SCHOOLMEDIATHEEK André Fruithof voor alle directies, mediathecarissen en leraren
Onlangs is de film Bright Star uitgekomen op DVD. Deze gaat over de relatie tussen de Engelse dichter John Keats en zijn buurmeisje Fanny Brawne. De film is niet zonder gebreken, maar is alleen al vanwege de mooie beelden en muziek zeer de moeite waard. En hoewel de film niet zozeer gaat over de ontwikkeling van John Keats als dichter, komen er uiteraard wel de nodige gedichten en brieven langs in de dialogen en monologen. Bovendien is er een fraaie scène waarin Keats aan Brawne uitlegt hoe een gedicht te doorgronden. Ik weet niet of deze woorden ook echt van Keats zijn, maar ze spreken zeker tot de verbeelding. En omdat ze minder tot hun recht zouden komen zo los van de film, zal ik ze hier niet neerzetten; laat de lezer ze zelf ontdekken door de film te kijken.(Olivier van Renswoude, Taaldacht, 26 mei 2010)
Nieuw Frans werkwoord: sarkozyr De correctoren van de Franse krant Le Monde signaleren het gebruik van een nieuw werkwoord: sarkozyr. Het is terug te vinden in twee betekenissen: 'grijpen, te pakken krijgen, pikken' en 'kleiner worden'. Bijzonder aan het neologisme sarkozyr is dat het niet op -er eindigt zoals de meeste werkwoorden die spontaan ontstaan. Bovendien onderscheidt -yr zich ook van andere werkwoordsuitgangen (re, -oir en -ir). Toch is het werkwoord perfect te vervoegen, schrijven de correctoren: je sarkozyrai (futur), je sarkozys (passé simple), nous avons sarkozy (participe passé), en sarkozyssant (participe présent), que je sarkozysse (subjonctif), enzovoort.
Theo Engelen Leeftijd: 57 jaar Woonplaats: Cuijk Functie: Hoogleraar historische demografie aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Belangrijkste titels: -
DM
”Schimmen uit het verleden” (1993) ”De riddergrot” (1995) ”Moordzaak” (1996) ”Schoolstrijd” (1997) ”De Indische vlieger” (1999) ”Droomvrouw vermist” (2002)
september 2011
Schoolmediatheek www.vicog.be
pagina 1
- ”Marlow” (2004) De boeken verschenen bij uitgeverij Sjaloom. Genre: Vooral historische jeugdboeken, bedoeld voor de leeftijdsgroep van twaalf jaar en ouder. De titels van Theo Engelen hebben bijna allemaal met geschiedenis te maken. Engelen wil laten zien dat geschiedenis van belang is voor het heden, en dat dingen niet vergeten mogen worden. Daarnaast schrijft Engelen detectives, zoals ”Moordzaak” en ”Droomvrouw vermist”. Het boek ”Schoolstrijd” gaat over pesten op school. (Reformatorisch Dagblad, 02.04.2008)
De Folger Shakespeare Library in New York verkoopt in haar „shop” armbanden en hangertjes met citaten uit het werk van Shakespeare, zoals volgend citaat uit Hamlet: “To thine own self be true”
Wetenschappen en taal Waarom gaat een dom blondje in de hoek staan als ze het koud heeft? De hoek is 90 graden. Als de wereld rond is hoe kun je dan naar de 4 hoeken van de wereld reizen ?
The Lady of Sorrows by Anne Zouroudi (Bloomsbury, £11.99; Buy this book; 239pp) This is the fourth adventure of Zouroudi’s Greek detective. Hermes Diaktoros is a fat man in a white linen suit, epicurean, erudite and mysterious. He visits a remote island that is home to a priceless and reputedly miraculous icon: “Our Lady has special powers, and she acts for those who believe.” Discovering that the icon is a fake, he’s ready to leave the matter in the hands of the authorities until the local painter of icons is found dead and the island begins to give up some lethal secrets. The writing is soaked in the sights, smells and sounds of Greece, and Hermes himself is as interesting as any of his mysteries. Bliss.
Enkele jaren geleden werd in het archief van de stad Keulen een kroniek teruggevonden geschreven door de stichteres en eerste abdis van het Birgittinessenklooster Maria Troon te Dendermonde, Marie van Oss (14661507). In Dendermonde bestaat dat klooster al lang niet meer. Het werd overgenomen door een andere vrouwelijke orde, en sinds een paar jaar hebben de Broeders van Liefde daar een bejaardentehuis met de naam… ‘Maria Troon’.
DM
september 2011
Schoolmediatheek www.vicog.be
pagina 2
Floortje Zwigtman, Gouden Uilwinnaar, schrijft crossoverromans. In een interview zei ze hierover: “Is dit nou jeugd- of volwassenenliteratuur? Mag het een beetje van allebei zijn? […] Ik ben helemaal vrij in dat schemergebied,en dat vind ik heerlijk.” (DsLetteren, 12.03 2010) Ze schreef de trilologie ‘Een groene bloem’. Het laatste deel ‘Spiegeljongen’ gaat over een jonge homo die in de entourage van Oscar Wilde verzeild geraakt. De recensente in DsLetteren (ut supra), Veerle Vanden Bosch, vindt het “meeslepend verteld, razend spannend, vol fascinerende personages, humor, tragiek en snedige dialogen. […] In Spiegeljongen overtreft ze zichzelf. Het maakt van Een groene bloem een huzarenstukje zoals er in dit taalgebied maar weinig worden geschreven.” Aan u, beste collega’s, om het laatste oordeel te vellen. Het lijkt ons nuttig eerst wat achtergrondinformatie te lezen vooraleer de lectuur van Spiegeljongen aan te vangen.
Oscar Wilde (1854-1900), auteur van toneelwerk en verhalen, maar vooral bekend van zijn enige roman, The Picture of Dorian Gray, was in zijn tijd een zeer omstreden figuur en het „slachtoffer” van heel wat karikaturisten. Hij was gehuwd en kreeg twee kinderen, maar geraakte in de gevangenis omwille van een „affaire” met de Engelse Lord Alfred Bruce Douglas. Toen diens vader, John Sholto Douglas, 9de Markies van Queensberry, dit ontdekte, beledigde hij Oscar Wilde publiekelijk door een brief (met spelfout) achter te laten in Wildes club, geadresseerd aan "Mr. Wilde posing as a Somdomite". Door zijn gevangenschap was zijn gezondheid achteruitgegaan en Wilde bracht de laatste jaren van zijn leven in armoede door in ballingschap in Frankrijk waar hij op 46-jarige leeftijd aan meningitis bezweek. Op zijn sterfbed bekeerde Wilde zich tot het katholicisme. Wilde was al sinds zijn studententijd [hij studeerde klassieke talen] gefascineerd door deze godsdienst. Tijdens zijn gevangenschap had hij de werken van Augustinus, Dante en kardinaal Newman verslonden. Oscar Wilde ligt begraven op het kerkhof Père-Lachaise in Parijs.
Altijd goed de doktersbriefjes lezen: sommige leerlingen lijden aan een schoolontsteking.
Geïrriteerde leraar en spelling Leerling: Ja maar, mijnheer, vroeger… Leraar: Vroeger, vroeger! Vroeger is toen je ‘koe’ nog met een korte oe schreef.
Ik vond het niet erg de (boeken)lijst. Ja, Frans was vervelend omdat het moeilijk was en langzaam ging, maar Engels en Nederlands vond ik eigenlijk leuk. Ik probeerde boeken te vinden die de leraren niet kenden; ik wist dat ze niet de moeite zouden nemen om ze te gaan lezen, zo was ik ze een stap voor.” (Gijs Scholten van Aschat, bekend Nederlands acteur, Lezen, jg. 3, Nr. 4, 2008)
Een wereld zonder muziek? “De oplaadbare batterijtjes van mijn walkman zijn leeg, maar een leven zonder muziek gaat me beter af dan ik had verwacht. Overal vind ik wel iets dat de plaats van muziek inneemt. Vogels zingen, insecten tsjirpen, het beekje kabbelt, boombladeren ritselen in de wind, er trippelt iets over het dak van de hut, de regen ruist. En soms zijn er geluiden die ik niet kan verklaren en ook niet in woorden kan uitleggen. Ik heb nooit geweten dat de wereld zo vol is van mooie, prille, natuurlijke geluiden. Mijn leven lang heb ik er mijn oren voor gesloten.” (Haruki Murakama. Kafka op het strand) Een mooi tekstje voor een dictee?
DM
september 2011
Schoolmediatheek www.vicog.be
pagina 3
Ieder ontwikkeld mens kent Herman Melville als auteur van Moby Dick. Weinigen weten dat zijn laatste boek, The Confidence-Man. His Masquerade (1857) speelt op 1 april en verscheen op 1 april. Dat zou ook niet zo belangrijk zijn, ware het niet dat nog vele literatuurwetenschappers hun hoofd breken over de betekenis van het merkwaardige boek.
Muziek en aardrijkskunde Het lied Funiculli, Funicula werd in 1880 bekroond op een schrijfwedstrijd voor Napolitaanse liederen. De auteurs – Peppino Turco (tekst) en Luidi Denza (muziek) - schreven het lied voor de grap in het Napolitaans dialect naar aanleiding van de opening van de eerste kabelspoorweg (funicolare) op de Vesuvius. Het lied werd het populairste Napolitaanse lied en is het sindsdien gebleven.
Meer dan ooit geldt in de nog steeds uitdeinende informatiemaatschappij 'die Qual der Wahl'.
Ik ben nog altijd de leraar dankbaar die me op mijn zestiende de ogen opende met Nooit meer slapen van W.F. Hermans. Dat gevoel van verwondering om de onvermoede mogelijkheden van taal. In zinnetjes kon je blijkbaar een wereld scheppen, je kon er mensen in laten leven. (Terry Verbiest, SdL, 96.12.19).
“Kerkmensen ontdekken dat niet-christenen ook heel mooie en zinvolle boeken kunnen schrijven. In onze boekhandel krijgen we daar steeds meer vraag naar. Toppers zijn dan ”Knielen op een bed violen” van Jan Siebelink en ”De vliegeraar” van Khaled Hosseini. Verder verkopen wij regelmatig boeken van Sándor Márai, Elie Wiesel en Arthur Japin. Wel zijn we voorzichtig bij het neerzetten van deze titels. Sommige van deze boeken bevatten vloeken. Een enkele keer krijgen we daar een opmerking over en dat is goed, dat houdt ons scherp. Maar het valt wel op dat steeds meer mensen daar minder moeite mee hebben of het gewoon wegfilteren bij het lezen.” (Job Koppejan, boekhandel R. Smit, Gouda, Reformatorisch Dagblad, 23.01.2008)
Ik geef een voorbeeld van de absurditeit van de vooruitgang. Midden in Afrika, in een lemen hutje zonder stromend water, zonder riolering, zonder elektriciteit, staat een gloednieuwe plasma-tv, afgedekt met een lap stof. Geschonken door een Chinese weldoener. Aan elke bezoeker toont de hongerige familie met trots het statussymbool. Maar het scherm blijft zwart. Het kan ook anders: bij de nomaden in de Westelijke Sahara komt heel veel diabetes voor. Er is insuline nodig, maar dat moet koel worden bewaard. Hier juich ik de vooruitgang toe. Er is een zonnecel ontwikkeld die ze op de kont van de kamelen vastmaken en die verbonden is met een kleine koelkast.” (Nobelprijswinnaar Literatuur 2008 Le Clézio, in een interview in DSLetteren, 2 juli 2010).
Op de plek waar SS en Gestapo hun hoofdkwartier hadden, bevond zich jarenlang een afvalscheidingsinstallatie. Met de officiële opening onlangs van het documentatiecentrum ”Topografie van de terreur” op dit zogenaamde Prins Albrechtterrein, midden in de stad, heeft Berlijn er een „open litteken” bij, dat moet herinneren aan de daders achter de gruwelen die het nazisme aanrichtte. Hier werd de systematische volkerenmoord op de Joden, de Sinti en Roma, en Slavische bevolkingsgroepen voorbereid. Zo veel gruwelijkheid bij elkaar, het is te begrijpen dat mensen na de oorlog niet meer aan deze moordorganisaties herinnerd wilden worden. De verwaarloosde resten van het slot en het
DM
september 2011
Schoolmediatheek www.vicog.be
pagina 4
Gestapogebouw werden in 1956 met de grond gelijkgemaakt.
Het nieuwe documentatiecentrum achter een stuk van de vroegere Berlijnse muur.
De voorbije vakantie is mij niet alleen door het slechte weer bijgebleven maar ook door de steeds groter wordende ‘moderne afgoderij’ (tv-programma’s hebben maar succes als er royals of bv’s aan te pas komen) en ‘massificatie’ (de ontelbare ‘festivals’, de overvolle vlieghavens met ‘gestrande’ reizigers die eigenlijk op een overvol strand hadden willen liggen, de duizenden langs wegen om een glimp op te vangen van hun favoriete renner (-combinatie van afgoderij en massificatie- ) En plots dacht ik aan het wereldbekende filosofische boek „De opstand der horden’ van José Ortega y Gasset en vond volgend citaat. “Met het begrip ‘massa’s’ of ‘horden’ doelt hij op de gemiddelde mens, die in de greep is geraakt van een algeheel proces van egalisering en smakeloosheid die de techniek heeft voortgebracht. Het DNA van de massamens is universeel. Het zit bij iedereen in de genen. Het is Der Mann ohne eigenschaften van Musil, het anonieme ‘men’ van Heidegger. De lege mens die zich overgeeft aan de stroom van de tijd die geen volheid meer kent. De moderne tijd wordt gekenmerkt door een verdwenen besef van ‘de hoogte der tijden.’ (Huub Mous op zijn website) “De onvoltooide roman De man zonder eigenschappen telt circa tweeduizend bladzijden, maar is geschreven in korte, zeer leesbare hoofdstukken en wordt vaak op één lijn gesteld met de meesterwerken van Proust en Joyce. […] De hoofdpersoon, Ulrich, is een afgestudeerd wiskundige, die geen duidelijk doel in het leven weet te vinden.” (Peter Boxall, red. 1001 boeken die je gelezen moet hebben)
Voor wie wil reageren:
[email protected]
DM
september 2011
Schoolmediatheek www.vicog.be
pagina 5
