Directieverslag 2012 St. Zorgverlening De Friese Wouden
1
Voorwoord
Voor u ligt het directieverslag 2012 van De Friese Wouden Care. Het was een goed jaar. Zowel in financiële zin als vanuit het perspectief van organisatie ontwikkeling. De continue verbetering van de processen en de structuur, de heldere koers en de ondernemende grondhouding van onze medewerkers heeft in meerdere opzichten bijgedragen aan de versteviging van ons fundament als zorgorganisatie. In 2012 is verdere uitwerking gegeven aan de Gemeentelijke Ondernemingsplannen. Plannen die anticiperen op een toekomst, die sinds het Lente-akkoord van Rutte 1 en het regeerakkoord van Rutte 2 een stuk concreter is geworden en zijn schaduwen vooruitwerpt. De resultaten moeten dan ook worden gewaardeerd in het perspectief van een nabije toekomst, waarin de modernisering van de AWBZ De Friese Wouden zal treffen in de kern van haar bedrijfsvoering en verdienmodel. Het scheiden van wonen en zorg, de transitie van de producten begeleiding en persoonlijke verzorging van AWBZ naar WMO en de daaraan gekoppelde ombuigingsdoelstellingen, maken dat de verbetering van de financiële positie bijdraagt aan het vermogen om oplossingen voor de toekomst te ontwikkelen en te implementeren. Ook de organisatie ontwikkeling draagt hier in grote mate aan bij, omdat deze in anticipatie op de bovenstaande ontwikkelingen plaatsvindt. Daarnaast is in 2012 een start gemaakt met de voorbereiding van de medewerkers op een wereld waarin dementie een steeds groter stempel gaat drukken op zorg en samenleving. Onder de noemer ’Dementie Centraal’ is een organisatiebreed opleidingstraject ingezet, dat we ook aan de samenleving ter beschikking zullen stellen. Zo is het directieverslag 2012 als vanzelfsprekend ook een document waarin het toekomstperspectief nadrukkelijk wordt opgezocht. Een toekomst die we op basis van de resultaten van 2012 met vertrouwen tegemoet treden.
Aukje Reinders-Van der Galiën Directeur De Friese Wouden
2
Algemene informatie:
2.1
Doelstelling van de organisatie: De Friese Wouden is aanbieder van Verpleging en Verzorging in Oost en Zuidoost Friesland. De organisatie biedt de zorg en dienstverlening op basis van toelating volgens de kaders van de AWBZ en heeft de zorg en dienstverlening zowel in extramurale- als intramurale leveringsmodellen georganiseerd: thuiszorg, verzorgingshuizen, verpleeghuis en kleinschalige woonvormen voor mensen met een dementie. Daarnaast leveren we ook specialistische zorg in de vorm van het Technologisch Thuiszorgteam en het Specialistisch Centrum vanuit Burgum.
AWBZ functies - Persoonlijke verzorging - verpleging - begeleiding - behandeling - verpleging - uitleen hulpmiddelen/ verpleegartikelen
De Friese Wouden levert aanvullende gemaksdiensten via het De Friese Wouden PluZ label.
2.2
Werkgebied: Het primaire werkgebied omvat de gemeenten Achtkarspelen, Tytsjerksteradiel, Dantumadiel, Smallingerland, Heerenveen, Opsterland, Ooststellingwerf en Weststellingwerf. In de lichtgroene gemeenten bieden we zowel intra- als extramurale zorg.
2.3
Juridische structuur en groepsstructuur: De Friese Wouden Care is onder de naam Stichting Zorgverlening De Friese Wouden onderdeel van de Kwadrantgroep. De Friese Wouden Care heeft als werkmaatschappij een eigen directie.
St. Kw adrantgroep
Adm. Kantoor Zorggroep Friesland BV
St. Zorgverlening De Friese Wouden
Thuiszorg Friesland
St. Palet
St. Zorggarant
Zorgmaatw erk/In Hoofdzaken
St. Eezicht (leeg) Zorggroep Friesland BV Hulp in Huis B.V.
HMC (75%) B.V.
Van Smaak BV
RevaTech (55%)
GKW B.V.
LDVRT B.V.
Dantuma B.V.
Vastgoed Beheer B.V.
De Friese Wouden HH B.V. (55%)
ISIS Kraamzorg B.V.
St. Boshuizen Gasthuis
De stichting Kwadrantgroep wordt bestuurd volgens het model Raad van Bestuur/Raad van Commissarissen. Medezeggenschap is per werkmaatschappij geregeld. De Friese Wouden kent een Ondernemingsraad en een Platform Cliëntenraden, bestaande uit vier cliëntenraden intramuraal (één per zorgcentrum) en de cliëntenraad extramurale zorg.
2.4
De interne organisatie en personele bezetting: De Friese Wouden Care streeft naar eenvoud in organisatie en zelfsturing aan de basis. Het primaire proces is in 8 regio’s georganiseerd. De staf ondersteunt de regio’s. Het organogram ziet er als volgt uit:
Volgende pagina
3
Strategie en gevoerd beleid:
3.1
Visie en strategie: In 2010 zijn de missie en visie van De Friese Wouden herijkt. Centraal in de visie op zorg staat de eigen regie en eigen verantwoordelijkheid van de cliënt. Wij ondersteunen deze waar dit nodig is met onze zorg en diensten. Externe analyse en oriëntatie op de toekomst hebben hun neerslag gevonden in aparte Gemeentelijke Ondernemingsplannen voor alle 8 gemeenten. Demografie, lokale ontwikkelingen en ontwikkelingen in de zorg en regeringsbeleid zijn geëxtrapoleerd en vormen de achtergrond van onze koers per gemeente. De belangrijkste strategische uitgangspunten zijn: e Verdere integratie van thuiszorg en 1 lijn Integratie van intra- en extramurale zorg als gevolg van het scheiden van wonen en zorg voor de ZZP’s 1 t/m 4 - Sterke lokale inbedding van de extramurale zorg door wijkteams met wijkverpleegkundige als spil. - Gedeeltelijke transformatie van verzorgingshuizen naar dienstencentra of multifunctionele centra. - Kleinschalige organisatieprincipes met het primaire proces als leidend proces en maximale zelfsturing aan de basis. -
Visie en strategie hebben geleid tot herstructurering van de organisatie. Dit proces was in 2012 in volle gang. Inmiddels zijn in het hele werkgebied de zelfstandig opererende wijkteams actief. De wijkverpleegkundigen nemen hun positie in en worden extra toegerust in het specialisme ouderenzorg (HBO V Gerontologie Geriatrie). Onder de vlag “De kracht van Dichtbij” wordt de lokale verankering verder versterkt. De verzorgingshuizen bereiden zich voor op de extramuralisering van de ZZP’s 1 t/m 3 en de integratie met de thuiszorg. Er is een begin gemaakt met het aanbieden van welzijn- en horecadiensten aan de ‘extramurale wereld’. Een belangrijk thema dat in 2012 als speerpunt is gekozen, is de voorbereiding op de enorme toename van mensen met dementie. Met name vanuit de realisatie dat het regeringsbeleid er toe zal leiden dat deze mensen langer thuis zullen moeten blijven wonen. Onder de projecttitel ‘Dementie Centraal’ heeft De Friese Wouden er voor gekozen alle medewerkers hier op toe te rusten middels een baanbrekend scholingsconcept: De Alzheimer Experience en bijhorende Power Course. www.AlzheimerExperience.nl Verder zijn er in 2012 initiatieven gestart op het gebied van anderhalve lijnszorg, nieuwe woonzorg concepten, toepassing van domotica en beeldtechniek, bewegen en vitaliteit enz. Een welkome impuls in de realisatie van de strategische doelstellingen zijn de gelden die er in 2012 vanuit het Convenant Investeringen voor de Langdurige Zorg, in de volksmond de ‘Wildersgelden’, vrij zijn gekomen. Deze financiële middelen worden door de Friese Wouden ingezet voor de kwaliteitsverbetering van de zorg en de inzet van de wijkverpleegkundige in de intramurale setting. Vanuit het vertrekpunt dat we door kwaliteitsverbetering ‘meer met minder’ kunnen realiseren, een noodzakelijkheid met het oog op toename van complexere zorgvraag en toekomstige tekorten op de arbeidsmarkt.
4. Financiële informatie: 4.1 Omzet ontwikkeling: Omzet
Q1 actual
Q1 budget
Q2 actual
Q2 budget
Q3 actual
Q3 budget
Q4 actual
Q4 budget
Totaal actual Totaal budget
Extramuraal
11.295.212
11.340.759
11.234.338
11.340.759
11.185.393
11.340.759
11.968.673
11.340.760
45.683.616
45.363.036
Intramuraal Nacalculatie
7.543.707
7.368.319
7.643.889
7.368.319
7.626.460
7.368.319
8.026.280 834.329
7.368.320
30.840.336 834.329
29.473.277 -
18.838.919
18.709.078
18.878.227
18.709.078
18.811.853
18.709.078
20.829.282
18.709.080
77.358.281
74.836.313
Totaal AWBZ omzet
4.2 Resultatenrekening 2012 2012 €
2011 €
77.358.281
70.141.740
1.218.186
1.082.834
209.838
344.218
3.938.161
5.426.711
82.724.466
76.995.503
60.006.304
58.832.444
2.441.563
2.060.076
Overige bedrijfskosten
17.218.789
15.566.046
Som der bedrijfslasten
79.666.655
76.458.566
BEDRIJFSRESULTAAT
3.057.811
536.937
-367.933
-464.845
2.689.878
72.092
0 0 0
0 0 0
2.689.878
72.092
BEDRIJFSOPBRENGSTEN: Wettelijk budget voor aanvaardbare kosten AWBZ (exclusief subsidies) Niet-gebudgetteerde zorgprestaties Subsidies Overige bedrijfsopbrengsten Som der bedrijfsopbrengsten
BEDRIJFSLASTEN: Personeelskosten Afschrijvingen op immateriële en materiële vaste activa
Financiële baten en lasten RESULTAAT UIT GEWONE BEDRIJFSUITOEFENING Buitengewone baten Buitengewone lasten Buitengewoon resultaat RESULTAAT BOEKJAAR
5. Informatie over voornaamste risico’s en beheersing daarvan 5.1
Strategisch: Concurrentie: Tegen de achtergrond van het scheiden van wonen en zorg voor de ZZP’s 1 t/m 4, de transitie van begeleiding en persoonlijke verzorging van AWBZ naar WMO en de daarbij aangekondigde verlaging van budgetten, krijgt concurrentie in de sector VVT andere accenten. Naast de opkomst van nieuwe extramurale aanbieders zoals Buurtzorg, worden ook corporaties, met hun aanbod van levensloopbestendige en betaalbare woningen, potentiële concurrenten voor het huisvestingsaanbod voor ouderen met een zorgvraag corresponderend met de ZZP’s 1 t/m 4. In anticipatie op deze ontwikkelingen heeft de Friese Wouden ingezet op nauwe samenwerking met de corporaties in het werkgebied. Doel is gezamenlijk aantrekkelijke en passende woon/zorg combinaties te realiseren. Hoewel klanten in principe vrij zijn in hun keuze van extramurale zorgaanbieder, blijkt in de praktijk het gecombineerde aanbod tot zowel een grotere aantrekkelijkheid van de woning als van De Friese Wouden als zorgaanbieder te leiden. Daarnaast wordt er impairment risicomanagement ontwikkeld op het huidige zorgvastgoed (gehuurd en in bezit) en worden er voorzieningen getroffen voor verlieslatende huurovereenkomsten. Dit gebeurt op basis van reële doorgerekende scenario’s. Een andere belangrijke succesfactor in het beheersen van concurrentierisico’s is het bestendigen en intensiveren van de samenwerkingsrelatie met de belangrijkste verwijzers: de huisartsen en de transferafdelingen van de ziekenhuizen. Met de kwaliteit van onze zorg, onze betrouwbaarheid, onze 24-uurs beschikbaarheid, ons thuiszorgtechnologisch team en de directe communicatie met onze doortastende wijkteams, ‘ontzorgen’ wij de verwijzers en maken het voor hun gemakkelijker hun verantwoordelijkheid naar hun patiënten te dragen. Dit vertaalt zich in onze huidige marktpositie. De realisatie van het bovenstaande komt tot stand door een goede afstemming tussen alle niveaus binnen de organisatie, van wijkteam tot regiomanagement.
5.2
Operationeel: De operationele risico’s laten zich onderscheiden in: Risico’s met betrekking tot uitvoering van zorg en diensten, zoals val- of medicatie incidenten, klachten van klanten of medewerkers, infecties en besmettingen enz. Risico’s met betrekking tot financiële gevolgen van de uitvoering van zorg en diensten, zoals planning van zorgroutes, verzuimmanagement, inhuur personeel enz. Beide categorieën risico’s zijn onderwerp van systematische monitoring en periodieke beoordeling. Ze vormen integraal onderdeel van de rapportage en scorekaart die per zorgcentrum en thuiszorgregio wordt gehanteerd.
5.3. Financieel (planning & control): Binnen de Friese Wouden ligt de verantwoordelijkheid voor het realiseren van de jaarplannen en de begrotingsdoelstellingen integraal op het niveau van management van zorgcentra en thuiszorg regio’s.
De financiële verantwoording vindt plaats via periodieke maand- en kwartaalrapportage en de jaarrekening. Voortgang van jaarplan en (financiële) resultaten worden periodiek aan de directie gerapporteerd en besproken. Eventuele bijstelling vindt tijdens deze bespreking plaats. Centraal onderdeel in de planning & control is de business balanced scorecard. Via deze scorekaart worden periodiek de exploitatieontwikkelingen gerapporteerd aan de integraal verantwoordelijke managers. Het klant/markt perspectief, tezamen met het medewerkersperspectief en het perspectief van de bedrijfsprocessen staan daarbij centraal. De ontwikkelingen in deze perspectieven resulteren in de uiteindelijke financiële resultaten, die in het financieel perspectief tot uitdrukking komen. Om tot optimale sturing te komen is in deze periodieke rapportage en monitoring een passende afbakening gemaakt tussen de operationele processen, zodat ieder te onderscheiden operationeel proces op zichzelf kan worden getoetst op resultaat. Zo worden bijvoorbeeld bij de woonzorgcentra de resultaten van Zorg, Horeca en Facilitair apart in beeld gebracht. Een van de financiële risico’s van het afgelopen jaar was het tekort op de horeca activiteiten in de woonzorgcentra. Hierop is met inzet van externe expertise een verbeterprogramma ontwikkeld dat zijn vruchten afwerpt. Naar verwachting is horeca in het eerste kwartaal van 2013 break even.
5.4. Wet- en regelgeving: Uit hoofde van hun functie zijn directie en management verantwoordelijk voor het opereren van de organisatie binnen de kaders van de bestaande wet- en regelgeving. Ter ondersteuning van deze verantwoordelijkheid heeft De Friese Wouden een Compliance Officer/Intern Auditor en een Werkgroep Regelgeving en Zorgadministratie. Deze Werkgroep REZA komt wegens de dynamiek op dit vlak tweewekelijks bijeen en vertaalt veranderingen op het gebied van wet- en regelgeving direct naar operationele en administratieve gevolgen. Deze voorbereiding maakt een snelle en adequate besluitvorming op deze thema’s in het Managementoverleg mogelijk.
6
Informatie over kwaliteit van zorg, producten en/of diensten
6.1
Kwaliteitsbeleid en prestaties: De Friese Wouden is een HKZ gecertificeerde organisatie. Naast dit predikaat op het gebied van kwaliteitsmanagement laat de organisatie zich ook toetsen op het gebied van zorginhoud, de zogenaamde ZI-toetsing. Deze komt jaarlijks via een ‘meetweek’ tot stand en laat zien hoe onze zorg zich verhoudt tot de landelijk geldende ‘Normen Verantwoorde Zorg’. Daarnaast wordt tweejaarlijks de CQ-meting verricht. Deze geeft weer hoe de kwaliteit van onze zorg vanuit cliëntperspectief wordt beoordeeld en ervaren. De meting heeft in het najaar van 2012 plaatsgevonden. De rapportage volgt in de eerste helft van 2013. De uitkomsten van de ZI- en de CQ-metingen zijn openbaar en beschikbaar op www.kiesbeter.nl.
6.2
Onderzoek en ontwikkeling: De Friese Wouden heeft relaties met diverse wetenschappelijke instituten en participeert met name actief in onderzoeken die betrekking hebben op de opkomende volksziekte dementie. Onze relatie met de Universiteit van Bradford (Engeland) heeft erin geresulteerd dat De Friese Wouden onder de naam DCM Nederland licentiehouder is van de methode Dementia Care Mapping. Een methode om het welzijn van mensen met dementie te meten en de beïnvloedende factoren te onderkennen. Deze methode werd al in onze intramurale setting toegepast, en is nu ook na onderzoek door de Rijksuniversiteit Groningen geschikt bevonden voor gebruik in de extramurale zorg. Via DCM Nederland is de methode in tal van instellingen geïntroduceerd en tevens als instrument ingezet bij ander wetenschappelijk onderzoek met betrekking tot dementie. Daarnaast is er een samenwerking met de Universiteit van Amsterdam tot stand gekomen. Samen met hoogleraar Anne-Mei The, zorgaanbieder Cordaan en Hogeschool Windesheim, participeert De Friese Wouden, onder de vlag van de Kwadrantgroep, in het ontwikkelen van een toekomstbestendige visie op de zorg voor mensen met dementie.
7
Toekomstparagraaf Zoals in het voorwoord al is aangegeven, heeft in 2012 de toekomst zijn schaduw scherp vooruit geworpen. De goede resultaten van 2012 vormen een belangrijke bijdrage aan de financiële basis om de uitdagingen van deze toekomst aan te gaan. Het ‘lente-akkoord’ van Rutte 1 en het regeerakkoord van Rutte 2 hebben vaste vorm gegeven aan de onvermijdelijke modernisering van de AWBZ. Een modernisering die gepaard zal gaan met overheveling van producten naar Zorgverzekeringswet en WMO, maar ook met forse ombuigingen. Het scheiden van wonen en zorg voor de ZZP’s 1 en 2 in 2013 is een feit en ZZP 3 volgt in 2014. De gemeenten zullen verantwoordelijk worden voor onze extramurale begeleiding en persoonlijke verzorging. De budgetkorting waarmee deze transitie wordt ingezet, zal tot beperking van aanspraak op, en versobering van dienstverlening gaan leiden. Dit komt niet als een verrassing, maar de timing van de voorgenomen maatregelen noopt wel tot handelen. Ze treffen De Friese Wouden in de kern van haar bedrijfsvoering. De directie van De Friese Wouden onderkent de impact van de bovenstaande ontwikkelingen. Vanuit een vaststelling van de effecten van het regeringsbeleid op de toekomstige exploitatie worden toekomstscenario’s ontwikkeld, die gericht zijn op de continuïteit van onze dienstverlening en ons bestaan als zorgaanbieder. De directie geeft zich rekenschap van het feit dat afgewogen moet worden welke bedrijfsactiviteiten voldoende renderen en of De Friese Wouden daarmee ook in staat is de risico’s op het gebied van zorgvastgoed (in eigendom of gehuurd) te kunnen dragen. De scenario’s die worden ontwikkeld, komen tot stand op basis van doorberekening van onder andere de verwachte omzetontwikkeling, flexibiliteit in personeelskosten, flexibiliteit in overige bedrijfskosten, bezetting/leegstand van gebouwen, baten uit alternatieve bedrijfsactiviteiten, alternatieve financieringsmogelijkheden zoals private betaling van zorg, alternatieve inzet van gebouwen en de disconteringsvoet. Integraal onderdeel van de scenario’s is een strategische personeelsplanning. Bovenstaand scenario-denken binnen De Friese Wouden vindt plaats tegen de achtergrond van de strategische heroriëntatie van de Kwadrantgroep. Een heroriëntatie die zich onder andere extern richt op de verbinding tussen Care en Cure, en intern het focus legt op de optimalisering van de synergie tussen de bedrijven van de Kwadrantgroep. Synergie die wij als Friese Wouden ervaren in de complementariteit van producten en diensten en de veelzijdigheid van ons aanbod aan onze cliënten.
