De Valkenier. Uitgave van Coöperatie De Valk Wekerom UA 28 e jaargang nr. 1 - februari 2014

D e Va l k e n i e r Uitgave van Coöperatie “De Valk Wekerom” UA

28e jaargang nr. 1 - februari 2014

Goed voer, goed voedsel, een goed land voor mens en dier, dat Nederland…… Meldden wij in voorgaande februariuitgaves van de Valkenier dat er wel eens sprake zou kunnen zijn van een mogelijke Elfstedentocht, dat ziet er dit jaar niet naar uit. De weides zijn groen en sommige bomen lopen al uit, de natuur loopt een maand voor op wat gebruikelijk is. Dit in tegenstelling tot vorig jaar, toen was het voorjaar later dan ooit. De oogst was een maand later, hierdoor is er op de meeste ondergronden nog niet eerder zoveel ruwvoer gewonnen in zo’n korte tijd. In ons klimaat lijken uitersten steeds regelmatiger voor te komen en de uitersten lijken ook toe te nemen. Dat biedt dus niet veel zekerheden voor het komende jaar. Blijkbaar zullen we hier mee om dienen te gaan en dat is een kunst op zich. In de afgelopen maanden werd er weer veel over ons voedsel en de veiligheid daarvan voor de mens geschreven. De conclusie van die berichten luidt dat wij in Nederland het beste voedsel en de beste voedselbeschikbaarheid hebben. Naar mijn overtuiging kan dat ook doorvertaald worden naar de diervoeders welke in Nederland door gespecialiseerde bedrijven geproduceerd worden. Dit zou in overweging moeten worden genomen door de burger die zelf in zijn/ haar eigen achtertuintje

De Valkenier

dieren wil houden voor eigen consumptie. Achtertuintjes worden niet gecontroleerd op dioxines of allerlei andere kwalijke zaken die zich in de bodem kunnen bevinden, terwijl de kans daarop nogal groot blijkt te zijn. Wij als producenten van diervoeders laten daarentegen alle risicoproducten standaard onderzoeken. Ook bieden wij hoogwaardige consumptieproducten aan in het buitenland met een zeer laag maximum niveau voor bv. dioxines. Indien na controle blijkt

dat dit niveau niet gehaald wordt sluiten we zelfs fabrieken gedurende een bepaalde tijd totdat deze bewezen hebben dit niveau van kwaliteitszorg wel te kunnen realiseren. We zien ook hoe snel grenzen soms gesloten worden, dat geldt ook in het geval er sprake dreigt te zijn van besmettelijke dierziektes. Nederland heeft de voedselveiligheid hoog in het vaandel!

De ontwikkelingen in de grondstoffenmarkt blijven eigenlijk nog ongewis. Net als de afgelopen maanden zien we de lastige logistiek van enkele grondstoffen, zoals bijvoorbeeld maïs. In het algemeen zijn de zaaien oogstramingen positief te noemen. Echter we zien op dit moment van schrijven een wat krappere euro-dollar verhouding. Dit leidt tot een aanhoudend stevige export van vooral tarwe, waardoor de fysieke Europese voorraden krimpen. Bovendien wordt het eiwit dat wij inkopen in Europa daardoor duurder. Voor de soja wordt dit voorjaar bij de overgang van Noord Amerikaanse oogst naar Zuid Amerikaanse oogst nog een logistieke puzzel verwacht. Op dit moment zien we dit logistieke probleem bij de productie van raapschroot. Met de huidige inzichten leidt dit er toe dat eiwit tot de nieuwe oogst aan de prijs zal 15 april a.s. ledenvergadering in De Essenburcht te Kootwijkerbroek.



Coöperatie De Valk Wekerom 1

blijven. De verwachte voerprijzen zullen dan ook slechts een daling laten zien van enkele kwartjes per 100 kg de komende maanden. Een eventueel grotere daling is pas te verwachten in de tweede helft van het jaar, ook al lijkt dat er op dit moment niet op. Hopelijk laten de opbrengstprijzen dit jaar van de meeste door u met zorg geproduceerde

producten een ander beeld zien. Het jaar is gelukkig nog jong, het voorjaar kon mogelijk wel eens wat vroeger starten. Alle reden om u alvast een goed voorjaar en goede voorbereidingen voor een goed zaaibed voor 2014 toe te wensen.

vast onder de aandacht willen brengen, deze zal op dinsdag D.V. 15 april plaats gaan vinden. Plaats is De Essenburcht te Kootwijkerbroek. Vanaf 19.30 uur bent u van harte welkom, ik reken op uw komst. Met vriendelijke groet,

Tot slot zou ik u graag de datum voor onze a.s. ledenvergadering 2014 al-

Bart Eggink, directeur

Studiereis naar Polen In de week van 16 t/m 21 juni 2014 willen wij als Coöperatie “De Valk Wekerom” UA een studiereis organiseren naar Polen. In Nederland zijn steeds meer Polen­ aan het werk. Het kan dan ook zeer interessant zijn te zien hoe het in hun thuisland is. Natuurlijk vooral hoe ze daar het agrarisch vak uit­ oefenen, maar ook hoe de levens- en werkomstandigheden in Polen zijn. Daarnaast is het de moeite waard om te zien hoe het land zich de laatste 23 jaar heeft ontwikkeld op zowel agrarisch gebied als ook op andere terreinen. Wij hebben een mooi programma weten­samen te stellen in de week van 16 t/m 21 juni 2014:

• Op vrijdag bezoeken we Zakopane, we gaan daar met de kabelbaan naar de top van de Kasprowy Wierch (1985 m) in het Hoge Tatra-gebergte. ‘s Middags maken we een vlottentocht over de rivier de Dunajec. Na deze bezoeken rijden we naar ons hotel in Krakau en sluiten de dag af met een afscheidsdiner in een restaurant waar traditionele volksdansen worden geshowd.

• Op dinsdag bezoeken we een vleeskuikenslachterij in Kotowo met daarbij een bezoek aan een broederij en vleeskuikenbedrijf. Uiteraard­zullen wij ook de stad Poznan bezoeken.

• Op maandag vliegen we naar Warschau en bezoeken de stad die geheel is gerestaureerd en wederopgebouwd. Vanuit Warschau rijden we naar Poznan waar we over­ nachten.

• Op zaterdag bezoeken we Krakau, één van de oudste en tegelijk levendigste steden van Oost Europa. In de namiddag vliegen we terug naar Nederland om ruim op tijd terug te zijn op het vliegveld.

• Op woensdag bezoeken wij een vleesvarkensbedrijf en rijden daarna door naar de stad Wroclaw waar een stadsbezoek en lunch op het programma staan. In de middag rijden we door naar het zuiden waar we in Wieliczka de zoutmijnen bezoeken. • Op donderdag staat een bezoek aan het indrukwekkende Auschwitz en Birkenau op het programma. In deze omgeving zoeken we nog naar een rundveehouderij om een bezoek aan te brengen.

2

Coöperatie De Valk Wekerom

De kosten van deze reis (voor goede hotels, ontbijt, lunch en diner en alle uitstapjes, entreekosten en gids) zijn op dit moment nog niet geheel vast te stellen. Als u geïnteresseerd bent in deze reis, meer informatie wilt of een prijsrichtlijn wilt weten kunt u terecht bij ondergetekende (0653368487). Opgave is mogelijk tot 1 maart 2014. Dit kunt u doen bij Lisa van Essen, 0318-461141. Haije Dijkstra

nr. 1 - 2014

Een goed verlopen geboorte is voorwaarde voor een gezond en sterk big! Iedere zeugenhouder weet dat een goed verlopende geboorte een must is voor een gezonde en sterke toom biggen. Bij De Valk zijn we ons daar ook goed van bewust. Daarom doen we er dan bij de formulering van onze zeugenvoeders ook alles aan om een probleemloze start zo goed als zeker te maken. Uit onderzoek is gebleken dat biggen die geboren worden met een kort geboorte-interval zwaarder zijn bij geboorte en ook zijn ze sterker/vitaler. Deze biggen liggen na hun geboorte veel eerder aan het uier en krijgen daardoor eerder biest. Ze hebben daarmee een grotere kans om te overleven. De lichaamstemperatuur van trager geboren biggen kan een uur na de geboorte wel een graad lager liggen dan hun snellere/zwaardere soortgenoten waardoor onderkoeling op de loer ligt. Een big heeft minimaal 150 gram biest nodig voor voldoende maternale immuniteit. Deze maternale immuniteit komt onder andere via immunoglobulinen G en A (IgG en IgA) die de big via zijn darmwand uit de biest kan opnemen. Een zeug produceert in de eerste 24 uur ongeveer 3.5 kg biest, maar 6 uur na de geboorte is de concentratie IgG al gehalveerd. Bij hele grote tomen kan dus de

hoeveelheid biest die een zeug produceert een beperkende factor zijn, helemaal als het geboorteproces te lang duurt en de biggen ook nog minder vitaal zijn. Bij De Valk Wekerom zien wij goede vitale biggen dan ook als een pré en zijn onze zeugenvoeders en schema’s zo samengesteld dat niets een vlotte geboorte en een goede biest afgifte in de weg staat. Ons zeugen-

voer-pakket bestaat uit verschillende voeders die onderling o.a. van EW en aminozuurconcentratie verschillen. In overleg met onze varkensspecialisten kan, afhankelijk van uw bedrijfssituatie, het juiste voer worden gekozen voor dracht en lactatie. Indien mogelijk en gewenst kan er ook nog een transitievoer, onze De Valk Zeugenbrok Prelac, worden ingezet. Daarmee wordt de omschakeling die de zeug moet maken van dracht

naar werpen naar lactatie nog makkelijker. Bij grote tomen en minder vitale biggen kan het ook goed helpen de biggen die al biest gedronken hebben op te sluiten in een krat half onder de lamp. Dan krijgen de laatst geborenen ook een goede kans om biest te drinken. Mocht een toom zo groot zijn dat de zeug niet alle biggen kan laten zogen, dan is het te adviseren na de biestopname binnen 24 uur biggen over te leggen naar een zeug die op het zelfde moment geworpen heeft. Leg dan de sterkste en meest vitale biggen over, bij voorkeur niet naar gelten. Doordat alle biggen op deze manier voldoende biest en dus antistoffen hebben binnengekregen zullen de biggen sterker en gezonder gespeend worden. Hierdoor hebben ze meer weerstand tegen ziektes en het aantal dier/dag/doseringen antibiotica zal afnemen. Gezonde biggen hebben een hoge groei en zijn tegen betere prijzen te verhandelen. Dit alles is te behalen met De Valk zeugen- en biggenvoeders. Marcel Witteveen Specialist varkenshouderij

Consumptie pluimveevlees in de lift De consumptie van pluimveevlees blijft stijgen. Ondanks dat de consument het afgelopen jaar bezuinigd heeft op de totale uitgaven aan vlees is er het afgelopen jaar een recordbedrag uitgegeven aan pluimveevlees. Het jaar 2013 kende een stijging van 5,7% van de besteding aan pluimveevlees in Nederland. De consumptie in volume steeg 2,7%, meldt het productschap. De cijfers bewijzen dat pluimveevlees hiermee, zeker in tijden van recessie, een populair stukje vlees blijft. Per hoofd van de bevolking consumeert de Nederlander nu 23,4 kg

De Valkenier

pluimveevlees, waarvan 19 kg kuikenvlees. In Duitsland, een belangrijke afnemer van ons pluimveevlees, steeg de consumptie met 3%. De verwachting voor het komende jaar is dan ook positief voor de producenten. Er is de laatste tijd weinig uitbreiding geweest en in Duitsland (dat meer kuikenvlees produceert dan Nederland) gaat dit jaar de maximale m2 bezetting verder naar beneden, hetgeen de productie aldaar zal beperken. Het kostprijsvoordeel dat Duitsland op Nederland had zal daarmee naar verwachting tenietgedaan worden. In geheel Europa is de pluimvee-



vleesconsumptie 0,9% gestegen naar 21,3 kg. De EU verwacht dat dit de komende jaren verder zal stijgen naar 22,3 kg. Leo Timmer Specialist vleeskuikens

Coöperatie De Valk Wekerom 3

30 weken boven 90% Vanaf 13-9-2013 Een hele mooie lijst legpluimveehouders die in de afgelopen periode een taart hebben verdiend. Zoals reeds in de vorige Valkenier vermeld is, wordt vanwege toenemende prestaties de norm voor het winnen van een taart in 2014 verhoogd tot 35 weken voor bruine leghennen en 45 weken voor witte leghennen. H.C. van de Hoef Pluimveebedrijf Somer Vof Mts. Groothedde J. Breen – Flikweert Polderlust Pluimvee M. Goorhuis Vof Bouwhuis agrarische onderneming J.M. van den Top Mts. G. van Dijk W.H. van de Fliert Mts. Bartelds P.F. Borgman J. v.d. Berg Mts. Heuvel (vd Haar) Fa. Klaassen Joost Slingenberg Eier J. v.d. Berg L.W. Wolfsen M.W. Borgers A.J. Vaarkamp E.H. en G.F. Bos W. van Heerd W. van Heerd

Freiland Scharrel Freiland Biologisch Freiland Klein volière Freiland Scharrel Biologisch Biologisch Freiland Freiland Scharrel Scharrel Scharrel Biologisch Scharrel Scharrel Biologisch Scharrel Scharrel Scharrel Scharrel

Dekalb wit Novogen Brown Light LSL Novogen Brown Light Dekalb wit Dekalb wit Dekalb wit Lohmann Brown Classic Dekalb Amberlink Lohmann Brown Lite Dekalb wit Lohmann Light Lohmann Light LSL Bovan brown Lohmann Brown Lite Novogen Light LSL Novogen light Brown Nick Lohmann brown classic Lohmann brown classic Lohmann brown classic

50 34 50 35 51 49 47 33 33 33 42 35 41 42 37 47 36 36 39 34 31 41 34

weken weken weken weken weken weken weken weken weken weken weken weken weken weken weken weken weken weken weken weken weken weken weken

Open dag familie Roseboom Donderdagmiddag 28 november hebben Piet en Corrie Roseboom een geslaagde open dag gehouden. Er waren maar liefst ruim 300 geïnteresseerde bezoekers. Vijf jaar geleden is er al vergunning aangevraagd om een nieuwe stal te mogen bouwen. De natuurbeschermingswet heeft veel vertraging veroorzaakt. Uiteindelijk staat er nu toch een nieuwe stal. De nieuwe stal is 24 meter breed en 67 meter lang. Piet heeft de ervaringen die hij heeft opgedaan in de twee bestaande stallen gebruikt voor het inrichten van de nieuwe stal. In de twee bestaande stallen had Piet problemen met teveel grondeieren. Piet heeft ongeveer 2 jaar geleden de beunopstap flink verlaagd van 45 naar 25 cm en heeft toen de voergoten op de beun verhoogd naar 20 cm boven het rooster. Hierdoor kunnen de dieren makkelijker de nesten be-

4

Felicitaties door Bert Dokter aan Piet en Corrie Roseboom.

Coöperatie De Valk Wekerom

nr. 1 - 2014

reiken. Deze aanpassingen hebben toen het aantal grondeieren enorm verlaagd. De nieuwe stal is nu uitgevoerd met een lage beunopstap van 20 cm en er is gekozen voor oplierbare voergoten. Piet heeft ook zijn eigen ideeën over voerverdeling in de stal. In zowel de bestaande stallen als in de nieuwe stal worden de voergoten zowel vanaf de voorkant als de achterkant van de stal gevuld. In combinatie met snelle motoren van het voersysteem is het voer in 2 minuten helemaal rond. De motoren hebben een frequentieregelaar zodat de snelheid langzaam op kan lopen naar de maximale snelheid van 36 meter per minuut. Vanuit het midden van de stal voeren heeft volgens Piet het nadeel dat de dieren teveel naar het midden van de stal trekken en je wilt de dieren zo goed mogelijk in de stal verdeeld hebben. Ook in de nieuwe stal heeft Piet weer gekozen voor ronddrinkers. Het water is dan sneller beschikbaar voor de dieren, open water blijft beter schoon en is beter te controleren.

De hanen worden gevoerd met het Matrix-hanenvoersysteem. De twee buitenste scharrelvloeren zijn geïsoleerd om de vloer vooral in het begin van de koppel snel op temperatuur te hebben en zodoende sneller droog strooisel te hebben.

Er is gekozen voor een inpandige warmtewisselaar in de nok van de stal. Hierdoor is de wisselaar nog efficiënter en qua kosten is er geen verschil met een wisselaar buiten. Piet heeft bewust een automatisch graanstrooisysteem achterwege gelaten. Graan strooien geeft alleen maar meer competitie en onrust. Er wordt al 10 jaar niet meer gestrooid en daar heeft Piet hele positieve ervaringen mee. De laatste koppel had een cumulatieve uitkomst van 86,4 en het aantal broedeieren was 164,7 met een uitval van 8,5 procent. Dankzij veel geduld om een vergunning te krijgen is er nu dan toch een mooie stal verrezen. Piet heeft nog de wens om een aparte hanenstal in te richten. Als ook dat klaar is dan is zijn bedrijf weer helemaal klaar voor de toekomst. We wensen Piet en Corrie heel veel succes en een mooie toekomst op hun bedrijf aan de Langschoterweg te Bennekom. Bert Dokter Specialist pluimvee

Geringe beun opstaphoogte.

Meer dan 130 kuikens poh op 60 weken Afgelopen periode hebben 5 vermeerderaars een taart verdiend met hun uitstekende resultaten. Vermeerderaar

Ras

Aantal broedeieren

Bevruchting

Uitkomst

Aantal kuikens

Uitval

Van Kampen

Ross

162,7

89,66

84,74

137,8

 8,1

Roseboom

Ross

164,7

91,00

86,39

142,3

 8,5

Schimmel

Ross

164,6

88,7

83,78

137,9

10,6

Smid

Ross

164,0

90,61

86,21

141,4

12,5

Veldhuizen

Ross

168,6

87,52

82,69

139,4

 6,5

Winnaars kleurplaat Er zijn dit jaar veel mooie inzendingen binnengekomen van de kleurplaat. Deze leverde de volgende 5 winnaars op: Op de foto ziet u de winnares van de eerste prijs, Marieke Veenendaal uit Harskamp. Thijs Berkhof Kootwijkerbroek Leanne Koenderink Loozen Eduard Methorst Barneveld Rico Roelofsen Lunteren

De Valkenier



Coöperatie De Valk Wekerom 5

Bezoek BMC te Moerdijk Bij Biomassacentrale Moerdijk (BMC) wordt inmiddels al 5 jaar pluimveemest verbrand en tot energie omgezet. De centrale draait volop en mede ook gezien de recente aandacht voor mestverwerking bij de overheid en in de media was dat voor ons aanleiding om met de directie en buitendienst een bezoek aan BMC te brengen. Het bezoek werd samen met Broederij Lagerweij te Lunteren georganiseerd. Daar werd door Wil van der Heijden, directeur van Coöperatie DEP, enthousiast en uitvoerig ingegaan op de geschiedenis en de rol van BMC in de mestmarkt. Geschiedenis Coöperatie DEP (Duurzame Energieproductie Pluimveehouderij) bestaat nu ruim 10 jaar en heeft inmiddels ruim 600 leden. Deze leden hadden van meet af aan het idee om gezamenlijk een fabriek te bouwen waarin mest kon worden verbrand en waarbij de beschikbare energie kon worden omgezet tot elektriciteit. DEP heeft samen met andere aandeelhouders, o.a. ZLTO en DELTA N.V. (energiebedrijf) een lang voortraject doorlopen voordat BMC in 2008 eindelijk kon worden opgestart. Het verbranden van mest bleek namelijk niet eenvoudig. Mede met overheidssubsidie voor productie van duurzame energie kon de fabriek uiteindelijk worden gerealiseerd. Bij BMC wordt uitsluitend pluimveemest verwerkt. Deze is voornamelijk afkomstig van pluimveehouders die zich verenigd hebben in Coöperatie DEP. De logistieke meststroom wordt georganiseerd door haar dochteronderneming Orgafert. Daarnaast wordt er ook pluimveemest verwerkt afkomstig uit de vrije handel. Proces Tijdens het bezoek werden de centrale rondgeleid, waarbij we uitvoerig op de hoogte werden gesteld. Dagelijks worden er ongeveer 60 vrachtwagens met mest aangevoerd, in totaal 1800 ton. Deze worden na visuele inspectie en automatische bemonstering gestort in één van de losbunkers.

6

we door

De lege vrachtwagens rijden door de desinfecteerstraat alvorens ze het terrein verlaten. Verschillende vrachten mest worden met elkaar vermengd in een grote opslagbunker, zodat een homogene brandstof ontstaat. De mest wordt verbrand in een wervelbed-oven. Deze bestaat uit een laag fijn wit zand, waar hete lucht doorheen geblazen wordt. De temperatuur van het zandbed is 765 graden. Hierdoor gaat het zand zich gedragen als een kokende vloeistof. De mest die hier doorheen wordt geleid, verbrandt vervolgens onmiddellijk. De warmte wordt omgezet in stoom. Daarmee wordt een turbine aangedreven die op zijn beurt een generator voedt. Het resultaat is dat er jaarlijks bruto 296.000 MWh (in 2012 en 2013) aan groene elektriciteit wordt opgewekt. Een klein deel wordt gebruikt voor de centrale zelf. Het overgrote deel gaat naar het elektriciteitsnet via DELTA N.V. Dit is genoeg om jaarlijks ruim 70.000 huishoudens van stroom te voorzien. As is het enige restproduct dat overblijft. Deze as bevat ongeveer 12% fosfaat, 12% kalium en 5% magnesiumoxide, daarmee kan het als nuttige bodemverbeteraar worden toegepast. Aangezien dit restproduct bomvol mineralen zit, vinden nog studies plaats om dit product voor meer geld te vermarkten.

Ing. W. van der Heijden, directeur DEP.

renmest. Een belangrijke verklaring voor de verschillen in verbrandingswaarde ligt in het droge stofgehalte en het niveau van het anorganische stofgehalte van de mest. Hoe hoger het droge stofgehalte (dus hoe lager het vochtgehalte), hoe hoger de verbrandingswaarde. Het anorganische stofgehalte wordt met name beïnvloed door het calcium-niveau in het voer. Ouderdieren en ook leghennen worden naar verhouding met veel calcium gevoerd en aangezien de benutting van calcium door pluimvee niet hoog is, resulteert dit in een hoger as-gehalte na verbranding in de mest.

Mestmarkt Met het verwerken van jaarlijks 450.000 ton mest wordt een derde van de in Nederland geproduceerde pluimveemest uit de markt gehaald. De biomassacentrale van BMC kan hiermee als voorbeeld dienen voor andere sectoren. Dit heeft sindsdien geresulteerd in aanzienlijk lagere mestafvoerprijzen voor alle veehouderijbedrijven in Nederland. De gehele veehouderij heeft daarom geprofiteerd van de ingeOrg.stof As-rest bruikname van BMC. % % Ondanks het feit dat BMC in Moerdijk een zeer groot 44 17 deel van de pluimveemest 45  8 verwerkt, is inmiddels 50 11 bekend geworden dat 40 22 Staatssecretaris Dijksma 46  8 (EZ) de pluimveerechten 45 12 vooralsnog niet schrapt.

Energie De verdeling van de aangevoerde pluimveemest en de samenstelling ervan is weergegeven in onderstaande tabel. Hierin is te zien dat de mest voornamelijk afkomstig is van vleeskuikens (47%) en leghennen (22%). Ook is te zien dat de verbrandingswaarde uitgedrukt in NCW (GJ/ ton) het hoogst is van opfokhennenmest en het laagst is van ouderdie-

Ton NCW Vocht % GJ/ton % Leghennen 22 7,1 39 Vleeskuikens 47 7,3 47 Opfokhennen 11 8,4 39 Ouderdieren  7 6,2 38 Kalkoenen  5 7 46 Onbekend  8 6,9 43

Herkomst en samenstelling aangevoerde mest.

Coöperatie De Valk Wekerom

Uit het recent verschenen

nr. 1 - 2014

Directie en buitendienst DVW en Lagerweij.

rapport van het PB (Planbureau voor de leefomgeving) en WUR blijkt namelijk dat mestverwerking voor de pluimveehouderij de komende tijd niet is gegarandeerd, mede omdat de centrale in Moerdijk afhankelijk is van energiesubsidie. Het is daarom belangrijk voor alle veehouderijsectoren dat BMC ook in de toekomst blijft functioneren. Er worden daarom ook studies verricht naar het indrogen van te natte aangevoerde partijen pluimveemest met restwarmte vanuit de installa-

tie. Datzelfde geldt voor het verder indrogen van ingedikte varkens- of rundveemest. Uitwisselbaarheid van rechten De aanpassing van de meststoffenwet maakt het niet mogelijk dat individuele pluimveehouders verwerkingsrechten kunnen overdragen aan varkens- en rundveehouders die onvoldoende mogelijkheden hebben om hun verwerkingsverplichting van 5, 15 of 30% te realiseren. De wet voorziet er wel in dat een inter-

mediair, exporteur of verwerker de mogelijkheid heeft om mestsoorten met elkaar te ruilen. Dochteronderneming Orgafert is intermediair. Orgafert heeft dus de mogelijkheid om varkens- en rundveemest middels een 3-partijen-overeenkomst aan zich te binden en te ruilen met pluimveemest, die immers verwerkt wordt bij BMC. Orgafert speelt op deze wijze een belangrijke bemiddelende rol om ook varkens- en rundveehouders aan hun wettelijke verwerkingsverplichting te laten voldoen. Het bestuur van Coöperatie DEP heeft als uitgangspunt het volgende geformuleerd: de financiële vergoeding die varkens- en rundveehouders betalen voor deze bemiddelende rol van Orgafert dient volledig ten goede te komen aan de leden-pluimveehouders die de start van BMC mogelijk hebben mogelijk gemaakt en vanaf het prille begin reeds 100% van hun mestoverschot verwerken. In de nabije toekomst zal hier meer over bekend worden. Ir. Gert Kampert Nutritionist

Van mest naar stroom

Aanvoer

Stoomturbine, generator en koeltoren

➊ ➋

Emissiemetingen

➌

➍

➎

➎

➎

➊ Opslagbunker ➋ Transport ➌ Verbrandingsinstallatie: wervel­bedoven en stoomketel

➍ Verschillende luchtstromen ➎ Rookgasreiniging

De Valkenier

Afvoer



Coöperatie De Valk Wekerom 7

Keuze van het maïsras Houd bij de keuze van uw maïsras rekening met de volgende punten: 1. Is het gebruikersdoel snijmaïs, CCM/MKS/korrelmaïs of energiemaïs? Hoewel echt slechte maïsrassen niet meer verkocht worden, is er wel degelijk verschil in VEM en VEVI per kg product. 2. Welke type grondsoort heeft u: zand/löss of klei/ veen? 3. Naar welk zaaitijdstip streeft u: vóór mei, eerste helft mei of tweede helft mei? Bij late inzaai kies dan voor een vroeg of middelvroeg ras. 4. Kies bij hoge ziektedruk (builenbrand of bladvlekkenziekte) voor een ras met hoog cijfer hiervoor (minimaal 8)!

5. Heeft u lage grond dan is het te overwegen om een vroeg of middelvroeg ras te kiezen. Deze hebben minder FAO-dagen waardoor ze eerder geoogst kunnen worden. Het aantal FAO-dagen is een relatieve maat voor de vroegheid van een maïsras waarbij een toenemende waarde een verlenging van het groeiseizoen betekent. Dit is van belang in verband met de vaak te natte late herfst. Anders gezegd: kies voor oogstzekerheid voor een vroeg ras met minder FAO-dagen. Tenslotte, de kwaliteit van de maïs wordt niet alleen door het maïsras bepaald, de structuur en bemestingstoestand van de bodem en het weer spelen zeker ook een belangrijke rol. Maïs groeit weliswaar voornamelijk boven de grond, maar wat in de grond gebeurt is voor de opbrengst en voederwaarde minstens zo belangrijk!

De teelt van maïs De teelt van maïs is elk jaar weer een traject vol met onzekerheden. U heeft immers geen invloed op het weer en daardoor soms ook niet op de bodemgesteldheid. Een aantal zaken kunt u echter wel beïnvloeden. Daarom vindt u hieronder enkele tips die kunnen leiden tot een hogere opbrengst en betere kwaliteit van de maïs. 1. Grondbewerking: in het voorjaar is het afwachten wat de temperatuur en de neerslaghoeveelheid zal zijn. Echter voor een snelle beginontwikkeling is het van belang dat de bodem goed opgewarmd is, iets wat het afgelopen jaar niet het geval was. Voor een goede opwarming is een vast wortelbed en een kruimelig zaaibed het beste. Dichtgeslibte of aangereden grond en ook natte en verzadigde bodems verhinderen de opwarming van de bodem. 2. Zaaidiepte: voor een juiste zaaidiepte dient bij zware grond 3-4 cm en bij lichtere grond 5-6 cm aangehouden te worden. 3. Juiste bemesting: bepaal de mineralenniveaus van uw grond en van de mest. Aan de hand hiervan kunt u bepalen of alle mineralen in voldoende mate aangebracht worden. Met behulp van rijenbemesting en/of kunstmest zijn de hiaten te repareren. Let met name op kalium, magnesium en borium. 4. Zuurgraad: de minimale pH van de bodem is 5, maar 5,5 is nog

8

beter. Bij een te lage pH worden meststoffen slechter opgenomen door de plant en spoelen ze uit. Voldoende kalk op de grond aanbrengen verhoogt de pH. De optimale pH van de bodem is afhankelijk van het gehalte aan organische stof. Hoe lager het organische stofgehalte hoe hoger de gewenste pH. 5. Wisselbouw: pas wisselbouw toe. Na een aantal jaren mais verbouwen is het raadzaam hiervoor andere percelen te gebruiken. In zijn algemeenheid groeit op scheurgrond altijd de beste mais. Het organische stofgehalte van de bodem stijgt hierdoor, waardoor de structuur van de bodem verbetert, het vocht wordt beter vastgehouden en komt samen met de afbreekbare organische

Coöperatie De Valk Wekerom

stof geleidelijker voor de maïsplant beschikbaar. De aanvoer van voedingsstoffen is constanter. Ook voor de kwaliteit van het gras is wisselbouw met snijmaïs beter (minder onkruid). Het organische stofgehalte van de bodem kan ook door het toepassen van een groenbemester en door middel van vaste stalmest worden verhoogd. 6. Folie: de laatste jaren wordt op kleine schaal hier en daar mais onder folie gezaaid. Voorlopige conclusie hiervan is dat er vraagtekens geplaatst worden bij de vraag of de extra kosten ook opwegen tegen de extra opbrengsten. Ir. Gert Kampert Nutritionist

nr. 1 - 2014

Uitslagen snijmaïs vers en ingekuild In bijgaande tabel worden de resultaten weergegeven van analyses door BLGG van vers en van ingekuilde snijmaïs als gemiddelde van alle monsters van oogstjaar 2013. Uit deze resultaten blijkt dat er geen grote verschillen zijn tussen de gemeten voederwaarde van vers of ingekuilde snijmaïs, uitgedrukt in VEM of VEVI per kg product. Toch blijkt vanuit reacties uit de praktijk dat het voeren van verse snijmaïs aan rundvee vaak lijdt tot dunnere mest. Dit wordt veroorzaakt door het feit dat de suiker en snel afbreekbare zetmeel-fractie nog grotendeels aanwezig is. In de tabel is het verschil in suikerfractie tussen verse en ingekuilde snijmaïs goed zichtbaar (74 versus 14 g/kg ds). De suiker wordt door fermentatie omgezet in met name melkzuur (10 versus 47 g/kg ds).

Vergelijking vers en ingekuilde snijmais van alle analyses over oogstjaar 2013 Product: droge stof (ds) g/kg VEM /kg ds VEVI /kg ds DVE g/kg ds OEB g/kg ds pH NH3 fractie % Ruw eiwit g/kg ds Ruw vet g/kg ds Ruwe celstof g/kg ds Ruw as g/kg ds Suiker g/kg ds Zetmeel g/kg ds Structuur waarde NDF g/kg ds ADF g/kg ds ADL g/kg ds Azijnzuur g/kg ds Melkzuur g/kg ds VCOS %

Snijmaïs vers 341,0 986,0 1033,0 55,0 -41,0 4,8 6,8 73,0 30,0 174,0 35,0 74,0 354,0 1,7 381,0 207,0 18,0 13,0 10,0 76,5

Snijmaïs ingekuild 355,0 986,0 1033,0 50,0 -36,0 3,9 6,6 72,0 33,0 175,0 36,0 14,0 365,0 1,6 365,0 201,0 16,0 12,0 47,0 76,6

Verschil -14,0 0,0 0,0 5,0 -5,0 0,9 0,2 1,0 -3,0 -1,0 -1,0 60,0 -11,0 0,1 16,0 6,0 2,0 1,0 -37,0 -0,1

Nieuwe toeslagrechten per 1 januari 2015 Per 1 januari 2015 gaat het bestaande Europese landbouwsubsidiestelsel vrijwel volledig op de schop. Betalingsrechten zullen de inmiddels vertrouwde toeslagrechten gaan vervangen. Daarnaast krijgt elke ondernemer te maken met vergroening en vergroeningsrechten. Eén en ander kan grote gevolgen hebben voor uw bedrijf. Wel is er van 2015 tot 2019 sprake van een overgangsperiode, waarin de verschillen in inkomsten uit landbouwsubsidie zullen worden gecompenseerd. Per subsidiabele hectare die de landbouwer in 2015 aangeeft, ontvangt hij 1 betalingsrecht. Iedere landbouwer krijgt dus evenveel betalingsrechten als subsidiabele grond. Het aantal toeslagrechten in Nederland (ongeveer 1,4 miljoen in 2013) is lager dan het aantal nieuwe betalingsrechten straks in het nieuwe GLB (vermoedelijk meer dan 1,8 miljoen). De voorwaarden om betalingsrechten te kunnen krijgen in 2015 staan hieronder. 1. Men dient een actieve landbouwer te zijn, 2 een betaling voor Directe steun te hebben ontvangen in 2013,

De Valkenier

3. subsidiabele landbouwgrond in gebruik te hebben in 2015, 4. in 2015 een aanvraag te doen om betalingsrechten toegekend te krijgen. De volgende landbouwers kunnen ook betalingsrechten krijgen in 2015: • Landbouwers die in 2013 groente, fruit, (poot- of consumptie-) aardappelen of bloembollen/sierplanten hebben geteeld of een wijngaard hebben geëxploiteerd.



• Landbouwers die nooit toeslagrechten hebben gehad maar aan kunnen tonen wel landbouwer te zijn geweest in 2013. Nadat betalingsrechten in 2015 zijn toegekend, kunnen deze worden verhandeld tussen alle actieve landbouwers in Nederland. Hoewel er nogal wat zaken niet helemaal duidelijk zijn is er op de site http://www.glbcheck.nl/ meer over de wijzigingen te lezen.

Coöperatie De Valk Wekerom 9

Mestverwerkingsplicht – wat nu? Onderstaand artikel over mestverwerkingsplicht en –overeenkomsten ontvingen wij van Countus, accountants + adviseurs. Vanaf 1 januari geldt voor veehouders met een bedrijfsoverschot de mestverwerkingsplicht. Hier is de fosfaatproductie groter dan de plaatsingsruimte. Verwerkingspercentages Afhankelijk van de bedrijfslocatie moet een veehouder met een bedrijfsoverschot een percentage mest verwerken. Verwerkingspercentages Regio 2014 (definitief) Zuid 30% Oost 15% Overig  5% Er zijn een aantal vrijstellingen voor de verwerkingsplicht: – U heeft een verwerkingsplicht van minder dan 100 kilogram fosfaat; – Biologische bedrijven moeten het bedrijfsoverschot voor SKAL afzetten naar een ander biologisch bedrijf, hiermee voldoen deze bedrijven aan de verwerkingsplicht. Hoe vult u de mestverwerkingsplicht in? Invulling kan op verschillende manieren: – Met een mestverwerkingsovereenkomst (MVO); – Met een vervangende verwerkingsovereenkomst (VVO); – Door regionale mestafzet, hiermee moet het volledige bedrijfsoverschot binnen 20 kilometer van de bedrijfslocatie worden afgezet. Mestverwerkingsovereenkomst Er zijn 2 soorten MVO’s: – Rechtstreeks De veehouder sluit rechtstreeks een overeenkomst met de verwerker. Hierbij geldt het Vervoersbewijs Dierlijke Meststoffen (VDM) als overeenkomst. Met opmerkingscode 61 geeft de veehouder aan dat er is voldaan aan de mestverwerkingsplicht. De verwerker zorgt ervoor dat de kilogrammen fosfaat worden verwerkt of geëxporteerd.

– Via een derde partij De veehouder sluit een overeenkomst met een bewerker/intermediair en deze sluit vervolgens een overeenkomst met een verwerker. Met een driepartijen-overeenkomst kunnen de 3 partijen laten zien dat zij voldoen aan de verwerkingsplicht. Deze overeenkomst moet voor het einde van het betreffende kalenderjaar worden gemeld bij Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO, voorheen DR). Wij adviseren u om aanvullende afspraken in een overeenkomst vast te leggen. Vervangende verwerkings­ overeenkomst Met de VVO kunt u uw mestverwerkingsplicht overdragen naar een andere veehouder. Dit betekent dat een andere veehouder de mest (uw verwerkingsplicht) laat verwerken. Afzet van de mest moet u wel regelen, bijvoorbeeld bij een akkerbouwer. Deze overeenkomst moet voor het einde van het kalenderjaar worden gemeld bij RVO. Wij adviseren u om aanvullende afspraken in een overeenkomst vast te leggen. Pluimveehouderij Een VVO mag alleen afgesloten worden tussen pluimveehouders onderling en tussen andere veehouders onderling. Hier zit, op bedrijfsniveau, het zogenaamde schot tussen sectoren. Voor de verplichte mestverwerking bent u een pluimveehouder wanneer de mestproductie voor meer dan 50 procent (in kilogrammen) fosfaat bestaat uit mest van kippen of kalkoenen. Regionale mestafzet Wanneer u het volledige bedrijfsoverschot kunt plaatsen binnen 20 kilometer van de bedrijfslocatie, dan voldoet u aan uw mestverwerkingsplicht. Voorwaarde voor deze strategie is wel dat het bedrijfsoverschot maximaal 25 procent van de fosfaatproductie is en dat de afnemer de mest aanwendt op eigen landbouwgrond. Let wel, de “Regionale Mestafzet Overeenkomst” (RMO) moet u vooraf afsluiten met de afnemer. Wij raden u aan om, in deze overeenkomst, ook aanvullende afspraken

10 Coöperatie De Valk Wekerom

op te nemen zoals moment van levering en prijsafspraken. De overeenkomst hoeft u niet te melden bij RVO, maar bewaart u in uw eigen administratie. Bij controle moet u de overeenkomst kunnen tonen. De daadwerkelijke levering van mest meldt u met het VDM en opmerkingscode 71. Aandachtspunten: – Sluit overeenkomsten tijdig af. – Leg onderlinge afspraken vast in een overeenkomst. – Maak uw situatie inzichtelijk om uw strategie te bepalen. – Heeft u meerdere locaties in verschillende regio’s? Dan geldt het hoogste verwerkingspercentage voor uw bedrijf. – Regionale afzet is niet gelijk aan boer-boer transport. Wij kunnen snel inzichtelijk maken of u een verwerkingsplicht heeft en welke strategie daarbij het beste past. Interesse? Neem dan contact met ons op via 038 – 455 26 00. Meststoffenwet Naast invoering van de mestverwerkingsplicht, zijn er in 2014 ook andere punten in de Meststoffenwet gewijzigd. Zoals aanscherping van de gebruiksnormen, werkingscoëfficiënt van varkensmest op zand- en lössgronden. Daarnaast is een belangrijke wijziging de verhoging van de forfaitaire productienorm voor graasdieren. Tot 2014 werd gerekend met 95% van de forfaitaire waarde. Vanaf 2014 geldt de volledige 100% voor de productieforfaits van stikstof en fosfaat. Dit heeft ook invloed op berekening van de minimale mestopslagcapaciteit. Ook de 5%-correctie binnen de BEX-berekening is vervallen. Deze aanpassing betekent een absolute stijging van de productie van graasdieren met iets meer dan 5%. Meer informatie vindt u op onze website: www.countus.nl/mest.

nr. 1 - 2014

Winkel-aanbiedingen

WEKEROM

Edeseweg 103, Wekerom

NEPOREX MADENDOOD

HAVEP OVERALL

Graag brengen wij U op de hoogte van de status van Neporex, de belangrijkste larvicide (madendoder) in de Nederlandse markt. Het college voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (CTGB) heeft besloten de registratie van Neporex (12016N) in Nederland niet te verlengen. Dit betekent dat de registratie van Neporex per 1 oktober 2013 is vervallen, waarbij een uitverkooptermijn en een opgebruiktermijn is vastgesteld. Concreet houdt dit in dat Neporex: niet meer verhandeld mag worden (uitverkooptermijn) na 30 maart 2014 en niet meer gebruikt mag worden (opgebruiktermijn) na 26 september 2014. Wij stellen U derhalve in de gelegenheid om dit seizoen nog Neporex te kunnen gebruiken. Uiteraard moet uw bestelling voor 30 maart geplaatst worden i.v.m. uitverkooptermijn.

Overall 100% katoen. Kleur blauw. Leverbaar in de maten 44 t/m 62. Nu van e 41,95 voor

e 32,95 WERKBODYWARMER Bodywarmer met verlengde rug en 16 pockets. Kleur blauw, zwart en groen. Leverbaar in de maten M t/m XXXL. Nu van e 33,95 voor

e 24,95 KOEMESTKORREL Gedroogde koemest verbetert het bemestingsniveau en activeert het microbiologische leven in de bodem waardoor de bodemstructuur verbetert. Inhoud 50 liter is voldoende voor 50 m2.

Neporex aktie prijzen geldig t/m 29 maart 2014 Neporex 1 kg van e 34,25 voor Neporex 5 kg van e 138,95 voor

WE

(0318-461645)

e   29,95

Nu van e 20,99 voor

e 105,00

e 14,99

Acties geldig t/m zaterdag 1 maart 2014. Voor al onze winkelaanbiedingen geldt: prijzen zijn incl. BTW. Prijswijzigingen voorbehouden. Zolang de voorraad strekt. Er kunnen geen rechten ontleend worden aan eventuele druk- en/of zetfouten.

C o l o f o n

Postbus 3 6740 AA LUNTEREN Telefoon: 0318-461141 Telefax: 0318-461657

Hoge Valkseweg 58 6741 GN LUNTEREN E-mail: [email protected] Website: www.dvw.nl

Eindredactie: Opzegging: Gert Kampert Wilt u de Valkenier niet meer ontvangen? Ellen van Veldhuisen Stuurt u even een briefje naar: Postbus 3, Druk: 6740 AA LUNTEREN. Of geef dit tele- Drukkerij Perfekt fonisch door op tel. 0318-461141. Of stuurt u een e-mail naar [email protected]. Barneveld

De Valkenier



Winkel: Welkoop Wekerom tel.: 0318-461645

Edeseweg 103 6733 AD WEKEROM [email protected]

Aansprakelijkheid: Overname van artikelen is alleen toegestaan na schriftelijke toestemming van de redactie. Hoewel aan de samenstelling van de inhoud de meeste zorg is besteed kan door de redactie geen aansprakelijkheid worden aanvaard voor mogelijke onjuistheden of onvolledigheden.

Coöperatie De Valk Wekerom 11

G Bo er v op raag Inc enB an 17 to l. e on af fe t zi en d- 18: bru ens ha of W 00 i ari pje n en elko uw ee opw nd ran inke kje l. !

Boerenkoopavond maandag 17 februari

% 20 KORTING

*

* M.u.v. veevoeders, meststoffen, gewasbeschermingsmiddelen, professionele land- en tuinbouwartikelen en cadeaubonnen.

12 Coöperatie De Valk Wekerom

nr. 1 - 2014