D e Va l k e n i e r Uitgave van Coöperatie “De Valk Wekerom” UA
24e jaargang nr. 2 - april 2010
“Hoezo bedrijvigheid?” Tijdens het verschijnen van deze Valkenier is het eerste kwartaal 2010 al weer een feit. De tijd lijkt te vliegen deze eerste maanden van het jaar. Dit zal ongetwijfeld te maken hebben met alle plannen die wijzelf hebben en die wij verwachten te zien verwezenlijkt worden dit jaar. Misschien is dat maar goed ook om dat in het begin van een jaar te doen, dit hoort toch ook bij onze cultuur. Wanneer je op tijd met zaken begint kun je ook een hoop zaken regelen en net even dat extra doen zoals ook van ons verwacht mag worden. Het blijkt dat de mens, de organisatie dan ook tot veel in staat is.
Let op: 13 april a.s. ledenvergadering in De Molen te Harskamp. Aanvang 19.30 uur.
Op de verschillende locaties waar wij actief zijn is er dan ook, hoe kan het ook anders, één en al bedrijvigheid. Het tankstation in De Valk was vrijdagavond 26 maart jl. al weer operationeel zoals aangekondigd. Echter de volledige ingebruikname is halverwege week 13 geworden. Er kan nu diesel getankt worden met 130 liter/minuut en is er nu Ad Bleu vanuit de tank. Ook het kantoor wordt na 13 jaar van binnen opgefrist in combinatie met de gereedmaking van de nieuwe ruimtes in de voormalige winkel in De Valk. Eind april zal, zoals het er nu op lijkt, ook dat gerealiseerd zijn. Het vraagt de nodige improvisatie en flexibiliteit van onze medewerkers, echter eenieder is overtuigd van de noodzaak van deze aanpassingen. Alles “bij het oude laten” is geen optie, ook nu is de insteek om u als lid/
klant nog beter van dienst te kunnen zijn en klaar te zijn voor de wensen en eisen die daaraan gesteld worden. Bovendien dienen we ons naar de eisen des tijds te presenteren. In dat kader zal ook in april van dit jaar het systeem van de los af te halen kunstmest in De Valk veranderen. Er worden namelijk wegers onder de kunstmestsilo’s geplaatst, hierdoor kan snel gewogen worden en u krijgt ter plaatse een bon. Dit is een hele verbetering. Ook zal de opslagloods
Bevrijdingsdag Woensdag 5 Mei a.s., Bevrijdingsdag, zijn wij gesloten (fabriek en kantoor). Onze Welkoopwinkel in Wekerom is deze dag echter wel geopend van 10.00 uur tot 17.00 uur.
Pompstation De Valk in verbouw/ombouw.
De Valkenier
Coöperatie De Valk Wekerom
1
voor zakgoed een verandering ondergaan, hierdoor wordt scheiding van o.a. zakgoed, het opzakken van diervoeders en kunstmest gerealiseerd. Het afhalen door u als lid/klant zal hierdoor vergemakkelijkt worden en bovendien zal het overzicht en de veiligheid door de verdeling in zones beter gewaarborgd zijn. De zakgoedloods zal eind juni gereed zijn. Overigens kan er dit jaar losse kunstmest gehaald blijven worden op beide locaties, dus zowel in Wekerom als in De Valk. De voeromzet is op peil bij uw Coöperatie, de mengvoedermarkt als totaal is echter aanhoudend in de min zoals het nu lijkt. Met de rendementen in een aantal sectoren wil het helaas maar niet vlotten. Ook de media lijken elk voorjaar de agrarische sector op hun programma te hebben staan. Nu weer over antibiotica-gebruik in de veehouderij, laten we hopen dat e.e.a. op de juiste en dus genuanceerde wijze neergezet wordt. Verderop in deze Valkenier wordt hier wat dieper op ingegaan. Verder was er in ieder geval opmerkelijk nieuws in de pers t.a.v. de versoepelingen voor de varkenshouderij voor 2013 waartoe een demissionaire minister van Landbouw heeft besloten. Laat haar nu nog maar even demissionair blijven lijkt me, wie weet tot wat voor andere positieve besluiten dat kan leiden. Voor een aantal sectoren, waaronder de varkenshouderij, is dat hard nodig. Lokaal op Radio Gelderland was uw Coöperatie ook in de pers inzake de voorstellen voor de ontsluitingsweg
Eén van de twee nieuwe bulkauto’s die recent in gebruik zijn genomen.
Meulunterseweg. Hier wil de gemeente allerlei obstakels aanbrengen en de snelheid verlagen naar 60 km/uur. Diezelfde gemeente zal ons in de loop van deze maand april op de hoogte brengen van de mogelijkheden die we hier hebben/krijgen m.b.t. de door ons ingediende bestemmingsplanwijziging. Ook in deze maand april hopen wij u te kunnen ontmoeten tijdens onze jaarlijkse Algemene Ledenvergadering, dit jaar gepland op D.V. dinsdag 13 april a.s. in De Molen in Harskamp. Vanaf 19.30 uur bent u van harte welkom. Die avond zullen de resultaten van uw coöperatie van boekjaar 2009 worden besproken. Onze externe spreker van deze avond, de heer J. van Outryve, zal
ons wederom meenemen achter de schermen van het “Brussels beleid”, dit op zijn eigen smakelijke wijze. Aansluitend zal er uitgebreid tijd zijn om, onder het genot van een hapje en een drankje, uw naaste collega’s of de medewerkers van de Coöperatie te spreken. Graag wens ik u vanaf deze plaats alle kracht en wijsheid toe met het invullen van uw eigen plannen, daar waar mogelijk zullen wij u graag van dienst zijn om u daarbij te ondersteunen. Ik hoop dat voor u persoonlijk en zakelijk het voorjaar kan en mag beginnen. Met vriendelijke groet, Bart Eggink, directeur
Grondstoffenmarkt 2010 Na een daling gedurende januari van met name de graanprijzen, zien we de prijzen weer aantrekken. In april/ juni zien we bij granen vaker een stijgende tendens. Factoren die hieraan ten grondslag liggen hebben vaak te maken met mogelijke (vermeende) weerproblemen. Ten tweede is de dekkingsgraad van de meeste mengvoederbedrijven in deze periode vaak aan de lage kant, waardoor de vraag hoger wordt. Daarnaast zien we op dit moment een belangrijke koper op de maismarkt: het Spaanse
2
bedrijf Abengoa. Dit bedrijf heeft ca. 1,2 miljoen ton mais per jaar nodig voor een nieuwe ethanolfabriek in Rotterdam welke in mei opstart. Bij de eiwitrijke producten, zoals sojaschroot, zien we eveneens stijgende prijzen, met name op korte termijn (tot en met mei). Dit wordt veroorzaakt doordat iedereen vooruitloopt op lagere prijzen door de verwachte grote oogst in Zuid-Amerika (Argentinie en Brazilie). Hierdoor heeft men weinig gekocht. Resultaat hiervan is dat er relatief weinig schepen binnenkomen en
Coöperatie De Valk Wekerom
er nu krapte ontstaat. Op dit moment halen we sojaschroot in Gent (Belgie), omdat op Wageningen dit product niet ligt. Een doorbraak naar lagere prijzen op korte termijn is daarom voorlopig nog niet te verwachten. Voor de mengvoederprijzen verwachten we op korte termijn geen grote prijswijzigingen. Op langere termijn (tot eind van het jaar) kunnen de prijzen licht dalen van ca. 25 tot 50 eurocent per 100 kg. Wim van den Brink, inkoper
nr. 2 - 2010
Silo-actie In de vorige uitgave van de Valkenier informeerden we u over onze siloactie. Nu de zomer er weer aankomt nemen de risico’s op bederf van het voer in de silo’s toe. Voeders die CCM bevatten zijn hierbij extra kritisch in verband met het hogere vochtgehalte. Daarom willen wij u hier nog over een aantal aanvullende zaken informeren, met name welke maatreTwee stressfactoren in verband met behoud van vitamines zijn vocht en warmte, beiden zorgen voor afbraak.
Ontluchtingskapje.
gelen u allemaal kunt nemen om dit te beperken: – Voer de silo’s regelmatig helemaal leeg, klop ze ook na; – Ontsmet uw silo’s met siloshot, dit kan bij de voerbestelling opgegeven worden; – Zorg ervoor dat de hete luchtlaag boven het voer weg kan, dit kan door het aanbrengen van een ontluchtingskapje op bestaande silo’s (zie bijgaande foto). De firma Polem uit Lemmer brengt voor bestaande silo’s deze ontluch-
tingskapjes in de markt. De kosten voor het plaatsen bestaan uit het kapje zelf (€ 75,-) en de plaatsingskosten. Wat betreft deze monteringskosten kunnen wij u een zeer scherp aanbod doen. Bent u voornemens nieuwe silo’s te kopen dan kunt u het systeem van ontluchten meteen toepassen middels het zogenaamde Air-control of het Air-grill systeem. Informeer naar de mogelijkheden bij uw sectorspecialist of bij Teunie Brons, binnendienstmedewerkster bij ons op kantoor.
Ademhalingsproblemen bij varkens Graag wil ik ResPig bij u als varkenshouder onder de aandacht brengen. Want ondanks het gebruik van diergeneesmiddelen, worden varkensbedrijven nog steeds geconfronteerd met ademhalings problemen. Het voorkomen en onder controle houden van deze ademhalingsziekten, blijft dan ook een uitdaging voor de varkenshouder, dierenarts en varkensspecialist van Coöperatie “De Valk Wekerom” UA.
en de situatie op het varkensbedrijf (bijv. klimaat, voeding of management), maken de aanpak van ademhalingsproblemen bijzonder ingewikkeld. Op elk bedrijf zijn aanpak en oplossingen dan ook weer anders. Om grip te krijgen op deze situatie, heeft Intervet ResPig ontwikkeld, een goed instrument voor de structurele aanpak van ademhalingsziekten op varkensbedrijven.
ResPig is ontwikkeld door Intervet om ademhalingsproblemen bij varkens structureel te bestrijden. Naar onze mening is dit programma een prima aanpak en kunnen het dan ook bij u aanbevelen. Onderstaande tekst en uitleg kunt u ook nalezen in de folder van Intervet betreffende ResPig.
Samenwerken met ResPig Het hoofdonderdeel van ResPig bestaat uit een ResPig audit. Door de dierenarts en de varkenshouder worden allerlei gegevens vanuit het bedrijf in kaart gebracht. U moet hierbij denken aan bijvoorbeeld de bedrijfsomgeving, het management,
Het aantal ziekteverwekkers, de wisselwerking tussen ziekteverwekkers
De Valkenier
ResPig is een unieke benadering van ademhalingsziekten. Voor deze aanpak wordt een computerprogramma gebruikt, dat de ademhalingsziekten bij het varken én alle risicofactoren die hierbij een rol spelen overzichtelijk in beeld brengt. Dit gebeurt met een stoplichtmodel, zodat in één oogopslag duidelijk is waar de sterke punten én waar de verbeterpunten voor het varkensbedrijf liggen. Samen met de dierenarts kan de varkenshouder vervolgens een weloverwogen beslissing nemen over de te nemen maatregelen en de te volgen behandeling.
Coöperatie De Valk Wekerom
3
de huisvesting, de status van ademhalingsproblemen en de slachthuisresultaten. Daarnaast wordt er een aanvullend uitgebreid (diagnostisch) bloedonderzoek uitgevoerd, waarbij ook gebruik wordt gemaakt van de expertise van de ResPig-dierenartsen van Intervet. In dit onderzoek worden varkens gecontroleerd op de mogelijke aanwezigheid van ziekteverwekkers en ziekten zoals: PRRS, Circo, Influenza, ziekte van Glässer, APP en Mycoplasma Hyopneumoniae. Dit onderzoek vindt plaats bij verschillende leeftijdsgroepen, dus van biggenopfok tot de vleesvarkensperiode en van gelt tot zeug. Plan van aanpak De uit de audit verzamelde informatie wordt vervolgens via de ResPig website verwerkt. De website maakt een overzicht van knelpunten, problemen en mogelijk aanwezige ziekten. Met behulp van deze gegevens stelt de dierenarts in overleg met de varkenshouder een plan van aanpak op. Dit kan variëren van aanpassingen in vaccinaties en veranderingen in huisvesting (overbezetting) tot aan klimaatadviezen toe. Desgewenst kan de dierenarts hiervoor ook advies in winnen bij de ResPig-dierenartsen. Financiële impact Voordat een beslissing over het te volgen plan van aanpak wordt genomen, is het belangrijk dat de varkenshouder weet wat de bedrijfseconomische gevolgen van zijn beslissing zijn. Daarom bevat het ResPig programma een economische calculatiemodule. Hiermee is het mogelijk om de financiële schade van bepaalde ziekten in te schatten en uit te rekenen wat een
eventuele vaccinatie financieel zou kunnen opleveren. Zo kan de varkenshouder een nog betere afweging maken over de aanpak van respiratoire problemen binnen zijn bedrijf. En, hij kan naderhand het effect van de ingrepen, zoals vaccinatie, concreet bepalen. Een continu proces ResPig kan ingezet worden op ieder varkensbedrijf dat wil werken aan een verbetering van gezonde ademhaling van varkens. Dus bij varkenshouderijen met of zonder noemenswaardige ademhalingsproblemen bij de varkens. Door elk half jaar een
ResPig audit uit te voeren, houdt de varkenshouder de vinger aan de pols en kan hij zijn bedrijf op een hoger gezondheids(technisch) niveau brengen. In dit structurele proces kan hij het effect van de adviezen evalueren, gericht bijsturen en naderhand weer controleren op effectiviteit. Kortom, zeker ook op de langere termijn is de ResPig een uitstekend stuk gereedschap voor het controleren en zo nodig verbeteren van de gezondheid van varkens. Zo houdt u als varkenshouder gezonde varkens, een gezond bedrijf en een gezonde omzet. Hans van Eck
Antibioticumresistentie Het gebruik van antibiotica in de veehouderij staat weer volop in de aandacht van de politiek en de media. In januari 2006 is het verbod op het gebruik van AMGB’s (Anti-Microbiële GroeiBevorderaars) in diervoeders in werking getreden. Belangrijkste reden voor het instellen van dit verbod
4
was de mogelijke ontwikkeling van bacteriën die resistent zijn tegen de gebruikte antibiotica in deze AMGB’s. Deze resistentie kan overgedragen worden naar bacteriën die ook bij mensen voorkomen. Na het verbod op AMGB’s in diervoeders is de hoeveelheid antibiotica die via medicij-
Coöperatie De Valk Wekerom
nen aan de dieren wordt toegediend echter gestegen. Het gevaar van het ontstaan van resistentie door het veelvuldig gebruik van antibiotica wordt al veel langer onderkend. Vandaar dat in Nederland de artsen terughoudend zijn in het voorschrijven van antibiotica aan
nr. 2 - 2010
mensen. Mede hierdoor is het niveau van resistentie bij de mens in Nederland naar verhouding laag ten opzichte van de meeste andere landen. Het grootste risico van besmetting met een resistente bacterie is de overdracht van mens naar mens, waarbij “verre” buitenlanden (met name Azië) de belangrijkste bron zijn. Daarnaast bestaat het risico van resistentie-overdracht vanuit bacteriën bij dieren naar de mens. De MRSA-bacterie die o.a. bij kalveren en varkens voorkomt is daarvan het bekendste voorbeeld. Een betrekkelijk nieuwe variant van mogelijke resistentie-overdracht van dier naar mens zijn de ESBL’s. ESBL’s zijn enzymen die door bacteriën worden geproduceerd en die antibiotica afbreken. Het vermogen om deze enzymen te produceren kan vrij eenvoudig van de ene naar de andere bacterie worden overgedragen. Ook voor de ESBL’s is de voornaamste besmettingsroute van mens naar
mens, maar ook de overdracht van dier naar mens is niet uit te sluiten. Om de risico’s van resistentie vanuit de veehouderij structureel aan te pakken is de Task Force Antibioticumresistentie Dierhouderij opgericht. Een eerste doelstelling is het terugdringen van het antibioticagebruik met 20%. Eén van de actiepunten is dat veehouders een Bedrijfsgezondheidsplan dienen op te stellen. Een centrale rol is hierbij weggelegd voor de dierenarts. Samen met de veehouder zal de dierenarts het Bedrijfsgezondheidsplan opstellen en uitvoeren. Daarnaast kunnen ook anderen, met specifieke kennis op bepaalde gebieden, betrokken worden bij het verbeteren van de gezondheid van de dieren. De sectorspecialist van Coöperatie “De Valk Wekerom” UA is zeker één van die personen. Voor alle sectoren in de veehouderij is voeding een belangrijke schakel om te komen tot een goede gezondheid
van de dieren. Ons bedrijf heeft een heel palet aan mogelijkheden om via voeding ziekten te voorkomen dan wel de nadelige gevolgen te verminderen. Het toepassen van pre- en probiotica, organische zuren en etherische oliën in het voer, maar ook het StructoBalans®-concept zijn hier enkele voorbeelden van. Een goede inzet van deze mogelijkheden zal zeker bijdragen aan het terugdringen van het gebruik van medicijnen. Uw sectorspecialist kan u hierin verder adviseren. Ir. Gerrit van Heerikhuize, nutritionist
Gecombineerde opgave 2010 / wijziging perceelsgrenzen Tussen 1 april en 15 mei moet de jaarlijkse gecombineerde opgave weer ingevuld worden. Eind maart heeft iedereen een uitnodiging gekregen de opgave via internet te doen. Wij zetten de belangrijkste zaken en data voor u op een rijtje. Opgave via internet Iedereen die vorig jaar de opgave schriftelijk heeft gedaan, heeft in februari een brief gehad waarin uitgelegd wordt hoe de opgave via internet gedaan kan worden.
De gecombineerde opgave moet ingevuld worden via “Mijn Dossier” op de website www.minlnv.nl\loket. Hiervoor heeft u uw gebruikerscode, wachtwoord en digitale handtekening, de zogenaamde TAN-codes, nodig. Heeft u deze niet (meer), dan kunt u deze telefonisch opvragen bij het LNV-loket. Zorgt u dat u deze zo spoedig mogelijk aanvraagt, zodat u de opgave vóór 15 mei kunt indienen. Het is ook nog mogelijk om uw opgave schriftelijk te doen. U moet dan
zelf een pakket aanvragen bij het LNV-loket. Het telefoonnummer van het LNV-loket is: 0800-2233322. Aanpassing perceelsgrenzen Dienst Regelingen heeft alle perceelsgrenzen opnieuw vastgesteld aan de hand van luchtfoto’s van 2008 en 2009. Op internet, www.minlnv. nl\loket is via “mijn dossier” te zien of de perceelsgrenzen correct zijn aangepast. Dienst Regelingen vraagt of een ieder dit zelf wil controleren. Mochten de perceelsgrenzen niet juist zijn aangepast, dan kan men dit zelf veranderen. Ook is het mogelijk de wijzigingen telefonisch door te geven aan Dienst Regelingen. Wijzigingen doorgeven mogelijk tot 15 mei Wanneer men vóór 15 maart de percelen heeft gecontroleerd en een eventuele wijziging doorgegeven heeft, is dit zichtbaar in de gecombineerde opgave. Het is echter nog mogelijk om tot 15 mei de juiste perceelsgrenzen door te geven. Dit kan tegelijk met de gecombineerde opgave.
De Valkenier
Coöperatie De Valk Wekerom
5
Bedrijfstoeslag Het is van belang om de juiste oppervlakte van uw perceelsgrenzen door te geven. Wanneer de vast gestelde oppervlakte door Dienst Regelingen kleiner is dan de werkelijke oppervlakte, heeft dit mogelijk consequenties voor uw uit te betalen bedrijfstoeslag van uw toeslag rechten. Is uw oppervlakte kleiner geworden dan het aantal toeslagrechten dat u heeft, dan kunt u niet al uw toeslagrechten uit laten betalen, of u moet extra grond in gebruik nemen om al uw toeslagrechten te kunnen benutten.
Belangrijke data Gecombineerde opgave 2010 • Tussen 1 april tot en met 15 mei – Indienen van de Gecombineerde opgave. – Geen dieren op 1 april en geen grond op 15 mei meer in gebruik? Beantwoord de vraag over bedrijfsbeëindiging en stuur de opgave in. – Wilt u een correctie doorgeven? Dan kan dat in deze periode. • Tussen 1 april tot en met 31 mei Wilt u een correctie op uw ingediende opgave van gewassen doorgeven? Dan kan dat in deze periode.
• Tussen 1 april tot en met 11 juni Kortingsperiode. Opgave via internet nog mogelijk. • Na 11 juni Einde kortingsperiode. Aanvragen voor toeslagrechten en subsidies worden afgewezen. Heeft u correcties op uw ingediende opgave? Geef deze nog door. • Tussen 15 mei en 1 november Doorgeven van wijzigingen in gewas als het gewas van invloed is op aangevraagde subsidie(s) of uitbetaling van toeslagrechten. • Tussen 1 november en 15 mei 2011 Wijzigingen geeft u door in uw Gecombineerde opgave van 2011.
Natriumbemesting blijft nodig! Uit de grondstofanalyses van dit jaar blijkt dat natriumgehaltes in de grond nog steeds laag zijn. Daarom blijft het belangrijk om graszout te strooien. Indien u geen analyse-gegevens van uw grond beschikbaar heeft adviseren we als basisbemesting 100 kg bemestingszout naturel per ha. Ook de seleniumgehaltes zijn tegenwoordig vaak aan de lage kant. Om in de behoefte aan selenium te voorzien kan gebruik worden gemaakt
van bemestingszout met selenium (60 ppm). Er zijn ook speciale bemestingszouten met cobalt en koper leverbaar. Voor magnesiumbemesting gebruiken we kieserietkorrel (27% MgO en 50% SO3). Hiermee wordt tevens zwavel gegeven. Als basis wordt 100 kg per ha. gestrooid. Uw rundveespecialist kan u adviseren welke bemestingsstrategie voor uw bedrijf het beste is. Neem daarom gerust contact op, hij staat voor u klaar!
Kunstmest Wekerom en De Valk Ook dit jaar kan zowel in De Valk als bij onze winkel in Wekerom kalkammonsalpeter (Kas) in bulk en zakgoed afgehaald worden. Wel is voorwaarde hierbij een wettelijk verplichte registratie. In de praktijk betekent dit dat alleen op rekening gekocht kan worden. Ook voor andere kunstmestsoorten kunt u op deze locaties terecht, we hebben een ruim assortiment meststoffen. Wim van den Brink
Afgifte zakgoed De Valk Op dit moment wordt de opslag van de pallets met zakgoed op de lokatie De Valk grondig aangepakt. In de loodsen worden snellopende deuren geplaatst. Hierdoor kan het tijdelijk wat rommelig overkomen. Mocht u op het terrein zo gauw niemand kunnen vinden drukt u dan svp op de bel, waardoor de betreffende persoon gewaarschuwd wordt. De bel bevindt zich op de muur van de kunstmestloods. Bel afhalen zakgoed.
6
Coöperatie De Valk Wekerom
nr. 2 - 2010
Fosfaatgift onder de aandacht Dit jaar zijn de Flexibele Normen Fosfaat van kracht geworden. Gevolg hiervan is dat telers dit jaar 10 kilo minder fosfaat per ha mogen aanwenden ten opzichte van vorig jaar. De overheid verlaagt de maximale fosfaatgiften de komende jaren nog verder. De toegestane fosfaatgiften op percelen met een hoge fosfaattoestand (bouwland: Pw >55, gras-
land: P-AL >50) gaan er het sterkst op achteruit. Op percelen met een extreem lage P-graad (bouwland: Pw <25, grasland: P-AL <16) blijft een reparatiegift mogelijk. De overheid plaatst percelen automatisch in de categorie ‘hoog’. De toegestane gift is dan het laagst. Een hogere fosfaatgift is toegestaan als het perceel aantoonbaar een Pw <55 of P-AL <50 heeft. Aanto-
nen kan via bemestingsonderzoek dat niet ouder is dan 15 mei 2006. Telers die de extra fosfaatruimte willen benutten, dienen dit kenbaar te maken tijdens de Gecombineerde Opgave (meitelling). Onderstaand een overzicht van de Gebruiksnormen Fosfaat op bouwland en grasland.
Gebruiksnormen Bouwland (kg P2O5 per ha) JAAR FOSFAATTOESTAND
Klasse-indeling (Pw)
2010
2011
2012
2013
2014
2015
Hoog
> 55
75
70
65
55
55
50
Neutraal
36 - 55
80
75
70
65
65
60
Laag
< 36
85
85
85
85
80
75
P-arm
< 25
120
120
120
120
Gebruiksnormen Grasland (kg P2O5 per ha) JAAR FOSFAATTOESTAND
Klasse-indeling (P-AL)
2010
2011
2012
2013
2014
2015
Hoog
> 50
90
90
85
85
85
80
Neutraal
27 - 50
95
95
95
95
95
90
Laag
< 27
100
100
100
100
100
100
P-arm
< 16
120
120
120
120
Hittestress bij pluimvee We hebben al vaker in de Valkenier geschreven over de invloed van hittestress bij pluimvee. Extreme hitte kan met name bij zware vleeskuikens en moederdieren leiden tot enorme hittestress en daardoor sterfte omdat de dieren zijn niet meer in staat zijn hun warmte af te geven.
De Valkenier
Verstrek daarom voldoende en koud water. Verschuif een voerbeurt door naar de nacht. Verstrekking van hittemix door het drinkwater of via het voer kan de stress iets verminderen. Dit middel wordt gedurende de zomermaanden door ons standaard op voorraad gehouden. Neemt u alvast een zakje op voorraad zodat u dit middel bij hitte snel kunt toepassen.
Coöperatie De Valk Wekerom
7
Aanpak Coccidiose bij Vleeskuikens Coccidiose Coccidiose is een parasitaire darminfectie die bij pluimvee veel voorkomt. In geval van een grote doorbraak kan de ziekte zorgen voor forse economische schade. Dit komt door de hogere voederconversie, de groeivertraging, de verhoogde uitval en de kosten van medische behandelingen. De meest gebruikte preventieve maatregel is het toedienen van een anti-coccidiose middel door het voer. Resistentie In vleeskuikenvoeders worden al enkele decennia coccidiostatica toegepast. Uit een onderzoek, uitgevoerd door de Gezondheidsdienst voor Dieren, blijkt dat er veel resistentie is, dit mede doordat sommige middelen al veertig jaar intensief worden gebruikt. Echter ondanks deze resistentie halen de middelen nog steeds de scherpe randjes van een infectie af. Het voorkomt grote zichtbare verschijnselen. Daarnaast hebben coccidiostatica een positieve werking tegen andere darmparasieten, onder andere de clostridium-bacterie. Deze bacterie kan ook grote schade in de darmwand (en daardoor uitval) veroorzaken. Een vraag die in dit verband kan gesteld worden is die van oorzaak en gevolg. Wordt coccidiose veroorzaakt doordat Clostridium de overhand krijgt, of wordt Clostridium veroorzaakt door coccidiose? Een vraag die nog steeds niet beantwoord is. Feit is dat Clostridium altijd in het dier aanwezig is en pas echt gaat groeien en toeslaan als de darmgezondheid te wensen over laat. Indien door het kuiken veel oöcysten (besmette eitjes) via het strooisel opgenomen worden ondervinden de darmen hier veel schade van. Het
voer wordt hierbij minder goed opgenomen, de enzymen kunnen minder goed hun werk doen. Bovendien zal het kuiken veel energie verbruiken om het evenwicht in de darmen weer op te bouwen. Ook dit kost naar verhouding veel energie, dus groei en voer. Een kuiken dat kerngezond is en een goed ontwikkeld darmkanaal heeft zal, naast minder last van Clostridium, dan ook minder snel last van coccidiose hebben dan een minder gezond kuiken. Vaccinatie Op dit moment is vaccineren de beste alternatieve strategie tegen coccidiose. Van andere alternatieve middelen, zoals Ibuprofen (pijnstiller) valt de werking tegen. De wetgeving op het gebruik van anticoccidiose-middelen als voeder-additieven wordt
Overzicht van de meest gebruikte en toegelaten coccidiostatica bij vleeskuikens: Coccidiostaticum:
Merknaam:
Groep:
Narasin/Nicarbazine
Maxiban
Ionofoor/chemisch -
Narasin
Monteban
ionofoor
Monovalent
Salinomycine
Sacox
ionofoor
Monovalent
Lasalocid
Avatec
ionofoor
Divalent
Diclaruzil
Clinacox
chemisch
-
8
Coöperatie De Valk Wekerom
Familie:
mogelijk veranderd in 2012, waarbij de regels rond het gebruik van coccidiostatica waarschijnlijk zullen worden aangescherpt. Het is dus zaak op tijd na te denken over alternatieve bestrijdings- en preventiemethoden. Er zijn in Nederland twee vaccins geregistreerd die gebruikt kunnen worden voor pluimvee: Bayox en Paracox. Vaccineren gaat resistentie tegen. Een nadeel echter is dat het relatief duur is en in combinatie met “schoon” voer er geen bescherming is tegen andere darmparasieten. Ondanks dit nadeel is met de juiste aanpak het risico te ondervangen. Shuttelen of roteren Om resistentie van coccidiose zoveel mogelijk te voorkomen kan een rotatieschema toegepast worden. Het principe van een rotatieschema is simpel: verander regelmatig van coccidiostaticumgroep en/of –familie. In een shuttleprogramma wordt gebruik gemaakt van een chemisch coccidiostaticum in startvoer en een ionofoor in groeivoer. Voor gebruik van chemische coccidiostatica wordt aangeraden om deze maximaal één keer per jaar in te zetten in een Fullprogramma (zelfde coccidiostaticum in start- en groeivoer) en maximaal 2 rondes in een shuttleprogramma. We hebben goede ervaring met de
nr. 2 - 2010
shuttle Maxiban/Sacox, waarbij één of enkele keren per jaar de Maxiban doorgevoerd wordt tijdens de groeiperiode, soms aangevuld met Narasin tijdens de 5de leeftijdsweek. Het is niet eenvoudig aan te geven wat de beste aanpak is. In ieder ge-
val is belangrijk na elke ronde de stal goed te reinigen en te ontsmetten. Daarnaast is het van belang de kuikens goed op te vangen en zoveel mogelijk stress te vermijden, zodat de kuikens voldoende weerstand kunnen opbouwen tegen een eventu-
ele besmetting. Indien u vragen hebt over coccidiose of over het wisselen van een coccidiostaticum neemt u gerust contact met ons op. Albert Trip Specialist vleeskuikens
E-Coli bij pluimvee Tussen de verschillende huisvestingssystemen is de gemiddelde schade per hen en de uitval niet significant verschillend. Er is wel een significant verschil gevonden tussen de schade per opgehokte hen in de verschillende leeftijdscategorieën. Als E. coli op jongere leeftijd (tot 40 weken) optreedt duren de problemen gemiddeld langer en is, in overeenstemming hiermee, de schade gemiddeld hoger. Aangenomen dat in 8,76% van de koppels (=177 koppels) per jaar E. coli-buikvliesontsteking voorkomt met een gemiddelde schade van € 0,28 per opgehokte hen en een gemiddelde koppelgrootte van 15.068 hennen wordt de minimale schade voor de legsector geschat op ongeveer € 750.000,-.
Buikvliesontsteking door E. coli is een belangrijke oorzaak van uitval op leg- en vermeerderingsbedrijven. Om de bedrijfseconomische schade door dit probleem beter in kaart te brengen is d.m.v. een steekproef van 32 legbedrijven de schade in kaart gebracht. Deze 32 bedrijven werden geselecteerd uit een groep van 69 bedrijven die op basis van sectieuitslagen leghennen hebben ingezonden met de diagnose “buikvliesontsteking door E. coli”. Dit betekent dat deze groep bedrijven is bezocht om de technische gegevens en koppelgegevens te verzamelen. Verder is, nadat E. coli voor de eerste keer was vastgesteld, op enkele koppels een tweede keer sectie verricht om te controleren of er nog (steeds) sprake was van E. coli. De meeste pluimveehouders (72%) hadden eerder E. coli problemen gehad. De gemiddelde leeftijd waarop een koppel problemen kreeg met E. coli was 34,7 weken. Als E. coli op jongere leeftijd (tot 40 weken) optreedt duren de problemen significant langer. De verhoogde uitval varieerde van 0,93% tot 14,97% tussen
de bedrijven. De gemiddelde uitval bedroeg 4,89%. De meest gebruikte maatregelen zijn vaccinatie (in 28% van de koppels), het gebruik van organische zuren, het reinigen van de waterleidingen en het verbeteren van de algehele weerstand. De toepassing van chloor, E. coli-kill en diverse zuren zorgde voor vermindering van uitval.
Figuur 1. Verdeling van de koppels over de leeftijdscategorieën
De Valkenier
Over het ontstaan van buikvliesontsteking bij leghennen door E. coli is nog veel onduidelijk. Volgens de literatuur zijn er enkele mogelijkheden: E. coli wordt door de hennen met de mest uitgescheiden en komt met stof in de lucht terecht en kan zo via de luchtwegen problemen veroorzaken. Verder kan de bacterie via voer en drinkwater de stal binnenkomen en
Figuur 2. Gemiddelde duur van de problemen per leeftijdscategorie
Coöperatie De Valk Wekerom
9
de dieren vanuit de darm ziek maken. Hennen kunnen ook buikvliesontsteking opdoen door het aanpikken van de cloaca, waardoor bacteriën gemakkelijk kunnen binnendringen. Naast de aanwezigheid van E. coli bacteriën hangt het ook van andere factoren af of er al of niet buikvliesontsteking ontstaat. Bijvoorbeeld als er sprake is van stress door een slecht klimaat, storing in de voer- en watervoorziening en onrust. Deze factoren komen overeen met de risicofactoren genoemd door de deelne-
mers. Als risicofactoren werden pikkerij en stress (in de opfok, door de overgang van fase 1 naar fase 2 voer, wisselende voersamenstelling, ventilatieproblemen en de aanwezigheid van bloedluis) genoemd. Conclusie van dit onderzoek is dat buikvliesontsteking door E. coli van grote economische en ziektekundige betekenis is voor de Nederlandse legpluimveesector. Er bestaan nog veel onduidelijkheden over het ontstaan van buikvliesontsteking door E. coli bij leghennen, geschikte preventieve
maatregelen en behandelingsmogelijkheden. Dit resultaat onderstreept de noodzaak voor verder onderzoek! De meest gebruikte (preventieve) maatregelen zijn: – Vaccinatie – Aanzuren van het voer – Toevoegen van zuren en chloor in water – Reinigen van de waterleidingen en verbeteren van de algehele weerstand (vitamines, mineralen)
Huisvestingssysteem
Uitvalsnorm (%)
Uitval per week (%)
Kooi-wit
7
0,13
Kooi-bruin
6
0,11
Scharrel
9
0,16
Middelen die zorgden voor uitvalsvermindering zijn: – Chloor – Co- remmer – Zuren – Ontsmetting van legnesten – Ook CCM (actief), wat melkzuur en melkzuurbacteriën bevat, heeft een positief effect op het verminderen van de uitval middels het stimuleren van de darmgezondheid.
Uitloop
11
0,20
Bron: GD
Biologisch
12
0,21
Krijn Breen Specialist legpluimveehouderij
Tabel 1. Uitvalsnorm per huisvestingssysteem per legronde (KWIN 06/07) en per week (eigen berekening)
Tabel 2. Schade per hen en uitval per huisvestingssysteem Aantal bedrijven
Schade per hen (€)
Uitval (%)
Gemiddeld
SD
Gemiddelde
SD
Kooi
7
0,32
0,28
5,66
3,59
Scharrel/volière
8
0,26
0,21
6,40
5,06
Scharrel/volière, met uitloop
11
0,20
0,20
2,94
1,98
Scharrel/volière, biologisch
6
0,40
0,16
5,57
2,46
30 weken boven 90% Ook deze keer weer hebben veel legpluimveehouders een taart verdiend. W. van Grootheest Kooi H.C. van de Hoef Freiland Mts. van de Kieft – van de Broek Scharrel Mts. Kampert Scharrel M. Goorhuis Scharrel G. Vlastuin Scharrel G. Vlastuin Scharrel H.S. Simonsz & H. Simonsz-Legemaat Kooi W. van Heerd Scharrel
Proefrassen HG Isa Brown Lohmann Brown Lite Lohmann Brown Lite Lohmann Brown Lite LSL Classic Lohmann Brown Lite Isa Brown Isa Brown
10 Coöperatie De Valk Wekerom
41 weken 32 weken 35 weken 32 weken 33 weken 40 weken 32 weken 33 weken 37 weken
nr. 2 - 2010
Va l k e n i e r t j e s Te koop wegens overcompleet: 1 silo met glijgoot, 7 m3. € 1000,00 ex. G. Vlastuin Tel.nr: 06-28962500
Te koop: Diverse soorten consumptieaardappelen B. Minnen Lunterseweg 57 6718 WD Ede Tel.nr: 0318-610351
Te Koop: Hard houten lattenroosters Van Gent Tel.nr: 06-14346295 Te Koop: Hete lucht kanon Ermaf, propaangas Tel.nr: 06-14346295
C o l o f o n
Staat ter dekking Blonde labrador, HD en ED vrij Tel.nr.: 06-25067753/ 0318-461057 Staat ter dekking Black and Tan Jack Russell Laagbenig en kortharig, zeer klein formaat Tel.nr.: 06-25067753/ 0318-461057
Te koop: Rosévlees van uitstekende kwaliteit G. Hazeleger Tel.nr: 0342-414437
Postbus 3 6740 AA LUNTEREN Telefoon: 0318-461141 Telefax: 0318-461657
Vleesvoordeel: - Een half varken à € 2,85 / kg geheel panklaar gemaakt. - Vleespakket met schnitzels (2kg), hamlappen (3kg), ribkarbonades (4kg), varkensrollades (1kg) en verse worst (2,5kg) voor € 60,--. Tevens tegen voordeelprijs: rookworst (grof & fijn). J. Hooijer Tel.nr: 0318-461359 / 461195
Hoge Valkseweg 58 Winkel: 6741 GN LUNTEREN Welkoop Wekerom E-mail:
[email protected] tel.: 0318-461645 Website: www.dvw.nl
Eindredactie: Opzegging: Gert Kampert Wilt u de Valkenier niet meer ontvangen? Ellen van Veldhuisen Stuurt u even een briefje naar: Postbus 3, Druk: 6740 AA LUNTEREN. Of geef dit tele- Drukkerij Perfekt fonisch door op tel. 0318-461141. Of Barneveld stuurt u een e-mail naar
[email protected].
Edeseweg 103 6733 AD WEKEROM
[email protected]
Aansprakelijkheid: Overname van artikelen is alleen toegestaan na schriftelijke toestemming van de redactie. Hoewel aan de samenstelling van de inhoud de meeste zorg is besteed kan door de redactie geen aansprakelijkheid worden aanvaard voor mogelijke onjuistheden of onvolledigheden.
Winkel-aanbiedingen
WEKEROM
Edeseweg 103, Wekerom
WE
(0318-461645)
Deze acties zijn geldig in week 15 en 16
Round-Up concentraat onkruidbestrijder540 ml.
De Valkenier
Gazon AZ 25 kg
– bestrijdt alle onkruiden t/m de wortel – opnieuw zaaien en planten mogelijk 1 week na toepassing – voldoende voor 1100 m2
– meststof voor een diep-groen gazon – geen risico op verbranding – geeft tot 4 maanden voeding – voldoende voor 250 m2
van 37,95 nu voor
van 47,95 nu voor
e 25,95
e 39,95
Coöperatie De Valk Wekerom
11
Beide acties gelden voor week 17 + 18
Potgrond
Felco snoeischaar
– Inhoud 70 liter – Met “RHP” keurmerk
– type 6 – licht en compact model – handgrepen met rubberen schokdempers en stootblokjes om de pols te ontzien.
Van 6,95 nu voor
Van 48,95 nu voor
e 29,95
e 4,95
Deze 2 aanbiedingen zijn geldig voor week 19 + 20
Werkbroek
– type Nevada – slijtvaste kniestukken – 65% polyester en 35% katoen – maten 48 t/m 60 (alleen even maten) – grijs of blauw van 34,95 nu voor
Overall – – –
100% katoen kleur blauw of groen maten 44 t/m 62 (alleen even maten)
van 37,95 nu voor
e 32,95
e 19,95 Voor al onze winkelaanbiedingen geldt: prijzen zijn incl. BTW. Prijswijzigingen voorbehouden. Acties zijn geldig zolang de voorraad strekt. Er kunnen geen rechten ontleend worden aan eventuele druk- en of zetfouten.
12 Coöperatie De Valk Wekerom
nr. 2 - 2010
