19‐11‐2014
De transities, een samenwerkingsvraagstuk van jewelste Navigeren in een nieuw zorglandschap
Dag van de transities 19 november 2014 Dr. Wilfrid Opheij
© Common Eye 19-11-2014
Twee aanvliegroutes..
• Een samenwerkingsvraagstuk van jewelste • Condities voor veelbelovende samenwerking
19-11-2014
2
1
19‐11‐2014
Het institutionele veld rond de transities
11/19/2014
Het institutionele veld rond de transities (LZ) IGZ
Zorgkantoor
Centrale overheid CAK
Gemeentelijk samenwerkings -verband
Gemeente
Zorgverzekeraars
CIZ
Belastingdienst
GGZ aanbieders
Zieken huis
Wijkverpleegkundige
Eerstelijns aanbieders 11/19/2014
VVTaanbieders
Zorgen welzijn aanbieders Huisarts 4
2
19‐11‐2014
Vier vormen van gemeentelijke regie
Naar je toetrekken
.. gemeente in the lead, aanbieders als teamgenoten ….
..gemeente doet het zelf en contracteert wat ze niet zelf kan of wil..
G A
A A
A
A
A A
Coördineren
G A
A
Sturen
Cocreatie
Controle A
G
A G
A aanbieders gaan het samen oplossen met (in opdracht van) gemeente ..
19-11-2014
A
Aanspreken
A A A A
Regelen
Gedeeld vraagstuk maken
..gemeente aan zet en dwingt samenwerking contractueel af..
5
Het beeld van de transitie..
Wat het lijkt te zijn: • Een wettelijke stelselwijziging en transitie • Die leidt tot decentralisatie en aanpassing van taken • Waarbij professionals en burgers meer aan zet komen • Met minder hiërarchie en management, • Voor iedereen een intern verandervraagstuk 11/19/2014
6
3
19‐11‐2014
Het beeld van de transitie..
Wat het lijkt te zijn:
Wat het ook (en vooral) is:
• Een wettelijke stelselwijziging
• Wijziging van onderlinge verhoudingen
• Die leidt tot decentralisatie en aanpassing van taken
• Die leidt tot andere rollen en relaties
• Waarbij professionals en burgers meer aan zet komen
• Waarbij we condities moeten creëren voor professionals en burgers
• Met minder hiërarchie en management,
• Gebaseerd op de logica van het netwerk
• Voor iedereen een intern verandervraagstuk
• Een samenwerkingsvraagstuk van jewelste
11/19/2014
7
Waar het toe leidt als je doet wat het lijkt:
Babylonische spraakverwarring Losse verbinding tussen ambities en praktijk Spaghetti van regie en coördinatie Te weinig besef van een gezamenlijk vraagstuk 11/19/2014
8
4
19‐11‐2014
In welke logica werk je samen?
Logica van de hiërarchie:
Logica van het netwerk:
Een partij kan bepalen
Wederzijdse afhankelijkheid en beïnvloeding
Er is een probleem
Er is een probleemperceptie
Doelstelling is referentiepunt
Doelstelling is momentopname
Informatie is robuust, intersubjectief
Na besluit is er een volgende ronde met nieuwe kansen
Uitvoering: probleem en doel gegeven
Uitvoering: wees alert op nieuwe kansen
Norm: doelrealisatie leidende partij
Norm: gesorteerd effect en tolerantie
11/19/2014
9
In welke logica werk je samen?
De logica van het netwerk Logica van de hiërarchie:
Logica van het netwerk:
Belangen
Een partij kan bepalen
Wederzijdse afhankelijkheid en beïnvloeding
Organisatie
Er is een probleem
Er is een probleemperceptie
Doelstelling is referentiepunt
Doelstelling is momentopname
Informatie is robuust, intersubjectief
Na besluit is er een volgende ronde met nieuwe kansen
Uitvoering: probleem en doel gegeven
Uitvoering: wees alert op nieuwe kansen
Norm: doelrealisatie leidende partij
Norm: gesorteerd effect en tolerantie
11/19/2014
Organisatie
Halen & brengen Het vraagstuk De kans Organisatie
Organisatie Wat heb ik te bieden?
Wat wil ik eruit halen?
Organisatie
10
5
19‐11‐2014
PRAKTIJKCASUS
| Hiërarchische of netwerk logica
GEMEENTEPOLIS:gemeentelijke zorgverzekering voor minima/chronisch zieken
CONTEXT: bewezen samenwerking tussen gemeente en zorgverzekeraar
ACTUALITEIT:
beider financiën en rendementen onder
grote druk
UITKOMST:
verwijdering of intensivering van de
relatie? 11/19/2014
www.bsenf.nl/gemeentepolis
PRAKTIJKCASUS
Ik heb een probleem: ik maak verlies op de Gemeentepolis. Dat komt doordat jouw burgers relatief veel zorg consumeren en bovendien een slecht betaalgedrag hebben. Dit contract kent (te) veel wanbetalers en hoogconsumerende verzekerden. Mijn rendement moet omhoog dus rest mij niets anders dan de premie te verhogen. Als je het daar niet mee eens bent dan staat het je uiteraard vrij om dit contract onder te brengen bij een andere zorgverzekeraar.
ZORGVERZEKERAAR 11/19/2014
X
| Herken de logica
GEMEENTE
We hebben een gezamenlijk vraagstuk: hoe zorgen we ervoor dat de Gemeentepolis aantrekkelijk blijft voor minima, nu zorg steeds duurder wordt terwijl onze beide rendementen onder druk staan. Laten we samen de analyse proberen te maken van de financiën en met onze klanten bespreken aan welke knoppen we kunnen draaien om het product voor iedereen interessant te houden. Doen we iets aan de premie, of bijvoorbeeld aan contractering of dekkingen? En laten we goed volgen hoe het beleid van VWS zich ontwikkelt, om tijdig in te spelen op nieuwe kansen en middelen.
ZORGVERZEKERAAR
Y 12
www.bsenf.nl/gemeentepolis
6
19‐11‐2014
PRAKTIJKCASUS
| Redeneren vanuit netwerklogica
BELANGEN GEMEENTE
BELANGEN VERZEKERAAR
vitale samenleving
gezond rendement
toegang tot zorg garanderen ontsluiten bijzondere bijstand
gemeente als ambassadeur en co‐financier
verbinding met AWBZ en Zvw
samenwerking Wmo‐Zvw‐Wlz
lokaal gezondheidsbeleid
realiseren gezondheidswinst
terugdringen van schulden
tegengaan wanbetaling
DE KANS | GEMEENTEPOLIS
goede toegang tot zorg voor zoveel mogelijk burgers (verzekerden) tegen een zo effectief mogelijke inzet van middelen
www.bsenf.nl/gemeentepolis
De unieke kenmerken die erbij horen
Tussen marktgedrag en hiërarchie Concernvorming Fusies Overnames Ketens
Acquisities
Lengte van de relatie
Verkoopcombinaties Coöperatieve vereniging
Complexiteit in samenwerkingsrelaties Onduidelijk machtscentrum Wie is hier de baas? Allebei een beetje… Interdependentie We kunnen niet zonder, maar ook niet met elkaar… Nieuwe werkelijkheid In den beginne valt er niets te managen, behalve een betekenisvolle relatie en een kwetsbaar proces…
Co-marketing Allianties Preferred suppliers Inkoopcombinaties
Heterogeniteit De aantrekkingskracht van de ander zit in zijn ‘anders zijn’, maar dat is precies waarom we die ander niet echt begrijpen…
Franchiseformules Gezamenlijke R&D Marktgedrag
Shared Service Centres
Conventioneel
Context Omgeving en context veranderen voortdurend en doen hun invloed gelden…
Inkopen Mate van gezamenlijk beslissen Naar Gomes-Casseres
11/19/2014
14
7
19‐11‐2014
Drie aanvliegroutes..
• Een samenwerkingsvraagstuk van jewelste • Condities voor veelbelovende samenwerking
19-11-2014
15
Condities voor verbinding
Proces
Ambitie Organisatie
Belangen
Relatie
11/19/2014
16
8
19‐11‐2014
Condities voor verbinding De goede stappen, de goede volgorde, Win-win, in dialoog
Veerkracht Voortgang Gebrekkige relatie ontwikkeling Stagnatie
Hoe gedeeld is de ambitie van de partners?
Op de goede weg samen? Vormgeven en monitoren van een goed proces
Recht doen aan belangen
Ambitie Organisatie
Belangen
Is de samenwerking goed georganiseerd?
Relatie Onderorganisatie Neiging tot controle
Creëren van waarde voor betrokken partners?
Transparantie Dialoog Mutual gains
Professioneel organiseren Leiderschap Relatie Vertrouwen
Uitputting inspiratiebron Schijnsamenwerking
Inhoud Commitment Gezamenlijkheid
Proces
Governance besluitvorming vorm
Betrouwbaarheid Daadkracht
Inspirerend perspectief Mobiliserend effect
Werken aan een gedeelde ambitie
Synergie Proactief gedrag
Continue onderhandeling Verdedigend gedrag
Goed persoonlijk samenwerken
Hoe doen we het als alliantieteam?
Vertrouwen Goede conflicthantering
Onderliggend machtspel Instabiele relaties
11/19/2014
17
Tot slot
• Transitie is naast een inhoudelijk vraagstuk óók een complexe samenwerkingsvraag! • Dat vraagt om een samenwerkingsvisie en –aanpak! • Regie nemen betekent: het samen met sleutelpartijen werken aan de condities voor samenwerking! • Verbindend leiderschap gezocht!
19-11-2014
18
9
19‐11‐2014
Dr. Wilfrid Opheij
[email protected]
www.commoneye.nl Alle intellectuele eigendomsrechten met betrekking tot deze presentatie berusten bij Common Eye.
Niets uit deze presentatie mag worden verveelvoudigd of openbaar gemaakt zonder schriftelijke toestemming van Common Eye.
10
