Dé oogspecialist van het hoge noorden

Interview Dr. Majid Koch, medisch directeur vestiging Hoogeveen

Dé oogspecialist van het hoge noorden Oogziekenhuis Zonnestraal opende dit voorjaar een nieuwe vestiging in Hoogeveen. Oogcontact maakte kennis met medisch directeur Majid Koch, een gedreven, allround oogarts met daarnaast bijzondere kennis op het gebied van neuro-opthalmologie. “Wij zijn dag en nacht voor onze patiënten bereikbaar.” Stilstand is achteruitgang: dat is hét motto van de vooruitstrevende Majid, die als kind van een Nederlandse vader en een Indiase moeder in Pakistan opgroeide. Dat motto verklaart grotendeels zijn overstap van een groot, regulier ziekenhuis naar het gespecialiseerde Oogziekenhuis Zonnestraal. “Als je je patiënten het beste van het beste wilt bieden, dan zul je hoe dan ook moeten investeren. Zowel in kennis en technologie, als in apparatuur. Oogziekenhuis Zonnestraal is daarvan doordrongen.” Hersens zichtbaar Dr. Koch volgde de basisopleiding tot arts in Pakistan om zich later in Engeland te specialiseren als oogarts. Hij ontwikkelt een buitengewone interesse voor de verbinding tussen het oog en de werking van de zenuw, omdat “het oog een van de organen is waarin je feitelijk een deel van de hersens kunt zien.” Die fascinatie leidt tot zijn superspecialisatie neuroopthalmologie. Vanwege zijn bijzondere kennis op dit gebied wordt Koch regelmatig geraadpleegd door neurochirurgen en neurologen. “Dat kan bijvoorbeeld zijn in gevallen van dubbelzien of gezichtsvelduitval. Als je eenmaal weet welke route de zenuw aflegt naar de hersenen, kun je er achter komen wat de oorzaak van een uitgevallen oogfunctie is.” Ook voor zijn patiënten geldt zijn motto. “‘Daar is niets meer aan te doen’ zul je mij nooit horen zeggen. Ik blijf constant zoeken naar de beste behandelmethode, al is de aandoening nog zo ernstig.” Dat zal de reden zijn waarom veel patiënten uit het noorden van het land met Majid ‘meeverhuizen’ naar Zonnestraal, waar alle oogaandoeningen worden behandeld die onder de Zorgverzekeringswet vallen. Vanwege deze grote toestroom van patiënten is er inmiddels een tweede oogarts en een orthoptist (speciaal voor kinderen met oogaandoeningen, zoals een lui oog) aangetrokken. Want wachtlijsten wil Majid zo veel mogelijk zien te voorkomen. 8

Opereren in Lelystad Op dit moment worden de oogoperaties nog verricht in Oogziekenhuis Zonnestraal in Lelystad, omdat er in Hoogeveen nog geen OK-ruimte beschikbaar is. Majid: “Geen ideale situatie, maar we doen er alles aan om het ongemak voor onze patiënten zo veel mogelijk te beperken. Binnen nu en een jaar hopen wij in Hoogeveen een geschikte locatie te hebben gevonden, mét operatieruimte.” Ook de goede relatie die Majid met specialisten en huisartsen in de regio heeft, is belangrijk. “Na een operatie bellen wij onze patiënten de volgende dag altijd even op om te vragen hoe het gaat. Maar ook de huisarts kan ons altijd bellen, bijvoorbeeld als een patiënt zich na een operatie meldt met klachten als rode ogen, minder zien, pijn of etterigheid. Mijn collega’s en ik zijn dag en nacht bereikbaar. En zo hoort het ook.” Voor het maken van telefonische afspraken van 08.30 tot 18.00 uur (ma t/m vr): 0888 77 77 77 voor spoedgevallen na 18.00 uur en in het weekend: 0888 77 77 77

Colofon Oogcontact is een uitgave van Oogziekenhuis Zonnestraal en verschijnt twee keer per jaar. Postbus 413, 1200 AK Hilversum Tel. 08 88 77 77 77, fax 08 88 77 77 00 www.oogziekenhuiszonnestraal.nl Eindredactie: Kristina de Koning (Oogziekenhuis Zonnestraal) Redactie: Móbile, Marina Heij Concept & vormgeving: Connexion Creatieve Marketingcommunicatie Tekst- & beeldredactie: Móbile, www.mobile-pr.nl Fotografie: Marco Peters Fotografie Drukwerk: Klomp Grafische Bedrijven

Nieuwsbrief van Oogziekenhuis Zonnestraal Editie 5

OOGContact

INHOUD Oogallergie - 2 • Knijpoogjes - 3 • Heel Nederland kijkt mee - 4 • Ketenzorg in Doetinchem - 4 • Kwaliteit bevestigd - 5 • Alles OK in Doetinchem - 5 • MD-patiënten treffen elkaar - 7 • Dé oogspecialist van het hoge noorden - 8

Vestigingen in Bilthoven en Hoogeveen

Oogziekenhuis Zonnestraal bouwt verder aan de toekomst Een schot in de roos Een handjevol enthousiaste medewerkers begon in 2004 op het landgoed Zonnestraal een oogheelkundig behandelcentrum. Ze hadden één doel: oogheelkundige zorg verlenen op het kwalitatief hoogste niveau, met korte toegangstijden en een cliëntgerichte benadering. Het bleek een schot in de

Van links naar rechts: Peter de Koning (Directeur Marketing & Participaties), dr. Majid Koch (medisch verantwoordelijk in Hoogeveen) en Oscar Lopes Cardozo (Directeur Innovatie).

roos. In een mum van tijd wisten velen de weg te vinden naar het prachtig

In haar streven om zo dicht mogelijk bij de patiënt te zijn, heeft

gerestaureerde monument in het

Oogziekenhuis Zonnestraal onlangs vestigingen geopend in

Loosdrechtse Bos. Bij onze eerste lustrum­viering kijken we in verwonde-

Bilthoven en Hoogeveen. Oogziekenhuis Zonnestraal is met vijf

ring terug naar wat er de afgelopen

vestigingen uitgegroeid tot een van de grootste zelfstandige

jaren tot stand is gebracht. Inmiddels

oogziekenhuizen in Nederland.

hebben we behalve onze vestiging in Hilversum vestigingen in Lelystad, Doetinchem, Bilthoven en Hoogeveen. En nog steeds geldt het oorspronkelijke uitgangspunt dat de cliënt centraal staat en dat hij of zij recht heeft op oogheelkundige zorg van de hoogste kwaliteit. We zijn daarvoor in 2006 bekroond met het ZKN-keurmerk, persoonlijk overhandigd door toenmalig minister Hoogervorst. Onlangs ontvingen we ook het

Met een vestiging in Hoogeveen is Oogziekenhuis Zonnestraal nu ook vertegenwoordigd in het noorden van Nederland. Medisch verantwoordelijk in Hoogeveen is dr. Majid Koch, een gerenommeerd en allround oogarts met daarnaast bijzondere kennis op het gebied van neuro-opthalmologie. In een interview op de achterpagina kunt u nader kennismaken met deze bijzondere oogarts.

ISO 9001 kwaliteitskeurmerk, waarover meer elders in deze nieuwsbrief. Alex Rulo Medisch Directeur

Op de prachtige locatie “Berg & Bosch” in Bilthoven zijn de oogartsen E.A. Nieuwenhuis en R.J.R. Beijering sinds kort werkzaam in een nieuwe vestiging

van Oogziekenhuis Zonnestraal. Het verbouwde pand (gebouw 102) beschikt over alle moderne faciliteiten. De operatieve ingrepen vinden plaats in het nabijgelegen operatiecomplex in Hilversum. Met vijf vestigingen is het belangrijk om de kwaliteit binnen Oogziekenhuis Zonnestraal te waarborgen en te verankeren in ons kwaliteitssysteem. Gezien de recente ISO 9001:2008 certificering en de hercertificering van ZKN is Oogziekenhuis Zonnestraal daar in geslaagd!

1

Oogallergie

Hinder door graspollen en stuifmeel

Oogallergie, een veelvoorkomende Het hooikoortsseizoen is weer begonnen. Graspollen en stuifmeel van bomen en planten zweven door de lucht. Lastig voor de mensen die een oogallergie hebben. Jeukende en tranende ogen die er bovendien rood uitzien. Wat is eigenlijk de oorzaak van oogallergie? Maar vooral: hoe kom je er van af? Hoe weet je voor welke pollen je allergisch bent? De medische term voor oogallergie is allergische conjunctivitis. Dit is een bindvliesontsteking van het oog. Deze oogontsteking kan in het hooikoortsseizoen onder andere worden veroorzaakt door gras- en boompollen en huisstofmijt. De stuifmeelkorrels die op het slijmvlies terechtkomen, zetten het afweersysteem aan tot een ontstekingsreactie. De bloedvaatjes van het dunne laagje slijmvlies (conjunctiva) van het oogwit zetten uit als ze geïrriteerd raken. De ogen zien er dan rooddoorlopen uit. Meestal zijn beide ogen

tegelijk ontstoken. Het geeft vaak jeuk, een waterige afscheiding en het voelt aan alsof er zand in je oog zit. Afhankelijk van de mate van allergie kunnen je oogleden gezwollen zijn of je kunt overgevoelig zijn voor licht. De klachten kunnen gepaard gaan met niezen en een verstopte neus. Bij een allergische reactie komt er een ontstekingsstof vrij die ‘histamine’ wordt genoemd. Histamine is de belangrijkste veroorzaker van de klachten bij oogallergie. Op recept zijn preventieve en snelwerkende oogdruppels verkrijgbaar die je

tweemaal per dag druppelt. De oogdruppels blokkeren de werking van histamine, waardoor de klachten afnemen. Deze druppels kunnen ook worden toegediend voordat de klachten ontstaan. Bijna alle oogdruppels hebben alleen een therapeutische werking; als je oogdruppels wilt hebben die ook preventief werken, is het raadzaam dit met je oogarts te bespreken. Iedereen kan oogallergieën krijgen In Nederland hebben zo’n anderhalf miljoen mensen hooikoorts. Bijna de helft van deze groep heeft bovendien last van oogallergie, waarvan iets meer vrouwen (55 tot 60 procent) dan mannen (40 tot 45 procent). Vooral jonge mensen tussen de 15 en 35 jaar krijgen klachten, maar ook kinderen en ouderen kunnen tijdens het hooikoortsseizoen overgevoelig reageren op bepaalde pollen. Daarnaast speelt erfelijkheid een

Wat kun je zelf doen? • vastgeplakte oogleden kun je losweken met een watje met gekookt en afgekoeld water • gebruik geen make-up • draag een zonnebril om je ogen tegen fel licht te beschermen • houd ramen en deuren gesloten, ook ‘s nachts (plaats desnoods een hooikoortsfilter of pollenhor, verkrijgbaar bij de medische speciaalzaak) • let op je weerstand: eet goed, slaap goed, beweeg en vermijd stress • blijf op droge en stoffige dagen liever binnen • luister naar het pollenweerbericht

2

Kidscorner

Knijpoogjes Pieter (10) is een gezonde, sportieve jongen met veel vriendjes: “Wanneer het begon, weten mijn ouders niet precies, maar zij zeiden vaak dat ik overdreven veel met mijn ogen knipperde en ook mijn ogen samenkneep. Zelf wist ik ook niet zo goed waarom ik dat deed. Wel voelden mijn ogen soms heel droog aan.”

aandoening rol bij allergieën. De klachten ontstaan pas nadat je enkele seizoenen stuifmeel hebt ingeademd. Veel mensen zijn voor meerdere soorten stuifmeel allergisch, waardoor de periode met oogklachten vaak vrij lang is. Hooikoorts, allergie en pollen Hooikoorts heeft niets te maken met koorts of hooi. Vroeger werd gedacht dat de klachten ontstonden door het hooien. Hooikoorts is een seizoensgebonden vorm van allergie. Niet alleen graspollen maar ook het stuifmeel van bomen, struiken, bloemen en granen leiden tot klachten. Planten zijn voor hun voortplanting afhankelijk van bestuiving met stuifmeel. Bij veel planten en bomen wordt dit door insecten van de ene naar de andere gebracht. Andere planten zijn voor bestuiving afhankelijk van de wind. Op droge en zonnige dagen wordt stuifmeel in grote hoeveelheden in de lucht gebracht. Dan zijn de klachten het hevigst. Op regenachtige dagen nemen de klachten af omdat de pollen dan minder kans krijgen om door de lucht te zweven. Het hooikoortsseizoen duurt ongeveer van februari tot en met september, met een piek tussen april en juli, omdat dan de grassen bloeien. De meeste problemen worden veroorzaakt door grassen, berken, wilgen en hazelaars. Ook de weegbree en bijvoet produceren stuifmeel dat hooikoorts kan veroorzaken.

Ook zijn juf was het knijpen van de ogen opgevallen. Maar bij de schooldokter wordt geen afwijking geconstateerd. Daarom besluiten zijn ouders om hem te laten testen bij Oogziekenhuis Zonnestraal. Eigenlijk hebben zij twee concrete vragen: heeft dit probleem mogelijk te maken met een gebrek aan traanvocht? Of is hier sprake van een lichte zenuwtic? Orthopist Marieke te Voortwis-de Jong onderzocht Pieter. “Dat was leuk”, zegt Pieter. “Ik kreeg druppels in mijn ogen. Voor iedere druppel kreeg ik één snoepje. Ik had geluk, want omdat ik donkere ogen heb, waren er meer druppels nodig. De druppels moesten een

half uur inwerken en dat was gek, want ik kon ineens niets meer lezen en ik zag heel slecht. Daarna werden er allerlei coole testjes gedaan.” Marieke: “Door de druppeltjes werden de pupillen van Pieter vergroot, zodat de ogen zich niet meer inspannen. Uit verder onderzoek bleek dat er met zijn ogen niets aan de hand was. In overleg met oogarts Alex Rulo hebben wij vervolgens de ouders geadviseerd om er geen aandacht meer aan te besteden. Dan zou het knijpen en knipperen vanzelf weer over gaan.” De gerust­gestelde ouders volgden dit advies op en binnen anderhalve maand was Pieter inderdaad weer helemaal ‘de oude’.

3

Testimonials Oogbehandelingen in televisieserie ‘Naar de Kliniek’ van RTL4

Heel Nederland kijkt mee In iedere aflevering van het medisch-informatieve programma ‘Naar de Kliniek’ van RTL4 wordt een aantal patiënten vóór, tijdens en na een behandeling gevolgd. In enkele afleveringen worden patiënten van Oogheelkunde Zonnestraal voor het oog van de camera behandeld. Dat moet een heel bijzondere ervaring zijn!

De heer Van der Pijl: ‘Andere mensen zag ik als boeven’

De heer Van der Pijl (79) zag sinds enkele maanden ineens een klein zwart vlekje in zijn rechteroog. “Ik zei wel eens gekscherend tegen andere mensen dat ze eruit zagen als boeven”, vertelt hij. “In mijn beeld hadden ze namelijk zo’n klein zwart balkje voor hun ogen, zoals in misdaadprogramma’s.” In werkelijkheid lijdt de heer Van der Pijl aan de ernstige oogaandoening macula­degeneratie in de natte vorm, zo bleek uit een onderzoek van Oogziekenhuis Zonnestraal. Gelukkig werd hem ook verteld dat het ziekteproces gestabiliseerd kon worden door middel van injecties in het oog. Die kreeg de heer Van der Pijl tijdens de opnamen van ‘Naar de Kliniek’. Vervelend? “Het viel me reuze mee. Alles werd zo duidelijk van tevoren uitgelegd. Bovendien ben ik mijn hele leven lang al bloeddonor, dus van een injectienaald schrik ik niet meer.”

Goed nieuws voor diabetespatiënten in oostelijk Nederland

Ketenzorg in Doetinchem Helaas krijgen steeds meer mensen te maken met de chronische ziekte diabetes, ook wel suikerziekte genoemd. In Nederland is gezocht naar manieren om kwalitatief hoogstaande diabeteszorg ook op de lange termijn te garanderen. De oplossing is ketenzorg, waarbij een aantal aanbieders delen van de zorg op zich nemen. Dat heeft, naast een snellere diagnose, als groot voordeel dat zowel de huisarts als andere medisch specialisten, zoals oogartsen, direct inzicht hebben in het elektronische dossier van de patiënt. In sommige gevallen kan

4

diabetes namelijk leiden tot problemen aan het netvlies. In het oosten van het land zijn de Doetinchemse vestiging van Oogziekenhuis Zonnestraal en het Slingeland Ziekenhuis sinds maart 2009 geselecteerd voor het verlenen van ketenzorg. Vestigingsmanager Sander Wigchert: “Dat is prettig voor de patiënt, die kan nu kiezen voor de plezierige klantbenadering door Oog­ ziekenhuis Zonnestraal. En daarmee voor minder reistijd en een kortere wachttijd om een foto van het netvlies (fundusscreening) te laten maken.”

Sander Wigchert Vestigingsmanager Doetinchem

De heer De Jong: ‘Ik voel me jaren jonger’

Herkennen Enkele dagen na de ingreep ging de heer Van der Pijl terug voor controle. Dokter Mura was zeer tevreden over het resultaat. “En ik ook. Het vlekje is heel vaag geworden en ik heb geen klachten. Nu ik erover vertel, blijken veel mensen in mijn omgeving mijn klachten te herkennen. ‘Als de bliksem naar het oogziekenhuis, voor het te laat is’, zeg ik dan. Blijkbaar heb ik heel wat losgemaakt.” Jonge staar De heer De Jong (75) onderging voor het oog van de camera een staaroperatie. Afgezien van de ingreep zelf was dat eigenlijk niets bijzonders voor

Jan. Hij is namelijk cameraman van beroep en heeft in een ver verleden wel eens een rolletje bij Willy van Hemert gespeeld! Van nervositeit was dus geen enkele sprake? “Nee hoor, helemaal niet,” vertelt Jan. “ Het moest gewoon gebeuren, hè. Kwestie van toeval eigenlijk: toen ik mij onlangs liet keuren voor mijn rijbewijs kwam aan het licht dat mijn ogen behoorlijk achteruit waren gegaan. Pas toen realiseerde ik mij dat ik inderdaad moeite had met borden lezen. Tot dan toe had ik nooit een bril nodig gehad. Ja, een leesbrilletje van de Hema. Kort en goed, het lukte mijn opticien maar niet om een geschikte bril aan te meten.

Bij Oog­ziekenhuis Zonnestraal werd vervolgens jonge staar geconstateerd.” Bifocale lenzen geïmplanteerd In een brochure van het oogziekenhuis las De Jong eveneens over de mogelijkheid van het implanteren van bifocale lenzen. Een uitkomst, vond hij. Zo zou hij zelfs helemaal geen bril meer hoeven te dragen. De lenzen werden tijdens de staaroperatie geïmplanteerd – twee vliegen in één klap dus. En dat terwijl heel Nederland kon meekijken. “Elke ochtend als ik wakker word, denk ik verwonderd: is dit echt? En weet je wat het gekke is? Ik voel me sinds het implanteren van de lenzen jaren jonger.”

Kwaliteit bevestigd Achter de schermen van de dagelijkse praktijk speelde zich de afgelopen maanden een hectische periode af. Oogziekenhuis Zonnestraal opende haar vijfde vestiging in Hoogeveen, de operatiekamer in Doetinchem werd geopend én we wilden opnieuw het ZKN-certificaat verdienen. Maar dit keer gingen we niet alleen op voor het ZKNbrevet, maar ook voor de nieuwste ISO norm; de ISO 9001: 2008. Hoewel er veel overeenkomsten zijn tussen beide certificaten, was er ook een aantal zaken die binnen de structuur van Oog-

ziekenhuis Zonnestraal moesten worden geïmplementeerd. En dat had best wat voeten in aarde. Natuurlijk beoordeel je leveranciers op hun producten en service, maar nu is ook vastgelegd in welke vorm dat volgens ISO 9001:2008 moet gebeuren. En zijn alle protocollen conform de ISO-gedachte? Na een paar lange weken waarin alles gecontroleerd en bekeken werd in de vestigingen kwam het verlossende woord: “Gefeliciteerd, uw organisatie voldoet op alle vlakken en in alle vestigingen aan de eisen van ZKN en ISO.”

Miranda van der Hoek Kwaliteitsmanager

5

Vestiging belicht

Hightech operatiekamers geopend

Alles OK in Doetinchem De vestiging van Oogheelkunde Zonnestraal in Doetinchem is sinds begin maart in het trotse bezit van een operatiecomplex met twee hightech operatie­ kamers. En die zijn, hoe toepasselijk, letterlijk een lust voor het oog.

6

Sterilisatie Afdeling die is voorzien van de nieuwste apparatuur, is zeer innovatief. “Het is niet meer dan vanzelfsprekend dat je alle richtlijnen voor een veilige, schone en steriele omgeving volgt. Daarnaast streven we naar een OK-complex met een mooie en trendy uitstraling. Die hebben we gerealiseerd.” Dat laatste vonden ook de ruim duizend bezoekers die een kijkje kwamen nemen tijdens de open dag in april. “We waren verrast door zoveel aandacht, het was fijn om al die geïnteresseerden te kunnen rondleiden. Veel mensen maakten gebruik van de mogelijkheid om hun ogen te laten meten, een film over een staaroperatie te bekijken en om de werking van een spleetlamp uitgelegd te krijgen.”

foto:Toon Hendriks

De vestiging van Oogziekenhuis Zonnestraal in Doetinchem heeft niet eerder de beschikking gehad over een operatiekamer (OK). Voor operaties konden patiënten uit de omgeving van Doetinchem vrij eenvoudig terecht in de Hilversumse vestiging. Sterker nog, veel mensen beschouwden de dag van hun operatie als een uitje, afgezien van de nervositeit en de spanning die een ingreep in de meeste gevallen met zich meebrengt. Dat schoolreisjesgevoel had te maken met alles wat de vestiging in het werk stelde om het de patiënt zo gemakkelijk mogelijk te maken, zoals een taxirit naar Hilversum, een uitstekend verzorgde lunch aldaar en een kopje koffie na de operatie.

Innovatieve Centrale Sterilisatie Afdeling Toch was het geen ideale situatie, zegt Anja Berkhout, die voor Oogziekenhuis Zonnestraal verantwoordelijk is voor de inrichting van de OK’s van alle vestigingen. “Doetinchem kent een zeer goed lopende poli met een groeiende stroom patiënten. De noodzaak om staaroperaties, ooglidchirurgie, injecties bij maculadegeneratiepatiënten en andere ingrepen in de eigen vestiging uit te voeren was groot. Anja heeft voor een groot deel van het ontwerp zelf achter de tekentafel gezeten en is zeer trots op het resultaat. Heel bijzonder is bijvoorbeeld de nieuwe techniek die wordt gebruikt om schone en steriele lucht te creëren in de operatieruimte. De inrichting van de Centrale

Op 8 mei 2009 heeft wethouder drs. Loes van der Meijs de vestiging in Doetinchem officieel geopend

Bijeenkomst lotgenoten maculadegeneratie in Doetinchem

MD-patiënten treffen elkaar Om patiënten te informeren over de aandoening, mogelijkheden en nieuwste ontwikkelingen op het gebied van maculadegeneratie (MD), organiseerde Oogziekenhuis Zonnestraal in samenwerking met de MD-vereniging op 11 februari 2009 in Doetinchem een bijeenkomst voor lotgenoten. Eind 2007 vond in Hilversum de eerste MD-informatiebijeenkomst plaats. Die bleek een schot in de roos, getuige de opkomst van zo’n tweehonderd patiënten. Ook bij deze tweede bijeenkomst zat de zaal weer helemaal vol. Sander Wigchert van Oogziekenhuis Zonnestraal: “Daaruit blijkt hoeveel behoefte er is aan informatie over deze aandoening. Het valt mij op dat patiënten doorgaans niet goed op de hoogte zijn van wat MD inhoudt. Voor ons des te meer reden om dit soort bijeenkomsten te houden. Zo is het bijvoorbeeld belangrijk te weten dat MD vaak begint met de droge vorm. Die kan echter omslaan in de natte vorm. Bij klachten als plotseling slechter zien en beeldvertekening is het dan belangrijk direct de oogarts te consulteren.” Hulpmiddelen Maculadegeneratie is een aandoening waar patiënten, afhankelijk van het stadium waarin de aandoening zich bevindt, in het dagelijks leven veel hinder van ondervinden. De gezichtsscherpte neemt af en maakt het moeilijk om details te zien. Bijvoorbeeld autorijden, lezen, televisiekijken en gezichten op straat herkennen is zonder hulpmiddelen niet meer mogelijk. Er zijn echter tal van hulpmiddelen die de patiënt kunnen ondersteunen bij zijn of haar dagelijkse bezigheden. In Doetinchem werden de patiënten hierover uitgebreid geïnformeerd. Daartoe waren informatieve stands ingericht van onder meer Ergra, Optelec,

Saarberg en Bartiméus. Ook was er een medewerker van de bibliotheek in Doetinchem aanwezig om meer te vertellen over het gesproken boek en over groteletterboeken. Informeren “Voor patiënten is het heel prettig om zich in alle rust uitgebreid te laten informeren en met lotgenoten te praten”, aldus Wigchert. “Doordat we verschillende organisaties hadden uitgenodigd, was het bovendien mogelijk om zowel verschillende hulpmiddelen als bedrijven met elkaar te vergelijken.” Prof. Dr. R. Schlingemann van het AMC te Amsterdam, waarmee Oogziekenhuis Zonnestraal nauw samenwerkt binnen het maculadegeneratie expertise centrum, besprak in een helder betoog het ontstaan van MD, de symptomen, het nut van voedings­ supplementen, nieuwe ontwikkelingen en mogelijke erfelijkheidsfactoren. Daarna was er gelegenheid tot het stellen van vragen aan een specialistenpanel bestaande uit Prof. Dr. R. Schlingemann en O. Lopes Cardozo, oogarts bij Oogziekenhuis Zonnestraal. Wigchert: “Optimale zorg verlenen, betekent niet alleen dat je je patiënten zo goed mogelijk behandelt, maar ook dat je ze informeert over de aandoening, mogelijkheden en nieuwste ontwikkelingen. Daarom gaan wij dit soort bijeenkomsten in de toekomst zeker herhalen, mogelijk ook voor patiënten met andere aandoeningen, zoals glaucoom.”

Mevrouw N. Koetsier (voorzitter MD-Vereniging) en O. Lopes Cardozo (oogarts Oogziekenhuis Zonnestraal) voor de entree van de vestiging in Doetinchem, waar de bijeenkomst werd gehouden.

Prof. Dr. R. Schlingemann (AMC te Amsterdam) spreekt de zaal toe.

7