Voor meer en beter gekwalificeerde academische leraren Conferentie 14 november 2013 Olympisch Stadion Amsterdam Vereniging van Universiteiten VSNU i.s.m. de universitaire lerarenopleidingen
PROGRAMMA 09:30 – 10:00 Ontvangst
PLENAIR
10:10 – 10:10
Welkom door de dagvoorzitter Jos Beishuizen
10:10 – 10:30
10:30 – 11:15
Voorzitter Interdisciplinaire Commissie Lerarenopleidingen ICL
Presentatie VSNU Actieplan Leraren Karl Dittrich
Voorzitter VSNU
Frank van der Duyn Schouten
Rector Vrije Universiteit
In gesprek over het Actieplan Leraren o.l.v. Jos Beishuizen met Karl Dittrich
PAUZE
Eugène Bernard
Voorzitter Raad van Bestuur Ons Middelbaar Onderwijs
Hans van der Vlugt
Directeur Directie Leraren Ministerie OCW
Marianne Kaufman
Bestuurslid Landelijke Studenten Vakbond LSVb
11:40 – 12:40
Introductie op drie thema’s uit het Actieplan Leraren
Instroomversterking en flexibilisering Theo Wubbels
Voorzitter Centrum voor Onderwijs en Leren Universiteit Utrecht
Professionele leergemeenschappen en Academische werkplaatsen Jan van der Veen
Opleidingsdirecteur Instituut ELAN Universiteit Twente
Samenwerking met het voortgezet onderwijs Gert Rijlaarsdam
Hoogleraar Interfacultaire Lerarenopleidingen Universiteit van Amsterdam
LUNCH
13:30 – 14:45
Eerste ronde parallelsessies
PAUZE
15:00 – 16:15
Tweede ronde parallelsessies
16:15 – 16:45
Opbrengsten conferentie en vooruitblik o.l.v. Karl Dittrich met Marianne Kaufman Wim van den Doel
16:45 – 17:30
Napraten onder de borrel
Decaan Faculteit Geesteswetenschappen Universiteit Leiden
Voor meer en beter gekwalificeerde academische leraren Conferentie VSNU-ICL 14 november 2013
MIDDAGPROGRAMMA PARALLELSESSIES 1e ronde 13:30 – 14:45 1 - 1 Instroomversterking Voorzitter:
prof.dr. Wouter van Joolingen, Universiteit Twente, ELAN
Presentator:
drs. Annemarie Thomassen, Universiteit Leiden, ICLON
Referent:
Student ICLON
Naast het reguliere aanbod verzorgt het ICLON een aantal speciale trajecten zoals: Eerst de Klas, Van Assistent tot Docent Duits (VADD), World Teachers Training Programme en sinds het begin van dit collegejaar het Onderwijstraineeship. De uitbreiding van het aanbod wordt door de studenten als een verrijking ervaren. Sinds 2009 voert het ICLON de educatieve minor uit. Inmiddels is aan een kleine 200 studenten het certificaat uitgereikt en een deel van deze studenten volgt, na afronding van de vakmaster, het tweede deel van de eerstegraads lerarenopleiding. Bij de werving van studenten voor de educatieve minor is de samenwerking met de faculteiten van groot belang.
1 - 2 Flexibilisering Voorzitter en presentator:
prof.dr. Jan van Driel, Universiteit Leiden, ICLON
Referent:
Schoolleider voortgezet onderwijs
Er zijn diverse redenen om de huidige opzet van de educatieve masteropleiding te herzien. In de eerste plaats is het de vraag of mensen die reeds een academische masteropleiding hebben afgerond (i.c. op hun vakgebied), per se een tweede master van 60 EC moeten voltooien om eerstegraads docent te kunnen worden. Ten tweede sluit het programma van de educatieve master niet optimaal aan op de wensen van studenten en scholen. Een onderzoek dat vorig jaar in opdracht van OCW is uitgevoerd door de UL en de UU laat zien dat er behoefte bestaat aan alternatieve en flexibele trajecten. Gepleit wordt voor een modulaire structuur van de educatieve masteropleiding, waarbij met name de onderzoeksmodule op een later moment (tijdens of na de inductiefase) gevolgd zou kunnen worden.
1 - 3 Naar een universitaire lerarenopleiding voor het basisonderwijs? Voorzitter:
prof.dr. Theo Wubbels, Universiteit Utrecht, Centrum voor Onderwijs en Leren
Presentator:
drs. W. Schaveling, Universiteit van Amsterdam, ILO
Referent:
drs. Simone Walvisch, bestuurder PO-Raad
Sinds enkele jaren wordt door de meeste universiteiten samen met PABO’s de academische PABO aangeboden. Afgestudeerden krijgen zowel een PABO-getuigschrift als een wo-bachelorgetuigschrift onderwijskunde of pedagogiek. Daarmee doen academisch opgeleide leraren hun intrede in het basisonderwijs. Inmiddels heeft een verkenning plaats gevonden naar de wenselijkheid van en mogelijkheden voor een volledig universitaire lerarenopleiding tot academisch leraar basisonderwijs. Vragen die in deze parallelsessie aan de orde komen zijn: hoe ziet het programma van zo’n opleiding er uit en welke rol kunnen afgestudeerden in het basisonderwijs spelen? Wat zijn de doorgroeimogelijkheden van deze leraren naar masterniveau?
1 - 4 Ontwikkeling van professionele leergemeenschappen en academische opleidingsscholen Voorzitter:
prof.dr. Gert Rijlaarsdam, Universiteit van Amsterdam, ILO
Presentator:
drs. Jan van der Veen, Universiteit Twente, ELAN
Referent:
dr. Jelle Kaldewaij, directeur Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek, NWO
Voor de verdere professionele ontwikkeling en de versterking van de onderzoekende houding van meer ervaren leraren en voor de verbetering van het onderwijs zijn professionele leergemeenschappen, bijvoorbeeld in de vorm van docent-ontwikkelteams (DOT’s), krachtige instrumenten. UTwente heeft veel ervaring met de uitvoering van DOT’s en is landelijk coördinator van een flankerend onderzoeksproject bij een programma waarbij de komende jaren met ondersteuning van alle universitaire lerarenopleidingen bovenschoolse professionele leergemeenschappen met ervaren leraren in (academische opleidings)scholen gerealiseerd worden. Een van de vragen in deze sessie is hoe deze professionele leergemeenschappen kunnen bijdragen aan een verdere ontwikkeling van academische opleidingsscholen en academische werkplaatsen, en een meer op onderzoek en kennisontwikkeling gebaseerde cultuur in het onderwijs.
2e ronde 15:00 – 16:15 2 - 1 Doorstroom en instroom: van verwantschapstabel naar assessments Voorzitter:
prof.dr. Douwe Beijaard, TU Eindhoven, ESOE
Presentatoren:
prof.dr. Rick de Graaff, Universiteit Utrecht; drs. Jurriën Dengerink, Vrije Universiteit
Referent:
prof.dr. Wim van den Doel, Universiteit Leiden, decaan Faculteit Geesteswetenschappen (gevraagd).
De disciplinaire bachelor- en masteropleidingen passen steeds minder 1-op-1 op de schoolvakken. Dit heeft ook consequenties voor de doorstroommogelijkheden van studenten naar de lerarenopleidingen. De geschiktheid voor deelname aan de lerarenopleiding is mede afhankelijk van de vakinhoudelijke kennis die aanwezig is of nog op eenvoudige wijze verworven kan worden. In het project “verwantschap” heeft in het afgelopen jaar voor vijf tekortvakken (moderne vreemde talen en natuurkunde-scheikunde) een herevaluatie plaats gevonden van de noodzakelijke vakinhoudelijke bekwaamheidseisen voor afgestudeerden van universitaire lerarenopleidingen. In deze sessie willen we de eerste resultaten daarvan voorleggen en nagaan hoe deze bekwaamheidseisen bij kunnen dragen aan verbetering van de aansluiting tussen universitaire disciplinaire opleidingen en lerarenopleidingen, en een van pijlers kunnen zijn van instroomassessments voor studenten die leraar willen worden.
2 - 2 Kwaliteit van universitaire lerarenopleiders Voorzitter:
prof.dr. Theo Wubbels, Universiteit Utrecht, Centrum voor Onderwijs en Leren
Presentator:
drs. Jeanette den Ouden, ICLON Leiden
Referent:
prof.dr. Jules Pieters, voorzitter Vereniging voor Lerarenopleiders in Nederland (VELON)
De kwaliteit van lerarenopleiders is essentieel voor de kwaliteit van de lerarenopleidingen. Een lerarenopleider is docent aan een universiteit en onderhoudt een sterke relatie met het werkveld. Wat betekent dit voor de kwaliteitseisen die aan lerarenopleiders in universiteiten worden gesteld? Wat doen universiteiten aan de begeleiding van de ingroei in het beroep en de verdere professionele ontwikkeling van hun lerarenopleiders? Welke instrumenten voor borging van de kwaliteit worden gehanteerd? In deze parallelsessie wordt aan de hand van ervaringen bij de Universiteit Leiden ingegaan op deze vragen.
2 - 3 Begeleiding startende leraren Voorzitter:
prof.dr. Wim van der Grift, RU Groningen,
Presentator:
dr. Michelle Helms-Lorenz, RU Groningen
Referent:
drs. Hans van der Linden, Regionale academische Opleidingsschool WestFriesland
Deze presentatie gaat over onderzoeksbevindingen over effecten van inwerktrajecten voor startende docenten. Er zal ingegaan worden op redenen van vroegtijdige beroepsverlating en maatregelen om dit te voorkomen. Daarnaast zal het pedagogisch didactisch handelen (zoals gepercipieerd door leerlingen) van starters onder de loep genomen worden. Maatregelen die wij in Groningen hebben genomen voor de versterking van de beroepsvaardigheden van startende docenten zullen gepresenteerd worden. Deze maatregelen zullen met de toehoorders bediscussieerd worden in het licht van andere regionale initiatieven.
2 - 4 Samenwerking van de universitaire lerarenopleidingen met (hoge)scholen in de regio Voorzitter:
prof.dr. Gert Rijlaarsdam, Universiteit van Amsterdam, ILO
Presentator:
prof.dr. Paulien Meijer, Radboud Universiteit, Radboud Docenten Academie
Referenten:
drs. Ans Buys, Fontys Hogescholen en voorzitter ADEF en drs. Dirck van Bennekom, Alliantie Voortgezet Onderwijs en VO-Raad.
Aanleiding voor deze sessie is mede de discussie en de mogelijke instelling van een adviescommissie over de betrokkenheid van het (voortgezet) onderwijs bij de vormgeving van de curricula van de lerarenopleidingen. Van belang is dat de lerarenopleidingen leraren opleiden die voldoen aan de algemene bekwaamheidseisen die gelden voor het beroep en tegelijkertijd rekening houden met de specifieke wensen en omstandigheden van scholen in de eigen regio met betrekking tot de opleiding en verdere professionele ontwikkeling van leraren. De meeste universitaire lerarenopleidingen hebben werkveldcommissies, aan wie periodiek het programma wordt voorgelegd. Daarnaast werken de opleidingen nauw samen met het werkveld in (academische) opleidingsscholen. Met als casus de samenwerking van de Radboud Docenten Academie met het scholenveld en de collega-hbolerarenopleidingen in de directe omgeving, wordt in deze sessie nader verkend hoe universitaire lerarenopleidingen nog beter vorm kunnen geven aan een duurzame samenwerking die mogelijkheden en garanties biedt voor een goede aansluiting van de opleiding met het werkveld.
