DE NEDERLANDSE PRIVATE EQUITY EN VENTURE CAPITAL MARKT IN 2014 ONDERNEMEND VERMOGEN APRIL 2015

DE NEDERLANDSE PRIVATE EQUITY EN VENTURE CAPITAL MARKT IN 2014 ONDERNEMEND VERMOGEN APRIL 2015

TOELICHTING OP HET ONDERZOEK WERKWIJZE De Nederlandse Vereniging van Participatiemaatschappijen (NVP) onderzoekt continu de private equity en venture capital ontwikkelingen in Nederland. Dit doet zij in samenwerking met de European Private Equity & Venture Capital Association (EVCA) en haar PEREP_Analytics platform. Dit is een pan-Europees informatieplatform dat, naast de NVP, door twintig Europese private equity en venture capitalbrancheorganisaties gebruikt wordt. Participatiemaatschappijen geven alleen daadwerkelijk gerealiseerde bedragen door. Dit wordt eventueel aangevuld met openbaar beschikbare informatie en daarna uitgebreid geaudit. Door dit zorgvuldige proces is de in dit rapport gepresenteerde marktinformatie dé standaard voor private equity en venture capital. De NVP wordt in het vergaren, verwerken en presenteren van deze cijfers enkele maanden per jaar uitgebreid ondersteund door het Corporate Finance team van PwC Advisory. Door deze ondersteuning, en de daaruitvolgende bovengemiddelde respons onder alle participatiemaatschappijen in Nederland, behoort de kwaliteit van het NVP-onderzoek tot de top van Europa, De NVP is PwC Advisory dan ook zeer erkentelijk voor de steun die zij al meer dan 15 jaar aan dit onderzoek verleent.

ONDERNEMEND VERMOGEN DE NEDERLANDSE PRIVATE EQUITY EN VENTURE CAPITAL MARKT IN 2014 APRIL 2015

MARKT- VERSUS INDUSTRIE-ANALYSES In dit onderzoek wordt een onderscheid gemaakt tussen cijfers over in Nederland gevestigde participatiemaatschappijen (de industrie-analyse) en investeringen in Nederlandse bedrijven door (binnen- of buitenlandse) participatiemaatschappijen (de markt-analyse). Dit jaar is er voor het eerst voor gekozen de nadruk te leggen op de markt-analyse. De hoofdtekst in deze publicatie refereert daarom altijd naar de marktanalyse, het kader op een pagina naar de industrie-analyse. INLEG EIGEN VERMOGEN VERSUS TRANSACTIEWAARDE In de regel wordt in dit onderzoek vreemd vermogen buiten beschouwing gelaten. Alleen in een enkel geval zullen transactiewaarden genoemd worden. Omdat doorgaans alleen de daadwerkelijke inleg van eigen vermogen van een participatiemaatschappij vermeld wordt, wijken cijfers in dit rapport significant af van die in andere onderzoeken.

CORRECTIES VAN CIJFERS Continu komt er betere informatie over transacties uit het verleden beschikbaar. Daarom kan het voorkomen dat cijfers in deze publicatie afwijken van genoemde cijfers uit vorige publicaties van Ondernemend Vermogen.

Meer weten? Op nvp.nl zijn nog meer data beschikbaar!

For a full English version visit nvp.nl or contact us

4

Hoofdstuk

Ondernemend vermogen

Hoofdstuk

De Nederlandse private equity en venture capital markt in 2014

PARTICIPATIEMAATSCHAPPIJEN EN DE NEDERLANDSE ECONOMIE 2007-2014

2.529 € 20 miljard € 9,5 miljard 1.104 € 15 miljard 1.425

werd in deze bedrijven geïnvesteerd door een participatiemaatschappij daarvan kwam van buitenlandse participatiemaatschappijen bedrijven kregen of een buyout- (466), of groei- (445), of vervangingskapitaal (129), of rescue/turnaround-investering (91) geïnvesteerd om buyouts mogelijk te maken

2014

jonge bedrijven kregen een venture capital investering aan venture capital geïnvesteerd in jonge bedrijven

in cijfers

1.

57

4

€ 1,6 miljard

bedrijven kregen een investering van een participatiemaatschappij

35

€8

MI

5RD

LJA

7

00

be

0

d ri

jve

n in p or tefeuil

le

we n rkn ge em va za e r s in n me N e d e rl a n d he l i t b jke om bp zet

aa 14

, 5 JAR € 2 5 M IL D

0.

%

ve

r ar m o ti c g e n ip a o ti e m n der b e h eer bij aats chappijen Nederla nd se

p

5

6

Inhoud Hoofdstuk



Hoofdstuk Inhoud

INHOUD SAMENVATTING EN CONCLUSIES

6

1 ALGEMENE MARKTONTWIKKELINGEN

8

2 ONTWIKKELINGEN PER FINANCIERINGSFASE

18

3 ONTWIKKELINGEN PER BEDRIJFSSECTOR

26

4 VOORUITBLIK

30

BEGRIPPENLIJST 32

Meer weten? Op nvp.nl zijn nog meer data beschikbaar!

For a full English version visit nvp.nl or contact us

7

8

Hoofdstuk Samenvatting en conclusies


SAMENVATTING


Samenvatting en conclusies Hoofdstuk

MEESTE INVESTERINGEN IN HET MKB, GROOTSTE INVESTERINGEN DOOR BUITENLANDSE PARTIJEN Nederlandse

partijen deden afgelopen jaar weer meer grotere transacties van tussen de €10 en €50 miljoen. Buitenlandse partijen deden daarnaast ook weer een aantal grote investeringen van meerdere honderden miljoenen. Dit duidt op een blijvende interesse van buitenlandse partijen om in Nederlandse bedrijven te kunnen investeren. Maar in 89% van de investeringen gaat het om een bedrag van minder dan €5 miljoen. Dat zijn bijvoorbeeld investeringen in MKB-bedrijven met een bedrijfsresultaat van rond de €2,5 miljoen.

NEDERLANDSE BEDRIJVEN TREKKEN MEER INVESTERINGEN AAN, SUCCESVOLLE FONDSENWERVING NEDERLANDSE PARTICIPATIEMAATSCHAPPIJEN De investeringen van participa-

tiemaatschappijen zijn in 2014 gestegen naar €3,1 miljard van €2,4 miljard in 2013. Dit bedrag werd geïnvesteerd in 386 Nederlandse bedrijven terwijl dit er in 2013 nog 331 waren. Er werd €1,4 miljard aan nieuwe fondsen geworven. In 2013 was dit nog €804 miljoen. Bij 187 Nederlandse bedrijven werd in 2014 gedesinvesteerd door een participatiemaatschappij terwijl dit in 2013 er nog 146 waren. Het oorspronkelijke investeringsbedrag van deze desinvesteringen (de aanschafwaarde van de aandelen) was €2 miljard, in 2013 was dit €1,9 miljard.

HERSTEL VAN ECONOMIE VERTAALT ZICH IN GROTERE VRAAG NAAR KAPITAAL VAN PARTICIPATIEMAATSCHAPPIJEN. PRE-CRISIS KLIMAAT NOG NIET TERUG Het investerings-

volume is weer gestegen vergeleken met vorige jaren, en het totaal geïnvesteerd bedrag is het hoogste sinds 2007. Maar in 2014 zijn er nog niet direct tekenen dat het klimaat weer terug is naar pre-crisistijden, in ieder geval niet in Nederland. Waar in sommige buitenlandse markten voor private equity en venture capital waarderingen en transactie-activiteit weer erg hoog zijn, lijkt het zo te zijn dat de Nederlandse markt in 2014 vooral goed herstel van een aantal magere voorgaande jaren heeft laten zien.

STIJGING AANTAL INVESTERINGEN IN STARTERS. HOOGST GEMETEN FONDSENWERVING VENTURE CAPITAL In 2014

kregen 226 Nederlandse bedrijven een financiering van een venture capital1 fonds voor in totaal €169 miljoen. In 2013 waren het er 192 die samen €195 miljoen kregen. Opvallend is dat Regionale Ontwikkelingsmaatschappijen (ROM’s) 53% van het aantal venture capital investeringen doen met investeringen in 120 bedrijven. Over de hele markt lijkt er een trend waarneembaar richting meer kleinere financieringen voor starters.

Ultimo 2014 hadden Nederlandse participatiemaatschappijen ongeveer €25,57 miljard3 onder beheer.

Zeer opvallend is het hoge bedrag dat nieuwe venture capital fondsen hebben weten op te halen. Met €533 miljoen is dat meer dan een verdubbeling ten opzichte van het vorige jaar, en het hoogste cijfer dat ooit is vastgesteld voor de Nederlandse markt2. GROTE INVESTERINGEN OM TE GROEIEN IN NEDERLANDSE BEDRIJVEN In 2014 werd er €353 miljoen geïnvesteerd in 65

Nederlandse bedrijven specifiek als groeikapitaal. In 2013 was dit nog €194 miljoen in 66 bedrijven. Dit komt vooral doordat grotere buitenlandse participatiemaatschappijen grote groei-investeringen hebben gedaan in Nederlandse bedrijven.

9

1 2

3

Seed, start en later stage venture Venture capital fondsenwerving wordt sinds 2007 bijgehouden via het PEREP_Analytics systeem Inclusief significante co-investeringsmandaten.

10

Hoofdstuk 1



ALGEMENE MARKTONTWIKKELINGEN 1

In 2014 werd er uit 193 bedrijven €1,1 miljard gedesinvesteerd door Nederlandse participatiemaatschappijen. In 2013 was dit nog €995 miljoen uit 142 bedrijven. Ten opzichte van vorige jaren verkochten opvallend veel Nederlandse participatiemaatschappijen hun belang in ondernemingen door aan een andere participatiemaatschappij. Nederlandse participatiemaatschappijen zijn vooral in eigen land actief. In 2014 kwam 85% van de investeringen, en 85% van het geïnvesteerde bedrag in Nederland terecht.

MEER GROTE INVESTERINGEN EN BLIJVENDE INTERESSE UIT HET BUITENLAND Participatiemaatschappijen hebben in 2014 €3,1 miljard geïnvesteerd in 386 Nederlandse bedrijven. In 2013 was dit nog €2,4 miljard in 331 bedrijven. Het totale investeringsbedrag van participatiemaatschappijen in Nederlandse bedrijven is daarmee met bijna 30% toegenomen. Dit wordt veroorzaakt door een aantal erg grote investeringen in Nederlandse bedrijven en een stevige groei van kleinere en middelgrote buyouts in 2014. Grotere Nederlandse participatiemaatschappijen waren vooral actiever dan in vorige jaren in hun traditionele ‘sweetspot’ met investeringen van boven de €10 miljoen (zie daarvoor ook de industrie-analyse).

Bijna de helft van alle investeringen zijn vervolginvesteringen. € 1,5 miljard naar 198 bedrijven in 2014

buitenlandse bedrijven €1,9 miljard aan investeringen van Nederlandse participatiemaatschappijen. In 2013 was dit €1 miljard voor 352 Nederlandse bedrijven. Deze stijging is vooral te danken aan meer investeringen in het groot-MKB en daarboven door Nederlandse participatiemaatschappijen.

11

MKB BLIJFT HOOFDMOOT, MEER GROTERE (VERVOLG)INVESTERINGEN IN KLEINERE BEDRIJVEN Historisch gezien is ieder

Gedetailleerde cijfers over de omvang van investeringen, naar type investeerder, op nvp.nl

Werd er in 2013 voor €1,9 miljard (tegen kostprijs4) aan participaties verkocht of op andere wijze gedesinvesteerd, in 2014 was dit €1,1 miljard. Participatiemaatschappijen deden daarmee in 2014 afstand van hun belang in 142 bedrijven. In 2013 waren dit 146 bedrijven.

INDUSTRIE-ANALYSE In 2014 ontvingen 407 binnen- en

Hoofdstuk 1

jaar meer dan 80% van het aantal investeringen door een participatiemaatschappij in een Nederlands bedrijf kleiner dan €5 miljoen eigen vermogen. Het afgelopen jaar is daar geen uitzondering in met 89%. Een investering van maximaal €5 miljoen gaat typisch naar een starter of een snelgroeiend MKB-bedrijf. In 2014 werden daarnaast in Nederland ook 32 buyouts gefaciliteerd met minder dan €5 miljoen tegen 27 in 2013. Opvallend is ook dat er meer geïnvesteerd werd in middelgrote bedrijven met investeringen tussen de €5 en €50 miljoen. Hierbij zaten ook opmerkelijk veel grote vervolginvesteringen.

Meer cijfers over Nederlandse participatiemaatschappijen (industrie-analyse) op nvp.nl

GOEDE ONTWIKKELING FONDSENWERVING, UITSCHIETER VENTURE CAPITAL In 2014 werd er voor €1,4 miljard

aan nieuwe fondsen door Nederlandse participatiemaatschappijen geworven, een stijging van meer dan 75% ten opzichte van 2013. Dit is opmerkelijk omdat er relatief weinig grote fondsen actief op zoek waren naar nieuwe beleggers. Dit betekent dat relatief veel kleinere fondsen kapitaal op konden halen bij beleggers.

12

Hoofdstuk 1


De venture capital fondsenwerving is sterk gestegen. Werd er in 2013 nog €210 miljoen5 opgehaald, in 2014 was dit €533 miljoen. Meer dan een verdubbeling en ook het meeste dat ooit door Nederlandse venture capitalists is opgehaald6. Een ontwikkeling die zeer positief te noemen is.


STABIELE VERKOOP VAN PARTICIPATIES Participatiemaatschappijen hebben in 2014 voor €2 miljard 187 Nederlandse participaties verkocht of anders gedesinvesteerd, meer dan in 2013 toen dat 146 participaties voor tezamen €1,9 miljard waren. De gemiddelde duur dat een participatiemaatschappij in Nederland een belang heeft in een onderneming is in Nederland tussen de vijf en zeven jaar, afhankelijk van de financieringsfase. Omdat desinvesteringen tegen kostprijs gewaardeerd worden in de cijfers in dit rapport zeggen zij dus op zijn hoogst iets over de investeringswaarden van een aantal jaar geleden. Belangrijker is het daarom om naar aantallen bedrijven te kijken.

Sterke stijging fondsenwerving Nederlands venture capital

Opvallend is het hoge bedrag dat family offices toevertrouwen aan Nederlandse participatiemaatschappijen, €350 miljoen. Dit is het hoogste bedrag dat ooit met het huidige PEREP_Analytics platform, dat actief is sinds 2007, is waargenomen. Dit kan verklaard worden door de verdere professionalisering van deze groep beleggers, gecombineerd met het feit dat afgelopen jaren andere beleggingscategoriën minder hebben gerendeerd. Participatiemaatschappijen die onderdeel zijn van een groter geheel (zogenoemde captives, bijvoorbeeld van een bank) wierven €310 miljoen bij hun moeder. Banken spelen tegenwoordig een bescheiden rol in de fondsenwerving voor onafhankelijke participatiemaatschappijen. De uitzondering hierop is waarbij een captive van een bank verzelfstandigd wordt.

Meer specifieke cijfers over captives op nvp.nl

Uit Nederland komt 70% van de geworven fondsen. Uit de rest van Europa komt 23% en van buiten Europa 5% (het overige is onbekend). In 2013 was dit €1 miljard voor 352 Nederlandse bedrijven. Deze stijging is vooral te danken aan meer investeringen in het groot-MKB en daarboven door Nederlandse participatiemaatschappijen.

Meer cijfers over de geografische herkomst van fondsen geworven door Nederlandse participatiemaatschappijen op nvp.nl

Hoofdstuk 1

Meer cijfers over het rendement dat participatiemaatschappijen voor beleggers maken op nvp.nl

Voor bepaalde venture capital-bedrijven waren buitenlandse openbare beurzen wederom een interessante methode om extra investeringen aan te trekken , of om afstand te doen van hun participatie, omdat zich daar beleggers bevinden die gespecialiseerd zijn in hun marktsegment, bijvoorbeeld life-sciences. In 2014 moest bij 44 bedrijven een totaalbedrag van €125 miljoen aan participaties van participatiemaatschappijen afgeschreven worden. In 2013 was dit nog €80 miljoen uit 29 bedrijven. Het verschil komt voornamelijk door een enkele grotere afschrijving en vele kleine venture capital afschrijvingen. Dat is logisch gezien het feit dat het bij startende bedrijven erg onzeker is of een businessmodel aanslaat. Dat betekent dat in 2014 participatiemaatschappijen minimaal €8,75 miljard naar hun beleggers konden terugstorten als alleen gekeken wordt naar de aanschafwaarde van het aandelenbelang. Omdat het aandelenbelang in veel gevallen in waarde zal zijn gestegen zal in werkelijkheid een veelvoud aan rendement teruggevloeid zijn naar beleggers. REGIONALE SPREIDING INVESTERINGEN GROOT Als gekeken

BUYOUTS GENEREREN RECORDBEDRAG AAN TRANSACTIEWAARDE Wanneer vreemd vermogen en inleg van andere

investeerders7 dan participatiemaatschappijen ook wordt meegerekend, dan is er in 2014 €6 miljard aan buyouts gefinancierd bij Nederlandse bedrijven. Dit is een significante stijging ten opzichte van 2013 toen dit €4,9 miljard was en is het hoogste bedrag sinds de topjaren 2008 (€6,6 miljard) en 2007 (€15,7 miljard).

13

Bijstelling van eerder vermeld cijfer. De fondsenwerving van 2007 is naar beneden bijgesteld. 7 Bijvoorbeeld co-investeringen van institutionele beleggers. Niet altijd is duidelijk of dit vreemd of eigen vermogen is. 5

6

wordt naar de regionale spreiding van investeringen is te zien dat investeringen zich concentreren in bepaalde regio’s. Dat is voor een deel te verklaren vanuit het feit dat bepaalde regio’s meer hoofdkantoren hebben (alleen hoofdvestigingen worden geregistreerd) en dat niet alle exacte locaties van bedrijven bekend zijn, maar niet volledig. Vooral in het venture capital segment zijn de verschillen groot. Vandaar ook dat de Regionale Ontwikkelingsmaatschappijen zo’n belangrijke rol spelen.

14

Hoofdstuk 1

1.1


Investeringen en desinvesteringen 2007-2014 in € miljard (markt-analyse)

Hoofdstuk 1


1.3

Investeringen en desinvesteringen 2007-2014 in aantallen (markt-analyse)

400

5

350

4

300 250

3

200

2

150 100

1 50

0

2007

2008

2009

2010

2011

2012

Investeringen

2013

0

2014

2007

2008

2009

2010

2011

2012

Investeringen

Desinvesteringen

Noot: Desinvesteringen gewaardeerd tegen kostprijs


1.2

1.4

Investeringen en desinvesteringen door Nederlandse participatiemaatschappijen 2007-2014 in € miljard (industrie-analyse)

3,0

2013

2014

Desinvesteringen

Omvang investeringen uitgesplitst naar aantal bedrijven 2010-2014 (markt-analyse)

Omvang investering

2010

2011

2012

2013

2014

€ 0 tot € 1 miljoen

200

68%

196

60%

215

68%

225

68%

252

65%

2,5


65

22%

79

24%

65

21%

93

28%

92

24%


20

7%

19

6%

24

8%

18

5%

21

5%

2,0


14

5%

20

6%

16

5%

21

6%

26

7%


13

4%

13

4%

10

3%

5

2%

6

2%

1,5


5

2%

8

2%

2

1%

2

1%

5

1%

4

1%

7

2%

1

0%

4

1%

4

1%

> € 100 miljoen

1,0

Totaal

296

324

315

331

386

Noot: Totale percentages tellen op tot boven de 100 omdat meerdere investeringen in één bedrijf plaats

0,5

kunnen vinden. 0,0

2007

2008

2009

2010

2011

2012

Investeringen

2013

2014

Desinvesteringen


15

16

Hoofdstuk 1

1.5


Herkomst geworven fondsen Nederlandse participatiemaatschappijen (industrie-analyse)

x € miljoen

2011

Academische Instellingen

2012

2013

1.7

2014

2

0%

0

0%

0

0%

2

0%

293

13%

33

3%

22

3%

184

13%

0

0%

0

0%

0

0%

0

0%

Corporate beleggers

77

3%

27

2%

15

2%

52

4%

Stichtingen en nalatenschappen

57

3%

1

0%

0

0%

3

0%

Family offices

303

13%

189

15%

259

32%

350

25%

Fonds-in-fondsen

389

17%

260

21%

178

22%

103

7%

Overheidsinstanties

136

6%

338

27%

116

15%

284

20%

92

4%

95

8%

30

4%

72

5%

Banken Kapitaalmarkt

Verzekeringsmaatschappijen Andere vermogensbeleggers Pensioenfondsen Privé-personen Sovereign wealth funds Overige

Totaal

1.6

64

3%

71

6%

36

4%

71

5%

456

20%

119

9%

49

6%

136

10%

71

3%

103

8%

40

5%

85

6%

226

10%

0

0%

21

3%

0

0%

91

4%

32

3%

38

5%

60

4%

2.257

1.267

804

€ 1.771

2012

€ 5.260

2011

€ 2.513

2010

€ 333

2009 0

2%

24

2%

21

3%

11

8%

x € 1000 / aantal bedrijven

Later Stage Venture

54

5%

0

0%

86

4%

87

7%

9

1%

28

2%

Verkoop aan derden*

Gebalanceerd*

101

9%

80

7%

2

0%

79

6%

180

22%

388

28%

Totaal Venture

193

18%

107

9%

136

6%

189

15%

210

26%

533

38%

2

0%

35

3%

330

15%

0

0%

98

12%

6

0%

Buyouts

592

55%

914

75%

1.559

69%

89

71%

287

36%

680

49%

Generalist**

281

26%

167

14%

238

11%

181

14%

210

26%

183

13%

1.269

100%

804

100%

1.402

100%

Gebalanceerd omvat zowel Early Stage als Later Stage Venture zonder specifieke focus.

**

Generalist omvat fondsen met zowel een expliciet als impliciet brede investeringsfocus op zowel

2011

2012

2013

2014

1.530

37

450

28

381

24

463

37

73

4

729

6

764

5

407

8

69

2

282

1

0

0

85

1

5

2

447

5

764

5

321

7

Faillissement / voorzieningen

17

13

235

48

80

29

125

44

Terugbetaling van achtergestelde leningen

20

1

0

0

0

0

0

0

Terugbetaling preferente aandelen of leningen

99

29

44

71

257

44

256

39

Verkoop aan andere participatiemaatschappij

692

21

114

15

203

10

681

19

Verkoop aan financiële instelling

130

2

23

2

0

0

18

3

(Terug)Verkoop aan management (buy-back)

110

23

39

21

167

31

29

26

Andere vorm van desinvestering

3

1

9

13

0

0

8

13

Onbekend

3

1

0

0

7

7

0

1

2.678

127

1.642

197

1.859

146

1.986

187

Verhandeling via effectenmarkt Beursintroductie Verhandeling van stukken na beursintroductie

Totaal

*

17

70

2014

*

venture capital als andere vormen van financiering..

60

Methoden van desinvestering 2007-2014 (markt-analyse)

48

100%

50

> €250 miljoen

2%

2.262

40

€50 - €100 miljoen

27

100%

30

€100 - €250 miljoen

4%

1.222

20

< €50 miljoen

2009

100%

2013

1.8

10

39

1.068

2012

€ 4.909

2013

Early-Stage

Totaal geworven

2011

€ 5.977

2014

x € miljoen

Groeikapitaal

2010

Aantallen en transactiewaarden buyouts 2009-2014 in € miljoen (markt-analyse)

1.402

Allocatie geworven fondsen Nederlandse participatiemaatschappijen 2009-2014 (industrie-analyse)

Hoofdstuk 1


Doorgaans verkoop aan strategische partijen

18


REGIONALE SPREIDING INVESTERINGEN

2012

2013

2014

0,3 20,5 20,8

1 3 4

0,4 134,8 135,2

1 3 4

0,2 57,9 58,1

1 8 + 9

venture capital private equity alle investeringen

0,2 0,0 0,2

1 0 1

0,0 34,2 34,2

0 3 3

1,6 5,4 7,0

7 2 + 9


85,6 218,1 303,7

36 32 68

68,5 898,0 966,4

55 29 84

49,6 1154,5 1204,0

51 47 + 98


Groningen

2,4 0,0 2,4

1 0 1

1,1 15,5 16,6

1 1 2

0,4 0,1 0,5

1 1 + 2


Drenthe

0,0 0,6 0,6

0 1 1

0,0 34,0 34,0

0 4 4

3,5 96,0 99,5

4 2 + 6


Flevoland

0,6 26,0 26,5

3 1 4

0,4 0,0 0,4

3 0 3

0,0 143,8 143,8

0 2 + 2


Overijsel

3,0 118,6 121,6

9 11 20

6,8 65,8 72,6

10 10 20

10,8 27,9 38,8

16 14 + 30


10,6 30,4 41,0

39 21 60

10,4 14,6 25,0

43 12 55

7,2 89,4 96,6

33 10 + 43


Utrecht

6,7 181,6 188,4

8 10 18

43,4 548,1 591,5

14 12 26

29,5 125,8 155,3

17 13 + 30


Zuid-Holland

49,2 254,5 303,6

18 25 43

31,6 316,4 347,9

21 25 46

29,0 884,5 913,5

36 18 + 53


0,0 3,6 3,6

0 1 1

5,8 6,8 12,5

2 3 5

1,7 10,6 12,2

1 4 + 5


3,6 219,0 222,6

4 12 16

6,0 23,8 29,7

7 5 12

3,7 303,8 307,5

5 14 + 19


Regio Eindhoven

5,2 30,2 35,4

2 6 8

9,6 6,8 16,4

3 4 7

2,2 8,0 10,2

4 3 + 7


Limburg

3,8 21,0 24,8

19 8 27

3,7 21,7 25,3

16 7 23

5,7 17,2 22,9

20 4 + 24


Onbekend

9,7 75,1 84,8

21 22 43

7,5 55,8 63,3

16 21 37

24,2 31,8 56,0

30 19 + 49


Noord-Holland Friesland Metropoolregio

Amsterdam

Gelderland

Zeeland Noord-Brabant Samenwerkingsverband

n ge in al m nt rne aa de rd on tee s ve ïn g ge dra be n ge in al m nt rne aa de rd on tee s ve ïn g ge ra d be n ge in

al m nt rne aa de rd on tee s ve ïn g ge dra be

19

Hoofdstuk 1


Cijfers voor de provincies Noord-Holland, Flevoland en Noord-Brabant zijn exclusief respectievelijk de Metropoolregio Amsterdam en Samenwerkingsverband regio Eindhoven. Private equity is inclusief buyout, groei, rescue/turnaround en vervangingskapitaal

Hoofdstuk 1

20

Hoofdstuk 2


ONTWIKKELINGEN PER FINANCIERINGSFASE 2 Per bedrijfsfase zijn er verschillende financieringsbehoeften. Participatiemaatschappijen kunnen een rol spelen in iedere fase van een bedrijf. In de vroege fase zijn er verschillende vormen van venture capital (b.v. seed-, start- of later stage venture-financiering), in de volwassen fase gaat het meestal om (management) buyouts of expansiefinanciering. Een participatiemaatschappij kan later in de levenscyclus ook een rescue/turnaround financieren. FORS HOGER BEDRAG VOOR BUYOUTS In 2014 werd er voor €2,5 miljard in 70 bedrijven aan buyouts gerealiseerd door participatiemaatschappijen. Dit is significant hoger dan in 2013 toen dit €1,9 miljard was in 53 bedrijven. Opvallend hierbij is dat er bijna een sterke stijging is van het aantal kleinere buyouts, tot €15 miljoen. Van 35 bedrijven in 2013, naar 54 bedrijven in 2014. Zowel Nederlandse participatiemaatschappijen als buitenlandse zijn actiever geweest in 2014. Ondernemers lijken ook bewuster te zijn van wat een participatiemaatschappij voor hen kan betekenen. De klassieke directeur-grootaandeelhouder die tegen pensionering hoopt zijn bedrijf te kunnen verkopen aan een participatiemaatschappij maakt plaats voor een jongere ondernemer die trapsgewijs een bedrijf naar een volgende fase wil brengen, en daarvoor doelbewust een participatiemaatschappij inschakelt om te helpen die transitie te maken. GROTE GROEI-INVESTEREN In 2014 werd €354 miljoen in 65


Hoofdstuk 2

er een aantal grotere groei-investeringen in voornamelijk Nederlandse technologiebedrijven. STABIELE ONTWIKKELING VENTURE CAPITAL-INVESTERINGEN In totaal is er in 2014 €169 miljoen aan venture capital geïnvesteerd in 226 bedrijven. In 2013 was dit nog €195 miljoen in 192 bedrijven. Kijk voor Corporate Venture Capital cijfers op nvp.nl

Corporate venture capital is een kleine maar groeiende subgroep. Omdat grote bedrijven toch deels afhankelijk zijn van de innovatie die venture capitalists financieren, maar tegelijkertijd steeds minder beschikken over grote traditionele onderzoeksafdelingen, besluiten zij steeds vaker het venture capital-model te gebruiken.

Een overzicht van alle ROM’s is te vinden via de zoekmachine op nvp.nl

Ook de Regionale Ontwikkelingsmaatschappijen (ROM’s) zijn belangrijk voor het financieren van jonge bedrijven. Hun doelstelling is het stimuleren van een regionale economie en zij hebben een overheid als aandeelhouder. Zij concurreren over het algemeen niet of nauwelijks met reguliere participatiemaatschappijen. Zo richten zij zich voornamelijk op risicovollere kleine investeringen en kunnen zij bij een volgende investeringsronde over het algemeen niet zulke grote bedragen meefinancieren als andere partijen. In 2014 investeerden zij in 151 bedrijven, waarvan 120 bedrijven een vorm van venture capital ontvingen. Alhoewel zij in totaal maar voor €67 miljoen investeerden, waarvan €48 miljoen als venture capital (28% van het venture capital totaal), was dit wel 67% van het totaal aantal bedrijven waarin venture capital werd geïnvesteerd. RESCUE/TURNAROUND ALS GESPECIALISEERDE NICHE

Nederlandse participatiemaatschappijen financierden 9 rescue/turnaround-financieringen ter waarde van €18 miljoen in 2014. In 2013 was dit €49 miljoen voor 10 bedrijven. Het aantal rescue/turnaround-financieringen is daarmee sinds 2007 redelijk contstant, wel is het totale bedrag aan rescue/turnaround-financieringen in 2014 het laagste sinds 2008.

bedrijven geïnvesteerd, specifiek als groeikapitaal. In 2013 was dit nog €194 miljoen in 66 bedrijven. Het gaat hier om volwassen bedrijven waarvoor alleen bankfinanciering onvoldoende is om hun groeiplannen te realiseren. Vaak gaat het hier om minderheidsparticipaties die met relatief veel eigen vermogen gefinancierd worden. In 2014 waren

21

22

Hoofdstuk 2



DESINVESTERINGEN VENTURE CAPITAL In 2014 werd er uit 85 jonge bedrijven en starters een bedrag van €77 miljoen (tegen kostprijs) gedesinvesteerd. In 2013 was dit nog €98 miljoen uit 58 bedrijven. Bij jonge bedrijven en starters wordt vaak relatief snel duidelijk of het bedrijf kans van slagen heeft of niet, vandaar ook het relatief hoge aantal afschrijvingen. Bemoedigend zijn de hoge aantallen verkoop aan derden en aan andere participatiemaatschappijen. Dit betekent dat er een keten van financiers is die een bedrijf naar een volgende fase kan brengen.

NEDERLANDSE VENTURE CAPITALISTS HALEN RECORDBEDRAG AAN FONDSEN OP De venture capital-fondsen-

werving is sterk gestegen. Werd er in 2013 nog €210 miljoen8 opgehaald, in 2014 was dit €533 miljoen. Een meer dan verdubbeling die waarschijnlijk toe te schrijven is aan het Dutch Venture Initiative (DVI), het vliegwieleffect dat zij teweegbracht bij andere beleggers en één nieuw venture capital-fonds met een groot Nederland pensioenfonds als belegger. Het DVI is een fonds-in-fondsen van het Ministerie van Economische Zaken en het European Investment Fund (EIF) van €150 miljoen dat in Nederlandse participatiemaatschappijen belegt die een focus hebben op later stage venture en groei. Daarnaast lijken vooral Amerikaanse beleggers weer meer geïnteresseerd in Nederlandse life sciences-fondsen. Opvallend is verder dat de fondsenwerving voor venture capital in verregaande mate “gedeïnstitutionaliseerd” is ten opzichte van de fondsenwerving voor buyouts. Om de bestaande infrastructuur van Nederlandse venture capital- en groeifondsen in stand te houden en ook uit te breiden in de toekomst zijn echter wel institutionele beleggers noodzakelijk. Het is daarom te hopen dat via het DVI deze trend snel te keren is.

DESINVESTERINGEN BUYOUTS In 2014 werd er voor €1,9

miljard uit 102 bedrijven gedesinvesteerd waarin ooit een buyout gedaan was. In 2013 was dit nog €1,8 miljard uit 89 bedrijven. Opvallend hierbij is ook het relatief grote aantal bedrijven waarin het belang werd overgenomen door een andere participatiemaatschappij. Ook bij buyouts is het namelijk zo dat er een keten van financiering is. Veel participatiemaatschappijen zijn gespecialiseerd in een bepaalde fase van het transitieproces dat ook bij een buyout hoort en zodra zij hun maximale waarde hebben toegevoegd kan een andere participatiemaatschappij zijn specifieke expertise inzetten.

Fondsenwerving voor Nederlands groeikapitaal was €6 miljoen in 2014. Kijk voor eerdere jaren op nvp.nl

GOEDE FONDSENWERVING ONDER BREDE GROEP NEDERLANDSE BUYOUT-FONDSEN Nederlandse participatiemaatschappijen hebben in 2014 €680 miljoen aan nieuwe fondsen geworven om buyouts te realiseren. Dat was in 2013 nog een bedrag van €287 miljoen. Het is opvallend dat er zo’n relatief hoog bedrag kon worden geworven aangezien geen van de grootste fondsen ‘in de markt’ op zoek waren naar nieuw kapitaal. Dit betekent dat er onder een brede laag van kleinere Nederlandse participatiemaatschappijen goed fondsen geworven konden worden. Vooral particuliere beleggers lijken geïnteresseerd om, al dan niet direct of via tussenstructuren, via een participatiemaatschappij te beleggen in Nederlandse bedrijven.

8

23

Hoofdstuk 2

Kijk voor de verhouding van vervolginvesteringen, maar ook of er sprake is van syndicatie van investeringen, op nvp.nl

GROTE VERVOLGINVESTERINGEN In 2014 ging €1,5 miljard

naar 196 bedrijven die al eens eerder financiering van een Nederlandse participatiemaatschappij ontvingen, in 2013 waren het 149 bedrijven die ongeveer hetzelfde bedrag ontvingen. Vervolginvesteringen kunnen zogenoemde add-on investeringen zijn, maar vaker betreft het trapsgewijze investeringen zoals in venture capital erg gebruikelijk is, een herfinanciering of een secondary buyout.

Bijstelling van eerder vermeld cijfer.

24

Hoofdstuk 2

2.1


Investeringen per financieringsfase Geïnvesteerd bedrag in € miljoen 2011-2014 (markt-analyse)

Hoofdstuk 2


2.3

Investeringen per financieringsfase Aantal ondernemingen 2011-2014 (markt-analyse)

200

3.000

2.500 150 2.000

100

1.500

1.000 50 500

2.2

2011

2012

2013

2.4

2014

x € miljoen

0

0%

0

0%

2

0%


Banken

0

0%

3

1%

1

0%

24

5%

Banken

Family offices Fonds-in-fondsen

t yo u Bu

Tu R rn es ar cu ou e nd /

ro ei

Ve rv an ka gin pi g ta sal

2013

2014

Herkomst geworven fondsen Nederlands buyout 2011-2014

0%


G

2012

0

Corporate beleggers

La te r Ve Sta nt ge ur e

2014


Kapitaalmarkt

St ar t-

Se ed

yo u Bu

2013

Herkomst geworven fondsen Nederlands venture capital 2011-2014

x € miljoen

2011

2012

2013

2014

2

0%

0

0%

0

0%

0

0%

250

16%

30

3%

0

0%

160

24%

0

0%

0

0%

0

0%

0

0%

Kapitaalmarkt

0

0%

0

0%

0

0%

0

0%

64

47%

27

14%

15

7%

42

8%

Corporate beleggers

0

0%

0

0%

0

0%

10

2%

0

0%

1

0%

0

0%

3

1%


52

3%

0

0%

0

0%

0

0%

20

15%

26

14%

25

12%

49

9%

Family offices

10

1%

15

2%

38

13%

168

25%

Fonds-in-fondsen

365

23%

260

29%

69

24%

88

13%

0

0%

259

29%

5

2%

63

9%

0

0%

0

0%

56

27%

15

3%

32

24%

46

24%

79

38%

187

35%

Verzekeringsmaatschappijen

0

0%

65

34%

0

0%

29

5%

Verzekeringsmaatschappijen

92

6%

30

3%

30

11%

43

6%

Andere vermogensbeleggers

0

0%

0

0%

3

1%

11

2%

Andere vermogensbeleggers

27

2%

71

8%

33

12%

60

9%

Pensioenfondsen

0

0%

0

0%

0

0%

112

21%

411

26%

119

13%

45

16%

24

4%

Privé-personen

6

4%

13

7%

24

11%

39

7%

Privé-personen

56

4%

91

10%

16

6%

25

4%

Sovereign wealth funds

0

0%

0

0%

0

0%

0

0%

Sovereign wealth funds

226

15%

0

0%

21

7%

0

0%

13

10%

10

5%

7

3%

20

4%

Overige

68

4%

22

3%

30

11%

40

6%

136

100%

189

100%

210

100%

533

100%

1.559

100%

897

100%

287

100%

680

100%

Overheidsinstanties

Overige

Totaal

25

t

Ve rv an ka gin pi g ta sal

Tu R rn es ar cu ou e nd /

ro ei G

La te r Ve Sta nt ge ur e

up St ar t-

Se ed

2012

up

0

0

Overheidsinstanties

Pensioenfondsen

Totaal

26

Hoofdstuk 2

2.5


Investeringen per financieringsfase exclusief Regionale Ontwikkelingsmaatschappijen 2011-2014 (markt-analyse)

x € 1.000

2011

Seed Start-up Later Stage Venture

2012

2.6

2014

Investeringen door Regionale Ontwikkelingsmaatschappijen 2011-2014 (markt-analyse)

x € 1.000

3.890

0%

1.503

0%

4.693

0%

2.431

0%

Seed

94.377

3%

74.341

5%

105.052

4%

76.812

2%

Start-up

2011

2012

2013

2014

1.362

3%

738

2%

2.111

4%

1.714

3%

12.686

32%

11.444

37%

21.958

47%

43.497

65%

57.348

2%

87.641

6%

56.309

2%

41.867

1%

Later Stage Venture

734

2%

5.205

17%

4.948

11%

2.938

4%

Totaal Venture

155.616

5%

163.485

11%

166.054

7%

121.110

4%

Totaal Venture

14.782

37%

17.388

56%

29.017

62%

48.148

72%

Groei

Groei

18%

443.429

15%

221.246

15%

181.296

7%

340.617

11%

17.890

45%

9.516

31%

13.084

28%

12.319

Rescue/ Turnaround

19.748

1%

62.120

4%

83.694

3%

17.026

1%

Rescue/ Turnaround

2.985

7%

3.655

12%

3.055

7%

522

1%

Vervangingskapitaal

43.286

1%

46.684

3%

32.623

1%

48.699

2%

Vervangingskapitaal

0

0%

0

0%

345

1%

2.454

4%

Buyout

2.208.224

73%

855.389

57%

1.860.473

75%

2.531.699

80%

Totaal Investeringen

3.025.919

100%

1.512.409

100%

2.490.194

100%

3.180.262

100%

7

3%

3

1%

4

1%

14

4%

40

15%

46

17%

53

18%

67

20%

Aantal bedrijven

2011

Seed Start-up

2012

2013

2014

Buyout Totaal Investeringen

4.353

11%

400

1%

1.487

3%

3.226

5%

40.010

100%

30.958

100%

46.989

100%

66.669

100%

7

6%

3

3%

9

7%

4

3%

65

52%

68

58%

83

61%

102

68%

Aantal bedrijven

Later Stage Venture

26

10%

27

10%

31

11%

25

7%

Totaal Venture

72

26%

75

27%

88

31%

106

31%

Groei

2011

Seed Start-up Later Stage Venture

2012

2013

2014

5

4%

16

14%

12

9%

14

9%

Totaal Venture

77

61%

87

74%

104

76%

120

79%

Groei

13%

54

20%

48

17%

42

15%

46

13%

37

29%

22

19%

24

18%

19

Rescue/ Turnaround

8

3%

8

3%

6

2%

4

1%

Rescue/ Turnaround

7

6%

6

5%

5

4%

5

3%

Vervangingskapitaal

9

3%

14

5%

12

4%

14

4%

Vervangingskapitaal

0

0%

0

0%

2

1%

4

3%

Buyout Totaal Aantal Bedrijven

2.7

56

21%

55

20%

51

18%

67

20%

272

100%

276

100%

287

100%

343

100%

Methoden van desinvestering Nederlandse bedrijven door venture capital 2007-2014 (markt-analyse)


2011

2012

Buyout Totaal Aantal Bedrijven

2.8

2013

2014

5

4%

2

2%

2

1%

3

2%

126

100%

117

100%

137

100%

151

100%

Methoden van desinvestering Nederlandse bedrijven door buyouts 2007-2014 (markt-analyse)


70

12

29

12

58

9

35

15

0

1

0

1

8

1

11

3

Beursintroductie

0

0

0

0

0

0

0

0

Beursintroductie

Verhandeling van stukken na beursintroductie

0

1

0

1

8

1

11

3

Verhandeling van stukken na beursintroductie


4

7

24

25

14

16

13

30


0

0

0

0

0

0

0

0


7

7

5

37

7

19

6

13


Verkoop aan derden* Verhandeling via effectenmarkt

Verkoop aan derden*

2011

2012

2013

2014

1.460

25

421

16

323

15

428

22

73

3

729

5

756

4

396

5

69

2

282

1

0

0

85

1

4

1

447

4

756

4

311

4


14

6

211

23

66

14

111

14


20

1

0

0

0

0

0

0


92

22

39

34

250

25

249

26 16

Verhandeling via effectenmarkt

20

4

17

4

0

0

4

3


672

17

97

11

203

10

677


0

1

0

0

0

0

1

1


130

1

23

2

0

0

17

2


5

8

14

7

5

9

4

12


105

15

25

14

162

22

24

14


0

0

2

8

0

0

2

8


3

1

7

5

0

0

6

5

Onbekend

3

1

0

0

5

5

0

0

Onbekend

0

0

0

0

2

2

0

1

109

40

92

91

98

58

77

85

2.569

87

1.551

106

1.761

89

1.909

102

Totaal

*

27

2013

Hoofdstuk 2



Totaal

*


28

Hoofdstuk 3


Hoofdstuk 3


n

In 2014 werd voor €925 miljoen aan buyouts mogelijk gemaakt in de sector zakelijke en industriële producten. Dit was 31% van het totale bedrag aan investeringen. In 2013 was dit €89 miljoen, 4% van het totaal. Dit geeft aan dat in het buyoutsegment het veel wisselvalliger is in welke sectoren met investeert.

€15

milj

PARTICIPATIEMAATSCHAPPIJEN NEMEN HUN AANDEEL IN

43

33

Chemische producten en agrarische sector

ICT

Zakelijke en industriële producten en diensten

Gezondheidszorg en biotechnologie

Consumenten goederen, -diensten en detailhandel 9

Beschikbaar in de uitgebreidere data op nvp.nl

oen

0

20 €3miljoen

Meer cijfers over high- en cleantech op nvp.nl

HIGH- EN CLEANTECH In 2014 was 26 % van de investeringen in (€105 miljoen) in 105 high-tech bedrijven9. Dit is een verandering ten opzichte van 2013 toen dit €182 miljoen was in 85 bedrijven. Afgelopen jaar is €118 miljoen in 29 clean-tech bedrijven geïnvesteerd. Een signfnificante stijging ten opzichte van 2013 toen dit €37 miljoen in 23 bedrijven.

29

n

4

mil joe

PRODUCTEN, COMPUTER EN CONSUMENTENELECTRONICA

64

€60

98

BUYOUTS VOORAL IN SECTOREN ZAKELIJKE EN INDUSTRIËLE

joe

10

mil

mi

60n €3miljoe

€ 1n0

miljo e

door venture capitalists €92 miljoen geïnvesteerd in de sector life sciences. Dit was 55% van het totale bedrag aan investeringen. In 2013 was dit €96 miljoen, 49% van het totaal. Samen met de computer en consumentenelectronica zijn dit de sectoren waarin traditioneel het meeste geïnvesteerd wordt door venture capital participatiemaatschappijen.

18

€330

en

116

ljo

€18

COMPUTER EN CONSUMENTENELECTRONICA In 2014 werd

m

VENTURE CAPITAL GEÏNTERESSEERD IN LIFE-SCIENCES EN

€

2i0ljoen

80

ONTWIKKELINGEN PER BEDRIJFSSECTOR 3

Energie en milieu

Overige 1

Aantal ondernemingen

Financiële diensten (incl. vastgoed)

30

Hoofdstuk 3

3.1

Investeringen venture capital naar bedrijfssectoren 2011-2014 (markt-analyse)

X € 1.000 Chemische producten en agrarische sector - Agrarische sector - Chemische producten en materialen Zakelijke en industriële producten en diensten

2010

2011

2012

2013

X € 1.000

6

3.470

13

742

2

255

2

2.991

5

3.118

8

163

2

5.342

6

2.230

1

352

5

- Chemische producten en materialen

313.340

8

63.104

6

21.402

3

3.000

1

4.264

12

3.338

11

15.186

12

19.211

30

Zakelijke en industriële producten en diensten

833.362

46

339.219

29

523.567

32

313.209

34

2.713

8

9.808

7

15.601

22

625

3

5.378

5

3.610

8

- Financiële diensten - Vastgoed ICT

2013

5.221

6

Financiële diensten (incl. vastgoed)

2012

8

6

- Overige consumentenservices

2011

5.597

2.500

3.114

8

5.070

18

7.629

21

3.122

14

3.089

7

4.283

13

4.157

14

2.332

9

25

1

787

5

3.472

7

790

5

7.583

9

17.521

15

10.339

18

13.337

18

0

0

3.124

3

0

0

850

1

0

0

122

1

0

0

850

1

0

0

3.002

2

0

0

0

0

35.899

56

29.133

52

59.462

72

35.120

68

Chemische producten en agrarische sector

2010

4

1.764

Energie en mileu

Investeringen buyouts naar bedrijfssectoren 2011-2014 (markt-analyse)

905

- Zakelijke en industriële producten

- Consumentengoederen en detailhandel

Hoofdstuk 3


3.2

- Zakelijke en industriële diensten Consumenten goederen, diensten en retail

- Agrarische sector

328.522

12

67.855

8

41.702

8

15.922

5

15.182

4

4.751

2

20.300

5

12.922

4

- Zakelijke en industriële producten

502.203

22

211.243

18

154.533

16

215.669

23

- Zakelijke en industriële diensten

331.159

24

127.977

11

369.034

16

97.540

11

Consumenten goederen, diensten en retail

1.166.869

42

238.266

31

822.997

32

321.076

29

- Consumentengoederen en detailhandel

819.450

23

156.623

22

654.088

26

184.386

22

- Overige consumentenservices

347.419

19

81.643

9

168.909

6

136.690

7

66.550

14

90.656

13

21.719

10

136.603

15

Energie en mileu Financiële diensten (incl. vastgoed) - Financiële diensten - Vastgoed ICT

30.785

4

38.937

4

15.457

1

57.339

3

30.785

4

38.937

4

15.457

1

57.339

3

0

0

0

35 1.840.513

48

0

0

0

0

0

119.164

28

143.629

32

119.683

- Communicatie

10.239

26

6.652

17

13.815

23

18.128

31

- Communicatie

98.822

15

76.071

6

30.655

9

915.405

18

- Computer en consumentenelectronica

25.660

30

22.481

35

45.647

49

16.992

37

- Computer en consumentenelectronica

20.342

13

67.558

26

89.028

26

925.108

30

117.649

56

115.384

50

96.267

59

92.290

77

22

985

4

1.705

5

969

4

1.858

5

0

0

240

1

0

0

1.005

3

950

3

1.400

2

969

4

800

1

- Vervoer en logistiek

35

1

65

2

0

0

53

1

- Onbekend

170.398

149

180.873

162

195.071

192

169.258

226

Gezondheidszorg en biotechnologie Overige - Bouw en constructie - Vervoer en logistiek - Onbekend

Totaal

31


Gezondheidszorg en biotechnologie Overige - Bouw en constructie

Totaal

88.243

18

85.392

19

548.019

16

263.623

106.420

11

195.056

17

82.913

5

8.277

5

100.685

4

12.228

6

475

2

5.077

4

3.583

5

180.328

7

80.938

1

3.200

1

2.152

2

2.500

4

1.500

2

0

2.739.915

175 1.199.010

153 2.176.058

139 2.956.563

0

161

32

Hoofdstuk 4

VOORUITBLIK 4 PARTICIPATIEMAATSCHAPPIJEN HELPEN OPTIMISME TE VERZILVEREN De Nederlandse economie lijkt na een lange

en broze herstelperiode weer blijvend de weg omhoog gevonden te hebben. Nederlandse bedrijven zien weer kansen, en een participatiemaatschappij is een goede partner om die ambities te helpen verwezenlijken. Grote internationale participatiemaatschappijen blijven geïnteresseerd om te investeren in veelbelovende Nederlandse bedrijven, zowel aan de buyout-kant in grotere Nederlandse bedrijven, als aan de venture capitalkant in veelbelovende starters en harde groeiers. Het ziet er naar uit dat er in 2015 veel geïnvesteerd zal worden door grote internationale participatiemaatschappijen om afgesplitste onderdelen van grotere Nederlandse concerns naar zelfstandigheid te begeleiden. Het blijft belangrijk om te beseffen wat voor belangrijke rol deze investeerders spelen in Nederland. Het Nederlandse MKB wordt traditioneel voornamelijk door Nederlandse participatiemaatschappijen van risicokapitaal voorzien, en dat MKB lijkt nu ook weer klaar om te groeien. Participatiemaatschappijen helpen al meer dan 30 jaar het ambitieuze MKB te professionaliseren, internationaliseren en uit te breiden, en 2015 heeft de potentie om daarin een uitschieter worden,



Hoofdstuk 4

In 2014 bleek de uitermate positieve invloed van het Dutch Venture Initiative (DVI) op de fondsenwerving voor investeerders in starters en snelle groeiers. Het DVI is een fonds-in-fondsen dat is opgezet door het Ministerie van Economische Zaken en het European Investment Fund (EIF) dat belegt in Nederlandse later stage venture- en groeifondsen. De fondsenwerving voor deze groep participatiemaatschappijen was voorheen zeer moeizaam, vooral onder institutionele beleggers. Maar het DVI lijkt een vliegwieleffect op gang gebracht te hebben en de fondsenwerving een belangrijke impuls te hebben gegeven. Daarmee is de bestaande infrastructuur van investeerders voorlopig gegarandeerd. Op dit moment is al het beschikbare vermogen van het DVI belegd. Het is daarom zeer belangrijk om in 2015 het momentum vast te houden dat het DVI gecreëerd heeft. Daarbij moeten ook institutionele beleggers er meer van overtuigd worden om in Nederlandse starters en snelle groeiers te beleggen. Want nog te vaak moeten ambitieuze starters of groeiers naar het buitenland verhuizen, worden te vroeg door een groter concern opgeslokt, of verdwijnen helemaal voortijdig omdat er geen financiering voorhanden is. In Nederland profiteert bijna iedereen van participatiemaatschappijen. Dat kan direct zijn omdat zij bij die 350.000 mensen in Nederland behoren die bij een bedrijf werken dat gesteund wordt door een participatiemaatschappij, of indirect omdat zij bij de miljoenen mensen behoren wiens pensioenfonds belegt in participatiemaatschappijen. Daarmee creëren participatiemaatschappijen in de luwte al meer dan 30 jaar aanzienlijke waarde, zowel in de vorm van bovengemiddeld rendement, als maatschappelijk door sterke en innovatieve bedrijven te faciliteren. Dat mag in 2015 wel weer eens vaker uitgelegd worden. Philip Houben Voorzitter NVP

33

34

Hoofdstuk 4


BEGRIPPENLIJST

BUYOUT Financiering van overnames waarbij een deel van de aandelen wordt gekocht door het zittende management (management buyout, MBO) of door nieuw management (buy-in, MBI). CAPTIVE (FONDS) Dochter van bank of verzekeraar of soms van een institutionele belegger. Een van de kenmerken van een captive fonds is dat het financieel een beroep doet op de moeder op het moment dat de captive een aantrekkelijk participatievoorstel heeft. Als gevolg hiervan is de omvang van het beschikbare vermogen bij deze fondsen niet altijd goed meetbaar. DESINVESTERINGEN Geheel of gedeeltelijk afstand nemen van een participatie, door verkoop aan andere aandeelhouders of derden, danwel (terug)betaling van leningen, interest en dividend, danwel afboeking op een participatie vanwege afschrijving of faillissement. EVCA European Private Equity & Venture Capital Association. De Europese brancheorganisatie voor private equity en venture capital. EXIT Synoniem aan desinvestering maar wordt meestal geen afschrijving mee bedoeld. FINANCIERINGSFASE De fase waarin een onderneming zich bevindt, op het moment dat kapitaal verstrekt wordt. De volgende financieringsfasen worden onderscheiden: seed, start, groei, buyout en overig (turnaround en herfinancieringen). FONDS-IN-FONDS Fonds dat in andere fondsen deelneemt en derhalve indirect participeert. GROEIFINANCIERING Financiering voor het verder commercialiseren van productie en verkoop bij ondernemingen die hun productontwikkeling voltooid hebben, maar nog geen winst genereren. Ook gebruikt voor groeifinanciering in volwassen bedrijven.

35

PARTICIPATIEMAATSCHAPPIJ Bedrijf dat investeert door middel van private equity danwel venture capital. PRIVATE EQUITY Investeringen in niet-beursgenoteerde ondernemingen. Private equity omvat investeringen in volwassen bedrijven. SECONDARY BUYOUT Buyout waarbij de participatie wordt overgenomen door een andere participatiemaatschappij of financiële instelling. SEED-FINANCIERING/-KAPITAAL Financiering voor onderzoek, bepaling en ontwikkeling van het initiële concept voordat de start-upfase wordt bereikt. SOVEREIGN WEALTH FUND Fonds gefinancierd door een overheid, bijvoorbeeld door opbrengsten uit winning natuurlijke grondstoffen. Investeert meestal niet direct in bedrijven, maar indirect via een participatiemaatschappij. START-FINANCIERING/-KAPITAAL Financiering voor productontwikkeling en initiële marketingactiviteiten van beginnende ondernemingen. REGIONALE ONTWIKKELINGSMAATSCHAPPIJ (ROM) Participatiemaatschappij gericht op het versterken van de regionale economie. RESCUE/TURNAROUNDFINANCIERING Investering in een bedrijf dat verlies lijdt en waarvan de continuïteit zonder extern vermogen niet is gewaarborgd. Door middel van een investering en een reorganisatie kan de onderneming weer levensvatbaar worden. VERVANGINGSKAPITAAL Wanneer een investeerder de aandelen van een andere aandeelhouder overneemt. In dit geval ontvangt de onderneming geen extra kapitaal.

UITGEBREIDERE EN OP MAAT GEMAAKTE CIJFERS Voor verder onderzoek heeft de NVP uitgebreidere informatie beschikbaar. Voor leden en geasoccieerde leden is het ook mogelijk om, in alle redelijkheid, op maat gemaakte rapportages te ontvangen. BEHANDELING EN VERTROUWELIJKHEID VAN DATA De NVP brengt nooit informatie naar buiten waarin indivuele gevallen te herleiden zijn die niet openbaar gemaakt zijn. NVP, PwC en PEREP_ Analytics hanteren de hoogste standaarden wat betreft data-veiligheid. Nooit zal de verzamelde informatie voor commerciële doeleinden gebruikt worden.

COLOFON © 2015 NVP Overname is, met bronvermelding, toegestaan. Aan de totstandkoming van deze uitgave is de grootst mogelijke zorg besteed. Voor informatie die nochtans onvolledig of onjuist is opgenomen, aanvaarden auteur(s) geen aansprakelijkheid.

Nederlandse Vereniging van Participatiemaatschappijen Noordhollandstraat 71 1081 AS Amsterdam T +31 (020) 571 22 70 E [email protected] W www.nvp.nl ISSN: 2214-0514 Vormgeving: LOTS OF/Concept & ontwerp lots-of.nl

DE NEDERLANDSE PRIVATE EQUITY EN VENTURE CAPITAL MARKT IN 2014 ONDERNEMEND VERMOGEN APRIL 2015

DE NEDERLANDSE PRIVATE EQUITY EN VENTURE CAPITAL MARKT IN 2014 ONDERNEMEND VERMOGEN APRIL 2015

Recommend Documents