D e Va l k e n i e r Uitgave van Coöperatie “De Valk Wekerom” UA
23e jaargang nr. 4 - september 2009
Welkoop Wekerom september 2009! Waarschijnlijk bent u wat verrast dat deze Valkenier reeds bij u op de deurmat is beland, dit heeft echter alles te maken met de opening van onze Welkoop Wekerom winkel deze maand september 2009. De oorspronkelijke planning is dus aangehouden, dit dankzij de goede inzet van een ieder. Verderop in deze uitgave treft u alle bijzonderheden aan van de feestelijke opening, waarvoor wij u graag persoonlijk uitnodigen. Naast een indrukwekkend pand zijn er vele acties, dus komt u langs voor een kijkje en een koopje. Ook staan een hapje en een drankje voor u klaar tijdens deze feestelijke openingsdagen D.V. 24, 25 en 26 september 2009. Goed merkbaar is dat de vakanties ten einde zijn en de bedrijvigheid in volle gang is op de verschillende locaties. De oogst van de gerst en de tarwe is zeer voorspoedig verlopen, de ingenomen granen zijn van goede kwaliteit, de oogstomstandigheden waren dan ook uitzonderlijk goed. Vermeld kan worden dat, zeker op de hoge droogtegevoelige percelen, de droogte merkbaar is geweest in de korrelzetting van het gewas, dit geldt met name voor de gerst. In het algemeen waren de aantallen tonnen per hectare goed met bovendien een royale stro-opbrengst. Voor de geldopbrengsten per hectare is dat echter niet het geval, de prijzen zijn met de nieuwe oogst fors gedaald. Dit geldt overigens niet voor de eiwitrijke gewassen, deze blijven aanhoudend hoog.
de factor. Het lijkt er nu ook op dat er weer meer speculanten terug zijn in de markt, deze zijn even weg geweest. De rendementen in de andere sectoren zijn laag, dus zoeken speculanten de grondstoffen weer op. Dit in de verwachting dat de druk en dus de grondstofprijzen wereldwijd voor het eerst weer zullen stijgen. Overigens wil het met de opbrengstprijzen van een aantal door u geproduceerde producten maar niet vlotten, al zijn er gelukkig enkele positieve uitzonderingen. Getuige de regelma-
tig gehouden zeer succesvolle open dagen weerhoudt dit een flink aantal van de agrarische ondernemers niet om verder te investeren. U kunt impressies daarvan en ook de kalender van nog te houden open dagen bekijken op onze zeer actuele website: www.dvw.nl. Naast deze open dagen zijn er dit najaar ook een tweetal vakbeurzen te Hardenberg in het verschiet: Landbouwdagen Intensieve Veehouderij D.V 27, 28 en 29 oktober; Rundvee Relatiedagen D.V. 3,4 en 5 november. Op laatstgenoemde
Beurzen 2009 Dit najaar zijn we weer aanwezig op de beurzen in Hardenberg. Te zijner tijd ontvangt u hier een uitnodiging voor. Schrijft u de datum vast in uw agenda! Landbouwdagen Intensieve Veehouderij Rundvee Relatiedagen
27, 28, 29 oktober 2009 3, 4, 5 november 2009
De openingstijden van beide beurzen zijn van 13.00 – 22.00 uur. Tijdens de Landbouwdagen Intensieve Veehouderij vindt u onze stand op dezelfde plaats als vorig jaar in de hal Smaragd (groen). Tijdens de Rundvee Relatiedagen vindt u ons op een nieuwe plek in de hal Amethyst (paars). Wij nodigen u van harte uit een bezoekje te brengen aan onze stand!
Inmiddels zijn de voerprijzen dalende en afhankelijk van de eiwitprijzen zou dit nog door kunnen zetten tot het eind van dit jaar. In het algemeen lijkt de beschikbaarheid van de meeste grondstoffen wel goed. Het afstemmen van vraag en aanbod kost echter tijd, dit is dus een beperken-
De Valkenier
Coöperatie De Valk Wekerom
1
coöperatie wil ik hem nogmaals hartelijk bedanken. Vanaf deze plaats wens ik hen privé, maar ook zakelijk met hun schitterende bedrijf, alle goeds toe en reken op een bestendige voortzetting van onze plezierige relatie! Het doet mij deugd u te kunnen melden dat onze fabrieken op volle toeren draaien en dat we ruim boven de gestelde prognose zitten. Dit in tegenstelling tot de signalen uit de markt, die spreken over een duidelijke afname na een aantal jaren van lichte groei.
Floris Drost en zijn echtgenote Lena
beurs zullen we wederom gezamenlijk met onze collega Bosgoed Diervoeders te Wilp aanwezig zijn. Graag zou ik u alvast willen vragen deze dagen in uw agenda te zetten en u van harte willen uitnodigen onze stand te bezoeken. Een plezierige gelegenheid om in een andere omgeving eens bij te praten, ook met onze collega medewerkers achter de schermen, die voor u dagelijks graag in de weer zijn. Recent hebben wij in besloten kring informeel afscheid genomen van onze zeer gewaardeerde commissaris Floris Drost en zijn echtgenote Lena. Floris is 17 jaar bestuurder geweest, waarvan het grootste deel als 2e voorzitter en secretaris. Voor zijn tomeloze inzet en bijdrage aan deze
Om u goed van dienst te kunnen blijven en een goede kwaliteit te leveren met behoud van voldoende flexibiliteit, zou ik u willen attenderen op onze optijd-bestelkorting (op een werkdag voor 12 uur besteld, aflevering werkdag daarop of later) die wij hanteren. Graag aandacht daarvoor. Dit leidt voor u en ons tot een effectievere inzet van de beschikbare middelen en een daardoor nog efficiënter produceren en daarmee dus lagere kosten. Als u lid bent van onze coöperatie resulteert dit bovendien naast de bestelkorting ook in een ledenkorting. Rest mij u een goede herfst toe te wensen en graag tot ziens op één van de vele activiteiten in de regio dit najaar. Koffie drinken in De Valk of bij u thuis kan natuurlijk ook. Hier staat de deur voor u open.
Met vriendelijke groet, Bart Eggink, directeur
Even voorstellen: Als jonge en frisse rundveespecialist hoop ik vanaf 1 oktober voor Coöperatie “De Valk Wekerom” UA aan de slag te gaan. Hierbij hoop ik samen met u en een grote portie enthousiasme me in te zetten voor uw bedrijf, zodat u klaar bent voor de toekomst. Sleutelen aan de melkprijs valt misschien niet mee, sleutelen aan uw bedrijf blijft echter altijd mogelijk.
C o l o f o n
2
Postbus 3 6740 AA LUNTEREN
Mijn naam is Kees van de Kuilen, geboren en getogen in Kootwijkerbroek. Ik ben 23 jaar en hoop D.V. 22 oktober in het huwelijksbootje te stappen. Na een studie Dier- en Veehouderij aan de Christelijke Agrarische Hogeschool in Dronten heb ik de opleiding Diervoeding aan de Universiteit in Wageningen afgerond, waarbij ik me gespecialiseerd heb in herkauwen en pensverzuring bij melkkoeien. In mijn vrije tijd mag ik graag korfballen, modelbouwen en natuurlijk koeien melken. Ik heb erg veel zin om aan het werk te gaan. Via deze weg heb ik u mijn gezicht laten zien, maar graag hoop ik mijn gezicht ook regelmatig bij u op het bedrijf te laten zien, om samen met u te werken aan een optimale strategie voor uw bedrijf; zowel wat betreft voeding als uw bedrijfsvoering. Tot ziens!
Hoge Valkseweg 58 6741 GN LUNTEREN Telefoon: 0318-461141 Telefax: 0318-461657
Eindredactie: Opzegging: Gert Kampert Wilt u de Valkenier niet meer ontvangen? Ellen van Veldhuisen Stuurt u even een briefje naar: Postbus 3, Druk: 6740 AA LUNTEREN. Of geef dit tele- Drukkerij Perfekt fonisch door op tel. 0318-461141. Of Barneveld stuurt u een e-mail naar
[email protected].
Coöperatie De Valk Wekerom
Edeseweg 103 6733 AD WEKEROM E-mail:
[email protected] Website: www.dvw.nl
Winkels: De Valk, tel.: 0318-452249 Wekerom, tel.: 0318-461645
Aansprakelijkheid: Overname van artikelen is alleen toegestaan na schriftelijke toestemming van de redactie. Hoewel aan de samenstelling van de inhoud de meeste zorg is besteed kan door de redactie geen aansprakelijkheid worden aanvaard voor mogelijke onjuistheden of onvolledigheden.
nr. 4 - 2009
Bedrijfsreportage familie Hazeleger
Hier volgt een reportage van het melkvee- en zeugenbedrijf van de familie Hazeleger in Otterlo. De reportage is speciaal gemaakt omdat de biggen op dit bedrijf een boven gemiddeld goede groei hebben gerealiseerd. Die groei bedroeg in 2008 namelijk 398 gram per dag. Ter vergelijking, het landelijk gemiddelde van de Agrovision cijfers over het jaar 2008 bedroeg 330 gram per dag. Deze groei is erg goed, zeker bij een gemiddeld aflevergewicht van 22 kg. Bovendien hebben de biggen geen oornecrose en er is weinig uitval. Ook het medicijngebruik is erg laag, landelijk gezien wordt er meer gebruikt. Interessant is dan ook om te weten hoe Dick dat doet, temeer daar verlaging van medicijn-gebruik in de toekomst steeds nadrukkelijker naar voren zal komen. Vandaar deze bedrijfsreportage.
kraamstallen hebben bovendien een rechte opstelling en de zeugen staan met de kop naar de muur, prima dus. De biggen worden in grote groepen van 100 biggen gehouden op volledig kunststof roosters. Helaas was het niet mogelijk om die biggenafdelingen allemaal op één plaats te krijgen. Het hele bedrijf wordt hoofdzakelijk door Dick verzorgd, zijn echtgenote Sandra neemt veel werk uit handen, omdat zij de administratie bijhoudt. En Dick heeft daarnaast regelmatig hulp van losse arbeidskrachten. De bedrijfsvoering vraagt bij deze lage arbeidsbezetting dan ook om
een zeer strakke arbeidsplanning. Dat moet ook wel om zowel het melkvee, het land, als de zeugen voldoende aandacht te geven. Die strakke planning is dan ook gelijk de basis voor de goede groeiresultaten bij de biggen. Nu komen we inderdaad bij de vraag hoe het komt dat de biggen zo goed groeien. Die groei wordt bereikt door een goed management over het hele bedrijf. We weten allemaal dat als het dekmanagement bij de zeugen niet goed is dat dat indirect ook invloed heeft op de groei van de biggen. Het gaat te ver om al deze punten hier individueel te bespreken. Maar om u een goed inzicht te geven hoe u deze groei ook op uw bedrijf kunt realiseren wil ik bij de geboorte van de biggen beginnen. Vanzelfsprekend worden de kraamstallen elke ronde grondig schoongemaakt en komen de zeugen minimaal 1 week voor het biggen in de kraamstal. Aangezien Dick een strostal heeft, moeten de zeugen voldoende tijd krijgen om te wennen aan de kraamstal en aan ander voer. De zeugen moeten overschakelen van voornamelijk dikke darmvertering naar dunne darmvertering. Zijn de zeugen goed gewend aan het lactovoer dan zijn ze goed voorbereid om vlot af te biggen en veel biest te geven. Het overleg-beleid laat ik hier buiten beschouwing, maar is zoals u weet eveneens van cruciaal belang.
Dick heeft een mooi gemengd agrarisch bedrijf met 35 melkkoeien op een grupstal, 20 ha grond in gebruik, waarvan 14 ha in eigendom en 320 PIC vermeerderingszeugen. Het zeugenbedrijf is in 2001 grondig verbouwd naar wat het nu is. Er is een redelijk goede scheiding tussen de diergroepen. De drachtige zeugen komen na het dekken direct in de strostal. De kraamafdelingen zijn allemaal gelijk en bij elkaar gesitueerd. Dat werkt natuurlijk erg plezierig. Die
De Valkenier
Coöperatie De Valk Wekerom
3
sitie verworven. Er wordt dus geen speenvoer gevoerd, het is voor de biggen wel een grote stap van prestarter naar biggenkorrel. Maar omdat ze dan toch even moeten wennen aan dat voer voorkomt het dat de biggen zich overvreten. Doordat de biggen zich niet overvreten op 5 tot 10 dagen na spenen krijgen ze ook geen speendiarree.
De biggenafdeling heeft een extra voerbak
Een hoge biest-opname geeft de biggen een prima start. Als de biggen 7 dagen oud zijn begint Dick met het bijvoeren van een prestarter in de kraamstal. Die prestarter (De Valk Kraambig Mini, code 2005) is een uniek product dat wij als enige in Nederland u kunnen aanbieden. De prestarter wordt zeker in het begin in kleine hoeveelheden en meerdere keren per dag verstrekt. Vervolgens wordt de prestarter doorgevoerd tot 2 dagen na het spenen. Dat doet Dick omdat hij de biggen al speent op een jonge leeftijd. Want bij vroeg spenen is het beter om de prestarter door te voeren na het spenen. Na de prestarter wordt er gelejdelijk overgeschakeld op een
biggenkorrel. De biggenkorrel (code 2048) is ook uniek want daarin is CCM verwerkt. En CCM is een ideale grondstof om het weglaten van de voerbespaarder op te vangen. In het verwerken van CCM heeft de coöperatie inmiddels een unieke po-
Het niet voeren van een speenkorrel bespaart ook een voerovergang op 10 tot 14 dagen na spenen. Het missen van die voerovergang geeft de biggen de kans om ongehinderd door te groeien naar de 398 gram per dag. Wat in deze niet buiten beschouwing gelaten mag worden is dat Dick veel voordeel ziet in het plaatsen van een extra voerbak in de biggenafdeling de eerste week na opleg van de biggen. Dat is Dick zijn de manier van werken, wat in combinatie met goed passend voer zorgt voor een prima resultaat. Hans van Eck
Grootgebrachte biggen/zeug/jaar: Bedrijfsworpindex: Totaal geboren biggen/worp: Levend geboren biggen/worp: Uitval biggen tot spenen: Gespeende biggen/worp: Vervangingspercentage/zeugen: Groei biggen (gram/dag): Uitval biggen na spenen:
27,7 2,45 13,5 12,8 11,7% 11,3 35% 398 0,9%
Groot verschil tussen vroege en late voorjaarskuilen De vroege en de wat latere kuilen van dit voorjaar verschillen sterk van elkaar. De vroege kuilen hebben minder structuur en meer eiwit in vergelijking met de kuilen die later dit voorjaar zijn gemaakt. De latere kuilen (maaidatum tussen 20 mei en 15 juni) zijn droger en minder goed verteerbaar. Over het algemeen liggen er weer prima kuilen in Nederland. Wel verdienen enkele punten -zoals structuur en broeigevoeligheid- extra aandacht, zo blijkt uit de cijfers van Blgg.
4
Coöperatie De Valk Wekerom
nr. 4 - 2009
De eerste snede van 2009 was vroeg; een groot gedeelte was in april al ingekuild. De bemesting heeft op tijd plaatsgevonden en door het relatief warme voorjaarsweer kwam de grasgroei snel op gang. Deze kuilen hebben minder structuur en meer eiwit in vergelijking met de kuilen die later dit voorjaar zijn gemaakt.
ds, onder de streefwaarde. Wanneer deze kuilen onbeperkt gevoerd worden, komt de energie zo snel vrij dat pensverzuring op de loer ligt. Deze kuilen kunnen dan ook beter samen met een structuurrijk product worden gevoerd. De passagesnelheid blijft zo op peil en de energie kan beter worden benut.
De vroege kuilen hebben gemiddeld een hoge VEM en zijn minder droog dan voorgaande jaren. De afgelopen jaren lag het droge stof gehalte rond de 50%. Nu hebben de vroege kuilen een ds-gehalte van ongeveer 43%. De latere voorjaarskuilen daarentegen bevatten wel weer meer droge stof (circa 50%). Samen met een minder goede verteerbaarheid, resulteert dit in een lagere VEM voor de latere kuilen.
Broeigevoelig Sinds dit seizoen wordt de broeigevoeligheid van de kuilen weergegeven. Het streven is naar een getal onder de 20. Gemiddeld scoren de vroege voorjaarskuilen rond de 40 en de latere kuilen bijna 50. De kuilen zijn daarmee gevoelig voor broei na het openen van de kuil. Dit is te verklaren door de lage hoeveelheden azijnzuur die zijn gevormd en door de relatief hoge pH. Azijnzuur is een goede broeiremmer, maar de pH beïnvloedt de vorm waarin azijnzuur in de kuil voorkomt. Kort samengevat: azijnzuur bij een lagere pH remt broei beter dan azijnzuur bij een hogere pH.
De VCOS (verteerbaarheid van de organische stof) van de vroege kuilen is hoog! Vooral de kuilen op de zandgronden vallen op met een gemiddelde VCOS van 80,5 %. Dit verklaart ook de VEM van bijna 960 op de zandgronden. Dit is wat hoger dan de klei- en veengronden laten zien. Deels kan dit worden verklaard door het vroege maaimoment en het relatief lage ruw as gehalte.
Het NDF-gehalte (totale hoeveelheid celwanden) in de vroege kuilen ligt met gemiddeld 460 g/kg ds op een goed niveau; er is in een goed stadium gemaaid. Het product van 2008 was trager doordat het meer NDF, ADF en ADL (lignine) bevatte. Het voer van de vroege voorjaarskuilen is qua snelheid in de pens prima en laat zich betitelen als hoogwaardig. Dat wil zeggen dat er in het algemeen goed en efficiënt uit geproduceerd kan worden. Wel moet in een aantal gevallen opgepast worden dat het voer de pens niet te snel passeert.
Structuur Bij de vroege kuilen van dit voorjaar is het van belang om op de structuurwaarde te letten. Vooral bij de snedes met maaidatum voor 20 mei ligt de ADL, met nog geen 20 g/kg
De Valkenier
Droge stof (ds) pH VEM DVE+ OEB+ FOSp+ Ruw as VCOS NH3-fractie Ruw eiwit
g/kg
/kg ds g/kg ds g/kg ds g/kg ds g/kg ds % % g/kg ds g/kg ds Ruw eiwit-totaal % Oplosbaar eiwit Ruw vet g/kg ds Ruwe celstof g/kg ds Suiker g/kg ds NDF g/kg ds NDF-verteerbaarheid % ADF g/kg ds ADL g/kg ds g/kg ds Boterzuur g/kg ds Azijn- & propionzuur g/kg ds Melkzuur Conserveringsindex Broeigevoeligheid
Dat de latere graskuilen nog gevoeliger zijn voor broei dan de vroege kuilen, komt doordat ze, naast de lage hoeveelheden azijnzuur en de relatief hoge pH, ook een hoog droge stof gehalte hebben.
Kuilen met een droge stof van 50% of meer zijn moeilijk aan te rijden en bevatten daardoor vaak veel zuurstof. Hierdoor is kuilgras lastiger te bewaren en wordt het erg broeigevoelig. Zorg er dan ook voor dat de voersnelheid na het openen van de kuil hoog blijft. Gemiddeld hebben de voorjaarskuilen een goede VEM.
De vraag is of het lukt om de mooie cijfers op papier om te zetten in voldoende melk. Als broei zich voordoet gaat de kwaliteit van de kuil sterk achteruit. De opname door de koeien neemt daardoor af.
Tot 20 mei 2009 zand 432 4,9 957 66 56 588 99 80,5 8,3 169 184 66 38 236 110 445 75,8 248 17 2,2 10 29 71 40
20 mei t/m 15-6 2009 zand 496 5,1 889 65 46 547 102 76,5 7,9 158 172 57 35 257 100 501 69,9 282 24 1,5 8 21 67 49
Tabel 1: Gemiddelde resultaten graskuil, voorjaar 2009
Eerste snede 2008 zand 506 5,4 926 66 47 559 97 78,1 7,5 164 177 61 40 258 103 493 72,0 270 21 1,4 7 18 62 -
Eerste snede 2007 zand 491 5,2 905 67 55 546 101 77,1 8,2 172 187 57 38 260 85 506 70 284 24 1,7 9 17 66 Bron: Blgg
Coöperatie De Valk Wekerom
5
Kostenbesparing of saldoverlaging door beperking krachtvoergift? in de midden-groep 1,7 kg/d en in de laag-groep 3,1 kg/d minder krachtvoer verstrekt. Hierdoor werd in de middengroep 0,2 kg/d meer ruwvoer opgenomen en in de laag-groep 0,6 kg/d. Dit resulteerde uiteindelijk in een verlaging van de melkopbrengst in de midden-groep van 30,3 naar 29,4 (0,9 kg/d), in de laag-groep van 30,3 naar 28 (2,3 kg/d). Bij proef 2 en 3 werd ten opzichte van de controle groep respectievelijk 3 en 2,4 kg/d minder krachtvoer verstrekt. De ruwvoeropname steeg daardoor met respectievelijk 1,5 kg/d en 1,3 kg/d. De melkopbrengst zakte in proef 2 van 41,8 naar 39,6 (2,2 kg/d) en in proef 3 van 42,7 naar 37,7 (5 kg/d). Door de lagere krachtvoergift bleken meer dieren in de eerste maand van de lactatie te hoge gehalten aan ketonlichamen in het bloed te hebben, dit duidt op een verhoogd risico voor slepende melkziekte. De resultaten van het onderzoek door het PR eind jaren tachtig, begin jaren negentig op De Waiboerhoeve, Aver Heino en Zegveld komen grotendeels overeen met die van bovengenoemd onderzoek in Duitsland. In dit onderzoek bleek dat de kwaliteit van het ruwvoer ook een rol speelt. Bij verlaging van het krachtvoer leidden grasrijke rantsoenen tot grotere dalingen van de melkproductie dan maïsrantsoenen. Een hogere VEM waarde van het ruwvoer zorgde voor een geringere daling van de productie. In één van deze proeven werd ook een duidelijk verslechterde vruchtbaarheid gesignaleerd.
De melkprijs is langdurig laag. Het inkomen van melkveehouders staat onder druk. Is het beperken van de krachtvoergift een optie om de kosten te drukken en daarmee het saldo te verbeteren? Een lagere krachtvoergift resulteert al gauw in een lagere melkopbrengst en heeft een negatieve invloed op de gezondheid en vruchtbaarheid in het begin van de lactatie. De vraag is dus of deze kostenbesparing opweegt tegen een verminderde opbrengst. Om deze vraag te kunnen beantwoorden zijn er twee onderzoeken gedaan. De eerste is gehouden door het PR rond 1990 op De Waiboerhoeve, Aver Heino en Zegveld, de tweede recentelijk in Haus Riswick in Duitsland. In Duitsland werden 3 proeven gedaan. Bij proef 1 werd de krachtvoergift in 2 stappen verlaagd via de voerautomaat en werd alleen gras- en maïssilage als ruwvoer verstrekt. Bij proef 2 en 3 werd het aandeel krachtvoerstoffen in het volledig gemengd rantsoen verminderd, hierbij werd naast gras- en maïssilage ook lucernesilage , grashooi en stro gevoerd. In proef 2 werd glycerol en beschermd vet gebruikt, in proef 3 niet. Bij proef 1 werd ten opzichte van de controle groep
6
Een eenvoudige rekensom leert ons dat de lagere krachtvoerkosten niet opwegen tegen de verminderde melkopbrengst. De krachtvoerbesparingen (excl. ruwvoer) bedroegen € 0,30 tot € 0,50 dag per koe. De melkopbrengst was € 0,70 tot € 1,20 lager per koe per dag. Een negatief saldo dus van € 0,20 tot €0,90 per koe per dag. Hierin zijn de kosten voor ruwvoer en de mogelijk extra kosten vanwege verminderde gezondheid nog niet meegenomen. Het antwoord op de vraag of de kostenbesparing op krachtvoer opweegt tegen een verminderde opbrengst moet dus nee zijn. Ons advies luidt daarom om uw dieren in begin lactatie voldoende krachtvoer te verstrekken om de melkproductie goed op gang te laten komen en energiebalans, gezondheid en vruchtbaarheid te bevorderen. In de tweede helft van de lactatie kunt u de krachtvoerkosten enigszins in de hand houden door de krachtvoergift af te bouwen afhankelijk van de kwaliteit van het ruwvoer en volgens de geldende rantsoennormen. Heeft u vragen of wilt u meer cijfers van deze proeven zien neemt u dan contact op met één van onze rundveespecialisten. Bron: Schothorst Feed Research
Coöperatie De Valk Wekerom
nr. 4 - 2009
Voervermorsing bij legpluimvee Elisa van den Brink heeft voor Coöperatie “De Valk Wekerom” UA deze zomer o.a. een stageopdracht uitgevoerd naar voervermorsing bij legkippen. In dit schrijven worden de resultaten van het onderzoek samengevat. Allereerst heeft Elisa in de literatuur gezocht naar resultaten van eerder uitgevoerd soortgelijk onderzoek, hieruit bleek echter dat er naar dit onderwerp nog maar weinig is gekeken. Voor haar eigen onderzoek bezocht zij vervolgens een groot aantal pluimveehouders om de vermorsing van het voer in 21 stallen ook daadwerkelijk te meten. Hierbij is rekening gehouden met zoveel mogelijk huisvestingssystemen, merken leghennen en voersystemen. Ook is onderscheid gemaakt tussen gangbare en biologische bedrijven. Daarnaast werd, indien mogelijk, op 2 verschillende plaatsen binnen de stal de voervermorsing gemeten. Bij legkippen in een volière bijvoorbeeld werd zowel bovenin als onderin gemeten. Er is ook een nulmeting gedaan op een kooibedrijf waar geheel geen vermorsing plaatsvond. In bijstaande tabel op de volgende pagina worden de resultaten van alle metingen weergegeven. De verschillende bedrijven zijn daarbij als nummer weergegeven. Ook de huisvestingssystemen zijn ano-
Zo werd het vermorste voer opgevangen
niem gecodeerd. De gemiddelde voervermorsing van alle bedrijven die meededen aan het onderzoek bedroeg 1,36 gram/kip/dag. Indien dit vergeleken wordt met de (spaarzame) literatuurgegevens waarin een vermorsing van 2,05 gram/kip/dag gemeld wordt, is dit laag te noemen. Wel moet gesteld worden dat er in dit onderzoek sprake is van grote verschillen tussen de diverse bedrijven. Op sommige bedrijven werd vrijwel niets vermorst, op andere bedrijven juist erg veel. Indien gekeken wordt naar in volière gehouden legkippen is de uitkomst dat er bovenin gemiddeld minder voer vermorst wordt dan onderin, hoewel dat bij enkele bedrijven juist andersom was. Over het algemeen kan gesteld worden dat er onderin meer gevreten wordt dan bovenin, zodat de verschillen in vermorsing daarmee verklaarbaar zijn.
Soms is de voervermorsing duidelijk zichtbaar.
De Valkenier
hanteerde werd aangetoond dat een lager voernivo leidt tot een mindere vermorsing. Dit is een bevestiging van een door Het Spelderhof in het verleden uitgevoerd onderzoek hiernaar. Zij kwamen tot dezelfde conclusie. Uit de vergelijking van de verschillende huisvestingssytemen kunnen we geen harde conclusies trekken. Dit vanwege de grote variatie in uitkomsten tussen de verschillende bedrijven Zoals we verwachtten werd er door biologische bedrijven gemiddeld iets meer voer vermorst dan bij gangbare bedrijven, dit omdat de biologische voeders over het algemeen minder toegevoegd vet bevatten.
Afsluitend willen we iedere pluimveehouder die aan dit onderzoek heeft meegewerkt van harte bedanken en niet in de laatste plaats Elisa zelf die heel veel nuttige uurtjes in dit onderzoek heeft gestoken.
Ir. Gert Kampert
Op een bedrijf dat verschillende voernivo’s in de ketting
Coöperatie De Valk Wekerom
7
Resultaten metingen Voervermorsing BEDRIJF
SYSTEEM PLAATS
BIO/ GANGBAAR
VOERNIVEAU
VOERVOER/KIP/ BEURTEN DAG (GRAM)
€ / KIP / JAAR
1
A
ONDER
GANGBAAR
1,5
5
2,78
€ 0,20
1
A
BOVEN
GANGBAAR
1,5
5
1,06
€ 0,08
1
B
GANGBAAR
1,5
5
0,00
€-
2
C
ONDER
BIO
2
3
0,22
€ 0,03
2
C
BOVEN
BIO
2
3
8,52
€ 1,24
2
B
LINKS
BIO
2
2
2,09
€ 0,31
2
B
RECHTS
BIO
2
2
1,76
€ 0,26
3
A
ONDER
GANGBAAR
2
4
0,28
€ 0,02
3
A
BOVEN
GANGBAAR
2
4
0,07
€ 0,01
3
C
ONDER
GANGBAAR
2
4
0,00
€-
3
C
BOVEN
GANGBAAR
2
4
0,12
€ 0,01
4
E
ONDER
GANGBAAR
1,5
5
0,34
€ 0,02
4
E
BOVEN
GANGBAAR
1,5
5
0,24
€ 0,02
5
E
ONDER
BIO
2
5
1,21
€ 0,18
5
E
BOVEN
BIO
2
5
0,67
€ 0,10
6
H
ONDER
GANGBAAR
0,5
5
0,65
€ 0,05
6
H
BOVEN
GANGBAAR
2,5
5
0,82
€ 0,06
7
A
BIO
2
5
1,37
€ 0,20
7
B
BIO
2
5
1,33
€ 0,19
8
G
GANGBAAR
2
2
0,00
€-
9
B
VOOR
BIO
2
4
0,53
€ 0,08
9
B
ACHTER
BIO
2
4
0,42
€ 0,06
10
E
ONDER
BIO
1
5
2,97
€ 0,43
10
E
BOVEN
BIO
1
5
4,85
€ 0,71
11
A
ONDER
GANGBAAR
1,5
5
4,60
€ 0,34
11
A
BOVEN
GANGBAAR
1,5
5
0,69
€ 0,05
12
A
ONDER
BIO
2
5
1,40
€ 0,20
12
A
BOVEN
BIO
2
5
0,50
€ 0,07
12
B
3
5
0,94
€ 0,14
13
E
ONDER
GANGBAAR
2,5
5
0,74
€ 0,05
BIO
13
E
BOVEN
GANGBAAR
2,5
5
0,00
€-
14
C
ONDER
GANGBAAR
2
6
7,24
€ 0,53
2
14
C
BOVEN
GANGBAAR
15
D
ONDER
GANGBAAR
6
1,91
€ 0,14
9
0,00
€-
15
D
BOVEN
GANGBAAR
8
0,00
€-
16
F
VOOR
GANGBAAR
2
3
0,06
€ 0,00
16
F
ACHTER
GANGBAAR
2
3
0,00
€-
1,36
€ 0,16
GEMIDDELD
Zakgoedartikelen In verband met de opening van de winkel in Wekerom willen wij u erop wijzen dat een aantal artikelen omgezet zijn naar nieuwe artikelcodes. Indien een bepaald voer niet gezakt verkrijgbaar is en u heeft hier wel vraag naar informeer dan naar de mogelijkheden. Afhalen zakgoed Voor het afhalen van zakgoed op locatie De Valk kunt u terecht op maandag t/m vrijdag in het magazijn van de fabriek. Winkelbestelling meeleveren met de bulk Het blijft mogelijk uw winkelbestelling met de bulk mee geleverd te krijgen mits op voorraad en mits u het uiterlijk voor 12.00 uur besteld heeft op de werkdag daaraan voorafgaand.
Pompoenen Omdat de verschijning van deze Valkenier vanwege de opening van de nieuwe winkel is vervroegd moeten jullie nog even wachten op de uitslag van de pompoen-kweekwedstrijd. De wedstrijd loopt namelijk nog tot 19 september a.s. Bel of mail dus vóór die datum de omvang van je grootste pompoen aan ons door en wie weet win je een leuke prijs en een vermelding met foto in de volgende Valkenier!
Uitval vleeskuikens telt dubbel! Op 28 juni 2007 is door Europa de EU-richtlijn voor vleeskuikens vastgesteld. In deze richtlijn worden diverse eisen gesteld met als doel het welzijn te beschermen. Iedere lidstaat dient er zorg voor te dragen dat deze richtlijn uiterlijk 30 juni 2010 wordt ingevoerd. Op basis van een normale bedrijfsvoering mag ieder vleeskuikenbedrijf in Nederland straks een maximale bezetting hanteren van 39 kg/m2. Indien aangetoond kan worden dat het welzijn beter is dan gemiddeld mag je als vleeskuikenbedrijf 3 kg/m2 extra produceren, dus maximaal 42 kg/m2. De eis die aan deze extra mogelijkheid wordt gekoppeld is dat de totale uitval van de voorafgaande 7 ronden beneden een specifieke norm moeten liggen.
8
Coöperatie De Valk Wekerom
nr. 4 - 2009
Om vanaf 1 juli 2010 meteen te kunnen starten met 42 kg/m2 is het dus nodig om vooraf 7 ronden te monitoren qua uitval. Dit betekent in de meeste situaties dat vanaf juli 2009 van alle gedraaide ronden de uitval goed moet worden geadministreerd aan de hand van broederij- en slachterijgegevens. Aangezien de overheid nog geen definitief besluit bekend heeft gemaakt, hebben diverse organisaties aangegeven om als pluimveesector vrijwillig op uitval te gaan monitoren zodat straks geen tijdsverlies ontstaat wanneer de EU-richtlijn wordt ingevoerd. Uit voorgaande kunt u dus opmaken dat uitval bij vleeskuikens vanaf heden dubbel gaat tellen en daarom gestreefd moet worden naar een lager uitvalpercentage. Uit diverse geledingen van de vleespluimveesector komen echter juist opmerkingen en reacties naar voren over een toename van locomotieproblemen bij vleeskuikens. Er wordt soms gesproken over uitvalspercentages van meer dan 10%. Gelukkig blijkt uit de praktijkcijfers van onze eigen vleeskuikenklanten dat deze tendens voor onze bedrijven niet wordt bevestigd. Bij veel van hen is, sinds het gebruik van het StructoBalans voerconcept, eerder sprake van een verlaging van de uitval.
kuikens en het later voorkomen van E. Cecorum. De darmkwaliteit wordt verbeterd door het toepassen van Structomeel. Grondstoffen in het Structomeel worden grof gewalst waardoor er extra veel structuur in het rantsoen aanwezig is. Door dit grof gewalst Structomeel in de startfase te gebruiken wordt een actievere vertering op gang gebracht. Ook wordt in dit meel CCM (Corn Cob Mix) gebruikt waarin zich per kilo miljarden kolonies levende Lactobacillen bevinden, deze gaan in de darm van het vleeskuiken de strijd aan met schadelijke en ziekteverwekkende bacteriën, zoals E. Cecorum. Tevens kunnen wij binnen deze StructoBalansmix andere kalk en fosforbronnen toepassen waardoor ook aanzienlijk minder pootproblemen ontstaan.
Neem gerust contact op met één van onze vleeskuikenspecialisten om dit voerconcept te bespreken en uit te testen en zo samen met u de uitval van uw vleeskuikens tot een minimum beperken.
Gerrit Hofmeijer
Als oorzaken voor uitval worden vanuit de praktijk vaak de volgende omschrijvingen gegeven: individuele dieren hebben een gestoorde gang, dieren lopen op vleugels of ze blijven zitten (“kinkyback”-achtige verschijnselen). Problemen ontstaan op diverse leeftijden. Soms binnen 7 dagen na ontvangst van de ééndagskuikens, soms ontstaat een acuut uitvalsverloop op latere leeftijd. Uit sectie bij diverse dierenartspraktijken en Gezondheidsdienst voor Dieren blijkt dan vaak sprake van heupkopnecrose (afbreken van de heupkoppen), abcessen in de ruggenwervel of diverse ontstekingshaarden aan bijvoorbeeld hartzakje, gewrichten of hartklep. Ook blijkt uit bacteriologisch onderzoek de bacterie Enterococcus Cecorum zeer vaak voor te komen. Behandeling met antibiotica heeft vaak maar een tijdelijk effect. De GD is een onderzoek gestart om meer inzicht te krijgen in het hele ziekteproces. Een rol hierbij spelen ook de voorgaande schakels zoals broederijen en vermeerderingskoppels. Ook wordt gekeken naar besmetting van kuikens via dooier, inademing of via huidwondjes. Dus met het juiste uitgangsmateriaal, een goede hygiëne- en gezondheidsstatus en een accurate opvang van de eendagskuikens met temperatuur, voeding en drinkwater kunnen veel problemen voorkomen worden. Voor wat betreft de voeding van eendagskuikens heeft Coöperatie “De Valk Wekerom” UA een uniek voerconcept in Nederland. Binnen dit StructoBalans voerconcept wordt op een speciale manier gebruik gemaakt van eigenschappen van grondstoffen en voervormen. Volgens de GD blijkt uit literatuuronderzoek dat er een verband bestaat tussen darmkwaliteit bij eendags-
De Valkenier
Coöperatie De Valk Wekerom
9
“Zeven maanden bouwen” Februari 2009
De sloop in volle gang
Fundering en opbouw
10 Coöperatie De Valk Wekerom
nr. 4 - 2009
Persoonlijke uitnodiging opening Welkoop Wekerom
Betreft: Persoonlijke uitnodiging opening Welkoop Wekerom. Lunteren, 10 september 2009. Gewaardeerd(e) lid/klant, De winkels van Coöperatie “De Valk Wekerom” UA gaan vanaf D.V. donderdag 24 september 2009 samen verder onder de naam “WELKOOP WEKEROM”. Zoals reeds gemeld op onze laatste ledenvergadering van april jl. willen wij u van harte uitnodigen om onder het genot van een hapje en een drankje onze prachtige nieuwe winkel te komen bekijken. Tijdens de feestelijke openingsdagen van 24 t/m 26 september a.s. bent u van harte welkom, de dagen daaropvolgend uiteraard ook! De opening van onze nieuwe WELKOOP winkel vindt plaats op de vertrouwde plek in Wekerom, Edeseweg 103, (bij de rotonde). De winkel, het beheer en de uitvoering hiervan blijven volledig onderdeel van uw zelfstandige Coöperatie. Wat betekent dat voor u als vaste klant/relatie? - We blijven in de regio, met de u zo vertrouwde gezichten; - Service en garantie blijven zoals u van ons gewend bent; - Door optimale bezetting en een efficiënte routing zijn we in staat u als klant nog beter te bedienen; - Al het vertrouwde coöperatievoer en kunstmest (beiden in zakgoed) blijft leverbaar via de winkel; - Uitbreiding van het assortiment; - Grote parkeerplaats en uiteraard gratis parkeren. Ook ons team van Welkoop Wekerom heet u van harte welkom in onze “WELKOOP WEKEROM” winkel. Gezien de vele zeer interessante aanbiedingen, een bezoek meer dan waard! Graag tot ziens. Coöperatie “De Valk Wekerom” UA B. Eggink, directeur
September 2009, klaar voor de toekomst!
De Valkenier
Coöperatie De Valk Wekerom
11
fEEstElijKE OpEning!
Winkel De Valk Wekerom wordt Welkoop D.V. Donderdag 24 sept ember t/m zaterdag 26 september
15% KORting op het gehele assortiment*
* Geldig van donderdag 24 september t/m zaterdag 26 september 2009. Alleen bij Welkoop Wekerom. Uitgezonderd tabaksartikelen, waardebonnen, landbouwplastic, gewasbeschermingsmiddelen, coöperatievoer, brandstoffen, kunstmest en boeken. Vraag in de winkel naar de uitgebreide voorwaarden.
WEKEROM
Edeseweg 103 Tel.: 0318 - 46 16 45 Email: mmdebock.dvw.nl
Va l k e n i e r t j e s Te koop: Veerooster ijzer, 8 mtr lang en 80 cm breed. A.Ruiter, Telgterweg 255, Ermelo Tel.nr: 0341-551250
Te huur aangeboden: Kalverstal 530 plaatsen Kootwijkerbroek 06-54331334, na 18.00 uur
Te koop: Rosévlees van uitstekende kwaliteit G. Hazeleger Tel.nr: 0342-414437
Vleesvoordeel: - Een half varken à € 2,85 / kg geheel panklaar gemaakt. - Vleespakket met schnitzels (2kg), hamlappen (3kg), ribkarbonades (4kg), varkensrollades (1kg) en verse worst (2,5kg) voor €60,-- Tevens tegen voordeelprijs: rookworst (grof & fijn). J. Hooijer Tel.nr: 0318-461359 / 461195
Te koop: - Gegalvaniseerde groepshuisvesting geschikt voor rosé starters, 3 m breed, 2,50 m diep, zonder roosters, met babyhekjes. - Roosters voor de koeien (grupstal), 80 breed, 600 lang. - Roosters voor de koeien (grupstal), 100 breed, 1200 lang. - Vastzetsysteem voor de grupstal, 12 stuks. - Brouwers drinkersbakjes (onderaansluiting). W. Veldhuizen Tel.nr: 0645 289 977
Te koop: Diverse soorten consumptieaardappelen B. Minnen Lunterseweg 57, 6718 WD Ede Tel.nr: 0318-610351
12 Coöperatie De Valk Wekerom
Te koop: Blauwe texelaar ramlammeren, geboren febr/ mrt 2009. Zwoegervrij, ARR/ARR en goed ontwikkeld. W. Berkhoff, Vaassen Tel.nr: 0622 720 924 Te koop: - 380 plason drinkers compleet; - 2 petroleumkanonnen 80 kw, 8 ltr/uur, bouwjaar 2001; 2 aardgasbranders; - 4 elektronische waterkleppen, +/- 2 jaar oud; - 6 jansen raaptafels compleet en jansen legnesten compleet, 100 meter; - 2 voerhoppers; 3 presidentswegers; aanafvoer voervijzels (smids breda); - voerbak grillen; servex eierenopslag-koel/ verwarmer enz... Jan Veldhuizen Tel.nr: 06-15086881
nr. 4 - 2009
