tweede jaargang, nummer 2
Nieuwsbrief voor mentor-coaches in stage- en aanvangsbegeleiding
maart 2010
TER INLEIDING ... Beste Mentor Met het tweede nummer van dit werkjaar willen wij jou opnieuw wat info geven door middel van ons ‘Mentoortje’. We blijven geloven in de grote waarde van een goede aanvangsbegeleiding voor onze beginnende leraren, ook al heeft minister Pascal Smet met zijn besparingsmaatregelen een ernstige hypotheek op het mentoraat gelegd. Wat de voorbije jaren gestaag werd opgebouwd, wordt met één pennentrek van de kaart geveegd. Onbegrijpelijk voor een minister die van aanvangsbegeleiding een speerpunt van zijn beleid wil maken, in de wetenschap dat 30% van de beginnende leraren in de loop van de eerste 5 schooljaren het onderwijs definitief en gefrustreerd verlaat. Het katholiek onderwijs van ons diocees bleef echter niet bij de pakken zitten. Het ongenoegen werd vertaald in een aantal protestacties via de media: reportages op Eén en Focus, lezersbrieven en artikels in diverse kranten. Tot op heden is het windstil in de Brusselse contreien. Reacties van het beleid blijven uit. Wij hebben door de acties een duidelijk signaal willen geven dat we blijven geloven in de kwalitatieve begeleiding van startende leraren én in de inzet van zoveel mentoren in ons diocees. Inhoud: Voorbije activiteiten. Artikel: ‘Ik ben mentor en doe klasbezoeken’. Bijdrage van het mentorenplatform van scholengemeenschap Onze Lieve Vrouw van
Tuine, een platform van 5 katholieke secundaire scholen van Ieper. Bijdrage over klasbezoeken door een mentor-coach. Leidraad voor een reflectiegesprek met een beginnende leraar.
VOORBIJE ACTIVITEITEN Ontmoeting DPB-vakbegeleiders / mentor-coaches / directies. Dit schooljaar gingen opnieuw 2 ontmoetingsmomenten door. Doel was te zoeken naar een zo goed mogelijke afstemming tussen interne en externe begeleiding van beginnende leraren. Een overwegend positieve beoordeling toont aan dat het initiatief zeker zijn waarde heeft gehad. Op 17 maart vindt de laatste ontmoeting in d’Abdij , Baron Ruzettelaan 435 in Brugge plaats .
Sfeerbeelden van de laatste ontmoeting in het Sint-Aloysiuscollege in Diksmuide
1
Onthaal beginnende leraren en ontmoeting met/zending door de bisschop. Naar aanleiding van een grondige evaluatie van de ontmoetingen van vorige schooljaar heeft de commissie schoolpastoraal dit initiatief in een nieuw kleedje gestopt. Doorheen een gemeenschappelijke start, een doorschuifsysteem met 3 verschillende werkwinkels en een woordje met zending van de bisschop, werd ernaar gestreefd een meer eigentijdse invulling aan deze ontmoeting te geven . Wij blijven ervan overtuigd dat het noodzakelijk is de christelijke inspiratie van ons katholiek onderwijs ook bij onze jongere collega’s in de verf te zetten.
COLUMN: ‘Ik ben mentor en doe aan klasbezoeken’ Onze scholen hebben doorgaans weinig ervaring met hospiteren. En het is zeker ook niet ingeburgerd dat (beginnende én ervaren) leraren bij elkaar op klasbezoek gaan om nadien feedback te geven of te krijgen. Het klaslokaal is en blijft het heiligdom van de leraar die heel sterk op zijn autonomie staat. Tot voor kort waren klasbezoeken het exclusieve terrein van de directie, de dpb-vakbegeleider of de stagebegeleider van de lerarenopleiding, die het elk vanuit een andere invalshoek proberen te doen. Dit maakt dat voor velen klasbezoeken nogal bedreigend overkomen, wat vaak te maken heeft met angst om afgewezen te worden, beoordeeld te worden, door de mand te vallen … Alle onderzoeken zijn het er nochtans over eens dat directe begeleiding op de werkvloer zelf, het meest effectief is. Maar dan moeten er wel een aantal voorwaarden vervuld zijn:
er is een duidelijke en door het korps gedragen visie bij de directie omtrent ondersteunings- en professionaliseringsbeleid van leraren en opvoeders; het lerarenkorps wordt tijdig en regelmatig geïnformeerd over de werking van het mentoraat en de bedoeling van klasbezoeken door de mentor; begeleiding is het terrein van interne en externe begeleiders en de directie, evaluatie en beoordeling behoren exclusief tot de bevoegdheid van de directie; er is een schriftelijke werkingscode die de deontologie en de spelregels vastlegt waaraan de actoren (directie, mentoren, begeleide leraren en opvoeders) zich dienen te houden.
2
Een werkingscode concretiseert ondermeer hoe met vaststellingen die door mentoren en directie gedaan worden n.a.v. een klasbezoek, wordt omgegaan. Er wordt niet gewerkt achter de rug van de begeleide, d.w.z. dat er geen acties ondernomen worden zonder medeweten van en goedkeuring door de begeleide leraar/ opvoeder. Wordt er een verslag gemaakt van klasbezoeken? Zo ja: - wie maakt het verslag? - welk soort verslag wordt er gemaakt? (reflectieverslag…) - wie krijgt het verslag? Wordt daarover gecommuniceerd met een dpb-vakbegeleider? Je begrijpt dat je klasbezoeken niet zomaar eventjes, vlugvlug tussendoor doet. Er komt heel wat bij kijken en een goede voorbereiding is het allerbelangrijkste. Bezin vooraleer je begint. Mij lijkt et een interessant onderwerp om eens uit te spitten op het mentorenplatform. Om dit thema ook vanuit de praktijk te benaderen, werd aan het mentorenplatform van OnzeLieve-Vrouw-van-Tuine gevraagd om een getuigenis te brengen hoe zij daarmee omgaan en welke procedures en afspraken zij volgen.
Klasbezoeken: hosting door de mentor Mentorenplatform O.L.V. van Tuine
-
We krijgen de vraag van Jan Bonne om onze werkwijze van de klasbezoeken te delen met de andere mentoren van het bisdom Brugge. We werken graag mee aan deze uitwisseling van ideeën, goed wetende dat de perfecte hosting niet bestaat en dat elke mentor dit moet doen zoals hij er zich goed bij voelt. We nodigen de starter uit op een korte vergadering om het klasbezoek wat toe te lichten. Het is belangrijk dat de starter weet wat we bekijken en dat we niet evalueren of oordelen. We hebben vooral oog voor het klasgebeuren. Hoe gaat de starter met de leerlingen om? Welke taal wordt er gebruikt? Hoe reageren leerlingen op deze leerkracht? Kortom, we zoemen in op klasmanagement. De inhoud bekijken, is een taak voor een vakmentor of vakbegeleider. Als je als mentor veel noteert tijdens het lesgebeuren is het ook belangrijk dit vooraf aan de starter te zeggen. De starter mag de mentor zelf naar een les uitnodigen . Bij het binnenkomen zegt de mentor tegen de leerlingen waarom hij de les van de starter volgt. We kunnen blijvend van elkaar leren, ook als leerkrachten. In het begin gebruikten we voor een schriftelijke neerslag van de les een document dat we van de SG Izegem kregen. Welbepaalde punten van de les kwamen aan bod. Intussen bleek dit document voor een aantal onder ons te beperkt. Sommige aspecten die we aan bod zagen komen, pasten niet in dit document. Binnen onze groep van mentoren zijn er die een filmisch verslag maken, terwijl andere mentoren erin slagen om alles te onthouden. Voor de nabespreking is het wel belangrijk om concrete feiten te hebben. We houden na de les een feedbackgesprek. Dit gesprek vindt het best plaats enkele dagen na het lesbezoek. Doe je dit juist na de les dan heb je geen tijd om het gesprek voor te bereiden. Wacht je te lang met het gesprek dan raken veel feiten vergeten. Eén van ons heeft een leidraad opgesteld met welke punten zeker aanbod moeten komen in dit gesprek ( zie volgend artikel). Dit gesprek is het moment om ook eens verder te kijken dan de les. Dan kan je ook peilen naar het contact met collega’s, naar timemanagement… 3
Het gesprek voer je in een afzonderlijk lokaal en voorzie daarvoor best een volledig lesuur. Tijdens dit gesprek is het de starter die vooral best vertelt waarom de les zo was opgebouwd en/of waarom bepaalde werkvormen werden gebruikt. Het is aan de mentor om de starter te steunen en indien nodig wat ondersteuning te geven waar het nog stroef loopt. De pluimpjes mogen zeker niet ontbreken. Elke observant heeft tijdens een les zeker ook goede zaken gezien! Na dit gesprek kun je de starter een kopie geven van jouw document. Je kan ook erna een kort verslagje maken dat enkel voor jezelf is bestemd. Toch kan het positief voor de starter zijn als hij /zij erna nog eens kan nalezen wat er allemaal werd gezegd.
Aan deze tekst werkten alle mentoren van de scholengemeenschap Ieper mee : Nele Deboosere (CVOWW), Griet De Prycker (TIH), Lut Durnez (LYC), Danny Hongeghem (VTI), An Houvenaghel (TII), Anne Lazeure (LYC), Mientje Merlevede (TTI), An Robeys (TTI), An Vinckier (SVC)
LEIDRAAD REFLECTIEGESPREKKEN O.L.V. van TUINE
Deze leidraad werd gebruikt in het Volwassenenonderwijs (CVO Westhoek Westkust), maar kan aangepast worden voor gebruik in het secundair onderwijs. Ga ergens zitten waar niemand het gesprek kan horen en waar je niet gestoord wordt.. Stel de leerkracht eerst op zijn/haar gemak en begin met een aantal algemene en praktische vragen. Daarna kom je tot de reflectie van de les.
Algemeen Hoe valt het lesgeven mee? Verloopt alles vlot? Ook met de cursisten? Vind je al wat je weg op het intranet? Raadpleeg je geregeld eens de homepagina om de berichten te lezen? Kan je al vlot werken met Dokeos? Zijn er zaken die je niet terugvindt?
Praktische vragen Heb je al het materiaal om je lessen voor te bereiden en te geven (cursussen, cd’s, dvd’s, oefeningen op Dokeos…)? Kan je het standaard moduleplan of je eigen moduleplan volgen? (indicatie over het tempo van de les, zo nodig moeten ze dit bijsturen) Lukt het om je aanwezigheidslijst correct in te vullen en wekelijks op Dokeos te plaatsen? Vergeet je ook niet de papieren versie in te vullen, te paraferen en in de les bij te houden? 4
Het lesgeven Wat wilde je met deze les bereiken? Hoe heb je geprobeerd dat te bereiken met de cursisten? Waarom koos je voor de aanpak die je nu hebt gebruikt? Zijn er nog alternatieven om dit aan te brengen? Welke daarvan gebruik je soms in de les (nagaan of ze voldoende afwisseling gebruiken, niet de hele tijd doceren …)? Zou je dit in de toekomst nog zo doen? Wat kan je eventueel veranderen? Interactie met cursisten Vertrekken vanuit wat je gezien hebt in de les: Ik heb gezien dat… (bv. cursist A een vraag had, waar je niet op in ging, je 10 minuten met dezelfde cursist bent bezig geweest, cursist B en C voortdurend onderling praten…) Wat vind jij daarvan? Ben je daarvan bewust? Hoe kan je nog reageren in zo’n situatie? Praktische vakken Vind je veiligheid belangrijk in je lessen? (peilen naar ingesteldheid van de leerkracht?) Leg je de veiligheidsmaatregelen uit aan cursisten? Spreek je hen erop aan als ze iets niet doen volgens de voorschriften? Vertrekken vanuit wat je gezien hebt in de les: Ik heb gezien dat… (bv. cursist A geen veiligheidsschoenen draagt, je zelf geen veiligheidsbril droeg bij het boren…) Hoe kan je daaraan werken in de toekomst?
Collega’s Met welke collega’s heb je het meeste contact? Kan je bij hen terecht met vragen? Zou je het interessant vinden om eens een les bij te wonen bij mezelf (mentor) of bij een andere collega (die hetzelfde vak geeft)?
Tot slot Zijn er nog andere zaken die je met mij wil bespreken of waar je nog informatie/ uitleg over wil? De belangrijkste zaken uit het gesprek overlopen, werkpunten nog eens samenvatten.
De bijdragen voor dit nummer kwamen van Rik Logghe, het mentorenplatform van O-L-Vvan Tuine Ieper i.s.m. Jan Bonne. Redactie: Luc Beelprez, i.s.m. team schoolbegeleiding DPB Brugge en themagroep loopbaanbegeleiding Contactadres:
[email protected] of
[email protected]
5
