D e Va l k e n i e r Uitgave van Coöperatie “De Valk Wekerom” UA
24e jaargang nr. 3 - juni 2010
“Komt tijd, komt raad” De eerste snede is net binnen, nogal laat dus, ook de bomen waren zelfs nog niet allen in blad. De opbrengst en kwaliteit van de eerste snede valt daardoor niet echt mee. Voordeel is wel dat het gevoel van het voorjaar langer duurt, dat schijnt belangrijk te zijn voor het welzijn van mens en dier. Dit jaargetijde vertaalt zich ook in meer geboortes maar ook in meer sterfgevallen. Zo hebben we recent afscheid moeten nemen van onze oud-voorzitter en voormalig bestuurder van de Coöperatie, de heer Marinus van Ee. We wensen zijn familie en naasten veel sterkte toe om dit grote verlies te dragen. Mede door zijn bijdrage is de Coöperatie geworden tot wat zij nu is, een gezond groeiend bedrijf in de regio, ondernemend actief voor haar leden/klanten. Op de verschillende locaties waar de Coöperatie actief is, is het een drukte van belang. Voorjaarsachtig zou ik het willen noemen. In de markten waar we actief zijn is dat niet overal het
Open dag Bosgoed, ontvangst in de nieuwe ruimte van kantoor.
geval, de totale mengvoederomzet in Nederland valt tegen, bij de Coöperatie daarentegen liggen deze omzetten, op eigen kracht, op schema. Ook de winkel loopt boven verwachting. De inmiddels zichtbare/tastbare aanpassingen aan de zelfwegende kunstmestsilo’s, de zakgoedloods,
Persbericht, d.d. 14 april jl. Beter een goede buur dan een verre vriend
Gisteravond werd de jaarlijkse ledenvergadering gehouden van Coöperatie “De Valk Wekerom” UA in De Molen te Harskamp. Voorzitter J. van Ee en directeur B. Eggink verwelkomden ca. 200 leden/afnemers. Als externe spreker was de heer Jacques van Outryve, landbouwjournalist te Brussel, uitgenodigd welke inging op de kansen die de EU biedt. Onder druk van de WTO is in het verleden de baai van Mansholt weggevallen, waardoor de grenzen van de EU opengingen en de mogelijkheden van import van grondstoffen werden verbeterd. Het EU landbouw areaal is door uitbreiding van de EU naar 27 landen fors gegroeid. Nu is de situatie ontstaan dat 23 landen ervoor zijn dat Brussel een actief landbouwbeleid gaat voeren. Nederland, Denemarken, Zweden en Engeland zijn vooralsnog echter voor een vrije marktwerking. Van Outryve brak een lans dat Nederland zich alsnog aansluit bij de grote groep om als een groot sterk blok naar de landen om ons heen te kunnen opereren. Nederland heeft nog steeds een goede infrastructuur voor de veehouderij, tuinbouw en akkerbouw. Het actieve landbouwbeleid van de EU houdt
De Valkenier
het pompstation en het kantoor zijn inmiddels een feit. De ervaringen ermee zijn positief. Ook in dat opzicht liggen we op koers. Helaas moet gemeld worden dat de gedegen voorbereide aanvraag voor locatie De Valk door de gemeente tot nader order is opgeschort. Dit om de reden dat de
o.a. rekening met de klimaatomstandigheden van de deelnemende landen. Als voorbeeld kan genoemd worden de verstrekking van subsidie op het houden van koeien in de Alpenlanden, waardoor de graslanden geschikt blijven voor o.a. het skiën. De EU-landen hebben elkaar dus nodig en kunnen elkaar versterken. Ook zal de EU zich vriendelijk op moeten stellen richting de direct om de EU liggende landen, waaronder Rusland. Dit onder het mom van beter een goede buur dan een verre vriend. Daar liggen immers de afzetmogelijkheden van de landbouwproducten. Coöperatie “De Valk Wekerom” UA stelt zich in tegenstelling tot Nederland binnen de EU wel open richting ontwikkelingen en nieuwe zienswijzen op landbouwgebied en hanteert daarbij een transparante en open koers. Wederom werd een zeer goed jaar afgesloten. De omzet steeg autonoom met 6,1% naar ruim 270.000 ton voer. Het bedrijfsresultaat bedroeg 1 miljoen euro. Ook de deelnemingen droegen positief bij aan het uiteindelijk resultaat. Aan de leden wordt 3 euro per ton afgenomen voer terugbetaald, in totaal wordt er ruim € 600.000,- uitgekeerd. Als Raad van Commissaris was L.C. van Veldhuisen uit Lunteren aftredend en herkiesbaar, welke zijn benoeming aanvaardde. Aftredend en niet herkiesbaar was A. van Milligen uit Harskamp. Van Milligen werd voor zijn ruim 25 jaar bestuurswerk bedankt.
Coöperatie De Valk Wekerom
1
Raad slechts nog één keer bij elkaar zal komen voor het zomerreces, politiek is ongewis! Maar goed dat we de tijd hebben om gepast geduldig te kunnen zijn. De veehouderij staat regelmatig in de pers, helaas niet uitsluitend positief. Ten aanzien van de Q-koortsontwikkeling dit voorjaar zoeken de onderzoekers en beleidsmakers hun gelijk in de pers m.b.t. de door hen verordeneerde ruimingen en dat deze nu al succesvol zijn gebleken. De geitensector verkeert in grote onzekerheid en ook in grote nood. Over het welzijn van de mens, de geitenhouder/ondernemer, wordt in de pers niet gesproken. Tevens kwam recent de melding over dioxine in biologische eieren, ontstaan door maïs uit de Oekraïne, vanuit de periode december-januari 2009/2010. De Volksgezondheid is niet in het geding is geweest maar er waren wel veel “moddergooiende” persberichten. Men weet nu nog steeds niet wat de werkelijke oorzaak is geweest. Dit is moeilijk uit te leggen en zeker niet goed te praten. Echter alles verzekeren/borgen en ook nog binnen zeer korte tijd is een hoge lat waar eigenlijk alleen maar mee geslagen kan en dus ook gaat worden. Voorkomen is uiteraard beter dan genezen, maar als dat ten koste van alles moet gaan kan het soms beter zijn om af te wachten: ”komt tijd, komt raad”. Als we ons wat tijd durven gunnen dient de oplossing zich mogelijk vanzelf aan. Ook de dierziektes en vooral die in de pluimveehouderij op de Veluwe hebben onze aandacht, u mag van
mij aannemen dat wij de grootste zorgvuldigheid betrachten inzake het hygiëneprotocol en dat we indien nodig de meest radicale maatregelen treffen of reeds getroffen hebben, zoals u dat van ons gewoon bent. De eerdergenoemde drukte uit zich ook door een toenemend aantal bewegingen, de grootte van de bedragen nemen toe en ook de omvang
Impressie ruimte voormalige winkel.
van de belangen neemt toe. Daarmee omgaan is een kunst, zeker als er niet of weinig verdiend wordt, terwijl er hard wordt gewerkt. Ook in de grondstoffenmarkt nemen de bewegingen toe. Op de granenmarkt zien we op dit moment stijgende prijzen, hetgeen vrij gebruikelijk is voor deze tijd van het jaar. De onzekere weersomstandigheden zijn
daar debet aan. Een andere factor is de goedkope euro die er toe leidt dat veel graan geëxporteerd wordt vanuit de EU, waardoor de eindvoorraad van de oude oogst kleiner kan uitvallen. Ook het eiwit blijft duur door die ongunstige euro/dollar verhouding. Tevens zijn de Argentijnse boeren maar mondjesmaat bereid sojabonen te verkopen, dit door de sterk dalende lokale munteenheid. We verwachten dat de voerprijzen eerst licht stijgend zullen zijn deze eerste maanden, om vervolgens in de loop van dit jaar mogelijk weer licht te dalen. Op de voorpagina treft u het persbericht aan van de dit jaar gehouden ledenvergadering van dinsdag 13 april jl. Tot slot wil ik nog melding maken van de op woensdag 2 juni jl. door ons georganiseerde zeer interessante en succesvolle Rundveerelatiedag. Op het programma van deze dag stond o.a. een bezoek gepland op de productielocatie bij Bosgoed te Wilp. Verderop in deze Valkenier wordt hiervan verslag gedaan. Er staan bovendien nog enkele open dagen bij ondernemende relaties van de Coöperatie gepland de komende maanden. Alles is dus volop in beweging, mogelijk treffen we elkaar daar. Uiteraard bent u ook van harte welkom in De Valk, de deur staat voor u open en de koffie klaar. Ik wens u een mooie maar bovenal groeizame zomer toe. Met vriendelijke groet, Bart Eggink, directeur
Rundvee Relatiedag geslaagd! Op een zonovergoten woensdag 2 juni 2010 was onze Rundvee Relatiedag een feit. Tijdens deze dag hebben onze rundveeklanten onder andere kunnen zien waar het rundveevoer gemaakt wordt. We zijn de dag begonnen in De Valk. Zoals misschien wel bekend, heeft het kantoor van Coöperatie “De Valk Wekerom” UA een opknapbeurt gehad. Ook is de ruimte van de voormalige winkel in de Valk aangepast om als ontvangstruimte te fungeren. Vanaf 10 uur kwamen de mensen hier binnen
2
en hebben we ons verzameld onder het genot van een kop koffie met wat lekkers. Bezichtiging fabriek Bosgoed Toen iedereen was gearriveerd, zijn we de bus in gestapt en richting Bosgoed in Wilp gereden. Hier zijn we gastvrij ontvangen door Rick Bosgoed, directeur van het bedrijf. Rick heette ons van harte welkom en vertelde over de samenwerking van Bosgoed met Coöperatie “De Valk Wekerom” UA. Want waarom komt
Coöperatie De Valk Wekerom
het rundveevoer van Coöperatie “De Valk Wekerom” UA uit Wilp? Onze nutritionist, Gerrit van Heerikhuize, vertelde dat de productie van voer voor herkauwers en niet-herkauwers niet uit dezelfde fabriek mag komen. In ons voer voor pluimvee en varkens willen wij de mogelijkheid hebben vismeel te kunnen verwerken. Voeders voor herkauwers mogen niet gemaakt worden in een fabriek waar vismeel wordt toegepast. Ook het transport dient volledig gescheiden te gebeuren.
nr. 3 - 2010
Voeders voor herkauwers bij Bosgoed Waarom laten wij ons voer voor herkauwers dan produceren bij Bosgoed? In 2003 hebben wij tijdens de vogelpest vanwege de compartimentering gebruik gemaakt van locatie Bosgoed voor overslag van onze voeders. Dit was de eerste kennismaking met Bosgoed. In 2007 is onze locatie Wekerom, waar tot die tijd ons voer voor herkauwers werd gemaakt, gesloten vanwege de milieuvergunning. Vanaf toen is de samenwerking met Bosgoed opgestart. Deze samenwerking loopt van beide kanten naar tevredenheid. Bosgoed is een flexibele organisatie. De lijnen zijn kort en dat past bij ons. Daarnaast heeft locatie Bosgoed meer nog dan locatie de Valk de mogelijkheid om kleine partijen te maken. Dit is van belang bij het vele maatwerk dat wij bieden. Bosgoed biedt ook nog extra mogelijkheden in de vorm van All-mash voeders en structotarwe. Ook logistiek gezien ligt Bosgoed gunstig. Dat Bosgoed niet direct aan het water ligt, is kostprijs technisch geen probleem. De meeste grondstoffen worden namelijk per vrachtwagen aangevoerd. Daarnaast heeft Bosgoed overslagfaciliteiten bij DOK in Deventer. Grondstoffen die wel per schip binnen komen, kunnen zo met korte afstand over de weg naar Wilp vervoerd worden. Het voer wordt dicht bij de klant gemaakt. De afstanden van de fabriek naar de klant zijn dus kort. De voordelen van voer produceren aan het water zijn in de afgelopen jaren minimaal geworden (b.v. door laag water). Na deze introductie werden wij de fabriekrondgeleid.
De Valkenier
Rentabiliteit op het melkveebedrijf Na de lunch werd een interessante lezing verzorgd door Andries Jan de Boer, agrarisch adviseur bij Accon AVM met als onderwerp “Rentabiliteit op het melkveebedrijf”. Naast zijn werk als agrarisch adviseur is Andries Jan de Boer ook zelf melkveehouder. Hij stelde ons de vraag waar “melkvee houden” nu eigenlijk omdraait. Belangrijk is dat wij als ondernemer bezig zijn met “de goede dingen te doen” op het gebied van mens, stal, quotum, grond en financiering. Als ondernemer ben je constant bezig op al deze gebieden de juiste keuzes te maken. Of de juiste beslissing is gemaakt, weet je pas achteraf. Je kunt het onvoorspelbare niet voorspellen. Het is erg belangrijk rust te houden in je bedrijf. Mens en gezin zijn vertrekpunt. Daarnaast is het belangrijk
doelen te stellen met de daarbij behorende randvoorwaarden. Wanneer je hiervoor een plan opstelt, geeft dit rust in je bedrijf, en in je hoofd. We praten er vaak over of ons ondernemen wel rendabel is. Maar in de praktijk gaat het bij te nemen beslissingen uiteindelijk vaak om de vraag “kan ik het betalen?”. In Nederland is de infrastructuur rond alle takken van rundvee goed voor elkaar. Trends naar de toekomst toe zijn schaalvergroting en verbreding. Verbreding in de zin van een tweede tak op het bedrijf, zoals je dat in het midden van het land veel ziet. Belangrijk is dat het bedrijf past bij de ondernemer. De hoge vraagprijs van het melkquotum kwam ook aan de orde. Waarom blijft deze zo hoog? We weten allemaal dat nu gekocht melkquotum terugverdiend moet worden voor 2015, omdat het melkquotum daarna wordt afgeschaft. Met de huidige quotumprijs van € 0,19 * 4,24% = € 0,80 per liter melk. Tot 2015, dus nog vijf jaar, is dat € 0,16 per jaar. Daar komt bij € 0,02 rente, dan betekent dit dat € 0,18 van de ontvangen melkprijs per liter opgaat aan quotumkosten. Een voorname reden waarom men nu toch quotum koopt, is dat men ervan uit gaat dat het toch een indirect voordeel zal opleveren na 2015. Al weet men niet precies hoe dat uit gaat pakken. Men kan hierbij denken aan een fabrieksquotum, een ammoniakquotum of een systeem van dierrechten bijvoorbeeld.
Coöperatie De Valk Wekerom
3
Break even melkprijs 2009 Accon AVM heeft de cijfers geanalyseerd van de kostprijs van haar klanten op het melkveebedrijf. Waar zit het verschil tussen de top 25% en de staart 25%? Het blijkt dat hiervoor niet één enkele oorzaak kan worden aangewezen. Het grootste verschil zit in financieringskosten, maar het is toch vooral van alles een beetje. Ondernemen is vakmanschap omzetten in geld. Hoe haalt u euro’s uit uw vakmanschap? Kijk kritisch naar uw
bedrijf. Hoe is de voeding van uw koeien? Heeft u gezond vee? Is de huisvesting effectief? Heeft u goede werkmethoden bij uw jongvee en transitie? Heb oog voor de omzetting van ruwvoer in melk. Hierin staat uw voeradviseur u bij. Andries Jan de Boer had een mooie uitspraak aan het einde van zijn verhaal over het aanpakken van de kostprijs. Waarom zou u veranderen??? Als je altijd doet wat je deed, Zul je altijd krijgen wat je kreeg.
Tot slot typeerde hij de “boer van de toekomst”: enthousiast en creatief, creëert kansen, tackelt bedreigingen en heeft een valhelm paraat. Zo kunnen we de toekomst tegemoet. Na deze boeiende lezing stond de bus voor ons klaar met als bestemming locatie De Valk. Daar werd met een drankje deze zeer geslaagde dag afgesloten. Teuni Brons, verkoop binnendienst
Huldiging CATJA 10 Zaterdag 5 juni j.l. was de dag dat CATJA 10 gehuldigd werd voor haar bijzondere prestatie: 10.000 kg vet en eiwit. De trotse eigenaren van deze koe zijn de Gebroeders Van Veldhuisen uit Lunteren. Catja is geboren op 09-09-1993, vader is F 16 Rocket C en moedersvader is Sunny Boy. Productie:
13 lijsten 4646 dagen 129.601 kg melk 4,49 % vet 3,36 % eiwit 27,9 kg melk/dag 10.177 kg vet en eiwit
Wij willen deze beide families van harte feliciteren met deze bijzondere prestatie!!!
Martijn van Veldhuizen, rundveespecialist
Vers gras onderzoek 2010 Vanaf begin mei draait Coöperatie “De Valk Wekerom” UA weer mee met het collectief onderzoek naar de samenstelling van vers weidegras. Deze uitkomsten worden gebruikt in de berekeningen van uw melkveerantsoenen. Iedere week worden uitslagen uitgegeven van de samenstelling van het verse weidegras. Zo kan steeds met actuele samenstellingen gerekend worden. Gehaltes Opmerkelijk aan het gras in mei was het suikergehalte. Dit was bijzonder hoog. Waar in 2009 het suikergehalte gemiddeld rond de 135 g/kg drogestof lag, werden in 2010 zelfs waarden van ruim boven de 200 g/kg drogestof gemeten, met een gemiddelde 160 g/kg drogestof (figuur 1). Een bekend effect van een hoog suikergehalte is een wat lager gehalte aan ruw eiwit. Dit lag in mei rond de 215 g/kg drogestof. Van het verse gras dat in mei door de koeien opgenomen is in de weide kan over het algemeen goed gemolken worden. De VEM-waarde ligt rond 1050 g/kg drogestof, en de DVE ligt tegen de 110 g/kg drogestof aan (figuur 2). Vergeleken met het gras in
4
Figuur 1 – Verloop van suiker en ruw eiwit in vers gras (2010).
mei 2009 is er dit jaar minder structuur aanwezig. Waardes voor NDF en ruwe celstof liggen zo’n 6 tot 10 % lager dan vorig jaar. Dit is echter per bedrijf sterk verschillend,
Coöperatie De Valk Wekerom
nr. 3 - 2010
dit vanwege de wisselende omstandigheden tijdens de ontwikkeling. Groei en ontwikkeling De groei en ontwikkeling van vers gras is sterk afhankelijk van het weer. Het voorjaar van 2010 was extreem, met een lange koude start, waarna een lange periode van warm en droog weer volgde. Verder was door de sneeuwval en vorst van afgelopen winter de graszode behoorlijk beschadigd. Dit alles heeft ervoor gezorgd dat op sommige percelen de grasgroei zeer laat op gang kwam. Zeker bij lager gelegen percelen duurde het lang voordat de grond opwarmde, omdat de (minimum) temperatuur een aantal graden lager was dan in 2009 (figuur 3). Hier heeft een vroege voorjaarsbemesting dan ook weinig effect gehad. Op hoger gelegen percelen werd de vroege drijfmest beter benut, waardoor hier de grasgroei beter op gang kwam. Dit heeft geresulteerd in wisselende drogestofopbrengsten per perceel.
Figuur 2 – Verloop van VEM en darm verteerbaar eiwit (DVE) in vers gras (2010).
Bemesting Nu de groeiomstandigheden gunstiger zijn, is het aan te raden een forse bemesting uit te voeren op de gemaaide percelen. Hierdoor kan het grootste deel van de wintervoorraad kuilgras gewonnen worden in de eerste helft van het weideseizoen en kan voldoende aanbod van weidegras gehouden worden naarmate het weideseizoen vordert. Gedurende het weideseizoen zult u op de hoogte gehouden worden van de samenstelling van vers gras. Monsters van vers gras worden genomen tot oktober 2010. Figuur 3– Verloop van minimum en gemiddelde temperatuur in 2009 en 2010.
Ir. Kees v.d. Kuilen, rundveespecialist
Een goede start van de lactatie Om de lactatie vlot en probleemloos te kunnen starten is het zaak om vlak na het afkalven de koe zo snel mogelijk te voorzien van voldoende energie. Aan het begin lactatie treedt er namelijk altijd een negatieve energiebalans op. Hiernaast staand figuur laat dat overzichtelijk zien. Coöperatie “De Valk Wekerom” UA biedt u twee mogelijkheden om dit te voorkomen. Ten eerste door toepassing van “Propeller”, Propeller is een mengsel met onder andere propyleenglycol wat verwerkt kan worden in de brok. Deze brok kan dan aan het begin van de lactatie verstrekt worden, de koe wordt hierdoor beter voorzien in haar behoefte aan energie. De tweede mogelijkheid is het verstrekken van Koedrank, dit dient direct na het afkalven met lauw water gegeven te worden. Dit bevat ook
De Valkenier
Figuur 1 – Verloop van behoefte en opname van energie bij een verse koe.
propyleenglycol, maar daarnaast ook calcium en magnesium om melkziekte en slepende melkziekte te voorkomen.
Voor meer informatie kunt u terecht bij uw rundveespecialist. Ir. Kees v.d. Kuilen, rundveespecialist
Coöperatie De Valk Wekerom
5
Hittestress bij melkkoeien Bij hoge temperaturen in het weideseizoen kunnen melkkoeien gemakkelijk hittestress oplopen. Gevolgen van hittestress zijn verlaagde melkproductie, dalende voeropname, versnelde ademhaling met open bek, hijgen, verhoogde transpiratie of zelfs ernstige ziekte. Hittestress komt vooral voor bij hoogproductieve dieren, bij verse koeien, rond het afkalven en bij zieke koeien. Droge koeien en vaarzen hebben minder last van hittestress. Hittestress kan al optreden bij temperaturen boven 24 graden Celcius. Ook de relatieve luchtvochtigheid speelt een grote rol. Hoe hoger de luchtvochtigheid, hoe eerder hittestress op kan treden. Hittestress heeft verder ook invloed op het celgetal, de weerstand en vruchtbaarheid. Met name problemen rond de vruchtbaarheid zijn langdurig. De ontwikkeling van het follikel en de kwaliteit van de eicellen neemt door hittestress sterk af, waardoor de kans op een succes-
volle bevruchting ook sterk afneemt. Naast deze gevolgen is tijdens en ook na een hitteperiode pensverzuring een aandachtspunt. Door de versnelde ademhaling wordt meer CO2 uitgewassen. Dit doet de pH van het bloed stijgen. Een koe wil de pH van het bloed en in de pens in
balans houden. Dus wanneer de pH in de pens gelijk blijft maar die van het bloed stijgt, gaat de koe via de urine bicarbonaat uitscheiden om de pH van bloed niet verder te laten oplopen. Hierdoor neemt de buffercapaciteit van het lichaam af. Wan-
neer na afloop van een periode van hittestress de voeropname weer toeneemt, is de kans op pensverzuring extra groot. Het is dus raadzaam om natrium bicarbonaat als buffer tijdens en na een periode van hittestress te verstrekken. 100 gram per koe per dag is voldoende. Verdere maatregelen zijn een goede waterverstrekking, meerdere keren per dag voeren, voorkomen van stress door drijven, ventileren van de stal en alleen weiden op koelere momenten van de dag (of zorgen dat er voldoende schaduw in de weide is). In overleg met uw rundveespecialist kan het rantsoen op hittestress worden aangepast door meer bestendige bestanddelen toe te voegen. Pensfermentatie levert veel meer warmte op dan opname in de darm, dus hier is ook altijd een passende oplossing voor te vinden. Ir. Kees v.d. Kuilen, rundveespecialist
Sturen op gezondheid van uw varkens Het antibiotica gebruik in de veehouderij staat de laatste tijd behoorlijk ter discussie. Door het ministerie is al aangegeven dat het gebruik van antibiotica in 2013 naar 50% van het gebruik in 2009 toe moet. Dit gegeven en de hoge verwachtingen die we hebben van onze varkens vraagt om een meer nadrukkelijke kijk naar het voorkòmen van gezondheidsproblemen op uw bedrijf. De gezondheid op een varkensbedrijf is een breed begrip, waar heel veel omstandigheden invloed op hebben. In onderstaand verhaal probeer ik om een aantal invloeden op de gezondheid van het varken duidelijk te maken. Biest en spenen Preventie begint al door te letten op de samenstelling en opname van biest de eerste levensdag. De samenstelling van biest is op een paar onderdelen verschillend van zeugenmelk. Het belangrijkste verschil is
6
de hoeveelheid antistoffen (IgG) dat in biest veel hoger is dan in zeugenmelk. IgG zijn specifieke antistoffen die door de moeder gevormd worden en zijn te beïnvloeden door bijvoorbeeld een enting in de dracht van de zeug. Elke pasgeboren big is voor een succesvolle afweer volledig afhankelijk van de antistoffen uit de biest, want de placenta van de zeug kan geen antilichamen doorlaten. Zonder biestopname heeft een big op een gewoon bedrijf dan ook geen overlevingskans. Meestal gaan deze biggen dood aan de meest simpele infecties. Nu neemt de hoeveelheid IgG’s in de biest snel af nadat de eerste big geboren is. Dus is het zaak om te zorgen dat alle biggen zoveel mogelijk biest binnen krijgen, bijvoorbeeld door de eerstgeboren biggen tijdens het werpen tijdelijk op te sluiten om zo alle biggen de kans te geven voldoende biest op te nemen. Een belangrijke risicoperiode is de periode na het spenen van de big-
Coöperatie De Valk Wekerom
gen. In deze periode vermindert een groot deel van de immuniteit die verkregen is via de melk in de kraamstal en bouwt het big langzaam z’n eigen weerstand op. Over immuniteit en bloedonderzoek heeft u in de vorige Valkenier al het een en ander kunnen lezen. Andere invloeden op de gezondheidsstatus van een bedrijf heb ik geprobeerd onder te verdelen door ze te rangschikken onder Rust, Reinheid en Regelmaat. Rust Rust op het bedrijf geeft rust aan de ondernemer en resulteert in rustige/ sociale varkens. Dit speelt vooral bij 1e worps zeugen die nog veel moeten leren. Belangrijk hierbij is dat deze groep dieren de tijd en ruimte moeten krijgen om aan alle veranderingen te kunnen wennen, zoals groepshuisvesting, contact met oudere zeugen, voerovergangen etc. Stress hierbij heeft als resultaat zeu-
nr. 3 - 2010
gen die schrikkerig blijven. Stress vermindert bovendien de weerstand, waardoor deze dieren ook gevoeliger worden voor eventueel heersende ziektes op het bedrijf. Verder is een rustig en goed klimaat erg belangrijk. Een varken heeft een hekel aan een wisselend klimaat. Vooral een wisselende temperatuur en vochtig weer geeft problemen bij het varken. Probeer hiermee rekening te houden door eventueel tijdelijk de luchtinlaat aan te passen en de bandbreedte te verlengen. Reinheid Door de omgeving van het varken schoon te houden wordt de ziektedruk rondom het varken verlaagd. Ook de materialen die gebruikt worden en de varkenshouder zelf kunnen ziektes overbrengen. Verder is de voeren waterkwaliteit en voeropslag een belangrijk punt dat ook actueel blijft. Bijvoorbeeld onze voeders met een hoog CCM gehalte vragen hierbij extra aandacht. Door hier rekening mee te houden en door zowel de directe omgeving van het varken (hokken, materiaal, laarzen, overalls, etc.) als ook de indirecte omgeving (de voergang en centrale gang, kadaveropslag, evt. vuile weg, etc.), voor zo ver
mogelijk, schoon te houden wordt de ziektedruk voor het varken verlaagd. Ook door rekening te houden met de looplijnen tijdens het werk (van jong naar oud en van gezond naar ziek) kan voorkomen worden dat ziektes binnen uw bedrijf verspreid worden. Verder is een goede en consequente ongediertebestrijding van belang. Regelmaat Door wekelijks de doelstelling voor het aantal dekkingen te halen, biggen er elke week ook ongeveer een gelijk aantal zeugen af, zodat er elke week ongeveer een gelijk aantal zeugen gespeend kunnen worden. Dit resulteert in een redelijk vaste speenleeftijd en dus ook speengewicht. Ook levert een relatief vast aantal wekelijks gespeende zeugen een constante stroom van gelten op ter vervanging van de zeugenstapel. Dit helpt bij het bereiken van de juiste
TIP Markeer de eerstgeboren biggen. Op die manier kunt u deze eenvoudig terug vinden om ze eventueel tijdelijk op te sluiten, zodat de rest van de biggen ook de kans krijgt om voldoende biest op te nemen.
leeftijdsopbouw van de zeugenstapel. Omgekeerd, wanneer er teveel zeugen werpen moeten er ook eerst meer zeugen gespeend worden om ruimte te maken voor deze zeugen. Hierdoor wordt de speenleeftijd lager, de speengewichten dalen en ook de groei na spenen daalt. Dit zal leiden tot overbezetting en dit verhoogt de ziektedruk op het bedrijf. Naast pieken resulteren ook dalingen in het aantal worpen per week in variabele aantallen gelten welke nodig zijn voor de vervanging van week tot week. Dit kan leiden tot meer spreiding in gewicht/ontwikkeling en leeftijd van de gelten op moment van insemineren. De jong gedekte gelten hebben daardoor mogelijk geen goede adaptatie gehad. Bij vleesvarkens geldt ook dat overbezetting de ziektedruk op het bedrijf verhoogt. Dit heeft een negatieve invloed op de karkaskwaliteit, met name op de spierdikte. Voer en voersamenstelling Ook op basis van voer en voersamenstelling wordt steeds meer gestuurd op het voorkomen van gezondheidsproblemen en vermindering van bestaande problemen. Coöperatie “De Valk Wekerom” UA doet dit bijvoorbeeld door CCM in het voeder toe te passen. Dit o.a. om de smakelijkheid van het voer te verbeteren en als natuurlijke bron van melkzuur. Daarnaast kunnen we goed verteerbare eiwitbronnen, zoals de meerdere soorten hoogwaardige visproducten, in onze voeders toevoegen, om zo bijvoorbeeld coli- en streptococcenproblemen te verminderen. Al met al is de gezondheid van uw varkens een omvangrijk gebied waarin ik geprobeerd heb om de meeste invloeden te bespreken, maar elk bedrijf is uniek en vraagt daarom om een specifieke aanpak. Peter Veltkamp, varkensspecialist
HOGE DAGGROEI... “Een Taart Waard” De volgende prestaties werden weer gerealiseerd over drie opeenvolgende ronden: St. van Veenschoten V.O.F. v.d. Broek, stal Veldhuizen
904 gram. 897 gram.
Proficiat!
De Valkenier
Coöperatie De Valk Wekerom
7
Zomertips bij pluimvee De zomerperiode is weer in aantocht. Voor veel mensen een fijne en aangename periode vanwege ontspanning en vakanties, echter ons pluimvee ervaart dit jaargetijde niet altijd als zodanig. Met name extremere temperaturen in combinatie met hoge luchtvochtigheid kunnen de nodige problemen veroorzaken. Middels een aantal tips willen wij u graag informeren zodat ook uw pluimvee de zomerperiode goed kan doorstaan. • Laad op tijd en voldoende kuikens uit; • Zorg dat ventilatoren en inlaatopeningen goed schoon zijn om de maximale ventilatiecapaciteit te kunnen benutten. Draag zorg voor een goed werkende noodstroomvoorziening in geval onverhoopt de stroomvoorziening wegvalt; • Kijk het koelsysteem na op een goede werking. Vervang lekkende of verstopte nozzles;
• Verstrek voldoende en fris water. Schoon drinkwater is essentieel voor gezond pluimvee. Breid indien noodzakelijk de tijdsduur van de waterverstrekking uit en/of verhoog de waterdruk op de nippels. Controleer regelmatig uw drinkwaterkwaliteit via onderzoek door bijvoorbeeld de Gezondheidsdienst voor Dieren; • Verplaats de voerbeurten naar de avond/nacht waardoor de warmteproductie van de dieren eenvoudiger kan worden afgevoerd; • Zorg door middel van lichtschema’s dat met name vleeskuikens in beweging komen waardoor warmte tussen de dieren weg kan; • Indien een voersilo leeg valt, is het advies om een silo-shot toe te passen. Dit is een mengsel van zuren (o.a. propionzuur) dat ontsmettend werkt. Dit voorkomt het ontstaan van gisten en schimmels
tijdens warme, vochtige zomerperiodes. Een silo-shot kan bij de voerbestelling opgegeven worden en tijdens de voerleverantie door de bulkwagenchauffeur worden uitgevoerd; • Wanneer hittestress bij pluimvee wordt verwacht, is het raadzaam om Hittemix (Mervit Hittemix 602) via het drinkwater of voer te verstrekken. Dosering is afhankelijk van soort en leeftijd van het pluimvee en de te verwachten staltemperatuur. Overleg hierover met uw pluimveespecialist. Tijdens de zomerperiode heeft Coöperatie “De Valk Wekerom” UA continue Hittemix op voorraad. Het kan via de bulkauto meegeleverd worden. Neemt u alvast een zakje op voorraad zodat u snel kunt starten indien de temperatuur stijgt!! Gerrit Hofmeijer, pluimveespecialist
Nieuwe stal bij Pluimveebedrijf Smeitink Op 29 December 2009 zijn ruim 19.000 kuikens opgezet in de nieuwe stal bij Pluimveebedrijf Smeitink. Met deze nieuwe stal erbij is er een totale opfokruimte op dit bedrijf voor 71.000 dieren. Er is vergunning om nog een nieuwe stal te bouwen. Hiervoor zullen 2 bestaande oude stallen gesloopt moeten worden. Uiteindelijk is het de bedoeling om een opfokbedrijf voor vleeskuikenouderdieren te realiseren voor 75.000 dieren. De vader van Tonnie Smeitink had eind jaren 20 een agrarisch bedrijf met 30 hectare land, een fokbedrijf voor legkippen, koeien en fok- en vleesvarkens. In die tijd waren op dit bedrijf 12 tot 14 arbeiders aan het werk om alle werkzaamheden gedaan te krijgen. Rond 1967 is het bedrijf gesplitst.
8
De broer van Tonnie ging verder met rundvee en zelf begon Tonnie toen met de opfok voor vleeskuikenouderdieren. Hij had toen een capaciteit van ruim 40.000 dieren en werd
Coöperatie De Valk Wekerom
daarbij geholpen bij de werkzaamheden door 2 arbeiders. Rond 1998 is Tonnie met zijn schoonzoon Eddy in een BV gaan samenwerken. Op 1 januari 2005 heeft Eddy het bedrijf
nr. 3 - 2010
overgenomen, maar Tonnie is nog elke dag in de stallen te vinden voor de dagelijkse werkzaamheden. Het bedrijf heeft lange tijd op slot gezeten omdat het in een zuurgevoelig bosgebied ligt. In 2007 kwamen er weer mogelijkheden om uit te breiden, maar dan wel met de verplichting om een ammoniakreductiesysteem op het bedrijf toe te passen. De beste mogelijkheid was indertijd het plaatsen van een chemische luchtwasser bij de nieuwe stal. Eddy heeft er daarbij voor gekozen om de luchtwasser uit te voeren met 2 filterpakketten. Het eerste pakket is 20 cm. breed. Achter dit pakket is een lege ruimte van ongeveer 1 meter waarna een tweede pakket verschijnt van 30 centimeter. Door de laatste 10 centimeter van dit tweede filterpakket loopt geen spoelwater en dient als druppelvanger. Door het eerste fil-
terpakket wordt zuur door het spoelwater gemengd om de ammoniak te binden. Uiteindelijk komt deze gebonden ammoniak via het spuiwater in de spuiwatersilo terecht. In eerste instantie moest dit water afgevoerd worden als chemisch afval, maar nu is het goedgekeurd als meststof. Door te kiezen voor 2 smallere pakketten hoopt Eddy de filters beter schoon te kunnen houden. Deze luchtwasser heeft 100.000 euro gekost en tot nu toe heeft de luchtwasser per week ongeveer 450 KW extra aan stroom gekost. Het toepassen van zuur door het drinkwater kost per ronde van 20 weken ongeveer e 250,–. Eddy heeft de nieuwe stal ingericht met voerpannen omdat hij hier goede ervaringen mee heeft in een andere opfokstal op zijn bedrijf. Een groot voordeel is natuurlijk dat de voer-
pannen opgelierd kunnen worden waardoor de stallen snel schoongemaakt kunnen worden. Verder zijn er zowel ronddrinkers als nippels in de stal geplaatst. Omdat er steeds meer vermeerderaars komen met nieuwe stallen met nippels is de nieuwe stal ingericht met beide systemen om flexibel te kunnen zijn in de vraag van de verschillende vermeerderaars. De ronddrinkers en nippels kunnen apart worden aangestuurd. De vleeskuikenouderdieren krijgen een bepaalde maximale hoeveelheid water door de ronddrinkers, omdat de dieren voorkeur hebben voor de ronddrinkers. Als er geen water meer komt in de ronddrinkers zoeken de kuikens vanzelf de nippels op. Verder heeft Eddy ervoor gekozen om zelf oplierbare springtafels te maken en die in deze nieuwe stal te hangen. Oplierbaar heeft weer voordelen met snel schoonmaken. Boven de springtafels hangen ronddrinkers en nippels zodat de dieren in de opfok al leren dat ze voor water op de beun moeten springen. Verder is er een rioolsysteem onder de vloer gemaakt om het water af te voeren tijdens schoonmaken en heeft hij gekozen voor hoogfrequente TL lampen als verlichting die verticaal in de stal hangen om minder schaduwplekken op de vloer te hebben. Tot nu toe bevalt de nieuwe stal heel goed. We wensen Eddy en zijn vrouw Annemiek heel veel succes met deze nieuwe stal en met de verdere ontwikkeling van hun opfokbedrijf. Bert Dokter Specialist pluimvee
30 weken boven 90% Ook nu weer hebben veel legpluimveehouders een taart verdiend. Mts. Breen-Flikweert G. Jansen - Nijhof Mts. Kampert Mts. van de Hee – van de Pol Van de Lagemaat T. van Harten W. van Harten E. v.d. Brink Legpluimveebedrijf Blaakmeer Gebroeders van Veldhuisen J. W. Broekhuizen A.M. v.d. Berg
De Valkenier
Biologisch Freiland Freiland Kooi Scharrel (Vaccin) Freiland Freiland Scharrel Scharrel Freiland Kooi Kooi
Lohmann Brown Lite 35 LSL Lite 43 Lohmann Brown Lite 37 LSL Classic 38 LSL Classic 36 Lohmann Classic 36 Brownnick 36 Lohmann Brown Lite 33 LSL 30 Isa Brown 34 HG proefrassen 38 Lohmann Brown Lite 33
weken weken weken weken weken weken weken weken weken weken weken weken
Coöperatie De Valk Wekerom
9
Zomer op de boerderij: wie maakt de mooiste of leukste foto? Vorig jaar hebben wij in de zomer een zaaiwedstrijd voor de kinderen gehouden. Dit jaar schrijven we een (digitale) fotowedstrijd uit voor zowel ouderen als kinderen (tot en met 12 jaar).
weinig fotografie-ervaring kunnen meedoen. De winnende foto’s worden geplaatst in de Valkenier van september en op
Als thema hebben wij bedacht: “Zomer op de boerderij”. We belonen niet alleen de mooiste, meest sfeervolle foto’s maar ook de leukste, grappigste, gekste of meest aparte foto’s waarbij de kwaliteit minder telt. Dus ook mensen met
de website krijgen ook de eervolle vermeldingen een plaatsje. Mogelijk zullen de foto’s in de toekomst ook gebruikt worden voor andere doeleinden. De foto’s kunnen in jpg-formaat worden ingezonden via
[email protected] met vermelding van naam en adres, een korte beschrijving of toelichting en, indien van toepassing, ook de leeftijd. Wij zijn benieuwd hoe de zomer op het boerenbedrijf in beeld gebracht gaat worden!
Kalverstart Muesli Vanwege het grote succes van het gebruik van Kalverstart Allmash muesli willen wij u dit voeder nog eens onder uw aandacht brengen. Dit voeder wordt niet alleen gebruikt door rosé- en witvleesmesters maar tevens door melkveehouders tijdens de opfok van hun kalveren. Het blijkt
dat door toepassing van de muesli de totale hoeveelheid te gebruiken melkpoeder kan worden verminderd. De bespaarde hoeveelheid hangt af van verschillende factoren zoals de leeftijd van de nuchtere kalveren. Kalverstart Allmash muesli is extra beperkt in de hoeveelheid ijzer.
10 Coöperatie De Valk Wekerom
Naast de 3238 Kalverstart Allmash muesli die ook geschikt is voor witvleeskalveren hebben we ook een tweede variant in het assortiment: de 3233 Roséstart Allmash muesli. Beide voeders zijn ook in zakgoed leverbaar.
nr. 3 - 2010
Va l k e n i e r t j e s Te koop: 5 Brouwers rundveedrinkbakjes IJzeren stalreupels Partijtje prikkeldraad Tel.nr: 0318-456205
Te koop: Rosévlees van uitstekende kwaliteit G. Hazeleger Tel.nr: 0342-414437
Te koop: Diverse soorten consumptieaardappelen B. Minnen Lunterseweg 57 6718 WD Ede Tel.nr: 0318-610351
Te huur gevraagd: Grasland omgeving De Valk Tel.nr: 06-25067753
C o l o f o n
Postbus 3 6740 AA LUNTEREN Telefoon: 0318-461141 Telefax: 0318-461657
Staat ter dekking Blonde labrador, HD en ED vrij Tel.nr.: 06-25067753/ 0318-461057 Staat ter dekking Black and Tan Jack Russell Laagbenig en kortharig, zeer klein formaat Tel.nr.: 06-25067753/ 0318-461057
Vleesvoordeel: - Een half varken à € 2,85 / kg geheel panklaar gemaakt. - Vleespakket met schnitzels (2kg), hamlappen (3kg), ribkarbonades (4kg), varkensrollades (1kg) en verse worst (2,5kg) voor € 60,--. - Tevens tegen voordeelprijs: rookworst (grof & fijn). J. Hooijer Tel.nr: 0318-461359 / 461195
Hoge Valkseweg 58 Winkel: 6741 GN LUNTEREN Welkoop Wekerom E-mail:
[email protected] tel.: 0318-461645 Website: www.dvw.nl
Eindredactie: Opzegging: Gert Kampert Wilt u de Valkenier niet meer ontvangen? Ellen van Veldhuisen Stuurt u even een briefje naar: Postbus 3, Druk: 6740 AA LUNTEREN. Of geef dit tele- Drukkerij Perfekt fonisch door op tel. 0318-461141. Of Barneveld stuurt u een e-mail naar
[email protected].
Edeseweg 103 6733 AD WEKEROM
[email protected]
Aansprakelijkheid: Overname van artikelen is alleen toegestaan na schriftelijke toestemming van de redactie. Hoewel aan de samenstelling van de inhoud de meeste zorg is besteed kan door de redactie geen aansprakelijkheid worden aanvaard voor mogelijke onjuistheden of onvolledigheden.
Winkel-aanbiedingen
WEKEROM
Edeseweg 103, Wekerom
WE
(0318-461645)
Deze acties zijn geldig in week 25 en 26
Veerust Superspray 600 ml
Kruiwagen 160 liter
Ter bestrijding van vliegen, horzels en andere insecten op vee. Inhoud 600 m. Normale prijs e 9,70
“Fort” kruiwagen met verzinkt onderstel en kunststof bak van 160 liter. Kunststof velg met rollenlager en luchtbandwiel 400x100. Normale prijs e 239,00 nu voor
e 179,95
nu 3 stuks voor
C 25,00
De Valkenier
Coöperatie De Valk Wekerom
11
Beide acties gelden voor week 27 + 28
Tuinset type “Bolero” Moderne tuinset bestaande uit 4 meerstandenstoelen + 1 tafel. Materiaal bestaande uit aluminium/textileen en tafel voorzien van een glazen blad. Normale prijs e 465,00
Hondenvoer “Pedigree Adult” Complete maaltijd voor uw hond, leverbaar in de volgende varianten: Adult Lam, Adult Maxi Rund en Adult Rund. Verpakking 15 kg. Normale prijs e 31,59 nu voor
nu voor
e 299,00
e 24,95
Deze 2 aanbiedingen zijn geldig voor week 29 + 30
Schoenklomp type “Dallas” Voorzien van PU loopzool, rundlederen bovenwerk, houten binnenzool. Leverbaar in de kleuren zwart en antiek. Maat 37 t/m 48. Normale prijs e 44,95 nu voor
e 35,00
Overall “Havep” Leverbaar in de kleuren blauw of groen, 100% katoen. Maatvoering 44 t/m 62 (geen oneven maten). Normale prijs
e 36,95 Nu 3 halen 2 betalen Voor al onze winkelaanbiedingen geldt: prijzen zijn incl. BTW. Prijswijzigingen voorbehouden. Acties zijn geldig zolang de voorraad strekt. Er kunnen geen rechten ontleend worden aan eventuele druk- en of zetfouten.
12 Coöperatie De Valk Wekerom
nr. 3 - 2010
