het oedeem helpen regresseren.
Wat behandel ik eerst: de wonde of het oedeem? •
Meest effectief zal de behandeling zijn die ook gecombineerde decongestieve therapie biedt: mobilisatie, manuele drainage, en compressietherapie met alle aangepaste materialen en methoden.
Trappers Kettler
Wat behandel ik eerst: de wonde of het oedeem? • •
Intermittente pneumatische compressietherapie is vaak een nuttige aanvulling bij windelen, kousen, Circaid en andere orthesen. ..
