Competentie Centrum Transities Samen werken, samen leren, samen ontwikkelen
José Andringa 10 november 2009 CoP Versnelling Innovatiecyclus (Movinnio/Traverse)
PARTNERSCHAP VROM
KSI Beheergroep
SenterNovem
TNO
Staf 2,5 fte
TRANSITIES Een 'transitie' is een structurele maatschappelijke verandering die het resultaat is van op elkaar inwerkende en elkaar versterkende ontwikkelingen op het gebied van economie, cultuur, technologie, instituties en natuur & milieu.
Europees onderzoek grote infraprojecten (Transumo): Projectleiders hebben wél competenties om risico’s te beheersen; Projectleiders hebben onvoldoende competenties in het omgaan met de omgeving
COMPETENTIES VAN TRANSITIEPROFESSIONALS Competentiecahier No. 1
José Andringa Rob Weterings
BASISCOMPETENTIES EN DOMEINKENNIS Basiscompetenties: 1.
Communicatief vermogen
2. Netwerken bouwen en onderhouden 3. Overtuigingskracht
En: Domeinspecifieke vakkennis
Competenties Divergeren
Patronen herkennen
Heroriënteren
Experimenteren
Verankeren & opschalen Monitoren
Convergeren t r a n s i t i e m a n a g e m e n t
TRANSITIECOMPETENTIES Persoonlijke vaardigheden
Methoden en technieken
Bijpassende rol
Patronen herkennen
•* integraal denken •onbevangen vragen stellen * analytisch vermogen * conceptuele kracht
* integrale systeemanalyse * actor- en netwerkanalyse * historische regimeanalyse * fact finding
Onderzoeker <<< Manager >>>
Heroriënteren
* visie en inspiratie * lef en overtuigingskracht * creativiteit * historisch besef
* scenario-analyse * toekomstverkenningen * back casting * reframing
Vernieuwer <<< Onderzoeker <<< Groepswerker >>> Manager >>>
Experimenteren
•Mobiliserend vermogen •Organisatievermogen •Tweede orde leren
* actor- en netwerkanalyse * strategisch nichemanagement * lerend ontwerpen
Vernieuwer <<< Netwerker <<< Manager >>> Groepswerker >>>
Verankeren en opschalen
* anticiperend vermogen * ondernemerschap * verleidingskracht * netwerken en lobby
* actor- en netwerkanalyse * integrale systeemanalyse * strategisch nichemanagement
Netwerker <<< Onderzoeker <<< Manager >>>
Monitoren
•observatievermogen • reflectief vermogen •Zelfbewustzijn
* transitiemonitoring * evaluatietechnieken * learning histories * reflectiesessies
Onderzoeker <<< Groepswerker >>>
Transitiemanagement
* systeemdenken * gevoel voor timing * balanceren tussen inhoud, proces en resultaat
Competentiecluster
<<< divergerend >>> convergerend
Onderzoeker <<< Groepswerker >>> Manager >>>
PERSOONLIJKE KARAKTERISTIEKEN 1. Levenshouding: idealisme en optimisme 2. Motivatie: uit korte termijn resultaten of gelegde verbindingen tussen mensen/organisaties 3. Doorzettingsvermogen en open werkstijl
Verdere uitwerking • Competentiecahier nr. 2: het competentieprofiel • Beschrijven van competenties in termen van concreet, toetsbaar gedrag • Competentietest • Profielen van specifieke functies, zoals bijv. directie, bestuur, projectleider, programmabureau.
Voorbeeld profiel: projectleider • Projectleider / themaleider binnen het programma Transumo • BSIK-programma (subsidie op projecten) • Gericht op ontwikkeling wetenschappelijke kennis • Driepartijen: wetenschap, bedrijven, overheid
Visie en inspiratie
Kan een inspirerende langetermijnvisie (laten) maken en deze verbinden met acties op korte termijn
Lef en Veranderkracht
Durft zich buiten de gebaande paden te bewegen en is in staat mening en houding van anderen te beïnvloeden en verkrijgt instemming voor voorstellen
Mobiliserend vermogen
Kan richting en sturing geven aan groepsprocessen en doeltreffende samenwerkingsverbanden tot stand brengen en handhaven.
Organisatievermo gen
Is in staat prioriteiten en benodigde acties aan te geven, en te bepalen welke tijd en middelen nodig zijn om ambities te realiseren. Dit doet een trans.prof. Op 3 nivo’s: niche, regime en landschap (‘schaken op 3 borden’)
Tweedeorde leren
Ter discussie stellen van bestaande manieren van denken en handelen binnen het experiment of de activiteit
Ondernemerschap
Vertaalt maatschappelijke ontwikkelingen in zakelijke mogelijkheden, is in staat om belemmeringen die zich tijdens een systeeminnovatief project voordoen te identificeren en uit de weg te ruimen
Anticiperend Vermogen
Kan trends signaleren en oppakken en deze gebruiken om experimenten/projecten te verankeren en op te schalen.
Netwerken en Lobby
Ontwikkelen en bestendigen van relaties en samenwerkingsverbanden binnen en buiten de eigen organisatie en deze benutten voor het verkrijgen van informatie, steun en medewerking.
Visie en inspiratie
Niveau 1. 1. Overziet bij het bepalen van een richting de (vaak grote) implicaties voor meerdere organisaties. 2. Heeft een lange termijnvisie, heeft een breed perspectief, houdt uiteenlopende mogelijkheden in gedachten bij het ontwikkelen van een toekomstbeeld. 3. Enthousiasmeert anderen en maakt het bereiken van doelen gemakkelijker door duidelijk het beoogde effect aan te geven, een positieve instelling ten opzichte van het werk tot stand te brengen en onder teamleden een sterke wil om te slagen te creëren.
Visie en inspiratie vervolg
Niveau 2 1. Schat het belang van ontwikkelingen in de (totale) politieke, maatschappelijke en wetenschappelijke omgeving en de implicaties voor de eigen organisatie goed in. 2. Zorgt ervoor dat gedeelde waarden en perspectieven (verwachtingen) vertaald worden in een gezamenlijk beeld op hoofdlijnen van een gewenste situatie of toekomst. Het kan hierbij gaan om enkele betrokkenen, of juist een grote verzameling van verschillende partijen. 3. Laat de gewenste situatie steeds richtinggevend zijn voor een portfolio aan activiteiten en/of experimenten. Zorgt dat betrokkenen meegaan in die richting. 4. Realiseert nieuwe strategische lijnen voor de toekomst. Doorbreekt bestaande denkkaders met originele ideeën
