D e Va l k e n i e r Uitgave van Coöperatie “De Valk Wekerom” UA
27e jaargang nr. 4 - december 2013
Opvallen door gewoon te blijven Op de locaties van de Coöperatie is volop bedrijvigheid. Zo was er vorige week een VIP-koopavond in onze winkel te Wekerom. Deze avond was heel geslaagd gezien het grote aantal bezoekers en bestedingen. Men verwacht blijkbaar een stevige winter en wil daarop voorbereid zijn. Ook de fabrieken draaien naar behoren, de ploegen zijn goed bezet. De door ons nagestreefde zelfstandige groei van 3 à 5% op basis van het langjarige gemiddelde zullen we net als in 2012 gaan realiseren, behoudens calamiteiten uiteraard. De landelijke voermarkt van vooral pluimvee en varkens is ook het jaar 2013 duidelijk in de min, dit in tegenstelling tot die van melkvee. De verwachting is dat deze sectoren zich ook het komend jaar helaas niet anders zullen gaan ontwikkelen. De effecten van de wetgeving, verplichtende maatregelen, aanhoudend matige tot soms slechte rendementen en verslechterde dekking door actuele herwaardering van de bedrijven leiden tot een zeer terughoudende houding van de financiers. Deze hebben bovendien zelf de handen vol om aan hun eigen verplichtingen te voldoen. Dit alles werkt zeer vertragend op de ontwikkeling van de diersectoren waarin u en wij actief zijn. De kunst zal zijn om goed om te gaan met deze veranderingen die op ons pad komen. Een wijsheid die daarbij van toepassing is: opvallen door gewoon te blijven, vooral de dingen te doen en blijven doen waar je goed in bent.
Dit is dan ook een thema wat bij ons hoog op de agenda staat voor 2014. Het afgelopen jaar werd gekenmerkt door een zeer laat voorjaar, de oogstenwaren daardoor ook zeer sterk verlaat dit jaar. We kunnen dat nu nog merken aan de maïs en vooral ook de CCM, die op korte termijn slecht verkrijgbaar is. Aanvankelijk bleven de voerprijzen tot aan het eind van maart stijgen. De daling van de voerprijzen werd pas ingezet vanaf april tot heden bij uw Coöperatie. Dit in tegenstelling tot de prijzen van grondstoffen op dit moment, deze zijn zeer vast tot stijgend bij directe levering. In deze Valkenier wordt de grondstoffenmarkt en de verwachting daarvan nog verder uitgediept.
Raad van commissarissen, directie en medewerkers van Coöperatie “De Valk Wekerom” UA wensen u als leden en afnemers
Goede Kerstdagen en een Voorspoedig 2014 De Valkenier
In dit soort opschuivende seizoenen is het plezierig dat er meer opslagcapaciteit beschikbaar is en er de mogelijkheid is om zowel per as als per schip te kunnen ontvangen. Locatie Meppel kwam daarbij ook dit jaar goed van pas. Zoals al gezegd zijn de voerprijzen gedaald, de huidige voerprijzen liggen zo’n 15 à 20 % onder het niveau van het eerste kwartaal van dit jaar. Het lijkt wat dat betreft een beter uitgangspunt dan een jaar geleden, echter de opbrengstprijzen van door u met zorg omgeven hoogwaardige producten liggen in het algemeen nu duidelijk lager dan een jaar geleden. ‘t Zou mooi zijn als deze opbrengstprijzen weer wat gaan aantrekken. Voor de Coöperatie is dit wederom een jaar van een onverminderd scherpe koers, dat geldt overigens ook voor haar deelnemingen. Na twee opeenvolgende jaren van grote investeringen is er dit jaar op een lager peil geïnvesteerd. Dit geldt zowel voor de fabrieken, transport,
Coöperatie De Valk Wekerom 1
winkel, kantoor als de organisatie. Het onderhoud en de staat waarin de faciliteiten zich bevinden is op een goed niveau. We zullen ook het komend jaar verder investeren in het constant maken van de kwaliteit van de geleverde voeders. In de praktijk heeft de Coöperatie sterk ingezet op het faciliteren in voorkopen voor haar leden/klanten, om hiermee de liquiditeiten wat naar voren te halen voor haar leden/klanten. Tevens is en wordt er veel tijd gestoken in het ondersteunen van de leden/klanten als klankbord of als partner naar financiers toe inzake bedrijfsontwikkelings- en financieringsvraagstukken. Ook een aandachtspunt is de omzetting van de bestaande bankrekeningnummers naar de internationale IBANnummers en de veranderingen van het
incassosysteem SEPA. Eén en ander zou per 1 februari 2014 operationeel dienen te zijn. Onze buitendienstcollega’s zijn reeds naar u op pad, met de documenten die hiervoor ingevuld dienen te worden. Mochten daarover toch nog vragen zijn dan kunt u tijdens kantooruren bellen met onze collega’s op kantoor, 0318-461141. Tegelijkertijd zullen de buitendienstmensen de kalenders 2014 uitdelen. Mocht u onverhoopt geen kalender ontvangen hebben dan kunt u deze ook bij onze Welkoopwinkel te Wekerom of het kantoor in De Valk afhalen. De Coöperatie werd afgelopen jaar op vele plekken vertegenwoordigd door haar medewerkers. Ik noem de verschillende open dagen bij onze relaties, de zeer geslaagde open dag in Meppel en de nodige “ kijkjes achter
de schermen” dagen om bestaande en nieuwe klanten te verwelkomen. Ook onze stand op de Beurs Landbouwdagen Intensieve Veehouderij te Hardenberg werd zeer goed bezocht. Onze gedachten gaan uit naar de leden/klanten en collega’s die in privé sfeer met vervelende of droevige gebeurtenissen te maken hebben gehad. We wensen u en uw naasten veel kracht en sterkte toe om deze ervaringen te verwerken. Vanaf deze plek zou ik u en de uwen alvast goede feestdagen toe willen wensen en in persoonlijk en zakelijk opzicht een voorspoedig en gezond 2014. Met vriendelijke groet, Bart Eggink, directeur
Grondstoffenmarkt De prijzen van de meeste grondstoffen zijn de afgelopen maanden in prijs gestegen. Tarwe, maïs en gerst Bij de granen is tarwe gestegen van € 19,- naar € 20,50/100 kg franco put, terwijl maïs op dit moment € 19,25 noteert. Gerst kost € 19,75. Redenen van de stijging bij tarwe zijn een goede export vanuit Europa (ca. 500.000 ton per week), onzekerheid over de situatie in de Oekraïneen de geringe bereidheid bij akkerbouwers om op dit moment te verkopen. Als het huidig exporttempo wordt volgehouden, komen we op het eind van het seizoen in een krappe situatie. Begin volgend jaar komt er een concurrent op de markt bij (Australië),waardoor de prijzen misschien wat kunnen dalen. Bij maïs zien we op dit moment logistieke problemen. Op zich is er voldoende maïs in de wereld, maar op de verkeerde plek. Aanvoer van boten (uit o.a. Oekraïne) is vertraagd en gebeurt met horten en stoten, de Franse maïs ligt daarbij qua prijs een stuk hoger (ca. 1,- euro per 100 kg).
2
Eiwit Op de eiwitmarkt zien we bij sojaschroot op korte termijn nog hoge prijzen (historisch gezien), Argentijnse hypro (eiwit 46,5%) noteert momenteel € 43,50/100 kg franco
put. Op dit moment bepaalt de Noord-Amerikaanse oogst het prijsniveau. De eindvoorraden zijn klein, maar door de goede vooruitzichten van de Zuid-Amerikaanse oogst (Brazilië en Argentinië), door een groter areaal en goede inzaai- en groeiomstandigheden, verwachten we begin
Coöperatie De Valk Wekerom
volgend jaar wat druk op de prijzen. De prijs voor Argentijnse hypro ligt voor mei t/m oktober 2014 op € 37,50/100 kg. Ook zonnepit- en raapzaadschroot zijn in sympathie met de soja in prijs gestegen. Zonnepitschroot lag in augustus voor novemberlevering op € 14,50 af fabriek Amsterdam, terwijl de prijs op dit moment € 19,50 noteert. De euro/dollar noteert momenteel 1,35. Mengvoeder De grote daling die deze zomer nog werd verwacht voor de mengvoederprijzen is wat getemperd. Op dit moment zijn de prijzen vanaf eind maart met 4,5 tot 5 euro gedaald. Tot het einde van dit jaar verwachten we nog een lichte daling, waarna de prijzen bij de huidige markt zich zullen stabiliseren. Als de goede vooruitzichten werkelijkheid worden kunnen de prijzen in de 2e helft volgend jaar verder gaan dalen. Wim van den Brink inkoper
nr. 4 - 2013
Even voorstellen: Mijn naam is Haije Dijkstra. Op 6 juli 1947 ben ik geboren in Maarssen, een mooi dorpje aan de Vecht. Ik woon inmiddels bijna 30 jaar in Barneveld en ben al heel veel jaren werkzaam in verschillende functies in de mengvoeder sector, waarvan de laatste 15 jaar in een leidinggevende functie in de pluimveesector.
Een van mijn hobby’s, naast wandelen en fietsen, is reizen. Dit doe ik ook graag met agrariërs en ik organiseer dan ook regelmatig studiereizen voor hen naar diverse landen. Begin oktober 2013 ben ik als pluimveespecialist begonnen bij Coöperatie “De Valk Wekerom” UA. Ik hoop op een plezierige samenwerking samen met de collega’s van De Valk Wekerom en met u als pluimveehouder. Hartelijke groeten, Haije Dijkstra
Betaling facturen Ook dit jaar vragen wij u, in verband met de feestdagen en afsluiting van het boekjaar op 31 december 2013, uw betalingen aan ons tijdig de deur uit te doen. Voor wat betreft de rekeningen die u van onze Welkoop winkel in Wekerom ontvangt geldt het volgende: deze dient u, als u geen incasso heeft
afgegeven, over te maken op bankrekeningnummer 58.47.22.052 t.n.v. Welkoop Wekerom. De rekeningen die u van de Coöperatie zelf ontvangt voor geleverde veevoeders, kunst mest en vloeibare brandstoffen, dienen, indien u geen incasso heeft afgegeven, overgemaakt te
worden op bankrekeningnummer 46.06.65.960. t.n.v. Coöperatie “De Valk Wekerom“ UA. Als u nog geen gebruik maakt van de mogelijkheid om te betalen via incasso en u zou dit wel graag willen, neemt u dan contact op met kantoor, telefoon 0318-461141 (ook voor Welkoop Wekerom).
Taart winnen wordt moeilijker voor legpluimveehouders Het legpluimveeteam heeft onlangs besloten om de normen voor het verkrijgen van een taart voor 2014 aan te passen. Dit omdat de huidige norm (30 weken boven 90%) niet meer van deze tijd is door de sterk verbeterde legpersistentie van de huidige leghennen. Ook is besloten om de normen voor witte en bruine leghennen te
scheiden. De nieuwe norm wordt voor bruine leghennen 35 weken en voor witte leghennen 45 weken. Hierdoor wordt het winnen van een taart weer een uitdaging en voorkomen we dat het niet winnen van een taart wordt gezien als een slechte prestatie. Het legpluimveeteam
Schaalkwaliteit bij oude leghennen Nu legkippen langer aangehouden worden vanwege slechtere opbrengstprijzen is het extra belangrijk de schaalkwaliteit te beoordelen. Immers naarmate een kip ouder wordt neemt de efficiëntie van schaalvorming af. Door genetische vooruitgang en verbeteringen in management en voer samenstelling is de legpersistentie van de moderne Ieghen sterk toegenomen. Als de schaalkwaliteit goed blijft kan het financieel aantrekkelijk zijn om leghennen langer aan te houden, zodat de investering in de leghennen over een langere periode kan
De Valkenier
worden afgeschreven. Dit toekomstperspectief zal de duurzaamheid van de leghennenhouderij verbeteren. Schothorst Feed Research te Lelystad heeft in samenwerking met de Gezondheids dienst voor Dieren en Katholieke Universiteit Leuven (België) gekeken of leghennen hier momenteel al toe in staat zijn. Proef Om inzicht te krijgen in de haalbaarheid van een verlengde legperiode is een onderzoek uitgevoerd, waarbij de productie van hennen van drie leghenrassen (Lohmann Brown Lite,
H&N Brown Nick en LSL Classic) van 58 tot 93 weken leeftijd werd bepaald. Een belangrijk aandachtspunt van het onderzoek was de nutriëntenbehoefte van de leghennen in relatie tot schaalkwaliteit. De proef is uitgevoerd in de leghennenfaciliteit van Schothorst Feed Research. In deze faciliteit zijn 36 volièrehokken aanwezig met elk 330 leghennen. De verschillende leghenrassen waren at random verdeeld over de hokken. De voorgeschiedenis van de hennen was vergelijkbaar; ze kwamen op dezelfde leeftijd van dezelfde broederij en opfokker en hebben eenzelfde
Coöperatie De Valk Wekerom 3
teerd in een betere schaalkwaliteit. De behandeling met variërend calciumgehalte is gekozen omdat bij oude leghennen de omzetting van vitamine D3 in een actieve vorm in de nieren is verlaagd. Hierdoor neemt de calciumopname uit de darm en afzet in de eischaal af. De veronderstelling was dat verstrekking van voer met een variabel calciumgehalte het vitamine D metabolisme opnieuw activeert. Het variërend Ca-gehalte heeft niet geleid tot een betere schaalkwaliteit. De overige additieven konden geen positieve bijdrage leveren aan productieprestaties dan wel eikwaliteit in deze proef.
Tabel 1 Breuksterkte per behandeling bepaald aan het eind van elke zes-weekse periode van 75 t/m 93 weken leeftijd Leeftijd in weken Week 75 Week 81 Week 87 Week 93 1 2 3 4 5
3 36,0 35,6 31,8 32,6
4 37,4 34,6 32,9 33
5 36,1
6 36,9 32.4
= = = = =
controle; laag Ca-gehalte + grit; variërend Ca-gehalte; laag lysinegehalte; calciumbutyraat van 58-63 weken leeftijd, CCM van 70-75 weken, Hy.D van 82-87 leeftijd; 6 = natriumbutyraat van 64-69 weken leeftijd, SeaCal Ice van 76-81 weken, gemalen eischalen van 88-93 weken.
entschema gehad. De verzorging bij Schothorst was zoals in de praktijk. Deze opzet geeft de mogelijkheid om onderzoek te doen met verschillende leghenrassen en verschillende voeders onder vergelijkbare omstandigheden. Schaalkwaliteit Verschillende voerbehandelingen gericht op het verbeteren van de schaalkwaliteit zijn getest. Hierbij werd gekeken naar de effecten van: 1) de opname van calcium naar behoefte, door los grit te verstrekken naast een voer met een verlaagd calciumgehalte, 2) het stimuleren van het calciummetabolisme door het calciumgehalte in het voer te variëren op gezette tijden, 3) het sturen van het eigewicht door verlaging van het lysinegehalte, en 4) het toepassen van verschillende voeradditieven of grondstoffen met een mogelijk positief effect op schaalkwaliteit. De additieven/grondstoffen zijn gedurende zes weken verstrekt, de overige behandelingen van 58 tot 93 weken leeftijd. Deze additieven zijn: 1) Calciumbutyraat 2) CCM 3) Vitamine D hydroxy 4) Natriumbutyraat Figuur 1 Legpercentage van 58 tot 93 weken leeftijd 5) SeaCal Ice 95 6) Eierschalen 90 85
Legpercentage
Het effect op schaalkwaliteit (breuk80 sterkte) is gegeven in Tabel 1. De 75 breuksterkte is vanaf 75 weken leeftijd70 bepaald door eierpakstation 65 Kwetters.
Slechts één van de additieven, Seacal Ice (zie Tabel 1, 81 weken leeftijd, behandeling 6), gaf een verbeterde schaalkwaliteit zonder de voeropname te beïnvloeden. Het eigewicht was echter wel lager dan de controlebehandeling. Het is dan ook niet duidelijk of dit product direct de kwaliteit van de schaal verbetert of indirect via een lager eigewicht. Het los verstrekken van grit, zodat de hennen naar behoefte Ca op konden nemen, resulteerde in een hogere Caopname. De opname leek wel samen te hangen met de eiproductie. De Caopname nam toe met het eigewicht en nam vervolgens af bij een snel dalend legpercentage en eimassa. De hogere opname heeft echter niet geresulteerd in een betere schaalkwaliteit. De overige behandelingen verschilden zowel in productieprestaties als eikwaliteit niet van elkaar. Verlagen van het lysinegehalte had geen effect op eigewicht en heeft niet geresulFiguur 1 Legpercentage van 58 tot 93 weken leeftijd 95 90 85 Legpercentage
behandeling behandeling behandeling behandeling behandeling behandeling
1
Behandeling1 1 2 36,6 36,0 34,6 36,3 31,5 30,5 32,7 32,9
80 75 70 65 60 55
58-63
64-69
LSL Classic Lohmann Brown Lite H&N Brown Nick
70-75
76-81
Leeftijd in weken
82-87
Leghenras Het geteste witte leghenras bleek beter in staat een hoge eiproductie te realiseren en deze langer vol te houden dan de beide bruine rassen. De witte hennen hadden van 88-93 weken leeftijd nog een gemiddeld legpercentage van 74 procent, terwijl de bruine leghenrassen een legpercentage van 62 procent behaalden (Figuur 1). De voeropname was vergelijkbaar tussen de witte en bruine hennen, maar de witte leghennen produceerden met deze zelfde hoeveelheid voer meer eieren en hadden dus een veel betere voederconversie. Een nadeel bij de witte hennen was dat de schaalkwaliteit over het algemeen minder bleek te zijn dan bij bruine hennen. De witte hennen namen minder voer op per geproduceerd ei en hadden daardoor dus ook minder calcium per ei beschikbaar. Hierbij moet wel worden opgemerkt dat losse verstrekking van calcium ook bij witte hennen geen verbetering gaf van de schaalkwaliteit. Het hangt dan ook van de afspraken met de eierhandelaar af of het interessant is om bruine of witte hennen langer aan te houden. Als de productie gericht is op industrieLSL Classic eieren, is het in de meeste Lohmann Brown Lite gevallen interessanter om H&N Brown Nick witte hennen te houden, omdat die simpelweg meer eieren produceren. 88-93
Conclusie Schaalkwaliteit is nog het belangrijkste probleem bij het langer aanhouden van
60 55
4
58-63
64-69
70-75
76-81
82-87
88-93
Coöperatie De Valk Wekerom Leeftijd in weken
nr. 4 - 2013
hennen. Het enige product in deze proef dat een positieve verbetering liet zien van de schaalkwaliteit was SeaCal Ice. Daarnaast maakt henkeuze een groot verschil, want ondanks de mindere schaalkwaliteit in deze proef, zijn witte hennen op dit moment beter geschikt voor het langer aanhouden vanwege een betere legpersistentie. Op grond van dit onderzoek is ook bij Coöperatie “De Valk Wekerom” UA het product Seacal Ice is bij ons bekend. Onder de naam AB-
De Valkenier
mix (productcode 7448) op voorzichtige schaal ingezet bij oudere leghennen om te proberen de schaalsterkte op te krikken c.q. te behouden. De eerste resultaten lijken positief maar het is nog te vroeg om definitieve conclusies te trekken, ook is het nog zoeken naar de juiste dosering. Heeft u interesse om dit product te proberen op uw leghennen overleg met uw legpluimveespecialist. Krijn Breen, specialist legpluimvee
Coöperatie De Valk Wekerom 5
Water heeft een grote invloed op prestaties Van alle voedingsstoffen die een dier dagelijks opneemt, wordt water in de grootste hoeveelheid geconsumeerd. Een goede waterkwaliteit is dus cruciaal. Zo speelt water een rol bij het regelen van de lichaamstemperatuur, het transport van talrijke stoffen via het bloed, het uitscheiden van afvalstoffen en het bereiken van hoge producties (bijvoorbeeld melk). Een dier drinkt elke dag grote hoeveelheden water en neemt 2 tot 3 keer meer water dan voer op. Toch gaat er veel meer aandacht naar de voersamenstelling en voerschema’s. Voldoende vers water van een goede kwaliteit is echter minstens even belangrijk voor de gezondheid en prestaties van een dier. Waterbehoefte De hoeveelheid water die een varken dagelijks nodig heeft, wordt weergegeven in tabel 1. Binnen elke leeftijdsgroep schommelt deze waterbehoefte sterk. Behalve de leeftijd beïnvloeden immers ook andere factoren deze behoefte. Zo is de wateropname bij warm weer hoger dan bij koud weer. Zogende zeugen die veel melk moeten produceren, hebben een grotere waterbehoefte dan dragende zeugen. Zieke dieren nemen minder water op (tenzij bij diarree), terwijl varkens die beperkt gevoederd worden meer water drinken om een gevoel van verzadiging te krijgen. Ook de samenstelling van het voer beïnvloedt de waterbehoefte. Het is belangrijk dat varkens de hoeveelheid water kunnen opnemen die ze nodig hebben. Een correcte waterverstrekking en een goede waterkwaliteit zijn daarbij belangrijk. De waterverstrekking valt onder het bedrijfsmanagement en omvat onder meer het type nippel dat wordt gebruikt, het aantal dieren per nippel, het debiet aan de nippel en de bereikbaarheid van de nippels. De methode van waterverstrekking be-
6
paalt zowel de opname als de mate van verspilling. Naast een optimale beschikbaarheid is ook de kwaliteit van het water van groot belang. Tabel 1: Waterbehoefte van varkens naar leeftijd Leeftijd
Zuigende biggen Gespeende biggen Vleesvarkens Dragende zeugen Zogende zeugen Beren
Dagelijkse Debiet waterbe(l/min) hoefte (l) 0 - 0,6 0,5 1–4
0,5 - 1,0
5–8
1,0 - 1,5
8 – 15
1,5 - 2,2
15 + 1,5 l/ 2,0 - 4,0 big 10 - 15 1,5 - 2,2
Waterkwaliteit interpreteren Voldoende vers water van een goede kwaliteit is zeer belangrijk. De waterkwaliteit wordt beoordeeld aan de hand van fysisch, bacteriologisch en chemisch onderzoek. In het fysische onderdeel wordt gekeken naar de kleur, geur en helderheid. Normaal water is geurloos, kleurloos, helder en mag niet bevuild zijn. Het bacteriologisch onderzoek gaat na of het water bacterieel besmet is. Een chemische analyse meet het gehalte aan verschillende chemische stoffen. Algemeen wordt aangeraden om drinkwater voor vee zeker eenmaal per jaar te laten controleren in het lab. Er moet dan zowel aan de bron als aan de nippel een monster worden genomen. Contaminatie kan immers ook in de leidingen tussen bron en nippel ontstaan. In de uitslag van een kwaliteitscontrole worden zowel de resultaten van het ingezonden monster als de normen vermeld. Waarden die afwijken van de norm kunnen mede oorzaak zijn van problemen op een bedrijf. Dit hoeft
Coöperatie De Valk Wekerom
echter niet steeds het geval te zijn. Bij de interpretatie moet men rekening houden met het belang van de afwijkende waarde en de grootte van de afwijking. Een verhoogd ijzergehalte of een te hoge waterhardheid zullen bij varkens niet onmiddellijk gezondheidsproblemen veroorzaken. Bij een te hoog nitrietgehalte, of bij de aanwezigheid van enterococcen of clostridia, moet echter meteen aan de alarmbel getrokken worden. Lichte afwijkingen in mineralen kunnen, maar hoeven niet noodzakelijk problemen te geven op een varkensbedrijf. De minste overschrijding van het aantal E. colibacteriën daarentegen vereist steeds een onmiddellijke aanpak. Invloed op gezondheid en productie Een aantal zaken zijn van invloed op de gezondheid en productie: een gedaalde wateropname, diarree, drinkwaterontsmetting en -medicatie. Gedaalde wateropname Water van mindere kwaliteit, en zeker bevuild water, kan minder smakelijk zijn waardoor de wateropname daalt. Onder meer een lage pH (minder dan 4) en hoge ammonium-, zout- en ijzergehaltes (meer dan 10 mg/l) kunnen een afwijkende smaak veroorzaken. Dieren die minder drinken zullen ook minder voer opnemen. Dit heeft een negatief effect op de prestaties. Zeker bij pas gespeende biggen, waar de water- en voeropname tijdens de eerste dagen een kritisch punt is, kan dit snel grote gevolgen hebben. Wanneer dieren onvoldoende drinken, vermindert ook de productie van urine en is er minder doorstroming door de blaas. De kans op blaasontstekingen neemt daardoor toe. Bij zeugen is aangetoond dat blaasontstekingen gepaard gaan met tegenvallende reproductieresultaten.
nr. 4 - 2013
te wijten zijn aan te hoge ammoniumgehaltes in het water. Bij te hoge ammoniumgehaltes vindt omzetting plaats naar ammoniak, dat op zijn beurt de darmwand irriteert. Dit leidt tot darmontstekingen en diarree.
Bovendien hebben zeugen met een blaasontsteking een hoger risico op de ontwikkeling van baarmoederontstekingen. Een verminderde wateropname kan ook te wijten zijn aan een te laag debiet ter hoogte van de nippels. Water met een hoog ijzergehalte (meer dan 10 mg/l) en/of hoge hardheid kan aanleiding geven tot het dichtslibben van de nippels door ijzer- en kalkafzettingen. Daardoor daalt de doorstroming aan de nippel met als gevolg een gedaalde wateropname door de dieren. Diarree Opname van water besmet met enterotoxigene E. coli kan rechtstreeks aanleiding geven tot diarree. Hoe jonger de dieren, hoe gevoeliger ze hiervoor zijn. Naast E. coli kan water ook besmet zijn met onder meer salmonella, clostridium en leptospirose. Een hoog ijzergehalte kan de vermeerdering van bacteriën in drinkwater nog bevorderen. Ook water met zeer hoge sulfaatgehaltes (meer dan 1000 ppm) kan leiden tot plattere mest of zelfs diarree. De hoge sulfaatgehaltes die in de darm terechtkomen, verstoren de wateropname door de darmwand met dunnere mest tot gevolg. Spijsverteringsstoornissen kunnen ook
Drinkwaterontsmetting en -medicatie Wanneer er afwijkingen zijn gevonden in de waterkwaliteit die in verband kunnen gebracht worden met de gezondheidsproblemen op het bedrijf, kan men beslissen om een waterbehandeling in te stellen. Belangrijk is dat waterontsmetting eveneens een invloed kan hebben op de gezondheid van het dier. Wanneer te hard water onthard wordt, stijgt het zoutgehalte. Je moet erop toezien dat het zoutgehalte van het drinkwater niet te hoog wordt. Een ingestelde waterontsmetting kan ook een effect hebben op drinkwatermedicatie. Sommige medicijnen gaan door de ontsmettingsmiddelen minder gemakkelijk in oplossing, slaan zelfs neer of worden gedeeltelijk geïnactiveerd. De ingestelde antibioticumbehandeling zal dus niet of minder goed aanslaan. Er wordt dan ook aangeraden drinkwaterbehandeling en waterontsmetting niet gelijktijdig uit te voeren. Anderzijds kan het aanslaan van zowel drinkwaterontsmetting als drinkwatermedicatie teniet gedaan worden door een slechte waterkwaliteit. Nitriet kan de (ver)werking van sulfonamiden in het dier verstoren. Tetracyclines gaan ook moeilijk in oplossing wanneer het drinkwater een te hoge zuurtegraad (pH hoger dan 8) heeft. Voor een goede werkzaamheid van deze antibiotica zal aanzuren van het wa-
Tips en aanbevelingen varkens * Controleer altijd op wat de dieren daadwerkelijk opnemen; * Kies de diameter zodanig dat bij een druk van 3-5 bar de opbrengst voldoende is; * Vermijd drinkbakjes; * Zorg voor voldoende drinkplaatsen; * Check of alle nippels voldoende water geven, per nippel komen grote verschillen voor; * Als nippels een poos niet gebruikt zijn (bijvoorbeeld de nippels voor de biggen in de kraamstal), laat dan eerst het oude water weglopen wat in het verticale deel van de leiding staat; * Omdat bij afwijkingen van de waterkwaliteit als eerste de wateropname zal dalen (en pas daarna de voeropname) is het wenselijk de wateropname te kunnen meten.
De Valkenier
Algemene tips * Leg een goed waterleiding systeem aan. Let daarbij op: - materiaalkeuze; - het strak aanleggen (niet doorhangen); - voldoende aftappunten om gemakkelijk te kunnen reinigen; * Laat periodiek een professioneel bedrijf de waterinstallatie en waterkwaliteit controleren; * Controleer zelf regelmatig de waterkwaliteit aan de bron (microbiologisch, chemisch, temperatuur en smaak); * Voorkom stilstaande of dood lopende stukken in de water leiding; * Gebruik bij reiniging van het systeem de juiste dosering om een teleurstellend resultaat te voorkomen; * Spoel leidingen na het reinigen door; resten kunnen smaakafwijkingen geven en vaccins inactiveren; * Beperk toevoegingen via drinkwater om vervuiling te voor komen; ter nodig zijn. Naast de betere werkzaamheid van bepaalde medicijnen, is aangetoond dat aanzuren (pH tussen 4 en 5) ook de uitscheiding van salmonella en E. coli verlaagt. Aanzuren van drinkwater wordt vaak geadviseerd bij de aanpak van diarree. Te sterk aanzuren (pH minder dan 4) leidt echter tot waterweigering. Voor er met aanzuren wordt gestart, moet daarom de huidige zuurtegraad van het water gecontroleerd worden. Wat moeten we zeker onthouden? Een optimale drinkwaterkwaliteit is dus niet alleen cruciaal voor gezonde en productieve dieren. Het bepaalt ook de werkzaamheid van drinkwatermedicatie en de efficiëntie van drinkwaterontsmettingen. Een drinkwateranalyse geeft waardevolle informatie en is dus geen weggegooid geld. Wij kunnen begrijpen dat u na het lezen van dit artikel nog vragen heeft, overleg dit dan gerust met uw varkenshouderijspecialist. Teus van Beek Specialist varkenshouderij
Coöperatie De Valk Wekerom 7
Nieuwe voercodes voor Biggen- en Zeugenvoeders
Al lange tijd zijn de voercodes van zeugen- en biggenvoeders bij Coöperatie “De Valk Wekerom” UA onveranderd. Doordat de samenstellingen zijn gewijzigd, o.a. door verandering in inzichten, wetgeving en productieproces was het moeilijk om binnen de huidige codes een logische opbouw in het assortiment te houden. Dit heeft ertoe geleid dat wij een geheel nieuwe serie codes, indeling en een nieuwe naamgeving van ons zeugen- en biggenvoerassortiment hebben doorgevoerd, zie schema hiernaast. Met deze opzet vinden wij dat er voor u als zeugenhouder, maar ook voor onze specialisten, een duidelijke logica in codering en naamgeving is gerealiseerd. Bij de biggenvoeders onderscheiden we drie lijnen: De Basislijn (1): bij deze lijn ligt de nadruk op optimalisatie van het rendement. Deze voeders bevatten een kwalitatief goed grondstoffenpakket met de combinatie van groei, verteerbaarheid en prijs.
De Groei lijn (2): is speciaal bestemd voor gezonde vleestypische biggen. Deze voerlijn is geoptimaliseerd met grondstoffen geselecteerd op groei en vleesaanzet en is zeer smakelijk hetgeen een goede opname bevordert en zorg draagt voor het afleveren van kwaliteitsbiggen. De Veilige lijn (S): is speciaal bestemd voor die bedrijven waar darmgezondheid meer aandacht vraagt en is geoptimaliseerd op basis van verteerbaarheid en voeropname. Dit zorgt voor behoud van groei, een laag medicijngebruik en een optimale vertering. De Valk Speen- en De Valk Biggengroeivoeders zijn samengesteld uit kwalitatief hoogwaardige grondstof-
Voercodes 2005 De Valk Kraambig Mini 1 2009 De Valk Kraambig Mini 2 2310 De Valk Speenbigkorrel 2320 2322 2325 2340 2342 2345
De Valk Bigsprintkorrel 1 De Valk Bigsprintkorrel 2 De Valk Bigsprintkorrel S De Valk Biggroeikorrel 1 De Valk Biggroeikorrel 2 De Valk Biggroeikorrel S
2410 2420 2430 2440 2442 2444 2450 2460 2462
De Valk Zeugenbrok Opfok De Valk Zeugenbrok Flush De Valk Zeugenbrok AdLib De Valk Zeugenbrok Dracht 1 De Valk Zeugenbrok Dracht 2 De Valk Zeugenbrok Dracht 3 De Valk Zeugenbrok Prelac De Valk Zeugenbrok Lacto 1 De Valk Zeugenbrok Lacto 2
fen en zorgen daardoor voor een probleemloze biggenopfok. Daarnaast maakt De Valk volop gebruik van de uitzonderlijke eigenschappen van Corn Cob Mix. CCM stimuleert de weerstand van jonge biggen, omdat CCM de groei van ”goede” bacteriën in het maagdarmstelsel bevordert en zo een zeer belangrijke bijdrage levert aan een goede, hoge darmgezondheid. Dit bevordert weer een goede voeropname in de rest van de opfokperiode, zodat u prachtige gezonde snelgroeiende kwaliteitsbiggen kunt afleveren, hetgeen elke zeugenhouder, maar ook elke vleesvarkenshouder graag wil. Naast deze reeks standaardvoeders blijft er natuurlijk ook de mogelijkheid voor maatwerk bestaan. Wanneer nodig produceren wij ook biggenvoeders toegesneden op uw bedrijfssituatie. Dat betekent dat de bedrijfsspecifieke codes blijven bestaan. De Valk biggenvoeders geven meer arbeidsvreugde, gezonde sterke biggen en een hoger saldo. De opbouw in het assortiment dragende- en lactozeugenvoeders is zo gekozen dat afhankelijk van de bedrijfssituatie (o.a. genetica, huisvesting, gezondheidsstatus en productiedoelstelling) uit de reeks een passend voeder kan worden gekozen. Alle klanten hebben of krijgen een kaart met de juist voercodes. Om te komen tot de keuze voor het juiste biggen- en zeugenvoer kunt u overleggen met onze specialisten, zij staan voor u klaar. Teus van Beek Specialist varkenshouderij
Vleesveekeuring Zwolle Onze klant, fam. Wittingen uit Oosterwolde heeft in Zwolle op het Nationaal Vleesvee Manifest verschillende prijzen weten te behalen met hun mooie verbeterd roodbonte dieren. Zo werden hun twee deelnemende kalveren Frans en Demi 8 (mannelijk en vrouwelijk) allebei kampioen in de groep onder de 6 maanden. Ook in de categorie jonger dan één jaar werden ze met Leendert kampioen. Daarnaast wonnen ze met deze drie dieren de prijs voor de beste groep afstammelingen van één stier. De dieren zijn namelijk alle drie afstammelingen van de stier Leander van Vredenburgh. Wij feliciteren familie Wittingen van harte met dit mooie resultaat!
8
Coöperatie De Valk Wekerom
nr. 4 - 2013
Nieuw meststelsel Medio 2012 heeft de staatssecretaris van Economische Zaken het eerste voorstel tot invoering van een stelsel van verantwoorde mestafzet gepresenteerd. Na bespreking in de Tweede Kamer in het najaar van 2012 heeft het wetsvoorstel een aantal aanpassingen ondergaan. Op 1 oktober 2013 is dit gewijzigde wetsvoorstel aangenomen door de Tweede Kamer. Het voorstel zal nu nog behandeld moeten worden door de Eerste Kamer. De verwachting is dat deze ook haar goedkeuring zal verlenen. Het stelsel moet per 1 januari 2014 ingaan. Basis van het nieuwe meststelsel is dat bedrijven die meer dierlijke meststoffen produceren dan ze volgens de gebruiksnormen op eigen grond mogen aanwenden, een deel van het bedrijfsoverschot moeten laten verwerken. Het nieuwe stelsel is erop gericht productie en afzet in evenwicht te brengen.
Een uitgebreid artikel over dit nieuwe stelsel staat op onze website. U vindt daar informatie over: • • • • • • • • • • • • • • • • •
bedrijfsoverschot wat is mestverwerking? vrijstellingen mestverwerking verwerkingspercentage wie zijn de mestverwerkers? afzet via overeenkomsten mestverwerkingsovereenkomst 1 mestverwerkingsovereenkomst 2 contracteer- en verwerkingsplicht mogelijkheid overdracht verwerkingsplicht bepaling productie handhaving en sanctionering dierrechten rol intermediairs voorbeeld invulmodel veel gestelde vragen.
Spraymes voor uw rosé vleeskalveren Wij bieden professionele rosé vleesmesters met Spraymes kalvermelk dé basis voor een goede, veilige en economische opfok voor optimale groei en maximaal rendement. Opvang kalveren na aankomst Het is belangrijk om vóór aankomst van de kalveren de opfokstrategie met uw opfokspecialist te bespreken. Ook van belang is een schone, droge, warme (minimaal 15oC) opfokstal met beperkte ventilatie.
voerschema’s, zoals voor Spraymes Rosso en voor de drinkautomaat, downloaden op www.sprayfo.nl.
45-65oC. Afhankelijk van soort en type kalf en meststrategie zijn er ook andere mengverhoudingen mogelijk.
Oplossen van Spraymes Los 1 kilo Spraymes op in 8 liter water = 9 liter melk. Oplostemperatuur:
Alle Spraymesproducten zijn geschikt voor zowel emmer- als automatenvoedering.
Voerschema Onderstaand voerschema is ontwikkeld ten behoeve van maximale groei en optimale pensontwikkeling van het kalf. Afhankelijk van uw opfokstrategie kunt u specifieke
Leeftijd dag van aankomst
Spraymes per dag -
Hoeveelheid water per dag
Spraymes Start
Spraymes Rosso
Spraymes Tempo
1 x 1,5 L + EMIX
Voor snelle opfok met optimaal rendement
Topkwaliteit voor topprestaties
Voor een gezonde, sterke basis
• met magere melkpoeder • super smakelijk • zeer vitale kalveren • maximale groei
• stabiele melk • goede opname • goede groei • zeer economisch
2e t/m 3e dag
2 x 1,50 L 1 x 1,5 L
4e t/m 7e dag
2 x 1,75 L 1 x 1,5 L
8e t/m 10e dag
2 x 2 L onbeperkt
11e t/m 14e dag
2 x 2,50 L onbeperkt
3e t/m 6e week
2 x 3 L onbeperkt
7 week
2 x 2 L onbeperkt
8e week
1 x 2 L onbeperkt
e
Dit voerschema is ontwikkeld ten behoeve De Valkenier van maximale groei en optimale pens-
• probleemloze start • smakelijke melk • hoog aandeel melkeiwit • optimaal rendement Ruw eiwit Ruw vet Ruwe celstof Vitamine E Selenium Koper
22,0% 19,0% 0,1% 300 ppm 0,3 ppm 10 ppm
Ruw eiwit Ruw vet Ruwe celstof Vitamine E Selenium Koper
23,0% 18,0% 0,1% 300 ppm 0,3 ppm 10 ppm
Ruw eiwit Ruw vet Ruwe celstof Vitamine E Selenium Koper
20,5% 16,0% 0,2% 300 ppm 0,3 ppm 10 ppm
Coöperatie De Valk Wekerom 9
Najaarskuilen 2013 Uit de cijfers van BLGG AgroXpertus blijkt dat de eerste najaarskuilen van goede kwaliteit zijn. Met name de voedereenheid melk (VEM, gemiddeld 877) en het gehalte Ruw eiwit (190 gram RE totaal) in graskuilen zijn hoog. Deze waardes zijn de laatste 5 jaar niet meer gehaald. De kwaliteit van de najaarskuilen is dit jaar dan ook uitstekend voor melkgevende koeien. Met name het hoge gehalte Ruw eiwit kan een welkome aanvulling zijn in de melkveerantsoenen. Meer nutriënten beschikbaar De waarschijnlijke oorzaak is het relatief zonnige najaar in combinatie met veel droogte in de zomer, met name op zandgronden. Doordat het droog was in de zomer werden veel nutriënten niet benut. Door de aanwezigheid van voldoende vocht in het najaar zijn deze voedingsstoffen alsnog beschikbaar gekomen voor het gras. Het ruime nutriëntenaanbod heeft ge-
5-jarig 2013 2012 gemiddelde Droge stof 514 476 487 RAS 115 122 122 pH 5,2 5,0 5,1 Azijnzuur 9 11 10 Melkzuur 24 32 31 VCOS 75,8 75,7 75,5 VEM 877 871 868 DVE 78 70 72 OEB 38 22 31 Ruw eiwit 176 153 164 Ruw eiwit totaal 190 167 179 NH3-fractie 7,1 8,2 8,2 NDF 492 473 482 NDF70,0 70,3 70,2 verteerbaarheid ADF 269 262 267 ADL 23 23 23 Fosfor 3,9 4,0 4,1
zorgd voor een snelle groei en goede kwaliteit. Vergelijking met 2009 In 2009, toen graskuilen gedurende het hele jaar van goede kwaliteit waren, werd een bijna vergelijkbare VEM gerealiseerd, alleen was het Ruw eiwit destijds (165 gram) 10 gram lager dan dit jaar (176 gram). Vers gras eind oktober De kuilen die de laatste weken gemaakt zijn, zijn in de cijfers nog niet helemaal verwerkt. De gemiddelden zijn voornamelijk gebaseerd op de kuilen die gemaakt zijn tussen 1 augustus en begin oktober. Uit de analyses van vers gras in de laatste weken van oktober blijkt dat ook het gras dat op dit moment geoogst wordt van goede kwaliteit is. Samenvatting De eerste najaarskuilen van 2013 zijn van goede kwaliteit. Dit komt waar-
Bron: BLGG AgroXpertus
schijnlijk door het relatief zonnige najaar in combinatie met een droge zomer. Het ruime nutriëntenaanbod heeft gezorgd voor snelle groei en goede kwaliteit.
Kerstpuzzel Ook dit jaar houden wij onze jarenlange puzzeltraditie gedeeltelijk in ere en dus vindt u op deze pagina een leuke puzzel. Hij is dit jaar wel wat anders dan u gewend bent, het betreft namelijk een fotopuzzel (een kleine tip: zoek op onze website). Onder de goede inzenders verloten wij weer Welkoop bonnen.
Voor de kinderen hebben we dit een jaar een mooie kleurplaat. De mooiste 5 inzendingen worden beloond met een waardebon. Oplossingen dienen vóór maandag 6 januari 2014 in ons bezit te zijn. U kunt ze op ons kantoor, bij Welkoop Wekerom inleveren of opsturen naar:
Coöperatie “De Valk Wekerom” UA, Postbus 3, 6740 AA LUNTEREN. Dit alles onder vermelding van naam, adres, woonplaats en telefoonnummer. Heel veel succes!!!
5. Waar is dit? 1. Waar en wat is dit?
2. Waar is deze foto gemaakt?
6. Waar en wat is dit?
7. Wat is dit?
3. Waar en wat is dit?
8. Waar is dit?
10 Coöperatie De Valk Wekerom
4. Waar vind je dit plaatje?
9. Waar en wat is dit?
10. Waar is dit?
nr. 4 - 2013
C o l o f o n
Postbus 3 6740 AA LUNTEREN Telefoon: 0318-461141 Telefax: 0318-461657
Hoge Valkseweg 58 6741 GN LUNTEREN E-mail:
[email protected] Website: www.dvw.nl
Eindredactie: Opzegging: Gert Kampert Wilt u de Valkenier niet meer ontvangen? Ellen van Veldhuisen Stuurt u even een briefje naar: Postbus 3, Druk: 6740 AA LUNTEREN. Of geef dit tele- Drukkerij Perfekt fonisch door op tel. 0318-461141. Of Barneveld stuurt u een e-mail naar
[email protected].
De Valkenier
Winkel: Welkoop Wekerom tel.: 0318-461645
Edeseweg 103 6733 AD WEKEROM
[email protected]
Aansprakelijkheid: Overname van artikelen is alleen toegestaan na schriftelijke toestemming van de redactie. Hoewel aan de samenstelling van de inhoud de meeste zorg is besteed kan door de redactie geen aansprakelijkheid worden aanvaard voor mogelijke onjuistheden of onvolledigheden.
Coöperatie De Valk Wekerom
11
Winkel-aanbiedingen
WEKEROM
Edeseweg 103, Wekerom
Fort kruiwagen
WEK
(0318-461645)
Pilot-jack
160 liter voer/kruiwagen. Model 160 ltr. met 1 luchtbandwiel.
Model “Stockholm” met uitneembare voering. Kleur navy of zwart. Leverbaar in de maat M t/m maat XXXL.
Van e 259,00 nu voor e 199,00
Nu van e 49,95 voor
Model 160 ltr. met 2 luchtbandwielen. Van e 299,00 nu voor e 249,00
e 39,95
Cavom hondenbrok Complete brok voor volwassen honden. Inhoud 20 kg. Nu van e 42,75 voor
e 37.95
Rodilon knaagdierbestrijding Ter bestrijding van zwarte en bruine ratten en muizen. Geïmpregneerde tarwe. Zeer aantrekkelijk in een droge omgeving. Geen resistentie bij ratten of muizen bekend. 2,5 kg verpakking nu van e 37,95 voor
e 29,95
Strooizout
Werkbodywarmer
In handige afsluitbare emmer, inhoud 7,5 kg. Nu van e 5,99 voor e 3,99. Uiteraard hebben wij ook de 25 kg verpakking strooizout. Voldoende op voorraad.
Bodywarmer 16-pocket en met verlengde rug, kleuren zwart of blauw. Leverbaar in de maten M t/m maat XXXL. Nu van e 33,95 voor
Prijs 25 kg:
e 19,95
Thermoboots Gevoerd en waterdichte voet, klittenbandsluiting en reflecterende bies. Leverbaar in de maten 36 t/m 42. Van e 39,95 nu voor
e 27,95
e 7,65
Herenthermohemd Buitenstof 100% katoen. Diverse modellen. Leverbaar in de maten M t/m maat XXXL. Van e 29,95 nu voor
e 24,95
Acties geldig t/m zaterdag 21 december 2013. Voor al onze winkelaanbiedingen geldt: prijzen zijn incl. BTW. Prijswijzigingen voorbehouden. Zolang de voorraad strekt. Er kunnen geen rechten ontleend worden aan eventuele druk- en/of zetfouten.
12 Coöperatie De Valk Wekerom
nr. 4 - 2013
