Disclosure belangen spreker

Disclosure belangen spreker (Potentiële) belangenverstrengeling

Geen

Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven

Coloplast: instructeur voor Virtue Male Sling

Sponsoring

Astellas: Post ICS bijdrage

Incontinentie en Seksualiteit

Post ICS IUGA 2014 Henk Elzevier LUMC

Doel • Goed overzicht onderzoek tot op heden rondom incontinentie en seksualiteit • Wat heeft de ICS toegevoegd • Vragen die nog voor onderzoek open liggen

ICS abstracts over seks en incontinentie • 43: Cunkelman J, Mueller E, Brubaker L, Kenton K. Female pelvic floor disorders and sexual dysfunction in affected couples • 44 Musco S, Lumi E, D'Amico A, Miano R, Parisi A I, Topazio L, Finazzi Agro E. Percutaneous tibial nerve stimulation improves female sexual function in women with overactive bladder syndrome • 45 Fragalà E, Di Rosa A, Giardina R, Cimino S, Russo G I, Caramma A, Patti F, Morgia G. Determinants of sexual impairment in multiple sclerosis male and female patients with lower urinary tract dysfunction: results from an Italian cross-sectional study. • 49 Karbage S A L1, Augusto K L2, Vasconcelos Neto J A, Vasconcelos C T M, Frota I P R, Bombonato A, Lima A C, Bizarria L B, Cavalcanti Júnior M, Bezerra L R P S, M Bilhar A P, Britto D F. Women with mixed versus stress urinary incontinence symptoms: who has the most impact on sexual function? • 124 Musco S, Del Popolo G, Celso M F, Lombardi G. Sacral neuromodulation and female sexuality: review • 131 Rhein Felippe M, Eli Girotti M, Gabriela Cadamuro L, Rosenblatt Hacad C, Paulo Zambon J, Marcos Mazili P, Gonçalves Almeida F. Is the urinary incontinence associated with sexual abstinence? • 760 Pereira-Azevedo N, Carrasquinho E, Casola M, Cardoso de Oliveira E, Cavadas V, Osório L, Silva-Ramos M, Branco F. Can we predict female sexual function after repairing pelvic organ prolapse with mesh?

Urine incontinentie en seksuele disfunctie een complex onderzoeksveld Wat beïnvloed de uitkomst van studies

Fatton B, de Tayrac R, Costa P. Stress urinary incontinence and LUTS in women--effects on sexual function. Nat Rev Urol. 2014 Oct;11(10):565-78.

Factoren die van invloed zijn Patiënt kenmerken • Vaak combinatie pathologie; prolaps, faecale problematiek • Leeftijd, hormonale status, relatie, sociaalculturele factoren Populatie kenmerken • Verschil in populatie ( algehele populatie, preoperatieve, al eerder behandelde of postoperatieve patienten populatie) Meetmethode • Vragenlijsten, face-to-face interview, telefoon • Verschillende vragenlijsten (gevalideerd en niet gevalideerd)

Factoren die van invloed zijn Vergelijking met algemene populatiecijfers zijn belangrijk • Bv incidentie dypareunie Oostenrijk

7.9 – 16.8%

Japan

5.7 – 22.9%

(variatie leeftijd van onderzoekspopulatie) • Grote epidemiologische studies (US) laten een percentage van 40% seksuele disfunctie zien (12% heeft er trouwens last van)

Vragenlijsten • Algemene Sexual History Form 36 en 12 (SHF) Dyadic Adjustment Scale (DAS) Derogatis Sexual Functioning Inventory (DSFI) Female Sexual Function Index (FSFI) Brief Index of Sexual Functioning (BISF-W) • Specifieke niet gevalideerde Vaak gebruikt naast gevalideerde vragen zoals vaginale vernauwing, verkorting, littekenvorming, voelen van het bandje

Vragenlijsten • Specifiek gevalideerde vragenlijsten Pelvic Organ Prolapse/Incontinence Sexual Questionnaire (PISQ12 en 31, PISQ-IR) Incontinence Impact Questionnaire-7 (IIQ-7)

Invloed van Urine incontinentie of LUTS op seksualiteit • Stress incontinentie en seksuele functie • Coïtale incontinentie en seksuele functie • OAB en seksuele functie

Stress incontinentie en seksuele functie • Vrijwel geen 1 studie die prolaps heeft uitgesloten (bias) • 1 studie heeft prolaps > POP-Q stage 2 uitgesloten, evaluatie met PISQ12 Conclusie: Gemengde incontinentie scoort laagst, opvallend was dat Stress incontinentie slechter scoort dan OAB in tegenstelling tot de meeste andere studies!

Coksuer H, Ercan CM, Haliloğlu B, Yucel M, Cam C, Kabaca C, Karateke A. Does urinary incontinence subtype affect sexual function? Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol. 2011 Nov;159(1):213-7.

Coïtale incontinentie en seksuele functie • Prevalentie 2-56% -

2-10% bevolkingsonderzoek

-

10-56% klinische studies

• Pathofysiologie - OAB geassocieerd met orgasme incontinentie - Stressincontinentie met penetratie

Shaw C. A systematic review of the literature on the prevalence of sexual impairment in women with urinary incontinence and the prevalence of urinary leakage during sexual activity. Eur Urol. 2002 Nov;42(5):432-40

Coïtale incontinentie en pathofysiologie • UDO onderzoek - Pentatie vorm laat stressincontinentie zien - Orgasme vorm zowel stress als detrusor overactiviteit!

• Behandeling - 80% geneest na chirurgie - 60% reageert op anticholinergica

El-Azab AS, Yousef HA, Seifeldein GS. Coital incontinence: relation to detrusor overactivity and stress incontinence. Neurourol Urodyn. 2011 Apr;30(4):520-4. Pastor Z. Female ejaculation orgasm vs. coital incontinence: a systematic review. J Sex Med. 2013 Jul;10(7):1682-91. Serati M, Salvatore S, Uccella S, Cromi A, Khullar V, Cardozo L, Bolis P. Urinary incontinence at orgasm: relation to detrusor overactivity and treatment efficacy. Eur Urol. 2008 Oct;54(4):911-5 Serati M, Cattoni E, Braga A, Siesto G, Salvatore S. Coital incontinence: relation to detrusor overactivity and stress incontinence. A controversial topic. Neurourol Urodyn. 2011 Nov;30(8):1415

Coitale incontinentie • Cave “Female orgasmic Ejaculation” Is een fysiologische respons bij opwinding

Pastor Z. Female ejaculation orgasm vs. coital incontinence: a systematic review. J Sex Med. 2013 Jul;10(7):1682-91.

OAB en seksualiteit en seksuele functie • OAB meer negatieve invloed dan urine incontinentie • Coïtale incontinentie niet meeste impact maar postcoïtale urge en urge-incontinentie en frequency (seks trigger voor OAB klachten?) • OAB-droog hebben een betere seksuele functie tov OAB-nat en mixed incontinentie heeft de slechtste functie (domein desire, lubrification, orgasm sexual satisfaction van FSFI)

Behandeling van incontinentie : wat is de impact op seksuele functie • Bekkenfysiotherapie -

Duidelijke relatie: als de stressincontinentie verminderd dan verbeterd de seksuele functie

-

Vermindering van coïtale incontinentie (kleine studies)

-

Opvallend is wel kleine onderzoekspopulaties en mogelijk verschil in behandeling of behandeling door elkaar (gedragstherapie of biofeedback intravaginale electrostimulatie, etc)

Giuseppe PG, Pace G, Vicentini C. Sexual function in women with urinary incontinence treated by pelvic floor transvaginal electrical stimulation. J Sex Med. 2007 May;4(3):702-7. Rivalta M, Sighinolfi MC, Micali S, De Stefani S, Bianchi G. Sexual function and quality of life in women with urinary incontinence treated by a complete pelvic floor rehabilitation program (biofeedback, functional electrical stimulation, pelvic floor muscles exercises, and vaginal cones). J Sex Med. 2010 Mar;7(3):1200-8 Zahariou AG, Karamouti MV, Papaioannou PD. Pelvic floor muscle training improves sexual function of women with stress urinary incontinence. Int Urogynecol J Pelvic Floor Dysfunct. 2008 Mar;19(3):401-6. Handa VL, Whitcomb E, Weidner AC, Nygaard I, Brubaker L, Bradley CS, Paraiso MF, Schaffer J, Zyczynski HM, Zhang M, Richter HE. Sexual function before and after non-surgical treatment for stress urinary incontinence. Female Pelvic Med Reconstr Surg. 2011;17(1):30-35.

Behandeling van incontinentie : wat is de impact op seksuele functie • Meta analyse-analyse Slings - Verbeterd

56,7%

- Onveranderd

33.9%

- Verslechterd

9,4%

• Verbetering vooral door genezing coïtale incontinentie • Verslechtering neuroanatomische verandering en vaginale anatomie verandering (de novo dyspareunia) • Weinig nog bekend van mini-tapes

Jha S, Ammenbal M, Metwally M. Impact of incontinence surgery on sexual function: a systematic review and meta-analysis. J Sex Med. 2012 Jan;9(1):34-43 Bekker MD, Hogewoning CR, Wallner C, Elzevier HW, DeRuiter MC. The somatic and autonomic innervation of the clitoris; preliminary evidence of sexual dysfunction after minimally invasive slings. J Sex Med. 2012 Jun;9(6):1566-78

Conclusie • Noodzaak prospectieve studies met gevalideerde vragenlijsten • Reproduceerbare operatietechniek om oorzaak de novo dysparaeunie te verklaren • Clitorale innervatie problematiek moet een belangrijk onderzoeksgebied worden • Niet coïtale seks

Fatton B, de Tayrac R, Costa P. Stress urinary incontinence and LUTS in women--effects on sexual function. Nat Rev Urol. 2014 Oct;11(10):565-78.

Wat heeft de ICS toegevoegd

Abstract 43 Cunkelman J, Mueller E, Brubaker L, Kenton K. Female pelvic floor disorders and sexual dysfunction in affected couples

Methode • Evaluatie 49 paren met GRISS Resultaat • 49 paren, vrouwen gem. Lft 54.4jr (32-71), mannen gem. Lft 55 jr (35-75) • 88% gehuwd, gem. relatielengte 26 jr (9mnd-52jr). 94% vd mannen vermelde seksueel actief te zijn en 82% van de vrouwen! • Operatie: SUI 24%, POP 37%, gecombineerd SUI en POP 39%.


• Seksuele disfunctie mannen 43% en bij de vrouwen 31% (chisquare=0.969, p=.325) • Infrequency and Non-communication (GRISS) belangrijkste subschalen met hoogste levels van disfunctie zowel bij de mannen (69% and 45%) als de vrouwen (76% and 57%) • Er was een significante correlatie tussen diagnose SUI alleen en de combinatie SUI en POP (p=0.024 and p=0.043) en totale seksuele functie van de vrouw


Conclusie • Seksuele problematiek is een frequent voorkomend probleem in de uro-gynaecologische kliniek zowel bij patiënt als partner. Cave infrequency en communication

Bredere kijk op seksualiteit partner in evaluatie betrekken!

44. Musco S, Lumi E, D'Amico A, Miano R, Parisi A I, Topazio L, Finazzi Agro E. Percutaneous tibial nerve stimulation improves female sexual function in women with overactive bladder syndrome

Methode • Prospective study 27 vrouwen met idiopathic dry-OAB • Evaluatie FSFI


Resultaten • 25 van de 27 werden geincludeerd (92.6%) • 15 v/d 25 pt (60%) werden gezien als “subjective responders” en 12 pt (48%) als “objective responders” voor OAB. • 14 v/d 25 pt (56%) FSD • 5/14 pts (35,7%) met FSD waren FSD “objective responders” met een mean FSFI score pre-PTNS van 16,16 (range 10,819,7) vs 31,62 (range 29,1–34,2) na PTNS • De correlatie tussen OAB en sexual functie verbetering bleek niet significant (r=0,3)? (power probleem?)


Conclusie • Nog nauwelijks onderzocht invloed PTNS op seksualiteit. Op basis van deze data lijkt seksuele functie te verbeteren onafhankelijk van een verandering van de mictie klachten. Vervolgstudies zijn nodig

Neuromodulatie en invloed op neuroanatomie?

124 Musco S, Del Popolo G, Celso M F, Lombardi G. Sacral neuromodulation and female sexuality: review Resultaten (10 studies) • Meeste auteur vermelden een significante verbetering na permanente SNM implantatie • Helaas zijn de huidige gegevens insufficient • Bias en kleine studie populatie • Inclusie seksueel inactief met seksueel actief vooral omdat inactieve vrouwen de vragenlijst niet geheel in kunnen vullen

131 Rhein Felippe M, Eli Girotti M, Gabriela Cadamuro L, Rosenblatt Hacad C, Paulo Zambon J, Marcos Mazili P, Gonçalves Almeida F. Is the urinary incontinence associated with sexual abstinence?

Methode • Van 2012 to Dec 2013, werden vrouwen met UI gevraagd naar hun seksuele activiteit • Patiënten die niet seksueel actief waren werden gevraagd naar de rol van UI op het seksueel functioneren of aangaan van seksueel contact • Alle vrouwen ondergingen de volgende evaluatie: - 1-uur pad test - International Consultation on Incontinence Questionnaire (ICIQSF) - Overactive Bladder Questionnaire (OAB-SF) - World Health Organization in Quality of Life Questionnaire (WHOQOL-Brief)


Resultaten • A total of 274 women met UI werden geëvalueerd • 119 vrouwen (43%) waren niet seksueel actief • 10% (29/274) vermeld dat dit UI gerelateerd is (24% van de inactieve populatie). • Opvallend is dat de populatie die inactief is agv incontinentie significant jonger is en meer last hebben ondanks hetzelfde verlies


Conclusie • Vrouwen die niet seksueel actief zijn als gevolg van incontinentieklachten zijn jonger en hebben meer klachten dan vrouwen waarbij dit niet incontinentie gerelateerd is.

Invloed van leeftijd op seksualiteit hoe gaan we hier in studies mee om

Op naar gezamelijk onderzoek

Bedankt voor uw aandacht

Ejaculatie: percentages vrouwen en volumina

Percentages dat ejaculatie ervaart • Whipple (1981)

10 %

Volumina (cc)

• Belzer (1983)

10

• Bullough (1984) 14 %

• Goldberg (1983)

3-15

• Davidson (1989) 40 %

• Bullough (1984)

12

• Kratochvil (1994) 6 %

• Heat (1984) • Zaviavic (1987)

30-50 16

Bekende onderzoeksmethode • Urine voor en na orgasme • Het ejaculaat zelf ( gem. PSA = 0.82 ng/ml, bovengrens tot 32 ng/ml) • (katoenen onderbroeken)

Zure fosfatase activiteit in 4 dagen gedragen katoenen onderbroek

Circa 3 ml ejaculaat, 46-jarige vrouw, zure fosfatase kleuring

Disclosure belangen spreker

Recommend Documents