11-11-2015
Brandwondenzorg Rob van Komen, teamleider brandwondencentrum, voorzitter brandwondencommissie WCS kenniscentrum wondzorg
Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling
Geen
Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven
Geen
Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder Andere relatie, namelijk …
Geen Geen Geen Geen
Abstract Het vermoeden bestaat dat 55.000 tot 110.00 slachtoffers op een eerste hulp afdeling, huisartsenpraktijk of huisartsenpost behandeld worden of van daaruit worden doorverwezen naar een ziekenhuis of brandwondencentrum. Een goede eerste hulp verlening bij brandwonden kan problemen besparen. De 5 punts anamnese en 5 punts diagnostiek voor de wond zijn instrumenten om de klinische kenmerken te bepalen en dit kan leiden tot een afgestemde wondbehandeling. Een goede pijn behandeling en begeleiding heeft ook effect op het verloop van de patiënt met brandwonden. In de presentatie zal ik deze aspecten gebruiken om de kennis ten aanzien van brandwondenbehandeling te verrijken.
1
11-11-2015
Aantal brandwondenslachtoffers per (gemiddeld) jaar 622 in brandwondencentra
1900 in ziekenhuizen
12000 spoed eisende hulp
Groningen 20 bedden
Beverwijk 15 bedden Rotterdam 20 bedden 3 4 0 opnames
Leeftijdsverdeling 11%
56%
24%
> 65 jaar 0 t/m 4 jaar 5 t/m 15 jaar 16 t/m 64 jaar
9%
2
11-11-2015
Oorzaken Landelijk Centrum
Hete vloeistoffen
50% 30%
Vuur
38% 45% 5% 8% 1% 3%
Vet Contact Chemicaliën Elektriciteit
Plaats van het ongeval 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0
63
17 7 thuis
bedrijf
4
recreatie verkeer
2 ggz
7 rest
Eerste hulp • Doof de vlam, met een niet synthetisch kleed • Rol het slachtoffer over de grond, om te voorkomen dat de vlammen het hoofd/hals gebied bereiken • Koel de wonden
3
11-11-2015
10
Invloed van koelen
•
Op de wond
•
Lichamelijke reactie (cave onderkoeling)
11
Koelen • • • •
10-20 min lauw stromend water (15ºC – 30ºC) Over beschadigde lichaamsdelen Starten met koelen tot 3 uur na de verbranding Eventueel losse kledingstukken verwijderen tijdens het koelen • 10-20 min koelen met koel- dekens, verbanden, gel als er geen water is (alleen primair gebruiken) • Na het koelen • Schoon afdekken en de patiënt warm toedekken
12
Invloed van koelen Op de wond: • Pijn reducerend • Afvoer van warmte • Voorkomen van verdieping
Lichamelijke reactie: • Vasoconstrictie • Onderkoeling
4
11-11-2015
13
Definitie brandwond • 1 of meerdere huidlagen zijn beschadigd door: – – – – – –
Hete vloeistoffen Contact met hete oppervlakken Vuur Ultraviolette/infrarode straling Radioactiviteit Elektriciteit of chemische middelen
14
5 punts anamnese • • • • •
Waardoor? Hoe heet? Hoe veel? Hoe lang? Maatregelen?
15
Klopt het verhaal bij het beeld?
• •
Kindermishandeling Ouderenmishandeling •
Veilig thuis (voormalig AMK)
5
11-11-2015
16
5 punts diagnostiek • • • • •
Blaren Wondaspect Soepelheid Capillaire refill Pijn
17
Ernst van de brandwond bepaald door: • • • • •
Uitgebreidheid, leeftijd , algemene conditie Diepte Lokalisatie Bijkomend letsel Etiologie
Uitgebreidheid
Uitgestrekte hand aaneengesloten vingers
Per jaar ouder dan 1 hoofd: - 1% en elk been: + ½ %
6
11-11-2015
Epidermis Stratum basale
talgklier
Dermis
haarfollikel
zweetklier
Subcutis
20
Indeling naar diepte • • • •
1ste graads verbranding (epidermaal) Oppervlakkig 2de graads brandwond (oppervlakkig dermaal) Diep 2de graads brandwond (diep dermaal) 3de graads brandwond (sub-dermaal)
21
1ste graads verbranding (epidermaal)
7
11-11-2015
Epidermis Stratum basale
talgklier
Dermis
haarfollikel
zweetklier
Subcutis
23
Klinische kenmerken 1ste graads verbranding • • • • • •
Roodheid Pijn Positieve capillaire refill <2 sec Droog Sensibiliteit intact Spontane genezing
24
Behandeling 1ste graads verbranding (epidermaal) • • • • •
(Vette gazen) Vaseline Aftersun crème Body lotion …….
8
11-11-2015
25
Indeling naar diepte • 1ste graads verbranding (epidermaal) • Oppervlakkig 2de graads brandwond (oppervlakkig dermaal) • Diep 2de graads brandwond (diep dermaal) • 3de graads brandwond (sub-dermaal)
26
Klinische kenmerken oppervlakkig 2de graads brandwond (oppervlakkig dermaal) • • • • • •
Roze, rood glanzend Blaarvorming Positieve capillaire refill Zeer pijnlijk Soepel Vochtig aspect (als blaren kapot zijn)
Oppervlakkig dermaal
Diep dermaal
9
11-11-2015
28
Oppervlakkig 2de graads (oppervlakkig dermaal)
Oppervlakkig 2de graads (oppervlakkig dermaal)
Wondbehandeling oppervlakkig 2de graads brandwond (oppervlakkig dermaal)
• • • •
Vette gazen Hydrofiber Hydrocolloïden Transparante wondfolie
10
11-11-2015
31
Blaarbehandeling bij brandwonden • • • •
Blaren < 6mm intact laten Blaren > 6 mm debrideren Fragiele / kapotte blaren debrideren Dikwandige blaren op handpalmen en voetzolen intact laten
Behandelen als oppervlakkig of diep 2de graads Intacte blaren eventueel ondersteunen met en vet gaas of transparante wondfolie
Debrideren van blaarkap
11
11-11-2015
34
Indeling naar diepte • 1ste graads verbranding (epidermaal) • Oppervlakkig 2de graads brandwond (oppervlakkig dermaal) • Diep 2de graads brandwond (diep dermaal) • 3de graads brandwond (sub-dermaal)
35
Klinische kenmerken diep 2de graads brandwond (diep dermaal) • • • • •
Vlekkerig roze/rood en witte plekken Enige blaarvorming Matige tot afwezige capillaire refill Matige tot afwezige pijnsensatie Soepel tot stug
Diep dermale brandwond
12
11-11-2015
37
Diep 2de graads brandwond (diep dermaal)
38
Diep 2de graads brandwond (diep dermaal)
13
11-11-2015
40
Wondbehandeling diep 2de graads brandwond (diep dermaal) • Vette gazen • Anti-bacteriële wondbedekker • Operatie
41
Indeling naar diepte • 1ste graads verbranding (epidermaal) • Oppervlakkig 2de graads brandwond (oppervlakkig dermaal) • Diep 2de graads brandwond (diep dermaal) • 3de graads brandwond (sub-dermaal)
42
Klinische kenmerken 3de graads brandwond (sub-dermaal) • • • • •
Witgeel, roodbruin, zwart Afwezigheid van blaren Negatieve capillaire refill Geen pijnsensatie Stug tot leerachtig
14
11-11-2015
3de graads brandwond
3de graads brandwond (sub-dermaal)
45
Wondbehandeling 3de raads brandwond (sub-dermaal) • Anti-bacteriële behandeling • Operatieve behandeling • vanaf Ø 2 cm
15
11-11-2015
47
Pijn Pijn is datgene wat de patiënt zegt dat het is. Pijn bestaat telkens als hij dat zegt. (McCaffery, 1979) • Verpleegkundigen/verzorgenden kunnen de pijn van de patiënt niet inschatten • Pijnmanagement – Meten met een gevalideerd instrument – Registreren • Pijninterventies – Farmacologisch – Niet-farmacologisch
48
Organisatie van de wondbehandeling • • • • •
•
Angst- en pijn reducerende interventies Geef ruim van te voren pijnmedicatie Alles staat vooraf klaar Bij kinderen met twee personen werken Ouders hebben een troostende/afleidende rol, participeren niet in de wondzorg niet in de wondzorg Zorg voor functionele verbanden
16
11-11-2015
49
Verwijzing brandwondencentrum • • • •
TVLO > 10% bij volwassenen TVLO > 5% bij kinderen en bejaarden Diepe brandwonden > 5% TVLO Brandwonden met inhalatietrauma, geassocieerd letsel of bij pre-existente ziekten die het beloop nadelig kunnen beïnvloeden • Elektrische of chemische verbrandingen • Brandwonden in functionele gebieden (gelaat, handen, voeten, grote gewrichten, perineum genitaliën)
50
Gevaren die de brandwondenpatiënt bedreigen • • •
Shock Infectie Uitputting
Verbrandingsziekte Algemene metabole respons op trauma
Specifieke aspecten
• verhoogde capillaire permeabiliteit
• veranderingen in neurohumerale • verlies van huidfuncties regulatie mechanismen • Toegenomen metabolisme
- warmteverlies
• Katabolisme overheerst anabolisme
- vocht, mineralen, eiwitten - barrière tegen bacteriën • verstoorde afweer
17
11-11-2015
52
Problemen na wondgenezing • • • • • •
Restdefecten Blaren Pustels Jeuk en pijn Littekenvorming Psychische gevolgen
53
Bronnen • •
•
Wondenboek WCS Kenniscentrum Wondzorg (2014) Richtlijn: Eerste opvang brandwondenpatiënten in de acute fase(CBO, TNO, NBS, VSBN 2014) Brandwondenzorg; een multidisciplinaire benadering (van Tilburg 2000)
54
Informatie brandwonden • • •
•
www.wcs.nl
[email protected] Richtlijn: Eerste opvang brandwondenpatiënten in de acute fase (CBO, TNO, NBS, VSBN 2014) Digitaal brandwondenboek (voorjaar 2016) via www.brandwondenstichting.nl
18
11-11-2015
19
