De Friese Wouden, Authentiek, Inspirerend, Aangenaam, Actief

De Friese Wouden, Authentiek, Inspirerend, Aangenaam, Actief | Vandertuuk

De Friese Wouden, Authentiek, Inspirerend, Aangenaam, Actief

Plattelânsprojekten Zuidoost Fryslân

Grontmij Nederland B.V. Drachten, 22 september 2009

| Vandertuuk

3

Zuidoost Fryslân, een slow region? Authentiek, Inspirerend, Aangenaam, Actief Wadden Werelderfgoedcentra

Inhoud

Advies over spreiding, thema’s, structuur en samenwerking

Inhoud Samenvatting. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 1 Aanleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15

1.1 1.2 1.3 1.4

2

Omgevingsanalyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 2.1 2.2

3

4

Wie is en wat wil de Nederlandse vakantieganger?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 Vijf doelgroepen, vijf belevingswerelden. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 3.2.1 Uitbundig geel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 3.2.2 Gezellig lime. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 3.2.3 Rustig groen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 3.2.4 Ingetogen aqua. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 3.2.5 Avontuurlijk paars. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 Zuidoost Fryslân: een veelkleurig gebied. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25

Gebiedsconsultaties. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27

4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6

5

Fryslân Oars. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 Vervolgbijeenkomsten Fryslân Oars. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 Gebiedsconsultaties. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 Staatsbosbeheer. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 4.4.1 Appelscha en omgeving. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 4.4.2 Oranjewoud. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 4.4.3 Beetsterzwaag en omgeving. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 4.4.4 Wolvega-Oosterwolde (gebied ten oosten van A32). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 Cursus Gastvrij Ondernemerschap: Ambassadeur van Zuidoost Fryslân. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 Associaties/belevingswaarden Zuidoost Fryslân. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28

Gemeenten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 5.1 5.2 5.3

6

Structuur van het gebied. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 De identiteit van Zuidoost Fryslân . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

Doelgroepen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

3.1 3.2 3.3

Fryske Fiersichten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 Promotie Fryslân. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 Zuidoost Fryslân als regionaal beeldverhaal. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 Aanpak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17

Vijf gemeenten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 De Stellingwerven. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 Fryslân of Drenthe?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31

Het profiel van Zuidoost Fryslân. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 6.1 6.2 6.3 6.4 6.5

Doelgroepen en aanbod in een glijdende schaal. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 Doelgroep: ‘bewust groen’. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 Het merk ‘Zuidoost Fryslân’. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 Kernwaarden. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 Onderscheidend vermogen: het natuurlijk ritme als rode draad. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35

| Vandertuuk

Zuidoost Fryslân, een slow region? Authentiek, Inspirerend, Aangenaam, Actief Wadden Werelderfgoedcentra

Inhoud


6

6.6

7

Productontwikkeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 7.1 7.2 7.3 7.4 7.5 7.6

8

Inleiding. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 Arrangementen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 Evenementen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 Streekproducten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 Belevingsbos. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 Audiotour. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43

Promotie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 8.1 8.2 8.3 8.4 8.5 8.6 8.7 8.8 8.9

9

Het profiel: slow region. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 6.6.1 Slow life. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 6.6.2 Zuidoost Fryslân als slow region . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 6.6.3 Slow travel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38

Logo en pay-off. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 Website. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 Database marketing. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 Ambassadeur van Zuidoost Fryslân. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47 Promotiecampagne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47 Hostess Team . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47 Zakelijke markt (bijeenkomsten, congressen). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 Belevingsmonitor. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 Kaartmateriaal. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48

Ruimtelijke maatregelen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 9.1 9.2 9.3 9.4 9.5

10

Wandeltotaalplan Zuidoost Fryslân. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 Ruiter- en menroutes. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52 Fietsknooppuntensysteem beter benutten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52 Ruige Route. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52 Turfroute . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53

Aanbevelingen inzake ‘hoe verder?’. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55 10.1 10.2 10.3 10.4

Toeristisch Huis ‘De Friese Wouden’. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55 Informatie en receptie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55 Draagvlak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56 Budget . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56

Bijlage 1 Toeristisch Huis ‘De Friese Wouden’ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 Verantwoording . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61

| Vandertuuk

Wadden Werelderfgoedcentra

Samenvatting


8

Samenvatting Fryske Fiersichten In 2006 daagde de toenmalige commissaris van de Koningin, Ed Nijpels, de inwoners van Fryslân uit om met ideeën te komen over de toekomst van hun provincie. Dat leverde in totaal ongeveer 750 ideeën op. De beste ideeën zijn gebundeld als ‘Tien Beste Fiersichten’. Eén van deze ideeën is het op de kaart zetten van Zuidoost Fryslân als ‘slow region’, dat wil zeggen een bestemming “waar de menselijke maat herkenbaar is en waar de voorwaarden voor een aangename leefkwaliteit nog volop aanwezig zijn”. Uitdaging In de huidige promotie van Fryslân krijgen de Wadden, de Friese Meren en de Elf Steden de volle aandacht. Zuidoost Fryslân blijft enigszins vergeten op de achtergrond als ‘het andere Fryslân’. Ondernemers en gemeenten in Zuidoost Fryslân vinden dat dat moet veranderen. Hun regio moet beter in de schijnwerpers komen. De provincie heeft hier begrip voor en heeft Zuidoost Fryslân uitgedaagd om haar toeristisch profiel helder te krijgen. Als dit lukt, dan heeft de provincie toegezegd dat ze dit zal belonen met een passend subsidiebeleid. Identiteit Zuidoost Fryslân herbergt een bijzondere en unieke combinatie van natuur, oude landschappen, kunst, cultuur, historie, op lifestyle gericht ondernemerschap (shopping, wellness), gastronomie en authenticiteit. Er is een aantal exclusieve, hoogwaardige ondernemingen met een landelijke bekendheid. Op het gebied van toerisme heeft Zuidoost Fryslân een lange geschiedenis (Appelscha, Bakkeveen, Oranjewoud, Rottige Meenthe). Binnen Zuidoost Fryslân zien we allerlei vloeiende overgangen: verschillende landschappen die in elkaar overlopen, meer landelijke en meer stedelijke gebieden, meer intensieve en meer extensieve vormen van toerisme en recreatie, grootschalige en kleinschalige voorzieningen. Bovendien zijn er vloeiende overgangen met de regio’s buiten het gebied: de Noardlike Fryske Wâlden, de provincie Drenthe, de Kop van Overijssel en de Alde Feanen. Huidige doelgroepen Zuidoost Fryslân biedt verschillende belevingswerelden voor verschillende doelgroepen. Deze belevingswerelden corresponderen met de landschappelijke verscheidenheid. De authenticiteit van het gebied maakt dat mensen in Zuidoost Fryslân een gevoel van tijdloosheid krijgen, van ontsnapping aan de stress van het moderne, jachtige leven binnen een bijpassende landschappelijk entourage. Binnen deze verscheidenheid ligt het accent enerzijds op de groepen ‘uitbundig geel’ en ‘gezellig lime’ (Appelscha, Bakkeveen) en anderzijds op ‘rustig groen’ (verspreid over het gebied). De groep ‘ingetogen aqua’ bevindt zich voornamelijk in de regio Heerenveen - Beetsterzwaag - Drachten. Deze groep is getalsmatig kleiner, maar wel groeiende. Hetzelfde geldt voor de groep ‘avontuurlijk paars’ die zich vooral concentreert in Appelscha (Outdoor Appelscha), rond het watersportgebeuren in de Veenhoop en in de toekomst wellicht in en rond Sportstad Heerenveen (Sport Experience).

9

| Vandertuuk

De Friese Wouden,

Authentiek, Inspirerend, Aangenaam, Actief Profiel van Zuidoost Fryslân We denken dat Zuidoost Fryslân het beste in de markt wordt gezet als een regio waar men nog echt van het leven kan genieten, waar men veel kan ondernemen en beleven, onverwachte ontmoetingen kan hebben, inspiratie kan opdoen, onthaasten en weldadig kan verblijven in een groene en duurzame omgeving. Waar men kan ondervinden dat niet het vele goed is, maar het goede veel. Waar men geprikkeld wordt om de zintuigen open te stellen en het eigen karakter - de authenticiteit - van de streek te ontdekken: al wandelend, fietsend, varend, sportend of onthaastend. Kernwaarden De kernwaarden op basis waarvan we het merk Zuidoost Fryslân willen communiceren zijn: 1. Actief op alle niveaus, fietsen, wandelen, varen, nordic walking, sporten, outdoor, glijdende schaal van ‘uitbundig’ via rustig/ingetogen naar ‘avontuurlijk’ ; 2.

Inspirerend kunst, musea, galeries, cultuur, historie, evenementen, accommodaties;

3. Authentiek echt, karaktervol, robuust, streekproducten, natuur, groen, landschap, landbouw, generatiebestendig; 4.

Aangenaam lifestyle, wellness, gezondheid, culinaire genoegens/gastronomie, onthaasten.

Natuurlijk ritme De natuurlijke beleving van de tijd – het natuurlijke ritme – is de rode draad geworden voor het bewaren en het genieten van de schoonheden van Zuidoost Fryslân. Dit dient mede de toon te zetten voor de regiomarketing. Een mogelijke ‘pay-off’ voor dit gebied zou kunnen zijn: De Friese Wouden, ervaar het ritme van de natuur. Slow region We stellen voor om het toeristisch-recreatieve aanbod in Zuidoost Fryslân op een vernieuwende manier te bundelen, te ontwikkelen en te promoten vanuit het concept van een ‘slow region’. Of Zuidoost Fryslân ook met deze naam prominent naar buiten moet treden is een zaak van nadere oriëntatie en discussie met ondernemers en met Fryslân Marketing. Het is het overwegen waard om te onderzoeken of Zuidoost Fryslân zich aan kan sluiten bij de ‘slow city movement’. Deze organisatie wil een impuls geven aan het duurzaam voortbestaan van landelijk gebied met de daarbij horende kleinere nederzettingen. Men let dan op zaken als landschapsbehoud, streekproducten, milieuvriendelijke levensmiddelen, bewustzijnsbevordering, gastvrijheid, milieu, infrastructuur, diversiteit van cultuurhistorische waarden en behoud van eigen identiteit. Authentic stay De ondernemers moeten de handen ineen slaan en aantrekkelijke arrangementen ontwikkelen die de gast verleiden tot een ‘slow travel’ vakantie in deze regio; een ‘authentic stay’ van minimaal één week in Zuidoost Fryslân. Tijdens dit verblijf worden zoveel mogelijk bezienswaardigheden bezocht in de directe omgeving. Doelgroep: Bewust Groen In de regiomarketing van Zuidoost Fryslân willen we een belevingswereld aanbieden, die past bij de identiteit van het gebied en waar getalsmatig voldoende marktpotentie voor is. Dit laatste betekent

10

niet dat we ‘voor elk wat wils’ aanbieden. We kiezen voor een belevingspalet dat we omschrijven als ‘bewust groen’: een verblijfsbeleving voor zowel tweepersoonshuishoudens (empty nesters, tweeverdieners) als jonge gezinnen met kinderen, binnen een rustige, groene en ruimdenkende belevingswereld, een ‘slow region’, waar men kan doen waar men zin in heeft, zowel actief zijn als rust nemen in een inspirerende omgeving, waar men even niets aan het hoofd heeft en nieuwe energie op kan doen om herboren verder te gaan met werk en leven, waar men kan recreëren in de letterlijke betekenis van herscheppen. Het is belangrijk te realiseren dat deze doelgroepkeuze gebaseerd is op de keuze voor een belevingswereld. Deze belevingswereld is niet gebonden aan leeftijds-, opleidings- of sociaal-economische categorieën. Toeristisch Huis ‘De Friese Wouden’ We bevelen aan om een structuur te bedenken die de ‘vermarkting’ van Zuidoost Fryslân op zich neemt, in nauwe samenwerking met Fryslân Marketing. Er moet een kwartiermaker komen, die - op grond van een door hem/haar op te stellen businessplan - deze nieuwe structuur vorm gaat geven. Dit kan resulteren in een Toeristisch Huis ‘De Friese Wouden’ waarbinnen een professionele regiomarketing, de nieuwe VVV structuur en een intensievere samenwerking tussen de gemeenten integraal worden ondergebracht. Het instrumentarium waarmee Zuidoost Fryslân in de markt wordt gezet bestaat uit de volgende marketingmix: Promotionele maatregelen ■■ ontwikkelen logo en pay off; ■■ maken van website, aanhaken bij www.beleeffriesland.nl; ■■ web- en database marketing; ■■ ambassadeur van Zuidoost Fryslân; ■■ promotiecampagne Hostess Team; ■■ bewerken van de zakelijke markt; ■■ belevingsmonitor; ■■ kaartmateriaal. Productontwikkeling ■■ verrassende, innovatieve en ‘crossover’ arrangementen; ■■ evenementen; ■■ streekproducten; ■■ belevingsbos; ■■ nieuwe media (GPS-wandelen, Audio Tour). Ruimtelijke maatregelen ■■ wandeltotaalplan; ■■ ruiter- en menroutes; ■■ Ruige Route; ■■ beter benutten fietsknooppuntensysteem; ■■ optimaliseren Turfroute.

11

| Vandertuuk

De Friese Wouden,

Authentiek, Inspirerend, Aangenaam, Actief

Organisatorische maatregelen ■■ aanstellen kwartiermaker; ■■ organisatie Marketing Zuidoost Fryslân; ■■ belevingswinkels, servicepunten en folderposten (VVV’s c.q. TIP’s); ■■ ondernemersfonds. Financiële maatregelen ■■ stevig jaarlijks budget; ■■ financiering door ondernemers, sponsoren, gemeenten, provincie, Rijk, Europese fondsen.

Slot-oproep In het proces om te komen tot een profiel voor Zuidoost Fryslân is inmiddels draagvlak bereikt bij een groot aantal ondernemers en andere organisaties uit het gebied. De resultaten van de slotbijeenkomst in Wolvega getuigen hiervan. Een kerngroep van ondernemers is inmiddels voortvarend aan de slag gegaan om vervolg te geven aan de inhoud van dit rapport. Het is zaak om dit nieuwe elan van een stevige en structurele organisatorische basis te voorzien; in gedeelde verantwoordelijkheid van ondernemers en overheden (gemeenten, provincie).

12

13

| Vandertuuk

De Friese Wouden,

1 Aanleiding


14

1

Aanleiding

1.1

Fryske Fiersichten

In 2006 daagde de toenmalige commissaris van de Koningin, Ed Nijpels, de inwoners van Fryslân uit om met ideeën te komen over de toekomst van hun provincie. Dat leverde in totaal ongeveer 750 ideeën op. De beste ideeën - naar het oordeel van de provincie - zijn gebundeld in een overzicht van “Tien Beste Fiersichten”. Eén van deze ideeën is het op de kaart zetten van Zuidoost Fryslân als ‘slow region’, dat wil zeggen een bestemming “waar de menselijke maat herkenbaar is en waar de voorwaarden voor een aangename leefkwaliteit nog volop aanwezig zijn”1. 1.2

Promotie Fryslân

De provincie Fryslân heeft in haar toeristische beleid drie speerpunten benoemd: de Wadden, de Friese Meren en de Elf Steden. Deze regio’s krijgen in de promotie van Fryslân Marketing de volle aandacht. Tot verdriet van ondernemers en gemeenten in Zuidoost Fryslân. Zij vinden dat hun gebied beter in de schijnwerpers moet komen. De provincie heeft zich deze kritiek aangetrokken. Zij heeft – bij monde van de gedeputeerde Jannewietske de Vries - Zuidoost Fryslân uitgedaagd om haar toeristisch profiel helder te krijgen, bestaande initiatieven te coördineren en nieuwe plannen te ontwikkelen. Als dit lukt, dan wil de provincie dit honoreren in haar subsidiebeleid. 1.3

Zuidoost Fryslân als regionaal beeldverhaal

Het VROM-raad advies ‘Groeten uit Holland’ (2006) noemt het concept ‘regionale beeldverhalen’ een “wenkend perspectief voor regionale ontwikkeling”2. In haar visie kan de sector ‘vrije tijd en toerisme’ als drager van ruimtelijke kwaliteit een belangrijke rol spelen in de regionale ontwikkeling. Mits er een gezamenlijke gebiedsvisie ontstaat waaruit blijkt dat deze sector zich mobiliseert, goed geïntegreerd is in de regio, verbindingen zoekt met andere sectoren (natuur en landschap, economie, cultuur, historie etc.), innovatief is en bijdraagt aan een herkenbare regionale identiteit3. Tijdens één van de expert meetings, die ten grondslag lagen aan het hiervoor genoemde VROM Advies, kwam naar voren dat Zuidoost Fryslân vele kwaliteiten in zich heeft om een herkenbare toeristische bestemming te worden; zowel onderscheidend van als aanvullend op het aanbod in de andere toeristische regio’s van Fryslân. Als een groene, op rust en ruimte gefundeerde tegenhanger van het hoogdynamische toeristische aanbod in de meer op het grootschalige toerisme gerichte regio’s als de Friese Meren, de Wadden en enkele van de Elf Steden. 1 2 3

www.fryskefiersichten.nl Groeten uit Holland, advies over vrije tijd en ruimtelijke kwaliteit, VROM-raad, oktober 2006. Toerismebrief, Staatssecretaris Frank Heemskerk, Ministerie van Economische Zaken, 2008.

15

| Vandertuuk


16

1.4

Aanpak

In dit document laten we zien hoe dit eigen gezicht van Zuidoost Fryslân er uitziet. We zijn hierbij te werk gegaan volgens de aanpak, zoals aanbevolen in het rapport van de Raad voor het Ruimtelijk, Milieu en Natuur Onderzoek (RMNO). Op grond van een eerste globale visie op het gebied en een grondige omgevingsanalyse zijn in eerste instantie enkele ronde tafelbijeenkomsten georganiseerd met belangrijke partijen (‘stakeholders’) uit Zuidoost Fryslân. Vervolgens zijn in Sportstad Heerenveen twee gebiedsconsultaties uitgevoerd. Hiervoor waren alle toeristische ondernemers in het gebied uitgenodigd. Tijdens deze gebiedsconsultaties is gebrainstormd over de onderscheidende kernkwaliteiten van Zuidoost Fryslân, over de samenwerkingsbereidheid en -mogelijkheden en over de bijdrage die de verschillende partijen aan het gebiedsproces willen of kunnen leveren. Centraal in alle bijeenkomsten was de vraag naar het profiel van Zuidoost Fryslân. Op grond van het voorgaande is het profiel van Zuidoost Fryslân verder ontwikkeld en gepresenteerd tijdens een plenaire gebiedspresentatie in Hotel Van der Valk te Wolvega op 5 juni 2009. In dit document beschrijven we het verloop en de uitkomsten van dit proces.

17

| Vandertuuk

De Friese Wouden,

2 Omgevingsanalyse


18

2

Omgevingsanalyse

2.1

Structuur van het gebied

Waterstromen Wellicht is het verrassend te constateren dat de basisstructuur van Zuidoost Fryslân gevormd wordt door waterwegen. In de ontstaansgeschiedenis van het landschap zijn de oorspronkelijke Linde- en Tjongervallei, Koningsdiep en Kromme Ee bepalend; van oost naar west lopende waterstromen, later ten gevolge van de vervening ‘doorkruist’ door de Compagnonsvaarten. De Turfroute vormt een verrassende toeristische Noord-Zuidverbinding vanaf de Drentse Hoofdvaart met aansluiting op natuurlijke wateren als de Kromme Ee en het vaarwater in de driehoek GrouDrachten-Earnewald. Op het grondvlak van dit waterpatroon komen de heide- en bosgebieden van Zuidoost Fryslân eens te meer tot hun recht. Ze worden meer door de waterstromen dan door de verkeerswegen in een helder geografisch kader geplaatst. Verkeerswegen De verkeerswegen doorsnijden het landschap van Zuidoost Fryslân aan de randen. Dit wegennet biedt geen landschappelijke en geen toeristische oriëntatie. Het ligt er ‘toevallig’ als verbinding tussen de grotere plaatsen, maar is niet landschappelijk ingebed. Wel zijn dit belangrijke aanvoerroutes voor de gasten. De A7 snijdt niet alleen Drachten, maar ook de waterhoek van Smallingerland af van de rest van Zuidoost Fryslân. De veengebieden van Nijbeets, Tijnje, de Deelen worden afgesneden van respectievelijk Opsterland en Heerenveen. De verbinding Heerenveen – Meppel snijdt de westrand af van Heerenveen en de Rottige Meenthe van Weststellingwerf. De route Appelscha – Drachten doorsnijdt aan de oostkant heel Zuidoost Fryslân van Zuid naar Noord. Van West naar Oost wordt het gebied doorsneden door de N351 Wolvega – Oosterwolde. Natuurgebieden Het gebied wordt aan de noordkant omsloten door het Nationaal Park ‘Alde Feanen’ en het Nationaal Landschap ‘Noardlike Fryske Wâlden’. Aan de zuid- en zuidoostkant bevinden zich de Nationale Parken ‘Het Drents Friese Wold’ en ‘De Weerribben’. Accommodaties Hotels, campings (klein, grootschalig), groepsaccommodaties en Bed & Breakfasts verspreiden zich over het gebied. De ruimtelijke verspreiding van deze voorzieningen matcht metde landschappelijke variatie. Aan de ene kant Appelscha (grootschalige dagrecreatie, campings, groepsaccommodatie en enkele hotels) en Bakkeveen (campings, groepsaccommodatie en amper hotellerie), aan de andere kant het meer stedelijke gebied van Heerenveen en Drachten. Daartussen in het chique Oranjewoud en Beetsterzwaag met hun luxueuze, voor het merendeel op de zakelijke markt gerichte voorzieningen (Lauswolt, golfbaan, Tjaarda).

19

| Vandertuuk

De Friese Wouden,


Verspreid over het hele gebied bevinden zich talloze Bed and Breakfasts, enkele hotels (Lunia te Oldeberkoop, Van der Valk te Wolvega) en enkele verblijfsaccommodaties met een gevarieerde doelstelling zoals Nieuw Allardsoog en het Karmelklooster Drachten. Activiteiten Naast landschap, natuur en de landelijke atmosfeer zijn er ook tal van concrete bezienswaardigheden, trekpleisters, evenementen of andersoortige attracties: ►►

Heerenveen, Drachten en Wolvega trekken de mensen met diverse sporten en wedstrijden (schaatsen, voetbal, zwemmen en paardensport);

►►

Appelscha en Bakkeveen hebben elk hun eigen attracties, van Duinenzathe tot natuurbad en beider grote zandduinen, doolhof, outdoorattracties;

►►

een aantal evenementen geniet een meer dan lokale bekendheid: bijvoorbeeld het Veenhoopfestival in De Veenhoop, de Flaeijelfeesten in Oude- en Nieuwehorne, de Open Stal in Oldeberkoop en de Koninginnedagoptocht in Beetsterzwaag;

►►

buiten deze attracties en evenementen kent Zuidoost Fryslân allerlei cultuurhistorische monumenten, musea en galeries, waarvan diversen op kleine schaal. Men kan stellen dat er als het ware een kunsten museumboog loopt van Heerenveen via Oranjewoud –Tijnje – Beetsterzwaag naar Drachten. Meer naar het zuidoosten zijn de kunsten dunner gezaaid en is de cultuur vooral gerelateerd aan folklore en streekgeschiedenis. Niettemin zijn er enkele verspreide kunstgaleries.

2.2

De identiteit van Zuidoost Fryslân

Zuidoost Fryslân herbergt een bijzondere, misschien wel unieke, combinatie van natuur, oude landschappen, kunst, cultuur, historie, op lifestyle gericht ondernemerschap (shopping, wellness), gastronomie en authenticiteit. Er is een aantal exclusieve, hoogwaardige ondernemingen met een landelijke bekendheid. Op het gebied van toerisme heeft Zuidoost Fryslân een lange geschiedenis (Appelscha, Bakkeveen, Oranjewoud). Binnen Zuidoost Fryslân zien we allerlei vloeiende overgangen: verschillende landschappen die in elkaar overlopen, meer landelijke en meer stedelijke gebieden, meer intensieve en meer extensieve vormen van toerisme en recreatie, grootschalige en kleinschalige voorzieningen. Bovendien zijn er vloeiende overgangen met de regio’s buiten het gebied: de Noardlike Fryske Wâlden, de provincie Drenthe, de Kop van Overijssel en de Alde Feanen.

Dit laatste is echt uniek voor Nederland: Zuidoost Fryslân wordt omsloten door drie Nationale Parken (Alde Feanen, Drents-Friese Wold en de Weerribben-Wieden) en één Nationaal Landschap (Noardlike Fryske Wâlden). Vele landschappen zijn door de tijd heen nauwelijks veranderd: de Rottige Meenthe, de Deelen, Bakkeveenster Duinen, Duurswouder Heide, De Slotplaats, het Fochteloërveen en de stroomdalen van het Koningsdiep, de Linde en de Tjonger. De laatste twee zijn gekanaliseerd.

20

In feite biedt Zuidoost Fryslân verschillende belevingswerelden voor verschillende doelgroepen. Deze belevingswerelden corresponderen met de landschappelijke verscheidenheid. Door de authenticiteit kunnen de mensen in Zuidoost Fryslân een gevoel van tijdloosheid krijgen, van ontsnapping aan de stress van het moderne, jachtige leven binnen een bijpassende landschappelijk entourage. Het grote publiek weet dit echter nauwelijks. Misschien is dit ‘andere Fryslân’ wel teveel verborgen gehouden. De stakeholders in het gebied zijn unaniem van mening dat daar verandering in moet komen. De rijkdommen van Zuidoost Fryslân moeten beter voor het voetlicht gebracht worden om meer mensen naar deze regio te trekken. Om dit te bereiken moet het ‘verhaal van Zuidoost Fryslân’ meer nadrukkelijk voor het voetlicht gebracht worden. Hoe sterker het profiel, hoe beter dit (regionale beeld)verhaal verteld kan worden (zie § 1.3). Duidelijk is dat de bestuurlijke grenzen niet maatgevend zijn voor de identiteit en de aantrekkingskracht van Zuidoost Fryslân. De toerist kiest voor een gebied, een toeristische regio, eventueel voor een accommodatie, niet voor een gemeente. “Belangrijk is te denken vanuit de toerist. Die moet eerst “Fryslân” in overweging nemen, naast concurrentie uit de hele wereld. Daarbinnen kan Zuidoost Fryslân profiteren van de grote belangstelling voor de andere speerpunten van Fryslân en andersom natuurlijk ook. Bedenk dat de actieradius van veel toeristen niet wordt begrensd door toevallige indelingen die wij hebben bedacht4”.

4

Schrijven Paul van Gessel, directeur Fryslân Marketing, als reactie op één van de gebiedsconsultaties.

21

| Vandertuuk

De Friese Wouden,

3 Doelgroepen


22

3

Doelgroepen

3.1

Wie is en wat wil de Nederlandse vakantieganger?

Tussen februari en juni 2008 heeft de Recron een groot landelijk onderzoek laten uitvoeren naar de wensen, behoeften en belevingswerelden van de Nederlandse vakantieganger. Wie zijn ze en wat willen ze? Uit dit onderzoek werd duidelijk dat binnen de bevolking van Nederland vijf groepen te onderscheiden zijn. Elke groep met eigen kenmerken en wensen. Als een ondernemer of een groep ondernemers binnen een bepaald gebied kans ziet zich op één of enkele van die groepen te richten, dan kan men een grote groep werkelijk op hun gevoel kan aanspreken! En dat is wat we willen in Zuidoost Fryslân5. Er worden vijf doelgroepen onderscheiden, binnen twee dimensies: ■■ inspanning versus ontspanning; ■■ meer introvert (activiteiten centraal) versus meer extravert (mensen centraal).

Vakantie is activiteit, jezelf uitleven en inspanning vitaliteit

harmonie uitbundig geel gezellig lime

Activiteiten centraal

avontuurlijk paars

ingetogen aqua

Het gezelschap, de mensen centraal

rustig groen

controle

zekerheid Vakantie is ontspanning en tot rust komen

De meeste Nederlanders zoeken een belevingswereld die past bij ‘uitbundig geel’ of bij ‘gezellig lime’ (ruimt 50%), de rest is min of meer gelijkmatig verdeeld over de categorieën ‘avontuurlijk paars’ (16,6%), ‘rustig groen’ (17,2%) en ‘ingetogen aqua’ (14,6%). De laatste twee groepen zijn groeiende, mede als gevolg van onze vergrijzende en steeds beter opgeleide samenleving. In de volgende paragraaf beschrijven we de doelgroepen.

5

Wel kunnen de groepen verschillend zijn in voor- en naseizoen, ook zijn er mogelijkheden om groepen te combineren, maar dan wel met

de nodige zorgvuldigheid en kennis.

23

| Vandertuuk

De Friese Wouden,


3.2

Vijf doelgroepen, vijf belevingswerelden

3.2.1 Uitbundig geel Uitbundig geel is de spontane, gezellige en sociale groep. Het is de groep echte vakantiegangers. Een vakantie hoeft niet zo extreem te zijn, als het maar actief, sportief, gezellig en verrassend is. Contact met anderen - familie, vrienden, kennissen - is gewenst en leuk. Uitbundig geel zoekt campings en bungalowparken waar de voorzieningen goed zijn en waar genoeg te doen is voor iedereen. Uitbundig geel is een grote groep in Nederland! 3.2.2 Gezellig lime Gezellig lime houdt net als geel ook van gezelligheid en sportiviteit, maar het mag allemaal een tikkeltje rustiger en het hoeft ook allemaal niet zo lang. Het gezin is belangrijk. Vakantie is voor de lime gasten lekker vrij zijn, rust en ontspanning, even weg van de dagelijkse verplichtingen en dan gezellig met het gezin iets leuks doen: fietsen, bbq-en, een spelletje spelen. Een bungalowpark of camping in Nederland geeft een echt vakantiegevoel, maar vaak moet de gezellige lime groep wel meer op de kosten letten. 3.2.3 Rustig groen Vakantie is voor de rustige, groene belevingswereld vooral een kwestie van doen waar men zin in heeft, zowel actief zijn als rust nemen, even niets aan het hoofd hebben, binnen een entourage van mooie natuur en aantrekkelijke landschappen. De consument uit de groene wereld heeft niet zulke bijzondere wensen. In eigen land is veel moois te zien en te ontdekken. 3.2.4 Ingetogen aqua Vakantiegangers in het segment aqua kunnen als rustig en ruimdenkend worden getypeerd. In deze belevingswereld vinden we veel empty nesters, die weer tijd hebben voor hun eigen hobby’s en interesses. Inspirerende maar rustige en actieve vakanties horen daar ook bij. In Nederland gaat men graag meerdere keren op pad, op een rustig moment naar de (kleinere) camping of bungalowpark met veel privacy. Cultuur en (kalme) sportieve mogelijkheden - wandelen, fietsen, nordic walking - worden gewaardeerd. 3.2.5 Avontuurlijk paars Avontuurlijk paars is de wereld van mensen die graag iets nieuws willen beleven of ontdekken in hun vakantie. Gewoon is niet goed genoeg voor deze groep. Ze gaan op zoek naar een bijzondere ervaring. Dat mag een tikje wild zijn - een boomhut of een survivaltent - maar het bijzondere kan ‘m ook zitten in het beleven van luxe en exclusiviteit. Avontuurlijk paars is meer met zichzelf bezig dan met de anderen. Men trekt ze dus eerder met iets individueels dan met het ‘groepsgebeuren’.

24

3.3

Zuidoost Fryslân: een veelkleurig gebied

In § 2.2 beschreven we al dat Zuidoost Fryslân meerdere belevingswerelden biedt voor diverse doelgroepen. Binnen deze veelkleurigheid ligt het accent enerzijds op de groepen ‘uitbundig geel’ en ‘gezellig lime’ (Appelscha, Bakkeveen) en anderzijds op ‘rustig groen’ (verspreid over het gebied). De groep ‘ingetogen aqua’ bevindt zich voornamelijk in de in § 2.1 beschreven ‘kunsten museum boog’ Heerenveen - Beetsterzwaag - Drachten. Deze groep is getalsmatig kleiner, maar wel groeiende. Hetzelfde geldt voor de groep ‘avontuurlijk paars’ die zich vooral concentreert in Appelscha (Outdoor Appelscha), rond het watersportgebeuren in de Veenhoop en in de toekomst wellicht in en rond Sportstad Heerenveen (Sport Experience).

Gezellig lime

Rustig groen

Huidige doelgroepen Zuidoost Fryslân

Uitbundig geel

Avontuurlijk paars

Ingetogen aqua

Naast deze doelgroepen mogen we ook de internationale doelgroep niet vergeten. Tijdens de gebiedsconsultaties bleek dat verschillende ondernemers veel buitenlandse gasten hadden (Tijnje, Oudega, Beetsterzwaag).

25

| Vandertuuk

De Friese Wouden,

4 Gebiedsconsultaties


26

4

Gebiedsconsultaties

4.1

Fryslân Oars

Op 1 oktober 2008 vond in hotel-restaurant Het Witte Huis een bijeenkomst plaats onder de noemer Fryslân Oars. Het doel van deze bijeenkomst was te sonderen of er voldoende draagvlak was voor een plan van aanpak om meer mensen naar Zuidoost Fryslân te trekken. Op die bijeenkomst kwam een groot aantal bedrijven af, zowel grotere als kleinere bedrijven, grote hotels, galeries, een modezaak, restaurants en enkele musea. De conclusie was dat er voldoende draagvlak was om de handen ineen te slaan. Iedereen onderschreef de gedachte dat het tijd werd om de Zuidoosthoek meer nadrukkelijk te promoten. Er was een roep om een coördinator, een trekker. 4.2

Vervolgbijeenkomsten Fryslân Oars

Op initiatief van Plattelânsprojekten werd in Hotel Lauswolt een vervolgbijeenkomst georganiseerd met min of meer dezelfde initiatiefnemers. Tijdens deze bijeenkomst werd gebrainstormd over de wijze waarop Zuidoost Fryslân inhoudelijk in de markt gezet zou moeten worden. Geconstateerd werd dat veel ondernemers hun gasten naar attracties buiten het gebied verwijzen, deels vanwege onbekendheid met de mogelijkheden in het gebied, deels omdat de gasten geen ‘gevoel’ hebben bij Zuidoost Fryslân. Geadviseerd werd om aan te sluiten bij het merk ‘Fryslân’ en om de naam ‘Friese Wouden’ meer prominent naar voren te brengen. Tevens werd erop aangedrongen om ook de Noardlike Fryske Wâlden bij dit gebiedsproces te betrekken. Op verzoek van de deelnemers werd een tweede bijeenkomst georganiseerd in Hotel Tjaarda. Hier werd verder gediscussieerd over de belevingswaarden van en de associaties met dit gebied en de wijze waarop de (regio)marketing van het product Zuidoost Fryslân zou kunnen worden. Geconcludeerd werd dat er een organisatievorm gekozen moet worden die niet vrijblijvend is (ondernemers zullen een bijdrage moeten leveren, financieel, eventueel in uren). Na een aanloopperiode moet deze organisatie op eigen benen kunnen staan. De aanloopsubsidies uit de eerste jaren kunnen worden afgebouwd. Vanaf dat moment moet de organisatie kunnen draaien op een structurele bijdrage van alle stakeholders (ondernemers, gemeenten, instellingen) en op neveninkomsten die kunnen worden gegenereerd (participaties, reclame, provisies, verkopen). 4.3

Gebiedsconsultaties

Aansluitend op de hiervoor beschreven bijeenkomsten werden twee gebiedsconsultaties georganiseerd in Sportstad Heerenveen. Op deze bijeenkomsten kwamen in totaal zo’n 75 bedrijven af, voor het merendeel kleinschalige bedrijven uit het gehele gebied. Tijdens deze bijeenkomsten zijn de resultaten van de bijeenkomsten in Lauswolt en Tjaarda voorgelegd aan de deelnemers. Bij beide gebiedsbijeenkomsten is met veel enthousiasme en betrokkenheid gediscussieerd en interactief nagedacht over het profiel van Zuidoost Fryslân. Er zijn vele associaties naar voren gebracht die ook in deze nota zijn verwerkt. Ook hier was een vrij algemene consensus dat er een goede organisatie moet komen, met een coördinator, waarin ondernemers en overheden dienen te participeren.

27

| Vandertuuk

De Friese Wouden,


De eindresultaten zijn op 5 juni 2009 in Hotel van der Valk te Wolvega gepresenteerd aan zo’n 80 ondernemers uit Zuidoost Fryslân. Uitgebreid is gediscussieerd over de wenselijkheid om Zuidoost Fryslân in de markt te zetten als een ‘slow region’. 4.4

Staatsbosbeheer

4.4.1 Appelscha en omgeving Staatsbosbeheer ondersteunt de ontwikkeling van Appelscha als ‘Poort van het Nationaal Park DrentsFriese Wold’, mits gekoppeld aan een verdergaande natuurontwikkeling op het gebied van de waterhuishouding bij Oude Willem. De filosofie van Staatsbosbeheer is om de recreatie zoveel mogelijk te concentreren aan de randen van het gebied, een mogelijke verplaatsing van het bezoekerscentrum van Terwisscha naar Appelscha past in deze filosofie. 4.4.2 Oranjewoud Staatsbosbeheer ziet voor dit gebied een belangrijke potentie op het gebied van cultuurtoerisme. Bijvoorbeeld door nog beter het verhaal te vertellen van het samenspel tussen de kenmerken van het oorspronkelijke landgoed en de nieuwe moderne elementen in en om Museum Belvedere. De rustige kern van het gebied Oranjewoud zou nog wat uitgebreid kunnen worden. 4.4.3 Beetsterzwaag en omgeving Het beekdal van het Koningsdiep is een vrij onbekende parel binnen het landschap van Zuidoost Fryslân. Staatsbosbeheer streeft naar een sterkere profilering van dit gebied (vergelijkbaar met bijvoorbeeld het Drentsche Aa gebied), bijvoorbeeld als bestemming voor ‘slow tourism’ c.q. cultuurtoerisme in combinatie met de kern Beetsterzwaag. 4.4.4 Wolvega-Oosterwolde (gebied ten oosten van A32) Staatsbosbeheer heeft veel versnipperd bezit in dit gebied. Het gebied heeft veel verborgen kwaliteiten. Recreatief gezien is uit dit gebied veel meer te halen dan nu het geval is, vooral op het gebied van wandelen en fietsen

4.5

Cursus Gastvrij Ondernemerschap: Ambassadeur van Zuidoost Fryslân

Parallel aan de gebiedsbijeenkomsten is door het IVN een cursus ‘Gastvrij Ondernemerschap’ georganiseerd. Deze cursus was gericht op het informeren over wat Zuidoost Fryslân te bieden heeft op het gebied van natuur, landschap en cultuurhistorie, en op het oefenen met het geven van informatie aan gasten. Het doel van deze cursus was dat ondernemers in Zuidoost Fryslân tijdens een aantal bijeenkomsten en een excursie elkaar én het gebied beter leren kennen, zodat zij hun gasten beter kunnen informeren. 30 ondernemers van 24 bedrijven hebben aan deze cursus deelgenomen.

28

Tijdens de slotbijeenkomst bleek dat onder de deelnemers een sterk wij-gevoel is ontstaan. De ondernemers kregen een certificaat uitgereikt dat aangeeft dat zij met recht op kunnen treden als ‘Ambassadeur van het Landschap in Zuidoost Fryslân’. Ook hier is weer een aantal suggesties gedaan over het profiel van Zuidoost Fryslân. 4.6

Associaties/belevingswaarden Zuidoost Fryslân

Uit de verschillende bijeenkomsten destilleren wij de volgende onderscheidende kernwaarden voor Zuidoost Fryslân. Deze kernwaarden zijn te verdelen in de onderstaande rubrieken. De met deze rubrieken verbonden associaties zijn de volgende : Schoonheid Kleuren, puur, esthetisch, groen (bomen), paars, (heide), aanschouwen van natuur, landschap, kunsten. Verborgen Ontdekken, verrassend, verwondering, verdieping, origineel, veelzijdig, mysterieus. Gevoelsbeleving / emotie Genieten, comfort, kwaliteit, lanterfanten, gemoedelijk, gezellig, puur, weldadig, ontroerend, verstilling, plezier, avontuurlijk. Schaal Kleinschalig, bescheiden, overzichtelijk, gastvrij, welkom zijn, veilig, vertrouwd, persoonlijke aandacht. Authentiek Duurzaam, bewust, onbedorven, bevolking eerlijk en echt, sporen van rijkdom en armoede, eenvoudig/ stoer, pure kracht, educatief, band met verleden, eigen identiteit (in tijd van urbanisering en globalisering) Rust in actie Relaxen, slow, onthaasten, ont-moeten, vrijheid, ontspannen, actief. Stilte Stilte, duisternis, donker/licht. Vooruitstrevend Verbazing, aha-erlebnis, indrukwekkend. Inspirerend Vele van de hier genoemde associaties van toepassing. Ruimte Afstand, dichtbij, ‘tige tichtbij’, centraal in Noord-Nederland, midden tussen de nationale parken in kun je alle kanten op. Prijs Van goedkoop tot duur. Tijd Natuurlijk ritme. “Daar is schreeuwend behoefte aan”. Fryslân, de tijd van je leven, terug in de tijd (geen valse nostalgie), tijd nemen en tijd krijgen, tijd voor elkaar.

29

| Vandertuuk



5 Gemeenten


30

5

Gemeenten

5.1

Vijf gemeenten

Zuidoost Friesland bestaat uit vijf gemeenten, waarvan de voor het toerisme verantwoordelijke wethouders en ambtenaren zijn geconsulteerd. Deze rondgang gaf een wisselend beeld. Overal bestaat de opvatting, dat Zuidoost Fryslân nu echt op de toeristische kaart moet komen. Het proces om tot profielontwikkeling te komen wordt van harte ondersteund. Alle gemeenten werken aan toeristische verbetering, hebben een eigen onderzoek laten doen, zijn daar mee bezig of overwegen dat. Men realiseert zich dat de belangen samenlopen, toch lopen de koersen soms uiteen. Heerenveen zet met haar imago als Stad van Sport in op sportief en actief recreëren, maar genieten van cultuur (Belvedere) en de attractiviteit van het landschap (Oranjewoud, De Deelen) zijn ook belangrijke elementen. Heerenveen bouwt aan een netwerk met haar toeristische en culturele ondernemers. Smallingerland wil van Drachten een actieve cultuurstad maken (Drachten wil je meemaken) en zoekt de verbinding met de oostelijke Friese wateren en de Noardlike Fryske Wâlden. Ooststellingwerf heeft met Appelscha van oudsher een toeristische trekker van formaat, Weststellingwerf heeft verbinding met de Kop van Overijssel (Rottige Meenthe, Weerribben-Wieden). De gemeente Opsterland is geografisch een centrale speler, kan verschillende doelgroepen bedienen (van Bakkeveen tot Beetsterzwaag). Opvallend is dat Opsterland meer dan de helft van het aantal Bed & Breakfasts telt van heel Zuidoost Fryslân. 5.2

De Stellingwerven

De beide Stellingwerven hebben concrete toeristische connecties met Drenthe en daaraan gekoppelde financiële verplichtingen. Ooststellingwerf is volop bezig met de upgrading van Appelscha (Poort tot de nationale parken) en hanteert het principe, dat een slogan voor heel Zuidoost Fryslân amper mag afwijken van de drie A’s: Avontuurlijk, Actief, Aangenaam. De Stellingwerven werken in Zuidoost Fryslân verband graag mee aan de profielontwikkeling, maar zien voor de concrete marketing meer kansen in de connectie met Drenthe. Dit kan een bedreiging zijn voor een krachtige promotiecampagne van Zuidoost Fryslân. 5.3

Fryslân of Drenthe?

Wij zijn van mening dat in deze uitdaging een kans gezien moet worden. Vanuit Zuidoost Fryslân kan Drenthe net zo goed verkend worden als Fryslân. Echter, Zuidoost Fryslân blijft Fryslân, ook al is dit het mooiste stukje Drenthe binnen Fryslân. We kiezen dus voor Fryslân. Wij zijn er van overtuigd dat de consument, die op internet op zoek is naar een bestemming voor een vakantie of een dagje uit, eerder vanuit de zoekterm ‘Friesland’ in de Zuidoosthoek terecht komt dan vanuit de term ‘Drenthe’. Een plezierige omstandigheid is, dat de toeristische diversiteit van de vijf gemeenten zo groot is, dat zij eerder complementair dan concurrerend zijn. Wij zien vooral kansen. De Stellingwerven hebben binnen Zuidoost Fryslân een sterke positie doordat zij de verbinding met Drenthe c.q. Overijssel vormen. Smallingerland kan haar verbindende positie naar de Friese wateren en naar de Noardlike Fryske Wâlden versterken. Vanuit Sportstad Heerenveen c.a. kunnen bezoekers ook uitwaaieren over Zuidoost Fryslân. Opsterland is ‘spin in het web’, waarvan de draden even zo vele verbindingen vormen binnen Zuidoost Fryslân.

31

| Vandertuuk

De Friese Wouden,

6 Het profiel van Zuidoost Fryslân


32

6

Het profiel van Zuidoost Fryslân

6.1

Doelgroepen en aanbod in een glijdende schaal

Uitbundig

Appelscha Duinenzathe Boerestreek

Rustig

Gezellig

Bakkeveen Dundelle Fietsroutenetwerk Wandel- en paardrijroutes

Lindevallei Tjongervallei Rottige Meenthe Koningsdiep Turfroute Coulissen Deelen

Alde Feanen Oranjewoud Oldeberkoop Bossen Beetsterzwaag/Wijnjewoude/Bakkeveen Drents-Friese Woud

Ingetogen

Beetsterzwaag Nijbeets/Damshus Musea (Heerenveen, Drachten, Noordwolde) / galeries Sociale geschiedenis/ strijd Landschapsmonumenten (waterlinie) Lifestyle / Gastronomie / Fashion / Wellness Karmel Klooster Bezinningstuin Ecokathedraal

Avontuurlijk

Sportstad Heerenveen Outdoor Appelscha Veenhoop Drafbaan Wolvega De Welle Drachten

Uit het oogpunt van (regio)marketing zou het ideaal zijn wanneer voor Zuidoost Fryslân één doelgroep zou bestaan die helemaal op dit gebied zou ‘vallen’. Dat is niet het geval. En dat zou ook geen recht doen aan de omvang en de verscheidenheid van het gebied en aan de verschillende soorten aanbieders in Zuidoost Fryslân. In § 3.3 beschreven we het veelkleurige palet van doelgroepen voor de Zuidoosthoek. In het schema hierboven staan de doelgroepen nogmaals vermeld met daaraan gekoppeld de bijpassende belevingswerelden in Zuidoost Fryslân (product-markt combinaties). 6.2

Doelgroep: ‘bewust groen’

De doelgroep waarvoor wij kiezen, noemen we ‘bewust groen’; een combinatie van de doelgroep ‘rustig groen’ als constante onderlegger voor het gehele gebied in een glijdende schaal naar ‘ingetogen aqua’ aan de ene kant (Heerenveen-Beetsterzwaag-Drachten) en ‘gezellig lime’ respectievelijk ‘uitbundig geel’ aan de andere kant (Appelscha, Bakkeveen). Vanuit dit palet kan een stevig merk ‘Zuidoost Fryslân’ groeien. De motivatie voor deze keuze stoelt enerzijds op het gegeven dat dit groeiende doelgroepen zijn die een belevingswereld zoeken die naadloos aansluit bij de huidige identiteit van Zuidoost Fryslân (zie § 2.2), anderzijds passen deze groepen bij de mogelijkheden om deze regio te positioneren als een gebied waar men qua natuur en landschap alle kanten op kan vanwege de ligging tussen drie Nationale Parken en één Nationaal Landschap.

33

| Vandertuuk

De Friese Wouden,


Het is belangrijk te realiseren dat de doelgroepkeuze gebaseerd is op de keuze voor een belevingswereld. In die zin is de term ‘bewust groen’ slechts een naam, het gaat om de invulling. Deze belevingswereld is niet gebonden aan welke leeftijds-, opleidings- of sociaal-economische categorie dan ook. Essentieel is dat Zuidoost Fryslân, op basis van haar kernwaarden (zie § 6.4), een belevingswereld aanbiedt waar grote groepen mensen zich door aangetrokken voelen: managers, artsen, dominees, akkerbouwers, metselaars, wetenschappers, stratenmakers, consultants, kleine zelfstandigen, industriëlen, ambtenaren, akkerbouwers, tweeverdieners, gezinnen met kinderen, senioren, jongeren etc. (zie ook § 6.6.3). 6.3

Het merk ‘Zuidoost Fryslân’

De beste manier om een markt te veroveren, is te bouwen aan een sterk merk ‘Zuidoost Fryslân’. Dat wil zeggen: een “naam, begrip, teken, symbool of ontwerp, of een combinatie daarvan erop gericht om de producten van (de ondernemers van) Zuidoost Fryslân te identificeren en te onderscheiden van die van andere groepen aanbieders. Het gaat erom dat de potentiële gasten dit gebied zien als de beste bevrediging van hun behoeften6”. Het merk ‘Zuidoost Fryslân’ is sterk als het helder is voor de consument, geloofwaardig, een gevoelige snaar raakt bij de doelgroep en motiveert tot het brengen van een bezoek. We denken dat dit kan wanneer Zuidoost Fryslân in de markt wordt gezet als een regio waar men nog echt van het leven kan genieten, waar men veel kan beleven, onverwachte ontmoetingen kan hebben, inspiratie kan opdoen, onthaasten en weldadig kan verblijven in een groene en duurzame omgeving. Waar men kan ondervinden dat niet het vele goed is, maar het goede veel. Waar men geprikkeld wordt om de zintuigen open te stellen en het eigen karakter - de authenticiteit - van de streek te ontdekken: wandelend, fietsend, varend, sportend of onthaastend. Vele soorten gasten zullen zich door deze propositie aangesproken voelen: rustzoekers, natuurliefhebbers, tweeverdieners, jonge gezinnen op zoek naar ‘kwaliteitsmomenten’, kapitaalkrachtige senioren, zorgtoeristen, liefhebbers van kunst, cultuur en landschap.

6

Gebaseerd op definitie van de American Marketing Association (AMA).

34

6.4

Kernwaarden

Om het merk ‘Zuidoost Fryslân’ echt sterk te maken, versmallen we de focus. In § 4.5 beschreven we de belevingswaarden van Zuidoost Fryslân zoals die uit de gebiedsconsultaties naar voren kwamen. Uit deze associaties en belevingswaarden destilleren we de volgende vier centrale kernwaarden voor het merk ‘Zuidoost Fryslân’: 1. Authentiek echt, karaktervol, robuust, streekproducten, natuur, groen, landschap, landbouw, generatiebestendig; 2. Aangenaam lifestyle, wellness, gezondheid, culinaire genoegens, onthaasten; 3. Inspirerend kunst, musea, galeries, cultuur, historie, evenementen, accommodaties; 4. Actief op alle niveaus, fietsen, wandelen, varen, nordic walking, sporten, outdoor, glijdende schaal van ‘uitbundig’ via rustig/ingetogen naar ‘avontuurlijk’ .

Actief Actief

Aangenaam

Kernwaarden Zuidoost Fryslân

Authentiek

Inspirerend

6.5

Onderscheidend vermogen: het natuurlijk ritme als rode draad

Tijdens één van de gebiedsbijeenkomsten werd het begrip ‘natuurlijk ritme’ geïntroduceerd. Deze typering van het leven in Zuidoost Fryslân markeerde toen een overgang in het gespreksverloop. Waren we tot dan toe bezig met de items uit Zuidoost Fryslân, die we in de etalage kunnen zetten om ze aan de man te brengen; nadien focuste het gesprek zich rond de vraag: wat voor kostbaarheden hebben we hier in huis, die we mogen beheren, verzorgen en waar we anderen in kunnen laten delen. Dat lijkt ‘soft’, maar in feite komen we hier bij de kern van de zaak. “Alles van waarde is weerloos”, zegt Lucebert en hij heeft ook in dit opzicht gelijk. Ook kwetsbare landschappen en een authentieke atmosfeer kunnen het gevaar lopen dat ze juist door de ‘vermarkting’ om zeep worden gebracht. Dan is opletten geboden.

35

| Vandertuuk

De Friese Wouden,


Als we naar Zuidoost Fryslân als geheel meer toeristen willen trekken is het bewaken van de verhouding tussen kansen en grenzen van belang. Naarmate de kleinschaligheid als aantrekkingskracht van groter gewicht is, moet beter worden nagedacht over de verhouding tussen uitbaten en zorg dragen voor. Hier is ook de kwestie duurzaamheid in het geding. Duurzaam wil toch ook zeggen, dat we korte termijn voordeel, genoegen etc. achter stellen ten opzichte van het welbevinden op de lange termijn, c.q. de vreugde voor de komende generaHET LIEFST ties: bezoekers én bewoners. Daarom moet dit thema op onze weg naar profielontwikkeling Zuidoost Fryslân een duidelijke plaats krijgen, niet alleen vanuit een (toegegeven) GA IK modieus aandoende maatschappelijke noodzaak, maar ook en vooral omdat landschap en atmosfeer van Zuidoost Fryslân hierom vragen. Hoe we heide, coulissenlandschap, bijzondere architectuur en historische objecten veilig kunnen stellen is goed voorstelbaar, maar in Zuidoost Fryslân is ook iets ongrijpbaars als sfeer, atmosfeer, uitstraling in het geding: louter een kwestie van beleven, ondergaan, proeven.

AAN DE TIJD VOORBIJ www.loesje.nl

Om dat helder te krijgen kan de uitdrukking ‘natuurlijk ritme’ helpen. Hoe te vertalen? Is dat een mooie bloeddruk, als vanzelf zonder wekker wakker worden, een wandelpas waar je niet moe van wordt of een aangenaam warm bad? Het is ook: niet voortdurend op je tenen hoeven lopen, relaxen, even gas terug nemen, noem het onthaasten. Iets, waar je naar verlangt, maar waar je door spanning of werkdruk niet aan toekomt. Dit wordt door de omgeving, de atmosfeer van Zuidoost Fryslân spontaan aangereikt. Natuurlijk ritme. Dat is een kans, waar we onszelf als bewoners van dit gebied meer bewust van kunnen worden. Er valt te oefenen. Wij zijn hier immers, anders dan de toerist, aan het werk - in het evenwicht tussen werk en ontspanning. Het zou een onderdeel kunnen zijn van een cursus ‘Ambassadeur van Zuidoost Fryslân’. Zo bereik je een natuurlijke vorm van gastvrijheid, die de aangename atmosfeer creëert, waarbinnen de bezoekers ervaren, dat ze in een natuurlijk ritme terechtkomen. De Turfroute is een voorbeeld van zo’n natuurlijk ritme. Je mag zelf de handen uit de mouwen steken om de bruggen te openen, of in elk geval oefen je geduld. De geschiedenis, die overal om je heen is, zorgt ervoor, dat je even terugstapt in de tijd en zo de pendelbeweging met de actualiteit ondergaat. Laten we het ondertussen niet te mooi maken. Met regelmaat kan de argeloze bezoeker ook uit zijn dromen worden opgeschrikt door abominabele nieuwe architectuur en smakeloze nieuwe bestemmingen van boerenbedrijven. Dat leidt tot een ontnuchtering, die ook bij een natuurlijk ritme hoort, en die de vakantieganger geleidelijk terugvoert tot de realiteit. Deze natuurlijke beleving van de tijd – het natuurlijke ritme – de klop van het hart – kan de rode draad worden voor het bewaren en het genieten van de schoonheden van Zuidoost Fryslân. Dit dient mede de toon te zetten voor de regiomarketing.

36

6.6

Het profiel: slow region

6.6.1 Slow life “The only thing for certain is that everything changes. The rate of change increases. If you want to hang on you better speed up. That is the message of today. It could however be useful to remind everyone that our basic needs never change. The need to be seen and appreciated! It is the need to belong. The need for nearness and care, and for a little love! This is given only through slowness in human relations. In order to master changes, we have to recover slowness, reflection and togetherness. There we will find real renewal7”. In een (westerse) wereld van bijna onbegrensde mogelijkheden, waar mensen zoveel mogelijk willen doen in zo weinig mogelijk tijd, er alles uit willen halen wat er in zit, veel willen beleven is ‘het onthaasten’, of met een ander woord ‘het vertragen’, een steeds meer noodzakelijke tegenhanger van de moderne haastige leefstijl. Zaken als onthaasting en vertraging zijn schaarse goederen aan het worden in een samenleving die steeds drukker, rustelozer, voller en luidruchtiger wordt. Tegenover het jachtige van de Fast Life vindt een herwaardering plaats van het Slow Life, een leven waarin aandacht is voor zaken als kwaliteit, authenticiteit, diepgang, ‘lanterfanten’8 en traag materieel genot. Een onderzoek van het Ministerie van LNV toont aan dat bij brede groepen in de samenleving een grote behoefte bestaat aan stilte en rust. Óók bij tweeverdieners en taakcombineerders. Zij zoeken dit vooral in de natuur. “Zo’n 90% van de bevolking geeft aan dat rust en ontspanning heel belangrijk is en verwacht van de overheid dat zij dit zoveel mogelijk bevordert”. Wandelen en fietsen zijn veruit favoriet. Mensen trekken steeds meer in meerdaagse wandeltochten door binnen- en buitenland. Veel moderne slenteraars lopen tijdens een korte ‘break’ een stukje van het Pieterpad of van een pelgrimsroute. Denk niet dat het hier gaat om een neo-romantische trend van ‘terug naar de natuur en het eenvoudige leven van vroeger toen alles nog goed was’. In tegendeel, de huidige outdoor trend laat bijvoorbeeld zien dat wandelaars en fietsers gebruik maken van technisch hoogwaardig materiaal dat oorspronkelijk is ontwikkeld voor de ruimtevaart en het leger (GPS, overlevingsmateriaal). Uit een onderzoek van het NIPO blijkt dat een meerderheid van de Nederlanders vindt dat het bieden van rust, ruimte en recreatie de belangrijkste functies van het platteland zijn, “waarin beleving, authenticiteit, natuurlijkheid en kwaliteit de centrale waarden vormen”. Het landelijk gebied wordt door de moderne mens steeds meer gezien als consumptieruimte en steeds minder als productieruimte (landen tuinbouw).

6.6.2 Zuidoost Fryslân als slow region Het voorgaande biedt grote kansen voor de regio Zuidoost Fryslân. Om deze kansen optimaal te benutten, stellen we voor om het huidige – voor de toerist vaak verborgen – toeristisch-recreatieve aanbod op een vernieuwende manier te bundelen, te ontwikkelen en te promoten vanuit het concept van een ‘slow region’. Of Zuidoost Fryslân ook met deze naam prominent naar buiten moet treden is een zaak van nadere oriëntatie en discussie met ondernemers en Fryslân Marketing. Het is het overwegen waard om te onderzoeken of Zuidoost Fryslân zich als ‘slow region’ aan kan sluiten bij de ‘slow city movement’; een in 1999 7 8

Guttorm Fløistad, Professor emeritus, Oslo. Zie: www.lanterfanten.nl

37

| Vandertuuk

De Friese Wouden,


gestarte beweging die een impuls wil geven aan het duurzaam voortbestaan van landelijk gebied met de daarbij horende kleinere nederzettingen. In Nederland is de gemeente Midden-Delfland de eerste en enige Nederlandse ‘slow city’. Voor toetreding moet een assessment gedaan worden waarin men let op zaken als landschap, streekproducten, milieuvriendelijke levensmiddelen, bewustzijnsbevordering (voedseleducatie), gastvrijheid, milieu (ecologie, waterbeheer, energiehuishouding), infrastructuur (voet- en fietspaden, fietsfaciliteiten als stallingen), diversiteit van cultuurhistorische waarden en behoud van eigen identiteit. 6.6.3 Slow travel In de marketing kan Zuidoost Fryslân naar voren geschoven worden als een bestemming voor ‘slow travel’: “With Slow Travel you experience a deeper type of travel by staying in one place longer and seeing the things that are close to you. It is an easier, simpler and slower way of travelling”9. Slow travel kent twee elementen: ■■ breng één week door op dezelfde plek; ■■ bezoek datgene wat de directe omgeving te bieden heeft. Deze twee eenvoudige componenten kunnen een onverwachte verdieping geven aan iemands vakantie-ervaring: proberen te leven als de lokale bevolking, boodschappen doen bij de lokale winkels, een drankje drinken in het plaatselijke café, de tijd nemen om de dingen in de nabije omgeving ‘echt te zien’, open staan voor hoe de plaatselijke bevolking leeft èn herboren terugkomen. Slow Travel is niet gebonden aan specifieke doelgroepen (zie ook § 6.2), het past bij iedereen: “The couple who stays in a cottage on a farm to experience the countryside. The young family who rents a house because they need room for the kids to run around. The retirees who rent an apartment in a town to experience another culture. The single traveler who spends a week in an apartment in a city to see what it would be like to live there. Slow Travel suits the budget traveler who saves money by staying on a farm and not eating every meal in restaurants, the luxury traveler who rents a villa for 10 and hires a private chef, and everyone in between”10. Een en ander gaat niet vanzelf. De aanbieders van accommodaties en voorzieningen in Zuidoost Fryslân moeten de handen ineen slaan en bijvoorbeeld aantrekkelijke arrangementen ontwikkelen die de gast verleiden tot een ‘slow travel’ vakantie in deze regio. Het is zaak om de gasten attent te maken op de aantrekkelijkheid van een ‘authentic stay’ van minimaal één week in Zuidoost Fryslân. De kennis uit de cursus ‘Ambassadeur van het Landschap’ kan hierbij goed van pas komen.

9 10

http://www.slowtrav.com http://www.slowtrav.com

38

Kaart Zuidoost Fryslân, bron: Johan Elsenaar, De Vrije Vogel

39

| Vandertuuk

De Friese Wouden,

7 Productontwikkeling


40

7

Productontwikkeling

7.1

Inleiding

De hoofdstukken 7 t/m 11 gaan over het laden van het merk ‘Zuidoost Fryslân’. Hoe kunnen we dit merk zodanig invullen met activiteiten dat ze congruent zijn met de centrale kernwaarden van het gebied: aangenaam, actief, inspirerend en authentiek. De marketingmix bestaat uit de volgende instrumenten c.q. maatregelen op het gebied van productontwikkeling (hoofdstuk 7), promotie (hoofdstuk 8), ruimtelijke ordening (hoofdstuk 9), organisatie (hoofdstuk 10) en financiële instrumenten (hoofdstuk 11). 7.2

Arrangementen

Een arrangement is een aanbieding aan de gast waarbij verschillende elementen voor één prijs worden aangeboden (vervoer, verblijf, vermaak), eventueel met aanvullende diensten. Arrangementen zijn bij uitstek geschikt om verrassende combinaties te maken die passen bij het gebied. Gedacht kan worden aan: ■■ ‘Authentic stay’ volgens de principes van slow travel (zie § 6.6.3); ■■ Fashion & lifestyle arrangement; ■■ wellness en gezondheid; ■■ bezinningsarrangement; ■■ boeken en streekhistorie; ■■ lezen van het landschap; ■■ gastronomie, culinaire geschiedenis, streekproducten; ■■ nationale parken arrangement ; ■■ Turfroute en de nationale parken; ■■ kunst en gastronomie; ■■ natuur en gastronomie; ■■ Proef Zuidoost Fryslân arrangement (meerdaags). 7.3

Evenementen

In het gebied is reeds een aantal evenementen met een bovenlokale uitstraling: Flaeyelfeesten, Open Stal, Koninginnedag optocht Beetsterzwaag, Veenhoopfestival, Sweachster Festival, Frysk Festival en de meerdaagse Simmerdeis in Drachten. Het zou goed zijn als deze en de vele andere evenementen in het gebied op elkaar worden afgestemd, bijvoorbeeld door middel van een evenementenkalender. In Beetsterzwaag is in 2008 voor het eerst een ‘Week van Smaak’ georganiseerd. Dit evenement zou verder uitgerold kunnen worden over het gehele gebied. Ook kan er een ‘Priuwerij’ worden georganiseerd waar bekende en minder bekende restaurants de gasten laten proeven van streekgebonden lekkernijen uit hun menukaart.

41

| Vandertuuk

De Friese Wouden,


7.4

Streekproducten

Streekproducten zijn (voedsel)producten die binnen een bepaalde regio geproduceerd worden, waarvan de basisgrondstoffen uit dezelfde regio komen en waarvan de verwerking ook in die regio plaatsvindt11. Op het gebied van streekproducten zijn meerdere ontwikkelingen gaande. De Stichting Streekmerk Wâldpyk heeft de ambitie heeft om het Streekmerk ‘Wâldpyk’ in de periode 2009 – 2011 verder uit te bouwen richting een brede plattelandsontwikkeling. Onder dit Streekmerk vallen drie oude rassen uit de Friese Wouden: Wâldbeantsjes, Wichter en Wâldgieltsjes. De provincie denkt na over haar rol bij de ontwikkeling van de streekproductensector in Fryslân. Er is een organisatie De Buorkerij, een netwerk van ondernemers die in Zuidoost Fryslân streekproducten en toeristische arrangementen aanbiedt. Ook in Beetsterzwaag is men actief met streekproducten. Naast het feit dat in de sfeer van arrangementen en evenementen de streekproducten in Zuidoost Fryslân een belangrijke rol kunnen spelen, is het belangrijk dat de activiteiten op dit gebied op elkaar worden afgestemd. Ook zal de verbrede aanpak van de Stichting Streekmerk Wâldpyk afgestemd moeten worden op de marketing en promotie van het totale gebied (zie hoofdstuk 8). 7.5

Belevingsbos

In Zuidoost Fryslân (het gebied ‘de Friese Wouden’) zijn de bossen naadloos verbonden met de bewoners, de ondernemers en de toeristen. De bossen zijn een geliefde plek voor zowel de eigen bevolking als voor mensen uit de wijde omgeving. Velen combineren een wandeling of fietstocht door de bossen met een bezoek aan een horecagelegenheid, een winkel of iets anders. Zo bezien zijn de bossen een economische drager voor het bedrijfsleven in de regio. De eigenaren en beheerders van de bossen ervaren nogal eens een haat-liefde verhouding met de recreatie. Ze zijn trots op het feit dat de bossen tegemoet komen aan de lusten van een breed publiek. De keerzijde is dat de recreatiedruk voor de boseigenaren toenemende lasten met zich meebrengt in de vorm van vernielingen, afval en verstoring. Tegen deze achtergrond pleiten wij er voor om ergens in de Zuidoosthoek een innovatief pilot-project op te starten met als doel de lusten en lasten van de recreatiedruk eerlijker te verdelen. Het gaat erom dat de verschillende partijen (boseigenaren, bevolking, ondernemers) met elkaar gaan communiceren over mogelijke win-win situaties. Zo zouden de boseigenaren kunnen nadenken hoe ze tegemoet kunnen komen aan de wensen van de recreanten om de bossen meer optimaal te bele11

Streekproducten in Fryslân, behandelvoorstel Notitie Streekproducten, Provincie Fryslân, Afdeling Plattelandsbeleid, Jantsje v.d. Spoel, november 2008.

42

ven. Aan de andere kant zouden de ondernemers en de bevolking een bijdrage kunnen leveren aan het onderhoud van de bossen zodat de lasten niet alleen bij de boseigenaren terecht komen. Het is een uitdaging de betrokkenheid van alle partijen te mobiliseren over de grenzen van de eigen deelbelangen heen. Dit kan wanneer deze partijen inzien dat investeren in een groene omgeving lonend is; zowel voor het geluk van mensen als voor de economische welvaart.

7.6

Audiotour

Tijdens de gebiedsconsultaties bleek dat er talloze verhalen en anekdotes leven in het gebied. Het overdragen van deze verhalen aan de gast geeft een extra dimensie aan een bezoek aan Zuidoost Fryslân. Een mogelijkheid om deze verhalen toegankelijk te maken voor de bezoeker die daar behoefte aan heeft is een audiotour. Met de audiotour kan een tocht door de natuur gecombineerd worden met het ter plekke beluisteren van audiofragmenten. Een audiotour is een route die gewandeld of gefietst kan worden, waarbij op een aantal plaatsen langs de route audiofragmenten kunnen worden ontvangen. Met een ‘pick-up’ kunnen de fragmenten ter plekke worden geactiveerd. Een pick-up kan voor een klein bedrag worden gehuurd door de bezoeker. Deze pick-up kan worden ingesteld op de persoonlijke wensen van de gebruiker. De audiotour is een interessant product voor zowel de toeristische markt als voor de educatieve markt. Het biedt mogelijkheden voor diverse toeristische arrangementen, maar het biedt ook uitstekende mogelijkheden voor excursies van scholen en andere groepen.

43

| Vandertuuk


8 Promotie


8

Promotie

8.1

Logo en pay-off

In samenwerking met ondernemers en Fryslân Marketing zal een nieuw logo voor het toeristisch product Zuidoost Fryslân moeten worden ontwikkeld. Een andere mogelijkheid is dat een bestaand logo ergens uit de regio wordt opgeschaald naar het totale gebied van Zuidoost Fryslân. Over een mogelijke pay-off is tijdens de gebiedsconsultaties uitvoerig gediscussieerd. Veel voorstellen richtten zich op de fenomenen ‘tijd’ en ‘onthaasten’. Bijvoorbeeld: ■■ Zuidoost Fryslân, de tijd van je leven; ■■ echt, puur de tijd; ■■ natuurlijk ritme; ■■ terug in de tijd; ■■ rust in de drukte; ■■ het Friese ritme; ■■ tijd nemen en tijd krijgen ; ■■ tijd voor elkaar, tijd voor jezelf; ■■ Zuidoost Fryslân kent geen tijd; ■■ grenzeloos ont-moeten in Zuidoost-Friesland; ■■ Zuidoost-Friesland laat (doet) je ont-moeten.

8.2

Website

Zoals reeds eerder opgemerkt, neemt de consument eerst Fryslân in overweging, vervolgens kijkt hij of Zuidoost Fryslân een optie is. Voor de promotie bevelen we aan om aan te sluiten bij www.beleeffriesland.nl en van daaruit link maken naar de website van Zuidoost Friesland. Deze website zal in vormgeving en inhoud draaien om de kernwaarden van Zuidoost Fryslân: actief, inspirerend, authentiek en aangenaam. Daarnaast zal de website ook geschikt moeten zijn voor allerlei vormen van web-based marketing. 8.3

Database marketing

De markt van recreatie en toerisme wordt steeds competitiever, met steeds meer aandacht voor de kwaliteit van de dienstverlening en voor de relatie met de eigen klanten. De klant wordt steeds meer koning. Het is daarom van belang dat ondernemers hun klantenbestanden niet zien als een last, maar als een lust omdat juist deze gegevens een schat aan informatie bevatten om hun gasten op gepaste wijze te bedienen. Tijdens de bijeenkomst Fryslân Oars (zie § 4.1) werd geconstateerd dat het belangrijk is onderscheid te maken tussen ‘gasten die voor de eerste keer komen’ en ‘gasten die de regio al eens bezocht hebben’.

45

De Friese Wouden,


Deze laatste categorie is aanzienlijk simpeler te bereiken dan de eerste categorie omdat ze over het algemeen al in een database van een bedrijf zullen zitten. Deze databases kunnen gebruikt worden om tot een – voor Zuidoost Fryslân - nieuwe manier van marketing over te gaan: databasemarketing. Het hoofddoel van databasemarketing is dat elk contact met de klant gebaseerd is op informatie uit een database. De toeristische sector is een sterk versnipperde sector met veel kleinere en middelgrote bedrijven. Voor elk bedrijf afzonderlijk zal het toepassen van databasemarketing teveel expertise vragen, te tijdrovend en te kostbaar zijn. Dit neemt niet weg dat bij het totaal aan bedrijven in Zuidoost Fryslân een schat aan informatie beschikbaar zal zijn over de huidige klanten. Zo beschikt bijna iedere verblijfsaccommodatie in één of andere vorm over klanteninformatie. Dergelijke informatie kan tegen relatief lage kosten beschikbaar en toegankelijk gemaakt worden voor het ondersteunen van marke tingbeslissingen die de hele regio aangaan. Het resultaat van deze activiteit is één regionaal totaalbestand (een ‘datawarehouse’). In dit bestand zijn de diverse interne databases van de afzonderlijke bedrijven op dezelfde basis gebracht en gestructureerd. Zo wordt inzichtelijk wat de structuur is van de markt, waarop men in Zuidoost Fryslân werkzaam is. Het opzetten van een ‘datawarehouse’ heeft de volgende voordelen: ►►

er ontstaat een actuele, omvattende en betrouwbare database, waaruit snel en goedkoop een schat aan marktinformatie gehaald kan worden op verschillende niveaus: • individueel bedrijfsniveau; • gemeentelijk niveau; • niveau van Zuidoost Fryslân.

►►

voor alle ondernemers wordt een professioneel klantenbestand van het eigen bedrijf opgebouwd; NAW-gegevens kunnen op etiket worden aangeleverd;

►►

er is een verschuiving gaande van het steeds weer werven van nieuwe klanten in de richting van het behouden van bestaande klanten: een adequate database kan inzicht geven hoe een goede klant eruit ziet, wat zijn aankoop-/boekingsgedrag is en (eventueel) waar hij gevoelig voor is, hierdoor wordt de kans op herhalingsbezoeken vergroot;

►►

de individuele bedrijfsinformatie kan gespiegeld worden aan het regionale totaalresultaat, waardoor de individuele ondernemer een indruk krijgt hoe hij het doet in vergelijking met alle anderen.

46

8.4

Ambassadeur van Zuidoost Fryslân

De succesvolle cursus ‘Ambassadeur van Zuidoost Fryslân’ zou nog een keer herhaald kunnen worden. Opdat nog meer ondernemers hun gasten goed kunnen informeren over alle pareltjes die Zuidoost Fryslân te bieden heeft, zowel qua natuur en landschap als qua toeristisch-recreatieve mogelijkheden bij collega-ondernemers. Hiernaast is het mogelijk de ondernemers verder te bekwamen in het organiseren van activiteiten en kunnen gezamenlijke producten op het gebied van natuurgerichte recreatie worden ontwikkeld. Bijvoorbeeld een kano-doe-ton, een natuurbeleef-zadeltas voor ruiters of een educatieve streekproducten picknickmand. Personeel of recreatieteams kunnen opgeleid worden voor het uitvoeren van natuureducatieve activiteiten voor de gasten. Samenwerking met bestaande vrijwilligersteams kan worden gestimuleerd. Wellicht kan er een schild ‘Ambassadeur van Zuidoost Fryslân’ ontwikkeld worden, een soort keurmerk dat garant staat voor goede informatie aan gasten.

8.5

Promotiecampagne

Een promotiecampagne opzetten is niet zomaar even gedaan. Het is van groot belang dat de juiste doelgroepen worden geprikkeld met de juiste producten (product-markt combinaties) en dat dit op een effectieve manier wordt gedaan. Bij een promotiecampagne denken we aan beursbezoek, advertenties, inlegfolders in relevante bladen, flyers, het inzetten van een hostess team (zie § 8.6), zoeken van free publicity, het benoemen van ‘het bedrijf van het jaar’ , een foto-, poëzie- of schilderwedstrijd over de mooiste plekjes van Zuidoost Fryslân. 8.6

Hostess Team

We pleiten er voor om in Zuidoost Fryslân een hostess team op te richten. Dit team bestaat uit jonge mensen die ingezet worden om op de wisseldagen de nieuw aangekomen toeristen in het gebied te informeren over de mogelijkheden. Ook kunnen de teamleden arrangementen gaan verkopen. Andere mogelijkheden zijn: bemensing stands op beurzen, als promotieteam fungeren in de belangrijkste herkomstgebieden c.q. –steden, het meedenken over het ontwikkelen van nieuwe arrangementen en promotieactiviteiten, optreden als gastheer/-vrouw bij bedrijfspresentaties, etc. Het oprichten van het hostess team zou in samenspraak kunnen gaan met opleidingen op het gebeid van recreatie en toerisme in Fryslân, zowel op HBO als op MBO niveau. Zo kunnen studenten aangetrokken worden die dit als ‘werkveldoriëntatie’ doen. Ook bevinden zich In het gebied ongetwijfeld veel mensen die op grond van hun levenservaring en gebiedskennis veel kennis over kunnen dragen aan de toeristen. Ook zij kunnen als vrijwilliger betrokken worden bij receptieve en informatieve taken van de toekomstige organisatie (zie hoofdstuk 10).

47

| Vandertuuk

De Friese Wouden,


8.7

Zakelijke markt (bijeenkomsten, congressen)

In Zuidoost Fryslân zijn enkele grotere hotels die voor een belangrijk deel op de zakelijke markt opereren. Vanuit een centrale regie kunnen inspanningen verricht worden om meer zakelijke bijeenkomsten naar dit gebied te trekken (kleinschalige congressen en symposia, bedrijfspresentaties, ‘op de hei’-activiteiten, personeelsuitstapjes etc.).

8.8

Belevingsmonitor

Eenmaal gekozen voor een bepaalde marktbewerking, is het zaak om de resultaten regelmatig te monitoren. In enkele gemeenten in Zuidoost Fryslân wordt nagedacht over het ontwikkelen van een ‘belevingsmonitor’. Het is een goed idee om een dergelijke monitoring op het niveau van geheel Zuidoost Fryslân uit te voeren. 8.9

Kaartmateriaal

We stellen voor om een kaart te ontwikkelen waarop in één oogopslag de intense landschapsvariatie binnen Zuidoost Fryslân is gevisualiseerd. De landschappelijke diversiteit en de glijdende overgangen daartussen zijn alleen goed weer te geven met kaartmateriaal, zo nodig voorzien van geschreven commentaar. We denken aan een aantal kaarten, dat in lagen op het computerscherm kan verschijnen met steeds dezelfde basisstructuur van het landschap in Zuidoost Fryslân en vervolgens per thema ingevuld: 1. 2. 3. 4.

basiskaart met structuur van het landschap en de natuur; fietspaden, wandelpaden, ruiterpaden, waterwegen op grond van bestaand kaartmateriaal; accommodatiekaart; wat-valt-er-te-beleven-kaart.

48


49 Advies over spreiding, thema’s, structuur | Vandertuuk en samenwerking

De Friese Wouden,

9 Ruimtelijke maatregelen


50

| Vandertuuk

9

Ruimtelijke maatregelen

9.1

Wandeltotaalplan Zuidoost Fryslân

Met dit voorstel willen we de wandelmogelijkheden in Zuidoost Fryslân optimaliseren door het tot stand brengen én vermarkten van een eigentijds (mogelijkheden tot GPS-wandelen), fijnmazig en op wensen van de markt afgestemd wandelnetwerk. Het maken van een wandeling is de meest populaire recreatieactiviteit van Nederlanders. Van alle Nederlanders maakt meer dan driekwart wel eens een wandeling.12 In Noord-Nederland staat het maken van een (natuur)wandeling - na het bezoeken van een bezienswaardigheid en het maken van een fietstocht - op de derde plaats van de top vijf van activiteiten van dagtoeristen. Bij verblijfstoeristen staat het maken van een (natuur)wandeling zelfs op de tweede plaats. Uit een knelpuntenanalyse van de Wageningen Universiteit blijkt dat aan het wandelaanbod nog wel het één en ander schort: ►►

bepaalde bekende rondjes worden ‘overlopen’, terwijl andere ‘te weinig’ bezoek hebben: men kent het aanbod onvoldoende;

►►

veel routes kampen met een gebrek aan kwaliteit. Ze voldoen niet aan de wensen van wandelaars (bijvoorbeeld te druk, te weinig afwisseling, missing links tussen routes, te weinig comfort, etc.);

►►

er is te weinig en weinig toegankelijke wandelinformatie13;

►►

de voorzieningen (o.a. picknick plekken) zijn kwalitatief en kwantitatief onvoldoende of worden onvoldoende geacht;

►►

de wandelmogelijkheden kunnen niet optimaal worden benut.

Met het project ‘wandeltotaalplan Zuidoost Fryslân’ willen we deze knelpunten oplossen en tevens Zuidoost Fryslân op de kaart zetten als wandelgebied bij uitstek. Na realisatie van het project moet Zuidoost Fryslân bij het Nederlands publiek bekend staan als het wandelgebied bij uitstek. Denkt men aan wandelen, dan denkt men aan Zuidoost Fryslân:

‘Wandelen, dat doe je in de Friese Wouden’

12 13

NRIT, Dagrecreatie in Nederland 2002/2003. U it onderzoek van het Gelders Overijssels Bureau voor Toerisme blijkt dat 75% van de wandelaars graag routes wil downloaden vanaf de website om uit te printen . Daarnaast is 36% geïnteresseerd in het downloaden van routes in GPS-formaten (http://www.routeyou. com/news/view/218/onderzoek-naar-behoefte-wandelaars-en-digitale-oplossingen.nl).

51

| Vandertuuk

De Friese Wouden,


9.2

Ruiter- en menroutes

Ooit genoot Zuidoost Fryslân landelijke bekendheid vanwege zijn netwerk van ruiter- en menroutes. Om allerlei redenen is dit netwerk in de vergetelheid geraakt. Inmiddels is de paardensport uitgegroeid tot 2de sportindustrie van Nederland met miljoen geïnteresseerden en 456.000 actieve paardensporters. De deelname is in vijf jaar gegroeid met 16%, vooral vrouwen in de leeftijd van 20 tot 55 jaar. De bestedingen zijn toegenomen met 34%14. De gemeente Weststellingwerf wil zich profileren als dé paardengemeente van ons land. Enkele ideeën zijn een te bouwen kenniscentrum bij het drafcentrum en jaarlijks een grote paardenmanifestatie. Naar schatting wordt er jaarlijks zo’n 30 miljoen euro in deze sector geïnvesteerd in Weststellingwerf. Daarmee is de paardenwereld is een belangrijke nieuwe economische drager voor de gemeente15. Ruim 400.000 paardensporters hebben belangstelling voor een ruitervakantie, met een eigen paard of met het huren van een paard op de plaats van bestemming. De omgeving en de aanwezigheid van goede stallingsmogelijkheden zijn bepalend in de keuze van een bestemming voor een ruitervakantie. Ook de prijs/kwaliteitverhouding is van doorslaggevend belang. Een punt van aandacht is dat de provincie Fryslân niet een ‘top-of-mind’ bestemming is voor de ruitertoeristen. De provincie staat samen met de provincie Overijssel op een gedeelde 6de plaats. Brabant, Gelderland en Drenthe zijn favoriet16. Hier is dus nog een wereld te winnen. Wellicht is nu het moment om het oude netwerk te revitaliseren met nieuwe investeringen, nieuwe kwaliteitsverbeterende maatregelen en een nieuwe marketing. 9.3

Fietsknooppuntensysteem beter benutten

In de Zuidoosthoek is een fietsknooppuntensysteem gerealiseerd. Dit systeem kan gebruikt worden om thematische routes te ontwikkelen (kunstroutes, historische routes, architectuurroutes, natuurroutes etc.). 9.4

Ruige Route

De Ruige Route is een uniek belevingsconcept, dat de consument gedurende een meerdaagse tocht in staat stelt de schoonheid en de ziel van een streek te laten beleven, waarbij de deelnemers op locaties komen waar normaal niemand komt, slapen op originele plaatsen en verhalen te horen krijgen over de streek van kunstenaars, natuurontwikkelaars, dichters en boeren. 14 15 16

Paardensportonderzoek 2006, KNHS, 2006. De paardenwereld van Weststellingwerf, Willem Foorthuis, oktober 2008 Onderzoek ruiterrecreatie en ruitertoerisme, Kenniscentrum Toerisme en Recreatie, augustus 2006.

52

In de ontwikkelingsfase wordt gesproken en overlegd met kenners van de streek. Er wordt gezocht naar de bijzondere eigenschappen van de regio. Hierbij kunnen (verdwenen) elementen weer tot leven worden gebracht. Door middel van wandelen, fietsen, per boot/kano of enig ander vervoermiddel wordt de streek doorkruist. Cruciaal zijn de contrasten in de route en het gebruik van een MP-3 speler, die is voorzien van verhalen, gedichten en muziek, speciaal gemaakt voor deze route. Op dit moment is een ‘kolonistenroute’ in voorbereiding. Deze route loopt van Veenhuizen naar Frederiksoord, gedeeltelijk door Zuidoost Fryslân. Daarnaast zou nog een tweede route ontwikkeld kunnen worden, waarin bijvoorbeeld opgenomen: de Rottige Meenthe, de Deelen, Oranjewoud, Nijbeets, Beetsterzwaag en een gedeelte Turfroute. 9.5

Turfroute

We stellen voor om uitvoering te geven aan de plannen om tot een nieuw concept van de Turfroute te komen. Belangrijk voor een succesvolle toekomst van de Turfroute is dat er een nieuw beeld wordt ontwikkeld van de Turfroute. Er is gebleken dat de Turfroute een enigszins oubollig imago heeft en als het ware een ‘leeg begrip’ vormt. Om tot de verbeelding van de (potentiële) bezoeker te spreken is het dus belangrijk om een aansprekend beeld neer te zetten van de Turfroute. Met het nieuwe concept voor de Turfroute kunnen de betreffende instanties de markt op (uitvoeren van promotie). Als uitgangspunten voor het nieuwe concept formuleren wij: ►►

de Turfroute als verbindende schakel tussen de vier Nationale Parken;

►►

de Turfroute als totaalproduct van de regio (dus niet langer alleen watergebonden);

►►

varen in het ‘andere Friesland’, varen tussen de bomen;

►►

de Turfroute als onderdeel van het gehele vaarnetwerk.

De nabijheid van maar de vier nationale parken (Alde Feanen, Drents Friese Wold, Dwingelderveld, Weerribben-Wieden) is het unique selling point voor de Turfroute. Dit aspect moet meer benut worden in de communicatie over de Turfroute dan tot op heden is gebeurd. Het vormt het belangrijkste uitgangspunt voor het nieuwe concept. De ontwikkeling van een nieuw concept voor de Turfroute kan niet los gezien worden van de ontwikkeling van Zuidoost Fryslân als geheel.

53

De Friese Wouden,

10 Aanbevelingen inzake ‘hoe verder?’


54

| Vandertuuk

10

Aanbevelingen inzake ‘hoe verder?’

10.1

Toeristisch Huis ‘De Friese Wouden’

Op korte termijn moet een proces in gang worden gezet om daadwerkelijk vorm en inhoud te geven aan het profiel van Zuidoost Fryslân. We bevelen aan om een structuur te bedenken die de ‘vermarkting’ van Zuidoost Fryslân op zich neemt, in nauwe samenwerking met Fryslân Marketing. Het uiteindelijke doel is de groei van de toeristische sector i.c. de werkgelegenheid daarbinnen te stimuleren. Er moet een kwartiermaker komen, die – op grond van een door hem/haar op te stellen businessplan - deze nieuwe structuur vorm gaat geven. Dit kan resulteren in een Toeristisch Huis ‘De Friese Wouden’ dat de regionale instrumenten van de marketingmix beheert en op elkaar afstemt: de productontwikkeling, de promotie, de ruimtelijke maatregelen, de organisatorische maatregelen en de inzet en bewaking van de financiële middelen. Met de ‘bouw’ van dit Huis zouden drie vliegen in één klap kunnen worden gevangen: een professionele regiomarketing, de nieuwe VVV structuur en de samenwerking tussen de gemeenten (zie bijlage 1). 10.2

Informatie en receptie

Uit bijlage 1 blijkt dat de kwartiermaker niet alleen de taak heeft om een professionele marketing op te zetten en te bewaken, maar ook om de informatieve en receptieve taken in de regio vorm te geven. Centraal in het gebied kunnen bijvoorbeeld één of twee belevingswinkels worden ingericht die de gewenste beleving van Zuidoost Fryslân uitstralen, dus geen traditionele VVV-winkel met allerlei snuisterijen maar een hip concept met een verrassend productenassortiment waar de gast niet alleen kan kopen maar waar hij ook inspiratie en kennis kan opdoen, de sfeer van de Friese Wouden kan beleven, zien en proeven. De kernwaarden van Zuidoost Fryslân herkennen we in de winkels terug. Daaraan gekoppeld kunnen - verspreid over het gebied – VVV’s c.q. TIP’s worden ingericht. De eisen die aan deze vestigingen worden gesteld zijn afhankelijk van wat de ondernemers willen en de toeristische aantrekkelijkheid van het gebied. Het geheel zou gefaciliteerd kunnen worden vanuit het Toeristisch Huis ‘De Friese Wouden’. Uit onderhandelingen met VVV Nederland moet blijken wat de meest interessante naamgeving is: de naam VVV (in een nieuwe structuur) of overgaan op Toeristische Informatie Punten (TIP’s) zoals bijvoorbeeld in de provincie Drenthe het geval is.

55

| Vandertuuk

De Friese Wouden,


10.3

Draagvlak

Om binding met de ondernemers te houden, kan vanuit het Toeristisch Huis een aantal activiteiten worden georganiseerd: ■■ één of twee jaarlijkse bijscholingen/thematische trainingen (verdieping cursus ‘Ambassadeur van Zuidoost Fryslân); ■■ 2x per jaar een Zuidoost Café, bij één van de ondernemers op het bedrijf, één als start van het seizoen, één als afsluiting; ■■ een tweejaarlijkse business-to-business beurs, ergens in de regio; ■■ voortzetting en verdieping van de cursus ‘Ambassadeur van Zuidoost Fryslân’ voor meer com- mitment, meer professionaliteit en betere gebiedskennis bij ondernemers; ■■ het opzetten van een Creatieve Denktank die het Toeristisch Huis– gevraagd en ongevraagd - adviseert over het beleid. Tijdens de gebiedsconsultaties bleek dat er nogal wat mensen zijn die graag hun creativiteit beschikbaar willen stellen, zonder dat ze daarvoor in een organisatie ‘moeten’ zitten. 10.4

Budget

Een effectieve regiomarketing van Zuidoost Fryslân zal in de toekomst een stevig jaarlijks budget beschikbaar moeten komen, vooral omdat deze regio nog een inhaalslag moet maken ten opzichte van de andere regio’s in Fryslân. Er is met andere woorden nog wat ‘achterstallig onderhoud’ dat eerst weggewerkt moet worden. Dit budget kan tot stand komen door financiering vanuit: Overheidssubsidie: ■■ de vijf gemeenten; ■■ de Provincie Fryslân; ■■ Fryslân Marketing. Bedrijfsmatige exploitatie: ■■ balieverkopen; ■■ participaties ondernemers; ■■ sponsoren; ■■ diensten en producten; ■■ ondernemersfonds. Als de organisatie eenmaal goed draait, kan het aandeel overheidssubsidie in de loop der tijd afnemen en het aandeel uit bedrijfsmatige exploitatie toenemen.

56

57

| Vandertuuk

De Friese Wouden,

Bijlage 1


58

Bijlage 1 Toeristisch huis Zuidoost Fryslân

Toeristisch platform

Creatieve denktank

Toeristisch Huis De Friese Wouden

Marketing & Promotie

VVV/T.I.P.

59

Recreatieschap/ Routebureau

| Vandertuuk

Verantwoording titel: De Friese Wouden, Authentiek, Inspirerend, Aangenaam, Actief Projectnummer : 262004 Datum: 22 september 2009 Auteur(s): dr. J. Hofstra drs. B. van der Tuuk E-mail adres: Gecontroleerd door: Paraaf gecontroleerd: Goedgekeurd door: Paraaf goedgekeurd: Contact:

[email protected] drs. B. van der Tuuk

drs. B. van der Tuuk

Zonnedauw 2 9202 PA Drachten Postbus 91 9200 AB Drachten T +31 512 33 52 33 F +31 512 51 02 00 [email protected] www.leisure.grontmij.com

| Vandertuuk

61

| Vandertuuk

www.grontmij.nl

62

Grontmij | Vandertuuk Zonnedauw 2 9202 PA Drachten Postbus 91 9200 AB Drachten T (0512) 33 52 33 F (0512) 51 02 00 [email protected] www.leisure.grontmij.com

De Friese Wouden, Authentiek, Inspirerend, Aangenaam, Actief

Recommend Documents